บทความ_สมเด็จฯ_พพปญ-60_ผลของการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมครูของโรงเรียนต้นแบบภายใต้โครงการเพาะพันธุ์ปัญญา

ผลของการเปลยี่ นแปลงพฤติกรรมครูของโรงเรียนต้นแบบภายใต้โครงการเพาะพันธ์ปุ ัญญา โรงเรียนสมเด็จพระญาณสงั วร ในพระสังฆราชูปถัมภ์ ปีการศึกษา 2560 The Effects of Teacher’ Behavior Change of Somdejprayansungworn School Established under the Patronage Supreme Patrirarch as the Role Model School in Pohpanpuya Project, Academic Year 2017 เดชมณี เนาวโรจน์1,2 และ สุภาวดี หิรัญพงศ์สิน1,3* 1ศูนยพ์ ี่เล้ียงโครงการเพาะพันธป์ุ ญั ญา มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี อาเภอวารินชาราบ จงั หวดั อบุ ลราชธานี 2โรงเรียนสมเดจ็ พระญาณสังวร ในพระสงั ฆราชูปถัมภ์ อาเภอคาเขอ่ื นแก้ว จังหวัดยโสธร 3ภาควชิ าคณติ ศาสตร์ สถติ ิและคอมพิวเตอร์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยอบุ ลราชธานี อาเภอวารนิ ชาราบ จังหวัดอุบลราชธานี *E-mail : [email protected] บทคัดย่อ งานวิจัยนมี้ วี ัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของครูโรงเรียนต้นแบบภายใต้โครงการเพาะพันธ์ุ ปัญญาโรงเรียนสมเดจ็ พระญาณสงั วรในพระสงั ฆราชปู ถมั ภ์ ปีการศึกษา 2560 ซ่งึ มุง่ เนน้ ให้นักเรยี นเกดิ ทักษะในศตวรรษที่ 21โดย มีกลุ่มเป้าหมายคือครูโรงเรียนสมเด็จพระญาณสังวรในพระสังฆราชูปถัมภ์ จานวน 29 คน เครื่องมือท่ีใช้คือแบบประเมินการ เปล่ยี นแปลงพฤตกิ รรมของครู ประกอบดว้ ย 3 ดา้ น คอื ความรคู้ วามเขา้ ใจ ทักษะ และเจตคติที่มีต่อโครงการเพาะพันธ์ุปัญญา ท่ี ประเมินโดยครูประเมินตนเอง และนักเรียนประเมินครู ผลการวิจัย หลังจากนากิจกรรมของโรงเรียนต้นแบบภายใต้โครงการ เพาะพันธ์ุปัญญามาใช้กับครูทั้งโรงเรียนท่ีผ่านมา จากการประเมินตนเองของครู พบว่า พฤติกรรมครูมีการเปล่ียนแปลงตาม โครงการเพาะพันธุ์ปัญญามากขึ้นกว่าก่อนเข้าร่วมโครงการ โดยครูมีความรู้ความเข้าใจโครงการเพาะพันธุ์ปัญญา ร้อยละ 90.8 ครูมที ักษะของโครงการเพาะพันธป์ุ ัญญา ร้อยละ 83.2 และครมู ีเจตคติท่ีดีต่อโครงการเพาะพันธ์ุปัญญา ร้อยละ 87.1 และผลจาก การที่นักเรียนประเมินครู พบว่า พฤติกรรมครูการเปลี่ยนแปลงตามโครงการเพาะพันธ์ุปัญญามากขึ้นกว่าก่อนเข้าร่วมโครงการ เชน่ กนั โดยครูมีความรคู้ วามเข้าใจโครงการเพาะพันธุ์ปัญญา ร้อยละ 94.5 ครูมที ักษะของโครงการเพาะพันธ์ุปัญญา ร้อยละ 89.9 และครูมีเจตคติที่ดีต่อโครงการเพาะพันธ์ุปัญญา ร้อยละ 89.6 แสดงให้เห็นว่าโรงเรียนต้นแบบภายใต้โครงการเพาะพันธ์ุปัญญา ส่งผลให้พฤติกรรมครูมีการเปลี่ยนแปลงท่ีดีขึ้นมากในทุกๆด้าน ครูสามารถนาทักษะและวิธีการท่ีได้เรียนรู้มานาไปปรับใช้ในการ ทางานและปรับใช้ในการเรยี นการสอนของตนเองซึ่งส่งผลดีต่อนักเรียนของตนเองให้เกิดทักษะคนไทย 4.0 หรือทักษะในศตวรรษ ที่ 21 คาสาคญั : การเปลีย่ นแปลงพฤติกรรมของครู , ทกั ษะศตวรรษที่ 21 , โรงเรยี นต้นแบบภายใตโ้ ครงการเพาะพันธ์ุปัญญา The Effects of Teacher’ Behavior Change of Somdejprayansungworn School Established under the Patronage Supreme Patrirarch as the Role Model School in Pohpanpuya Project, Academic Year 2017 Dechmanee Noawarot1,2 Yajai jarearnpong1,2 and Supawadee Hiranpongsin1,3* 1PPPY Node, Ubon Ratchathani University, Warinchumrab district, Ubon Ratchathani province 2 Somdejprayansungworn Nai Prasungkarachupatum school, Komkuenkiaw district, Yasotorn province 3Faculty of Science, Ubon Ratchathani University, Warinchumrab district, Ubon Ratchathani province *E-mail : [email protected] Abstract The purpose of this research was to study the effects of behavioral change on the Role Model School teachers of Somdejprayansungworn School Established under the Patronage Supreme Patrirarch of the academic year 2017, which focuses on the student's skill in the 21st century. The target group was 29 teachers in the school. The tools used were the evaluation of behavioral change of the teachers, consisting of 3 aspects: knowledge, understanding, skills and attitudes towards the intellectual breeding project. Teacher evaluated themselves by using Self-assessment. The students were evaluated by teachers. Teacher self- 1

evaluation after the activities of the Role Model School under the Pohpanpuya Project was found that the teachers had the knowledge and understanding of the Pohpanpuya Project 90.8%. The teachers had the skills of the Pohpanpuya Project 83.2 % and the teachers had good attitude towards the Pohpanpuya Project 87.1 %. It was found that the Role Model School under the Pohpanpuya Project resulted in a much better change in teacher behavior. Teachers can apply the skills and methods they have learned to adapt to their work and adapt to their own teaching and learning, which is beneficial to their students to the Thai skills 4.0 or 21st century skills. Keywords : THE EFFECTS OF TEACHER’ BEHAVIOR CHANGE, THE 21st CENTURY SKILLS , PPPY PROJECT บทนา การศึกษาไทย 4.0 เปน็ การศกึ ษาเพอื่ การสรา้ งนวัตกรรม เปน็ การศึกษาเพ่ือปวงชน เป็นการศึกษาเพื่อสังคม ที่คนที่ได้รับ การศึกษานั้นต้องหันมาช่วยเหลือสังคมอย่างจริงจัง และกว้างขวาง โดยท่ีไม่ใช่การศึกษาเพ่ือวัตถุประสงค์ใด วัตถุประสงค์หน่ึง ดังเชน่ ทผ่ี า่ นมา และการจัดการศกึ ษาตอ้ งบูรณาการท้งั ศาสตร์ ศลิ ป์ ชวี ติ และเทคโนโลยีเข้าด้วยกันอย่างกลมกลืน เพ่ือสร้างคนท่ี สังคมต้องการได้ในทกุ มติ ิ และมรี ูปแบบการจดั การศึกษาที่หลากหลาย สอดคล้องและตอบสนองต่อความต้องการของผู้เรียน โดย ครูอาจจะไม่มีความจาเป็นอีกต่อไป หรือถ้าจาเป็นต้องมีต้องเปล่ียนแปลงบทบาทไปอย่างมาก (ครูกฤติน , 2560) ครูไทย 4.0 จึงเน้นท่ีการสร้างชุมชนแห่งความสงสัย กระตือรือร้น อยากเรียนอยากรู้ และอยากได้คาตอบขึ้นในชั้นเรียน ทาให้บรรยากาศใน ห้องเรียนทกุ ห้องเป็นหอ้ งเรียนแห่งความสงสัย อยากเรียนอยากรู้ อยากหาคาตอบ หรือที่เรียกว่า Community of Inquiry และ นกั เรียนได้ลงมือค้นหาคาตอบท่ตี นสงสัยและอยากรู้เปน็ กลุ่ม คน้ หาคาตอบผ่านกระบวนการเรียนการสอนทีเ่ รยี กว่าการเรียนรู้โดย ยึดปัญหาเป็นฐาน (ดิเรก พรสีมา , 2559) โครงการเพาะพันธ์ุปัญญาเป็นการทาโครงงานบนการเรียนรู้ด้วยวิจัยเป็นฐาน (Research-Based Learning : RBL) เป็นกระบวนการเรียนรู้ท่ีสามารถสร้างระบบคิดและทักษะการเรียนรู้ใหม่ มีจุดเน้นสาคัญ ของการทาโครงงาน คือ การสรา้ งกระบวนการเรียนรจู้ ากการคน้ ควา้ และตีความ ทีเ่ รียกกวา่ วจิ ยั โครงการเพาะพนั ธ์ุปญั ญาจงึ เน้น ท่กี ระบวนการวจิ ยั ในโครงงาน (ศูนย์พี่เลย้ี งมหาวทิ ยาลัยอบุ ลราชธานี, ม.ป.ป.) การเรียนรู้ที่จะเกิดข้ึนกับผู้เรียนสาหรับศตวรรษที่ 21 ด้านทักษะ ประกอบด้วยกลุ่มทักษะต่าง ๆ 3 กลุ่ม ได้แก่ 1) ทักษะด้านการเรียนรู้และนวัตกรรม 2) ทักษะด้านข้อมูล สารสนเทศ สอ่ื และเทคโนโลยี และ3) ทักษะดา้ นชีวติ และอาชพี ( วจิ ารณ์ พานชิ , 2554) การพัฒนาผู้เรยี นให้มีความรู้และทักษะ ดังกล่าวสามารถใช้วิธีการเรยี นโดย (สธุ ีระ ประเสรฐิ สรรพ์, 2555) โครงการเพาะพันธ์ุปัญญาได้ใช้ การวิจัยเป็นเครื่องมือท่ีทาให้ เกิดกระบวนการเรียนรู้ในโรงเรียน ความสาเร็จของโครงการเกิดจากความร่วมมือกันทางานของโครงการเพาะพันธุ์ปัญญา สว่ นกลาง ท่นี าเผยแพรอ่ งค์ความรู้ทเี่ ป็น “นวัตกรรมการศึกษา” เผยแพร่ไปยังพีเ่ ล้ยี งและคุณครแู กนนาใน 4 ภูมิภาค 80 โรงเรียน ของพ้ืนทปี่ ระมาณ 18 จังหวัด โดยมีพี่เลี้ยงให้การสนับสนุนเพื่อเสริมการทางานของคุณครูที่โรงเรียนด้วยจิตตปัญญาศึกษา ปรับ ความสัมพันธ์ของครูกับเด็ก ให้เด็กมีพื้นท่ีปลอดภัยในการคิดและในการแสดงออก แนวทางของโครงการได้รับความสนใจจาก โรงเรียนและหน่วยงานด้านการศึกษา จึงได้รับการสนับสนุนอย่างต่อเน่ืองในระยะท่ี 2 ปีงบประมาณ 2561 - 2562 เพ่ือให้เกิด วฒั นธรรมการเรยี นรู้การวิจยั พฒั นาความสามารถการคดิ วเิ คราะหข์ องเด็ก (ปทั มาวดี โพชนุกูล, 2560) โรงเรียนสมเด็จพระญาณ สังวร ในพระสงั ฆราชปู ถมั ภ์ ไดเ้ ข้าร่วมโครงการเพาะพันธ์ปุ ญั ญา ตง้ั แต่ ปี 2557 – 2560 ซ่ึงผลการดาเนนิ ตามโครงการดังกลา่ วได้ ส่งผลการเปล่ียนแปลงทักษะต่างๆ กับนักเรียนของโรงเรียนสมเด็จพระญาณสังวรในพระสังฆราชูปถัมถ์เองและอีกหลาย ๆ โรงเรียนที่เข้าร่วมโครงการ ตัวอย่างความสาเร็จของโรงเรียนที่เข้าร่วมโครงการเพาะพันธ์ุปัญญา เช่น (โรงเรียนปทุมราชวงศา , 2558) การพัฒนาทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ของนักเรียนในโครงการเพาะพันธ์ุปัญญา โรงเรียนปทุมราชวงศา โดยการ จัดการเรียนรู้แบบโครงงานด้วยวิจัยเป็นฐาน พบว่า ผลการวิเคราะห์ท่ีได้จากงานเขียนสะท้อนความคิดของนักเรียนเก่ียวกับการ พัฒนาทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ทั้ง 3 ด้านสูงขึ้น (เดชมณี เนาวโรจน์ , 2559) การเปลี่ยนแปลงทักษะด้านการเรียนรู้ และนวัตกรรม ในทักษะศตวรรษที่ 21 ของนกั เรยี นในโครงการเพาะพนั ธุป์ ัญญา โรงเรียนสมเด็จพระญาณสังวร ในพระสังฆราชูป ถัมภ์ พบว่า นักเรียนมีการเปล่ียนแปลงด้านการเรียนรู้และนวัตกรรมสูงท้ัง 4 ทักษะ ( เสาวนิตย์ สมบูรณ์ , 2559) การพัฒนา ทักษะการเรียนรู้สู่ศตวรรษที่ 21 ด้านการเรียนรู้และนวัตกรรมของนักเรียนช้ันมัธยมศึกษาปีท่ี 2 โรงเรียนค้อวังวิทยาคมโดยใช้ กิจกรรมการเรียนรู้แบบโครงงานดว้ ยวจิ ัยเปน็ ฐาน พบวา่ นกั เรียนมพี ฤติกรรมด้านความสามารถส่ือสารและความร่วมมือมากท่ีสุด (เดชมณี เนาวโรจน์ , 2560) รายงานผลการเปลี่ยนแปลงทักษะคนไทย 4.0 ของนักเรียนในโครงการเพาะพันธุ์ปัญญา โรงเรียน 2

สมเด็จพระญาณสังวร ในพระสังฆราชูปถัมภ์ พบว่า นักเรียนที่เข้าร่วมโครงการเพาะพันธ์ุปัญญา มีทักษะคนไทย 4.0 เพิ่มขึ้นทุก ทกั ษะ คือ ทักษะการแกป้ ัญหาที่ซบั ซอ้ น การคิดวิเคราะห์ ความคดิ สร้างสรรค์ การจัดการบคุ คล การทางานร่วมกนั ความฉาดทาง อารมณ์ รู้จักประเมินและการตัดสินใจ มีใจรักบริการ การเจรจาต่อรอง ความยืดหยุ่นทางอารมณ์ ทักษะการใช้อินเทอร์เน็ต (Internet) และทกั ษะการปฏสิ ัมพนั ธก์ ับสังคม (เดชมณี เนาวโรจน์ , 2558) การเปลย่ี นแปลงทักษะกระบวนการคิดของนักเรียน ในโครงการเพาะพันธุ์ปัญญา โรงเรียนสมเด็จพระญาณสังวร ในพระสังฆราชูปถัมภ์ พบว่า นักเรียนมีการเปล่ียนแปลงทักษะ กระบวนการคดิ หลงั จากเข้าร่วมโครงการเพาะพันธุ์ปัญญา โดยมีทักษะกระบวนการคิดกระบวนการวิจัยเพิ่มขึ้นมากที่สุด คิดเป็น ร้อยละ 56.25 รองลงมาคือการคิดสร้างสรรค์เพิ่มขึ้นคิดเป็นร้อยละ 46.88 อย่างไรก็ดีจากการดาเนินงานที่ดีอย่างต่อเน่ืองของ โรงเรยี นสมเดจ็ พระญาณสังวรในพระสงั ฆราชูปถัมภ์ ในปีการศึกษา 2560 โรงเรียนได้รับคัดเลือกเป็นโรงเรียน 1 ใน 16 โรงเรียน ตน้ แบบโครงการเพาะพันธุป์ ญั ญาส่คู วามยัง่ ยืน (สกว. , 2560) ส่งผลให้ครูท้ังหมดในโรงเรียนสมเด็จพระญาณสังวรในพระสังฆรา ชูปถัมภ์ ได้เข้าร่วมโครงการเพาะพันธุ์ปัญญาและนากิจกรรมของโครงการเพาะพันธ์ุปัญญามาปรับใช้ในการทางานและปรับ พฤติกรรมการเรยี นการสอน ดงั นน้ั ผู้วิจัยจึงสนใจศกึ ษาผลของการเปลย่ี นแปลงพฤติกรรมการจดั การเรยี นรู้ของครโู รงเรยี นตน้ แบบภายใต้โครงการ เพาะพันธ์ุปัญญา โรงเรียนสมเดจ็ พระญาณสงั วร ในพระสงั ฆราชูปถมั ภ์ ปีการศกึ ษา 2560 ในด้านความรู้ความเข้าใจ ทกั ษะและ เจตคติของครูทมี่ ีต่อโครงการเพาะพันธป์ุ ัญญา หลังเข้าร่วมโครงการเพาะพนั ธป์ุ ญั ญาเพอ่ื เปน็ แนวทางสาหรับการพัฒนาหรือ ออกแบบการเรยี นการสอนของครใู ห้สอดคล้องกบั การเรยี นรใู้ นศตวรรษที่ 21 ซึง่ เป็นการเรยี นรอู้ ย่างยัง่ ยืนตอ่ ไป วธิ กี ารวิจยั 1) ประชากร ประชากรที่ใชใ้ นการศกึ ษาคร้งั นี้ คอื ครู โรงเรยี นสมเด็จพระญาณสงั วรในพระสงั ฆราชปู ถมั ภ์ ปีการศกึ ษา 2560 จานวน 29 คน ซง่ึ ได้มาจากการเลอื กแบบเจาะจง (Purposive sampling) 2) แบบแผนการวจิ ัย การศึกษาน้ใี ชร้ ปู แบบการวิจัยเชิงทดลองช้ันต้น (Pre-experiment) ที่มีกลุ่มการทดลองกลุ่มเดียววัดผลหลังการทดลอง (One-shot case study) 3) เคร่อื งมือท่ใี ช้ในการวิจยั 3.1 แผนการจดั กจิ กรรมโครงการเพาะพันธุ์ปญั ญาของครู ปีการศกึ ษา 2560 โดยมกี าหนดการสอน ดังตาราง 1 3

ตาราง 1 ปฏิทินการดาเนนิ โครงการโรงเรยี นตน้ แบบภายใตโ้ ครงการเพาะพนั ธ์ปุ ัญญา วนั /เวลา ชอ่ื กจิ กรรมและรายละเอยี ดโดยยอ่ วตั ถปุ ระสงค์ของกจิ กรรม ประเมิน กอ่ น เขา้ รว่ มโครงการ โรงเรยี นต้นแบบโครงการเพาะพันธุป์ ัญญา โดยครูและนกั เรียน เพื่อใหค้ รู พฤษภาคม 2560 เปดิ บา้ นเพาะพันธุ์ปญั ญา ญสส. 1. เขา้ ใจเพาะพันธ์ปญั ญาคืออะไร 2. เข้าใจเจตนารมณ์และเป้าหมายโครงการ เพาะพนั ธปุ์ ญั ญา ประชมุ วางแผนโรงเรยี นตน้ แบบ เพ่ือใหค้ รู พฤษภาคม 2560 โครงการเพาะพันธุป์ ัญญา/จดั ทา 1. วางแนวทางโรงเรียนต้นแบบร่วมกัน หลักสตู รเพาะพันธุ์ปัญญา 2. กาหนดเปา้ ประสงค์ตวั ชว้ี ดั รว่ มกนั เพอ่ื ใหค้ รู 1. สร้างเจตคติเชงิ บวกในกระบวนการเรยี นรู้ มิถนุ ายน 2560 จิตตปญั ญา แบบ RBL 2.แลกเปลยี่ นเรยี นรปู้ ัญหา อปุ สรรค จดุ เด่น จุดด้อยและรว่ มกนั แก้ปญั หา กระบวนการ RBL ในแต่ละกลุ่มสาระฯ เพอ่ื ใหค้ รู มิถุนายน 2560 ถามคือสอน 1. ส่งเสรมิ การใช้เทคนคิ การสอนท่ีน่าสนใจ เหมาะกับบรบิ ทของผู้เรยี น 2. นาไปปรับใชก้ บั การเรยี นการสอน เพื่อใหค้ รู การเรยี นรปู้ รัชญาของเศรษฐกิจ 1. สง่ เสรมิ การใช้เทคนคิ การสอนท่ีนา่ สนใจ กรกฎาคม 2560 พอเพียง เหมาะกับบริบทของผเู้ รยี น 2.ใช้ศาสตร์พระราชาบรู ณาการกบั การเรยี นรู้ แบบ RBL เพื่อใหค้ รู กรกฎาคม 2560 PLC เกยี่ วกับการเรยี นการสอน 1. ส่งเสรมิ การใช้เทคนคิ การสอนทีน่ ่าสนใจ เหมาะกบั บริบทของผู้เรยี น 2. นาไปปรับใช้กับการเรียนการสอนและการทางาน เพอ่ื ใหค้ รู สิงหาคม 2560 การสอนคิดความเป็นเหตเุ ป็นผล 1. สง่ เสรมิ การใช้เทคนคิ การสอนทนี่ ่าสนใจ เหมาะกับบริบทของผู้เรยี น 2. นาไปปรับใชก้ บั การเรยี นการสอนและการทางาน เพื่อใหค้ รู สิงหาคม 2560 สะเต็มศกึ ษาแบบเพราะพันธป์ุ ญั ญา 1. ส่งเสรมิ การใชเ้ ทคนิคการสอนที่นา่ สนใจ เหมาะกับบรบิ ทของผู้เรยี น 2. นาไปปรับใช้กับการเรียนการสอนและการทางาน ตลอดปกี ารศึกษา ครนู าความร้ทู ีไ่ ดร้ ับจากโครงการเพาะพันธุป์ ญั ญาไปปรับใชก้ บั การทางานและการจัดการ เรยี นการสอนตามบริบทของตนเอง เดือนมนี าคม 2561 PLC เกี่ยวกับการดาเนินโครงการ เพื่อให้ครู ระดมความคิดเห็นผลจากการดาเนิน เพาะพันธ์ปุ ัญญา ปกี ารศึกษา 2560 โครงการเพาะพนั ธปุ์ ัญญาปที ีผ่ ่าน และวางแผน ปรบั ปรงุ แก้ไขตอ่ ไป ประเมินผล หลงั เข้ารว่ มโครงการ โรงเรียนต้นแบบโครงการเพาะพันธป์ุ ญั ญา โดยครูและนกั เรยี น 4

3.2 แบบประเมินพฤตกิ รรมการจดั การเรียนรู้ของครโู รงเรียนต้นแบบในโครงการเพาะพันธุ์ปญั ญา โรงเรยี นสมเด็จพระ ญาณสังวร ในพระสงั ฆราชูปถมั ภ์ โดยมกี ารประเมิน 2 คร้งั นัน่ คือ ประเมนิ ก่อนดาเนินโครงการและประเมินหลังดาเนินโครงการ ซึ่งแบบประเมนิ ผ่านการพจิ ารณาความเหมาะสมจาก ผู้เชีย่ วชาญ จานวน 5 ท่าน และประเมนิ โดย 1) ครูประเมินตนเอง 2) นกั เรียนประเมินครผู สู้ อน แบบประเมินนม้ี วี ัตถปุ ระสงค์เพ่อื ประเมนิ ผลการเปลย่ี นแปลงพฤติกรรมการจดั การเรยี นรูข้ องครู โรงเรยี นตน้ แบบภายใตโ้ ครงการเพาะพนั ธุป์ ัญญา ทั้งน้ีการเปล่ยี นแปลงพฤติกรรมครู หมายถึง การเปลย่ี นแปลงพฤตกิ รรมการ เรยี นรู้ และพฤติกรรมตนเองทสี่ ังเกตเหน็ ของครูในปจั จุบันเมอื่ เทยี บกบั ก่อนเข้ารว่ มโครงการ โดยใชต้ ามมาตรวดั ของลเิ คริ ท์ (Likert Scale) 4) การเกบ็ รวบรวมข้อมูลและการวิเคราะหข์ อ้ มลู การศึกษาครัง้ นมี้ ีการเก็บรวบรวมขอ้ มูลและการวเิ คราะห์ขอ้ มูล ตามข้นั ตอน ดังน้ี 4.1 ครูประเมินตนเอง และนกั เรยี นประเมนิ ครู ตามแบบประเมินพฤตกิ รรมการจดั การเรยี นรู้ของครูโรงเรยี นตน้ แบบ ในโครงการเพาะพันธปุ์ ัญญา โรงเรยี นสมเด็จพระญาณสังวร ในพระสงั ฆราชปู ถมั ภ์ ก่อนดาเนินโครงการ 4.2 ดาเนนิ การจดั กิจกรรมตามกาหนดปฎิทนิ ดาเนนิ โครงการโรงเรียนต้นแบบภาคใตโ้ ครงการเพาะพันธ์ปุ ญั ญาและลง มอื ปฏิบัตโิ ครงงานจนเสร็จส้ินกระบวนการในตาราง 1 ใช้เวลารวมทง้ั สิ้น 1 ปกี ารศกึ ษา 4.3 ครปู ระเมินตนเอง และนกั เรยี นประเมนิ ครู ตามแบบประเมินพฤติกรรมการจัดการเรยี นรขู้ องครูโรงเรยี นตน้ แบบ ในโครงการเพาะพนั ธุป์ ญั ญา โรงเรียนสมเด็จพระญาณสงั วร ในพระสังฆราชูปถมั ภ์ หลังดาเนนิ โครงการ 4.4. นาข้อมูลในข้อ 4.1 ข้อ 4.3 และข้อ 4.4 มาวิเคราะห์จานวนพฤติกรรมการจัดการเรียนรู้ของครูโรงเรียนต้นแบบ ภายใต้โครงการเพาะพันธ์ุปญั ญา โรงเรยี นสมเดจ็ พระญาณสังวร ในพระสงั ฆราชปู ถัมภ์ และหลงั เสรจ็ สนิ้ โครงการเพาะพนั ธ์ุปญั ญา 4.5 วิเคราะห์หาคา่ รอ้ ยละ โดยใช้สมการ คา่ รอ้ ยละ = จานวนครูท่เี กิดการเปล่ยี นแปลง x 100 จานวนครูทง้ั หมด 4.6 นาค่าร้อยละของพฤตกิ รรมการจดั การเรยี นรู้ของครูโรงเรียนต้นแบบในโครงการเพาะพันธุ์ปัญญา โรงเรียนสมเด็จ พระญาณสังวร ในพระสังฆราชูปถัมภ์ แตล่ ะข้อจากการวิเคราะห์ข้อมูลในขอ้ 4.5 มาเขียนนาเสนอในรปู แบบกราฟเพ่ือแสดงข้อมูล เปรยี บเทียบ ผลการวจิ ยั ผลจากศึกษาการเปล่ียนแปลงพฤติกรรมการจัดการเรียนรู้ของครูโรงเรียนต้นแบบภายใต้โครงการเพาะพันธุ์ปัญญา โรงเรยี นสมเด็จพระญาณสังวร ในพระสังฆราชูปถัมภ์ ปกี ารศกึ ษา 2560 ในดา้ นความรู้ความเขา้ ใจ ทักษะและเจตคติของครู หลัง เข้าร่วมโครงการเพาะพนั ธป์ุ ญั ญา จานวน 29 คน ในการนากิจกรรมของโครงการเพาะพนั ธปุ์ ญั ญามาใช้ในการทางานงานและการ เรียนการสอน โดยใช้แบบประเมินทผี่ ู้วิจยั จดั ทาขึ้น ใหค้ รูประเมินตนเอง และนักเรียนประเมินครู พบว่า ครูเกิดการเปลี่ยนแปลง พฤตกิ รรม ดังตาราง 2 และตาราง 3 ตาราง 2 ข้อมลู ทัว่ ไป ครโู รงเรียนสมเด็จพระญาณสงั วรในพระสงั ฆราชปู ถมั ภ์ ปกี ารศึกษา 2560 ร้อยละ ข้อมลู ท่ัวไป 34.5 65.5 เพศ ชาย 20.7 หญิง 13.8 24.1 อายุราชการ 41.4 1 – 5 ปี 6 - 10 ปี 7 - 15 ปี มากกว่า 15 ปี 5

(ตอ่ ) ตาราง 2 ขอ้ มลู ทวั่ ไป ครูโรงเรียนสมเดจ็ พระญาณสังวรในพระสังฆราชูปถัมภ์ ปกี ารศึกษา 2560 ข้อมลู ทั่วไป รอ้ ยละ กลมุ่ สาระการเรยี นรู้ วทิ ยาศาสตร์ 20.7 คณิตศาสตร์ 13.8 ภาษาตา่ งประเทศ 6.9 การงานอาชพี และเทคโนโลยี 20.7 สงั คมศกึ ษา ศาสนาและวฒั นธรรม 17.2 ภาษาไทย 6.9 สุขศึกษา พลศึกษา 6.9 ศลิ ปะ 6.9 จากตารางพบว่า ครโู รงเรยี นสมเดจ็ พระญาณสงั วรในพระสังฆราชปู ถัมภ์ สว่ นมากเปน็ เพศหญิง คดิ เป็น ร้อยละ 65.5 มอี ายุ ราชการมากกว่า 15 ปี คดิ เปน็ รอ้ ยละ 41.5 กลมุ่ สาระการเรียนรูท้ ม่ี ีครูมากทสี่ ดุ คือ การงานอาชีพและเทคโนโลยี สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม และวิทยาศาสตร์ คิดเปน็ ร้อยละ 20.7 ตาราง 3 คา่ เฉล่ยี รอ้ ยละระดบั ความคดิ เห็นเก่ยี วกบั ผลการเปล่ียนแปลงพฤตกิ รรมการจดั การเรียนรู้ของครโู รงเรียนต้นแบบภายใต้ โครงการเพาะพนั ธป์ุ ญั ญา โรงเรยี นสมเดจ็ พระญาณสังวร ในพระสังฆราชปู ถมั ภ์ ปีการศกึ ษา 2560 ในดา้ นความรู้ความเขา้ ใจ ทกั ษะ และ เจตคติของครู ทปี่ ระเมินโดยครปู ระเมนิ ตนเอง และนกั เรยี นประเมินครู ด้าน นักเรียนประเมนิ ครู ครูประเมินตนเอง (รอ้ ยละ) (รอ้ ยละ) กอ่ น หลัง ผล ก่อน หลงั ผล ต่าง ตา่ ง ความรู้ 1. ครูมคี วามรคู้ วามเข้าใจโครงการเพาะพันธ์ปุ ญั ญา ระดับใด 48.3 96.6 48.3 50.7 86.2 35.5 2. ครูนากระบวนการโครงการเพาะพันธ์ุปญั ญามาปรบั ใช้ในการทางานและการจัดการเรยี น 38.6 97.2 58.6 44.8 93.1 48.3 การสอน ระดับใด 3. ครูได้เรียนร้กู จิ กรรมโครงการเพาะพันธุ์ปญั ญา ระดบั ใด 34.5 89.7 55.2 34.9 93.1 58.2 เฉลี่ย 40.5 94.5 54.0 43.5 90.8 47.3 ทักษะ 1. ครูนากจิ กรรม ถามคอื สอน มาปรบั ใชใ้ นการเรยี นการสอน ระดบั ใด 51.7 93.1 41.4 44.8 89.6 44.8 2. ครนู ากิจกรรม การเรียนรูป้ รชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง มาใชใ้ นการเรยี นการสอนและการ 68.9 96.6 27.7 68.9 75.8 69.0 ทางาน ระดับใด 3. ครูนากจิ กรรม PLC มาใช้ในการจัดการเรยี นการสอนและการทางาน ระดับใด 51.7 84.7 33.0 68.9 86.0 17.1 4. ครูนากิจกรรม จติ ปญั ญา มาใชก้ ารจัดการเรยี นการสอนและการทางาน ระดับใด 58.6 89.7 31.1 51.7 93.1 41.4 5. ครนู ากิจกรรม การสอนคดิ ความเปน็ เหตุเปน็ ผล มาใช้การจดั การเรียนการสอนและการ 34.5 93.1 58.6 65.5 89.6 24.1 ทางาน ระดับใด 6. ครนู ากิจกรรม การฝึกทกั ษะชีวติ บนโครงงานฐานวิจัย มาใชก้ ารจดั การเรยี นการสอนและ 34.4 86.2 51.8 34.2 72.4 38.2 การทางานระดบั ใด 7. ครูนากจิ กรรม การบรู ณาการสะเตม็ ศกึ ษาและปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง(SEEEM 20.7 86.2 65.5 34.5 75.9 41.4 Project) มาใช้การจดั การเรียนการสอนและการทางาน ระดับใด เฉลีย่ 45.8 89.9 44.2 52.6 83.2 39.2 6

(ต่อ) ตาราง 3 ค่าเฉล่ียร้อยละระดับความคิดเห็นเก่ียวกับผลการเปล่ียนแปลงพฤติกรรมการจัดการเรียนรู้ของครูโรงเรียนต้นแบบ ภายใต้โครงการเพาะพนั ธ์ปุ ญั ญา โรงเรียนสมเด็จพระญาณสังวร ในพระสังฆราชูปถัมภ์ ปีการศึกษา 2560 ในด้านความรู้ความเข้าใจ ทักษะ และเจตคติของครู ท่ปี ระเมินโดยครูประเมินตนเอง และนักเรียนประเมินครู ด้าน นกั เรียนประเมนิ ครู ครปู ระเมนิ ตนเอง (รอ้ ยละ) (ร้อยละ) ก่อน หลัง ผล ก่อน หลงั ผล ตา่ ง ตา่ ง เจตคติ 1. ครมู ีเจตคตทิ ดี่ ตี ่อโครงการเพาะพันธุป์ ญั ญา ระดบั ใด 51.7 96.5 44.8 55.1 93.1 38.0 2. ครคู ิดวา่ โครงการเพาะพันธปุ์ ญั ญาแตกต่างจากการเรียนการสอนทัว่ ไป ระดับใด 34.5 75.9 41.4 34.4 86.2 51.8 3. ครคู ดิ วา่ นกั เรยี นทเ่ี ข้าร่วมโครงการเพาะพนั ธ์ุปัญญา มีทักษะการเรียนรใู้ นศตวรรษที่ 65.5 96.5 31.0 24.1 86.2 62.1 21 เพ่มิ ข้นึ ระดับใด 4. ครคู ิดวา่ นักเรียนท่เี ข้ารว่ มโครงการเพาะพนั ธ์ุปัญญาทผ่ี า่ นมามีการเปลย่ี นแปลงดขี น้ึ 55.1 89.6 34.5 27.6 82.7 55.1 เฉลี่ย 51.7 89.6 37.9 35,3 87.1 51.8 อภปิ รายและสรปุ ผลการวจิ ัย ผลจากศกึ ษาการเปลยี่ นแปลงพฤตกิ รรมของครู โรงเรยี นสมเดจ็ พระญาณสังวร ในพระสังฆราชูปถัมภ์ ปีการศึกษา 2560 จานวน 29 คน โดยใชก้ จิ กรรมโรงเรยี นต้นแบบภายใต้โครงการเพาะพนั ธุป์ ัญญา ตามตาราง 1 ด้านความรู้ความเข้าใจ ทักษะและ เจตคติของครู หลังเข้าร่วมโครงการเพาะพันธ์ุปัญญา โดยใช้แบบประเมินที่ผู้วิจัยจัดทาขึ้น ให้ครูประเมินตนเอง และนักเรียน ประเมินครู ก่อนและหลังเข้าร่วมโครงการ พบว่า จากการประเมินตนเองของครู เม่ือเปรียบเทียบระหว่างหลังดาเนินโครงการ เพาะพนั ธ์ปุ ญั ญาและกอ่ นดาเนนิ โครงการเพาะพนั ธป์ุ ัญญา ดังแสดงในตาราง 3 ครูมีการเปล่ียนแปลงพฤติกรรมด้านความรู้ความ เขา้ ใจ ทกั ษะและเจตคตเิ กย่ี วกับโครงการเพาะพันธุ์ปญั ญาสงู ขึน้ ไดแ้ ก่ ครูมีความรู้ความเข้าใจโครงการเพาะพันธ์ุปัญญามากขึ้น รอ้ ยละ 86.2 ครูนากระบวนการและกจิ กรรมของโครงการเพาะพันธุ์ปัญญามาปรับใช้กับการทางานและการจัดการเรียนการสอน มากข้นึ กว่ากอ่ นเข้ารว่ มโครงการเพาะพันธป์ุ ญั ญา ร้อยละ 93.1 ครไู ดเ้ รยี นรู้กิจกรรมโครงการเพาะพันธ์ุปัญญา ร้อยละ 93.1 ด้าน ทักษะ ครูโรงเรียนสมเด็จพระญาณสังวร ในพระสังฆราชูปถัมภ์ มีการเปล่ียนแปลงทักษะของโครงการเพาะพันธุ์ปัญญามากขึ้น ได้แก่ ถามคือสอน การเรียนรู้ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง PLC จิตปัญญา การสอนคิดความเป็นเหตุเป็นผล การฝึกทักษะชีวิต บนโครงงานฐานวิจัย การบูรณาการสะเต็มศึกษาและปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง(SEEEM Project) โดยครูมีทักษะและ พฤติกรรมการเปลี่ยนแปลงมากที่สุด คือ ครูนากิจกรรม จิตปัญญา มาใช้การจัดการเรียนการสอนและการทางาน ร้อยละ 93.1 รองลงมาคอื ถามคือสอน การสอนคดิ ความเปน็ เหตเุ ปน็ ผล คิดเป็นร้อยละ 89.6 ด้านเจตคติ จากการศึกษาก็พบว่าครูมีเจตคติต่อ โครงการเพาะพันธุ์ปัญญามากข้ึนหลังจากเข้าร่วมโครงการ ซ่ึงครูค้นพบว่าโครงการเพาะพันธ์ุปัญญาแตกต่างจากการเรียนการ สอนท่วั ไป นกั เรยี นท่เี ข้ารว่ มโครงการเพาะพนั ธ์ปุ ญั ญา มีทกั ษะการเรียนรใู้ นศตวรรษท่ี 21 เพม่ิ ขึน้ และนกั เรียนท่ีเขา้ ร่วมโครงการ เพาะพันธ์ุปัญญาปีการการศึกษาท่ีผ่านมามีการเปลี่ยนแปลงดีขึ้น คิดเป็นร้อยละ 93.1 ร้อยละ 86.2 ร้อยละ 86.2 และร้อยละ 82.7 ตามลาดับ สอดคล้องกับการประเมินของนักเรียนที่ประเมินครู ซึ่งนักเรียนพบว่า ครูมีการเปล่ียนแปลงพฤติกรรมทั้งด้าน ความรคู้ วามเขา้ ใจ ทักษะ และเจตคติตอ่ โครงการเพาะพันธปุ์ ญั ญามากขนึ้ หลังจากท่ีโรงเรียนเข้ารว่ มโครงการดังกล่าว ได้แก่ ครูมี ความร้คู วามเขา้ ใจโครงการเพาะพนั ธุ์ปัญญามากขนึ้ รอ้ ยละ 96.6 ครูนากระบวนการและกจิ กรรมของโครงการเพาะพันธ์ปุ ัญญามา ปรับใช้กับการทางานและการจัดการเรียนการสอนมากขึ้นกว่าก่อนเข้าร่วมโครงการเพาะพันธ์ุปัญญา ร้อยละ 97.2 ครูได้เรียนรู้ กิจกรรมโครงการเพาะพันธ์ุปัญญา ร้อยละ 89.7 ด้านทักษะ ครูโรงเรียนสมเด็จพระญาณสังวร ในพระสังฆราชูปถัมภ์ มีการ เปล่ียนแปลงทักษะของโครงการเพาะพันธุ์ปัญญามากข้ึน ได้แก่ ถามคือสอน การเรียนรู้ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง PLC จิต ปัญญา การสอนคิดความเป็นเหตุเป็นผล การฝึกทักษะชีวิตบนโครงงานฐานวิจัย การบูรณาการสะเต็มศึกษาและปรัชญาของ เศรษฐกิจพอเพียง(SEEEM Project) โดยนักเรียนมีความคิดเห็นว่าครูมีทักษะและพฤติกรรมการเปล่ียนแปลงมากท่ีสุด คือ การ เรียนรู้ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ร้อยละ 96.6 รองลงมาคือ ถามคือสอน การสอนคิดความเป็นเหตุเป็นผล คิดเป็นร้อยละ 93.1 ดา้ นเจตคติ จากการศกึ ษากพ็ บว่าครมู เี จตคติต่อโครงการเพาะพันธุ์ปัญญามากข้ึนหลังจากเข้าร่วมโครงการ ซึ่งครูค้นพบว่า โครงการเพาะพันธุป์ ัญญาแตกตา่ งจากการเรียนการสอนท่ัวไป นักเรียนที่เข้าร่วมโครงการเพาะพันธ์ุปัญญา มีทักษะการเรียนรู้ใน ศตวรรษที่ 21 เพ่ิมขึ้น และนักเรียนท่ีเข้าร่วมโครงการเพาะพันธุ์ปัญญาปีการการศึกษาที่ผ่านมามีการเปล่ียนแปลงดีข้ึน คิดเป็น 7

รอ้ ยละ 96.5 รอ้ ยละ 75.9 ร้อยละ 96.5 และร้อยละ 89.6 ตามลาดับ สอดคล้องกับผลการวิจัยของข้าพเจ้าตลอด 3 ปีท่ีผ่านมาท่ี นาโครงการเพาะพนั ธุ์ปัญญาใชก้ บั นักเรยี นโรงเรยี นสมเดจ็ พระญาณสังวรในพระสังฆราชูปถัมภ์ ตั้งแต่ปี 2557 – 2559 นักเรียนท่ี เข้าร่วมโครงการเพาะพันธุ์ปัญญา มีทักษะคนไทย 4.0 เพิ่มขึ้นทุกทักษะ คือ ทักษะการแก้ปัญหาที่ซับซ้อน การคิดวิเคราะห์ ความคิดสร้างสรรค์ การจัดการบคุ คล การทางานรว่ มกัน ความฉาดทางอารมณ์ รจู้ ักประเมินและการตัดสินใจ มีใจรักบริการ การ เจรจาต่อรอง ความยืดหยุ่นทางอารมณ์ ทักษะการใช้ Internet และทักษะการปฏิสัมพันธ์กับสังคม นักเรียนมีการเปล่ียนแปลง ทกั ษะกระบวนการคดิ หลงั จากเขา้ รว่ มโครงการเพาะพันธุ์ปัญญา โดยมีทักษะกระบวนการคดิ กระบวนการวิจยั เพม่ิ ขนึ้ มากที่สุด คิด เป็นร้อยละ 56.25 รองลงมาคือการคิดสร้างสรรค์เพิ่มขึ้นคิดเป็นร้อยละ 46.88 จากการวิจัยยังค้นพบว่า จากการท่ีครูประเมิน ตนเอง พฤติกรรมที่ครูมีการเปล่ียนแปลงมากท่ีสุด คือ ด้านเจตคติ เปล่ียนแปลงมากกว่าเดิม ร้อยละ 51.8 รองลงมา คือ ด้าน ความรู้ ร้อยละ 47.3 ดา้ นทักษะ รอ้ ยละ 39.2 ตามลาดับ ส่วนนักเรยี นประเมินครู พบวา่ พฤติกรรมทีค่ รเู ปลย่ี นแปลงมากท่ีสดุ คือ ดา้ นความรู้ ร้อยละ 54.0 ดา้ นทกั ษะ รอ้ ยละ 44.2 ดา้ นเจตคติ รอ้ ยละ 37.9 ตามลาดับ สรุปได้วา่ การนาโครงการเพาะพนั ธุ์ปัญญามาใช้กบั ครทู กุ คนในโรงเรยี นสมเด็จพระญาณสงั วร ในพระสงั ฆราชปู ถัมภ์ ในปี การศกึ ษา 2560 ที่ผา่ นมาทาให้ครูเกิดพฤติกรรมการเปลี่ยนแปลงตามโครงการเพาะพันธ์ุปญั ญามากขึน้ กวา่ ก่อนเขา้ ร่วมโครงการ ส่งผลให้ครนู าทกั ษะและวิธกี ารทไี่ ดเ้ รียนรู้มานาไปปรบั ใชใ้ นการทางานและใชป้ รับพฤตกิ รรมการเรยี นการสอนของตนเองจนส่งผล ใหน้ กั เรยี นของตนเองเกดิ ทักษะคนไทย 4.0 หรือทกั ษะแหง่ อนาคตในศตวรรษที่ 21 อย่างแน่นอน กติ ติกรรมประกาศ โครงการเพาะพันธุป์ ญั ญาของโรงเรียนสมเด็จพระญาณสงั วร ในพระสงั ฆราชปู ถมั ภ์ สาเรจ็ ลลุ ่วงไดต้ อ้ งขอบคุณนายชาติ ชาย สิงห์พรหมสาร ผู้อานวยการโรงเรยี น นายเชิดชยั สงิ หค์ ิบตุ ร รองผู้อานวยการโรงเรยี นท่สี นบั สนุนให้มีโครงการนีใ้ นโรงเรยี น และที่สาคัญขอขอบคณุ ครทู ปี่ รึกษาโครงงานทุกท่านท่มี สี ว่ นทาให้โครงการเพาะพันธป์ุ ญั ญาของโรงเรียนแห่งน้ปี ระสบผลสาเร็จ ขอบคณุ ผู้ปกครองนักเรยี นและปราชญ์ชมุ ชนที่มีส่วนสนับสนุนชแ้ี นะ แนะนา และทสี่ าคัญขอบใจนกั เรียนชั้นมธั ยมศกึ ษาปีท่ี 5/1 ปีการศกึ ษา 2560 ทุกคนทท่ี ุม่ เท แรงกายแรงใจทาโครงงานจนสาเรจ็ ตามวัตถุประสงค์ทุกประการ ขอบคณุ รศ.ดร.สธุ ีระ ประเสรฐิ สรรพ์ ผเู้ ชี่ยวชาญของโครงการฯ และ ดร.สุภาวดี หริ ญั พงศ์สนิ ทกี่ รุณาใหค้ าแนะนาในการทาโครงงาน RBL ขอบคุณ โครงการ เพาะพนั ธ์ปุ ญั ญาศนู ยพ์ ี่เลยี้ งมหาวทิ ยาลัยอบุ ลราชธานี สานกั งานกองทุนสนับสนนุ การวจิ ัย (สกว.) และธนาคารกสกิ รไทยที่ให้ทนุ สนบั สนนุ ในการทาวจิ ยั ในคร้งั นี้ เอกสารอ้างอิง ครูกฤตนิ (2560). การศึกษาไทย 4.0 หรือ Thailand Education 4.0 ? สืบคน้ เมอ่ื วนั ที่ 1 สิงหาคม 2559. จากช่อื เว็บไซต์ : http://www.krukittin.info/?p=744 ดิเรก พรสมี า (2559). คนไทย 4.0. ? สบื ค้นเมอ่ื วันท่ี 1 สิงหาคม 2559. จากชอื่ เว็บไซต์ : http://www.moe.go.th/moe/th/news/detail.php?NewsID=46603&Key=news_research เดชมณี เนาวโรจน์ (2558). การเปลีย่ นแปลงทกั ษะกระบวนการคดิ ของนักเรยี นในโครงการเพาะพันธปุ์ ัญญา โรงเรียนสมเด็จ พระญาณสังวร ในพระสงั ฆราชูปถัมภ.์ บทคัดยอ่ การประชมุ ทาง วชิ าการระดับชาติ มอบ.วจิ ยั คร้งั ท่ี 9 การพัฒนา ทอ้ งถ่ินสู่ภมู ิภาคอาเซียน : งานวจิ ยั กับอนาคตสงั คมไทย. มหาวทิ ยาลัยอบุ ลราชธานี จังหวัดอบุ ลราชธานี. เดชมณี เนาวโรจน์ (2559). การเปลี่ยนแปลงทกั ษะด้านการเรยี นรู้และนวัตกรรม ในทักษะศตวรรษท่ี 21 ของนกั เรียนใน โครงการเพาะพันธุป์ ัญญา โรงเรียนสมเดจ็ พระญาณสังวร ในพระสงั ฆราชูปถมั ภ์. บทคัดย่อการประชุมทาง วิชาการ ระดับชาติ มอบ.วิจัย คร้งั ท่ี 10 การพฒั นาท้องถิ่นสภู่ ูมภิ าอาเซียน : งานวิจัยกบั อนาคตสังคมไทย. มหาวิทยาลยั อบุ ลราชธานี จังหวดั อบุ ลราชธานี. เดชมณี เนาวโรจน์ (2560). รายงานผลการเปลีย่ นแปลงทกั ษะคนไทย 4.0 ของนกั เรียนในโครงการเพาะพนั ธ์ุปัญญา โรงเรยี น สมเด็จพระญาณสงั วร ในพระสงั ฆราชปู ถมั ภ.์ บทคดั ย่อการประชมุ ทาง วิชาการระดบั ชาติ มอบ.วจิ ัย คร้ังท่ี 11 การพัฒนาท้องถ่ินส่ภู ูมภิ าอาเซียน : งานวจิ ยั กบั อนาคตสังคมไทย. มหาวิทยาลยั อบุ ลราชธานี จงั หวดั อุบลราชธาน.ี ปัทมาวดี โพชนุกูล.(2560). เพาะพันธ์ุปัญญา พัฒนาผเู้ รยี นส่งู านวิจยั . สบื ค้นเมอ่ื วนั ท่ี 1 สงิ หาคม 2560. จากช่ือเวบไซต์ : https://www.prachachat.net/education/news-89792 โรงเรยี นปทุมราชวงศา. (2558). การพฒั นาทกั ษะการเรียนรใู้ นศตวรรษที่ 21 ของนกั เรียนในโครงการเพาะพนั ธ์ุปญั ญา โรงเรียนปทุมราชวงศา โดยการจดั การเรียนรูแ้ บบโครงงานฐานวจิ ัย. ประมวลบทความในงานประชุมวิชาการระดบั ชาติ 8

มอบ. วจิ ยั ครั้งที่ 9 ผลงานนาเสนอบรรยาย มหาวิทยาลยั อุบลราชธาน.ี ศนู ยพ์ ี่เล้ยี งมหาวิทยาลยั อุบลราชธาน.ี (ม.ป.ป.) เกีย่ วกับโครงการ รู้จักเพาะพนั ธุ์ปญั ญา. สบื คน้ เม่ือวนั ท่ี 1 สงิ หาคม 2559. จากช่อื เวบไซต์ : http://www.pohpanpunya-ubu.com/ver2/about.php#. สุธรี ะ ประเสริฐสรรพ.์ (2555). โครงงานฐานวจิ ัย: กระบวนการเรียนรใู้ หมข่ องการศกึ ษาไทย. สานกั งานกองทนุ สนับสนนุ การวิจยั , กรุงเทพฯ. เสาวนิตย์ สมบรู ณ์ . (2559). การพัฒนาทกั ษะการเรียนรูส้ ศู่ ตวรรษที่ 21 ดา้ นการเรียนรูแ้ ละนวตั กรรมของนักเรียนชน้ั มธั ยมศกึ ษาปที ่ี 2 โรงเรียนค้อวงั วทิ ยาคมโดยใช้กจิ กรรมการเรยี นรแู้ บบโครงงานฐานวจิ ยั .บทคัดย่อการประชมุ ทางวิชาการระดับชาติ มอบ.วิจยั ครงั้ ท่ี 10 การพัฒนาทอ้ งถนิ่ ส่ภู ูมภิ าอาเซยี น : งานวิจยั กับอนาคตสังคมไทย. มหาวิทยาลัยอบุ ลราชธานี จงั หวัดอุบลราชธาน.ี สานักงานกองทุนสนบั สนนุ การวจิ ยั . (2560). 16 โรงเรียนต้นแบบขานรบั เปฯ็ แกนนาเพาะพนั ธ์ุปญั ญาสคู่ วามยั่งยนื . สืบค้นเม่อื วนั ท่ี 1 สิงหาคม 2560. จากชือ่ เวบไซต์ : https://www.trf.or.th 9