สานพลัง

จดหมายขา วศนู ยวิชาการคมุ ครองผบู ริโภคดานสุขภาพ (คคส.) สื่อสานเครือขายคุมครองผบู รโิ ภคและการจดั การความรเู พอ่ื ขับเคล่ือนสงั คมไทยสสู ุขภาวะ กลั่นประสบการณศูนยเรยี นรูนำรอง บมเพาะ “เภสัชกรปฐมภูม”ิ ใหเ บิกบานทัว่ เมืองไทย “เภสชั กรปฐมภูมิ” คำทค่ี นสว นใหญจนิ ตนาการไมอ อกวาคืออะไรมคี ณุ คา เชน ไรกบั งานคมุ ครองผบู รโิ ภคดา นสขุ ภาพและชวี ิตของประชาชนคนไทย ณ วันนีไ้ ดก า วพนจากความเลือนรางไปสูภ าพอนั มีชวี ติ ชีวาแลว และกำลงั ขยายตวั ไปสตู ำบลหนแหงทัว่ ทกุ ภูมภิ าคของประเทศดว ย “หวั ใจ” ของเภสชั กรจำนวนหนึง่ ทีก่ าวเขามารวมถกั ทอ ใหป ณิธานอนั งดงามแหงวิชาชีพท่ีวา “ทีใ่ ดมียา ที่นั่นตอ งมีเภสชั กร เพอ่ื คมุ ครองผูบรโิ ภค ใหไดร ับความปลอดภัยจากการใชย าใหไ ดม ากทส่ี ดุ เกิดผลตอชีวิตของประชาชน อยางมคี ณุ ภาพมากท่ีสดุ ” โดยไมนงั่ รออยูในหอ งยาหรือสถานพยาบาลอกี ตอไป (อา นตอ หนา 2-3) ปท ี่ 14 ฉบบั ท่ี 3 กันยายน - ธนั วาคม 2561

ต่อจากหนา้ 1 ก�ำเนิดและกา้ วไป จากนั้นการฝึกอบรมอย่างเข้มข้นได้เกิดขึ้นโดย ดว้ ยปณธิ านแห่งวชิ าชีพ เภสัชกรกล่มุ นจ้ี ะไปฝกึ ปฏิบัติ ณ ศนู ยเ์ รยี นรู้เภสชั กรรม ปฐมภมู ทิ ผี่ า่ นการคดั เลอื กและอยใู่ นโซนเดยี วกนั เปน็ เวลา จากจดุ เริม่ ต้นในปี 2560 ที่ ศูนย์วิชาการคุม้ ครอง- 2 สปั ดาห์ กอ่ นจะกลบั ไปปฏิบตั ิงานจรงิ ณ โรงพยาบาล ผู้บริโภคดา้ นสขุ ภาพ (คคส.) ร่วมกบั วิทยาลัยการ- ทสี่ ังกดั คุ้มครองผู้บริโภคด้านยาและสุขภาพแห่งประเทศ- วันท่ี 24 มกราคม 2562 “ศูนย์เรียนรู้เภสัชกรรม ปฐมภูมิ” รุ่นบุกเบิก 22 แห่ง ได้มาแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ไทย (วคบท.) สภาเภสัชกรรม ส�ำนักงานกองทุน- ประสบการณ์และผลที่เกิดข้ึน ซ่ึงถือเป็นข้อมูลส�ำคัญ สนับสนนุ การสรา้ งเสริมสขุ ภาพ (สสส.) และ สำ� นัก- สำ� หรบั การเสรมิ สรา้ งพนื้ ฐานของการบ่มเพาะ “เภสชั กร สนับสนุนระบบสุขภาพปฐมภูมิ (สสป.) (ชื่อเดิม ปฐมภูมิ” และต่อยอด “ศูนย์เรียนรู้เภสัชกรรมปฐมภูมิ” “ส�ำนักงานสนับสนุนการแพทย์ปฐมภูมิและคลินิก- ให้ลงหลักปักฐานและขยายผลได้อยา่ งเขม้ แขง็ ตอ่ ไป หมอครอบครัว”) กระทรวงสาธารณสุข ร่วมกันจัด กระบวนการคัดสรรและพัฒนาเป็น “ศูนย์เรียนรู้- แชรป์ ระสบการณ์ ผสานบทเรยี น เภสชั กรรมปฐมภูม”ิ โดยมที ีมเภสัชกรของโรงพยาบาล จากทงั้ 4 ภาค แจง้ เจตจ�ำนงทีจ่ ะพฒั นาเปน็ ศนู ย์เรยี นร้ฯู โอกาสดังกล่าวนับเป็นโอกาสท่ีน�ำให้เกิดการ โดยมีการเปิดฝึกอบรม “หลักสูตรงานเภสัชกรรม แลกเปลี่ยนประสบการณ์ ข้อคิดเห็น และเติมเต็ม ครอบครัวและชุมชน” (Family and Community ซ่ึงกันและกัน เพ่ือให้ “ศูนย์เรียนรู้เภสัชกรรมปฐมภูมิ” Pharmacist Practice Learning ; FCPL) ซึ่ง คคส. เป็นแหล่งเรียนรู้และสร้างความเชี่ยวชาญในงาน วคบท. และ สสป. (ชอื่ เดมิ “สปค.”) รว่ มกนั จดั ขนึ้ ระหวา่ ง เภสัชกรรมปฐมภูมิอย่างมีคุณภาพ และน�ำเสนอวิธี เดือนพฤษภาคม - กันยายน 2561 ให้กับเภสัชกรจาก ป ฏิ บั ติ ง า น ใ น ที ม ค ลิ นิ ก ห ม อ ค ร อ บ ค รั ว ที่ มี ทั่วประเทศ 110 คน เพ่ือปลูกฝังอุดมการณ์ด้านงาน ประสิทธิภาพ เกิดประโยชน์ต่อประชาชนและ เภสชั กรรมปฐมภมู ิ พรอ้ มกบั การพฒั นาความรแู้ ละทกั ษะ ชุมชนได้อย่างแท้จริง ทส่ี �ำคัญ ผรู้ ่วมบกุ เบิก “ศูนย์เรยี นรเู้ ภสชั กรรม- ปฐมภมู ”ิ ทัง้ 22 แหง่ เหน็ พอ้ งตอ้ งกนั วา่ เป้าหมายจัดการเรียนรู้ของศูนย์เรียนรู้ อยู่ที่การปลูกฝังแนวคิดที่เป็นแก่นสาระ (mindset) และพัฒนาทักษะ (skill) ใน เรือ่ งส�ำคัญส�ำหรบั “เภสชั กร ปฐมภมู ิ” ประกอบด้วย • เข้าถงึ แก่นคณุ คา่ บทบาท “เภสัชกรปฐมภมู ”ิ สานพลัง 2

• เขา้ ใจความรพู้ ื้นฐานทเ่ี กีย่ วขอ้ ง เชน่ เช่น เป็นโอกาสส่ือสารข้อมูลกับผู้บริหารให้รับรู้/เข้าใจ o เวชศาสตร์ครอบครวั ความส�ำคัญของงานเภสัชปฐมภูมิ, ได้ตกผลึกความรู้, o มาตรฐานงานเภสชั กรรมใน รพ.สต. ได้พัฒนาบทบาทการเป็น coaching และต้องพัฒนา o ระบบยา และการสง่ ต่อขอ้ มลู ยา ระบบงานใหล้ งตวั ฯลฯ o ระบบการดูแลผู้ป่วยต่อเนื่อง (ระบบเช่ือมโยง อกี เรอ่ื งหนง่ึ ทนี่ กึ ไมถ่ งึ ในตอนแรกกค็ อื ผทู้ มี่ าเรียนรู้ โรงพยาบาล สู่ครอบครัว ชุมชน) และภาคี ไม่ได้เป็นฝ่ายรับอย่างเดียว แต่ยังเป็นผู้ช่วยให้ทีม ทเ่ี ก่ียวขอ้ ง o การท�ำงานแบบทีมสหวิชาชีพในการดูแลจาก งานในศนู ย์เรยี นรูฯ้ ไดม้ มุ มองใหม่ๆ ในการพฒั นา โรงพยาบาลถึงชมุ ชน o เครื่องมอื การส�ำรวจและศึกษา เพ่ือเขา้ ใจสภาพ และต่อยอดงานด้วย ปญั หาและบริบทชุมชน สุดท้ายก็คือ บทสรุปท่ีว่า “ถ้ารอให้พร้อม ไม่มี o สถานการณ์ ปัญหา และระบบการคุ้มครอง วนั ไดเ้ ร่ิม” ผบู้ รโิ ภคในชมุ ชน การทำ� ไปเรยี นรไู้ ปภายใตภ้ ารกจิ รว่ มบกุ เบกิ ศนู ยเ์ รยี นรฯู้ ไดฝ้ ากความทรงจำ� และประสบการณท์ จ่ี ะหนนุ เนอื่ งใหท้ ง้ั • พัฒนาทักษะทีจ่ ำ� เป็นตอ้ งใช้ เชน่ 22 แหล่งน�ำร่องก้าวต่อไปข้างหน้าด้วยความมั่นใจและ o การเย่ยี มบ้าน ภาคภมู ิใจ o การท�ำงานกับสหวิชาชีพและภาคีเครือข่าย ขา่ วดีคือ คคส. และศนู ย์เรียนรู้ฯ ทง้ั 22 แหง่ ไดถ้ อื ทั้งในระดบั บคุ คล ครอบครัว และชุมชน โอกาสส�ำคัญน้ีร่วมกัน “ลงขัน” ทางปัญญา กลั่น o การจัดการความเส่ียงเรื่องยาและผลิตภัณฑ์ ประสบการณ์ บทเรียน และความรู้ที่ได้จากการสรุป สุขภาพ บทเรยี น ณ กา้ วแรกของการบกุ เบกิ ศนู ยเ์ รยี นรเู้ ภสชั กรรม ปฐมภมู ขิ นึ้ ในประเทศไทยครงั้ นอ้ี อกมาเปน็ “คมู่ อื ” ทอ่ี า่ น ขอ้ คน้ พบสำ� คญั จากเหลา่ นกั บกุ เบกิ ทส่ี ะทอ้ นผา่ นเวที ง่าย พร้อมบอกเลา่ กรณตี ัวอยา่ งทนี่ ่าสนใจ ถอดบทเรยี นในวนั นน้ั นา่ สนใจอยา่ งยงิ่ โดยประเดน็ ทเี่ หน็ ผู้สนใจโปรดอดใจรอติดตามได้ในเดือน พ้องต้องกันมากท่ีสุดก็คือ การเป็นศูนย์เรียนรู้กลาย เป็นโอกาสท�ำให้งานนี้และหน่วยงานแข็งแกร่งขึ้น พฤษภาคมน้ี พฤษภาคม - สงิ หาคม 2561 3

เจรจาพาที รัตนา พงษว์ านิชอนนั ต์ การคุ้มครองผู้บริโภคด้านสุขภาพ “หัวใจ” แหง่ วชิ าชพี เภสชั กรรม สภาเภสัชกรรม เป็นองค์กรวิชาชีพที่เป็นตัวแทนของผู้ประกอบวิชาชีพเภสัชกรรมในประเทศไทย ท่ีมี บทบาทสำ� คญั ดา้ นการคมุ้ ครองผบู้ รโิ ภคดา้ นสขุ ภาพ และในวาระเพงิ่ ผา่ นการเลอื กตง้ั คณะกรรมการสภาฯ วาระที่ 9 (พ.ศ. 2562 - 2564) เมื่อวันท่ี 1 พฤศจิกายน 2561 “สานพลัง” จึงขอโอกาสสนทนากับ รศ.ดร. ภญ. จริ าพร ล้ิมปานานนท์ นายกสภาเภสชั กรรม และ ภก.จิระ วิภาสวงศ์ อุปนายกสภา เภสัชกรรม คนที่ 1 ถึงทิศทางการคุ้มครองผู้บริโภคด้านสุขภาพของสภาเภสัชกรรมในช่วง 3 ปี นับจากนี้ รศ. ดร. ภญ. จริ าพร ล้มิ ปานานนท์ นายกสภาเภสชั กรรม สานพลัง : สภาเภสัชกรรมมีบทบาทหนา้ ทเ่ี ก่ยี วขอ้ งกบั ผูบ้ ริโภคอย่างไร รศ.ดร.ภญ.จิราพร : วชิ าชพี เภสชั กรรมไม่ว่าสาขาใดก็ตาม หวั ใจสำ� คัญอยทู่ ี่ “การคมุ้ ครองผู้บริโภค” อยูแ่ ล้ว ยกตัวอย่าง เชน่ สาขาการผลิต เภสัชกรที่อยู่ตามโรงงานต้องมีหัวใจของการคุ้มครองผู้บริโภคคือ ต้องผลิตยาท่ีดี ต้องระมัดระวังเรื่องสิ่งเจือปน ต่างๆ เพอ่ื ใหไ้ ด้ยาที่ดมี ีประสิทธิภาพออกมา หรอื อยู่ในหอ้ งปฏบิ ัตกิ ารก็ตอ้ งมกี ารทดสอบ ตรวจสอบ ควบคมุ คุณภาพให้ดี แมแ้ ต่ เภสชั กรในโรงพยาบาลทีท่ ำ� หนา้ ท่ใี ห้ค�ำปรึกษาดา้ นยา จ่ายยาใหผ้ ูป้ ่วย กเ็ พอ่ื ให้ใชย้ าปลอดภัย สานพลงั : ในฐานะทีเ่ ปน็ ผูน้ ำ� สภาฯ จะมที ศิ ทางการทำ� งานคมุ้ ครอง ผ้บู รโิ ภคดา้ นยาและสุขภาพอยา่ งไร รศ.ดร.ภญ.จิราพร : การเข้ามารับต�ำแหน่งตรงน้ี แน่นอนว่าต้องพัฒนาวิชาชีพเภสัชกรรม ในทกุ สาขาโดยไมท่ ิ้งหวั ใจของการคุ้มครองผบู้ ริโภค เพราะฉะนั้น การมาท�ำหนา้ ท่ีตรงนท้ี �ำใหเ้ รา ได้มีโอกาสมาดูแลทุกสาขาโดยเฉพาะสาขาการตลาด จิตวิญญาณของเภสัชกรที่มองเรื่อง การตลาดกค็ ือ เพอ่ื ใหป้ ระชาชนได้รบั ยาทีม่ ีนวัตกรรม มีคณุ ภาพ และราคาสมเหตุผล ประชาชน สามารถเขา้ ถงึ ได้ นคี่ อื สงิ่ ทเ่ี รามงุ่ เนน้ เพราะบางครงั้ เภสชั กรทำ� งานอยภู่ ายใตค้ วามกดดนั ของบรษิ ทั ซ่งึ เป็นธรุ กจิ แนน่ อนว่าเปา้ หมายที่เขาต้องการคือกำ� ไร ซงึ่ เภสัชกรทอี่ ยูภ่ ายใตแ้ รงกดดันนี้น่าเห็นใจ มาก เราเชื่อว่าเขาเองต้องการสร้างสมดุลระหว่างการปฏิบัติหน้าที่โดยยึดหลักการเข้าถึง ยาของประชาชน ในขณะเดียวกัน เขาก็ต้องท�ำงานใหบ้ ริษัทยาทต่ี ้องการแสวงหากำ� ไร ถา้ เรารว่ มมือกนั เป็นองคาพยพใหญ่ การสร้างสมดลุ น้จี ะง่ายขนึ้ จึงอยาก เรียกร้องให้มาใช้พลังของสภาฯ ในการช่วยกันสร้างสมดุลเพื่อเป้าหมาย นน่ั คอื บรษิ ทั กอ็ ยไู่ ด้ ขณะเดยี วกนั ประชาชนกเ็ ขา้ ถงึ ยา เมอ่ื เปน็ เชน่ นแี้ ลว้ สงั คม กจ็ ะเป็นสุข อกี เรื่องหนึง่ ทสี่ ำ� คัญคอื การพฒั นาวิชาชพี เภสัชกรรม ปจั จบุ นั สภาฯ มีกลไกของวทิ ยาลัย 2 แห่ง คือ วิทยาลัยเภสชั บำ� บัดแห่งประเทศไทย และวิทยาลัย คมุ้ ครองผบู้ รโิ ภคดา้ นยาและสขุ ภาพแหง่ ประเทศไทย แตเ่ รายงั ขาดอกี หลายสาขา เพราะฉะน้ัน อยากสนับสนุนและส่งเสริมให้มีวิทยาลัยรองรับสาขาต่าง ๆ ที่ สานพลงั 4

ครบถ้วน เพื่อท�ำให้การพัฒนาวิชาชีพเป็นที่ยอมรับมากข้ึน ซงึ่ มอี กี เรอื่ งหนง่ึ ทส่ี ำ� คญั คอื อยากใหเ้ ครอื ขา่ ยเภสชั กรทงั้ หลาย และท�ำใหเ้ กิดความก้าวหนา้ ของการประกอบวชิ าชีพ มาเปน็ สว่ นหนงึ่ ของสภาเภสชั ฯ เพอ่ื เขา้ มามสี ว่ นรว่ มในกจิ กรรม หรือการช่วยกันพัฒนาวชิ าชีพ โดยสภาฯ ควรมกี ลไกทจ่ี ะทำ� ให้ สานพลงั :ไดม้ กี ารพดู คยุ หรอื วางแนวนโยบายใน สมาชิกสามารถเข้ามามีส่วนร่วมตรงน้ี อาจจะเป็นกลไก สภาฯ ไปบ้างหรือไม่ ภาค กลไกจังหวัด ท�ำหน้าท่ีเป็นตัวแทนประสานเช่ือมต่อกับ รศ.ดร.ภญ.จิราพร : ยังอยู่ระหวา่ งหารอื กนั สิ่งทไี่ ดก้ ล่าวไป ทางสภาฯ ซ่ึงจะท�ำให้การด�ำเนินงานของสภาฯ เป็นไปตาม ข้างต้นถือว่าเป็นความเห็นส่วนตัว เป็นทิศทางท่ีอยากเห็น เป้าหมายของสมาชิก ภก.จริ ะ วิภาสวงศ์ อปุ นายกสภาเภสชั กรรม คนที่ 1 สานพลงั :มมุ มองตอ่ การทำ� งานคมุ้ ครองผบู้ รโิ ภค สานพลัง : มองว่าปัญหาใดที่เป็นเร่ืองส�ำคัญใน ในบทบาทของการเปน็ อุปนายกสภาเภสัชกรรม การคุ้มครองผู้บริโภคท่ีสภาฯ น่าจะต้องเข้ามามี ภก.จิระ : ในฐานะอุปนายกฯ ซึ่งจะรับงานจากนายกฯ มา บทบาท ด�ำเนินการหรือปฏิบัติหน้าท่ีแทนนายกฯ กรณีท่ีนายกสภาฯ ภก.จริ ะ : เร่อื งที่หนกั หนาตอนนีค้ ือ เรอื่ งปัญหาการขายยาและ ติดภารกิจหรือไม่สามารถท�ำหน้าท่ีได้ ผมมองว่าแก่นแท้ของ ผลิตภัณฑ์สุขภาพผ่านช่องทางออนไลน์ อันเนื่องมาจากการ วชิ าชพี นค้ี อื การคมุ้ ครองผบู้ รโิ ภคแมจ้ ะเหน็ วา่ วชิ าชพี เภสชั กรรม มีการโฆษณาชวนเชื่อเกินจริง ท�ำให้ประชาชนบริโภคยาอย่าง มีการประกอบอาชีพที่หลากหลาย ท้ังฝ่ายผลิตในโรงงาน ไมค่ อ่ ยสมเหตุสมผล รวมท้ังปัญหาเรือ่ งยาชุด ปัญหาเรอื่ งรา้ น ให้บริการในสถานพยาบาล อยู่ในร้านขายยา หรืออยู่ในภาค ขายยา เช่น บางร้านมีการขายยาแบบผิดกฎหมาย ปัญหา ราชการที่ท�ำเรื่องคุ้มครองผู้บริโภค เช่น อย. หรือ สสจ. ก็มี บุคลากรท่ีมีหน้าที่ปฏิบัติการในร้านขายยา ปัญหาเหล่าน้ีเป็น เปา้ หมายหลกั รว่ มกนั คอื ตอ้ งทำ� ใหป้ ระชาชนทเี่ ปน็ ผใู้ ชย้ าไดร้ บั เรอ่ื งทส่ี ภาฯ คงต้องเรง่ แกไ้ ขปญั หา เพราะเราก็อยากจะเหน็ ว่า ความปลอดภัย ได้รับประโยชน์เต็มที่จากยาท่ีผลิต ยามี ประชาชนสามารถฝากความหวังหรือเชื่อม่ันในตัวเภสัชกร ประสิทธภิ าพ มคี วามปลอดภัย คมุ้ คา่ กับการน�ำมาใชป้ ระโยชน์ และวชิ าชีพเภสัชกรรมได้ ในการรกั ษาโรค รวมท้งั การเข้าถงึ ยาของผ้บู รโิ ภค สิ่งที่สภาฯ ต้องท�ำต่อจากน้ีไป คือต้องเร่งท�ำนโยบายและ ถามว่าทิศทางการท�ำงานของสภาฯ จะให้ความส�ำคัญกับ ยทุ ธศาสตรใ์ นชว่ ง 1 ปี 3 ปี ขา้ งหนา้ อยากฝากถงึ สอื่ มวลชน การคมุ้ ครองผบู้ รโิ ภคอยา่ งไร เราคงตอ้ งมาดกู นั วา่ สภาพปญั หา ว่าเห็นอะไรตรงไหนเป็นปัญหามาสะกิดบอกสภาฯ ได้ เรา เกี่ยวกับเร่ืองยาในปัจจุบันมีอะไรบ้าง ปัญหาอะไรท่ีเราต้อง โปรง่ ใส ถ้าเห็นคนในวชิ าชีพทำ� ไมถ่ กู ก็ช่วยกนั แจง้ มา จะได้ใช้ เร่งแกไ้ ข ตรงจุดไหนปญั หามันหนัก ตอ้ งเรง่ เยยี วยา เรากต็ ้อง กลไกสภาวิชาชพี ตรงนเ้ี ขา้ ไปชว่ ยแกไ้ ขปญั หา ให้ความส�ำคัญกับเรื่องน้ัน ๆ ก่อน โดยคณะกรรมการสภาฯ นอกจากสภาเภสชั กรรมมบี ทบาทหนา้ ทส่ี ำ� คญั ในการ ต้องมาช่วยกนั วางนโยบายรว่ มกนั ควบคุมดูแลความประพฤติของผู้ประกอบวิชาชีพเภสัช- กรรมใหถ้ กู ตอ้ งตามจรรยาบรรณแหง่ วชิ าชพี สง่ เสรมิ การ ศึกษาวิจัย และการประกอบวิชาชีพเภสัชกรรม สร้าง ความสามัคคีและผดุงไว้ซึ่งเกียรติของสมาชิก รวมถึง การช่วยเหลือ แนะน�ำ เผยแพร่และให้การศึกษาแก่ ประชาชนในเรอ่ื งทเี่ กยี่ วกบั เภสชั กรรมตา่ ง ๆ ฯลฯ ตามท่ี ได้บัญญัติไว้ในพระราชบัญญัติวิชาชีพเภสัชกรรม พ.ศ. 2537 คำ� ตอบทไี่ ดร้ บั จากผนู้ ำ� ของสภาฯทง้ั สองทา่ นคงสะทอ้ น ชัดเจนวา่ สดุ ทา้ ยแลว้ ภารกจิ ซง่ึ เป็นหวั ใจสำ� คญั แหง่ การ พัฒนาวิชาชีพเภสัชกรรม ก็คือ “การคุ้มครองผู้บริโภค” น่นั เอง กันยายน - ธนั วาคม 2561 5

ใชป้ ัญญาเป็นอาวุธ กองบรรณาธิการ ถอดรหสั กระบวนการลอ้ มคอก ปญั หา “สนิ คา้ ไมป่ ลอดภยั ” การจัดการปัญหาสินค้าไม่ปลอดภัยจ�ำเป็นต้อง จากนน้ั ประชมุ ผทู้ รงคณุ วฒุ /ิ ผเู้ ชยี่ วชาญจากหนว่ ยงานและ ด�ำเนินการในเชิงรุก มากกว่าที่จะรอให้เกิดปัญหาก่อน องค์กรผู้บริโภคต่าง ๆ เพื่อปรับปรุงเกณฑ์กลางที่พัฒนา แลว้ จงึ แกไ้ ขซึ่งหลายๆ ครัง้ ก็อาจไมท่ ันการณ์ ข้ึนให้เป็นเกณฑ์ระดับชาติและระดับจังหวัด กระท่ัง นั่นเป็นเพราะปัญหาสินค้าไม่ปลอดภัย ไม่ว่าเป็น สามารถสรุปบทเรียนเพ่ือส่งต่อไปสู่การขยายผลได้แล้ว ยา อาหาร เคร่ืองส�ำอาง ฯลฯ ล้วนส่งผลกระทบต่อ ในวันน.้ี .. ผู้บริโภควงกว้าง การรอให้เกิดแล้วค่อยแก้ไขจึงไม่ กระบวนการสำ� คญั ในการจดั ลำ� ดบั ความสำ� คญั ของ ทนั การณ์ หรืออาจสูญเสียถึงระดับเกนิ จะเยยี วยา การจัดล�ำดับความส�ำคัญของปัญหาสินค้า ปญั หา 5 ขั้นตอน ประกอบดว้ ย ไมป่ ลอดภยั (Issue Prioritization) เปน็ อกี หนงึ่ กญุ แจ 1. ข้นั ตอนเตรยี มการ ประสานงานไปยังหนว่ ยงาน ส�ำคัญในการไขไปสู่ทางออก โดย ศูนย์วิชาการ- คมุ้ ครองผบู้ รโิ ภคดา้ นสขุ ภาพ(คคส.)และสำ� นกั งาน- ภาคเี ครอื ข่ายต่าง ๆ และผมู้ ีส่วนไดส้ ่วนเสียทเ่ี กี่ยวขอ้ งกบั สนิ คา้ ไมป่ ลอดภยั เพอ่ื ขอใหน้ ำ� เสนอขอ้ มลู สนิ คา้ และผเู้ สนอ กองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ปัญหาต้องเตรียมข้อมูลท่ีหน่วยงาน/องค์กรตนเสนอเพ่ือ ชี้แจงให้ผู้เข้าประชุมทราบ จากนั้นผู้รับผิดชอบรวบรวม ได้ร่วมกันพัฒนาหลักเกณฑ์เพ่ือใช้เป็นเครื่องมือในการ ปัญหาสินค้าไม่ปลอดภัยจากแหล่งข้อมูลต่าง ๆ อาทิ คัดเลือกปัญหาอย่างเป็นระบบ สอดคล้องกับปัญหา ข้อมูลสินค้าไม่ปลอดภัยท่ี คคส. ด�ำเนินการอยู่ สินค้า ผบู้ รโิ ภคและแกป้ ญั หาไดอ้ ยา่ งแทจ้ รงิ โดยนำ� มาทดสอบ ไมป่ ลอดภยั ตามนโยบายของหนว่ ยงานรฐั สนิ คา้ ไมป่ ลอดภยั ในการแก้ปัญหาสินค้าไม่ปลอดภัย 3 ชนิด ได้แก่ ท่ีมูลนิธิเพ่ือผู้บริโภคเผยแพร่ในวารสารฉลาดซื้อ เป็นต้น ขวดนมมีสาร Bisphenal A (BPA) น้�ำมันทอดซ้�ำ นอกจากนี้ ผู้รับผิดชอบอาจหาข้อมูลเบ้ืองต้นได้จากข้อมูล เส่ือมสภาพ และแร่ใยหนิ (Asbestos) สถานการณ์ปัญหาของพ้ืนท่ีที่มีการรายงานไว้ หรืออาจ จากน้ันได้มีการปรับปรุงและพัฒนาเกณฑ์ให้ ทำ� การสำ� รวจสถานการณป์ ญั หาในพืน้ ที่กไ็ ด้ เหมาะสมย่งิ ขนึ้ โดยเชญิ เภสัชกรสำ� นักงานสาธารณสขุ จังหวัดและเภสัชกรโรงพยาบาลชุมชน ร่วมน�ำเกณฑ์ ดังกล่าวมาทดลองใช้ในการจัดล�ำดับความส�ำคัญของ 2. ข้ันตอนปฏิบัติการเสนอประเด็นปัญหาเพ่ือ สนิ คา้ ไมป่ ลอดภยั ในระดบั จงั หวดั และอำ� เภอ และประชมุ คดั เลอื ก จดั ประชมุ หนว่ ยงานหรือภาคีทเ่ี ก่ยี วข้องและผูม้ ี ปรับระดับเกณฑ์ให้สอดคล้องกับจังหวัดและอ�ำเภอ ส่วนได้ส่วนเสียเพ่ือระดมสมองในการคัดเลือกประเด็น ก่อนน�ำไปดำ� เนินการในพื้นที่ 10 จังหวัด และ 3 อำ� เภอ ก�ำหนดกติกาในการคัดเลือกร่วมกัน โดยผู้เสนอแต่ละคน สานพลงั 6

อภิปรายเหตุผลพร้อมท้ังแสดงหลักฐานเชิงประจักษ์ตามท่ี ท่ีมีความเร่งด่วนท่ีภาคีหรือหน่วยงานเห็นชอบร่วมกันใน ก�ำหนดในกติกา จากนั้นจัดกลุ่มปัญหาท่ีใกล้เคียงกันและ การดำ� เนนิ การแกไ้ ขปญั หา ทงั้ น้ี การแกไ้ ขควรคดิ มาตรการ สรปุ ประเดน็ ปญั หาทไี่ ด้ ทป่ี ระชมุ ลงคะแนนคดั เลอื กประเดน็ ต่างๆ ในการคุ้มครองผู้บริโภคอยา่ งรอบดา้ น ทั้งมาตรการ โดยรอบแรกคดั เลือกมาไมเ่ กนิ 10 ปัญหา ทางกฎหมาย วชิ าการ สงั คม และอ่นื ๆ 3. ขั้นตอนหาข้อมูลทางวิชาการตามเกณฑ์ ด้วยการท�ำงาน 5 ข้ันตอนนี้ ท�ำให้เกิดการขยายผล การประเมินความเส่ียงและเกณฑ์การประเมิน การจัดการปัญหาสินค้าไม่ปลอดภัยในระดับพื้นที่ใน 45 ความเป็นไปได้ในการแก้ปัญหา โดยผู้รับผิดชอบ อ�ำเภอ ผ่าน คณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตระดับ อ�ำเภอ (พชอ.) ซึ่งเป็นกลไกคุ้มครองผู้บริโภคท่ีมี พิจารณาข้อมูลเบื้องต้นของประเด็นปัญหาตามเกณฑ์ ข้างต้นและสรุปแนวทางในการหาข้อมูลท่ีจ�ำเป็นเพิ่มเติม ความส�ำคัญในระดับอ�ำเภอในปัจจบุ นั ส�ำหรบั ผทู้ ี่สนใจพลกิ ไปที่หน้า 13 จะพบข้อมูลเบอื้ งตน้ รวมท้ังค้นหาข้อมูลทางวิชาการหรือประสานหน่วยงานที่ ของ “คูม่ อื การใช้เกณฑ์การจดั ล�ำดบั ความสำ� คัญของ เก่ียวข้องเพ่ือให้ได้มาซ่ึงข้อมูล เพ่ือเตรียมน�ำเข้าในการ ประชุมพิจารณาจดั ล�ำดบั สินค้าไม่ปลอดภัย สินค้าไม่ปลอดภัย” ท่ี คคส. จัดท�ำขึ้น เพื่อให้เภสัชกร สาธารณสุขอ�ำเภอ นักวิชาการ และองค์กรพัฒนาเอกชน 4.ขนั้ ตอนการจดั ลำ� ดบั ความสำ� คญั ของสนิ คา้ เข้าใจและสามารถน�ำเกณฑ์ดังกล่าวไปใช้ประกอบการ ไม่ปลอดภัย โดยการจัดประชุมแกนน�ำภาคีที่เกี่ยวข้อง ค้นหาและคดั เลือกปัญหาส�ำคญั ๆ เพื่อให้ Issue Prioritization น�ำไปสู่การพัฒนา และแกนน�ำผู้มีส่วนได้ส่วนเสียเพ่ือร่วมกันจัดล�ำดับโดย ใชเ้ กณฑ์ประเมิน และนำ� ผลท่ไี ดต้ ามเกณฑ์ท้งั หมดมาสรปุ แนวทางแก้ไขปัญหาผู้บริโภคในระดับพื้นท่ีได้อย่าง ตามแบบสรุปคะแนน จากน้ันประชุมพิจารณาคะแนน เปน็ ระบบ ท่ีได้ในแต่ละสินค้า ก่อนสรุปผลการจัดล�ำดับความส�ำคัญ ของสนิ ค้าไม่ปลอดภยั 5 อนั ดับแรก 5. ข้ันตอนการหาแนวทางแก้ไขปัญหา โดย ก�ำหนดกติกาในการคัดเลือกปัญหาเพ่ือด�ำเนินการแก้ไข ผู้เสนอแต่ละคนอภิปรายเหตุผลสนับสนุนในการเลือก ประเดน็ จากนน้ั ทป่ี ระชมุ ลงคะแนนคดั เลอื กประเดน็ ปญั หา กันยายน - ธันวาคม 2561 7

ตามหา “ระบบคุ้มครอง ทีน่ า่ สนใจคือ เกาหลีใต้ มีระ มีกฎหมายว่าด้วยการท�ำธุรกรรม ผู้บริโภคออนไลน์” กฎหมายคุ้มครองข้อมูลความเป ว่าด้วยอาชญากรรมทางคอมพิวเ สไตลไ์ ทย ว่าด้วยการคุ้มครองผู้บริโภคซึ่งม ดว้ ยการคมุ้ ครองผบู้ รโิ ภคดา้ นพา ข้อมูลการศึกษาวิจัยกลไกการรับเร่ืองร้องเรียน ในการตลาดดิจิทัล (5) พิจารณามาตรฐานและ ด้วย ท้ังยังมีความเข้มแข็งในกา และการคุ้มครองผู้บริโภคจากธุรกรรมพาณิชย์ แนวทางด้านพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ระหวา่ งประเทศ เหล่าน้อี ีกดว้ ย อิเล็กทรอนิกส์ในประเทศไทยและต่างประเทศ โดย ต่าง ๆ เช่น OECD เพื่อน�ำมาปรับใช้ให้เหมาะสม ไทยจะกา้ วไปทางไหน มูลนิธิเพื่อผู้บริโภค (มพบ.) ระบุว่า พาณิชย์ กับประเทศของตน และ (6) ร่วมมือกับประเทศ อเิ ล็กทรอนกิ ส์ หรือ “ตลาดออนไลน”์ ทั่วโลกมี สมาชิกอื่นเพื่อบังคับใช้กฎหมายในการพาณิชย์ เมอื่ หนั กลบั มามองปญั หาจาก การเติบโตจากประมาณ 1,336 ล้านล้านดอลลาร์- อิเลก็ ทรอนิกสร์ ะหว่างประเทศ ในบา้ นเรา พบวา่ ทผ่ี า่ นมาเคยเกดิ สหรฐั ในปี 2557 เป็น 2,000 ลา้ นลา้ นดอลลาร์สหรัฐ ณ วันน้ี การคุ้มครองผูบ้ รโิ ภคจากตลาดออนไลน์ อันตรายถึงชีวิตมาแล้ว จากการ ในปี 2559 หรือเกือบเท่าตัวภายในเวลาเพียง 2 ปี จึงเป็นปัญหาระดับโลก และท�ำให้หลายประเทศ สุขภาพทสี่ ่ังซอ้ื ออนไลน ์ เทา่ นนั้ เรง่ กำ� หนดมาตรการควบคมุ ตลาดออนไลน์โดยเฉพาะ ขณะทขี่ อ้ มลู จากการสำ� รวจขอ ขณะท่ีการตลาดออนไลน์เติบโตขึ้นเร่ือย ๆ ระบบรับเรื่องร้องเรียนเพื่อการคุ้มครองผู้บริโภค พบวา่ 1 ใน 3 ของผู้บรโิ ภค (รอ้ ส่ิงหน่ึงที่ปฏิเสธไม่ได้คือ ปัญหาจากการซื้อสินค้า ออนไลน์ เชน่ หลอกลวงจากการซื้อสินค้าหรือ ออนไลน์ในลักษณะต่าง ๆ เช่น การส่งสินค้าล่าช้า แลว้ รองลงมาคอื การไดร้ ับสนิ ค สินค้าที่ได้รับช�ำรุด/เสียหาย หรือได้ไม่ครบตาม • จนี และเกาหลีใต้ มีระบบระงบั ขอ้ พพิ าทโดย สงั่ ซอื้ การจดั สง่ สนิ คา้ ลา่ ชา้ การไ จ�ำนวน กระท่ังการถูกหลอกลวงจากการซื้อสินค้า VDO Conference หลงั จากที่จ่ายเงินแล้ว รวมไปถึง ผา่ นระบบออนไลน์ ไมม่ ปี ระสทิ ธภิ าพและไมค่ มุ้ ครอง • สหราชอาณาจักร ก�ำหนดให้ผู้ประกอบการ จากข้อเท็จจริงท่ีพบน�ำมาสู่ก ตลาดออนไลน์ ปญั หาใหญ่ของโลก ต้องมีหน้าท่ีรับเรื่องร้องเรียนในเว็บไซต์ให้ แนวทางแกป้ ญั หาโดย มลู นธิ เิ พอ่ื ผู้บริโภคร้องเรียนได้ง่าย และสามารถตรวจ ผบู้ รโิ ภค ไดเ้ คยเสนอไวว้ า่ ประเท ปี 2558 ท่ีประชุมสหประชาชาติได้บัญญัติ สอบสถานะการดำ� เนนิ การดว้ ยตนเองได้ สว่ น ไทยน่าจะน�ำระบบ sweep ขอ แนวทางการคุ้มครองผู้บริโภคด้านพาณิชย์อิเล็ก- ผตู้ รวจการผบู้ รโิ ภค(ConsumerOmbudsman) สหภาพยโุ รปและประเทศสมาชกิ ทรอนิกส์ไว้ 6 แนวทาง ดังน้ี ออกแบบเวบ็ ไซต์ใหก้ รอกขอ้ มูลไดง้ ่าย • ขณะที่ สหภาพยโุ รป มรี ะบบทดี่ ี โดยตรวจ (1) การท�ำให้ผู้บริโภคม่ันใจในพาณิชย์อิเล็ก- สอบวา่ เว็บไซตใ์ ดทำ� ตามกฎหรือไม่ (SWEEP) ทรอนิกส์ (2) พัฒนาปรบั ปรงุ แนวนโยบาย กฎหมาย ทำ� ใหเ้ วบ็ ไซตต์ า่ ง ๆ ทำ� ตามกฎมากขนึ้ รอ้ ยละ ระเบียบต่าง ๆ เพื่อให้การคุ้มครองผู้บริโภคโปร่งใส 80 และมีประสิทธิภาพ (3) ด�ำเนินการให้ระดับ • ส่วน สหรัฐอเมริกา ใช้ระบบผู้ประกอบการ การคุ้มครองผู้บริโภคด้านพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ ตรวจสอบกนั เอง (self-regulation) การฟ้อง ไม่ด้อยไปกว่าการคุ้มครองผู้บริโภคในการพาณิชย์ คดีแบบกลมุ่ (class action) และการคืนเงิน รูปแบบอื่น ๆ (4) ส่งเสริมให้ผู้ประกอบการและ ผูบ้ ริโภคกรณีใช้บัตรเครดติ (chargeback) ผู้บริโภครับรู้และตระหนักถึงสิทธิและหน้าท่ีของตน สานพลงั 8

โลกาภวิ ัตน์ โดย กองบรรณาธิการ กาหลีใต้ มรี ะบบครบถ้วน ได้แก่ มาปรับใช้ โดยรัฐจะต้องมีกฎหมายและกฎเกณฑ์ เช่น ธนาคารแห่งประเทศไทย กรมพัฒนาธุรกิจ ารท�ำธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ กำ� หนดมาตรฐานเวบ็ ไซตต์ ามกฎหมายเพอ่ื คมุ้ ครอง การคา้ และองค์กรผูบ้ ริโภค อมูลความเป็นส่วนตัว กฎหมาย ผู้บริโภคเกี่ยวกับการพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ และให้ และสิ่งท่ีต้องท�ำให้ได้ในเร็ววันน้ีคือ การออก ทางคอมพิวเตอร์ และกฎหมาย อ�ำนาจหน่วยงานท่ีมีความพร้อมทางเทคนิค กฎหมายเกย่ี วกบั การคมุ้ ครองความเปน็ สว่ นตวั ใหเ้ รว็ ผู้บริโภคซึ่งมีกฎหมายเฉพาะว่า ดำ� เนินการ พรอ้ มทัง้ จดั ท�ำขอ้ มลู ผปู้ ระกอบการทพี่ งึ ที่สุด เพื่อให้ครบถ้วนตาม E-ASEAN Framework รโิ ภคดา้ นพาณชิ ยอ์ เิ ลก็ ทรอนกิ ส์ ระวงั เพอื่ แจง้ เตอื นผบู้ รโิ ภค และพฒั นากลไกการให้ Agreement ข้มแข็งในการบังคับใช้กฎหมาย ข้อมลู ความรู้กบั ผ้บู ริโภคเพอื่ ปอ้ งกันการเกิดปัญหา ท่ามกลางโลกยุค 4.0 ท่ีท�ำให้แทบทุกสิ่งไว รวมทั้งส่งเสริมให้มีการใช้ ระบบการช�ำระเงิน ยิ่งกว่าติดจรวด การพัฒนาระบบก�ำกับควบคุม ทางไหน ผา่ นบคุ คลท่ี 3 (Escrow system) และการระงับ การค้าออนไลน์ให้ก้าวน�ำสถานการณ์อย่างมี ข้อพิพาทเบ้ืองต้นทางออนไลน์ ซ่ึงขณะน้ีกระทรวง ประสิทธิภาพด้วยขีดความเร็วท่ีไม่แพ้ องปญั หาจากการซอื้ ขายออนไลน์ การคลังก�ำลังด�ำเนินการปรับแก้ไขกฎหมายเพ่ือให้ กนั ... น่ันคือบทพิสจู น์ของสังคมที่ านมาเคยเกดิ กรณผี บู้ รโิ ภคไดร้ บั เกิดระบบดังกล่าว ที่ส�ำคัญคือการสร้างความ กา้ วไปขา้ งหนา้ อยา่ ง ล้ว จากการใช้สินค้าผลิตภัณฑ์ รว่ มมอื กบั หนว่ ยงานตา่ งๆ ทเี่ กย่ี วขอ้ ง มีคุณภาพโดย ไลน ์ แทจ้ รงิ การสำ� รวจของ บา้ นสมเดจ็ โพล ผูบ้ รโิ ภค (ร้อยละ 32.4) เคยถูก ซ้ือสินค้าหรือบริการออนไลน์มา การได้รับสนิ คา้ ไม่ตรงกบั ที่ คา้ ลา่ ชา้ การไมร่ บั คนื สนิ คา้ ล้ว รวมไปถงึ การเยยี วยาท่ี ละไมค่ มุ้ ครองสทิ ธผิ บู้ รโิ ภค พบน�ำมาสู่การเสนอ ย มลู นธิ เิ พอ่ื - อไวว้ า่ ประเทศ sweep ของ ะเทศสมาชิก พฤษภาคม - สิงหาคม 2561 9

เครือข่ายความเคลือ่ นไหว กองบรรณาธกิ าร พลกิ โฉม นโยบายเพ่ือปกป้อง ชอ่ งปากคนไทย ให้มีคณุ ภาพเท่าเทียม และทั่วถึง ฟนั 32 ซใ่ี นปากของเรามบี ทบาทสำ� คญั ตอ่ คณุ ภาพชวี ติ ชอ่ งปากใหผ้ บู้ รโิ ภคซอื้ หาไปจดั ฟนั แฟชนั่ ดว้ ยตนเองเกลอ่ื น อยา่ งมาก เพราะเปน็ “ดา่ นแรก” ของการไดร้ บั อาหารเขา้ ท้องตลาด ก่อให้เกิดอันตราย เสี่ยงต่อการติดเชื้อและ สรู่ า่ งกาย สง่ ผลทง้ั ตอ่ ระบบยอ่ ยอาหารและสขุ ภาพโดยรวม แผลเรื้อรงั ในช่องปาก... นอกจากน้ี ฟันทุกซ่ียังสามารถเป็นต้นทางของความเจ็บ เครือข่ายคุ้มครองผู้บรโิ ภคด้านสุขภาพ และศนู ย-์ ปวดและโรคภยั ไขเ้ จบ็ อนั เนอื่ งมาจากเชอ้ื โรคในยามทฟี่ นั ผุ ยิ่งไปกว่าน้ัน ในปัจจุบันยังมีโรคภัยด้วยเหตุจากฟันท่ี วิชาการคุ้มครองผู้บริโภคด้านสุขภาพ (คคส.) จึงได้ เกิดข้ึนจาก “สินค้าและบริการทันตกรรม” ซ่ึงอาจ สง่ ผลกระทบรนุ แรงถงึ ขน้ั เสยี ชวี ติ ได้ ดงั เชน่ กรณี “การจดั ร่วมกันสานต่อปัญหาจากการจัดฟันแฟช่ันให้ได้รับ ฟันแฟชั่น” ท่ีเคยตกเปน็ ข่าวครึกโครมเมอื่ หลายปีกอ่ น เพ่ือคุ้มครองผู้บริโภคจากปัญหาการท�ำฟันปลอม และ การคลี่คลายปมให้ตรงจุด จนน�ำไปสู่มติท่ีประชุม การใสอ่ ุปกรณจ์ ดั ฟันที่ไม่ไดม้ าตรฐาน ซึ่งเสนอขายและให้ บรกิ ารโดยผทู้ ไี่ มม่ คี วามรดู้ า้ นทนั ตกรรม เพอื่ เลยี นแบบการ สมัชชาสขุ ภาพแห่งชาติ คร้ังที่ 11 เร่ืองการคุ้มครอง จัดฟันโดยทันตแพทย์ที่มีความรู้ถูกต้อง อีกท้ังยังมีการ โฆษณาหรือขายเคร่ืองมือ อุปกรณ์ วัสดุที่ใช้กับฟันและ ผู้บริโภคด้านทันตกรรมท่ีเหมาะสม ซึ่งได้ข้อสรุป เม่ือวนั ที่ 14 ธนั วาคม 2561 สาระส�ำคัญของมติสมัชชาสุขภาพในเรื่องน้ีประกอบ ดว้ ยมติ 13 ข้อ ซึง่ มงุ่ ให้เกิดผลใน 2 เรือ่ งหลกั ได้แก่ หนึง่ ประชาชนสามารถเข้าถึงบริการทันตกรรมอย่างเท่าเทียม และเป็นธรรม สอง ประชาชนได้รับบริการทันตกรรมที่มี มติสมัชชาสุขภาพแห่งชาติ เรื่องการคุ้มครองผู้บริโภคด้านทันตกรรมที่เหมาะสม เป็นนโยบายสาธารณะท่ีมุ่งคุ้มครอง ผู้บริโภคด้านทันตกรรม เพื่อให้ประชาชนทุกคนมีสุขภาพฟันและช่องปากที่ดี ได้รับสิทธิประโยชน์ท่ีจ�ำเป็นพ้ืนฐานทาง ทันตกรรมอย่างเท่าเทียมกัน สามารถเข้าถึงบริการทันตกรรมในราคาท่ีเหมาะสม และได้รับความคุ้มครองความปลอดภัย จากสินค้าและบริการท่ีไม่ปลอดภัยเกี่ยวกับฟันในช่องปาก โดยหน่วยงานภาครัฐ ภาคเอกชน ภาคประชาสังคม และ ภาควชิ าการ เข้ามามสี ว่ นร่วมในการคมุ้ ครองผบู้ รโิ ภค สานพลัง 10

คุณภาพ มาตรฐาน และปลอดภัย เพื่อน�ำไปสู่เป้าหมาย หัวใจส�ำคัญประการหน่ึงในการขับเคล่ือนเร่ืองนี้คือ ปลายทาง 5 ประการ ดังนี้ การปรับชุดสิทธิประโยชน์ด้านทันตกรรมและลดความ 1. ประชาชนมสี ขุ ภาพฟนั และชอ่ งปากทดี่ ี และไดร้ บั เหล่ือมล้�ำของระบบประกันสุขภาพ 3 กองทุนหลัก ได้แก่ การคุ้มครองผบู้ ริโภคทางทันตกรรม ระบบหลกั ประกนั สขุ ภาพแหง่ ชาติ ระบบประกนั สงั คม และ 2. ประชาชนทุกคนได้รับสิทธิประโยชน์ที่จ�ำเป็น ระบบสวสั ดกิ ารรักษาพยาบาลข้าราชการ พื้นฐานทางทันตกรรมอยา่ งเทา่ เทยี มกัน และเพอื่ ใหม้ ตดิ งั กลา่ วเดนิ หนา้ ไปสเู่ ปา้ หมายปลายทาง 3. ประชาชนสามารถเข้าถึงบริการทางทันตกรรม ทเ่ี หน็ พอ้ งตอ้ งกนั ภาคเี ครอื ขา่ ยจงึ รว่ มกำ� หนดเสน้ ทางเดนิ ในราคาท่เี หมาะสม (road map) ทจี่ ะน�ำไปส่ผู ลทัง้ 2 เรื่องหลักดงั กลา่ ว โดย 4. ประชาชนปลอดภัยจากสินค้าและบริการทาง จัดสรรบทบาทหนา้ ที่ สิง่ ที่จะลงมือทำ� ผลผลิตทแ่ี ตล่ ะฝา่ ย ทนั ตกรรมทีไ่ ม่ปลอดภัย รับผิดชอบ เพื่อต่อ “จ๊ิกซอว์” ในภาพใหญ่ให้เกิดความ 5. หน่วยงานภาครัฐ ภาคเอกชน ภาคประชาสังคม เปล่ยี นแปลง และภาควิชาการ มีส่วนร่วมในการคุ้มครองผู้บริโภคทาง ทนั ตกรรม สมกับที่เครือข่ายได้ร่วมกันขับเคลื่อนแบบ “กัด ไม่ปล่อย” กนั มายาวนานแรมปี ก้าวสู่เสน้ ชยั เตบิ โตไปด้วยกัน เพือ่ นรว่ มทาง “222 องค์กรผู้บริโภคคุณภาพ” ศนู ยว์ ชิ าการคมุ้ ครองผบู้ รโิ ภคดา้ นสขุ ภาพ (คคส.) นียบตั รการนั ตีวา่ เป็นหนงึ่ ใน “องค์กรผู้บรโิ ภคคุณภาพ” ขอแสดงความยินดีกับองค์กรผู้บริโภคกว่า 240 องค์กรที่ ซึ่งสะท้อนถึงการมีระบบบริหารจัดการท่ีดี พร้อมสร้าง ผ่านเกณฑ์องค์กรคุณภาพ ทั้งระดับพื้นฐานและขั้นสูงท่ี ความเขม้ แข็งให้ระบบคุม้ ครองสทิ ธิผู้บรโิ ภค สมดงั เจตนา- เพิ่งได้รับมอบใบประกาศนียบัตรเป็นเคร่ืองยืนยันคุณภาพ รมย์ของกฎหมายรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2560 มาตรา 46 ทว่ี ่า ไปเมือ่ เร็วๆ น้ี “สิทธิผู้บริโภคย่อมได้รับความคุ้มครอง” อีกทั้งทำ�ให้เป็น นบั ตง้ั แตป่ ี 2558 ท่ีคคส. ไดร้ บั มอบภารกจิ จาก สำ�นกั งาน- ที่เช่ือถือและยอมรับในระดับหน่วยงาน ท้ังองค์กรภาครัฐ กองทนุ สนบั สนนุ การสรา้ งเสรมิ สขุ ภาพ (สสส.) ในการ และเอกชนอกี ดว้ ย พัฒนาหลักเกณฑ์และกระบวนการพัฒนาองค์กรผู้บริโภค เหนือสิ่งอื่นใด องค์กรผู้บริโภคคุณภาพจะเป็นกลไก เพื่อให้มีความพร้อมสู่กระบวนการรับรององค์กรคุณภาพ สำ�คัญในการสร้างความเข้มแข็งแก่ผู้บริโภคทั่วประเทศ และมีองค์กรผู้บริโภคกว่า 300 องค์กรสมัครลงทะเบียน ทัง้ สนับสนุนการแกป้ ัญหาผู้บริโภคในระดบั ปัจเจกไปจนถึง เพอ่ื เขา้ รว่ มกระบวนการรบั รอง โดยพรอ้ มเขา้ สกู่ ระบวนการ การร่วมกันแก้ปัญหาเชิงระบบ โครงสร้าง บทบาทหน้าที่ ประเมินองค์กรอย่างเข้มข้น นับต้ังแต่การประเมินตนเอง และอำ�นาจตามกฎหมายด้วย (ผ่านคู่มือการใช้งานระบบการประเมินองค์กรคุณภาพ คคส. เชอื่ ว่าองค์กรผบู้ รโิ ภคคุณภาพจะไม่หยดุ อยู่ ผู้บริโภคออนไลน์) การพัฒนาองค์กรให้สอดคล้องกับ หลักเกณฑ์ การลงบันทึกข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้อง และ เพียง 222 องคก์ รน้เี ทา่ น้ัน แตจ่ ะยงั มีองคก์ รผบู้ รโิ ภค จัดทำ�เอกสารประกอบเพอ่ื การตรวจรับรอง แม้ต้องมีการปรับแก้ไขกันอยู่หลายรอบ แต่องค์กร ที่กระจายอยู่ท่ัวประเทศเห็นความสำ�คัญและเข้าร่วม สว่ นใหญส่ ามารถกา้ วมาจนถงึ เสน้ ชยั จนไดร้ บั ใบประกาศ- ยกระดับสู่ “องค์กรผู้บริโภคคุณภาพ” เพื่อพัฒนา คณุ ภาพใหเ้ ปน็ ทปี่ ระจกั ษ์ และขบั เคลอ่ื นงานคมุ้ ครอง ผู้บรโิ ภคไปด้วยกนั กนั ยายน - ธนั วาคม 2561 11

ตฆี ้องร้องป่าว กรรณกิ าร์ กจิ ตเิ วชกลุ ถา้ ไทยเขา้ ร่วม CPTPP จะสะเทอื นถึง สขุ ภาพผ้บู ริโภคอย่างไร ปลายเดือนกุมภาพนั ธ์ 2562 สำ� นกั ข่าวประชาไท ได้ ไปตามกลไกตลาด ยกเลิกการอุดหนุน/ให้ความช่วยเหลือ เผยแพรเ่ อกสารซงึ่ ถกู ระบวุ า่ เปน็ เอกสารทก่ี ระทรวงพาณชิ ย์ รฐั วิสาหกิจทอ่ี าจกอ่ ให้เกดิ ผลกระทบต่อรัฐวิสาหกิจ ธุรกจิ จัดท�ำให้ สมคิด จาตุศรีพิทักษ์ รองนายกรัฐมนตรี และอตุ สาหกรรมของตา่ งประเทศ โดยไมส่ นใจวา่ รฐั วสิ าหกจิ ถึงประเด็นส�ำคัญที่ฝ่ายนโยบายต้องตัดสินใจหากจะเข้า มีพันธกิจทางสังคม เช่น น�้ำประปา ไฟฟ้า ยารักษาโรค ความตกลงหุ้นส่วนทางเศรษฐกิจภาคพื้นแปซิฟิก สินค้าและบรกิ ารเหล่าน้ีไม่ใชส่ ินค้าปกติ แตต่ อ้ งดแู ลสังคม (CPTPP) ท้งั ส้นิ 13 ประเด็น ให้ประชาชนเข้าถึงด้วยจะท�ำอย่างไร ถ้าไม่สามารถท�ำ แม้ว่าทางกระทรวงพาณิชย์ได้พยายามประชาสัมพันธ์ หน้าที่ทางสงั คมได้ จะกลายเปน็ ว่าเฉพาะคนที่มีเงนิ เทา่ น้ัน ว่า หลังการถอนตัวของสหรัฐอเมริกาจากความตกลงน้ี จึงจะสามารถเขา้ ถึงนำ้� ประปา ไฟฟา้ และยารักษาโรค ขอให้คลายกังวลในประเด็นท่ีเก่ียวกับทรัพย์สินทางปัญญา 3. ต้องปรับแก้ประกาศคณะกรรมการควบคุม และการเข้าถึงยาลงได้ เพราะ 11 ประเทศสมาชิกที่เหลือ เคร่ืองดื่มแอลกอฮอล์ เนื่องจากไทยก�ำหนดข้อห้าม พักประเด็นเหลา่ นีไ้ ว้ เกี่ยวกับฉลากเคร่ืองดื่มแอลกอฮอล์มากกว่าที่ CPTPP แต่หากพิจารณา 13 ประเด็นจากเอกสารลับนี้พบว่า กำ� หนด โดยเฉพาะเรอื่ งรปู ภาพคำ� เตอื นบนฉลากนน้ั ถอื เปน็ มีผลกระทบต่อการคุ้มครองผู้บริโภคและเกี่ยวข้องกับ เร่ืองใหญ่มาก แม้จะเป็นแค่การปรับแก้ประกาศที่เรื่อง สุขภาพโดยตรง อาทิ รูปภาพค�ำเตือนบนฉลากเครอ่ื งด่มื แตจ่ ริง ๆ แล้วสง่ นยั ยะ 1.ประเทศไทยตอ้ งการปรบั แก้พ.ร.บ.คมุ้ ครองพนั ธพ์ุ ชื ว่าต่อไปการออกกฎหมาย ระเบียบและก�ำหนดนโยบาย พ.ศ.2542 เพื่อเข้าเป็นสมาชิก UPOV 1991 ซึ่งจะ เพ่ือคุ้มครองประชาชน คุ้มครองสุขภาพหรือส่ิงแวดล้อม ห้ามเกษตรกรเก็บเมล็ดพันธุ์ท่ีได้รับการคุ้มครองไว้ปลูกใน ไม่สามารถท�ำได้ หากเกินขอบเขตท ี่ CPTPP กำ� หนด ฤดูกาลถัดไป จะเห็นได้ว่ารฐั บาลชุดนโี้ ดยเฉพาะกระทรวง 4.การคุ้มครองการลงทนุ และการให้เอกชนฟ้องร้อง เกษตรฯ พยายามผลักดันมาหลายครั้ง รวมท้ังผ่าน ร่าง ภาครฐั หรอื “กลไกระงบั ขอ้ พพิ าทระหวา่ งรฐั และเอกชน” พ.ร.บ. ขา้ ว พ.ศ. ... ดว้ ย แต่วา่ ในที่สุดก็ถกู เสยี งคัดคา้ น (ISDS) ท่ีผ่านมา ประเทศไทยมีนโยบายชัดเจนว่าการ จากประชาชนจนไม่สามารถท�ำได้ เมื่อเป็นเช่นน้ีการเข้า คุ้มครองการลงทุนต้องว่าด้วยการคุ้มครองลงทุนโดยตรง CPTPP จะบังคับให้ความตกลงต่างประเทศมาบังคับให้ หรือลงทุนจริงเท่าน้ัน แต่ส่ิงท่ีไทยต้องยอมรับหากจะเข้า กฎหมายในประเทศเป็นไปตามน้นั CPTPP คือ ต้องคุ้มครองก่อนการลงทุน แค่ใครมาเช่า 2. ยกเลกิ การใหส้ ทิ ธปิ ระโยชนแ์ กอ่ งคก์ ารเภสชั กรรม ตไู้ ปรษณยี โ์ ดยอา้ งวา่ เปน็ หลกั ฐานการเขา้ มาลงทนุ ทำ� ธรุ กจิ ในการจัดซื้อยาของภาครัฐ และต้องให้รัฐวิสาหกิจด้าน กม็ สี ทิ ธฟิ อ้ งรอ้ งรฐั เพอ่ื เรยี กรอ้ งคา่ เสยี หายจากการกำ� หนด การซอื้ หรอื ขายสนิ คา้ และบรกิ ารโดยไมเ่ ลอื กปฏบิ ตั แิ ละเปน็ นโยบายและการออกกฎหมายได้ เรื่องแบบน้ีเคยเกิดใน สานพลงั 12

ต่างประเทศมาแล้ว และไม่เพียงเรียกค่าเสียหาย แต่ยัง หลายคร้ัง แต่กระทรวงพาณิชย์มักอ้างว่าผ่อนผันและ สามารถฟ้องเพื่อยกเลิกนโยบายได้เลย เช่น ในกรณีของ เจรจาได้ แตน่ นั่ เปน็ เพยี งความจรงิ คร่ึงเดยี ว การฟอ้ งยกเลิกของศาลทเี่ ม็กซโิ กไม่ใหอ้ อกใบอนญุ าตทำ� ท่ี น่ันเป็นเพราะแนวทางการเจรจาทั้งหมดต้องเป็น ทง้ิ ขยะบนพื้นที่ตน้ น�้ำ เมก็ ซิโกก็เคยถกู ฟ้องและแพม้ าแลว้ ประเทศท่ีต้องเข้าร่วมเจรจาต้ังแต่เริ่มแรกถึงจะสามารถ ด้วย หรือการฟ้องในแคนาดานโยบายห้ามน�ำเข้าสารเติม ตอ่ รองได้ แตก่ รณขี องประเทศไทยทเ่ี ขา้ สมคั รภายหลงั แลว้ ในน�้ำมนั ซึง่ เป็นสารกอ่ มะเรง็ ต้องการจะได้ข้อยกเว้นหรือระยะเวลาปรับตัวน้ัน ต้องไป 5. ประเทศไทยต้องยอมรับการที่จะให้สินค้าท่ีปรับ แลกกับการเจรจาระดับทวิภาคีกับท้ัง 11 ประเทศสมาชิก สภาพเปน็ ของใหม่(remanufacturedgoods) โดยเฉพาะ CPTPP และประเทศเหล่าน้นั จงึ สามารถเรียกรอ้ งจากไทย ในเรื่องท่ีเก่ียวกับเคร่ืองมือทางการแพทย์ ซ่ึงเปิดทางให้ เพ่มิ เติมนอกเหนอื จากทีก่ �ำหนดในขอ้ บทตา่ ง ๆ ได้อกี น�ำขยะเคร่ืองมือแพทย์มาท้ิงท่ีประเทศไทยได้ เพราะ หากรัฐบาลรับปากต่อสาธารณชนว่า ถ้าเจรจาเง่ือนไข ในความตกลงฯ ระบุว่า “ห้ามปฏิบัติต่อสินค้าดังกล่าว ตา่ ง ๆ ไม่ได้ตามน้ี แล้วจะไม่เข้ารว่ มความตกลง จึงจะถอื เหมือนสนิ ค้าใช้แลว้ ” ขณะทป่ี ระเทศไทยยังไม่มเี ทคโนโลยี ได้ว่า รัฐบาลให้ความส�ำคัญกับทุกภาคส่วนอย่างเท่าเทียม ในการตรวจสอบในเรอ่ื งน้ี ถา้ รบั มาแลว้ ใชไ้ ดไ้ มน่ านกไ็ มต่ า่ ง ไม่เช่นน้ันถึงท่ีสุดเมื่อรัฐบาลและบางกลุ่มทุนใหญ่อยากให้ กับรบั ซากเคร่อื งมือเหล่านีม้ าทิง้ ท่ปี ระเทศไทย เข้าร่วมมาก ๆ เพ่ือประโยชน์การส่งออกระยะสั้น ก็มักจะ ประเด็นต่าง ๆ ข้างต้น ทีมวิชาการของกระทรวง ยอมถอย สาธารณสุขได้จัดท�ำข้อมูลและแสดงความกังวลมาแล้ว แลว้ ใหป้ ระชาชนและสงั คมในภาพรวมรบั ผลกระทบ แทน ค่มู อื การใชเ้ กณฑก์ ารจัดลำ� ดบั ความส�ำคัญของสนิ คา้ ไมป่ ลอดภยั ภูมิใจน�ำเสนอ “โอบา” ผลติ โดย ศนู ย์วชิ าการคุม้ ครองผู้บรโิ ภคด้านสุขภาพ (คคส.) หนงั สอื เลม่ นเี้ ปน็ “คมู่ อื คใู่ จ” สำ� หรบั กลไกคมุ้ ครองผบู้ รโิ ภคระดบั พน้ื ท่ี ไมว่ า่ จะเปน็ เภสชั กร สาธารณสุขอำ� เภอ นกั วิชาการสาธารณสุข และองคก์ รพัฒนาเอกชน ที่ดำ� เนนิ งานภายใต้ คณะกรรมการพฒั นาคณุ ภาพชวี ติ ระดบั อำ� เภอ (พชอ.) เขา้ ใจในหลกั คดิ และแนวทางการนำ� เกณฑก์ ารจดั ลำ� ดบั ความสำ� คญั ของสนิ คา้ ไมป่ ลอดภยั ไปใชใ้ นการคน้ หาและคดั เลอื กปญั หา สนิ คา้ ไมป่ ลอดภยั เพอื่ นำ� ไปสกู่ ารพฒั นาแนวทางแกไ้ ขปญั หาผบู้ รโิ ภคในพนื้ ทท่ี ร่ี บั ผดิ ชอบ อยา่ งเป็นระบบ สอดคลอ้ งกบั ปญั หาทีแ่ ทจ้ ริงของผูบ้ ริโภค ภายในเล่มไดแ้ ยกเกณฑฯ์ ระดับจังหวดั และระดบั อ�ำเภอไว้อยา่ งชดั เจน รวมถงึ ขั้นตอนการจัดล�ำดับความส�ำคญั ของปญั หาอยา่ งละเอยี ด เพือ่ ให้คนท�ำงานนำ� เกณฑฯ์ ไปใช้วเิ คราะหป์ ัญหาได้ง่ายยิ่งขึ้น นอกจากน้ี ยงั มเี รอ่ื งราวการสรปุ บทเรยี นการนำ� เกณฑก์ ารจดั ลำ� ดบั ความสำ� คญั ฯ ไปใชใ้ นพน้ื ทอี่ ำ� เภอพรรณนานคิ ม จ.สกลนคร ทสี่ ำ� คญั คอื ตวั อยา่ งแบบฟอรม์ และตาราง การด�ำเนินงานต่าง ๆ ส�ำหรับใช้เป็นแนวทางด�ำเนินงานได้อย่างเป็นระบบและ มีประสิทธภิ าพมากยง่ิ ข้ึนอีกด้วย กันยายน - ธนั วาคม 2561 13

เดน่ จาก คคส. กองบรรณาธิการ รวมพลงั อย. กบั เครือขา่ ย การค้มุ ครองผ้บู ริโภคดา้ นผลิตภณั ฑส์ ขุ ภาพ เม่อื วนั ท่ี 26 พฤศจิกายน 2561 ศูนย์วชิ าการคุ้มครองผบู้ ริโภคด้านสขุ ภาพ (คคส.) ประชมุ ร่วมกบั สำ� นกั งาน- คณะกรรมการอาหารและยา (อย.) และเครือข่ายการคุ้มครองผู้บริโภคด้านผลิตภัณฑ์สุขภาพ ประกอบด้วย คคส. ศนู ยว์ ชิ าการเฝา้ ระวงั และพฒั นาระบบยา (กพย.) มลู นธิ เิ พอ่ื ผบู้ รโิ ภค (มพบ.) สำ� นกั งานคณะกรรมการคมุ้ ครอง- ผบู้ ริโภค (สคบ.) และ ศูนย์ขอ้ มูลข่าวสารของราชการ (EDDA) ฯลฯ โดยมี นพ.ธเรศ กรัษนยั รววิ งศ์ เลขาธกิ าร อย. เปน็ ประธาน การประชุมมีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างความเข้าใจร่วมกันในการขับเคลื่อนงานคุ้มครองผู้บริโภคด้านผลิตภัณฑ์สุขภาพ และขจัดอปุ สรรคในการด�ำเนินงาน ผลการประชุมทำ� ให้ไดท้ ราบความคืบหนา้ ในการด�ำเนินงานของแตล่ ะฝ่าย เช่น อย. กำ� ลงั ด�ำเนนิ การจัดท�ำฉลากแสดงขอ้ มลู ผลิตภัณฑ์สขุ ภาพผ่าน QR code นอกจากนี้ ยังมีขอ้ เสนอจากเครือขา่ ยฯ ที่ อย. รบั ไปพจิ ารณาด�ำเนินการในอีกหลายประเด็น เช่น การแก้ไขปัญหา การขายผลิตภัณฑ์สุขภาพทางโซเชียลมีเดีย การประสานความร่วมมือขับเคลื่อนงานคุ้มครองผู้บริโภคอาหารร่วมกัน รวมทัง้ การน�ำแอปพลิเคชนั ฉลากไฟจราจรไปสู่ข้นั ใช้งานจริง การสนบั สนุนการท�ำงานขององคก์ รผบู้ รโิ ภคคณุ ภาพ และ การทบทวนทะเบยี นต�ำรับยาท่ีไม่ไดค้ ณุ ภาพ ฯลฯ ภาพการประชุมร่วมระหวา่ ง อย. กบั เครอื ขา่ ยการคุ้มครองผู้บริโภคดา้ นผลติ ภัณฑส์ ุขภาพ อกี ก้าวหนงึ่ แหง่ ความภาคภมู ใิ จ แผนงานพฒั นาวชิ าการและสรา้ งความเขม้ แขง็ กลไกคมุ้ ครองผบู้ รโิ ภคดา้ นสขุ ภาพ (คคส.) รว่ มกบั วทิ ยาลยั การคมุ้ ครองผบู้ รโิ ภคดา้ นยาและสขุ ภาพแหง่ ประเทศไทย (วคบท.) สภาเภสชั กรรม และ สำ� นกั สนบั สนนุ ระบบ สุขภาพปฐมภูมิ กระทรวงสาธารณสุข จัดพิธีมอบครุยกิตติมศักดิ์ มอบหนังสืออนุมัติแสดงความรู้ความช�ำนาญการ ประกอบวชิ าชพี เภสชั กรรม สาขาคมุ้ ครองผบู้ รโิ ภคดา้ นยาและสขุ ภาพ และพธิ มี อบประกาศนยี บตั รศนู ยเ์ รยี นรเู้ ภสชั กรรม ปฐมภมู ิ ณ หอ้ งประชมุ 111 อาคารมหาจฬุ าลงกรณ์ จฬุ าลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั เมือ่ วันศุกร์ท่ี 25 มกราคม ท่ผี า่ นมา ผู้เข้าร่วมในโอกาสส�ำคัญน้ีประกอบด้วยสมาชิกกิตติมศักดิ์ วิทยาลัยการคุ้มครองผู้บริโภคด้านยาและสุขภาพ แหง่ ประเทศไทย ได้แก่ นพ. มงคล ณ สงขลา นพ. วชิ ยั โชควิวัฒน และ รศ.ดร.ภญ. พรเพญ็ เปรมโยธิน รวมทัง้ ผูร้ ับ หนงั สอื อนมุ ตั ฯิ จ�ำนวน 19 คน และศูนยเ์ รียนร้เู ภสชั กรรมปฐมภูมิ จำ� นวน 22 ศูนย์ สานพลงั 14

มองมุม คคส. ผศ . ดร. ภ ญ. วรรณา ศรวี ิริยานุภาพ ผูจ้ ัดการแผนงานพฒั นาวิชาการและสร้างความเขม้ แขง็ กลไกคุ้มครองผู้บรโิ ภคดา้ นสขุ ภาพ (คคส.) “วิชาชีพเภสชั ศาสตร์” เมอื่ วนั ท่ี 25 มกราคม ทผ่ี า่ นมา ในพธิ ีมอบหนังสืออนุมัติแสดงความรคู้ วามช�ำนาญการ ประกอบวิชาชีพเภสัชกรรม สาขาคุ้มครองผู้บริโภคด้านยาและสุขภาพ และพิธีมอบ ประกาศนียบัตรศูนย์เรียนรู้เภสัชกรรมปฐมภูมิ นพ.วิชัย โชควิวัฒน ให้เกียรติกล่าวปาฐกถา เร่ือง “บทบาทและความส�ำคัญของผู้มีความรู้ความช�ำนาญในการประกอบวิชาชีพ เภสชั กรรม สาขาค้มุ ครองผบู้ ริโภคดา้ นยาและสุขภาพ (นคบส.) ตอ่ สงั คม” ในฐานะเภสัชกร และ “คร”ู คนหนึ่ง รู้สกึ ประทบั ใจจึงขอน�ำบางชว่ งบางตอนมาเล่าสกู่ ัน ในพ้ืนทีอ่ ันน้อยนดิ ตรงน้ี ประเด็นแรกคือ ความส�ำคัญของ “วิชาชีพ” (Profession) ท่ีต่างจาก “อาชีพ” (Occupation) อาจารยห์ มอวชิ ัยได้ยกคำ� พูดของฮิปโปเครติส (Hippocratic Oath) บดิ าแหง่ การแพทย์ การประกอบวิชาชพี เภสชั กรรม ท่ีกล่าวไว้ว่า วิชาชีพคืออาชีพท่ีต้องมี “อาชีวปฏิญาณ” คือ ต้องปฏิญาณ หรือสาบาน จงึ ไมใ่ ชเ่ พียงแค่ใช้ “ความรู้ (Profess) ต่อสิ่งศักด์ิสิทธิ์ว่าจะต้องประกอบอาชีพบนพื้นฐานของคุณธรรมจริยธรรมและ ความสามารถดา้ นยา” เท่านน้ั ความรูค้ วามสามารถ เพ่ือประโยชน์ของผูป้ ว่ ยอยา่ งแท้จรงิ หากยงั ต้องประกอบด้วย การประกอบวิชาชีพเภสัชกรรมจึงไม่ใช่เพียงแค่ใช้ “ความรู้ความสามารถด้านยา” คณุ ธรรมและจริยธรรม เท่าน้ัน หากยังตอ้ งประกอบด้วยคุณธรรมและจริยธรรมเปน็ ส�ำคญั อกี ดว้ ย เปน็ สำ� คัญอกี ดว้ ย ประเดน็ ตอ่ มาคอื “ความรคู้ วามเขา้ ใจในคนไทยและสงั คมไทย” ถอื เปน็ รากฐานสำ� คญั ของบคุ ลากรในวิชาชีพ จึงจะสามารถทำ� งานไดอ้ ยา่ งมปี ระสิทธิผลและประสทิ ธิภาพ ทปี่ รึกษา รศ.ดร.ภก.วิทยา กุลสมบูรณ,์ อาจารย์หมอวิชัยเน้นย�้ำถึงหลักการส�ำคัญท่ีบุคลากรในวิชาชีพเภสัชศาสตร์ควรยึดถือไว้ ผศ.ดร.ภญ.วรรณา ศรวี ิรยิ านุภาพ คือ บรรณาธกิ าร อภิญญา ตนั ทววี งศ์ กองบรรณาธกิ าร สรรี โรจน์ สกุ มลสนั ต,์ “ความส�ำเร็จที่แท้จริงมิใช่เพียงแค่เรียนรู้ แต่อยู่ที่การน�ำความรู้ไปประยุกต์ใช้ สนุ นั ทา ฟงุ้ สรอ้ ยระยา้ , พงษว์ ิภา บัวกอง, รัตนา พงษ์วานชิ อนันต,์ เพื่อประโยชนข์ องมนุษยชาต”ิ (True success is not in the learning, but in its ธนณภทั ร ทพิ ย์ประวัตกิ ลุ ออกแบบรปู เลม่ วฒั นสนิ ธ์ุ สวุ รตั นานนท์ application to the benefti fit of mankind.) จัดทำ�โดย ศูนย์วชิ าการค้มุ ครองผู้บรโิ ภค- ด้านสขุ ภาพ (คคส.) หลักการข้อต่อมาคือ จะต้องมุ่งเพื่อ “ประโยชน์สุขของประชาชน” ตามพระปฐม- คณะเภสัชศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวทิ ยาลัย บรมราชโองการของ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรม- สนับสนุนโดย สำ�นกั งานกองทนุ สนับสนุน- นาถบพิตร ที่วา่ “เราจะครองแผ่นดินโดยธรรม เพอ่ื ประโยชน์สขุ แห่งมหาชนชาวสยาม” และ การสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) พระราชหตั ถเลขาของสมเด็จฯ พระบรมราชชนก ทว่ี า่ ติดต่อ คคส. ไดท้ ่ี ศนู ย์วิชาการคมุ้ ครอง- “ขอให้ถือประโยชน์ส่วนตัวเป็นที่สอง ประโยชน์ของเพ่ือนมนุษย์เป็นกิจท่ีหน่ึง ลาภ ผบู้ รโิ ภคด้านสุขภาพ (คคส.) ทรพั ย์ และเกียรติยศจะตกมาแก่ทา่ นเอง ถา้ ท่านทรงธรรมะแหง่ อาชพี ไวใ้ หบ้ ริสุทธิ์” คณะเภสชั ศาสตร์ จุฬาลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั สุดท้าย คุณหมอได้ฝากเครื่องมือส�ำคัญในการท�ำงานของวิชาชีพเภสัชศาสตร์ว่า ต้อง ปทมุ วนั กรงุ เทพฯ 10330 ประกอบดว้ ยความรู้ ความสจุ ริต ปัญญา และสติ สมดงั พระราชนพิ นธข์ องพระบาทสมเด็จ- โทรศพั ท์ 0-2218-8445 โทรสาร 0-2251-3531 พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ท่ีทรงพระราชนิพนธ์อย่างปฏิภาณกวีพระราชทานในสมุดของ ทา่ นสามารถดาวน์โหลด กรมขุนพทิ ยลาภพฤฒธิ าดา พระอนุชาของพระองคท์ า่ นไว้วา่ จดหมายขา่ ว “สานพลงั ” และขอ้ มลู เพม่ิ เติม ความรู้ คเู่ ปรยี บด้วย ก�ำลัง กายเฮย จากเร่ืองตา่ งๆ ในแตล่ ะฉบับไดท้ ่ีเว็บไซต์ สจุ ริต คอื เกราะบงั ศาสตร์พรอ้ ง http://www.thaihealthconsumer.org ปญั ญา ประดุจดัง อาวุธ กุมสติ ตา่ งโล่ปอ้ ง อาจแกลว้ กลางสนาม

“กญั สกดั ชบทาเรย� ”น ¤¤Ê. Á͹àÔ µÍÏ ก า ว ไ ป ด ว ย ป ญ ญ า ในยคุ ท่ี กัญชา กำลงั มาแรง มาสำรวจกนั ดูวา 4 ประเทศท่ีกา วไปกอนเรา ไดแ ก สหรัฐอเมรกิ า แคนาดา เยอรมัน และอิสราเอล เขามมี นี โยบายเร่อื งนีอ้ ยา งไร และสอดคลอ งกับของไทยเราหรอื ไม ปจ จุบันแคนาดา เยอรมนั อิสราเอล และอกี กวา ครงึ่ หน่ึงของรัฐในสหรฐั อเมรกิ า อนุญาตใหใชก ัญชาเปน พ�ชสมนุ ไพร (raw herbal cannabis) ทุกประเทศอนุญาตใหใชสารสกดั แคนนาบนิ อยด ไดเ ปน บางชนิด และมีการจำกดั ขอบงใชใ นบางประเทศ ระบบการสงั่ จายยากญั ชาทางการแพทย ทง้ั ไทยและ 4 ประเทศ คลายคลงึ กัน คอื จายยาผานแพทยแ ผนปจจบุ นั มีการลงทะเบยี นผูป ว ย กับ “Cannabis agency” ซึ่งหนวยงานกลางของรฐั ทดี่ แู ลกัญชาโดยเฉพาะ ขอ เสนอสำหรับประเทศไทย 1. รฐั บาลจดั ตั้งหนว ยงานกลางเร่�องกัญชา ทางการแพทย โดยครอบคลุมทงั้ ระบบตลอดหว งโซอปุ ทาน 2. กระทรวงสาธารณสขุ มีระบบการรักษา เร่อ� งกัญชาทางการแพทยใหเ หมาะสมกับบร�บทของไทย อนญุ าตใหใชกญั ชาทางการแพทยในรูปแบบสมนุ ไพร และรปู แบบสารสกดั โดยมรี ะบบการสง่ั จายยา ท้งั แพทยแผนปจ จบุ ันและแพทยแผนไทย 3. ผปู วยสามารถมีสท� ธิในการรักษาโรค เพ่อื การเขาถงึ กญั ชา ทีม่ า: ภญ.วีรญา ถาอุปชิต. รายงานวิจัย “นโยบายกัญชา:การวิเคราะหเ ปรยี บเทียบไทย สหรัฐฯ แคนาดา เยอรมัน และอิสราเอล”. โครงการจดั การความรดู า นคมุ ครองผบู ริโภค นคบส. รุนที่ 5 เผยแพรเ ม่ือเดือนมกราคม 2562 รจู กั คคส. ในป 2546 - 2560 สำนกั งานกองทนุ สนบั สนนุ การสรา งเสรมิ สขุ ภาพ (สสส.) ไดร ว มกบั หนว ยปฏบิ ตั กิ ารวจิ ยั เภสชั ศาสตรส งั คม (วจภส.) จฬุ าลงกรณม หาวทิ ยาลยั ดำเนินแผนงานเชิงรุกที่มุงพัฒนาการคุมครองผูบริโภคโดยภาคประชาสังคมใหเกิดความเขมแข็ง และกาวสูการเปนหนวยขับเคลื่อนการสนับสนุนพลังสังคม พลังปญญา และพลังนโยบาย เพอื่ นำไปสกู ารพัฒนาระบบคมุ ครองผูบริโภคดา นสขุ ภาพ และในเดอื นกรกฎาคม 2560 ไดสานตอสู “แผนงานพฒั นาวิชาการและสรางความเขม แขง็ กลไก- คมุ ครองผบู ริโภคดานสขุ ภาพ” ซ่งึ รับผิดชอบโดย ศูนยวิชาการคุมครองผูบ ริโภคดา นสุขภาพ (คคส.) คณะเภสชั ศาสตร จุฬาลงกรณมหาวทิ ยาลยั โดยมีเปาประสงคใ หผ ูบริโภค ไดรบั การคมุ ครองสทิ ธิตามรฐั ธรรมนญู และมีสว นรว มปฏิรูประบบคุมครองผูบริโภค