จดหมายข่าวชุมชนคนรักสุขภาพฉบับสร้างสุขประจำเดือนกุมภาพันธ์ 2564

จดหมายขา่ วชุมชนคนรักสุขภาพ ฉบับ ปที ี่ 17 ฉบับท่ี 232 กมุ ภาพันธ์ 2564 ชีวติ วถิ ใี หม่ เรียนรู้ อยู่ตอ่ ยคุ โควิด-19 เจาะลกึ สถานการณโ์ ควิด ปี 2021 แจก ตลาดปลอดภัย หา่ งไกลโรคเปน็ ยังไง ฟร!ี จับตา ไวรสั กลายพนั ธ์ุ สํานักงานกองทุนสนบั สนุนการสร้างเสรมิ สุขภาพ (สสส.)















สสส. ได้เน้นยํ้า ถึงความสําคัญของการลดปจจัยเส่ียง การเกิดโรคไม่ติดต่อเร้ือรัง หรือ NCDs (Non communicable diseases) อาทิ ความดนั โลหติ สงู เบาหวาน ไต หวั ใจ เสน้ เลอื ดอดุ ตนั และมะเรง็ มาโดยตลอด ซง่ึ สถานการณว กิ ฤตโควดิ -19 ยง่ิ ทาํ ใหเ้ ราตอ้ งหนั มาใหค้ วามสนใจในการดแู ลตนเองไมใ่ หก้ ลายเปน กลมุ่ เสย่ี ง เพราะพบวา่ ผ้ปู ว ยโรคกล่มุ นจ้ี ะเส่ียงมีอาการรุนแรงต่อโรคมากกว่าคนทวั่ ไปถงึ  5 เ  ทา่ ข้อมูลจากคณะทำางานระหว่างหน่วยงาน สหประชาชาติวา่ ดว้ ยเรื่องโรคไม่ติดตอ่ UNIATF (United Nations Inter Agency Task Force Mission to Thailand on Noncommunicable Disease) รายงานว่า ผู้ที่มีภาวะโรคอ้วนจะเพิ่ม ความเสย่ี งการเกดิ อาการรนุ แรงของโควดิ -19 ถงึ 7 เทา่ ขณะทเ่ี ดก็ และเยาวชนมปี ญ หานาำ้ หนกั เกนิ เพิ่มข้ึนถึง 13.1% ผู้ที่สูบบุหรี่ เพิ่มความเสี่ยง ถึง 1.5 เท่า และการดื่มสุราส่งผลให้ร่างกาย มภี มู ิต้านทานในการตอ่ สกู้ บั ไวรสั ต่ำาลง แมจ้ ะดม่ื หนักเพียงครัง้ เดียว เราจึงควรดูแลสุขภาพอยู่เสมอ เพราะร่างกายที่ดีจะเป็นต้นทุนสำาคัญ เพ่ือต่อสู้กับ ทุกโรคไม่เฉพาะโควิด-19 และยกระดับการป้องกันตนเอง คนรอบข้าง และกลุ่มเส่ียง โดยการใส่หน้ากาก หมั่นล้างมือ เว้นระยะห่าง ไม่ให้ตนเองกลายเป็นบุคคลเสี่ยงเสียเอง เปรยี บเสมอื นเรากาำ ลงั สรา้ งวคั ซนี ทางพฤตกิ รรมปอ้ งกนั การตดิ เชอื้ ทงั้ ในขณะทวี่ คั ซนี ฉดี ยงั ไมม่ า หรอื แมก้ ระทง่ั มวี คั ซนี กนั แลว้ พฤตกิ รรมเสรมิ สรา้ งสขุ ภาพและปอ้ งกนั โรคเหลา่ น้ี ก็ควรตอ้ งปฏบิ ัติค่ขู นานตอ่ เนอ่ื งด้วยกนั ดร.สุปรีดา อดลุ ยานนท ์  ผู้จดั การกองทุนสนับสนุนการสรา้ งเสรมิ สขุ ภาพ (สสส.)  บทบาททสี่ าำ คญั ของ สสส. ไดม้ กี ารปรบั วธิ กี ารดาำ เนนิ งานภายใตข้ อ้ จาำ กดั ตา่ ง ๆ ผา่ นการดาำ เนนิ งาน โครงการเพื่อสนับสนุนการปองกันการแพร่ระบาดของ โควิด-19 ผ่านการดำาเนินงาน 3 ด้านหลัก ดังนี้ 1 การดำาเนินงานทั้งการสนับสนุนและบูรณาการ 3 การพฒั นาระบบการสอ่ื สารสขุ ภาพใหม้ รี ปู แบบ การทำางานของหน่วยงานในระบบสุขภาพนโยบายและ การส่ือสารในระบบบริการสุขภาพที่เข้าถึงง่ายสำาหรับ มาตรการในการปอ้ งกนั การแพรร่ ะบาดนาำ ไปสกู่ ารปฏบิ ตั จิ รงิ ทุกกลมุ่ เปา้ หมาย โดยเฉพาะความรว่ มมอื กับกระทรวง และทำาให้เกิดสภาพแวดล้อมท่ีเอ้ือต่อการควบคุมโควิด-19 สาธารณสขุ ในการพฒั นากลไกและองคค์ วามรเู้ พอื่ เพม่ิ อาทิ การสนบั สนุนคณะกรรมการพฒั นาคุณภาพชวี ติ ระดบั ความรอบรู้ด้านสุขภาพ “ไทยรูสูโควิด” ท่ีดำาเนินงาน พน้ื ท่ี ความรว่ มมอื กบั สาำ นกั งานคณะกรรมการสขุ ภาพแหง่ ชาติ จดั ทาำ ชดุ ขอ้ มลู จากการถอดองคค์ วามรจู้ ากผเู้ ชย่ี วชาญ (สช.) ในการพฒั นาธรรมนญู ประชาชนสภู้ ยั โควดิ -19 ในระดบั ทางการแพทย์ออกมาเป็นโปสเตอร์ที่ระบุข้อปฏิบัติใน ตำาบลและหมู่บ้าน พัฒนาต้นแบบค้นหาผู้ป่วย โควิด-19 การป้องกันโดวิด-19 ท่ีมีประสิทธิภาพ และเหมาะสม ในพนื้ ท่ีเขตเมือง เปน็ ต้น กับลักษณะองคก์ ร หรอื ชมุ ชนต่าง ๆ อาทิ อาคารท่พี ัก อาศัย คอนโดมเิ นียม อพาร์ตเมนต์ หรือหอพัก อาคาร 2 การสนับสนุนและเสริมให้แก่ชุมชนและองค์กร สำานักงาน ระบบขนส่งมวลชน โรงเรียน ศูนย์พัฒนา ในการมีส่วนร่วมด้านการเฝ้าระวัง ดูแล และฟนฟูสุขภาพ เด็ก วัด รวมท้ังกลุ่มชาติพันธุ์ กลุ่มบุคคลผู้มีความ ของชุมชน เพ่ือลดโอกาสการแพร่กระจายของโรค ได้แก่ หลากหลายทางเพศ และประชากรข้ามชาติ รวมไปถึง การพฒั นาแนวทางการเฝา้ ระวงั ควบคมุ โควดิ -19 โดยชมุ ชน การพัฒนาต้นแบบตรวจสอบข่าวลวงด้านสุขภาพ การจดั ระเบยี บตลาดปลอดภยั ลดเสย่ี งโควดิ -19 และการถอด โดยเฉพาะประเด็นโควิด-19 เพื่อให้ประชาชนสามารถ บทเรียนการจัดการชุมชนในการรับมือกับการระบาดของ ตรวจสอบข้อมูลท่ถี ูกตอ้ งได้ดว้ ยตนเอง โควิด-19 นิตยสำรสรา้ งสุข 9





สุขสรา้ งได้ ตลาดปลอดภยั ไกลโควดิ วถิ ี New Normal ตลาดทุกแหง่ เขา้ ออกไดห้ ลายทางไมจ่ ํากดั ไม่มีการรักษาระยะหา่ ง ระหว่าง ผ้ขู ายกับผูซ้ ้อื เราจึงต้องช่วยกันทาํ ทกุ วถิ ีทางเพ่อื ให้ตลาดอยูไ่ ด้ โดยไมเ่ ปน็ พ้ืนทเี่ สีย่ งตอ่ การระบาด โควิด-19 ระบาดรอบใหม่ เกิด “คลสั เตอรส์ มทุ รสาคร” ก่อนท่จี ะกระจายไปยงั ตลาดต่าง ๆ เกอื บทวั่ ประเทศ ทําให้การแพร่ระบาดกระจายตอ่ ไปสู่ชุมชน และเกิดเปน็ คลัสเตอร์หลายจดุ หลงั จากต้องปดิ ตลาดสด ตลาดนดั จํานวนมาก หลังจากน้ีจะต้องมีการวางแนวทางเพื่อให้ตลาดกลายเป็นสถานท่ีปลอดภัย ห่างไกลโควิด-19 ให้ประชาชนได้ใช้ชวิี ติ อยา่ งปลอดภัย ในตลาด มจี ดุ เสย่ี งอะไรบา้ ง? • อาหาร ไม่วา่ จะเป็นอาหารสดและอาหารแหง้ แม่คา้ พอ่ คา้ ต้องตะโกน เรยี กลกู คา้ กนั เปน็ ปกติ การสวมหนา้ กากจะชว่ ยลดสารคดั หลงั่ จากนา้ํ ลาย กระเดน็ ไปปนเปือ้ นอยบู่ นอาหาร • ธนบัตร เมื่อซื้อขายธนบัตรและเศษเหรียญ นับเป็นแหล่งสะสมของ เชอ้ื โรค การโอนเงนิ ผา่ นโทรศพั ท์ จงึ เปน็ ทางเลอื กทดี่ กี วา่ ลดโอกาสเสย่ี ง ในการสมั ผัสกับเชอื้ โรคตา่ งๆ • เนื้อสัตว์และอาหาร ควรล้างมือก่อนและหลังสัมผัส รวมท้ัง นําเนื้อสัตว์ท่ีซื้อกลับมาล้างให้สะอาด ก่อนนําไปจัดเก็บหรือทําอาหาร รวมท้งั ปรุงใหส้ ุกทุกคร้งั กอ่ นรับประทาน • ผัก ผลไม้ อย่านอนใจวา่ “ไมเ่ ปน็ ไร” ตอ้ งล้างมอื กอ่ นและหลังสมั ผสั รวมท้ังนําผักและผลไม้ที่ซื้อกลับมาล้างให้สะอาด ก่อนนําไปจัดเก็บ หรอื ทาํ อาหาร • ถุงพลาสติก ถือเป็นวัสดุที่เช้ือไวรัสสามารถติดอยู่ได้ และอยู่ได้นาน การจับหรือแกะถุงพลาสติก ทําให้เส่ียงรับเช้ือโรคท่ีปะปนอยู่บนถุงเข้าสู่ รา่ งกาย ล้างมือใหส้ ะอาดทกุ คร้ังหลงั สัมผสั ถุงหูหวิ้ • สถานที่แออัด ช่วงเวลาเร่งด่วน เช้าและเย็น “ตลาด” จะมีพ่อบ้าน แมบ่ า้ นแตล่ ะครอบครวั ออกมาจบั จา่ ยใชส้ อย อาจมคี วามหนาแนน่ ของคน จาํ นวนมาก การสวมหนา้ กากจะชว่ ยลดการแพรก่ ระจายเชื้อไดอ้ ย่างดี แนน่ อนว่า คาถาในการป้องกนั โควิด ท่ตี ้องไมล่ ืมคือ สวมหน้ากาก ลา้ งมอื เวน้ ระยะหา่ ง









ผศ.ดร.ด�ำ รงเกรยี ติ เลา่ วา่ การด�ำ เนนิ โครงกาสรา้ งเสรมิ “ยอมรับว่ายาก เพราะมีเร่ืองของภาษาและเน้ือหาท่ีมา สุขภาวะฯ วางรูปแบบท�ำ งานเปน็ 4 ส่วน  1. การสร้างความรู้ เก่ียวข้องด้วย จนกระท่ังการระบาดระลอกใหม่ ได้ทำ�ส่ือขึ้นมา คน้ หาปญั หาในพน้ื ท่ี 2. สรา้ งผนู้ �ำ การเปลย่ี นแปลง 3. สรา้ ง อกี ชดุ ท�ำ คลปิ วดิ โี อเรอ่ื งใสห่ นา้ กาก ลา้ งมอื ท�ำ เปน็ อนิ โฟกราฟกิ เครอื ขา่ ยประสานความรว่ มมอื กบั โรงพยาบาลสง่ เสรมิ สขุ ภาพ ลงเผยแพรไ่ ปยงั สอ่ื ออนไลน์ และท�ำ ปา้ ยบลิ บอรด์ ขนาด 3 เมตร ต�ำ บล (รพ.สต.) ใหเ้ จา้ หนา้ ทม่ี ศี กั ยภาพในการอบรมใหค้ วามรู้ ไปติดตั้งในโรงงานและแหล่งท่ีอาศัย ซ่ึงก่อนเผยแพร่ให้ ด้านสุขภาวะและการป้องกันโรคกับอาสาสมัครสาธารณสุข กรมควบคุมโรคตรวจสอบข้อมูลก่อน โดยมี สสส. ​สนับสนุน ตา่ งดา้ ว (อสต.) ได้ และ 4. สรา้ งสอ่ื ใชภ้ าษาและวธิ กี ารน�ำ เสนอ ในการจดั ท�ำ สื่อ” ท่ีแรงงานตา่ งข้ามชาตเิ ข้าใจ ผศ.ดร.ดำ�รงเกียรติ เล่าว่า บทบาทของ สสส. ท่ีทำ�งาน ทั้งน้ี จากผลส�ำ รวจสถานการณค์ วามรอบรทู้ างสขุ ภาพ ป้องกันโควิด-19 เข้ามาอุดช่องว่างของหน่วยงานภาครัฐ ของแรงงานข้ามชาติ ประมาณพันกว่าคนใน 12 จังหวัด เม่อื เกิดเหตุฉกุ เฉนิ ไมไ่ ด้ตัง้ งบประมาณรองรับ สสส. เขา้ มาช่วย พบว่า 77% ยังมีความรู้ด้านสุขภาพต่ำ�กว่าเกณฑ์ท่ีกำ�หนด ทำ�ให้การทำ�งานง่ายและปิดช่องโหว่ของปัญหาได้ อย่างไรตาม เช่น อาหารการกินแรงงานข้ามชาติ ท้ังลาว และเมียนมา แม้ท่ีผ่านมาจะมี อสต. เข้ามาช่วยในการป้องกันโรค แต่ยังมี มีพฤติกรรมชอบบริโภคอาหารรสเค็ม โดยเฉพาะเมียนมา ปัญหาว่า อสต. ไม่มีเวลาที่จะไปส่ือสารกับแรงงานข้ามชาติ ชอบอาหารมนั น�้ำ มนั ตอ้ งทว่ ม ซง่ึ จะสง่ ผลใหเ้ ปน็ โรคไมต่ ดิ ตอ่ ด้วยกันเพราะต้องทำ�งาน ผิดกับ อสม. ท่ีมีเวลาและรัฐมี เรื้อรัง (Ncds) ในอนาคต เช่นเดียวกับการป้องกันโควิด-19 คา่ ตอบแทนให้ จนน�ำ ไปสวู่ า่ การรา่ งระเบยี บเพอ่ื ใหส้ ทิ ธปิ ระโยชน์ คนกลุ่มนี้​ไม่ทราบว่ากินอาหารช้อนเดียวกัน ใช้หลอดร่วมกัน กับ อสต. ทำ�ให้ติดโรคได้​ ดงั นน้ั เมอ่ื เกดิ เหตโุ ควดิ -19 ระบาดระลอกใหม่ ในพน้ื ท่ี ปัจจุบันท่ัวประเทศมี อสต. ประมาณ 4,000 คน เทียบ จ.สมุทรสาคร โครงการฯ ได้สร้างเครือข่ายการทำ�งานกับ สัดส่วนแล้วกับแรงงานข้ามชาติทีมีประมาณ 3 ล้านคน ถือว่า แรงงานข้ามชาติมาตั้งแต่ปี 2559 ทั้ง รพ.สต. สำ�นักงาน ยังน้อย ดังน้ัน การเพ่มิ จำ�นวน อสต. และเสรมิ ศักยภาพจึงตอ้ ง สาธารณสุขจังหวัด ได้เข้าไปอุดช่องว่างของระบบราชการท่ี เพมิ่ การอบรม อสต. แบบออนไลน์ ซ่งึ สสส. ได้สนับสนุนให้เกดิ พบว่า จุดอ่อนคือการผลิตส่ือเพื่อสร้างความตระหนักรู้ การอบรมเพ่ิมมากขึ้น โดยเริ่มดำ�เนินแล้วเม่ือเดือนกันยายน และการปอ้ งกนั โรคกบั แรงงานข้ามชาติ ที่ผา่ นมา ผศ.ดร.ดำ�รงเกียรติ เล่าว่า การท่ีจะส่ือสารกับแรงงาน บทเรียนโควิด-19 ระบาดระลอกใหม่ ทำ�ให้เห็นปัญหา ข้ามชาติได้ ต้องใช้คนท่ีส่ือสารภาษาของเขาได้ ซ่ึงเจ้าหน้าท่ี ของแรงงานขา้ มชาตทิ ช่ี ดั ขน้ึ ชว่ ยกระตนุ้ เตอื นใหภ้ าครฐั มกี ลไก รพ.สต. ที่มีจำ�นวนน้อยอยู่แล้ว และมีข้อจำ�กัดทางภาษา ระเบียบป้องกันโรคและสร้างสุขภาวะท่ีดีต่อแรงงานข้ามชาติ ซง่ึ การอบรม อสต. ใหม้ คี วามรเู้ รอ่ื งการปอ้ งกนั โรคจงึ มบี ทบาท ในฐานะฟันเฟอื งตวั หน่งึ ของระบบเศรษฐกจิ ของประเทศ สำ�คัญ ควบคู่ไปกับการจัดทำ�ส่ือท่ีเป็นภาษาของแรงงาน ข้ามชาติท่ีมที งั้ กมั พูชา ลาว เมียนมา ตดิ ตาม เฟซบกุ๊ แฟนเพจ : คนสรา้ งสขุ นติ ยสารสร้างสุข 17

สขุ รอบบ้าน การด์ อยา่ ตก! จับตาไวรสั กลายพันธุ์ จบั ตาเชือ้ โควิด-19 กลายพนั ธุ์สายพนั ธแ์ุ อฟริกาใต้ นา่ หว่ งกว่าสายพนั ธุ์อังกฤษ ​ เพราะแพรร่ ะบาดไดด้ คี ลา้ ยสายพนั ธอ์ุ งั กฤษ แตห่ นกั กวา่ ตรงท่ี วคั ซนี ทม่ี ากอ็ าจเอาไมอ่ ย!​ู่ ! ธรรมชาตขิ องไวรสั จะกลายพนั ธไ์ุ ปเรอื่ ย ๆ ​ซง่ึ หลงั จาก ​ แต่ข่าวร้ายยังไม่จบ เพราะมีการตรวจพบเชื้อ ไวรัสโคโรนา 2019 หรือ โควิด-19 ระบาดเม่ือปีท่ีผ่านมา กลายพนั ธต์ุ วั ใหม่ ทเ่ี รยี กใหเ้ ขา้ ใจงา่ ย ๆ วา่ เปน็ สายพนั ธ์ุ ก็พบว่าในช่วงปลายปี ประเทศอังกฤษพบเชื้อไวรัสเกิดการ แอฟริกาใต้ ซง่ึ มแี นวโนม้ ทน่ี า่ เป็นห่วงมากกว่าสายพันธ์ุ กลายพันธุ์​ ซึ่งฤทธิ์ของไวรัสที่กลายพันธ์ุนี้ทำ�ให้เช้ือไวรัส อังกฤษมากมายนัก เพราะหากไม่นับความสามารถใน การแพรก่ ระจายของเช้อื ที่สงู พอ ๆ กบั สายพันธ์อุ ังกฤษ​ ย่ิงแพรร่ ะบาดง่ายขึ้นเป็นเทา่ ทวีคณู อีกส่ิงท่ีห่วง คือ เชื้อสายพันธ์ุใหม่สายพันธ์ุแอฟริกาใต้​ มีแนวโน้มว่า จะทำ�ให้วัคซีนท่ีหลายประเทศเร่งฉีดให้ ​แม้ว่าไวรัส​จะกลายพันธ์ุและแพร่ระบาดหนักกว่าเดิม จนทำ�ให้ ประชาชนอาจป้องกันโรคไม่ได้ผล ​จึงเป็นเร่ืองท่ีสร้าง อังกฤษต้องล็อกดาวน์ทั้งประเทศ​ แต่ยังดีท่ีพบข้อมูลพอได้อุ่นใจว่า ความกังวลใจให้กับนักวิทยาศาสตร์และวงการแพทย์ ตำ�แหน่งพันธุกรรมของไวรัสท่ีกลายพันธ์ุ ไม่มีผลกระทบต่อวัคซีน ทัว่ โลกอยูใ่ นขณะนี้ ท่ีกำ�ลังจะเริ่มใช้ในทั่วโลก ทำ�ให้ประสิทธิภาพของวัคซีนครอบคลุม สายพนั ธน์ุ ี้ดว้ ย 18 นิตยสารสร้างสขุ

​ ​​ไวรสั กลายพนั ธส์ุ ายพนั ธแ์ุ อฟรกิ าใตน้ น้ั มชี อ่ื เรยี กวา่ ดา้ น อเู กอร์ ซาฮิน ซีอีโอ บรษิ ทั ไบโอเอน็ เทค เจา้ ของวคั ซีน 501.V2 เป็นสายพันธุ์ท่ีมีการกลายพันธุ์ มีชื่อเรียกว่า โควิด-19 ย่ีห้อหนึ่งในประเทศเยอรมัน ได้เปิดเผยต่อส่ือเยอรมัน E484K โดยเปน็ การกลายพนั ธท์ุ แ่ี ตกตา่ งไปจากสายพนั ธ์ุ เมอ่ื เรว็ ๆ นว้ี า่ บรษิ ทั ก�ำ ลงั ทดสอบวคั ซนี โควดิ -19 กบั เชอ้ื กลายพนั ธ์ุ ที่กลายพันธุ์ในอังกฤษ นักวิทยาศาสตร์ได้ศึกษามาช่วง สายพนั ธแ์ุ อฟรกิ าใตอ้ ยู่ ซง่ึ คาดวา่ เรว็ ๆ น้ี นา่ จะไดท้ ราบขอ้ มลู มากขน้ึ วา่ เวลาหนง่ึ แลว้ จนท�ำ ใหร้ จู้ กั เชอ้ื ตวั นม้ี ากขน้ึ กวา่ ในตอนแรก ประสทิ ธภิ าพของวคั ซนี ของไบโอเอน็ เทคออกฤทธเ์ิ ปน็ อยา่ งไรกบั เชอ้ื และหากเปรียบเทียบกันแล้วจะพบว่า เชื้อกลายพันธ์ุ กลายพันธุ์ตวั นี้ สายพันธ์ุแอฟริกาใต้ มีโอกาสจะด้ือต่อประสิทธิภาพ การป้องกันโรคของวัคซีนที่มีอยู่ในปัจจุบันน้ี แต่ยัง ท้ังน้ี มีข้อมูลอย่างหน่ึงที่นักวิทยาศาสตร์หลายต่อหลายคน ไม่สามารถสรุปได้แน่ชัด จึงต้องศึกษากันต่อไปวา่ ส่งผล เหน็ พอ้ งต้องกันเกยี่ วกับไวรัสโคโรนากลายพันธุ์ ทัง้ สายพันธ์ุอังกฤษ กระทบมากนอ้ ยเพยี งใด และสายพันธ์ุแอฟริกาใต้ กล่าวคือ ทั้งคู่มีความเช่ือมโยงกับจำ�นวน ดร. ไซมอน คลาร์ก ผู้เช่ียวชาญด้านจุลชีววิทยา ไวรสั ทว่ี ดั ไดใ้ นคนไขท้ ต่ี ดิ เชอ้ื ในปรมิ าณทส่ี งู กวา่ เชอ้ื ตวั อน่ื ๆ ซง่ึ การมี ในระดับเซลล์ มหาวิทยาลัยเรดิง ประเทศอังกฤษ จำ�นวนเชื้อไวรัสในร่างกายปริมาณท่ีสูงมาก ๆ สามารถอธิบายว่า ให้ข้อมูลเพ่ิมเติมว่า เช้ือกลายพันธ์ุสายพันธุ์แอฟริกาใต้ ท�ำ ไมคนทต่ี ิดเชอ้ื ด้วยสายพนั ธ์กุ ลายพนั ธุท์ ้ังค่นู ี้ จึงสามารถแพร่เชอ้ื มีตำ�แหน่งของการกลายพันธุ์ในจุดหนามโปรตีน ท่ีเป็น ไดง้ า่ ยกวา่ คนทีต่ ิดเชอ้ื ตวั อ่ืนๆ ทท่ี ราบกนั ดวี า่ จดุ หนามโปรตนี เปน็ อาวธุ ส�ำ คญั ทเ่ี ชอ้ื ไวรสั แต่หากถามว่าเชื้อกลายพันธุ์สายพันธุ์แอฟริกาใต้นี้ ทำ�ให้เกิด โคโรนาสายพนั ธ์ุ 2019 จะไปยดึ เกาะกบั เซลลต์ า่ ง ๆ ท�ำ ให้ อาการเจ็บปว่ ยรุนแรงขนึ้ หรอื ไม่ คำ�ตอบทม่ี ี ณ ตอนแรก ๆ กค็ ือยัง เซลล์ตดิ เชอ้ื เมอ่ื เขา้ สรู่ า่ งกายคน ไม่มีหลักฐานทางวิชาการที่ชี้ให้เห็นว่า เชื้อจะมีแนวโน้มในการก่อ “การกลายพันธุ์ในสายพันธ์ุแอฟริกาใต้ พบว่า อาการป่วยทร่ี นุ แรงข้ึน มีการเปล่ียนแปลงอย่างมากในส่วนของหนามโปรตีน สว่ นขอ้ สงสยั ทว่ี า่ ปจั จบุ นั นเ้ี ชอ้ื กลายพนั ธส์ุ ายพนั ธแ์ุ อฟรกิ าใต้ เมื่อเทียบกับสายพันธ์ุอังกฤษ ซึ่งการเปล่ียนแปลง ไดแ้ พรก่ ระจายไปหลายประเทศเหมอื นกบั สายพนั ธอ์ุ งั กฤษแลว้ หรอื ยงั นน้ั ท่ีพบนี้น่าเป็นห่วงว่า อาจจะทำ�ให้เชื้อไวรัสตอบสนอง พบวา่ ในระยะเรม่ิ ตน้ (ตน้ เดอื นมกราคม ปี 2664) ไดแ้ พรร่ ะบาดออกไป ตอ่ การกระตนุ้ ภมู ติ า้ นทานของรา่ งกาย ทเ่ี กดิ จากการรบั ในหลายพน้ื ทข่ี องแอฟรกิ าใตเ้ รยี บรอ้ ยแลว้ และเรม่ิ พบในประเทศอน่ื ๆ วคั ซนี ไดน้ ้อยกวา่ ทคี่ วร” ดร. ไซมอน กลา่ ว บา้ งแลว้ เชน่ ออสเตรยี นอร์เวย์ และญปี่ ุ่น ดังนั้น การกลายพันธุ์ในตำ�แหน่งของหนาม ส่ิงท่ีเราทุกคนทำ�ได้เพ่ือสร้างวัคซีนส่วนตัว คือ หมั่นล้างมือ โปรตีน จึงทำ�ให้นักวิทยาศาสตร์เกรงกันว่า จะมีผลต่อ สวมหน้ากาก เว้นระยะห่าง ทำ�ร่างกายให้แข็งแรงเสมอด้วยการ ประสิทธภิ าพในการปอ้ งกนั โรคของวคั ซนี โควดิ -19 ออกกำ�ลังกาย พักผ่อนให้เพียงพอ ลดความเครียด ทานอาหาร ใหค้ รบ 5 หมู่ ละเวน้ ปจั จัยเส่ียง เหล้า บุหร่ี อาหารท�ำ ลายสุขภาพ ด้าน ศ.ฟรงั ซวั ส์ บาลลู มหาวทิ ยาลัยยนู ิเวอรซ์ ติ ี้ เพอ่ื ตอ่ สกู้ ับมหากาพย์ศึกโควดิ -19 ครัง้ นี้ คอลเลจ ลอนดอน กล่าวว่า “การกลายพันธุ์ E484K ในสายพนั ธแุ์ อฟรกิ าใต้ มผี ลกระทบตอ่ การจดจ�ำ สารภมู ิ ต้านทาน (antibody) ซึ่งมีผลช่วยให้เชื้อไวรัสโคโรนา 2019 หรอื SARS-CoV-2 อาจจะสามารถหาทางเล่ยี ง การทำ�งานของภูมิต้านทางร่างกายในคนท่ีได้รับฉีด วัคซีนป้องกันโควิด-19 หรือแม้แต่ภูมิต้านทานท่ีเกิด จากการเคยติดเชื้อมาแลว้ ” ในกรณีที่ร้ายแรงท่ีสุดน้ัน ผู้เชี่ยวชาญหลายราย มคี วามเหน็ วา่ กย็ งั พอมหี วงั อยบู่ า้ งทจ่ี ะน�ำ วคั ซนี ทพ่ี ฒั นา ออกมาแลว้ มาดดั แปลงใหม่ เพม่ิ ประสทิ ธภิ าพในการตอ่ กร กับเชื้อไวรัสกลายพันธ์ุสายพันธ์ุแอฟริกาใต้ให้ดีกว่าเดิม ซึ่งก็คงอาจตอ้ งใชเ้ วลาอีกหลายสัปดาห์ หรืออาจจะยาว เปน็ หลายเดือนก็เป็นได้ นติ ยสารสรา้ งสขุ 19

สขุ ไร้ควัน สบู บุหร่ีแบบไหนกเ็ ส่ียงโรคหัวใจสงู เทา่ เดิม มสี งิ หอ์ มควนั จาํ นวนหนง่ึ เขา้ ใจวา่ บหุ รไ่ี ฟฟา้ คอื ตวั ชว่ ยลดความเสย่ี งจากการสบู บหุ ร่ี โดยเฉพาะโรคหลอดเลอื ดหวั ใจและหวั ใจลม้ เหลว จงึ ทกึ ทกั เอาเองวา่ ไมจ่ าํ เปน็ ตอ้ งเลกิ บหุ ร่ี แตห่ นั ไปสบู บุหร่ไี ฟฟ้าแทน หากแต่ในความเปน็ จรงิ แลว้ หาเปน็ เชน่ นน้ั ไม่ ผลการศึกษาล่าสุด ซ่ึงได้ตีพิมพ์ในวารสารของสมาคมโรคหัวใจอเมริกา พบว่า ความเส่ยี งในการป่วยเป็นโรคหลอดเลือดหวั ใจ ในกลุ่มคนทสี่ บู ทัง้ บหุ รจี่ รงิ และบุหรี่ไฟฟ้า ไมไ่ ดล้ ดลงอยา่ งทเ่ี ขา้ ใจผดิ กนั โดยเปน็ การศกึ ษาในกลมุ่ ประชากรตวั อยา่ ง อายุ 18 ปขี น้ึ ไป จาํ นวน 7,100 คน ทง้ั นน้ี กั วจิ ยั ไดใ้ ชด้ ชั นชี ว้ี ดั ทางชวี ภาพ (biomarker) ทบ่ี ง่ ชถ้ี งึ ความเสย่ี ง ในการเป็นโรคหลอดเลอื ดหวั ใจ และหวั ใจล้มเหลว สาํ คญั 5 ตัวใน 2 กลุ่ม กลา่ วคอื กลุ่มการเกิดการอกั เสบและภาวะถกู ออกซิไดซเ์ กนิ สมดลุ (Oxidative stress) ซ่ึงเกดิ จากการเพิ่มข้นึ ของอนุมูลอสิ ระ และสารเกย่ี วขอ้ งทม่ี าจากบหุ ร่ี โดยตรวจวดั ทง้ั กลมุ่ ทส่ี บู บหุ รอ่ี ยา่ งเดยี ว กลมุ่ ทส่ี บู ทง้ั บหุ รไ่ี ฟฟา้ และบหุ รจ่ี รงิ ดว้ ยกนั และกลมุ่ ควบคมุ คือกลุ่มท่ีไม่สูบเลย เกิดผลชัดเจนว่ากลุ่มที่สูบท้ังบุหรี่ไฟฟ้าและบุหร่ีจริง และกลุ่มท่ีสูบบุหรี่อย่างเดียว ได้ค่าความเสี่ยงในการเกิด โรคหลอดเลือดหัวใจและหัวใจลม้ เหลวในอตั ราท่ีพอๆ กัน ท้ังน้ี ทีมวิจัยได้นําปัจจัยท่ีอาจเป็นตัวแปลอ่ืน ๆ มาวิเคราะห์ร่วมด้วยอย่างละเอียดแล้ว เช่น พฤติกรรมการใช้ผลิตภัณฑ์ยาสูบ อน่ื รว่ มดว้ ย หรอื แมแ้ ตก่ ารรบั ควนั บหุ รม่ี อื สอง กย็ งั สามารถสรปุ ไดอ้ ยา่ งชดั เจนเชน่ เดมิ วา่ การสบู บหุ รไ่ี ฟฟา้ รว่ มกบั บหุ รม่ี วน กอ่ ใหเ้ กดิ ความเส่ยี งในการเป็นโรคหลอดเลือดหวั ใจในระดบั เดียวกนั กับการสูบบหุ รเ่ี พียงอยา่ งเดียว ผลวจิ ยั ช้ีชัด โจล๋ องบหุ รีไ่ ฟฟา้ มีแนวโน้มตดิ ยาสูบ 3 เทา่ ผลการศึกษาโดยคณะผู้วิจัยจากมหาวิทยาลัยโอไฮโอสเตท สหรัฐอเมริกา ซ่ึงได้ตีพิมพ์ล่าสุดในวารสารวิชาการด้านพฤติกรรมเสพติด ชื่อ แอดดิกทีฟ บีเฮฟวิเออร์ส ชี้ให้เห็นกันชัด ๆ ย่ิงข้ึนไปอีกว่า บุหรี่ไฟฟ้าไม่ใช่ทางเลือกสําหรับ ผู้ต้องการเลิกสูบบุหร่ีอย่างท่ีบริษัทบุหร่ีไฟฟ้าท้ังหลาย มักนํามากล่าวอ้าง ในการทาํ การตลาดแต่อย่างใด นอกจากจะไม่ช่วยเรื่องเลิกบุหรี่แล้ว หนําซ้ํายังนําผู้สูบ ซึ่งในท่ีนี้คือ ประชากรกลุ่มเด็กวัยรุ่นชาย ซึ่งเร่ิมลองบุหร่ีไฟฟ้าก่อนพัฒนาไปสู่การลอง สูบบุหร่ีมวน แล้วก็ติดบุหรี่ในที่สุด (ผลการวิจัยออกมาก่อนท่ีหลายรัฐจะห้ามจําหน่ายบุหร่ีไฟฟ้า แต่เพ่ิงได้ตีพิมพ์ในเดือน มกราคม ปี 2564) โดยขนั้ ตอนการวิจัย นกั วจิ ยั ได้ตดิ ตามประชากรวัยรนุ่ ชาย 1,200 คน อายรุ ะหวา่ ง 11-16 ปี แบ่งเปน็ 2 กลุ่ม คือ กลุ่มท่ีลองสูบบุหรี่ไฟฟ้า และกลุ่มที่ไม่สูบบุหรี่ทุกชนิด เพ่ือวิเคราะห์ความเส่ียงในการลองสูบบุหร่ีจริงเมื่ออายุ ถึงเกณฑ์ใหส้ ูบบุหรไ่ี ด้ในสหรฐั ฯ เม่ือติดตามผลจนถึงตอนสุดท้ายของการศึกษาพบว่า วัยรุ่นกลุ่มที่ได้เร่ิมต้นใช้บุหร่ีไฟฟ้าก่อน มีแนวโน้มในการกลาย ไปเปน็ ผู้สบู บหุ รีจ่ รงิ ๆ สงู กวา่ กลุม่ ทีไ่ มส่ บู ถงึ 2.7 เทา่ หรอื เกือบ ๆ 3 เท่าตัว ซึ่งผลการวิจยั ท่ีไดน้ ้ี คณะผู้วจิ ยั หวังวา่ จะเปน็ ข้อมูลสําคัญในการสนับสนุนให้รัฐท่ียังไม่ได้ข้ึนอายุข้ันตํ่าให้สูบบุหร่ีได้ไปเป็น 21 ปี หรือมากกว่าน้ัน ควรพิจารณาข้ึนโดยด่วน เพื่อเป็นการป้องปรามไม่ให้วัยรุ่นมีโอกาสในการเข้าถึงบุหร่ีก่อนวัย อันสมควร ซงึ่ จะช่วยลดจํานวนนกั สบู หน้าใหม่ได้ 20 นติ ยสารสรา้ งสุข