คู่มือสื่อมวลชนงานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

ทลู เกลา้ ฯ ถวายของทรี่ ะลกึ ๓ รายการ ไดแ้ ก่ พระทนี่ ง่ั อฐั ทศิอทุ มุ พรราชอาสนจ์ ำ� ลอง หนงั สอื ทร่ี ะลกึ ประมวลพระราชดำ� รสัหายาก ๗ องค์ ทพี่ ระราชทานแกค่ ณะบุคคลทีเ่ ข้าเฝา้ ถวายพระพรชยั มงคลในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา ณ ศาลาดสุ ดิ าลยั สวนจิตรลดา ระหว่าง พ.ศ. ๒๕๓๔ - ๒๕๔๑ ฉบบัภาษาไทยและอังกฤษท่ีทรงแปลจ�ำนวน ๗,๐๐๐ เล่ม และเงินสมทบมูลนิธิราชประชานุเคราะห์ ในพระบรมราชปู ถมั ภ์ (ดรู ายละเอยี ดเพิ่มเตมิ ไดจ้ ากหัวขอ้ งานรัฐพธิ ี) ค่มู อื สื่อมวลชน 51



งานพระราชพิธี รัฐพิธี และศาสนพิธีงานพระราชพธิ ี คณะกรรมการฝ่ายพิธี ในคณะกรรมการจัดงานเฉลมิ พระเกยี รตพิ ระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั เนอื่ งในโอกาสพระราชพธิ มี หามงคลเฉลมิ พระชนมพรรษา ๗ รอบ ๕ ธนั วาคม๒๕๕๔ ไดร้ ับมอบหมายให้รับผิดชอบจัดพระราชพธิ ีที่ส�ำคญัรวม ๒ งาน ได้แก่ - พระราชพิธีเสด็จพระราชด�ำเนินถวายผ้าพระกฐิน โดยขบวนพยุหยาตราทางชลมารค เนอื่ งในโอกาสพระราชพธิ มี หามงคลเฉลมิ พระชนมพรรษา ๗ รอบ ๕ ธนั วาคม๒๕๕๔รัฐบาลเห็นชอบให้มีการจัดขบวนพยุหยาตราทางชลมารค ในงานพระราชพิธีทรงบ�ำเพ็ญพระราชกุศลถวายผา้ พระกฐนิ ณ วดั อรณุ ราชวรารามราชวรมหาวหิ าร ในวนั เสาร์ท่ี ๒๒ ตลุ าคม ๒๕๕๔ เพื่อเฉลมิ พระเกยี รติพระบาทสมเดจ็พระเจา้ อยหู่ วั และฟน้ื ฟโู บราณราชประเพณี บำ� รงุ ขวญั อาณาประชาราษฎร์ รวมทง้ั เผยแพรศ่ ิลปวฒั นธรรมไทย คู่มือส่ือมวลชน 53

รฐั บาลมอบให้กองทพั เรอื พจิ ารณาดำ� เนินการจดั ขบวนพยหุ ยาตราทางชลมารคและขอใหส้ ำ� นกั ราชเลขาธกิ าร พิจารณาด�ำเนินการน�ำความกราบบังคมทูลพระกรุณาทราบ ฝา่ ละอองธลุ พี ระบาทขอพระราชทานพระบรมราชานญุ าตให้ มีการจัดขบวนพยุหยาตราทางชลมารค ในงานพระราชพิธี เสดจ็ พระราชดำ� เนนิ ถวายผา้ พระกฐนิ ณ วดั อรณุ ราชวราราม ราชวรมหาวหิ าร และขอพระราชทานพระบรมราชานญุ าตอญั เชญิ เรือพระที่นั่งสุพรรณหงส์ เรือพระท่ีนั่งนารายณ์ทรงสุบรรณ รัชกาลท่ี ๙ เรือพระท่ีนั่งอนันตนาคราช และเรือพระท่ีน่ัง อเนกชาตภิ ชุ งค์ ใหก้ องทพั เรอื ใชใ้ นการฝกึ ซอ้ มฝพี าย โดยให้ ดำ� เนนิ การต้ังแตว่ นั ท่ีไดร้ ับพระราชทานพระบรมราชานุญาต เปน็ ตน้ ไป จนเสร็จสน้ิ พระราชพิธี ขบวนพยุหยาตราชลมารค แบ่งออกเป็น ๕ ริ้ว ความยาวของขบวนเรือจากหัวขบวน ถงึ ท้ายขบวน ประมาณ ๑,๒๐๐ เมตร กวา้ ง ๙๐ เมตร กำ� ลงั พลประจำ� เรอื พระราชพธิ ี จ�ำนวน ๒,๒๐๐ นาย จำ� นวนเรอื รวม ๕๒ ลำ� แบ่งเป็นเรือ พระท่ีนั่ง ๔ ลำ� เรือรูปสตั ว์ ๑๐ ล�ำ และเรอื ประกอบอ่ืน ๆ ๓๘ ล�ำ ประกอบด้วย54 ค่มู ือสื่อมวลชน

เรือพระที่นั่งสุพรรณหงส์ ล�ำปัจจุบันสร้างข้ึนในช่วงปลายสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเพอื่ ทดแทนเรอื พระทน่ี ง่ั สพุ รรณหงสล์ ำ� เดมิ ท่ีไดส้ รา้ งมาตงั้ แต่สมยั รชั กาลพระบาทสมเดจ็ พระพทุ ธยอดฟา้ จฬุ าโลกมหาราชโขนเรอื เปน็ รปู หงส์ ลงรกั ปดิ ทองประดบั กระจก ภายนอกทาสดี ำ� ทอ้ งเรอื ภายในทาสแี ดง มพี หู่ อ้ ยทหี่ วั เรอื และมบี ลั ลงั กก์ ญั ญาเปน็ ที่ประทับกลางลำ� ตกแตง่ ด้วยมา่ น คูม่ อื สอื่ มวลชน 55

เรอื พระทีน่ ั่งอนนั ตนาคราช ล�ำปจั จุบนั สร้างขน้ึ ใน รชั สมยั พระบาทสมเดจ็ พระมงกฎุ เกลา้ เจา้ อยหู่ วั เปน็ เรอื ทรง ผา้ ไตร มพี น้ื สเี ขยี ว โขนเรอื เปน็ รปู พญานาค ๗ เศยี ร ตงั้ บษุ บก ผูกม่านท�ำด้วยผ้าตาด หัวเรือต้ังปืนจา่ รงครำ�่ เงนิ หนา้ บษุ บก ตง้ั เครอ่ื งสงู ดา้ นหนา้ มฉี ตั ร ๗ ฉตั ร ๑ องค์ ฉตั ร ๕ ชนั้ ๓ องค์ ด้านหลังบุษบกเป็นฉัตร ๗ ช้ัน ๑ องค์ ๕ ช้ัน ๒ องค์ และมีกลด พัดโบก บังพระสูรย์ บังแทรก ดา้ นหน้าพระแท่น มีอาวธุ ผูกตดิ คือปืนนกสบั พระแสงง้าวนากถมเงนิ ดา้ นท้าย พระแท่นมีทวน ๑ คู่56 คมู่ อื สอ่ื มวลชน

เรอื พระทนี่ งั่ อเนกชาตภิ ชุ งค์ ลำ� ปจั จบุ นั สรา้ งขน้ึ ในสมยั พระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั โขนเรอื จำ� หลกัปดิ ทองเป็นรปู พญานาคเล็ก ๆ จ�ำนวนมาก ล�ำเรือภายนอกสชี มพู ทอ้ งเรือภายในสีแดง คู่มือส่อื มวลชน 57

เรือพระที่น่ังนารายณ์ทรงสุบรรณ รัชกาลที่ ๙ โขนเรอื เปน็ รปู นารายณท์ รงสบุ รรณ(รปู พระนารายณป์ ระทบั ยืนบนหลงั พญาสบุ รรณ) สร้างด้วยไมจ้ ำ� หลกั ปิดทองประดับ กระจกองค์นารายณ์ทรงเครื่องภูษิตาภรณ์และมงกุฎยอดชัย พระพกั ตร์ พระวรกายประดบั ดว้ ยกระจกสขี าบ (สนี ำ้� เงนิ เขม้ ) มี ๔ พระกร ทรงเทพศาสตราในพระกรทัง้ ๔ มอื คอื ตรี คทา จกั ร สงั ข์ 58 ค่มู อื สอ่ื มวลชน

เรือเอกไชยเหินหาว และ เรือเอกไชยหลาวทองเป็นเรือคู่ชักใช้น�ำหน้า หรือชักลากเรือพระท่ีนั่งสุพรรณหงส์เรอื ทงั้ สองลำ� สรา้ งขึ้นเมอ่ื พุทธศักราช ๒๕๐๘ โขนเรอื เป็นไม้รปู ดั้งเชิดสูง เขียนลายรดนำ้� รปู เหรา หรอื จระเข้ปิดทองและประดบั กระจก คมู่ อื สือ่ มวลชน 59

เรอื ครฑุ เหนิ เหจ็ และ เรอื ครฑุ เตร็ดไตรจักร เป็น เรอื พน้ื ดำ� มหี วั เรอื เปน็ รปู พญาครฑุ ยดุ นาคสรา้ งขนึ้ สมยั พระบาท สมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ตกแต่งด้วยด้วย ลวดลายแกะสลักลงรกั เขยี นลายรดนำ้� ปดิ ทอง และประดับ กระจก 60 คมู่ อื สอ่ื มวลชน

เรอื พาลรี ้ังทวปี เป็นเรอื พ้ืนด�ำ หวั เรือกวา้ งมีรูกลมโผลไ่ ปทางหวั เรอื สำ� หรบั ตดิ ตง้ั ปนื ใหญบ่ รรจทุ างปากกระบอกได้ ๑ กระบอก ขนาดปากกระบอก ๖๕ มลิ ลเิ มตร เหนอื ชอ่ งปืนแกะเป็นรปู ขุนกระบส่ี ีเขยี ว คูม่ ือสอ่ื มวลชน 61

เรือสุครีพครองเมือง เป็นเรือพื้นด�ำ หัวเรือกว้าง มรี กู ลมโผลไ่ ปทางหวั เรอื สำ� หรบั ตดิ ตง้ั ปนื ใหญ่ บรรจทุ างปาก กระบอกได้ ๑ กระบอก ขนาดปากกระบอก ๖๕ มิลลิเมตร เหนอื ชอ่ งปืนแกะเปน็ รูปขุนกระบสี่ ีแดง 62 คมู่ ือสื่อมวลชน

เรือกระบี่ปราบเมืองมาร เป็นเรือพื้นด�ำ หัวเรือมีช่องส�ำหรับติดต้งั ปืนใหญ่ ๑ กระบอก ขนาด ๖๕ มลิ ลิเมตรเหนือชอ่ งปืน และเปน็ รูปขุนกระบีส่ ีขาว คู่มือสอ่ื มวลชน 63

เรอื กระบร่ี าญรอนราพณ์ เปน็ เรือพนื้ ดำ� หวั เรือมี ชอ่ งสำ� หรบั ตดิ ตง้ั ปนื ใหญ่ ๑ กระบอก ขนาด ๖๕ มลิ ลิเมตร เหนอื ช่องปืน และเปน็ รปู ขนุ กระบ่สี ีดำ� 64 คมู่ อื สือ่ มวลชน

เรืออสุรปักษี โขนเรือเปน็ รูปครึ่งยักษ์ครงึ่ นก ส่วนบนเป็นยกั ษ์ ส่วนลา่ งเป็นนก ล�ำตวั เปน็ สเี ขยี ว ลักษณะและขนาดของเรือใกลเ้ คียงกับเรือกระบ่ปี ราบเมืองมาร คมู่ อื ส่ือมวลชน 65

เรืออสุรวายุภักษ์ โขนเรือเป็นรูปคร่ึงยักษ์ครึ่งนก สว่ นบนเปน็ ยักษ์ ส่วนล่างเปน็ นก ล�ำตวั เป็นสมี ว่ ง ลักษณะ และขนาดของเรือใกลเ้ คียงกับเรอื กระบีป่ ราบเมืองมาร 66 ค่มู อื สื่อมวลชน

เรอื เสือทยานชล และเรือเสือคำ� รณสินธ์ุ เป็นเรือพิฆาต หัวเรือท�ำเป็นรูปหัวเสือ เป็นเรือรบท่ีอยู่ในริ้วท่ี ๒และร้วิ ที่ ๔ ถดั จากเรือประตหู นา้ เขา้ มาในขบวน มีปืนจา่ รงต้ังที่หวั เรอื เรือพฆิ าต ทง้ั ๒ ลำ� นจ้ี ะแลน่ ส่ายนอกดา้ นขวา คมู่ ือสอ่ื มวลชน 67

เรอื แตงโม อยู่ในรว้ิ กลางหรือรว้ิ ท่ี ๓ ของขบวน มี ปี่ชวาและกลองแขกส�ำหรบั บรรเลงลำ� ละ ๖ นาย อยู่บริเวณ กลางขบวนขา้ งหน้าเรอื พระท่นี ั่ง เปน็ เรอื ส�ำหรบั ผ้บู ญั ชาการ ขบวนเรือ 68 คูม่ ือสื่อมวลชน

เรอื อีเหลอื ง อยหู่ น้าสุดของริ้วกลาง มปี ่ีชวา และกลองแขกสำ� หรับบรรเลงลำ� ละ ๖ นาย เปน็ เรอื ส�ำหรับรองผู้บัญชาการขบวนเรือ คู่มอื สอื่ มวลชน 69

เรอื ดั้ง เป็นเรอื ไม้ทาสีนำ้� มนั ไม่มีลวดลาย ใช้เปน็ เรือขบวนสายนอก มคี นกระทุ้งเส้าล�ำละ ๒ นาย ในขบวนนนั้ มดี ว้ ยกัน ๒๒ ลำ� มชี ่อื เรยี กตามลำ� ดบั ตง้ั แต่เรอื ดง้ั ๑ ถึงเรอื ดง้ั ๒๒ (เรือดงั้ ๒๑ และ ๒๒ ทาสที อง) 70 คู่มือสือ่ มวลชน

เรอื แซง มดี ว้ ยกนั ๗ ลำ� มชี อ่ื เรยี กตามลำ� ดบั ตงั้ แต่เรอื แซง ๑ ถึง ๗ เป็นเรอื ทหารเรือแซงเสด็จท้ัง ๒ ข้าง ของเรือพระทีน่ ่งั โดยอยู่ในร้วิ นอกสดุ ของขบวนมี ๖ ลำ� หรอื ๓คู่ โดยแซงด้านขวา ๓ ลำ� (ได้แก่ เรือแซง ๑, ๓, ๕) และแซงด้านซา้ ย ๓ ล�ำ (ได้แก่เรือแซง ๒,๔,๖) นอกจากนั้นยังจดั เรือแซง ๗ อกี ๑ ลำ� เป็นเรอื ปดิ ทา้ ยริ้วกลางของขบวน ค่มู ือส่อื มวลชน 71

เรอื ต�ำรวจ มดี ว้ ยกัน ๓ ล�ำ มชี อื่ เรียกว่าเรอื ต�ำรวจ นอก เรอื ตำ� รวจใน และเรอื ตำ� รวจตาม เปน็ พาหนะของพระตำ� รวจ หลวงรกั ษาพระองคท์ ต่ี ามเสดจ็ ในขบวน โดยอยใู่ นรวิ้ กลาง72 คู่มือส่ือมวลชน

บทเห่เรือ ในการจัดพระราชพธิ ีในครัง้ น้ี มจี ำ� นวนทั้งหมด ๓ บท คือบทที่ ๑ สรรเสรญิ พระบารมี บทที่ ๒ ชมเรอื ขบวน บทท่ี ๓ ชมเมือง ประพนั ธ์โดย นาวาเอก ทองย้อยแสงสินชัย ต้นเสียงเห่เรือโดยนาวาตรี ณัฐวัฏ อร่ามเกลื้อตำ� แหนง่ หวั หนา้ แผนกเรอื พระราชพิธี กองเรือเล็ก กรมการขนสง่ ทหารเรือ เส้นทาง คือแม่น้�ำเจ้าพระยาช่วงระหว่างสะพานกรงุ ธนบรุ ถี งึ สะพานพระพทุ ธยอดฟา้ ระยะทาง ๔.๕ กโิ ลเมตร กองทัพเรือได้วางแผนซ้อมจัดรูปขบวนเรือตามเสน้ ทางล�ำนำ�้ เจ้าพระยา ระหว่างสะพานกรงุ ธนบรุ ีถงึ สะพานพระพุทธยอดฟ้า ระยะทาง ๔.๕ กิโลเมตร อย่างไรก็ดีในเวลาตอ่ มา คณะกรรมการอำ� นวยการจดั งานเฉลมิ พระเกยี รติพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั เนอื่ งในโอกาสพระราชพธิ มี หามงคลเฉลมิ พระชนมพรรษา ๗ รอบ ๕ ธนั วาคม ๒๕๕๔ ไดข้ อพระราชทานพระบรมราชานญุ าตเลอ่ื นการจดั ขบวนพยหุ ยาตราทางชลมารค จากวนั ท่ี ๒๒ ตลุ าคม ๒๕๕๔ ไปเปน็ ปพี ทุ ธศกั ราช๒๕๕๕ เนอื่ งจากสถานการณอ์ ทุ กภยั รนุ แรงทเี่ กดิ ขนึ้ ในหลายพนื้ ทข่ี องประเทศไทย คูม่ ือสือ่ มวลชน 73



- พระราชพิธีเสดจ็ ออกมหาสมาคมรบั การถวายพระพรชยั มงคล พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั ทรงพระกรณุ าโปรดเกล้าฯ ให้มีการพระราชพิธีเสด็จออกมหาสมาคม ณมขุ เด็จ พระทนี่ ั่งจักรมี หาปราสาท ในพระบรมมหาราชวงั ในวนั จนั ทรท์ ่ี ๕ ธนั วาคม ๒๕๕๔ เวลา ๑๐.๓๐ น. เพอื่ พระราชทานพระบรมราชวโรกาสให้พระบรมวงศานุวงศ์ ข้าทูลละอองธลุ ีพระบาท คณะองคมนตรี คณะรฐั มนตรี สมาชกิ รัฐสภาคณะทตู านุทูต ขา้ ราชการ ตลอดจนพสกนกิ รเฝ้าทูลละอองธลุ ีพระบาท ราว ๑๘,๐๐๐ คน โดยในเวลา ๐๗.๓๐ น. จะมขี บวนอัญเชญิ พระเตา้ ปทมุ นิมติ ทอง นาก เงิน ซง่ึ บรรจนุ ้�ำพระพุทธมนต์เพ่ือทูลเกล้าฯ ถวาย จากวัดพระเชตุพนวิมลมงั คลาราม ไปยงั หนา้ พระทน่ี งั่ จกั รมี หาปราสาท จากนนั้ เวลา๑๐.๓๐ น. พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั และสมเดจ็ พระนางเจา้ ฯพระบรมราชินีนาถเสด็จพระราชด�ำเนินออก ณ มุขเด็จพระท่ีนั่งจักรีมหาปราสาท สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช ฯสยามมกุฎราชกุมาร นายกรัฐมนตรี ประธานรัฐสภา และประธานศาลฎกี า กลา่ วกราบบงั คมทลู ถวายพระพรชยั มงคลตามล�ำดบั จบแลว้ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยูห่ ัวพระราชทานพระราชด�ำรัส แล้วเสด็จพระราชด�ำเนินกลับ ท้ังน้ีจะมีการถ่ายทอดสดทางสถานีโทรทัศน์รวมการเฉพาะกิจแห่งประเทศไทย รวมทั้งติดตั้งเคร่ืองรับภาพโทรทัศน์เพ่ือใหป้ ระชาชนได้ชมอยา่ งท่ัวถึงบริเวณถนนเส้นทางส�ำคัญ คมู่ อื สอ่ื มวลชน 75



งานรฐั พิธี คณะกรรมการฝ่ายพิธี ในคณะกรรมการจัดงานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในโอกาสพระราชพธิ ี มหามงคลเฉลมิ พระชนมพรรษา ๗ รอบ๕ ธันวาคม ๒๕๕๔ ไดร้ ับมอบหมายให้รบั ผิดชอบจดั รฐั พธิ ที ี่สำ� คัญ รวม ๔ งาน ได้แก่ - พิธีเสกและอัญเชิญน้�ำพระพุทธมนต์ศักด์ิสิทธิ์คณะกรรมการฝา่ ยพธิ ี กำ� หนดใหม้ พี ธิ เี สกทำ� นำ�้ พระพทุ ธมนต์ศักดส์ิ ิทธ์ิ เพ่ือทลู เกลา้ ฯ ถวายเป็นนำ้� สรงอภิเษกแดพ่ ระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอย่หู ัวในงานพระราชพิธีเสด็จออกมหาสมาคมรับการถวายพระพรชัยมงคล เนื่องในโอกาสมหามงคลเฉลมิ พระชนมพรรษา ๗ รอบ  ๕ ธันวาคม ๒๕๕๔ การจดั พธิ เี สกและอญั เชญิ นำ้� พระพทุ ธมนตศ์ กั ดส์ิ ทิ ธิ์ในครั้งน้ี  กระทรวงมหาดไทยได้มอบหมายให้ทุกจังหวัดจดั พธิ พี ลกี รรมตกั นำ้� จากแหลง่ นำ�้ สำ� คญั ของจงั หวดั แหลง่ นำ�้ทีป่ ระชาชนเคารพเลอ่ื มใส หรือแหลง่ นำ้� ที่เคยใช้ประกอบพิธีอย่างน้อยจงั หวัดละ ๑ แห่ง โดยจัดพิธพี ร้อมกนั ท่ัวประเทศในวนั ศกุ รท์ ่ี ๑๔ ตุลาคม ๒๕๕๔ เวลา ๑๔.๐๙ น.- ๑๔.๓๙ น.ตามฤกษท์ ส่ี ำ� นกั พระราชวงั คำ� นวณ จากนนั้ นำ� มาประกอบพธิ ีเสกนำ้� พระพทุ ธมนต์ ณ สถานทท่ี ส่ี ำ� คญั หรอื พระอารามหลวงของจงั หวดั แลว้ สง่ มอบใหก้ ระทรวงมหาดไทย เพอ่ื จดั พธิ เี สกนำ้� ค่มู อื สือ่ มวลชน 77



พระพุทธมนต์ท่ีกรุงเทพมหานคร ณ วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม โดยบรรจุน้�ำพระพุทธมนต์ท่ีท�ำพิธีเสกแล้วไว้ในพระเตา้ ปทมุ นมิ ติ ทอง เงนิ นาก จากนน้ั กระทรวงมหาดไทยจดั ขบวนอญั เชญิ พระเตา้ ปทมุ นมิ ติ ซง่ึ บรรจนุ ำ้� พระพทุ ธมนตจ์ ากวดั พระเชตพุ นวมิ ลมงั คลารามไปยงั พระทนี่ ง่ั จกั รมี หาปราสาทในพระบรมมหาราชวัง ในวันที่ ๕ ธันวาคม ๒๕๕๔ เพื่อให้นายกรัฐมนตรี ประธานรัฐสภา และประธานศาลฎกี า น�ำขนึ้ทลู เกลา้ ฯ ถวายแดพ่ ระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั ในพระราชพธิ ีเสด็จออกมหาสมาคมรับการถวายพระพรชัยมงคล  คณะกรรมการฝา่ ยพธิ ี กำ� หนดพธิ ซี อ้ มขบวนอัญเชิญพระเต้าปทมุนมิ ติ ทอง เงนิ นาก บรรจนุ ำ�้ พระพทุ ธมนต์ ในวนั อาทติ ยท์ ี่ ๒๗พฤศจิกายน ๒๕๕๔ ตามเวลาจริง - พธิ ถี วายพระพรชยั มงคลและงานมหรสพสมโภชก�ำหนดจัดระหว่างวันที่ ๓-๙ ธันวาคม ๒๕๕๔ ณ บริเวณทอ้ งสนามหลวง ประกอบดว้ ยพธิ จี ดุ เทยี นชยั ถวายพระพร การแสดงมหรสพสมโภช - พิธีถวายเคร่ืองราชสักการะและจุดเทียนถวายพระพร จดั ข้นึ ในวนั ที่ ๕ ธันวาคม ๒๕๕๔ โดยรัฐบาลร่วมกับหน่วยงานต่าง ๆ และภาคประชาชนเป็นเจ้าภาพการ คมู่ อื สอื่ มวลชน 79



จัดงาน โดยมีพธิ อี ญั เชิญพานพมุ่ สกั การะเขา้ ประจำ� ท่ี ผแู้ ทนจากหนว่ ยงานตา่ ง ๆ ถวายพานพุม่ เวลาประมาณ ๑๙.๐๐ น.นายกรฐั มนตรี ประธานในพธิ ี ถวายเครอ่ื งราชสกั การะ กลา่ วถวายราชสดดุ เี ฉลมิ พระเกยี รติ กลา่ วนำ� ถวายพระพรชยั มงคลตอ่ หนา้ พระบรมสาทสิ ลกั ษณ์ และรว่ มกนั รอ้ งเพลงสรรเสรญิพระบารมี เสร็จแล้วจุดเทียนชัยถวายพระพรและร่วมกันขบั รอ้ งเพลงสดดุ มี หาราชา จากนนั้ จงึ เรม่ิ การจดุ พลุ ดอกไมไ้ ฟและการแสดงมหรสพต่าง ๆ ในบริเวณมณฑลพิธีสถานีโทรทัศน์รวมการเฉพาะกิจแห่งประเทศไทยและสถานีวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย ด�ำเนินการถ่ายทอดสดจนเสรจ็ พิธี - งานสโมสรสันนิบาตเฉลิมพระเกียรติ ก�ำหนดจัดงานวันท่ี ๗ ธนั วาคม ๒๕๕๔ ณ ท�ำเนยี บรฐั บาล โดยจะทลู เกลา้ ฯ ถวายของทร่ี ะลกึ ๓ รายการ ไดแ้ ก่ พระทน่ี งั่ อฐั ทศิอทุ มุ พรราชอาสนจ์ ำ� ลอง หนงั สอื ทร่ี ะลกึ ประมวลพระราชดำ� รสัและเงนิ สมทบมลู นธิ ริ าชประชานเุ คราะห์ ในพระบรมราชปู ถมั ภ์ คู่มอื ส่อื มวลชน 81



งานศาสนพธิ ี คณะอนกุ รรมการฝา่ ยงานศาสนพธิ ีในคณะกรรมการฝ่ายพิธีงานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเนอื่ งในโอกาสพระราชพธิ มี หามงคลเฉลมิ พระชนมพรรษา ๗ รอบ๕ ธนั วาคม ๒๕๕๔ มอบหมายใหก้ รมการศาสนาและส�ำนกั งานพระพุทธศาสนารับผิดชอบงานศาสนพิธี เนื่องในโอกาสพระราชพธิ มี หามงคลเฉลมิ พระชนมพรรษา ๗ รอบ ๕ ธนั วาคม๒๕๕๔ เพอื่ ถวายพระราชกศุ ลแดพ่ ระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วัและเปน็ การแสดงความจงรกั ภกั ดขี องศาสนกิ ชน โดยนอ้ มนำ�พระราชจรยิ าวตั รอนั งดงามของพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วัไปประพฤตปิ ฏบิ ตั ติ ามหลกั ศาสนา และรว่ มกจิ กรรมปฏบิ ตั ธิ รรม งานศาสนพิธีซ่ึงก�ำหนดจัดขึ้นต้ังแต่ปลายเดือนพฤศจิกายน ๒๕๕๔ ต่อเนื่องไปจนถึงสัปดาห์ช่วงวันเฉลิมพระชนมพรรษา ๕ ธันวาคม ๒๕๕๔ ประกอบดว้ ยกิจกรรมตา่ ง ๆ ซง่ึ กรมการศาสนาและสำ� นกั งานพระพทุ ธศาสนารว่ มกนัรบั ผิดชอบ ได้แก่ - กิจกรรมบรรพชาอุปสมบทเฉลิมพระเกียรติฯระหว่างวันท่ี ๓๐ พฤศจิกายน - ๑๑ ธันวาคม ๒๕๕๔ โดยสว่ นกลางจดั บรรพชาอปุ สมบท ๙ วดั วดั ละ ๘๙ รปู สว่ นภมู ภิ าคจัดบรรพชาอุปสมบท ๗๖ จังหวัด จังหวัดละ ๑ วัด ๆ ละ๘๙ รปู คู่มอื สอื่ มวลชน 83



- กิจกรรมสมโภชพระธาตุเจดีย์ท่ัวหล้าและปฏบิ ตั ธิ รรมเฉลมิ พระเกยี รติ ระหวา่ งวนั ที่ ๓-๙ ธนั วาคม ๒๕๕๔ส่วนกลาง จัดสมโภชพระธาตุเจดีย์ ๙ วัด ส่วนภูมิภาคจดั สมโภชพระธาตุเจดีย์ ๗๖ จังหวดั ๆ ละ ๑ วดั - พิธีทางศาสนามหามงคลเฉลมิ พระชนมพรรษาของศาสนิกชน ๕ ศาสนา วันท่ี ๓ ธันวาคม ๒๕๕๔ โดยสว่ นกลางจดั กจิ กรรม ๕ ศาสนา ศาสนาละ ๘๕ คน รวม ๔๒๕ คนสนามหน้าพระท่ีนั่งพุทไธสวรรย์ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระนคร และพิธีทางศาสนาเพื่อถวายพระพรชัยมงคลณ ศาสนสถานของแตล่ ะศาสนา สว่ นภมู ภิ าค จดั กจิ กรรมทางศาสนา ๕ ศาสนา จังหวัดละ ๑ แหง่ - กจิ กรรมตกั บาตร ๗ เชา้ ๗ วนั ๙ วดั ระหวา่ งวนั ท่ี๓ - ๙ ธันวาคม ๒๕๕๔ สว่ นภมู ภิ าค จัดจังหวดั ละ ๑ แห่ง - กจิ กรรมจัดสรา้ งพัดยศสมณศักด์ิ จำ� นวน ๘๕เล่ม เพอื่ ทูลเกล้าฯ ถวายแดพ่ ระบาทสมเด็จพระเจา้ อยหู่ วั ใช้พระราชทานพระสงฆท์ จี่ ะไดร้ บั พระราชทานสมณศกั ดิ์ เนอ่ื งในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๗ รอบ๕ ธันวาคม ๒๕๕๔ วันท่ี ๕ ธันวาคม ๒๕๕๔ ณ พระท่ีนั่งอมรินทรวินจิ ฉยั ในพระบรมมหาราชวัง คมู่ อื ส่อื มวลชน 85



- กจิ กรรมจดั ซอื้ ผา้ ไตรเตม็ สพี ระราชนยิ มจ�ำนวน๑,๒๕๐ ไตร เพอ่ื ถวายพระสงฆท์ ี่ไดร้ บั พระราชทานสมณศกั ด์ิเน่ืองในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา๗ รอบ ๕ ธนั วาคม ๒๕๕๔ ทง้ั พระราชาคณะ และพระครสู ญั ญาบัตรวนั ที่ ๕ ธนั วาคม ๒๕๕๔ ณ พระทน่ี ่ังอมรินทรวินจิ ฉยั ในพระบรมมหาราชวงั และในจงั หวดั ทจี่ ดั พธิ พี ระราชทานสญั ญาบตั รพัดยศ ระหว่างวนั ท่ี ๕ ธันวาคม ๒๕๕๔ - มนี าคม ๒๕๕๕ - พิธีเจริญพระพุทธมนต์และเจริญจิตภาวนาเฉลิมพระเกียรติ จ�ำนวน ๙ คร้ัง ณ พระอุโบสถวดั พระศรรี ตั นศาสดาราม - พธิ ีเจริญพระพทุ ธมนต์จตรุ ทศิ เฉลมิ พระเกียรติ คู่มอื ส่ือมวลชน 87



ของที่ระลึกทลู เกล้าฯ ถวาย คณะกรรมการจดั ทำ� ของทร่ี ะลกึ ทลู เกลา้ ฯ ถวาย เนอ่ื งในโอกาสพระราชพธิ มี หามงคลเฉลมิ พระชนมพรรษา ๗ รอบ๕ ธนั วาคม ๒๕๕๔ มมี ตเิ หน็ ควรจดั ทำ� พระทน่ี ง่ั อฐั ทศิ อทุ มุ พรราชอาสน์จ�ำลอง ขนาด ๘ น้วิ สูง ๑๗ นวิ้ ๒ หุนคร่ึง จากไมม้ ะเดอ่ื อุทมุ พร สว่ นคนั ฉัตรและแผ่ทองระบายฉตั รทำ� ด้วยทองค�ำ ทูลเกล้าฯ ถวายพระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัว พระทีน่ ั่งอฐั ทศิ อุทมุ พรราชอาสน์จำ� ลอง ซ่งึ ส�ำนกั งานช่างสิบหมู่ กรมศิลปากรได้รับพระราชทานพระบรมราชานญุ าตให้ส�ำรวจวดั ขนาดพระทน่ี ่งั องคจ์ รงิ เพอ่ื ดำ� เนนิ การจัดสรา้ งนม้ี คี วามหมายอยา่ งยงิ่ เนอื่ งจากเปน็ พระทนี่ ง่ั ส�ำคญั ทรงแปดเหลยี่ มสรา้ งดว้ ยไมม้ ะเดอื่ กางกนั้ ดว้ ยสปั ตปฎลเศวตฉตั รหรือ ฉตั รขาว ๗ ชนั้ ประดษิ ฐาน ณ พระท่นี ัง่ ไพศาลทักษิณในพระบรมมหาราชวัง ส�ำหรับพระมหากษัตริย์เสด็จข้ึนทรงประทับรับน้�ำอภิเษกในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก เม่ือวันที่ ๕ พฤษภาคม ๒๔๙๓ ซึ่งเป็นวันประกอบพระราชพิธีบรมราชาภิเษกน้ัน พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงสรงมูรธาภเิ ษก ณ มณฑปพระกระยาสนาน แลว้ เสด็จออก ณ คู่มือสื่อมวลชน 89



พระท่ีน่ังไพศาลทักษิณ ประทับเหนือพระที่นั่งอัฐทิศอุทุมพรราชอาสน์ภายใตส้ ัปตปฎลเศวตฉตั ร สมาชกิ รฐั สภาถวายนำ้�อภเิ ษก และพราหมณ์ถวายนำ้� เทพมนต์เวียนไปท้ัง 8 ทศิ ซงึ่หมายถงึ การนอ้ มนำ� แผน่ ดนิ และความเปน็ ใหญท่ ลู เกลา้ ฯ ถวายนอกจากนพ้ี ระราชลญั จกรประจำ� พระองคใ์ นรชั กาลปจั จบุ นั ซง่ึสรา้ งขน้ึ จากพระปรมาภไิ ธย “ภมู พิ ล” หมายถงึ กำ� ลงั แผน่ ดนิยงั ก�ำหนดรปู แบบโดยใชพ้ ระท่นี ่งั อฐั ทศิ อทุ มุ พรราชอาสน์ ตงั้อยบู่ นแผน่ ดนิ เหนอื พระทนี่ งั่ มวี งจกั ร กลางวงจกั รเปน็ อกั ขระพระมหาอณุ าโลมลอ้ มรอบดว้ ยลายดอกบวั รอบวงจกั รมรี ศั มีโดยรอบ เหนือวงจักรก้ันด้วยสัปตปฎลเศวตฉัตร การเลือกสรา้ งพระทน่ี ัง่ อฐั ทศิ อทุ มุ พรราชอาสนจ์ ำ� ลองเปน็ ของท่ีระลึกเพื่อทลู เกลา้ ฯ ถวาย ในโอกาสมหามงคลน้ี จึงนบั วา่ มคี วามเหมาะสมอย่างยงิ่ นอกจากน้ี รฐั บาลยงั จะทลู เกลา้ ฯ ถวายงบประมาณสมทบมูลนิธิราชประชานุเคราะห์ ซ่ึงพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระราชทานเงนิ เปน็ ทนุ ประเดมิ ๓,๐๐๐,๐๐๐ บาท กอ่ ตง้ั ขน้ึเมอ่ื วนั ที่ ๒๓ สงิ หาคม ๒๕๐๖ และทรงพระกรณุ าโปรดเกลา้ ฯให้อยู่ในพระบรมราชูปถัมภ์ กับทรงด�ำรงต�ำแหน่งพระบรมราชูปถัมภก ช่ือของมูลนิธิมีความหมายว่า “พระราชาและประชาชนอนเุ คราะหซ์ งึ่ กนั และกนั ” ตลอดเวลาทผ่ี า่ นมามลู นธิ ิ คู่มือส่อื มวลชน 91



ได้ทนุ ด�ำเนนิ งานสมทบจากรฐั บาล ผูม้ จี ติ ศรัทธา โดยเสด็จพระราชกุศล ตลอดจนดอกผลทเี่ กดิ จากทรัพยส์ นิ อนั เปน็ ทนุเงนิ เหลา่ น้ีใชไ้ ปเพอื่ สงเคราะหช์ ว่ ยเหลอื ผปู้ ระสบสาธารณภยัเร่ิมจากการสงเคราะห์ผู้ประสบวาตภัยท่ีแหลมตะลุมพุกจงั หวดั นครศรธี รรมราช และอกี หลายจังหวัดในภาคใต้ เม่อืพ.ศ. ๒๕๐๕และขยายไปถงึ ผูป้ ระสบสาธารณภัยท่วั ประเทศรวมถึงอุทกภัยในครั้งนี้ นอกจากให้การสงเคราะห์ด้านการศกึ ษาแกน่ กั เรยี นเรยี นดีในโรงเรยี นราชประชานเุ คราะห์ เดก็กำ� พรา้ หรอื อนาถา ทค่ี รอบครวั ประสบสาธารณภยั ตลอดจนประชาชนที่ไดร้ บั ทุกข์ยากอ่ืน ๆ ของที่ระลกึ ที่จะทลู เกล้าฯ ถวาย อกี ส่ิงหน่ึงคือ การจัดพิมพ์หนังสือประมวลพระราชด�ำรัสหายาก ๗ องค์ ท่ีพระราชทานแก่คณะบุคคลที่เข้าเฝ้าถวายพระพรชัยมงคลในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา ณ ศาลาดุสิดาลัยสวนจติ รลดา ระหวา่ ง พ.ศ. ๒๕๓๔ – ๒๕๔๑ ทงั้ ฉบบั ภาษาไทยและภาษาองั กฤษท่ที รงแปลจำ� นวน ๗,๐๐๐ เล่ม คูม่ อื ส่ือมวลชน 93



ของท่รี ะลึกเก่ียวกบั งานเฉลมิ พระเกยี รติ คณะกรรมการฝา่ ยโครงการและกจิ กรรมมอบหมายใหห้ นว่ ยงานตา่ ง ๆ จดั ทำ� ของทรี่ ะลกึ เนอื่ งในโอกาสพระราชพธิ ีมหามงคลเฉลิมพระชนพรรษา ๗ รอบ ๕ ธันวาคม ๒๕๕๔ในนามของรัฐบาล ดังต่อไปนี้ - เหรียญกษาปณ์ที่ระลึก เหรียญท่ีระลึก และเหรียญที่ระลึกประดับแพรแถบ ซ่ึงกรมธนารักษ์ กระทรวงการคลังจัดท�ำขน้ึ เหรียญกษาปณ์ที่ระลึก มี ๓ ชนิดได้แก่เหรยี ญกษาปณ์ ชนิดทองคำ� ขดั เงา ราคาจำ� หนา่ ย ๓๐,๐๐๐บาท ชนดิ เงินขัดเงา ราคาจำ� หนา่ ย ๑๖,๐๐๐ บาท และชนิดคิวโปรนกิ เกลิ ราคาจา่ ยแลก ๕๐ บาท เหรียญท่ีระลึก มี ๔ ประเภทได้แก่ เหรียญทองคำ� ขดั เงา ราคาจ�ำหนา่ ย ๕๕๐,๐๐๐ บาท เหรียญทองคำ� ราคาจำ� หนา่ ย ๒๐,๐๐๐ บาท เหรยี ญเงนิ รมด�ำพน่ ทรายพเิ ศษราคาจ�ำหน่าย ๑,๕๐๐ บาท และเหรียญทองแดงรมด�ำพ่นทราย ราคาจ�ำหน่าย ๑๐๐ บาท คูม่ ือส่อื มวลชน 95



เหรยี ญทรี่ ะลกึ ประดบั แพรแถบ มี ๒ ชนดิ สำ� หรบัสุภาพบุรุษและสุภาพสตรี จ�ำหน่ายราคาเหรียญละ ๑,๕๐๐บาท - ธนบัตรที่ระลึก ซึ่งธนาคารแห่งประเทศไทยออกแบบและจัดพิมพ์ ได้แก่ธนบัตรที่ระลึกชนิดราคา ๑๐๐บาท จำ� หนา่ ยฉบับละ ๒๐๐ บาท จ�ำนวน ๙,๙๙๙,๙๙๙ ฉบบัพร้อมแผ่นพบั ให้ประชาชนผ้สู นใจแลกซ้อื เป็นทีร่ ะลกึ - ตราไปรษณียากรท่ีระลึก ซึ่งจัดท�ำโดยบริษัทไปรษณีย์ไทย จ�ำกัด กระทรวงเทคโนโลยี สารสนเทศและการส่ือสาร มี ๓ ชุด ชุดท่ี ๑ มี ๗ แบบ ชุดท่ี ๒ มี ๗ แบบและชดุ ท่ี ๓ มี ๑ แบบ - เขม็ ทรี่ ะลกึ ซง่ึ สำ� นกั งานปลดั สำ� นกั นายกรฐั มนตรีได้รบั อนญุ าตจากคณะกรรมการฝา่ ยพจิ ารณาการใชต้ ราสญั ลกั ษณ์ประจ�ำงานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเน่ืองในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา๗ รอบ ๕ ธันวาคม ๒๕๕๔ และส�ำนักราชเลขาธิการให้จัดท�ำเข็มท่ีระลึกตราสัญลักษณ์งานเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยหู่ วั จำ� นวน ๒๕๐,๐๐๐ อนั จ�ำหน่ายในราคาอนั ละ ๒๕๐ บาท เพอื่ น�ำรายได้ทั้งหมดทูลเกลา้ ฯ ถวายเพอ่ืทรงใชส้ อยตามพระราชอัธยาศัย คู่มือสือ่ มวลชน 97



- เสื้อท่ีระลึกหลากสี ท่ีหลายหน่วยงาน จัดท�ำและปักตราสัญลักษณ์งานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เน่ืองในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๗ รอบ ๕ ธันวาคม ๒๕๕๔ ท่ีหน้าอกด้านซ้ายของเส้ือ มีการรณรงค์ให้สวมในช่วงการเฉลิมฉลองและทุกวันอังคาร จนส้ินสุดปี พ.ศ.๒๕๕๔ ท้ังน้ีประชาชนสามารถเลือกสวมเสื้อได้ทุกสียกเว้นสีด�ำและสีน้�ำเงินเข้ม คู่มอื สื่อมวลชน 99