บทสรุปเพาะพันธุ์ปัญญา 2557-2562

บทสรปุ โรงเรยี นต้นแบบภายใต้โครงการเพาะพนั ธุ์ปญั ญา ปีการศกึ ษา ๒๕๖๒ หนา้ ๑

-๒- โรงเรยี นต้นแบบภายใตโ้ ครงการเพาะพันธุ์ปญั ญา ๑. บทสรุป การจดั การเรยี นร้โู ครงการเพาะพนั ธปุ์ ัญญาใชก้ ารจดั การเรียนรูโ้ ดยใชโ้ ครงงาน RBL (Research Base Learnning) ใชแ้ นวคิด ถามคือสอน สะท้อนคิดคือเรียน เขยี นคือคดิ แทรกกิจกรรมจิตปญั ญาศึกษาระหวา่ งเรยี น ใชแ้ หล่งเรียนรู้ของชมุ ชนเปน็ ฐาน จัดกจิ กรรม 1 ปกี ารศึกษา 1 ห้องเรียน มีครูหลายคนเปน็ ท่ีปรึกษา เลือก ประเดน็ หลกั แล้วแยกเปน็ โครงงาน RBL จานวน 10 เร่ืองจากประเด็นหลักตามความสนใจ มีครู 1 คนเปน็ ท่ี ปรกึ ษา ดังรปู แบบข้างลา่ งนี้ ท่ีมา : หนว่ ยจัดการกลางโครงการเพาะพันธป์ุ ญั ญา จุดเด่นของนวัตกรรม เป็นการออกแบบโครงการโดยได้ส่งเสริมกระบวนการ Research-based Learning เรยี นรนู้ อกหอ้ งเรียน เน้นประเด็นหลักเดียวกันแล้วแตกเป็น ๑๐ โครงการ ในการบูรณาการศาสตร์ อย่างหน่ึงอย่างใด ดังนี้ วิทยาศาสตร์-สังคมศาสตร์/ มนุษยศาสตร์-สังคมศาสตร์/ สังคมศาสตร์-เศรษฐศาสตร์ ชว่ ยหนนุ เสรมิ ความรู้ ความคิด(system thinking, critical thinking, วเิ คราะห์, สงั เคราะห,์ มีเหตุผล)และการ ปฏบิ ตั ิ (จติ ตปญั ญาศึกษา โครงงานบนฐานวิจัย การบูรณาการวิชาและบริบท) สนับสนุนการพัฒนาครูให้รู้การ คิดแบบต่างๆ และความรู้ความสามารถในการพฒั นาขอ้ เสนอโครงการ (proposal) ซ่ึงไดอ้ อกแบบกระบวนการ ทางานและกาหนดปฏิทินกิจกรรมต่างๆ ไว้ล่วงหน้าตลอดปีการศึกษา การออกแบบโครงการอยู่บนฐานความ เช่ือว่า Research-based Learning (RBL) เป็นกระบวนการทางปัญญา (ไม่ใช่เป็นเพียงเครื่องมือสร้างความรู้ เท่านั้น) เรียนรู้แบบอิงบริบทจริง การพัฒนาจะไม่ติดยึดเคร่ืองมือวิจัยสาเร็จรูป จะส่งเสริมให้ครูคิดเอง เน้น บูรณาการวชิ า ใชห้ ลักเหตผุ ลแบบ Deductive มากกว่า Inductive โรงเรียนสมเด็จพระญาณสังวรในพระสังฆราชูปถัมภ์ ได้รับคัดเลือกจากศูนย์พ่ีเลี้ยงมหาวิทยาลัย อุบลราชธานี ให้เปน็ โรงเรยี นต้นแบบภายใต้โครงการเพาะพนั ธ์ปุ ัญญา โครงการไดด้ าเนินการมาตั้งแต่ปี ๒๕๕๗ – ๒๕๖๒ โดยโรงเรียนสมเด็จพระญาณสังวร ในพระสังฆราชูปถัมภ์ ได้เข้าร่วมโครงการตั้งแต่ ปี ๒๕๕๘ เป็น เวลากว่า ๕ ปีท่ีโครงการน้ีได้พัฒนาครูในโรงเรียนที่เข้าร่วมโครงการ และนักเรียนที่เข้าร่วมโครงการ ๕ รุ่น จานวนกว่า ๒๐๐ คน ปัจจุบันโรงเรียนสมเด็จพระญาณสังวร ในพระสังฆราชูปถัมภ์ ได้นารูปแบบและวิธีการ หลักการของโคงการเพาะพันธ์ปุ ัญญา ลงสู่ห้องเรียนโดยจัดทาหลักสูตรสถานของโรงเรียนในรายวิชาเพาะพันธุ์ ปัญญา ๑ และวิชาเพาะพันธุ์ปัญญา ๒ ตลอดจนนาหลักการและวิธี กระบวนการของโครงการบูรณษการใน รายวชิ านวัตกรรมผลจากการนานวตั กรรมและวธิ กี ารดังกล่าว โรงเรยี นสมเด็จพระญาณสังวร ในพระสังฆราชูป ถัมภ์สามารถพฒั นาศกั ยภาพผู้เรียน และครใู หเ้ กิดความความย่งั ยนื และเต็มศกั ยภาพยง่ิ ๆขึน้ ไป โรงเรยี นสมเดจ็ พระญาณสังวรในพระสงั ฆราชูปถัมภ์ สานกั งานเขตพื้นที่การศึกษามธั ยมศกึ ษา เขต ๒๘

-๓- ๒. ความเป็นมาและความสาคัญ การศึกษาไทย 4.0 เป็นการศึกษาเพื่อการสร้างนวัตกรรม เป็นการศึกษาเพ่ือปวงชน เป็นการศึกษา เพ่อื สงั คม ท่ีคนทไ่ี ดร้ บั การศึกษานั้นต้องหันมาชว่ ยเหลือสังคมอย่างจรงิ จัง และกว้างขวาง โดยที่ไม่ใช่การศึกษา เพื่อวตั ถปุ ระสงคใ์ ด วตั ถุประสงค์หนึง่ ดงั เช่นทผ่ี า่ นมา และการจดั การศึกษาต้องบูรณาการทั้งศาสตร์ ศิลป์ ชีวิต และเทคโนโลยีเข้าด้วยกันอย่างกลมกลืน เพ่ือสร้างคนที่สังคมต้องการได้ในทุกมิติ และมีรูปแบบการจัด การศึกษาที่หลากหลาย สอดคล้องและตอบสนองต่อความต้องการของผู้เรียน โดยครูอาจจะไม่มีความจาเป็น อีกต่อไป หรือถ้าจาเป็นต้องมีต้องเปลี่ยนแปลงบทบาทไปอย่างมาก (ครูกฤติน , 2560) การเรียนรู้ท่ีจะเกิด ขึ้นกับผูเ้ รยี นสาหรบั ศตวรรษที่ 21 ด้านทกั ษะ ประกอบด้วยกลุม่ ทักษะต่าง ๆ 3 กลุ่ม ได้แก่ 1) ทักษะด้านการ เรียนรู้และนวัตกรรม 2) ทักษะด้านข้อมูลสารสนเทศ สื่อ และเทคโนโลยี 3) ทักษะด้านชีวิตและอาชีพ ( วิจารณ์ พานิช , 2554) สาหรับทักษะด้านการเรียนรู้และนวัตกรรม (Learning andInnovation Skills) จะ เป็ น ตั วกาห น ดคว ามพร้ อมของนั กเรี ย น เ พื่อเ ข้าสู่ โ ล กขอ งการทางาน ท่ีมีความซับ ซ้อน มากข้ึน ในปั จ จุ บั น ประกอบด้วยความสามารถในการปฏิบัติ 4 ทักษะ หรือ 4Cs หรืออาจเรียกว่า 4 การ ได้แก่ 1) การคิดแบบมี วิจารณญาณ (Critical Thinking) 2) การสื่อสาร (Communication) 3) การทางานร่วมกัน (Collaboration) 4) การสร้างสรรค์ (Creativity) (วิจารณ์ พานิช, 2554) การพัฒนาผู้เรียนให้มีความรู้และทักษะดังกล่าว สามารถใชว้ ิธีการเรยี นโดยใช้การวิจยั เป็นฐาน (Research-based-learning หรือ RBL) (สุธีระ ประเสริฐสรรพ์ , 2555) นอกจากนี้ ลักษณะของงานในอนาคตของประเทศท่ีพัฒนาแล้วโดยเฉพาะประเทศทางตะวันตก จะ ตอ้ งการคนท่มี คี วามคดิ ริเริ่มทาการวิจยั ค้นคว้าและออกแบบสินค้า(ผลิตภัณฑ์ต่างๆ) เพื่อที่จะสามารถส่งขายได้ ท่วั โลกซ่ึงเราจะเห็นได้ชัดเจนจากการกาหนดลักษณะขององค์ประกอบของงานที่ครอบคลุม การออกแบบการ วิจัยค้นคว้าการพัฒนาผลิตภัณฑ์เพ่ือส่งขายจึงมีมากและหลากหลายขึ้น (ไพฑูรย์ สินลารัตน์, 2556) และแขก มูลเดช (2555) รายงานว่า ความมั่นคงของชาติไทยข้ึนอยู่กับความสามารถของคนไทยในการดารงตนอย่างมี วิจารณญาณในทุกโอกาสเม่ือมีภาระงาน ปัญหา อุปสรรคผ่านเข้ามาในชีวิต คนไทยต้องสามารถคิดวิเคราะห์ ประพฤติ สร้าง พฒั นา ประเมิน ตดั สนิ ใจและแก้ปัญหาไดอ้ ยา่ งเป็นระบบ ช่วงเวลาที่ดที ี่สุดต่อการพัฒนาทักษะ ต่างๆน้ีก็คือวัยเด็ก เม่ือนักเรียนได้รับการพัฒนาท่ีเอ้ือต่อการคิด วิเคราะห์ ฯลฯ ได้อย่างมีประสิทธิภาพแล้ว คุณลักษณะเหล่านี้จะติดตัวผู้เรียนไปตลอด ดังนั้นเม่ือผู้เรียนเข้าสู่ตลาดงานก็จะเปล่ียนสภาพเป็นคนไทยที่ สามารถดารงตนไดอ้ ย่างมวี ิจารณญาณ เสรมิ ความมั่นคงของชาติ แต่ท่ีผ่านมาประเทศไทยยังผลิตคนซึ่งถือเป็น ทรัพยากรบุคคลที่จะพัฒนาประเทศยังไม่เท่าเทียมหรือศักยภาพเต็มท่ีเหมือนประเทศท่ีพัฒนาแล้ว จะเห็นได้ จากกระทรวงศึกษาธิการได้มีความพยายามปรับปรุงและพัฒนาการศึกษามาหลายคร้ัง ในรอบหลายปีมีการ แก้ไขพัฒนาหลักสูตรการศึกษา จากหลักสูตรการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน พุทธศักราช 2544 เป็นหลักสูตรแกนกลาง การศึกษาขั้นพ้ืนฐาน พุทธศักราช 2551 ตามลาดับ และมีความพยายามในการยกระดับมาตรฐานทาง การศกึ ษาของเดก็ และเยาวชนเพอื่ ใหไ้ ด้มาตรฐานเป็นท่ียอมรับ เนื่องจากในการวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของ เด็กไทยในแต่ละปผี ลท่ีออกมามักอยู่ในเกณฑ์ทีต่ ่ากวา่ มาตรฐาน (สุมนตฑ์ า บญุ ทว้ ม, 2558) ผลการทดสอบระดับชาติ(O-NET) ของนักเรียนโรงเรียนสมเด็จพระญาณสังวร ในพระสังฆราชูปถัมภ์ พบว่า ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนต่า เม่ือเทียบกับระดับเขตพื้นที่การศึกษาและระดับประเทศ ท้ังน้ี แสดงใหเ้ ห็นวา่ นักเรยี นยงั ขาดทักษะกระบวนการคิดวเิ คราะห์ สงั เคราะห์ แต่โรงเรียนเองไม่ได้น่ิงนอนใจและได้ พยายามทจี่ ะพัฒนานักเรียนมาโดยตลอด หน่ึงในแนวทางแก้ปัญหาคือสมัครเข้าร่วมโครงการเพาะพันธ์ุปัญญา กับศูนย์พ่ีเล้ียงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี เพื่อต้องการพัฒนานักเรียนให้มีทักษะหลายๆด้านควบคู่กับทางด้าน โรงเรยี นสมเด็จพระญาณสังวรในพระสังฆราชูปถัมภ์ สานกั งานเขตพ้นื ทกี่ ารศึกษามธั ยมศึกษา เขต ๒๘

-๔- วิชาการ จากการศึกษาที่ผ่านมาพบว่า ผู้เรียนจะต้องได้รับการพัฒนาไม่ว่าจะเป็นด้านวิชาการ ทักษะอาชีพ ทักษะชีวิต ทางโรงเรยี นจึงนารปู แบบของโครงการเพาะพันธ์ุปญั ญามาใชก้ บั นักเรยี น และครูมีทาการวิจัยควบคู่ กับการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ของนักเรียน เป็นเวลา ๕ ปีการศึกษาจนสามารถต่อยอดเป็นหลักสูตรของ โรงเรยี นจนถึงปัจจุบัน จากการนาหลักสูตรเพาะพันธุ์ปัญญา และกิจกรรมของเพาะพันธ์ุปัญญาลงสู่นักเรียน พบว่า ปี การศกึ ษา ๒๕๖๐ – ปกี ารศกึ ษา ๒๕๖๑ นกั เรียนมีผลการทดสอบระดบั ชาติ (O-net) สงู ขึน้ เป็นลาดับ ถึงจะไม่ สเู่ ท่ากบั ค่าเฉล่ียระดบั ชาติ แต่กถ็ อื ว่านักเรยี นเกิดการพฒั นาไปในทิศทางทด่ี ีขน้ึ นอกเหนือจากทางวิชาการแล้ว สิ่งท่ีนกั เรยี นได้อย่างเต็มศกั ยภาพคือทกั ษะชีวิต และทกั ษะอาชพี เป็นตน้ ๓. วัตถุประสงค์ ๔.๑ เพ่อื ส่งเสริมให้ครูและนักเรยี นมที กั ษะการแก้ปญั หาโดยใชก้ ระบวนการโครงงานฐานวิจัย ๔.๒ เพอื่ บูรณาการโครงการเพาะพันธปุ์ ัญญากับหลกั สูตรสถานศกึ ษา ๔.๓ เพ่อื สง่ เสริมให้โครงการเพาะพันธป์ุ ญั หากับชุมชนเกดิ ความย่งั ยนื ๔.๔ เพื่อให้นักเรยี นเกิดทักษะวิชาการ ทกั ษะอาชพี และทักษะชวี ติ ๔. กระบวนการพัฒนาโรงเรยี นตน้ แบบภายใตโ้ ครงการเพาะพันธุ์ปัญญา ๑) สภาพปญั หาก่อนการพฒั นา โรงเรียนสมเด็จพระญาณสังวร ในพระสังฆราชูปถมั ภ์ เปน็ สถานศกึ ษาท้องถ่นิ ระดับตาบลที่ นกั เรียนมผี ลสมั ฤทธท์ิ างการเรียนต่าและมเี จตคตทิ างลบในการเรียนรู้ (งานประกนั โรงเรียนสมเดจ็ พระญาณ สงั วร , 2556) ผลการทดสอบวดั ความรรู้ ะดับชาติ(O-net) มคี า่ เฉล่ยี ตา่ กวา่ ระดับเขตพื้นท่ี ระดับภาคและ ระดบั ชาติ นอกจากนี้นักเรยี นของเรายังไม่มีความด้อยในเรื่องการเรียนรู้ทจ่ี ะเกิดข้นึ กบั ผู้เรียนสาหรับศตวรรษ ท่ี 21 ดา้ นทักษะ ประกอบด้วยกลุ่มทกั ษะตา่ ง ๆ 3 กล่มุ ได้แก่ 1) ทักษะดา้ นการเรยี นรู้และนวัตกรรม 2) ทักษะด้านข้อมลู สารสนเทศ สอื่ และเทคโนโลยี 3) ทกั ษะดา้ นชีวิตและอาชีพ ( วจิ ารณ์ พานิช , 2554) สาหรับ ทักษะด้านการเรียนร้แู ละนวตั กรรม (Learning andInnovation Skills) จะเป็นตวั กาหนดความพร้อมของ นักเรียนเพื่อเข้าสโู่ ลกของการทางานทมี่ ีความซับซ้อนมากข้ึนในปัจจุบนั ประกอบดว้ ยความสามารถในการ ปฏิบตั ิ 4 ทกั ษะ หรือ 4Cs หรอื อาจเรยี กวา่ 4 การ ไดแ้ ก่ 1) การคดิ แบบมวี จิ ารณญาณ (Critical Thinking) 2) การสื่อสาร (Communication) 3) การทางานร่วมกัน (Collaboration) 4) การสรา้ งสรรค์ (Creativity) (วจิ ารณ์ พานชิ , 2554) การพัฒนาผู้เรยี นให้มคี วามรแู้ ละทักษะดังกลา่ วสามารถใชว้ ธิ กี ารเรยี นโดยใชก้ ารวิจัย เปน็ ฐาน (Research-based-learning หรอื RBL) (สุธรี ะ ประเสรฐิ สรรพ,์ 2555) ดงั นี้ โรงเรียนสมเด็จพระ ญาณสังวร ในพระสังฆราชปู ถัมภ์ จึงต้องการพัฒนาผู้เรยี นในเรือ่ งของการพฒั นาผลสมั ฤทธิท์ างการเรียน พฒั นาผเู้ รียนให้มีเจตคติท่ีดีในการเรียนรู้ และพฒั นาผู้เรียนให้มที ักษะสาหรบั ผ้เู รยี นในศตวรรษท่ี ๒๑ ไปพร้อม กันในคราวเดียวกัน ๒) การออกแบบนวัตกรรมเพือ่ การพัฒนา การจัดการเรียนรู้โดยใชโ้ ครงงาน RBL (Research Base Learnning) ใชแ้ นวคดิ ถามคอื สอน สะทอ้ นคิดคือเรยี น เขยี นคือคดิ แทรกกจิ กรรมจิตปัญญาศึกษาระหวา่ งเรียน ใชแ้ หล่งเรียนรขู้ องชมุ ชนเป็นฐาน จดั กจิ กรรม 1 ปกี ารศึกษา 1 หอ้ งเรยี น มีครหู ลายคนเปน็ ที่ปรึกษา เลือกประเด็นหลกั แล้วแยกเปน็ โครงงาน RBL จานวน 10 เรื่องจากประเด็นหลกั ตามความสนใจ มคี รู 1 คนเป็นที่ปรึกษา ดังรปู แบบข้างลา่ งน้ี โรงเรียนสมเดจ็ พระญาณสงั วรในพระสงั ฆราชูปถมั ภ์ สานักงานเขตพ้นื ที่การศกึ ษามธั ยมศกึ ษา เขต ๒๘

-๕- ทมี่ า : หน่วยจัดการกลางโครงการเพาะพันธป์ุ ญั ญา ใช้กิจกรรมการเรียนรู้ผ่านสื่อห้องเรียนออนไลน์ Classstart.org และส่ือ Facebook ในการติดต่อสื่อ การกันตลอด 24 ชั่วโมง จัดบรรยากาศในห้องเรียนท่ีอบอุ่น เป็นกันเอง ครูและนักเรียนเรียนรู้ไปด้วยกัน ครูไม่ ตัดสินใจคาตอบถูกผิดของนักเรียน แต่จะสนับสนุนส่งเสริม และเป็นที่ปรึกษาในการทากิจกรรมจนนักเรียน ประสบผลสาเรจ็ ด้วยตนเอง ๓) ขั้นตอนการดาเนินงานพัฒนา ในการจดั การเรยี นรู้นวตั กรรมในเร่ืองของโรงเรยี นตน้ แบบภายใต้โครงการเพาะพันธ์ุปัญญา โรงเรียนได้ ดาเนินการ โดยแบ่งเป็น 2 ส่วน ได้แก่ นักเรียนท่ีเป็นกลุ่มทดลองโครงการเพาะพันธ์ุปัญญา และนักเรียนท่ีเรียน ตามรูปแบบเพะพันธ์ปุ ญั ญา นกั เรยี นที่เป็นกลุ่มทดลองโครงการเพาะพันธ์ุปญั ญา ปกี ารศกึ ษา ๒๕๕๗ นักเรยี นชั้นมัธยมศกึ ษาปีที่ ๔ จานวน ๓๒ คน ครูทป่ี รึกษาโครงงานจานวน ๙ คน ใช้ประเดนิ หลกั ในเรอ่ื ง ข่า มโี ครงงาน RBL จานวน ๑๐ เร่ือง ปีการศึกษา ๒๕๕๘ นกั เรียนชนั้ มธั ยมศกึ ษาปีท่ี ๔ /๑ จานวน ๔ คน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔ /๒ จานวน ๓๗ คน ชั้นมัธยมศึกษาปีท่ี ๕ /๑ จานวน ๑๙ คน ชั้นมัธยมศึกษาปีท่ี ๔ /๒ จานวน ๑ คน ครูที่ปรึกษาโครงงาน จานวน ๙ คน ใช้ประเดินหลกั (Theme)ในเรื่อง บัว มโี ครงงาน RBL จานวน ๑๐ เรอ่ื ง ปกี ารศึกษา ๒๕๕๙ นักเรยี นช้นั มัธยมศกึ ษาปีที่ ๕ /๒ จานวน ๓๕ คน ครูที่ปรึกษาโครงงานจานวน ๙ คน ใชป้ ระเดินหลัก(Theme)ในเรื่อง ไกย่ า่ งบ้านแคน มีโครงงาน RBL จานวน ๑๐ เร่ือง ปีการศึกษา ๒๕๖๐ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔ /๑ จานวน ๓๕ คน ครูที่ปรึกษาโครงงานจานวน ๑๐ คน ใชป้ ระเดินหลกั (Theme)ในเรอ่ื ง การแก้ปญั หาสุขภาพในโรงเรียน มโี ครงงาน RBL จานวน 10 เรอ่ื ง ปีการศึกษา ๒๕๖๑ นักเรียนช้ันมัธยมศึกษาปีท่ี ๒ /๑ จานวน ๓๙ คน ครูท่ีปรึกษาโครงงานจานวน ๑๐ คน ใช้ประเดนิ หลกั (Theme)ในเร่อื ง จิง้ หรีด มีโครงงาน RBL จานวน ๑๐ เรือ่ ง นกั เรยี นที่ผ่านการจัดการเรียนรูส้ ูห่ ้องเรียนเพะพันธ์ุปญั ญาตามหลักสูตรของโรงเรยี น นักเรยี นช้นั มธั ยมศึกษาปีท่ี ๒ ปีการศึกษา ๒๕๖๐ จานวน ๙๑ คน ใช้ประเดินหลัก(Theme) เรื่อง ข้าว เตย อญั ชนั มีโครงงาน RBL จานวน ๓๐ เรอื่ ง นักเรียนช้ันมัธยมศึกษาปีที่ ๒ ปีการศึกษา ๒๕๖๑ จานวน ๗๔ คน ใช้ประเดินหลัก(Theme) เร่ือง จิง้ หรีด และขนมจนี มโี ครงงาน RBL จานวน ๒๐ เร่อื ง โรงเรยี นสมเด็จพระญาณสงั วรในพระสังฆราชูปถมั ภ์ สานักงานเขตพื้นทีก่ ารศึกษามธั ยมศกึ ษา เขต ๒๘

-๖- ขั้นตอนการดาเนินงานของโครงการเพาะพันธ์ปุ ัญญา แบ่งเปน็ ๒ กจิ กรรม ๑. ข้ันตอนการดาเนินงานภาพรวมนอกหอ้ งเรียน 1. โรงเรียนรบั หลักการและทา MOU การดาเนนิ โครงการเพาะพันธก์ุ ับศนู ย์พเ่ี ลี้ยงมหาวทิ ยาลัย อุบลราชธานี 2. โรงเรยี นนานกั เรยี นศึกษาแหลง่ เรยี นรภู้ ายในชมุ ชนแลว้ มาถอดบทเรยี น ครใู ชก้ ระบวนการถามคือสอน สะทอ้ นคิดคือเรยี น เขยี นคือคิด 3. นักเรยี นร่วมกนั เลือกประเด็นหลกั โดยมีครู เปน็ โคช้ โดยใช้ระบบประชาธปิ ไตย 4. นักเรยี นศึกษาคน้ ควา้ งานวจิ ัยทีเ่ กี่ยวข้องกับประเด็นหลัก 5. แบ่งกลุ่มนักเรียน กลุ่มละ ๓-๔ คน ทาโครงงานตามประเด็นหลกั ที่สนใจ ลักษณะโครงงานการวิจยั เปน็ ฐาน(Research-based-learning หรอื RBL) ใน ๓ ศาสตร์ ไดแ้ ก่ วทิ ยาศาสตร์ สังคมศาสตร์ และ เศรษฐศาสตร์ และนักเรยี นเลือกครูทป่ี รกึ ษาโครงงานตามความสนใจและความถนัด 6. นกั เรยี นเขียนเค้าโครง ตามรูปแบบท่ีกาหนดให้ 7. จดั เวทนี าเสนอเค้าโครงการวิจัยของนักเรยี นรว่ มกับโรงเรียนกู่จานวิทยาคม โรงเรยี นค้อวังวทิ ยาคม และโรงเรยี นสมเดจ็ พระญาณสงั วรในพระสงั ฆราชูปถมั ภ์ โดยมีคณะศูนย์พีเ่ ลย้ี งมหาวทิ ยาลัย อุบลราชธานี และคณะครูที่ร่วมโครงการ เป็นคณะกรรมการ ตรวจสอบและให้ข้อเสนอแนะ 8. นกั เรยี นแตล่ ะกลุ่มแก้ไข ปรบั ปรุงเค้าโครง ตามขอ้ เสนอแนะของคณะกรรมการ 9. นักเรยี นแตล่ ะกลมุ่ ศึกษา เรียนรนู้ อกห้องเรยี น ทาการทดลอง เกบ็ รวบรวมข้อมูล 10. จัดเวทนี าเสนอความกา้ วหน้า ในการดาเนนิ การทดลอง เก็บข้อมลู ตามโครงงาน RBL 11. ใหค้ วามรู้ในการเขยี นผังเหตุ-ผลจากการทาโครงงาน RBL และให้นักเรยี นเขยี นผังเหตุ-ผล โครงงาน ของกลุ่มตนเอง 12. นกั เรยี นเขยี นรายงานผลการทาโครงงานการวจิ ัยเปน็ ฐาน(RBL) ให้เสร็จสนิ้ สมบรู ณ์ โดยผา่ นการ ตรวจสอบจากครทู ่ปี รึกษาโครงงาน 13. เวทีนาเสนอผลการผลการดาเนินโครงการเพาะพันธ์ปุ ญั ญาของโรงเรียนในระดบั ภาค ตะวนั ออกเฉียงเหนือ 14. หวั หนา้ โครงการสรปุ และรวบรวมข้อมลู นาส่งศนู ยพ์ เ่ี ลี้ยงมหาวทิ ยาลัยอุบลราชธานี กจิ กรรมของนักเรยี นในหอ้ งเรียนเพาะพันธ์ปุ ัญญาเพื่อให้นักเรยี นเกดิ ทักษะในศตวรรษที่ ๒๑  ทากจิ กรรมจิตปญั ญา  เขยี นไดอาร่ี  สืบค้นข้อมูล  นาเสนอผลงานในรปู ของโปสเตอร์ และ MS_Power Point  ทดลอง(เพ่ิมเติม)โดยใช้ประเด็นของหน่วยจัดการกลาง เรื่อง การปลูกดาวเรือง จากประเด็น ปัญหา สง่ิ มชี วี ิตมาจากอะไร โรงเรียนสมเด็จพระญาณสงั วรในพระสงั ฆราชูปถมั ภ์ สานกั งานเขตพื้นท่กี ารศกึ ษามธั ยมศกึ ษา เขต ๒๘

-๗-  ทาคลปิ วดี ีโอ / หนังส้นั นาเสนอผลงานของโรงเรียน  ทาเวบไซตเ์ พาะพันธุ์ปัญญาของโรงเรยี น / ทา Photobook ของแต่ละกลุ่ม กจิ กรรมของครู  ครูเข้ารับการอบรมกับศูนย์พ่ีเลี้ยงมหาวิทยาลัยอุบลราชธานี และหน่วยจัดการกลางเพาะพันธ์ุ ปัญญา เรื่อง การเขียนผังเหตุ-ผล การทาโครงงานแบบ SEEEM กิจกรรมจิตปัญญา การเขียน บทความวจิ ยั เป็นต้น  ครนู าเสนอบทความวิจยั ม.อบ.วิจยั  ครนู าทักษะกระบวนการจากการรูท้ ี่ไดร้ บั กับศนู ย์พี่เลี้ยงและหนว่ ยจัดการกลางลงสู่ผเู้ รียน  หัวหน้าโครงการรายงานความก้าวหน้าการดาเนินโครงการต่อศูนย์พี่เลี้ยงมหาวิทยาลัย อบุ ลราชธานี โรงเรยี นสมเดจ็ พระญาณสงั วรในพระสังฆราชูปถมั ภ์ สานักงานเขตพน้ื ที่การศึกษามัธยมศกึ ษา เขต ๒๘

-๘- แผนภาพกจิ กรรมการดาเนินงานโรงเรียนต้นแบบภายใตโ้ ครงการเพาะพนั ธปุ์ ญั ญา เริม่ ต้น ศกึ ษาแหล่งเรยี นรู้เป็นฐาน เลือก Theme เขียนเคา้ โครงRBL 10 RBL ทกุ ขั้นตอนผา่ นกระบวนการ ถามคือสอน นาเสนอเคา้ โครงRBL 10 RBL สะทอ้ นคดิ คือเรียน ทดลอง เก็บข้อมูล สรุป เขยี นรายงาน เขยี นคือคิด นาเสนอผลงานผลการดาเนินการ ระดบั ภาคอีสาน/ระดบั ชาติ สรปุ ผล รายงานผล การดาเนนิ การ ต่อศูนย์พี่เล้ยี งมหาวิทยาลยั อุบลฯ สิน้ สุด โรงเรียนสมเดจ็ พระญาณสงั วรในพระสังฆราชูปถัมภ์ สานักงานเขตพ้ืนที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต ๒๘

-๙- ขน้ั ตอนการดาเนนิ งานโครงงานฐานวจิ ัย(RBL) โรงเรียนสมเด็จพระญาณสงั วรในพระสังฆราชูปถัมภ์ สานักงานเขตพื้นท่กี ารศกึ ษามัธยมศกึ ษา เขต ๒๘

- ๑๐ - รูปแบบการจัดการเรยี นรู้โครงงานฐานวจิ ยั (RBL) โรงเรยี นสมเด็จพระญาณสังวรในพระสังฆราชูปถัมภ์ สานักงานเขตพืน้ ทีก่ ารศึกษามธั ยมศกึ ษา เขต ๒๘

- ๑๑ - ๒. ข้นั ตอนการดาเนินการจากโครงการเพาะพันธุ์ปัญญาสหู่ อ้ งเรียนเพาะพนั ธ์ุปัญญา การเรยี นการเรยี นรู้ผ่านโครงการเพาะพนั ธปุ์ ัญญาในห้องเรียนปกตหิ รือวชิ าเรียน มีการดาเนนิ การดังน้ี ท่ี กิจกรรม วิธีดาเนินกิจกรรม ระยะเวลา การประเมินผล เพาะพนั ธป์ ญั ญา ๑ ๑ หน่วยท่ี ๑ ไขข๑้อ. ๑. ศกึ ษาแหลง่ เรียนรู้ ตุลาคม -ประเมนิ ผลงานนกั เรียนตาม สงสยั ๒. การเขียนไดอาร่ี สภาพจริง ๓. จติ ตปญั ญา (ละลายพฤติกรรม -สงั เกตพฤติกรรมทกั ษะการ เตรียมใจเตรียมฐานใจ) นาเสนอ ๔. ประเดน็ ทตี่ ้องการจะศกึ ษา (ยึด -กาตอบถาม และการเขียน หลักความพอเพยี ง) ไดอาร่ี ตลอดจนการสะท้อน ๕. ชวนคิดหาประเดน็ แยกออกเปน็ คิดของนกั เรยี น โครงงาน RBLยอ่ ย ๖. การเขยี นผงั กระบวนการ (ตวั อย่างการต้มมามา่ ) ๗. เรยี นรู้ผ่านกระบวนการ SEEEM หนว่ ยที่ ๒ ความ ๑. สบื ค้นงานวิจยั ที่เกี่ยวข้อง พฤศจิกายน -ประเมินผลงานนักเรยี นตาม หลากหลายจาก ๒. วิเคราะห์ สังเคราะห์ สง่ิ ทไ่ี ด้จาก สภาพจรงิ งานวิจัยทเ่ี กี่ยวข้องการ (การเขียน -สงั เกตพฤตกิ รรมทกั ษะการ ผังเหตุผล) นาเสนอ ๓. การเขยี นเอกสารอา้ งอิง -กาตอบถาม และการเขยี น ไดอาร่ี ตลอดจนการสะท้อน คิดของนกั เรยี น หนว่ ยท่ี ๓ เปิด ๑. เขียนเค้าโครงโครงงาน (วิจัย) ธนั วาคม -ประเมินผลงานนักเรียนตาม ประตสู ่โู ลกความรู้ - การเขียนเหตุผลในการทา สภาพจรงิ โครงงาน (ทีม่ าและ -สงั เกตพฤตกิ รรมทักษะการ ความสาคญั ) นาเสนอ - การเขยี นวตั ถุประสงค์ -กาตอบถาม และการเขียน โครงงาน ไดอารี่ ตลอดจนการสะท้อน - การเขียนตวั แปรและ คิดของนักเรยี น สมมติฐานของโครงงาน ๒. การเขียนแผนการดาเนนิ งาน โครงงาน โรงเรยี นสมเด็จพระญาณสงั วรในพระสงั ฆราชูปถมั ภ์ สานักงานเขตพน้ื ทีก่ ารศึกษามัธยมศึกษา เขต ๒๘

- ๑๒ - ท่ี กิจกรรม วิธีดาเนินกจิ กรรม ระยะเวลา การประเมินผล เพาะพันธ์ปญั ญา ๑ ๑. การออกแบบเคร่ืองมือวิจัย มกราคม – -ประเมินผลงานนกั เรียนตาม หนว่ ยที่ ๔ - เคร่อื งมือในการวจิ ยั กมุ ภาพันธ์ สภาพจริง ประมวลทกุ สิ่งที่ คน้ พบ ๒. เครื่องมือสาหรับเก็บรวบรวม -สงั เกตพฤติกรรมทักษะการ ขอ้ มลู นาเสนอ เพาะพนั ธป์ ญั ญา๒ ๓. นาเสนอเคา้ โครง โครงงาน RBL -กาตอบถาม และการเขยี น ๑ หนว่ ยท่ี ๕ เก็บ ไดอารี่ ตลอดจนการสะท้อนคิด ของนักเรยี น รวบรวมข้อมูล  จติ ปัญญา พฤษภาคม -ประเมนิ ผลงานนกั เรียนตาม หนว่ ยที่ ๖ สรา้ งผลงาน  ทบทวนแผนการทางาน และ สภาพจริง เขียน รายงานความก้าวหน้า -สงั เกตพฤติกรรมทกั ษะการ นาเสนอ หน่วยท่ี ๗  ถอดบทเรียน SEEEM จาก -กาตอบถาม และการเขยี น เพยี รนาเสนอ โครงงาน ไดอารี่ ตลอดจนการสะท้อนคิด ของนักเรยี น  เกบ็ รวบรวมขอ้ มูลตามโครงร่างท่ี ปรับปรงุ แล้ว (ทดลอง/ลงพน้ื ท)่ี ร่วมกับครูทีป่ รึกษาโครงงาน  เทคนคิ การนาเสนอ มถิ ุนายน -ประเมินผลงานนักเรียนตาม /MS_poweroint /เขียนด้วยมอื กรกฎาคม สภาพจรงิ -สงั เกตพฤตกิ รรมทกั ษะการ  เขยี นรายงานเชิงวชิ าการตาม นาเสนอ รปู แบบ RBL -กาตอบถาม และการเขียน ไดอารี่ ตลอดจนการสะท้อนคิด ๔. เขียนเรอ่ื งเลา่ สะท้อนคิดจากการ ของนักเรยี น ทา RBL -ประเมินผลงานนักเรยี นตาม ๕. ออกแบบนาเสนอโดยโปสเตอร์ / สภาพจริง Photoshop / -สงั เกตพฤติกรรมทกั ษะการ นาเสนอ ๖. โฟชาร์ท -กาตอบถาม และการเขียน ไดอาร่ี ตลอดจนการสะท้อนคิด ของนักเรยี น โรงเรยี นสมเด็จพระญาณสังวรในพระสังฆราชูปถมั ภ์ สานักงานเขตพ้นื ที่การศึกษามธั ยมศึกษา เขต ๒๘

- ๑๓ - ท่ี กจิ กรรม วธิ ดี าเนนิ กจิ กรรม ระยะเวลา การประเมินผล เพาะพันธป์ ัญญา ๒ ๑. นาเสนอผลงาน ๑๘ สิงหาคม -ประเมินผลงาน หนว่ ยท่ี ๘ ๒. เผยแพร่ผลงาน กนั ยายน นกั เรยี นตามสภาพจรงิ Show Share -สงั เกตพฤตกิ รรม ทกั ษะการนาเสนอ สง่ สรุปรูปเลม่ รายงานวิจยั ฉบับสมบูรณข์ องครูและนกั เรยี น -กาตอบถาม และการ เขยี นไดอาร่ี ตลอดจน การสะท้อนคิดของ นักเรียน -ประเมินผลงาน ภาพขนั้ ตอนการนากระบวนการจัดการเรียนรู้เพาะพันธ์ปุ ัญญาลงสู่หอ้ งเรยี น โรงเรียนสมเด็จพระญาณสังวรในพระสังฆราชูปถัมภ์ สานกั งานเขตพน้ื ท่กี ารศกึ ษามัธยมศกึ ษา เขต ๒๘

- ๑๔ - ๔) ผลงานที่เกดิ ขึน้ จากการดาเนินงาน ผลงานท่ีเกิดจากการจัดการเรียนรู้ตามโครงการเพาะพันธุ์ปัญญา ปีการศึกษา ๒๕๕๗ – ๒๕๖๒ ได้ นวตั กรรมและผลงานเชิงประจักษ์ ดังนี้ ปกี ารศกึ ษา ๒๕๕๗ นกั เรียนช้ันมธั ยมศกึ ษาปีท่ี ๔ จานวน ๓๒ คน ครูท่ีปรกึ ษาโครงงานจานวน ๙ คน ใชป้ ระเดินหลักในเรอ่ื ง ข่า มโี ครงงาน RBL จานวน ๑๐ เรื่อง ดังน้ี 1. กระดาษจากขา่ (Galangal Paper) โครงงาน RBL :วิทยาศาสตร์ ประเภท ทดลอง 2. ขา่ ผง(Galangal Powder) โครงงาน RBL :วิทยาศาสตร์ ประเภท ทดลอง 3. การปลกู ข่า (Galangal Planting) โครงงาน RBL :วิทยาศาสตร์ ประเภท ทดลอง 4. น้าสมุนไพรขา่ รักษว์ ถิ ีชุมชน(Herbal Galangal Guard the way of Community) โครงงาน RBL : เศรษฐศาสตร์ 5. ขา่ กบั การไล่แมลงวัน( Galangal with Puching Flies) โครงงาน RBL :วทิ ยาศาสตร์ ประเภท ทดลอง 6. สบู่สมุนไพรข่าสร้างรายได้(Galangal Herb Soap to make Money)โครงงาน RBL : เศรษฐศาสตร์ 7. นา้ พริกสมุนไพรข่าสร้างรายได้(Galangal Herb Sauce to Make Money) โครงงาน RBL : เศรษฐศาสตร์ 8. การสกดั นา้ มนั หอมระเหยจากขา่ ตา่ งชนดิ กนั (The Extraction of Essential Oils from different Galangal) โครงงาน RBL :วทิ ยาศาสตร์ ประเภท ทดลอง 9. การยับยั้งเชื้อราดว้ ยสารสกดั จากขา่ ( Inhibition fungus with Galangal Extraction) โครงงาน RBL :วิทยาศาสตร์ ประเภท ทดลอง 10. ศึกษาปัจจัยที่มผี ลตอ่ การแตกหน่อของข่า( Factor Affecting the Sprouting of the Galangal) โครงงาน RBL :วทิ ยาศาสตร์ ประเภท ทดลอง สรุปผลการทาโครงงาน ทง้ั 10 โครงงาน พบว่า โครงงานสามารถสรุปผลไดต้ ามสมมตฐิ านที่ตั้งไว้ แต่ การทาโครงงานบางโครงงาน ยังมีการทดลองเพียงรอบเดียว เพราะระยะเวลาการทาโครงงานมีระยะเวลานาน ได้แนะนาให้นักเรียน ศึกษาและทาโครงงานต่อไปอีก แต่ซึ่งท่ีทางนักเรียน ได้รับจากการเข้ารวมโครงการ เพาะพันธุ์ปัญญาในครั้งน้ี ทาให้นักเรียนเกิดการเปล่ียนแปลงตนเอง เกิดการเรียนรู้อย่างมากมายมีท้ังทุกข์ สุข ในกระบวนการทางาน การเปล่ียนแปลงที่เกิดขึ้นมากท่ีสุดของนักเรียนโครงการเพาะพันธ์ุปัญญา โรงเรียน สมเด็จพระญาณสังวร ในพรสังฆราชูปถัมภ์ เรียงจากมากไปหาน้อย 1. ความสามารถแก้ปัญหา 2. ความกล้า แสดงออก 3. ทนุษย์สัมพันธ์ ทักษะทางสังคม และ 4. การรับฟังผู้อ่ืน ทาให้ทั้งครูและนักเรียนเกิดการ เปลี่ยนแปลงต่าง ๆ อย่างมากมาย ท้ังด้านจิตใจ และพฤติกรรมการเรียนรู้ครูและนักเรียนมีความสัมพันธ์กัน อย่างใกล้ชิด ดังบทเพลงทีข่ อเสนอตอ่ ไปน้ี “ สบิ น้วิ วนั ทาคุณตาคุณยาย คุณครทู ั้งหลายผูมีเกยี รติทุกคน บฯุ คงนาพาบันดาลดลให้ทุกคนมาพบกัน จะขอบรรยายเป็นบทกลอนอย่าพ่ึงจากจรไปแห่งไหน โปรดฟังสักนิดก่อนคิดจากไกลฟังความเป็นไปของ โครงการ เพาะพันธ์ุปัญญาหรือเพาะพันธุ์ปัญหามันมีที่มาน่าสนใจท้ังศกท้ังเศ้าขัดแย้งภายใน ไม่เข้าใจการ ทางานจนมฉี ายาขนุ ดันขุนเดชมนี างเอกเหญิงเจา้ นา้ ตา อยู่รว่ มโครงการเพาะพันธ์ุปัญญา สร้างศรัทธาคิดเองทา เป็น ทาส่งิ ใหม่ ๆ ไฉไบกว่าเก่าจึงเลอื กเอามาศึกษาสมนุ ไพรไทยก้องไกลกาจึงนา ข่า มาศึกษากันมาศึกมาษาหา สิง่ ใหม่ๆ มีประโยชน์อย่างไรร่วมกันทาโดยครูเดชเป็นผลักดันที่ปรึกษาโครงงานการคอยช้ีทาง ยามโศกศัลย์ไม่ ห่างกาย จนมฉี ายาตงั้ คณุ ครูประกาศใหร้ ู้โดยทว่ั กนั วา่ ครูคนน้นั นาวา่ ขนุ ดนั ดันได้ ดันดี ดันจนมีวันน้ีเพาะพันธ์ุ ปัญญา จบการบรรยายไว้แค่นีก้ ่อนอยา่ เพงิ่ ใจร้อนโมหาโกรธาพวกเรา ม.4 เพาะพนั ธป์ ญั ญาเลอื ดชมพูฟ้ารวมใจ โรงเรียนสมเด็จพระญาณสังวรในพระสังฆราชูปถมั ภ์ สานกั งานเขตพ้ืนทีก่ ารศึกษามัธยมศกึ ษา เขต ๒๘

- ๑๕ - สามคั คี จะทาดใี ห้ไดม้ ่งุ ไฝ่ศึกษาเพาะพนั ธป์ุ ญั ญาพัฒนาเด็กไทย ลูก ญสส. สักกลางทรวงในของกาลังใจจากทุก ๆ คน ” ผลจากการทากจิ กรรมทม่ี ่งุ ม่ันและท่มุ เท ทาใหเ้ พาะพันธุป์ ัญญา โรงเรียนสมเด็จพระญาณสังวร ใน พระสงั ฆราชปู ถัมภ์ ไดร้ ับรางวัลจากศนู ย์พ่ีเลีย้ งมหาวิทยาลัยอบุ ล ดงั นี้ 1. นายเดชมณี เนาวโรจน์ ไดร้ บั รางวัล ครเู พราะพนั ธ์ุปัญญาแหง่ ปี 2. รางวัลเวบไซต์เพาะพันธ์ปุ ญั ญายอดเยี่ยม 3. รองชนะเลิศ อันดัน 1 การนาเสนอนิทรรศการโครงการของโรงเรยี น 4. นางสาวศศิวิมล พงษเ์ ฉลยี ว ไดร้ บั รางวลั นกั เรียนเพาะพนั ธปุ์ ญั ญาแห่งปี 5. นางสาวศศิวมิ ล พงษ์เฉลยี ว ได้รับรางวัล ชนะเลิศ การเขียนสะทอ้ นไดอารี และไดน้ า บทความลงตีพมิ พ์สรปุ เพาะพันธุ์ปญั ญา ปี 2557 6. นางสาวศศวิ มิ ล พงษ์เฉยี ว นางสาวสิรธิ ร วงเวยี น นางสาวปฐั ทิชา พูลทวี ได้รับคัดเลอื ก เปน็ ตวั แทนเสวนาในกิจกรรมปิดโครงการของศูนยฯ์ ปกี ารศึกษา ๒๕๕๘ นกั เรียนชัน้ มัธยมศกึ ษาปีท่ี ๔ /๑ จานวน ๔ คน ชน้ั มธั ยมศึกษาปีท่ี ๔ /๒ จานวน ๓๗ คน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๕ /๑ จานวน ๑๙ คน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔ /๒ จานวน ๑ คน ครูท่ีปรึกษาโครงงาน จานวน ๙ คน ใชป้ ระเดนิ หลกั (Theme)ในเรื่อง บวั มีโครงงาน RBL จานวน ๑๐ เรื่อง ดังน้ี 1. การทดลองรักษาความสดของดอกบัวในแจกนั โครงงาน RBL :วทิ ยาศาสตร์ ประเภท ทดลอง 2. การปลูกและขยายพันธ์บุ ัว โครงงาน RBL :วทิ ยาศาสตร์ ประเภท ทดลอง 3. การศึกษาความเหนียวของเสน้ ใยบวั โครงงาน RBL :วิทยาศาสตร์ ประเภท ทดลอง 4. ชาดอกบวั โครงงาน RBL :วทิ ยาศาสตร์ ประเภท ทดลอง 5. ใบบวั กับการไล่ยงุ โครงงาน RBL :วิทยาศาสตร์ ประเภท ทดลอง 6. การทาเทยี นหอมจากกลนิ่ บัว โครงงาน RBL : เศรษฐศาสตร์ 7. เวลาการตากแดดมีผลต่อการย้อมติดสีของใบบัวหลวง โครงงาน RBL :วิทยาศาสตร์ ประเภท ทดลอง 8. ศึกษาการแยกเสน้ ใยจากใบบวั หลวง โครงงาน RBL :วิทยาศาสตร์ ประเภท ทดลอง 9. ขนมสายบัว โครงงาน RBL : เศรษฐศาสตร์ 10. การอนรุ ักษส์ ายพนั ธุ์บวั พื้นบ้าน โครงงาน RBL : สังคมศาสตร์ ผลจากการทากิจกรรมท่ีมุ่งมั่นและทุ่มเท ทาให้เพาะพันธุ์ปัญญา โรงเรียนสมเด็จพระญาณสังวร ในพระสงั ฆราชูปถมั ภ์ ไดร้ ับรางวัลจากศูนยพ์ เ่ี ลี้ยงมหาวิทยาลยั อุบล ดงั น้ี 1. โรงเรยี นสมเด็จพระญาณสงั วร ในพระสงั ฆราชปู ถมั ภ์ ไดร้ บั รางวลั ชนะเลิศการจัดนทิ รรศการ 2. นางสาวศศิธร ปะสาวะโถ ได้รับรางวลั นกั เรียนเพาะพนั ธ์ปุ ญั ญาแหง่ ปี 3. นางสาวโสภิดา บญุ จรัส ได้รบั รางวัล การเขียนเรียงความดีเดน่ โรงเรยี นสมเดจ็ พระญาณสังวรในพระสังฆราชูปถมั ภ์ สานักงานเขตพน้ื ทก่ี ารศกึ ษามัธยมศึกษา เขต ๒๘

- ๑๖ - ปีการศึกษา ๒๕๕๙ นกั เรียนช้ันมธั ยมศึกษาปีท่ี ๕ /๒ จานวน ๓๕ คน ครทู ี่ปรึกษาโครงงานจานวน ๙ คน ใช้ประเดินหลกั (Theme)ในเรอื่ ง ไกย่ ่างบา้ นแคน มีโครงงาน RBL จานวน ๑๐ เร่อื ง ดังนี้ 1. วิธกี ารย่างไก่ โครงงาน RBL :วทิ ยาศาสตร์ ประเภท ทดลอง 2. การศึกษาต้นทุนผลตอบแทนเปรียบเทียบกับรายจ่ายในครอบครัวของผู้ประกอบอาชีพขายไก่ ยา่ งบ้านแคน โครงงาน RBL : สงั คมศาสตร์ 3. เตาเผาถา่ น โครงงาน RBL :วิทยาศาสตร์ ประเภท ทดลอง 4. สปาเกตตผี้ ดั กระเพราไกย่ ่าง โครงงาน RBL : เศรษฐศาสตร์ 5. พฤติกรรมการซื้อและบริโภคไก่ย่างบ้านแคน ตาบลดงแคนใหญ่ อาเภอคาเข่ือนแก้ว จังหวัด ยโสธร โครงงาน RBL : สงั คมศาสตร์ 6. roating chicken Inter โครงงาน RBL : เศรษฐศาสตร์ 7. แจ่วไก่ยา่ ง โครงงาน RBL : เศรษฐศาสตร์ 8. อาชีพขายไก่ยา่ งของคนในชุมชนบา้ นดงแคนใหญ่ โครงงาน RBL : สงั คมศาสตร์ 9. การเลย้ี งไก่ โครงงาน RBL :วทิ ยาศาสตร์ ประเภท ทดลอง 10. เตาเผาถ่าน โครงงาน RBL :วิทยาศาสตร์ ประเภท ทดลอง ผลจากการทากิจกรรมท่ีมุ่งมั่นและทุ่มเท ทาให้เพาะพันธ์ุปัญญา โรงเรียนสมเด็จพระญาณสังวร ในพระสังฆราชูปถัมภ์ ได้รบั รางวลั จากศูนย์พ่เี ล้ยี งมหาวิทยาลัยอุบล ดังน้ี 1. โรงเรยี นสมเดจ็ พระญาณสงั วร ในพระสงั ฆราชปู ถัมภ์ ไดร้ บั รางวัล ชมเชย คลปิ วิดีโอแห่งการ เรียนรู้ 2. นายธราธร กลมเกลียว ไดร้ บั รางวลั นกั เรยี นเพาะพนั ธ์ุปัญญาแห่งปี 3. นางสาวกติ ตมิ า สาระรักษ์ ไดร้ ับรางวลั ครเู พาะพันธปุ์ ัญญาแห่งปี ปีการศึกษา ๒๕๖๐ นักเรียนช้ันมัธยมศึกษาปีที่ ๔ /๑ จานวน ๓๕ คน ครูท่ีปรึกษาโครงงานจานวน ๑๐ คน ใช้ประเดินหลัก(Theme)ในเรื่อง การแก้ปัญหาสุขภาพในโรงเรียน มีโครงงาน RBL จานวน 10 เร่ือง ดังน้ี 1. เครอื่ งบดใบไมแ้ ห้ง 2. เครอ่ื งออกกาลังกายแบบพอเพียง 3. ปุย๋ โกบาฉิ 4. การรณรงคส์ รา้ งจิตสานึกในการสร้างและทง้ิ ขยะ 5. น้ายาลา้ งจานสมนุ ไพร 6. สมุนไพรดบั กล่นิ ห้องนา้ 7. นา้ หมักชีวภาพจากเศษอาหาร 8. สร้างความเชอ่ื ในการอ่านฉลาก 9. เจลล้างมอื 10. ผงแซบ ให้ทั้งครูและนักเรียนเกิดการเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ อย่างมากมาย ท้ังด้านจิตใจ และพฤติกรรมการ เรียนรู้ครูและนักเรียนมีความสัมพันธ์กันอย่างใกล้ชิด โดยนากระบนการ RBL มาใช้ในกระบวนการเรียนรู้ของ นักเรยี นจนทาใหน้ ักเรยี นมคี วามเขา้ ใจและสามารถนาไปปรบั ใช้กับชวี ิตประจาวนั โรงเรียนสมเดจ็ พระญาณสงั วรในพระสังฆราชูปถัมภ์ สานกั งานเขตพนื้ ที่การศึกษามธั ยมศึกษา เขต ๒๘

- ๑๗ - ผลจากการทากิจกรรมท่ีมุ่งม่ันและทุ่มเท ทาให้เพาะพันธุ์ปัญญา โรงเรียนสมเด็จพระญาณสังวร ในพระสงั ฆราชปู ถัมภ์ ได้รับรางวลั จากศนู ยพ์ ่เี ลีย้ งมหาวทิ ยาลัยอุบล ดังนี้ 1. โรงเรียนสมเดจ็ พระญาณสงั วร ในพระสงั ฆราชปู ถัมภ์ ไดร้ บั รางวลั หนงั สัน้ ยอดเยยี่ ม 2. นางสาวชนิภรณ์ ม่งุ งาม ไดร้ บั รางวัล นักเรียนเพาะพนั ธุป์ ัญญาแหง่ ปี 3. นางนชุ นาฎ โชติสวุ รรณ ได้รับรางวลั ครเู พาะพันธป์ุ ญั ญาแห่งปี ปีการศึกษา ๒๕๖๑ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีท่ี ๒ /๑ จานวน ๓๙ คน ครูที่ปรึกษาโครงงานจานวน ๑๐ คน ใช้ประเดินหลัก(Theme)ในเรอื่ ง จ้งิ หรดี มโี ครงงาน RBL จานวน ๑๐ เรือ่ ง ดงั น้ี 1. การศึกษาวงจรชีวติ ของจิง้ หรีดแต่ละสายพันธ์ุในพื้นท่ชี มุ ชนตาบลดงแคนใหญ่ 2. การตรวจจับคล่นื เสียงของจงิ้ หรีด 3. การแปรรูปแจว่ จง้ิ หรีด 4. การศกึ ษาเปรียบเทียบการเจรญิ เตบิ โตของจ้งิ หรดี โดยใชอ้ าหารสาเรจ็ รูปของจง้ิ หรดี ปลาและไก่ 5. การศึกษาเปรยี บเทียบปริมาณโปรตีนในจ้งิ หรดี แต่ละสายพันธ์ทุ ีม่ ีในท้องถิ่น 6. การศกึ ษาสขี องหลอดไฟมีผลต่อการลอ่ แมลง 7. การศึกษาพฤติกรรมการบริโภคจงิ้ หรดี ในตลาดบ้านดงแคนใหญ่ 8. การสารวจความพงึ พอใจของผ้บู รโิ ภคข้าวเกรยี บจง้ิ หรีด 9. การศึกษาทดลองอัตราสว่ นของอาหารมผี ลต่อการเจริญเติบโตของจิ้งหรดี 10. การศึกษาชนิดของอาหารมผี ลต่อการเจรญิ เตบิ โตจงิ้ หรดี ผลงานนกั เรียนท่ีเกดิ จากการจัดการเรียนรูว้ ิชาเพาะพนั ธุ์ปญั ญา(จากโครงการสู่ห้องเรียน) นักเรยี นชน้ั มัธยมศกึ ษาปีที่ ๒ ปีการศึกษา ๒๕๖๐ จานวน ๙๑ คน ใช้ประเดินหลัก(Theme) เร่ือง ข้าว เตย อญั ชนั มโี ครงงาน RBL จานวน ๓๐ เร่อื ง นักเรียนช้ันมัธยมศึกษาปีท่ี ๒ ปีการศึกษา ๒๕๖๑ จานวน ๗๔ คน ใช้ประเดินหลัก(Theme) เรื่อง จ้งิ หรดี และขนมจีน มีโครงงาน RBL จานวน ๒๐ เร่ือง ผลงานครู ครเู กิดการเรยี นรู้และมเี ทคนคิ การสอนใหมๆ่ เขา้ ใจนักเรียนมากขึ้น โดยมีผลการวิจัยรองรับใน การทางานของครู สามารถนาไปอ้างอิง และจดั ทาเป็นผลงานได้ ดังนี้ ๑. ครนู ุชนาฎ โชติสวุ รรณ : จดั ทาวจิ ยั และนาเสนอ ม.อบ.วจิ ยั เรือ่ ง ผลของการจดั การเรยี นรตู้ าม แนวทางโครงการเพาะพันธ์ุปัญญา ต่อเจตคติต่อวทิ ยาศาสตรแ์ ละความตระหนักตอ่ การอนรุ กั ษ์พืชใน ทอ้ งถน่ิ ของนกั เรยี นมธั ยมศึกษาตอนปลาย ๒. การเปล่ยี นแปลงทักษะกระบวนการคดิ ของนักเรียนในโครงการเพาะพันธุป์ ัญญา โรงเรียนสมเดจ็ พระ ญาณสังวร ในพระสงั ฆราชูปถัมภ์ ๓. การเปล่ยี นแปลงทักษะดา้ นการเรยี นรแู้ ละนวตั กรรม ในศตวรรษที่ 21 ของนักเรียนในโครงการ เพาะพนั ธ์ปุ ัญญา โรงเรยี นสมเดจ็ พระญาณสังวร ในพระสงั ฆราชปู ถัมภ์ ๔. การเปล่ยี นแปลงทักษะของนักเรียนในโครงการเพาะพนั ธ์ปุ ัญญา โรงเรยี นสมเด็จพระญาณสังวร ใน พระสังฆราชูปถมั ภส์ ู่คนไทย 4.0 ๕. ผลของการเปลย่ี นแปลงพฤติกรรมครขู องโรงเรียนตน้ แบบภายใต้โครงการเพาะพนั ธุ์ปญั ญา โรงเรียน สมเด็จพระญาณสังวร ในพระสงั ฆราชูปถมั ภ์ ปีการศึกษา 2560 ๖. การเปลย่ี นแปลงทักษะดา้ นการเรยี นรแู้ ละนวัตกรรม ในศตวรรษท่ี 21 ของนักเรียนในโครงการ เพาะพันธุป์ ัญญา ปีการศึกษา 2562 โรงเรียนสมเดจ็ พระญาณสังวร ในพระสังฆราชปู ถมั ภ์ ๕) สรุปสิ่งทเ่ี รียนรแู้ ละการปรับปรุงใหด้ ีขึ้น โรงเรียนสมเด็จพระญาณสงั วรในพระสังฆราชูปถัมภ์ สานกั งานเขตพนื้ ท่กี ารศึกษามธั ยมศกึ ษา เขต ๒๘

- ๑๘ - นกั เรยี นเกดิ การเปลยี่ นแปลงตนเอง เกิดการเรียนรู้อย่างมากมายมีท้ังทุกข์ สุข ในกระบวนการทางาน การเปลีย่ นแปลงท่ีเกิดขนึ้ มากทส่ี ดุ ของนกั เรียนโครงการเพาะพันธุ์ปญั ญา โรงเรียนสมเด็จพระญาณสังวร ในพร สังฆราชูปถัมภ์ เรียงจากมากไปหาน้อย 1. ความสามารถแก้ปัญหา 2. ความกล้าแสดงออก 3. มนุษย์สัมพันธ์ ทักษะทางสังคม และ 4. การรบั ฟังผู้อื่น ๖) การขยายผลและเผยแพร่ผลการพัฒนา การเผยแพร่ผลงานนักเรียนโดยการจัดแสดงนิทรรศการทั้งในระดับโรงเรียน ระดับจังหวัด ระดับภาค และระดบั ประเทศในการนาเสนอผลงาน จดั นิทรรศการเรื่องข่า นักเรยี น ญสส.นาเสนอบนเวทีเสวนา นักเรยี นโครงการเพาะพนั ธุ์ปัญญาจดั นิทรรศการและนาเสนอผลงานระดบั ภาค นกั เรยี นท่ผี ่านการจดั การเรียนรู้เพาะพันธ์ปัญญานาเสนอผลงานในวนั วทิ ยาศาสตรแ์ ห่งชาตขิ องโรงเรยี น โรงเรียนสมเด็จพระญาณสังวรในพระสงั ฆราชูปถมั ภ์ สานักงานเขตพื้นทก่ี ารศกึ ษามัธยมศกึ ษา เขต ๒๘

- ๑๙ - ๕. ข้อเสนอแนะและแนวทางการพฒั นาอยา่ งตอ่ เน่ือง และผปู้ กครอง ๑. มรี ปู แบบการดาเนนิ กจิ กรรมทีช่ ัดเจน สามารถตรวจสอบร่องรอยการทางานได้ ๒. ควรจะมีงบประมาณสนับสนุนในการทากิจกรรม เพ่ือช่วยแบ่งเบาค่าใช้จ่ายของนักเรียน ๓. จัดทาแหลง่ เรียนร้ขู องชมุ ชน ภูมิปัญญา และมีการบันทึกเปน็ หลกั ฐานผา่ นออนไลน์ ๖. จุดเด่น หรือลกั ษณะพเิ ศษของผลงานนวตั กรรม ๑. นักเรยี นได้ลงมอื ค้นคว้าและปฏิบัตจิ ริงด้วยตนเอง ๒. มผี ลงานเปน็ รปู ธรรม เชิงประจกั ษ์ทช่ี ัดเจน ๓ นกั เรยี นการเรยี นรู้ทักษะวิชาการ ทักษะชวี ติ และทักษะอาชพี ในการทากจิ กรรม ๔. การจดั การเรยี นรูเ้ ห็นผลการเปลยี่ นแปลงภายใน ๑ ปีการศกึ ษา ๗. บรรณานุกรม ครกู ฤติน (2560). การศกึ ษาไทย 4.0 หรอื Thailand Education 4.0 ? สบื ค้นเม่ือวันที่ 1 สิงหาคม 2559. จากชอ่ื เว็บไซต์ : http://www.krukittin.info/?p=744 งานวดั ผล (2560). รายงานผลผลการทดสอบระดบั ชาติ (onet) ปกี ารศึกษา 2560 . โรงเรียนสมเด็จสมเด็จ พระญาณสังวร ในพระสังฆราชูปถมั ภ์ อาเภอคาเข่ือนแก้ว จังหวดั ยโสธร. วิจารณ์ พานชิ . (2555). วิธีการสร้างการเรยี นรู้เพื่อศษิ ย์ ในศตวรรษที่ 21. กรงุ เทพฯ : มลู นธิ ิสดศรี-สฤษด์ิ วงศ.์ ศนู ย์พ่ีเลยี้ งมหาวิทยาลยั อบุ ลราชธาน.ี (ม.ป.ป.) เกยี่ วกับโครงการ รู้จกั เพาะพนั ธ์ุปญั ญา. สบื ค้นเมอ่ื วนั ท่ี 22 เมษายน 2558. จากชือ่ เวบไซต์ : http://www.pohpanpunya-ubu.com/ver2/about.php#. สุธีระ ประเสริฐสรรพ์. (2555). โครงงานฐานวิจัย: กระบวนการเรียนรู้ใหม่ของการศึกษาไทย. กรุงเทพฯ : สานกั งานกองทุนสนบั สนนุ การวจิ ยั . เดชมณี เนาวโรจน์ (2558). การเปล่ยี นแปลงทักษะกระบวนการคิดของนกั เรยี นในโครงการเพาะพันธ์ุ ปญั ญา โรงเรียนสมเดจ็ พระญาณสงั วร ในพระสังฆราชูปถัมภ์. บทคัดย่อการประชมุ ทาง วิชาการ ระดับชาติ มอบ.วิจัย ครง้ั ที่ 9 การพฒั นาท้องถิ่นสู่ภมู ภิ าคอาเซยี น : งานวิจัยกบั อนาคตสังคมไทย. มหาวิทยาลยั อุบลราชธานี จังหวัดอุบลราชธานี. เดชมณี เนาวโรจน์ (2559). การเปล่ียนแปลงทกั ษะด้านการเรียนรแู้ ละนวัตกรรม ในทักษะศตวรรษท่ี 21 ของนักเรยี นในโครงการเพาะพนั ธ์ปุ ญั ญา โรงเรยี นสมเด็จพระญาณสังวร ในพระสงั ฆราชูปถัมภ์. บทคดั ย่อ การประชมุ ทาง วิชาการระดับชาติ มอบ.วิจัย คร้ังที่ 10 การพัฒนาท้องถนิ่ ส่ภู ูมิภาอาเซยี น : งานวจิ ัยกบั อนาคตสังคมไทย. มหาวทิ ยาลยั อุบลราชธานี จงั หวัดอบุ ลราชธานี. เดชมณี เนาวโรจน์ (2560). รายงานผลการเปล่ียนแปลงทักษะคนไทย 4.0 ของนกั เรียนในโครงการ เพาะพนั ธ์ุปัญญา โรงเรยี นสมเด็จพระญาณสงั วร ในพระสงั ฆราชปู ถัมภ์. บทคดั ย่อการประชุมทาง วิชาการระดับชาติ มอบ.วจิ ัย ครั้งที่ 11 การพฒั นาท้องถิ่นสภู่ มู ภิ าอาเซยี น : งานวิจัยกบั อนาคต สงั คมไทย. มหาวิทยาลยั อุบลราชธานี จงั หวัดอบุ ลราชธาน.ี โรงเรยี นสมเด็จพระญาณสงั วรในพระสังฆราชูปถัมภ์ สานกั งานเขตพืน้ ทีก่ ารศกึ ษามธั ยมศึกษา เขต ๒๘