ชีวิตใหม่ไร้ขยะ

เผาทโ่ี รงงานอุตสาหกรรม ขยะอันตราย ทางราชการอนญุ าตใหร้ บั กำ� จดั โดยขยะอนั ตราย ขยะอันตรายและขยะอิเล็กทรอนิกส์ที่สามารถ ทีร่ ไี ซเคิลไมไ่ ด้จะถูกแบ่งยอ่ ยอกี 2 ประเภท คือ รีไซเคิลได้ ได้แก่ แบตเตอรี่รถยนต์ แบตเตอร่ี -ขยะอนั ตรายทสี่ ามารถเผาได้จะถกู นำ� เขา้ เตาเผา รถจักรยานยนต์ กระป๋องสเปรย์ กระป๋อง/ถังสี อุณหภูมิสูงกว่า 1,000 องศาเซลเซียส จัดเก็บ หลอดฟลูออเรสเซนต์ ถ่านไฟฉายอัดประจุ/ และกำ� จดั เฉลยี่ วันละ 2 ตนั ทนี่ ิคมอตุ สาหกรรม ถ่านชาร์จ ตลับหมึกพิมพ์เลเซอร์และอิงก์เจ็ต บางปู จังหวดั สมทุ รปราการ โทรศัพท์มือถือ ซากผลิตภัณฑ์เคร่ืองใช้ไฟฟ้า - ขยะอันตรายที่ไม่สามารถเผาได้ จะถูกน�ำมา และอิเล็กทรอนิกส์ เป็นต้น จะถูกน�ำไปยังสถานี บ�ำบัดให้ปลอดภัยก่อนน�ำไปฝังกลบอย่างถูก รีไซเคิล ศูนย์รีไซเคิล หรือ ร้านรับซ้ือของเก่า สุขลักษณะ เช่น การท�ำให้ขยะอันตรายเหล่านั้น ทว่ั ประเทศ แลว้ เขา้ สโู่ รงงานอตุ สาหกรรมรไี ซเคลิ เปน็ กอ้ นดว้ ยการผสมกบั ปนู ซเี มนตห์ รอื คอนกรตี , ส่วนขยะอันตรายที่รีไซเคิลไม่ได้ ได้แก่ ท�ำให้แห้งด้วยการน�ำมาผ่ึง กรอง ปั่น หรือบีบ หลอดไฟท่ีไม่ใช่หลอดฟลูออเรสเซนต์ชนิดตรง เอานำ�้ ออกเพอื่ ใหป้ รมิ าณของเสยี นนั้ ลดลง, ทำ� ให้ ถา่ นไฟฉาย ถา่ นกระดมุ ยาหมดอายุ เครอ่ื งสำ� อาง เป็นกลางด้วยการเติมด่างเข้าไป หรือใช้สารเคมี หมดอายุ เป็นต้น จะถูกน�ำไปยังเทศบาล หรือ ในการท�ำลายฤทธ์ิ เปน็ ต้น หนว่ ยงานผรู้ บั ผดิ ชอบ แลว้ เขา้ สบู่ รษิ ทั ทหี่ นว่ ยงาน 5500 GO ZERO WASTE

ขยะตดิ เชือ้ ขยะกง่ิ ไม้ ขยะประเภทน้ีจะถูกรวบรวมจากสถานพยาบาล ขยะกงิ่ ไมจ้ ากการตดั แตง่ ตน้ ไมป้ ระมาณ 100 ตนั ประมาณ 2,400 แห่งในพื้นที่กรุงเทพมหานคร ต่อวัน จากส�ำนักงานเขต 50 เขตจะถูกน�ำไป จ�ำนวนเฉลี่ย 25 ตันต่อวัน น�ำไปก�ำจัดท่ีศูนย์ ก�ำจดั โดย ก�ำจัดมูลฝอย อ่อนนุช และศูนย์ก�ำจัดมูลฝอย - ขยะกง่ิ ไมป้ ระมาณ 60 ตนั ตอ่ วนั หรอื รอ้ ยละ 60 หนองแขม ท่ีสามารถรองรับปริมาณขยะติดเช้ือ จะถกู สำ� นกั งานเขตนำ� ไปบดย่อยและหมักทำ� ปยุ๋ ไดโ้ รงงานละ 20 ตัน  ด้วยวธิ กี ารเผาด้วยเตาเผา ส�ำหรบั ใชป้ ระโยชนใ์ นพ้นื ที่เขต  2 เตา  (Two Stage Burning Incineration)  โดย - ขยะกงิ่ ไม้ประมาณ 40 ตันต่อวนั หรอื รอ้ ยละ 40 เผาที่ 1 ท�ำหนา้ ท่เี ผามูลฝอยทอ่ี ุณหภูมิประมาณ จะถูกส่งเข้าโรงงานหมักปุ๋ยอ่อนนุชและโรงงาน 800 - 900 องศาเซลเซียส และเผาที่ 2 ท�ำหนา้ ท่ี หมักปุ๋ยหนองแขม โดยน�ำไปบดย่อย ผสมกาก เผากา๊ ซทเี่ กดิ จากการเผาที่1ดว้ ยอณุ หภมู ปิ ระมาณ ตะกอนสิ่งปฏิกูลและหมักท�ำปุ๋ยอินทรีย์แจกจ่าย 1,000 - 1,200 องศาเซลเซียส ซึง่ จะท�ำให้สารพิษ หน่วยงานและส่วนราชการต่างๆ ของกรุงเทพฯ และสารก่อมะเร็งถูกเผาไหม้อย่างสมบูรณ์ก่อนท่ี นำ� ไปบำ� รงุ ดินปลูกตน้ ไม้ ก๊าซจะเคลื่อนตัวเข้าสู่ระบบบ�ำบัดแล้วจึงปล่อย ออกส่ธู รรมชาติ ชีวิตใหม่ไร้ขยะ 51

ส่งิ ของเหล่านจี้ ะถูกแยกช้นิ สว่ น ลงในถังขยะประเภทใดบ้าง 52 GO ZERO WASTE

1. มันฝร่ังทอดกรอบบรรจุกระป๋อง - ฝาพลาสติก/ แผ่นซีล บรรจภุ ัณฑ์/ มันฝรง่ั ทอดกรอบ/ กระป๋องกระดาษ/ เหลก็ ก้น กระปอ๋ ง 2. ปากกาลกู ล่นื - ปลอกปากกา/ สปรงิ สแตนเลส/ ไส้ปากกา/ หวั กดปากกาพลาสตกิ 3. กาแฟ - หลอด/ ฝาครอบแกว้ / น้ำ� กาแฟ/ แก้วพลาสติก/ กระดาษทิชชู่/ ถุงพลาสติก เฉลย มันฝรั่งทอดกรอบบรรจุกระปอ๋ ง ถังขยะอินทรยี ์ : มนั ฝรง่ั ทอดกรอบ ถงั ขยะทวั่ ไป : แผน่ ซลี บรรจภุ ณั ฑ์ (อะลมู เิ นยี มลามเิ นต), กระปอ๋ งกระดาษ(ประกอบดว้ ยกระดาษเคลอื บ,อะลมู เิ นยี ม และพลาสตกิ หากตอ้ งการรไี ซเคลิ จำ� เปน็ ตอ้ งเเยกชน้ั ลา้ ง ทำ� ความสะอาด) ถังขยะอนั ตราย : -  ถงั ขยะรไี ซเคลิ : ฝาพลาสตกิ (PP-Polypropylene), เหลก็ กน้ กระปอ๋ ง (ลา้ งใหส้ ะอาดแยกขายเปน็ เศษเหลก็ รวมได)้ ปากกาลกู ล่ืน ถังขยะอินทรีย์ : - ถงั ขยะท่วั ไป : - ถังขยะอนั ตราย : ไสป้ ากกา ถังขยะรีไซเคิล : ปลอกปากกา (เป็นพลาสติก PS - Polystyrene), สปริงสแตนเลส (รีไซเคิลได้เเต่มีโอกาส น้อย), หัวกดปากกาพลาสติก (เป็นพลาสติก PS - Polystyrene มีโอกาสรีไซเคลิ น้อย) กาแฟ ถงั ขยะอินทรีย์ : น�้ำกาแฟ ถงั ขยะทว่ั ไป : หลอด, กระดาษทิชชู,่ ฝาครอบแก้ว ถังขยะอันตราย : -  ถงั ขยะรไี ซเคลิ : แก้วพลาสตกิ (ควรล้างให้สะอาดก่อน) อ้างอิงข้อมูลจาก facebook page ลุงซาเล้งกบั ขยะ ทีห่ ายไป ชีวิตใหม่ไร้ขยะ 53

3R REDUCE REUSE RECYCLE 54 GO ZERO WASTE

D.I.Y ลดขยะได้ด้วยตนเอง เมื่อขยะเกดิ ขึ้นจากสองมือของเราทกุ คน ทำ�ไมเราจึงจะลดขยะเหล่าน้ันด้วยมือ ของเราไมไ่ ด้ เพยี งลองนำ�แนวคดิ 3R คอื Reduce Reuse และ Recycle มาประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำ�วัน หรืออาจ เร่ิมด้วยการนำ�แนวคิดข้างต้นมาปฏิบัติ ผ่าน How to แสนงา่ ยต่อไปน้ี ไมเ่ เน่ว่า คุณอาจได้ไอเดียท่ีน่าสนใจเพื่อช่วยโลก ทีเ่ ตม็ ไปดว้ ยขยะใบนี้ก็เปน็ ได้ ชีวิตใหม่ไร้ขยะ 55

1 REDUCE ลดการใช้ส่งิ ต่างๆ การใชส้ ง่ิ ของตา่ งๆ เทา่ ทจี่ ำ�เปน็ ไมฟ่ มุ่ เฟอื ย ดว้ ยการคดิ กอ่ นใช้ วธิ ีการนีจ้ ะทำ�ให้เรามีแต่สง่ิ ทตี่ อ้ งการจรงิ ๆ  ไม่ใชส่ ิง่ ที่เราคดิ ว่า มเี เล้วคมุ้ เปน็ การลดปริมาณขยะทจี่ ะเกดิ ขนึ้ จากกิเลส How to มีสตใิ นการช้อป ดว้ ยการตอบคำ�ถามตวั เอง 4 ข้อ คำ�ถามท ่ี 1 : ฉนั ตอ้ งการของชน้ิ นจ้ี รงิ ๆ หรือเปลา่ ? สงั เกตตวั เองวา่ คณุ อยากซอื้ ของชนิ้ นเี้ พราะอะไร คำ�ถามท ่ี 2 : ฉนั มีโอกาสได้ใช้ของชิ้นน้ีบอ่ ยแค่ไหน? ถามตัวคุณเองว่า คุณมีโอกาสได้ใช้ของช้ินน้ีซ�้ำ มากน้อยเพียงใด คำ�ถามท ี่ 3 : ฉนั ซอื้ ของชนิ้ นเ้ี พราะคณุ ภาพหรอื ราคา? เปรียบเทียบความอยากของคุณว่าเอนเอียงไป ทางไหนมากกว่ากัน การตอบค�ำถามข้อน้ีอาจ ท�ำให้คุณตัดสินใจได้กลายๆ ว่าของช้ินน้ีจะถูก หิ้วกลับบา้ น หรอื ทิ้งไว้ทีร่ า้ น คำ�ถามท ่ี 4 : ฉนั จะซอ้ื ของชน้ิ น้ีหรอื ไม่? คำ� ถามสดุ ทา้ ยทคี่ ณุ จะถามยำ�้ ตวั คณุ เองหลงั จาก ไดพ้ จิ ารณาคำ� ตอบทงั้ 3 ขอ้ ขา้ งตน้ มาอยา่ งดเี เลว้ ท้ายท่ีสุดส่ิงของชิ้นน้ีจะกลายเป็นขยะช้าหรือเร็ว ข้นึ อย่กู บั ตัวคุณเอง อา้ งอิงขอ้ มูลจาก www.lifehack.org 56 GO ZERO WASTE

2 REUSE ใช้อยา่ งคุ้มคา่ การใชส้ ่ิงของซำ้� ให้มากคร้งั ขึน้ ใชจ้ นกวา่ แฟชน่ั มาเรว็ แตไ่ ปไมเ่ ร็ว ของชิ้นนั้นจะไม่สามารถใช้ได้อีก เช่น การใช้ดินสอจนหมดเเท่งหรือใช้กระดาษ เสอ้ื ผ้า ให้ครบทั้ง 2 ด้าน ฯลฯ รวมถึงการ เสื้อผ้าส่วนใหญ่น้ันมีค่าเฉลี่ยอายุการใช้งาน ประดิดประดอยเพ่ือเปล่ียนฟังก์ชั่นจาก เพยี ง 3 ปี แต่เสือ้ ผ้าเหลา่ น้ันกลับใชเ้ วลาย่อย ของชนิ้ เดมิ ใหส้ ามารถใชซ้ ำ�้ ไดน้ านขนึ้ ดว้ ย สลายถึง 40 ปี ส่วนโพลิเอสเตอร์ซึ่งเป็น ประเภทของเนื้อผ้าท่ีได้รับความนิยมในการ How to เปล่ียนเสื้อเกา่ เปน็ กระเป๋า ผลิตสินค้าแฟช่ันมากท่ีสุด เม่ือถูกซักล้าง ใบใหมโ่ ดยไมต่ อ้ งเย็บ ไมโครไฟเบอร์ซ่ึงเป็นวัสดุย่อยสลายไม่ได้ จากเนอื้ ผา้ ชนดิ นจ้ี ะถกู ชะลา้ งผา่ นทอ่ ระบายนำ้� อปุ กรณ์ และไหลไปตกค้างในมหาสมทุ รในท่สี ดุ 1. เส้ือยืดเก่าลายสวย 1 ตัว 2. กรรไกร รองเท้า 3. สองมือท่ีพร้อมใช้งาน รองเท้าอาจใช้เวลาในการย่อยสลายนานถึง วธิ ีทำ� 1,000 ปีเลยทีเดียว เพราะใช้วัสดุที่เรียกว่า 1. น�ำเส้ือตัวเก่ามาตัดส่วนคอและแขนเส้ือออก เอทิลีนไวนิล ท�ำพ้ืนรองเท้าเพื่อให้สามารถใช้ เพื่อท�ำหูกระเป๋าสะพาย โดยรอยเว้าที่ตัดน้ัน งานไดอ้ ยา่ งยาวนาน ซง่ึ หมายความวา่ ใชเ้ วลา ขนึ้ อยกู่ บั ความยาวและความหนาของสายกระเปา๋ ยอ่ ยสลายอยา่ งยาวนานมากเชน่ กนั ท่ีเราอยากได้ 2. ตัดชายเสอ้ื ให้เป็นรวิ้ ตามความยาวทีต่ ้องการ กระเป๋าถือ 3. มัดร้ิวชายเส้ือด้านหน้าเเละด้านหลังเข้า กระเป๋าถือนั้นถูกจัดเป็นขยะที่จัดการยาก ด้วยกนั เป็น 2 ปม เพราะกระเปา๋ 1ใบประกอบดว้ ยวสั ดหุ ลายชนดิ 4. สะพายกระเปา๋ ใบใหม่ ใสอ่ อกไปเทย่ี วขา้ งนอก อย่าง หนัง พลาสติก ซิปพลาสติก ห่วงโลหะ เป็นต้น ทำ� ให้เเยกออกจากกนั ได้ยากและต้อง ใช้เวลามากในการจัดการ กระเป๋าถือจึงเป็น ขยะทไ่ี ม่ค้มุ ค่าแก่การนำ� มาแยกส่วนรไี ซเคิล อco้า.งuอkิ ง, ขg้อreมeูลnจwาoกrldw.worw.th.p, lwanwewta.tihde.obragla, nwcewswm.ibn.dceopmendent. ชีวิตใหม่ไร้ขยะ 57

3 RECYCLE แยกขยะใหเ้ ป็นนิสยั การเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ท่ีสามารถนำ�กลับ พลาสตกิ ประเภทที่ 1 มาใช้ใหมไ่ ด้ เช่น การเลือกซื้อผลิตภัณฑ์ หรอื บรรจภุ ณั ฑท์ มี่ ตี ราสญั ลกั ษณส์ ำ�หรบั รไี ซเคลิ  เมอื่ สงิ่ ของเหลา่ นน้ั กลายเปน็ ขยะ PET กใ็ หร้ วบรวมแยกประเภทเพอ่ื สง่ ใหโ้ รงงาน รีไซเคิลนำ�ไปแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ใหม่ Polyethylene ตอ่ ไป Terephthalate How to แยกพลาสตกิ ตา่ งชนิดออกจากกัน ตามหลักสากลน้ัน พลาสติกถูกแบ่งออกได้เป็น เช่น ขวดน�้ำด่ืม ขวดน้�ำอัดลม เสื้อผ้าเเละเส้นใย 7 ประเภท นอกจากสญั ลักษณร์ ะบปุ ระเภททีเ่ รา พรมขวดนำ้� ยาบว้ นปากและขวดแชมพบู างประเภท สามารถสังเกตได้จากพ้ืนผิวของพลาสติกชนิด เปน็ ตน้ นัน้ ๆ แล้ว ยังมีเทคนิคการแยกแยะพลาสติกชนดิ ลักษณะ : ตา่ งๆ ไดด้ งั น้ี ขาวใส ค่อนข้างแข็ง ทนแรงกระแทก ไม่เปราะ แตกง่าย ส่วนใหญ่มีไว้ส�ำหรับการใช้ซ�้ำเพียง ครัง้ เดียว การรีไซเคิล : สามารถแปรรูปเป็นขวด PET ใหม่หรือปั่นเป็น เสน้ ใยโพลเี อสเตอรเ์ พอื่ ใชใ้ นการผลติ เสอ้ื ผา้ ตอ่ ไป เทคนคิ การแยกแยะ : สงั เกตท่ลี ักษณะ ใส คอ่ นข้างเเข็งเเรง บบี แล้ว มีเสียงแตไ่ มแ่ ตก 58 GO ZERO WASTE

พลาสตกิ ประเภทท่ี 2 พลาสตกิ ประเภทท่ี 3 HDPE PVC High Density Poly Vinyl Polyethylene Chloride เช่น แกลลอนนม ขวดบรรจุผงซักฟอกและน้�ำยา เชน่ บัตรเครดิต กรอบประตูและหน้าต่าง รางน�้ำ ฟอกขาว ของเลน่ ถัง กระถางต้นไม้ เคร่อื งเรือน ท่อและข้อต่อ ปลอกหุ้มสายไฟ และสายเคเบิล ในสวน ถงั ขยะ เปน็ ต้น หนังเทยี ม เป็นต้น ลกั ษณะ : ลกั ษณะ : อ่อน และมีความยดื หยุ่น ไมท่ นทาน สขี าวขนุ่ เนอ้ื หนาและเหนยี ว มคี วามหนาเเนน่ สงู ตอ่ เเสงแดดและสภาพอากาศ มพี ษิ   ไม่แตกเปราะง่าย ทนทานต่อสภาพอากาศ ง่าย การรีไซเคิล : สามารถแปรรูปเป็นท่อรางน�้ำ และคมุ้ คา่ ตอ่ การนำ� มารไี ซเคลิ จงึ ไดร้ บั ความนยิ ม ส�ำหรับการเกษตร กรวยจราจร เก้าอี้พลาสติก การรีไซเคิล : ตลับเทป เป็นต้น สามารถแปรรปู เปน็ แทง่ ไมเ้ ทยี มเพอื่ ใชท้ ำ� รวั้ ศาลา เทคนคิ การแยกแยะ : จุดไฟท่วี ัสดุ ทคี่ าดว่าเป็น หรือมา้ น่งั ในสวน PVC เม่ือจุดไฟติดที่วัสดุ ลองเอาไฟออกห่าง เทคนคิ การแยกแยะ : ไฟบรเิ วณวสั ดุจะไม่ลามต่อ เรียกสน้ั ๆ ว่า จุดติด สังเกตจากสีท่ีมีลักษณะขาวขุ่น ลองใช้เล็บขูด เเตไ่ ม่ตดิ ไฟ ที่วัสดุ หากวัสดุเกิดรอยเล็บแสดงว่ามีโอกาส เป็นท้ังพลาสติกประเภท HDPE และ LDPE จากนั้นน�ำไปทดสอบจุดหลอมเหลวในเตาอบ หากเป็น HDPE จะละลายช้ากว่า LDPE โดยมี จุดหลอมเหลวอยูท่ ี่ 120-130 องศาเซลเซียส ชีวิตใหม่ไร้ขยะ 59

พลาสติกประเภทท่ี 4 พลาสตกิ ประเภทที่ 5 LDPE PP Low density Polypropylene polyethylene เช่น ฟิล์มห่อของ ฟิล์มห่ออาหาร ถุงช้อปปิ้ง เชน่ ฝาขวด หลอดดดู นำ�้ กระตกิ นำ้� เเขง็ เสน้ ใยผา้ พลาสติกกันกระเเทก ถุงใส่ขนมปัง ขวดซอส เเละพรม บรรจุภัณฑ์ของเนยเทียมและโยเกิร์ต ทส่ี ามารถบบี ได้ ถุงพลาสติกจากรา้ นค้า เป็นต้น ถงุ ขนมขบเคย้ี ว เทปห่อของ เชือก เป็นตน้ ลกั ษณะ : ยืดหยุ่นได้ มีความหนาเเน่นต่ำ� มีพิษ ลักษณะ : เหนียว น้�ำหนักเบา ทนความร้อนได้ น้อยกวา่ พลาสติกชนิดอื่น ค่อนข้างปลอดภัย  175 องศาเซลเซียส ท�ำหน้าท่ีเป็นตัวป้องกัน การรีไซเคิล : สามารถแปรรูปเป็นถุงด�ำใส่ขยะ ความชื้นและสารเคมไี ด้ ถุงหูห้ิว ถังขยะ กระเบื้องปูพ้ืน หรือเเท่งไม้เทียม การรีไซเคิล : สามารถแปรรูปเป็นแบตเตอรี่ เป็นตน้ รถยนต์ ช้ินส่วนรถยนต์ เช่น กันชนและกรวย เทคนคิ การแยกแยะ : ใชว้ ธิ กี ารเดยี วกบั การแยก ส�ำหรบั น้�ำมัน พลาสติกประเภท HDPE แต่เม่ือถึงข้ันตอน เทคนคิ การแยกแยะ : ใช้เล็บขดู ท่ีวสั ดุ หากเป็น การน�ำเข้าเตาอบ พลาสติกชนิดนี้จะละลายก่อน พลาสติกประเภท PP จะไมเ่ กดิ รอยเลบ็ ทพี่ ้ืนผิว พลาสติก HDPE ด้วยจุดหลอมเหลว 105-115 องศาเซลเซยี ส * ไม่ใช่พลาสติกทกุ ประเภททีส่ ามารถน�ำมารีไซเคิลไดเ้ สมอไป ความเป็นไปไดใ้ นการรีไซเคิลพลาสติกแตล่ ะชนิดข้ึนอยู่กบั ระบบการจดั การพลาสติก ของเเต่ละพืน้ ที ่ ** หากขนั้ ตอนการทดสอบทีม่ ีการใชไ้ ฟหรือความร้อน เด็กอายตุ �่ำกว่า 18 ปี ควรท�ำการทดสอบโดยอยู่ภายใตก้ ารดูแลของผูป้ กครอง อ้างอิงข้อมูลจาก นิตยสาร National Geographic ฉบบั Planet or Plastic? ของเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2561, recyclestory.com, learn.eartheasy.com 60 GO ZERO WASTE

พลาสติกประเภทที่ 6 พลาสตกิ ประเภทที่ 7 PS O Polystyrene Other เช่น ภาชนะใช้เเล้วทิ้งส�ำหรับใส่อาหารอย่าง เป็นพลาสติกประเภท PC - polycarbonate ถว้ ยโฟม-พลาสตกิ กลอ่ งใสไ่ ข่ และถาดใสเ่ นอ้ื สตั ว์ และพลาสติกอื่นๆ นอกเหนือจากพลาสติก 6 ไม้แขวนเสอื้ กลอ่ งซีดี ของเล่น เป็นต้น ประเภทข้างต้น  ลักษณะ : น้�ำหนักเบา ง่ายต่อการสร้างรูปทรง เช่น เส้นใยไนลอน ขวดนมเด็ก แผ่นดิสก์ แตกเปราะง่าย มีราคาไม่แพง เมื่อถูกความร้อน กล่องเก็บเครื่องมือเเพทย์ อะไหล่รถยนต์ จะก่อให้เกิดสารก่อมะเร็ง โครงสร้างท่ีอ่อนแอ แกลลอนน้ำ� เปน็ ตน้ ท�ำให้แตกตัวหรือกระจายตัวได้ง่ายท้ังใน เทคนคิ การแยกแยะ : ดูสญั ลักษณบ์ นวัสดุนนั้ ๆ ธรรมชาติ กลายเป็นภยั ร้ายแก่ส่งิ เเวดล้อม นอกเหนือจากตัวเลขท่ีระบุในสัญลักษณ์แล้ว การรีไซเคิล : สามารถแปรรูปเป็นไม้แขวนเส้ือ จะมีตัวอักษรย่อของพลาสติกชนิดน้ันๆ ระบุไว้ ไม้บรรทัด ฉนวนความร้อน เป็นต้น (ตลาดการ เพอ่ื ความสะดวกในการแยกชนดิ รีไซเคิลพลาสติกประเภท PS มีขนาดเล็ก ท�ำให้ พลาสติกประเภทนี้ยังประกอบด้วยพลาสติก ส่วนใหญ่ถกู ก�ำจัดดว้ ยการฝังกลบลงพ้ืนดนิ ) ที่ผลิตจากโพลิเมอร์ธรรมชาติ เช่น แป้งข้าวโพด เทคนิคการแยกแยะ โดยการใช้มือบีบที่วัสดุ หัวมันส�ำปะหลัง ซ่ึงสามารถย่อยสลายได้ มีตัว ชนิดน้ัน เช่น แก้วกาแฟพลาสติกประเภท PS อักษรย่อระบุที่พื้นผิววัสดุว่า PLA ย่อมาจาก หรอื กลอ่ งซดี จี ะแตกทนั ทที บี่ บี หากเปน็ กลอ่ งขนม Polylactic Acid พลาสตกิ ประเภท PS จะมีเสียงดงั เม่อื บีบ ชีวิตใหม่ไร้ขยะ 61

62 GO ZERO WASTE

การเดนิ ทางของขยะ จากปญั หาสทู่ างออก เมื่อนิยามของขยะถูกทำ�ให้เปลี่ยนไปด้วย การเปลี่ยนเเนวคิด จากสิ่งของท่ีไม่มีใคร ต้องการจึงเปลี่ยนเป็นนวัตกรรม รวมถึง รายได้ท่ไี มว่ ่าใครกต็ ้องการ เมื่อปัญหาขยะ มีทางแก้และมีลู่ทางทำ�กิน! มีใครบ้างล่ะ ทไ่ี ม่อยากร…ู้ ชีวิตใหม่ไร้ขยะ 63

Waste is Gold ‘ขยะ คอื ทองคำ�’ สวสั ดี รไี ซเคิล ย้อนไปเมื่อปี พ.ศ. 2517 ยุคแห่งการริเร่ิมรีไซเคิล ของวงษ์พาณิชย์ ในขณะที่สังคมไทยเเทบไม่มีใคร รู้จักค�ำว่า ‘รีไซเคิล’ การเริ่มต้นธุรกิจเก่ียวกับขยะ ในสมัยน้ันถือว่าเป็นเรื่องท่ี “ยากมาก” ดร.สมไทย บอกกับเรา ส่วนหน่ึงเป็นเพราะทัศนคติของคนใน ยคุ น้นั ที่ยังมีมมุ มองท่ไี ม่ดตี ่อขยะ  “คนในสมัยนั้นรังเกียจขยะ คนไหนมีอาชีพท่ี เกยี่ วขอ้ งกบั ขยะกย็ งิ่ รงั เกยี จเขามองวา่ เปน็ คนชนั้ ตำ่� สมัยก่อนโน้น ฉายาผม นายสมไทย วงษ์เจริญ เขาเรยี กไอต้ วั เหมน็ คนบา้ คา้ ขยะ นค่ี อื ฉายาในอดตี ดร.สมไทย วงษ์เจริญ (หัวเราะ)”  การเร่ิมต้นธุรกิจคัดแยกขยะเพื่อรีไซเคิล ดร.สมไทย วงษ์เจรญิ บุรษุ ผู้เปลยี่ นค�ำจ�ำกดั ความ ในช่วงนั้น สิ่งท่ีเขารับซ้ือเเละขายมีทั้งเศษเหล็ก ของคำ� วา่ ‘ขยะ’ ด้วยการสร้างตัวจากส่ิงของทไี่ มม่ ี ขวดน้ำ� ปลา ขวดซีอิว๊ ขวดเหลา้ ขาวซ่งึ เป็นวัสดทุ มี่ ี ใครต้องการจนกลายมาเปน็ เจา้ ของ ‘วงษพ์ าณชิ ย’์ เขา้ มามาก รองลงมาคือวัสดจุ �ำพวกกล่องกระดาษ กิจการโรงงานคัดแยกขยะเพ่ือรีไซเคิลท่ีทันสมัย กระดาษยอ่ ย กระดาษขาวด�ำ  ทสี่ ดุ ในภูมิภาคเอเชยี มสี าขามากกว่า 1,600 แหง่ รวมท้ังวัสดุอย่างพลาสติกท่ีมาในรูปของถ้วย ทง้ั ในไทยและตา่ งประเทศ เชน่ ลาว มาเลเซยี ญปี่ นุ่ ชาม กะละมัง โต๊ะ เกา้ อ้ี ฯลฯ โดยสมัยนนั้ ยงั ไมม่ ี อเมริกา ฯลฯ ขวดน�้ำพลาสติก ขวดสบู่ หรือเเชมพู และไม่มี จ�ำนวนสาขาย่อยของ วงษ์พาณิชย์ เป็น พลาสติกมากมายอยา่ งในปัจจุบัน เคร่ืองยืนยันได้ดีว่าธุรกิจคัดแยกขยะเพื่อรีไซเคิลนี้ จากวันนั้นจนถึงวันท่ีความพยายามของ เติบโตไปได้อย่างสวยงาม แต่ในขณะเดียวกัน ดร.สมไทยเร่ิมเหน็ ผล นบั เป็นระยะเวลากว่า 15 ปี ผลประกอบการของธุรกิจนั้นก็ท�ำให้เรานึกไปถึง ท่ีเขาลองผิดลองถูกในการท�ำธุรกิจคัดแยกขยะ ขยะจำ� นวนมากมายทเ่ี กิดข้นึ ในปัจจุบันเชน่ กัน เพอ่ื รไี ซเคลิ ผา่ นชว่ งเวลาทเี่ เนวคดิ 3R คอื Reduce ‘วงษ์พาณิชย์’ มีวิธีการจัดการขยะเหล่าน้ัน Reuse Recycle จากญ่ีปุ่นเริ่มถูกน�ำเข้ามายัง อยา่ งไร และแทจ้ รงิ เเลว้ การรไี ซเคลิ นนั้ สำ� คญั เพยี ง ประเทศไทย ผคู้ นเรม่ิ รจู้ ักการรีไซเคลิ มากขน้ึ ท�ำให้ ไหน มาหาคำ� ตอบไปพรอ้ มๆ กัน ธรุ กจิ ของเขาเฟ่ืองฟเู เละท�ำใหค้ นเห็นว่า ‘ขยะ’ นั้น มมี ลู คา่ ถา้ ถกู จดั การดๆี ขยะอาจมคี า่ เสมอื นทองคำ� อา้ งอิงขอ้ มูลภาพจาก https://siamrath.co.th/n/31764 เลยทเี ดยี ว 64 GO ZERO WASTE

ขยะมมี ูลคา่ อยา่ ท้ิง ขยะ เป็นสิ่งที่ถูกทิ้งไว้ก็รังเเต่จะกลายเป็นปัญหา แต่ถ้าเราหยิบมันข้ึนมาคัดเเยกอย่างถูกต้อง แลว้ นำ� ไปขายใหแ้ กโ่ รงรบั ซอื้ ขยะรไี ซเคลิ เรากจ็ ะมี รายได้ จากปญั หาสง่ิ เเวดลอ้ มกจ็ ะถกู นำ� ไปแปรรปู ต่อเป็นผลิตภัณฑ์หมุนเวียน ใช้ไม่รู้จบเหมือนดัง ตัวอยา่ งท่ี ดร.สมไทยหยบิ ยกมาเลา่ ใหเ้ ราฟงั “อย่างขวดแป้งเด็กและขวดน้�ำสีขาวขุ่นราคา 5 บาท สองสิ่งน้ีจะถูกน�ำมาแกะฉลากและฝาจุก ออก นำ� มาผง่ึ ใหแ้ หง้ จากนนั้ นำ� มาทำ� ความสะอาด ผ่านกระบวนการบด ย่อย ก่อนน�ำไปส่งโรงงาน หลอมเม็ดพลาสติกซ่ึงจะแปรรูปวัสดุเหล่าน้ัน เป็นเม็ดพลาสติก แล้วส่งออกไปยังโรงงานผลิต เพ่ือท�ำเชือกไนลอน แห อวน ส่งไปขายถึง อินโดนีเซียและฟิลิปปินส์ หลังจากแห อวน เหล่าน้ันถูกใช้งานจนขาด ส่ิงเหล่าน้ี ก็จะมา ด�ำเนินการรีไซเคิลใหม่ได้อีกครั้งหน่ึง สามารถ เอาไปท�ำอะไรก็ได้ จะแปรรูปกลับมาเป็นแห อวน หรือเป็นบรรจุภัณฑ์อย่างกระป๋องเเป้ง เหมือนเดมิ กย็ ังได”้   การท่ีผลิตภัณฑ์ใช้เเล้วหน่ึงช้ินสามารถ รีไซเคิลกลับมาเป็นผลิตภัณฑ์ชิ้นเดิมได้ไม่จบส้ิน โดยเราไม่ต้องสูญเงินไปกับต้นทุนของส่ิงเหล่าน้ัน มีหรือผู้ผลิตเจ้าไหนจะไม่ชอบ แล้วเมื่อวัตถุดิบ จากขยะเหล่านี้กลายเป็นที่ต้องการของโรงงาน อุตสาหกรรมมากมาย มูลค่าที่ได้จากการคัดแยก ขยะเหลา่ น้นั จะมีมากเพียงไหน “ผมยกตัวอย่างเศษโฟมแล้วกัน เศษโฟม ตามท้องถนนที่เขาท้ิงกันน้ันไม่มีราคา หากเก็บมา หลอมเป็นเเท่งจะมีมูลค่ากิโลกรัมละ 20 บาท ชีวิตใหม่ไร้ขยะ 65

จากกิโลกรัมละ 20 บาทน�ำมาแปรรูปเป็นสินค้า ปจั จบุ นั วงษ์พาณชิ ย์ ข้ึนชอ่ื ว่าเป็นโรงงานคัด เช่น กรอบรูป จะสามารถขายได้กิโลกรัมละ 120- เเยกขยะเพ่ือรีไซเคิลครบวงจรด้วยเครื่องมือการ 150 บาท แตถ่ า้ เราทงิ้ เศษโฟมไวเ้ ฉยๆ มนั กจ็ ะกลาย คัดแยกขยะท่ีทันสมัย อย่างเช่น พลาสติก เมื่อถูก เป็นปัญหาขยะล้นเมือง กล่องกระดาษ หากทิ้งไว้ รวบรวมหรอื รบั ซอื้ มาจากทต่ี า่ งๆ พลาสตกิ เหลา่ นน้ั ให้เละให้เน่าก็กลายเป็นน้�ำเสีย แต่ถ้าเก็บข้ึนมา จะถูกท�ำการคัดแยกส่วนประกอบ สี และชนิด โดยเฉลยี่ กก็ โิ ลกรมั ละ 5 บาท จากกโิ ลกรมั ละ 5 บาท เเล้วเข้าสู่สายพานเพ่ือเข้าเคร่ืองบด ออกมา เอาไปหลอมเป็นกล่องใหม่ได้ราคากิโลกรัมละ เป็นเศษวัสดุที่พร้อมส่งเข้าโรงงานอุตสาหกรรม 15 บาท เเถมยังสามารถน�ำไปหมุนเวียนมาใช้ต่อ สว่ นกระปอ๋ งอะลมู เิ นยี มจะถกู นำ� มาบบี อดั เปน็ กอ้ น ได้ดว้ ย ไม่ส้ินสดุ เลย” ดร.สมไทยให้ความกระจา่ ง  ดว้ ยเครอ่ื งจกั ร ภายใน 1 นาที จะไดก้ อ้ นอะลมู เิ นยี ม ท่ีมีน้�ำหนัก 300 กิโลกรัมซ่ึงสามารถท�ำก�ำไรได้ เทคโนโลยกี ้าวไกล การรไี ซเคลิ ก้าวหน้า อย่างน้อยๆ ไม่ต�่ำกว่า 100 บาทเพื่อส่งไปขายท่ี “เทคโนโลยีการผลิตท่ีทันสมัยส่งผลให้มีการ ประเทศเกาหลี ส�ำหรับน�ำไปผลิตเป็นขีปนาวุธ เปลยี่ นแปลงวสั ดุศาสตรเ์ กดิ ขน้ึ ไดร้ วดเร็วมากครับ หรือหัวอาวธุ ตา่ งๆ  ปัจจุบันวัสดุใหม่ๆ นั้นเเทบจะเกิดข้ึนเป็นรายวัน อย่างพลาสติกท่ีสมัยก่อนน้ันมีเพียงสองชนิด อานภุ าพของการรีไซเคลิ เเต่เด๋ียวน้ีมีมากเป็นพันกว่าชนิดเเล้ว นี่คือความ การรไี ซเคลิ ไม่เพยี งเกดิ ประโยชน์แกผ่ ปู้ ระกอบการ ยุ่งยากของชนิดขยะประเภทพลาสติกเลยทีเดียว” เท่านั้น หากมองภาพรวมให้กว้างขึ้น การรีไซเคิล ดร.สมไทยกล่าว  ยังเป็นอีกวิธีการหน่ึงท่ีสามารถลดขยะได้มากกว่า เม่ือกาลเวลาเปลี่ยนผ่านมาจนถึงยุคที่ ครึ่งหน่ึงของขยะทั้งหมดในบางประเทศ เช่น เทคโนโลยีพัฒนาไปอย่างรวดเร็ว ปฏิเสธไม่ได้เลย เยอรมนี ออสเตรเลยี เกาหลใี ต้ หรอื เวลส์ เลยทเี ดยี ว ว่าผลลัพธ์ของความก้าวหน้านี้จะน�ำมาซ่ึงขยะ ส่ิงของต่างๆ ที่เราบริโภคจนกลายมาเป็นขยะ จ�ำนวนมากข้ึน ในขณะที่ธุรกิจรีไซเคิลก็สามารถ ก็ล้วนเเต่ท�ำมาจากทรัพยากรท่ีหมุนเวียนทั้งสิ้น ขับเคล่ือนและเติบโตอย่างรวดเร็วจากเทคโนโลยี ไม่ว่าจะเป็นกระดาษท่ีท�ำมาจากเยื่อต้นไม้ ดงั กลา่ ว ขยะและธรุ กจิ รไี ซเคลิ เตบิ โตไปพรอ้ มๆ กนั พลาสติกท่ีท�ำมาจากน้�ำมัน แก้วท�ำมาจากทราย ภายใตเ้ งอื่ นไขเดียวกนั คอื ความทันสมยั ทองเเดง เหล็ก อะลูมิเนียมท่ีท�ำมาจากแร่ในหลุม “การรีไซเคิลพลาสติกในสมัยก่อน ต้องเอา ถ้าเราใช้สิ่งของเหล่านี้อย่างถูกวิธีก็จะไม่มีขยะบน พลาสติกมาเเยกชิ้นส่วนประกอบต่างๆ ออก เช่น โลกใบนี้ เหมอื นที่ ดร.สมไทยไดเ้ คยกล่าวเอาไว้วา่ ฝา ฉลาก หรอื ตวั ถัง ถ้าหากเปน็ กระบอกฉีดนำ�้ ที่ “แท้จริงเเล้วโลกใบนี้ไม่มีขยะ ขยะเป็นเพียง เปน็ สปรงิ กต็ อ้ งเเยกสปรงิ ทเี่ ปน็ เหลก็ ออก เเลว้ ใชม้ ดี ทรัพยากรท่ีถกู วางไว้ผดิ ทเ่ี ท่านั้น” อโี ตส้ บั พลาสตกิ เปน็ ชน้ิ เลก็ ๆ ประมาณ 1 เซนตเิ มตร นำ� ไปลา้ งนำ้� ใหส้ ะอาดดว้ ยผงซกั ฟอก ไดอ้ อกมาเปน็ วสั ดรุ ไี ซเคลิ สำ� หรบั นำ� ไปหลอมเเปรรปู เปน็ โตะ๊ เกา้ อ้ี ต่อไป นค่ี ือในยคุ เเรกทเี่ รายงั ไม่มีเครื่องจักรในการ ลา้ ง การเหวีย่ ง การอบเหมอื นในสมยั น้ี” 66 GO ZERO WASTE

“เรากำ�ลังได้ทรัพยากรหมุนเวียนมาใช้ ประโยชน์จำ�นวนมาก ในขณะเดียวกัน ก็ช่วยลดปัญหาขยะของบ้านเมืองลงด้วย อีกท้ังยังลดปัญหาภาวะโลกร้อนและสร้าง ให้คนจนจำ�นวนมากมีงานทำ�เพ่ิมข้ึนถึง สบิ เทา่ นค่ี อื อานุภาพของการรีไซเคลิ ”  อนาคตแหง่ การรีไซเคิล เวบ็ ไซต์ Plastics Make It Possible ไดพ้ ดู ถงึ เทคโนโลยที มี่ าชว่ ย พลิกโฉมระบบการรีไซเคิลพลาสติกในอนาคตไว้อย่างน่าสนใจ 3 ขอ้ ด้วยกนั ดังนี้ 1. หุ่นยนต์ AI ชื่อ ‘Clarke’ จะถูกสร้างข้ึนมาเพ่ือเเยก ประเภทพลาสตกิ ดว้ ยอลั กอรทิ มึ ทสี่ ามารถประมวลรายละเอยี ด ของบรรจภุ ณั ฑต์ า่ งๆ ไดอ้ ยา่ งเเมน่ ยำ� เเละรวดเรว็ เพอื่ ลดจำ� นวน ขยะฝังกลบลงพื้นดิน 2. พลาสติกต้นทางการผลิตจะถูกดัดแปลงคุณลักษณะ บางประการเพื่อให้สามารถรีไซเคิลได้ง่ายข้ึน รวมถึงจะไม่เกิด การสญู เสยี ทรพั ยากรน้ำ� ในกระบวนการรีไซเคิลอกี ต่อไป 3. เทคโนโลยใี หมๆ่ ในกระบวนการรไี ซเคลิ จะสามารถกำ� จดั สี กล่ิน หรอื สารปนเปอื้ นได้อย่างมีประสทิ ธภิ าพเพื่อใหพ้ ลาสติก ท่ีผ่านการรีไซเคิลเเล้วยังคงประสิทธิภาพใกล้เคียงกับพลาสติก ตน้ ทางการผลิต อ้างอิงข้อมูลจาก วงษ์พาณิชย์, รายการ Perspective  ตอน ดร.สมไทย ราชาขยะ วนั ที่ 6 มีนาคม พ.ศ. 2559 www.plasticsmakeitpossible.com/home-2-2/attach- ment/clarke-recycling-robot-homepage/ ชีวิตใหม่ไร้ขยะ 67

Trash Cash ขยะทำ�เงิน จากของท่ีไม่มีใครต้องการ หากถูกเก็บรวบรวมเป็นประเภท 0.20 บาท/กก. ทำ� ความสะอาดเสยี หนอ่ ย ใครจะรวู้ า่ นน่ั คอื รายไดท้ อ่ี าจทำ� ให้ 4.50 บาท/กก. คณุ เปน็ เศรษฐไี ดไ้ มย่ าก มาดกู นั วา่ ขยะจากวสั ดตุ า่ งๆ สามารถ 5 บาท/กก. นำ� มาขายเป็นเงนิ ไดเ้ ท่าไรบ้าง กล่องนม/กลอ่ งนำ้� ผลไม้ 0.20 บาท/กก. แผน่ พลาสตกิ ลกู ฟกู (ส)ี 2 บาท/กก. กระดาษหนงั สอื รวมเล่ม นำ้� มันพชื เก่า 2.80 บาท/กก. กระดาษแข็งกล่องนำ้� ตาล (กระดาษลงั ) 3 บาท/กก. ขวดเซเวน่ อพั เมาเท่นดิว กระปอ๋ ง 3.50 บาท/กก. กระดาษหนังสอื พิมพ์ 3.50 บาท/กก. กระดาษขาว-ดำ� (แบง่ ราคาตามเกรด) 4.50 บาท/กก. พลาสตกิ แผ่น CD ขวดพลาสติกขาวข่นุ (HDPE) 6 บาท/กก. แบตเตอรดี่ ำ� 6-8 บาท/กก. ห่วงอะลมู ิเนียมกระปอ๋ งน้ำ� อดั ลม 11 บาท/กก. *ราคา ณ วันที่ 1 ตุลาคม 2561 5 บาท/กก. 23 บาท/กก. 33 บาท/กก. ในตลาดโลก ตั้งเเต่ธุรกิจเก็บรวบรวมขยะไปจนถึงการ รีไซเคิลสามารถท�ำเงินได้กว่า 410 พันลา้ นดอลลาร์ต่อปี อา้ งอิงขอ้ มูลจาก www.wongpanit.com อา้ งอิงขอ้ มลู จาก Sustainable Development Goal Policy Brief   ปี พ.ศ. 2561 ของ UN Environmental จาก wedocs.unep.org  68 GO ZERO WASTE

3.50 บาท/กก. 23 บาท/กก. 33 บาท/กก. 6-8 บาท/กก. 11 บาท/กก. 2.80 บาท/กก. ชีวิตใหม่ไร้ขยะ 69

จากขยะสนู่ วัตกรรม 1. Ecobrick 2. Green Board จากขวดพลาสตกิ สูผ่ นังอาคาร จากกล่องเครือ่ งดืม่ สูแ่ ผ่นกระดาน อเนกประสงค์ นวัตกรรมน้ีเป็นการเปลี่ยนข้อเสียของขยะที่ย่อย หากใครก�ำลังมองหากระดานอเนกประสงค์และ สลายได้ยากให้กลายเป็นความทนทานเพ่ือสร้าง ไม่อยากคอยพะวงเร่ืองไม้บวมน�้ำหรือปลวกบุก ความมั่นคงให้แก่มนุษย์ได้เป็นเวลากว่า 400 ปี นวตั กรรมชนิ้ นกี้ ำ� ลงั ตอบโจทยค์ วามตอ้ งการของคณุ ดว้ ยวธิ กี ารแสนงา่ ยดายโดยนำ� เศษขยะทไ่ี มส่ ามารถ นี่คือแผ่นกระดานอัดท่ีแปรรูปจากกล่อง รีไซเคิลได้ (ไม่เน่าเเละเปียก) เช่น ถุงพลาสติก เครอื่ งด่มื UHT ขยะที่สามารถรไี ซเคลิ ได้ 100%  ซองขนม กระดาษ เชอื ก ฯลฯ มาอดั ใสข่ วดพลาสตกิ ด้วยวัสดุของแผ่นกระดานอัดที่ประกอบด้วย ตามขนาดที่ต้องการให้แน่นจนขวดพลาสติกน้ัน กระดาษ 75% โพลิเอทลิ นี 20% และ อะลูมิเนยี ม มลี กั ษณะเเขง็ ไมย่ บุ หรอื บบุ (ความหนาแนน่ ไมต่ ำ่� ฟอยล์ 5% ท�ำให้แผ่นไม้เสมือนนี้สามารถกันน�้ำ กว่า 0.33 กรัม/มิลลิลิตร) ดังนั้น หากขยะชิ้นที่มี ไดด้ ี กนั ปลวก มคี ณุ สมบัติเป็นฉนวนกันความร้อน ความโปร่งฟูอาจต้องใช้วิธีการตัดเป็นชิ้นเล็กๆ และเสียงได้ดี รูปร่างดัดโค้งได้ตามต้องการ อีกท้ัง เพ่ือให้ยัดได้แน่นขึ้น เท่าน้ีเราจะได้ก้อนอิฐเสมือน ยังมีผิวสัมผัสท่ีเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว โดยที่คุณ พรอ้ มสำ� หรบั การกอ่ สรา้ งหรอื ทำ� เปน็ เฟอรน์ เิ จอรเ์ เลว้ สามารถเลอื่ ย ตดั ดดั ตดิ กาว เจาะ และยดึ ดว้ ยตะปู ความคงทนของอิฐเสมือนเหล่านี้ถูกการันตี ได้เหมือนแผน่ ไม้ชนิดอืน่ ๆ ดว้ ยงานวจิ ยั จากมหาวทิ ยาลยั ในบงั คลาเทศ ท่ีพบ ขั้นตอนการท�ำกรีนบอร์ดน้ันเร่ิมจากการท�ำ วา่ การใชข้ วดพลาสตกิ นนั้ มคี วามแขง็ แรงกวา่ กอ้ น ความสะอาดกล่องเครื่องด่ืม UHT ให้เรียบร้อย อฐิ หรอื คอนกรตี ทรงกระบอก รวมทงั้ ยงั สามารถลด เเลว้ ตดั ยอ่ ยเปน็ ชน้ิ เลก็ ๆ โรยบนแผน่ เหลก็ เพอ่ื ขน้ึ รปู ตน้ ทนุ การกอ่ สรา้ งและสรา้ งผลดใี หก้ บั สง่ิ เเวดลอ้ ม แผ่นไม้เสมือนตามความหนาที่ต้องการ น�ำเข้า ได้อีกด้วย เคร่ืองอัดร้อนท่ีอุณหภูมิ 170 องศาเซลเซียส เพอื่ หลอมส่วนทเ่ี ป็นพลาสตกิ จากนนั้ น�ำเขา้ เคร่อื ง อัดเย็น พลาสติกจะเป็นตัวยึดกระดาษและ อะลูมิเนียมฟอยล์ให้ติดเป็นเน้ือเดียวกันโดย ไม่ต้องใช้กาวหรือสารเคมีใดๆ ข้ันตอนสุดท้าย คือการตัดขอบให้เนียนเรียบ ได้เป็นแผ่นกระดาน อเนกประสงค์พร้อมใช้ ประยุกต์เป็นผลิตภัณฑ์ ต่างๆ ได้มากมาย โดยเฉพาะเฟอร์นิเจอร์ไม้แผ่น เรียบ เฟอร์นิเจอร์ Built-in และของใช้ต่างๆ อาทิ ผนังกั้นห้อง เคาน์เตอร์ ฝ้าเพดาน โต๊ะ ตู้ เตียง อา้ งอิงขอ้ มูลภาพจาก https://skinnylaminx.com 70 GO ZERO WASTE

เก้าอี้นักเรียน เคร่ืองใช้ตกแต่งบ้าน ไม้ปิงปอง ขยะสร้างหอ้ งสมุด เครื่องเขียน กระเบ้ืองบานเกล็ดกันความร้อน Ecobrick น้ันได้ถูกน�ำไปใช้จริงแล้ว โทรศพั ท์ นาฬกิ า เปน็ ตน้ Trash Hero Thailand กลุม่ คนที่มภี ารกจิ ก�ำจัดขยะเพื่อสังคม ได้น�ำอิฐเสมือนดัง การเลือกใช้วัสดุทดเเทนไม้ชนิดนี้ นอกจาก กล่าวไปสร้างห้องสมุดให้แก่เด็กผู้ขาด จะมีขอ้ ดี คอื ตอบโจทย์การใช้งานแลว้ ยงั เปน็ การ โอกาสทางการศกึ ษาใน Bamboo School ชว่ ยลดการใช้ทรพั ยากรไม้ และลดปรมิ าณขยะลง Family ณ ชุมชนบ้องต้ีล่าง จังหวัด นับเป็นประโยชน์สามต่อที่คนรักษ์โลกอย่างคุณ กาญจนบุรี ในระหว่างการก่อสร้างยังมี ไมค่ วรมองข้าม การทำ� แคมเปญใหค้ นทส่ี นใจสามารถทำ� Ecobrick แลว้ สง่ มาสมทบสรา้ งหอ้ งสมดุ ใหน้ ้องๆ อกี ดว้ ย 3. ทางเดนิ เพอ่ื ผพู้ ิการทางสายตา  ข้อมูลจากภาควิชาวิศวกรรมส่ิงแวดล้อม จากขยะถา่ นไฟฉาย คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัย ส่ทู างเดินผู้พิการทางสายตา เทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี (มจธ.) ใครจะรวู้ า่ ขยะอนั ตรายทพี่ ากนั กลวั สารเคมรี วั่ ไหล พบว่า สถิติการใช้ถ่านอัลคาไลน์หรือ จากมัน จะสามารถสร้างประโยชน์ให้แก่ผู้พิการ ถ่านไฟฉายของคนไทยมีปริมาณการใช้ ทางสายตาไดโ้ ดยไม่จ�ำเป็นต้องก�ำจัดทิ้ง  3,400 ตนั /ปี เฉลย่ี 1 คน ใชถ้ า่ นปลี ะ 4 กอ้ น คดิ เปน็ มลู คา่ ทางตลาด 4,500 ลา้ นบาท/ปี นวัตกรรมช้ินน้ีเกิดจากความร่วมมือของ อีกทั้งส่วนมากมักถูกก�ำจัดรวมกับขยะ สมาคมสร้างสรรค์ไทย (ตาวิเศษ) และ คณะ ทวั่ ไป และอาจสง่ ผลกระทบตอ่ สงิ่ แวดลอ้ ม วิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยี ได้ คุณสามารถเป็นส่วนหน่ึงที่ลดผล พระจอมเกล้าธนบุรี ภายใต้การสนับสนุนของ กระทบต่อส่ิงเเวดล้อมได้โดยการท้ิงถ่าน กองทุนส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการ อัลคาไลน์ให้ถูกท่ี ณ สถานท่ีดังต่อไปนี้ กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของ ส�ำนักงานเขตทุกเขต องค์กรปกครอง มนุษย์ ศึกษาวิจัยจนค้นพบว่า ถ่านไฟฉายเสื่อม ส่วนท้องถ่นิ (เทศบาล และ อบต.) สภาพนั้นไม่ใช่ขยะอันตรายที่จ�ำเป็นต้องฝังกลบ ชีวิตใหม่ไร้ขยะ 71

สถานเดยี ว แตถ่ า่ นไฟฉาย (ขนาด 2A) จำ� นวน 100 คิดค้นโทรศัพท์สุดล�้ำท่ีสามารถประกอบได้เหมือน กอ้ นสามารถสกดั ไดส้ ารแมเ่ หลก็ ปรมิ าณ1กโิ ลกรมั Lego ข้ึน โดยการเเยกช้ินส่วนต่างๆ ของโทรศัพท์ เม่ือน�ำไปผสมกับสีทาบ้านหรือปูนซีเมนต์ แล้วน�ำ เช่น กล้อง แบตเตอร่ี หน่วยความจ�ำ ไมโครโฟน มาฉาบลงบนผวิ หนา้ อฐิ แนวทางเดนิ สำ� หรบั ผพู้ กิ าร ตัวรับสัญญาณมือถือ หรือหน้าจอประมวลผล ทางสายตา อฐิ ท่ีถกู ฉาบจะมีค่าเปน็ สนามเเมเ่ หลก็ ออกมาในรปู แบบของชน้ิ บลอ็ ก โดยมแี ผงวงจรหลกั ระดบั ตำ�่ และสามารถสง่ เเรงดดู ไปยงั ไมเ้ ทา้ นำ� ทางท่ี เป็นตัวเช่ือมต่อบล็อกต่างๆ เข้าด้วยกัน ท�ำให้คุณ มแี มเ่ หลก็ บรเิ วณปลายไมเ้ ทา้ นำ� ทาง ทำ� ใหผ้ พู้ กิ าร สามารถถอดเปลี่ยนและอพั เกรดได้ ทางสายตาสามารถรบั รขู้ อบเขตของเสน้ ทางเดนิ ได้ ถ้าคุณอยากได้กล้องที่ชัดขึ้น ก็เปลี่ยนเพียง ปัจจุบันมีการทดลองใช้นวัตกรรมน้ีแล้วท่ีโรงเรียน ชิ้นส่วนกล้อง ถ้าอยากให้หน้าจอมีความคมชัดสูง สอนคนตาบอดกรงุ เทพ กเ็ ปลยี่ นเฉพาะหนา้ จอ เสยี ตรงไหนกเ็ ปลยี่ นเฉพาะ ตรงน้นั ไม่ตอ้ งเปลี่ยนโทรศพั ท์ใหมท่ ง้ั หมด โดย Dave เชื่อว่าวิธีน้ีจะช่วยยืดอายุการ 4. Phonebloks  ใช้งานมือถือ 1 เคร่ืองให้นานข้ึน และสามารถลด นวตั กรรมลดปรมิ าณขยะ ขยะโทรศพั ทไ์ ดก้ วา่ 90% เพราะขยะอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ จากมอื ถือเกา่ ที่เกิดจาก Phonebloks มีเพียงแค่ 10% เท่านั้น  ในขณะที่มือถือเจ้าต่างๆ คอยแข่งขันกันออก เทคโนโลยีให้ล้�ำสมัยเพ่ือตอบโจทย์การใช้งานของ ผู้ใช้ยุคใหม่ อย่าลืมนึกถึงความจริงข้อหนึ่งว่า แม้เทคโนโลยีจะพัฒนาให้ความเป็นอยู่ของมนุษย์ สะดวกสบายขน้ึ มากเพยี งใด ถงึ อยา่ งไร สงิ่ เเวดลอ้ ม ทมี่ คี ณุ ภาพกย็ งั คงจำ� เปน็ ตอ่ การดำ� รงอยขู่ องมนษุ ย์ อยูด่ ี 5. กลอ่ งปุย๋ หมกั   นวตั กรรมเปล่ยี นขยะสดให้กนิ ได้ เม่ือเทคโนโลยีท่ีก้าวหน้าไปอย่างรวดเร็วบวกกับ แม้จะฟังดูเหลอื เช่อื แต่ขยะสดในบ้านนั้นสามารถ การแข่งขันในโลกทุนนิยมท�ำให้บริษัทผลิตมือถือ น�ำกลับมากินได้จริงๆ เพียงเปล่ียนให้เป็นปุ๋ย ผลิตสินค้าออกมาขายให้กับผู้บริโภคถี่ขึ้นเรื่อยๆ เวียนกลับมาบ�ำรุงผักสวนครัวให้ออกผลงาม ในขณะที่รุ่นเก่ายังใช้การได้ ก็มีรุ่นใหม่มาต่อคิว พร้อมเสิร์ฟลงจานใหร้ ับประทาน เสยี แลว้ จงึ ไมแ่ ปลกทแ่ี ตล่ ะปจี ะมขี ยะมอื ถอื เกดิ ขน้ึ มากมาย อกี ทง้ั ยงั เปน็ ขยะอนั ตรายทยี่ ากจะจดั การ เศษอาหาร เปล่ยี นเป็น ปุ๋ยหมกั Dave Hakkens นกั ออกแบบชาวเนเธอรเ์ เลนด์ มาเปลี่ยนเศษอาหารเหลือทิ้งให้ไม่เหลือทิ้งกันดี มองเห็นปัญหาของขยะมือถือเหล่านั้น เขาจึงเริ่ม กว่า ด้วยการน�ำของเหลือเหล่าน้ันมาท�ำปุ๋ยหมัก 72 GO ZERO WASTE

ด้วยหลักการแสนง่าย น�ำเศษอาหารที่ผ่านการ วัตถุดบิ เหลือทิง้ ทำ�ให้ผักโตดี แยกน�้ำ กระดูก และกา้ งปลาออก มาเทใสภ่ าชนะ วัตถุดิบเหลือท้ิงจากก้นครัวบางอย่าง ทม่ี รี รู ะบายนำ�้ จากนนั้ ใสด่ นิ หรอื ปยุ๋ คอก และใบไม้ สามารถนำ� ไปใชป้ ระโยชน์ได้ แห้งซ้อนกันเป็นชั้นๆ ในสัดส่วนที่เท่ากันลงไป • เปลือกไข่  แล้วปิดฝาให้สนิทเพื่อป้องกันแมลงวันมาวางไข่ เมนูไข่เป็นเมนูยอดฮิตของคนทุกวัย ท�ำซ้�ำเช่นน้ีทุกครั้งเม่ือมีเศษอาหารเหลือท้ิง หาก และจะมีเปลือกไข่เหลือทิ้งเสมอ ลองน�ำ ส่วนผสมเต็มภาชนะแล้ว ใหป้ ิดฝาท้ิงไว้ โดยรดน้�ำ เปลือกไข่เหลือท้ิงมาตากแห้งแล้วบด ทุก 7 วัน เพ่ือระบายความร้อนออกจากกองปุ๋ย ให้ละเอียด จากนั้นน�ำไปโรยรอบแปลง เมอื่ ครบ 1 เดอื น เศษอาหารจะยอ่ ยสลายกลายเปน็ หรือกระถางพืชผักสวนครัว เปลือกไข่ ดินสีด�ำเข้ม หรือ ปุ๋ยหมักช้ันดีที่บ�ำรุงผักสวนครัว เหล่าน้ีจะช่วยป้องกันหอยทากมากิน ให้งอกงามชวนรับประทาน ต้นอ่อนพืชได้ หรือหากน�ำไปโรยในถัง เศษผักและผลไม้ที่เหลือใช้ เปลี่ยนเป็น ไส้เดือนจะช่วยลดความเป็นกรดของดิน น�ำ้ หมกั EM และก�ำจัดไรแดงในถังเล้ียงไส้เดือนได้ เม่ือเรากินผักผลไม้ ทุกคร้ังจะมีส่วนราก โคน ดว้ ยเช่นกนั หรือเปลือกของผักผลไม้เเต่ละชนิดเหลือพร้อมทิ้ง • เปลือกถวั่ ลสิ ง  มากมาย แต่ไม่จ�ำเป็นต้องท้ิง เพราะเศษผักและ หลงั จากทรี่ บั ประทานถว่ั ลสิ งตม้ เปลอื กถวั่ ผลไม้สด ถึงเเม้จะกินไม่ได้แต่สามารถนำ� มาท�ำให้ ทเี่ หลอื ทง้ิ เปน็ ขยะสามารถนำ� มาตากแหง้ เกดิ ประโยชนไ์ ด้ดว้ ยการนำ� มาทำ� เปน็ นำ้� หมกั ชวี ภาพ บดให้หยาบ แล้วจึงน�ำไปผสมกับดิน ชว่ ยเพิ่มจุลนิ ทรยี ใ์ นดนิ เปลือกถ่ัวลิสงเหลือๆ เหล่านี้จะช่วย บำ� รุงตน้ ไม้และพืชผกั ไดเ้ ป็นอยา่ งดี  โดยการนำ� เศษผกั และผลไม้ 3 สว่ น ผสมกาก น้�ำตาล 1 ส่วน ใส่ถังหมักที่มีฝาปิดหมักไว้ 7 วัน อา้ งอิงขอ้ มูลจาก www.greenery.org จากนน้ั ผสมกบั นำ�้ 10 ลติ รเพอ่ื ทำ� เปน็ หวั เชอ้ื ผสมนำ้� สกั หนอ่ ยเพอ่ื เจอื จางนำ้� หมกั กอ่ นนำ� ไปใชฉ้ ดี พน่ ดนิ เพ่ือเพ่ิมจุลินทรีย์ที่มีประโยชน์ หรือใช้ดับกลิ่นใน อา่ งลา้ งจาน โถสขุ ภณั ฑ์ และรางระบายนำ�้ เสยี ชีวิตใหม่ไร้ขยะ 73

6. สครบั ธรรมชาต ิ สวยธรรมชาติ โดยไมท่ ำ�ลายธรรมชาติ สมมติว่า คุณได้เป็นคนสวย หน้าใส ฟันขาว ตัวหอมนุ่ม แต่ต้องแลกด้วยการท�ำลายธรรมชาติ คุณจะอยากเป็นไหม? ในผลติ ภณั ฑเ์ สรมิ ความงามและสนิ คา้ อปุ โภค อย่าง โฟมล้างหน้า ยาสีฟนั สบูเ่ หลวอาบน�้ำ ฯลฯ มักจะมีเม็ดบีดส์ขนาดเล็ก หรือ ไมโครบีดส์ผสม อยู่ เพอ่ื ชว่ ยในการผลดั เซลลผ์ วิ เพมิ่ ความสดชนื่ ใน ช่องปาก หรือช่วยให้ฟันสะอาดข้ึน แต่รู้ไหมว่า นอกจากข้อดีแล้ว ไมโครบีดส์นี้มีข้อเสียร้ายเเรง อยา่ งไมน่ า่ ใหอ้ ภยั เมอ่ื เราชำ� ระลา้ งผลติ ภณั ฑเ์ หลา่ นี้ เพยี งหนง่ึ ครง้ั พลาสตกิ เมด็ จว๋ิ จำ� นวน 100,000 เมด็ จะไหลลงสรู่ ะบบระบายนำ้� เสยี ดว้ ยขนาดทเี่ ลก็ กวา่ 5 มิลลิเมตร จึงท�ำให้เม็ดพลาสติกไม่ถูกดักกรอง สูตรสครบั ผิวสวยด้วยธรรมชาติ ท้ายสุดเล็ดลอดลงสู่ทะเล ตกไปอยู่ในท้องของสิ่ง - สูตรน้ำ� ผึ้งน�้ำตาล  มชี ีวิตทางทะเลอืน่ ๆ บ้างต้องตาย บา้ งถกู จับขน้ึ ฝงั่ เพ่ิมความชุ่มชื้นให้แก่ผิว พร้อมท�ำความสะอาด มาเสิร์ฟให้เรากิน ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพ อย่างล้�ำลึก ของเราไดใ้ นอนาคต นำ�้ ผึ้ง 3 ส่วน + นำ้� ตาลแดง 2 สว่ น เราสามารถหยุดวงจรอันตรายนี้ได้ต้ังเเต่ คนให้เขา้ กนั สามารถขัดได้ท้งั รมิ ฝีปากและผิวกาย ต้นทาง เพียงเลิกใช้สครับสังเคราะห์แล้วกลับมา - สตู รสมนุ ไพรมะขาม สวยดว้ ยวธิ ธี รรมชาติ ทไี่ มท่ ำ� ลายธรรมชาติ ดว้ ยสตู ร ก�ำจดั รอยหมองคลำ�้ บนผวิ และลบเลอื นรวิ้ รอย สครับทำ� เองท่มี หี ลกั การง่ายๆ ดังนี้ นำ้� มะขามเปยี ก 3 ส่วน + นำ�้ ผ้ึง 1 สว่ น + นมสด 1 ส่วน +ผงขมิ้นและทานาคา อย่างละ 1 ชอ้ นโตะ๊ ตั้งไฟอ่อนแล้วคนส่วนผสมให้เข้ากัน ใช้ขัดผิวหลัง ทำ� ความสะอาดร่างกาย 74 GO ZERO WASTE

หลักสำ� คญั ในการท�ำสครบั คอื เลือกสว่ นผสมใหเ้ หมาะกับผิว คนผิวมันหรือผิวผสมควรเลือกใช้ผลไม้ท่ีมีรสเปรี้ยว ถ่ัวเขียวช่วยลดความมัน เกลือชว่ ยสมานผิว โยเกิร์ตบ�ำรงุ ผวิ ส�ำหรบั คนผวิ แหง้ ตอ้ งไม่ใชส้ ่วนผสมท่มี คี วาม เป็นกรด ควรเลือกน�้ำมันมะกอก น้�ำมันมะพร้าว นม น้�ำผึ้ง เพื่อให้ความชุ่มช้ืน ส่วนใครทีม่ ีผวิ แพง้ ่ายควรเลอื กนม น้�ำผึ้ง ผลไมท้ ไ่ี ม่มกี รดและมเี นื้อนมุ่   ส่วนผสมไหน ให้ประโยชน์อะไรแกผ่ ิว - น�้ำตาลทรายแดง ช่วยดูดซับสิ่งสกปรกและน้�ำมันได้ดี ช่วยให้ระบบน้�ำเหลือง หมุนเวียน  - เกลอื ช่วยใหผ้ ิวเนยี นเรยี บ ลดการอักเสบของผวิ และแบคทเี รยี - เบกกิง้ โซดา ช่วยให้ผวิ เนยี นนมุ่   - ธัญพืช เช่น ข้าว งา ถ่ัว ข้าวโพด มีเมล็ดและเปลือกที่เหมาะกับการขัดผิว ช่วยผลดั เซลล์ ลดความมัน ดูดสารพิษ  - นำ�้ ผึง้ ช่วยให้ความชมุ่ ชน้ื และท�ำความสะอาดอย่างล�ำ้ ลึก - นำ้� มนั มะพร้าว ชว่ ยให้ความชุ่มชื้นและผวิ เนียนนุ่ม  - นม ช่วยใหผ้ วิ นุ่มเด้ง มีน�้ำมนี วล  - โยเกิร์ต บ�ำรุงผิว ผวิ กระชบั และกระจา่ งใส  อา้ งอิงขอ้ มูลจาก www.thaihealth.or.th, www.greenpeace.org ชีวิตใหม่ไร้ขยะ 75

Eco Kit ย่อยสลายไดต้ ามธรรมชาติ สามารถใช้ซำ�้ ได้ ชดุ อุปกรณร์ กั ษ์โลกฉบบั พกพา 8 แนวคิดเป็นมิตรต่อโลกท่ีไม่ต้องอาศัย 3 ความอัจฉริยะแปลงขยะเป็นนวัตกรรม เพียงแค่พกสิ่งของเหล่านี้เป็นประจ�ำ คุณก็ช่วยโลกได้ดว้ ยการไม่สร้างขยะ 1 2 6 4 7 5 9 10 11 12 76 GO ZERO WASTE

1. Rubber Killer หลอดดดู จากกา้ นผกั บงุ้ กระเป๋าโลกรอ้ นจากยางในรถยนต์ ของเหลอื ใช้ถกู หลอดดดู นำ�้ จากกา้ นผกั บงุ้ ทเี่ สน้ ผา่ ศนู ยก์ ลางกวา้ ง แปลงเปน็ สนิ คา้ ทมี่ เี อกลกั ษณ์ ดว้ ยวสั ดจุ ากยางใน ทำ� ให้สามารถดดู น�ำ้ ได้ปรมิ าณมาก ของรถทุกประเภท ทั้งยางในเส้นเล็กจากล้อรถ กระบวนการท�ำหลอดนนั้ ตอ้ งนำ� ผกั บุ้งมาแช่ในนำ้� จกั รยาน ไปจนถงึ ยางในของรถบรรทกุ รถแทรกเตอร์ ผสมเบกก้งิ โซดา 15 นาที ลา้ งนำ�้ สะอาดอีก 3 ครง้ั ทยี่ ากตอ่ กระบวนการทำ� ลาย รบั รองเลยวา่ Rubber แล้วน�ำมาใช้ เหมาะส�ำหรับใช้งานครั้งเดียวทิ้ง Killer ใบนจี้ ะอยทู่ นทานใหค้ ณุ ใชเ้ พอื่ ชว่ ยโลกไปได้ ยอ่ ยสลายภายใน 3-5 วนั อกี นานเลย หลอดดดู นำ้� จากตะไคร้ 2. Global Trash Chic อีกหน่ึงทางเลือกของหลอดดูดน้�ำจากผักสวนครัว กระเป๋าถุงปุ๋ย หรือถุงทอจากเส้นพลาสติก จาก ที่มีการน�ำไปใช้จริงที่โรงเเรมบ้านท้องทราย แบรนด์ Global Trash Chic ท่ีมีจุดยืนชัดเจน บนเกาะสมยุ เป็นเวลากวา่ 2 ปีเเลว้   เรื่องการลดขยะ สินค้าของแบรนด์จึงเป็นงาน รีไซเคิลที่ท�ำมาจากของใช้แล้วจริงๆ การสนับสนุน หลอดดดู นำ้� จากเสน้ พาสตา้ กระเป๋าถุงปุ๋ยนี้จึงเป็นการช่วยสนับสนุนแนวคิด หลอดดูดน�้ำจากเส้นพลาสต้าดิบ ทางเลือกใหม่ รักษโ์ ลกใหช้ ัดเจนขึน้ ดว้ ย ทบ่ี รรดารา้ นอาหารภายในประเทศองั กฤษนำ� มาใช้ เเทนการใชห้ ลอดพลาสติก 3. Lolistraw หลอดดดู นำ้� กนิ ได้ ทผี่ ลติ มาจากสาหรา่ ยทะเล สสี นั หลอดดูดนำ้� จากกระดาษชบุ ไขพาราฟิน สดใสของหลอดมาจากพชื ผกั ผลไม้ อย่าง กุหลาบ, หลอดดูดน�้ำท่ีเดิมเคยได้รับความนิยมอย่างมาก มะม่วง, ส้มยูสุ, ชาร์โคล, ไม้หอมพาโลซานโต สำ� หรับเมนูน�้ำปน่ั หรือน้ำ� อดั ลม และ วานลิ ลา มอี ายกุ ารใชง้ านไดน้ านถงึ 24 ชว่ั โมง แต่ต่อมาถูกแทนที่ด้วยหลอดพลาสติก เพราะมี เก็บรักษาได้ถงึ 24 เดือน ระยะเวลาการใช้งานท่ีสั้นกว่า ปัจจุบันเร่ิมมีการ กลับมาใช้อีกครั้ง หลอดดูดน�้ำจากกระดาษชุบไข สารพดั หลอดดูด มติ ิใหมแ่ หง่ การดม่ื พาราฟินสามารถยอ่ ยสลายได้ หลอดดูดน้�ำจากไม้ไผ่ หลอดดูดน้�ำจากต้นไผ่หลอด มีความแข็งเเรง หลอดจากซังข้าว สามารถใชซ้ �้ำได้ถงึ 100 ครัง้ หลอดดูดน้�ำที่เกิดข้ึนในช่วงการเก็บเก่ียวต้นข้าว วิธีการดูแลรักษา ควรล้างให้สะอาดด้วยแปรงล้าง มกี ารใช้จรงิ เเล้วท่ชี ุมชนเกาะยาวใหญ่ หลอดขนาดเล็กหลังใช้งานทุกคร้ัง และน�ำไปต้ม ประโยชน์ของหลอดชนิดนี้ท้ังปลอดภัย แถมยัง ในน�้ำผสมนำ้� สม้ สายชอู าทติ ย์ละครงั้ เพ่ือให้หลอด สามารถลดขยะอินทรยี ์จากการเกษตรได้อีกด้วย ดดู น้�ำจากไมไ้ ผย่ ังคงความขาวสะอาดนา่ ใช้ตอ่ ไป ชีวิตใหม่ไร้ขยะ 77

หลอดซลิ โิ คน 6. Leaf-Republic   หลอดดูดจากวัสดุที่ยืดหยุ่นอย่างซิลิโคน สามารถ จานใบไม้ นวัตกรรมจากกลุ่ม Leaf-Republic กัดได้ น้�ำหนักเบา และพกพาสะดวก ท่ีส�ำคัญ ประเทศเยอรมนี พัฒนาบรรจุภัณฑ์ท่ีไม่ใช่แค่เป็น มีคุณสมบัติกันความร้อนและปลอดภัย สามารถ มติ รกับธรรมชาติ แตท่ �ำมาจากธรรมชาติ เกิดจาก ล้างท�ำความสะอาดเพ่ือใช้ซ�้ำคร้ังต่อไปได้ ถือเป็น การนำ� ใบไมม้ าเยบ็ ตอ่ กนั ดว้ ยเสน้ ใยปาลม์ จากนนั้ อกี ตัวเลือกท่ีดีในการใช้ทดแทนหลอดพลาสตกิ น�ำเข้ากระบวนการกดทับและข้ึนรูปโดยเครื่องจักร เกดิ เปน็ จานหลายรปู ทรงซงึ่ ประกอบจากวสั ดุ 3 ชนั้ อา้ งอิงขอ้ มูลจาก www.baanlaesuan.com ด้วยกัน โดยช้ันบนและชั้นล่างท�ำจากใบไม้ 4. Final Straw ส่วนชั้นกลางเป็นช้ันของกระดาษซึ่งท�ำจากใบไม้ หลอดดดู สแตนเลสใชซ้ ำ�้ ได้ ตวั หลอดมคี วามพเิ ศษ มีคุณสมบัติกันน้�ำได้ ท�ำให้รองรับการใช้งานกับ กว่าหลอดสแตนเลสท่ัวไป เพราะสามารถพับให้ อาหารทุกประเภทและปลอดภัย ท่ีส�ำคัญจานน้ี เล็กในรูปแบบพวงกุญแจเพื่อสะดวกในการพกพา สามารถย่อยสลายได้ในเวลา 28 วันเท่าน้ัน! มาพร้อมเส้นลวดสลิงส�ำหรับล้างท่ีช่วยให้การท�ำ ความสะอาดหลอดน้นั เป็นเรื่องง่าย 7. CasusGrill เตาปิ้งย่างจากกระดาษลัง ประดิษฐ์ขึ้นโดยกลุ่ม 5. Bioware นกั ออกแบบสญั ชาตเิ ดนมารก์ เตาปง้ิ ขนาดพกพาน้ี กล่องอาหารธรรมชาติท่ีผลิตจากข้าวโพดและอ้อย มนี ำ้� หนกั เพยี ง 1.1 กก. เทา่ นนั้  ภายนอกทำ� จากวสั ดุ 100% ถึงแม้ว่าวัสดุและสีสันจะมาจากธรรมชาติ จำ� พวกกระดาษลกู ฟกู หรอื กระดาษลงั ภายในบรรจุ ท้ังหมดก็ตาม แต่ความแข็งแรงและคุณภาพกลับ หินลาวาเพื่อป้องกันความร้อนจากการปิ้งย่าง ไม่ได้ด้อยไปกว่าพลาสติกแต่อย่างใด สามารถใส่ ไม่ให้ไหม้ตัวกระดาษ และตะแกรงปิ้งย่างท่ีผลิต อาหารรอ้ นไดถ้ งึ 130 องศาเซลเซยี ส  เขา้ ตเู้ ยน็ หรอื จากเศษไม้ไผ่ เมื่อใช้งานเสร็จแล้วสามารถเผาทิ้ง อุ่นในไมโครเวฟก็ได้ จะน�ำเข้าเครื่องล้างจานหรือ ในกองไฟได้เลย ท่ีส�ำคัญเตากระดาษลังยังก่อ เคร่ืองอบฆา่ เช้ือโรคกไ็ มม่ ีปญั หา เผลอๆ Bioware ให้เกิดก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์น้อยกว่าถาดปิ้ง อาจจะมีดีกว่าพลาสติกด้วยซ้�ำเพราะการใช้ของ ส�ำเรจ็ รปู โดยทั่วไปถงึ 50% อกี ดว้ ย จากธรรมชาติท้ังหมด ท�ำให้เรามั่นใจได้ว่ากล่อง อาหารใบนี้ ปราศจากสารพิษและสารก่อมะเร็ง 8. Edible Chopsticks 100% นอกจากนี้ Bioware ยังถกู ออกแบบมาใหม้ ี ตะเกียบกินได้ของบริษัท Marushige ท�ำมาจาก นำ�้ หนักเบา ท�ำให้ใชง้ านได้ง่าย  มรี ะบบลอ็ กพเิ ศษ ต้นกกออร์แกนิก น�ำมาแปรรูปด้วยการบดและอบ ปอ้ งกันการเข้าของอากาศและระบบ Double wall จากนน้ั ขนึ้ รูปจนกลายเป็นตะเกียบกนิ ได้ นอกจาก ที่ช่วยกันความร้อนจากอาหารสัมผัสมือและเก็บ จะปลอดภัยต่อธรรมชาติเเล้ว ตะเกียบต้นกก 1 คู่ รักษาอุณหภูมิของอาหารได้นานย่ิงขึ้น ที่ส�ำคัญ มีคุณค่าทางโภชนาการมากเท่ากับการกินสลัด สามารถย่อยสลายได้ 97.9% ภายใน 1 เดือน 1 จานเลยทีเดียว ด้วยการฝังกลบลงสู่ดินโดยไม่มีผลกระทบต่อ สง่ิ แวดล้อมอกี ด้วย 78 GO ZERO WASTE

9. Rocketbook Wave 12. Charlie Banana สมุดโน้ตจาก Rocketbook ที่สร้างมิติใหม่ให้กับ Feminine Pads การจดบันทึก เพราะสมุดเล่มน้ีสามารถอัพโหลด ผา้ อนามยั ซกั ไดส้ ำ� หรบั สาวรกั ษโ์ ลก มาพรอ้ มสมั ผสั นมุ่ ข้อความท่ีเราจดบันทึกขึ้นไปในระบบคลาวด์เพื่อ เเละอ่อนโยน ไม่มีสารเคมี ออกแบบลวดลายสดใส จดั เก็บได้ อกี ทัง้ สามารถลบขอ้ มลู บนหนา้ กระดาษ มาท้ังหมด 4 ขนาดความยาว เหมาะส�ำหรับวันมา เพื่อเขียนซ้�ำได้ด้วยการน�ำเข้าไมโครเวฟ เพียงใช้ น้อย-มากของสาวๆ แถมมาพร้อมกับถุงใส่ผ้าอนามัย ปากกาPilotFriXionในการเขยี นเทา่ นค้ี ณุ กส็ ามารถ กันน้�ำที่สะดวกต่อการพกพา ผลิตภัณฑ์ช้ินน้ีถูก จดบันทึกลงบนสมุดเล่มเก่าได้อีกคร้ังโดยไม่ต้อง ออกแบบมาเพอื่ แกป้ ญั หาขยะจากผา้ อนามยั มากมาย สญู เสียต้นไม้เพ่มิ อีกตอ่ ไป ทเ่ี กดิ ขนึ้ ทกุ ๆ เดอื น และยากจะจดั การ การใชผ้ า้ อนามยั ท่ีสามารถใช้ซำ้� ไดจ้ ึงเป็นตัวเลือกชว่ ยโลกท่ีดีไม่นอ้ ย 10. SuperBee Wax Wraps ขผี้ ง้ึ แรปอาหารแฮนดเ์ มดทสี่ ามารถยดื อายอุ าหารของ คุณให้ยาวนานข้ึน คงความสดของผักและผลไม้ อีกท้ังยังท�ำให้โลกน้ียั่งยืน เพราะคุณสามารถใช้แรป ชว่ งทผ่ี หู้ ญงิ มรี อบเดอื น (ประมาณ 4-7 วนั ) จะเปลย่ี น ขผี้ งึ้ นไี้ ดซ้ ำ้� แลว้ ซำ้� เลา่ โดยทำ� ความสะอาดดว้ ยการเชด็ ผ้าอนามยั ทกุ 3-4 ชม. ท�ำให้เกิดขยะจากผ้าอนามยั น้�ำอุ่นและสบู่ท่ีปราศจากสารเคมี เท่าน้ีก็สามารถลด ขึ้นมากมาย ซ�้ำร้ายขยะผ้าอนามัยยังก�ำจัดยาก การใช้พลาสติกในการห่อหุ้มอาหารอย่างส้ินเปลือง และหากขยะเหล่าน้ันถูกก�ำจัดไม่ถูกวิธี ต้องใช้เวลา ได้เเล้ว ถึง 500 ปี ในการย่อยสลายเลยทเี ดียว 11. Thinx อา้ งอิงขอ้ มูลจาก Green Report จากส�ำนกั ข่าวช่อง 7 วนั ที่ 7 พ.ค. 2561 กางเกงในส�ำหรับผู้หญิง ท่ีมีจุดขายของผลิตภัณฑ์คือ ใช้สวมใส่ขณะมีประจ�ำเดือนโดยไม่ต้องใส่ผ้าอนามัย สามารถรองรับการใช้งานได้ยาวนานกว่า 10 ชั่วโมง และน�ำกลับมาใช้ได้อีกเพียงซักท�ำความสะอาด โดยกางเกงในของ Thinx ประกอบด้วยผ้าชนิดพิเศษ 4 ช้ันด้วยกัน ช้ันแรก คือผ้าเน้ือนุ่มท่ีสามารถระบาย กลิ่นอับและความช้ืน ช้ันที่ 2 คือผ้าที่มีความสามารถ ในการดูดซมึ สูง ชนั้ ที่ 3 มีไว้ส�ำหรับกันไมใ่ ห้ของเหลว รว่ั ซมึ และชั้นสุดท้ายคือ ผา้ ที่คลมุ ทุกชนั้ เอาไว้ ในด้าน ดีไซน์มีการออกแบบท่ีหลากหลายเข้ากับผู้ใช้ทุกกลุ่ม เชน่ ทรงปกติ เอวสงู   สปอรต์ หรอื ทรงขาสน้ั โดยยดึ หลกั สำ� คัญคอื ให้ความรู้สกึ บางเบาเมอ่ื สวมใส่ ชีวิตใหม่ไร้ขยะ 79

80 GO ZERO WASTE

ขยะเปน็ สง่ิ ทเ่ี กดิ ขน้ึ จากน้ำ�มอื ของทกุ คน ขยะจงึ เปน็ เร่ืองสากลท่ีทุกคนต้องใส่ใจไม่ว่าจะอายุเท่าไร เพศอะไร หรือเชื้อชาติใด เมื่อขยะเกิดขึ้นเเล้ว เราต้องรับผิดชอบและหาทางจัดการขยะเหล่าน้ี ไม่ให้กลายเปน็ ปัญหา มาเรยี นรผู้ า่ นตน้ แบบการจดั การขยะตงั้ เเตร่ ะดบั บคุ คล องคก์ ร ชุมชน จนถงึ ระดบั ประเทศกันดกี ว่า ว่าเเต่ละท่ีนั้นมีวิธีการจัดการขยะในแบบของตัวเอง อยา่ งไร เพือ่ นำ�มาประยกุ ตใ์ ช้ใหส้ ังคมทเ่ี ราอยูก่ ลาย เป็น ‘สังคมไรข้ ยะ’ ชีวิตใหม่ไร้ขยะ 81

คนต้นเเบบ จัดการขยะได้ดว้ ยสองมอื กลอ่ งปุ๋ยหมัก ทกุ ๆ มอื้ อาหารของทกุ ครวั เรอื นมขี ยะอนิ ทรยี เ์ กดิ ขนึ้ ลดขยะในครวั เรือน  เสมอ หากไมใ่ ชเ่ ศษอาหารเหลอื ทงิ้ กเ็ ปน็ เศษวตั ถดุ บิ ในระหวา่ งการปรงุ อาหาร ซงึ่ เปน็ ขยะทเี่ กดิ ขนึ้ ทกุ วนั ชเู กียรติ โกแมน และมจี ำ� นวนมากกวา่ บรรดาขยะประเภทอน่ื ๆ จะดี เเค่ไหนหากเราสามารถจัดการขยะอินทรีย์เหล่านี้ 82 GO ZERO WASTE ได้ด้วยตนเอง ท�ำให้ขยะเหล่าน้ีไม่ถูกส่งต่อไปเป็น ภาระของภาครัฐ เพียงลองมาเรียนรู้เเนวคิดของ ชูเกียรติ โกแมน อดีตวิศวกรสิ่งแวดล้อมออกแบบ ระบบบำ� บดั นำ�้ เสยี ทผี่ นั ตวั เองมาเปน็ หนงึ่ ในสมาชกิ ผขู้ บั เคลอื่ นโครงการสวนผกั คนเมอื ง ทำ� ขยะอนิ ทรยี ์ ในบ้านให้เป็นศูนย์ ด้วยการเปล่ียนขยะเหล่านี้ให้ กลายเป็นปุ๋ยเพ่ือบ�ำรุงพืชผักสวนครัวให้เจริญ งอกงาม กลายมาเปน็ อาหารใหเ้ รารบั ประทานอกี ครงั้ “จริงๆ แล้วแนวคิดเรื่องการ จดั การขยะภายในครวั เรอื นของเรา เริ่มมาจากการที่เราสนใจเร่ืองการ เพาะปลูก เราต้องการอาหารที่ ปลอดภยั จงึ ไมอ่ ยากปลกู ผกั แบบใช้

สารเคมี เลยเรม่ิ มองเหน็ วา่ ครวั เรอื น ของเรามีขยะอินทรีย์ที่เราต้องทิ้ง ในเเต่ละวันอยู่เยอะมาก หากเรา สามารถเอามาเปลี่ยนให้กลายเป็น ปยุ๋ หมกั ได้ โดยทว่ี ธิ กี ารในการทำ�ปยุ๋ นน้ั สามารถสอดคลอ้ งกบั ชวี ติ ความ เป็นอยู่ภายในบ้านได้ มันก็จะเกิด ประโยชนส์ งู สดุ ” ชูเกียรติเล่าถึงจุดเริ่มต้นของแนวคิดการทำ� ปุ๋ยหมักในครัวเรือน และเล่าถึงสาเหตุที่ได้คิดค้น กลอ่ งปุย๋ หมักในครัวเรอื นขน้ึ ในเวลาต่อมา ยงั เกิดประโยชนต์ อ่ ครวั เรือนเเละสว่ นรวมไมน่ อ้ ย  “ตัวกระบวนการการท�ำปุ๋ยหมักด้วยตนเอง “ทกุ วนั นที้ ปี่ ระเทศของเรากำ� จดั ขยะดว้ ยระบบ ส่วนใหญ่ ถ้าท�ำในที่พักอาศัยก็จะพบปัญหาเร่ือง ฝังกลบเน่ืองจากขยะอินทรีย์เข้าไปเลอะขยะอื่นๆ เเมลง กล่ิน และหนู เข้ามารบกวนในที่พักอาศัย ท่ีอยู่ในถังเดียวกัน ฉะนั้นถ้าเราเเยกขยะอินทรีย์ ตัวกล่องหมักปุ๋ยเลยถูกคิดเเละพัฒนาข้ึนมาเพ่ือ ออกได้ต้ังเเต่ภายในครัวเรือนซึ่งเป็นจุดก�ำเนิดขยะ ให้สามารถท�ำปุ๋ยหมักจากเศษอาหารในบ้านของ ขยะอนื่ ทม่ี มี ลู คา่ ในตวั มนั เองอยา่ งพลาสตกิ กส็ ามารถ เราเองให้อย่ใู นบ้านได”้   เข้าสูก่ ระบวนการรไี ซเคิลไดง้ ่ายข้ึน” กล่องหมักปุ๋ยของชูเกียรตินั้นถูกออกแบบให้ การเริ่มต้นหันมาใส่ใจขยะในครัวเรือนนั้น สามารถท�ำตามได้ง่าย โดยมีหลักการและวิธีการ ไมใ่ ช่เร่ืองยาก ชูเกยี รติบอกเราวา่ ส่งิ ท่ยี ากและเปน็ คอื นำ� กลอ่ งพลาสตกิ ทว่ั ไปทมี่ ฝี าปดิ มดิ ชดิ มาเจาะ อุปสรรค กลับกลายเป็นทัศนคติของคนต่อขยะ ให้เป็นรูบริเวณด้านข้าง แล้วสอดท่อขนาดเล็ก เหล่านเ้ี องต่างหาก เพ่ือน�ำอากาศเข้าสู่กล่องให้กระบวนการหมักน้ัน มีอากาศถา่ ยเท อากาศจะท�ำให้เศษอาหารนัน้ เกดิ กระบวนการย่อยสลายไดเ้ ร็วยิ่งขึ้น เม่ือเศษอาหาร เหล่าน้ันกลายเป็นปุ๋ย กล่ินเหม็นก็จะหายไป อีกทั้งท่ออากาศขนาดเล็กที่ถูกติดต้ังขนานกับพื้น นนั้ ถกู คดิ และติดตง้ั ใหข้ ัดตอ่ ธรรมชาตกิ ารบนิ ของ เเมลง เพื่อให้เเมลงไม่สามารถเข้าไปภายในกล่อง เเละแพรพ่ ันธุ์ได้นน่ั เอง การท�ำปุ๋ยจากกล่องหมักปุ๋ยของชูเกียรตินั้น ถือเป็นอีกหน่ึงวิธีในการก�ำจัดขยะอินทรีย์ในครัว เรือนที่สามารถท�ำไดโ้ ดยง่าย อีกท้ังผลลพั ธ์ที่ไดน้ ั้น อา้ งอิงขอ้ มูลภาพจาก https://mgronline.com/smes/detail/9600000114841 ชีวิตใหม่ไร้ขยะ 83

ร้านต้นแบบ จัดการขยะแล้วมีรายได้ รา้ นรา้ศนูนศยนู บ์ ยาบ์ทาทขยะ ขยะไม่ได้มีเพียงข้อเสียอย่างเดียว ขยะบางชนิด ขยเปะเลป่ยี ลน่ียเนปเ็นปเน็ งเินงิน ท่ีมีมูลค่าอย่างขยะรีไซเคิล หากถูกจัดการให้ดี จะสามารถสรา้ งรายไดเ้ ลยี้ งปากทอ้ งได้ ดว้ ยเเนวคดิ พรี ธร เสนยี ์วงศ์ ดังกล่าวจึงเกิดเป็นร้านค้าศูนย์บาทขึ้น ณ ชุมชน ออ่ นนุช 14 ไร่ ท่เี ปิดใหค้ นสามารถนำ� ขยะรไี ซเคลิ 84 GO ZERO WASTE มาชั่งคิดเป็นมูลค่าเพื่อน�ำมาเเลกกับสินค้าภายใน ร้าน อยา่ งเชน่ ผงซกั ฟอก สบู่ ผัก ปลา ฯลฯ ไดโ้ ดย ไม่ต้องเสียเงินสักบาท โดยมี พีรธร เสนีย์วงศ์ เป็นผกู้ อ่ ตัง้ เเละท่ปี รกึ ษาร้านศนู ยบ์ าทแห่งนี้  “ระหว่างขยะกับเงิน ผมถามหน่อยเถอะว่า อะไรหาง่ายกวา่ กัน”  พรี ธรตงั้ คำ� ถามนขี้ นึ้ เพอ่ื ชวนใหค้ ดิ ตาม กอ่ นจะ กล่าวถงึ วธิ กี ารใช้บริการรา้ นค้าเเห่งน้วี ่า “คิดง่ายๆ ว่าวันน้ีคุณเอาขยะ ท่ีบ้านท่ีปกติคุณจะทิ้งๆ มาชั่งกิโล ท่ีร้านศูนย์บาท สมมติชั่งราคาขยะ เเล้วได้ 100 บาท ก็เดินเข้าไปใน รา้ นเลย เเลว้ เลอื กซอื้ ของภายในงบ 100 บาท เเต่ถ้าคุณหยิบของไป

80 บาท รา้ นจะคนื เงนิ สดให้ 20 บาท นั้นมีลิขสิทธ์ินะ สาเหตุเพราะไม่อยากให้คนเอาไป เเต่ถา้ คณุ หยบิ ไป 120 บาทเท่ากับ หากำ� ไร ผมเองในฐานะของกลมุ่ ซาเลง้ ไมใ่ ชว่ า่ ขยะ คุณเพิ่มเงินเเค่ 20 บาทเท่าน้ัน เยอะเเลว้ จะดใี จนะ ไมไ่ ดด้ ใี จเลย พอขยะเยอะเเลว้ จากนั้นขยะเหล่าน้ีของคุณจะมีการ มนั สรา้ งปญั หาใหก้ บั ประเทศเรา ชมุ ชนเรา เราอยาก ไปปนั ผลกบั สมาชิก”  เห็นชุมชนสะอาด ทุกอย่างของเราจึงใช้ขยะเป็น ตัวขับเคล่ือนทั้งหมด น่ันเลยเป็นที่มาของร้าน ศูนย์บาทที่ไมต่ อ้ งใชเ้ งินสักบาทเดียว” พีรธรเล่าว่าเขาใช้เวลากว่า 20 ปีเลยทีเดียว  กับการระดมหุ้นเพ่ือทำ�ร้านค้าเเห่งนี้ซ่ึงไม่ง่ายเลย ในปีแรกมีหุ้นอยู่เพียง 3 ครอบครัวเท่านั้นกว่าร้าน ศูนย์บาทจะได้รับผลตอบรับเป็นอย่างดี ปัจจุบัน มกี ารระดมหนุ้ จากกวา่ 100 ครวั เรอื น และมผี เู้ ขา้ มา ดูงานมากมาย “คนที่มาดูงานโครงการของเรามีเยอะเเยะ ไปหมดเลย ทงั้ ตา่ งชาติ ท้ังคนไทย อบต. เทศบาล มาศกึ ษาโมเดลร้านศนู ยบ์ าท เเล้วอยากกลบั ไปทำ� บ้าง ง่ายๆ ครับ รา้ นศูนย์บาทสามารถน�ำไปปรบั ใช้ เเลว้ เเต่ความเหมาะสมของพ้ืนที่ แตต่ ัวของรา้ นคา้ ชีวิตใหม่ไร้ขยะ 85

Zero Waste Community ชุมชนต้นแบบ ขยะจดั การไดเ้ พราะความร่วมมือ บา้ นโพธนาราม ต.สนั ทราย อ.เเมจ่ นั จ.เชยี งราย : ถังกรีนโคน กำ�จดั ขยะ ชุมชนบ้านโพธนารามมีวิธีก�ำจัดขยะด้วยถังกรีนโคน หรือ อุปกรณ์ท�ำปุ๋ยหมักจากเศษอาหารแบบตะกร้าฝังดินส�ำหรับ ขยะอินทรีย์ในครัวเรือน ถังกรีนโคนน้ีมีวิธีการท�ำ คือ น�ำถัง สดี �ำกบั ตะกร้ามาประกอบกนั โดยให้ถังน้�ำสดี �ำปิดอยดู่ ้านบน ตะกร้า น�ำขยะอินทรีย์หรือขยะท่ีย่อยสลายใส่ลงในตะกร้า จากนั้นน�ำส่วนที่เป็นตะกร้าฝังลงไปในดิน แล้วท้ิงไว้ เศษอาหารเหล่านั้นจะย่อยสลายในดินโดยไม่ส่งกล่ินเเละ ไรเ้ เมลงรบกวน เมอื่ ครบ 245 วนั กจ็ ะไดป้ ยุ๋ หมกั จากเศษอาหาร สำ� หรบั บำ� รุงพืชพรรณตอ่ ไป  อา้ งอิงขอ้ มูลภาพจาก http://www.northpublicnews.com บ้านแสงนาคร ต.นาแสง อ.ศรวี ิไล จ.บึงกาฬ :  กองทนุ การจัดการขยะเพอื่ สวสั ดกิ ารชมุ ชน ธนาคารขยะ คือวิธีการจัดการปัญหาขยะของบ้านแสงนาคร ธนาคารแห่งน้ีสร้างขึ้นเพื่อรับซื้อขยะจากสมาชิกส�ำหรับออม ไวเ้ ปน็ กองทุน โดยจะรับฝากเฉพาะขยะเท่าน้นั มเี งื่อนไข คอื สมาชิกต้องน�ำขยะมาฝากอยา่ งนอ้ ย 6 ครง้ั จงึ จะมีสิทธไิ์ ดร้ ับ เงินสวัสดิการ และหากต้องการเบิกเงินสด ต้องมีเงินในบัญชี ไมต่ ่�ำกว่า 300 บาท   86 GO ZERO WASTE

บ้านนาดี ต.โพธ์ิศรี อ.ปรางคก์ ู่ จ.ศรีสะเกษ : ไซดกั ขยะ บ้านนาดีมีแนวคิดช่วยจัดการขยะด้วยการสร้างถังขยะที่ สามารถมองเหน็ ขยะไดอ้ ยา่ งชดั เจน โดยนำ� ผา้ เขยี วหรอื ตาขา่ ย ไนล่อนที่มีคุณสมบัติเหนียว ทนทาน มาขึ้นทรงเหมือนไซ ดกั ปลา เพ่อื เก็บขยะ โดยใหม้ ีความสูง 1 เมตร กวา้ ง 0.5 เมตร และทำ� หรู ดู ไวท้ ก่ี น้ ถงุ ไซดกั ขยะ 1 ชดุ จะมี 3 ชอ่ งเพอ่ื เเยกขยะ 3ชนดิ คอื 1.ขยะขวดแกว้ 2.ขยะขวดพลาสตกิ และ3.ขยะโลหะ ซงึ่ เป็นขยะทส่ี ามารถเก็บขายได้ อกี ทง้ั ยงั พบมากในชุมชน    อา้ งอิงขอ้ มูลภาพจาก https://www.thaihealth.or.th ชุนชนบ้านเหนอื ต.นาใต้ อ.บ้านนาเดมิ จ.สุราษฎร์ธานี : ธงสสี ยบปญั หาขยะ ที่ชุมชนบ้านเหนือนั้นมีกลยุทธ์ในการจัดการขยะด้วยการ ‘แข่งขัน’ โดยใช้ธงสีแบ่งบ้านของชาวบ้านออกเป็นกลุ่ม กล่มุ ละ 10 หลังคาเรอื นเพือ่ เเข่งขนั กนั เกบ็ ขยะ โดยมแี กนน�ำ เป็นคนดูแลลูกบ้านเเต่ละสี วิธีการน้ีสามารถกระตุ้นความ ตื่นตัวและความรว่ มมือของชาวบ้านได้เป็นอยา่ งดี  อ้างอิงข้อมูลจาก หนงั สือการจัดการขยะในระดบั ชุมชน  โดย สสส. ชีวิตใหม่ไร้ขยะ 87

โรงเรยี นต้นแบบ ขยะจดั การได้ดว้ ยการปลกู ฝงั แนวคิด ของเสยี เหลือศนู ย์ คุณคิดว่าการจัดการขยะอย่างยั่งยืนเพ่ือช่วยให้ โรงเรยี นรงุ่ อรณุ ขยะในพนื้ ที่ไมล่ ดลงเพียงฉาบฉวยควรเปน็ อย่างไร ควรมาจากกฎระเบยี บขอ้ บงั คบั ใหท้ ำ� ตาม หรอื การ ปราณี หวาดเปีย ปลกู ฝังเเนวคิดใหเ้ กดิ เป็นนสิ ัย 88 GO ZERO WASTE พฤติกรรมเเยกขยะนั้นไม่สามารถเกิดข้ึนได้ ในทนั ทที นั ใดสงิ่ นจี้ ะเกดิ ขน้ึ ไดจ้ ากการเรยี นรเู้ เละทำ� เป็นประจ�ำจนเกิดความเคยชิน เม่ือน้ันจึงเกิดเป็น นสิ ยั ดงั นน้ั การสอนแยกขยะเเตใ่ นตำ� ราเพยี งอยา่ ง เดยี วคงเปน็ ไปไมไ่ ด้ ซง่ึ โรงเรยี นรงุ่ อรณุ กไ็ ดม้ องเหน็ สิ่งส�ำคัญข้อน้ี เราลองมาเรียนรู้วิธีการจัดการขยะ ทย่ี ง่ั ยนื ในแบบของโรงเรยี นรงุ่ อรณุ กบั คณุ ครปู ราณี หวาดเปยี ผดู้ แู ลศนู ยท์ รพั ยากรรไี ซเคลิ ของโรงเรยี น แห่งนี้กัน “เมอื่ กอ่ นโรงเรยี นรงุ่ อรณุ กท็ งิ้ ขยะเหมอื นทอ่ี นื่ อะไรที่ไม่อยากได้ก็ใส่ถุงด�ำเเล้วทิ้ง ผลปรากฏว่า ภายในถุงขยะนั้นมีเศษอาหารซึ่งเป็นตัวท�ำให้ เน่าเหม็น มีขยะรีไซเคิลที่ไม่ได้ล้าง มีขยะห้องน้�ำ ขยะพิษ ขยะอันตราย ปะปนกันทั้งหมดเลย”  จากปัญหาขยะท่ีโรงเรียนสร้างขึ้นมีจ�ำนวน มากจนล้นและส่งกล่ินเหม็นรบกวนชุมชนรอบข้าง จึงท�ำให้โรงเรยี นรงุ่ อรุณริเร่มิ โครงการ Zero Waste ข้ึนในปี พ.ศ. 2547 โดยมีหลักการแยกขยะด้วย

วิธีการ 3 ขั้นตอน คือ 1. แยกทรัพยากรออกจาก เชน่ ปากกาหนง่ึ ดา้ มสามารถเเยกชน้ิ ส่วนได้ 6 ชิ้น ขยะ 2. เปลีย่ นขยะให้เป็นทรัพยากร และ 3. ปรบั คอื ไส้ปากกา สปรงิ ตวั ดา้ มขา้ งนอก และตวั หัวกด พฤติกรรมเพ่ือลดการสร้างขยะ ครูปราณีอธิบาย ออกจากกนั ซึง่ เเตล่ ะช้นิ มที ไ่ี ปทง้ั หมด เมอ่ื ก่อนทง้ิ เพ่มิ เติมให้เราฟังดงั น้ี ปากกาหน่ึงด้ามก็จะท้ิงไปท้ังด้าม เเต่พอเขาเเยก “เรามาจัดการขยะกันใหม่โดยเศษอาหาร ช้ินส่วนออก ท�ำให้เขาทิ้งเพียงแค่ไส้ในอย่างเดียว เราเเยกเพ่ือเอาไปท�ำปุ๋ยหรือบริจาคให้แก่คนเล้ียง ส่วนอ่ืนๆ แยกไปรีไซเคิลได้ และอีกส่ิงท่ีเรารู้สึก สัตว์ ส่วนเปลือกผักผลไม้ เราก็จะท�ำปุ๋ยหมักซึ่งมี ได้จากการเรียนรู้ของเด็กๆ คือ เขารู้จักการจัด ป๋ยุ ดนิ กับปุย๋ น้�ำ ส่วนขยะรไี ซเคลิ น้นั เรารณรงคใ์ ห้ ระเบียบสมองจากการเเยกขยะ ล้างท�ำความสะอาดเเล้วน�ำกลับไปใช้ใหม่ด้วยการ “จากปัญหาขยะเมื่อ 14 ปีท่ีเเล้วที่มีปริมาณ ท�ำเป็นส่ือการสอน หรืองานประดิษฐ์” โดยขยะ มากถึง 206 กก. ต่อวัน ตอนนี้ขยะลดลงเหลือ รไี ซเคลิ หรอื เศษวสั ดทุ ไี่ ดจ้ ากชนั้ เรยี น สว่ นทข่ี ายได้ ไม่เกิน 30 กก. ต่อวันแล้ว ปัจจุบันเป็นวัฒนธรรม จะถูกน�ำไปขาย อีกส่วนจะถูกน�ำไปเก็บที่ศูนย์ ของโรงเรยี นไปแลว้ วา่ หากใครซอื้ อะไรมากนิ หรอื ใช้ ทรพั ยากรรไี ซเคลิ เพอ่ื ใหเ้ ดก็ และครนู ำ� ไปหมนุ เวยี น ก็จะต้องเเยก แยกขยะในมือของตัวเอง ถือว่าเป็น ใชต้ ่อไป การท�ำ Zero Waste ช้ินเล็กๆ” ครูปราณกี ล่าวดว้ ย ความภมู ิใจ “ศูนย์ทรัพยากรรีไซเคิลหรือ โรงเเยกขยะ กลายเปน็ แหลง่ ชอปปงิ เวลาเด็กๆ มาเเยกขยะ เขาก็จะ ขอเลือกของกลับไปใช้ ท่ีนี่จึงเป็น เหมือนขุมทรัพย์ขุมหนึ่งท่ีมาเเล้ว อย่าพลาดโอกาสหยิบขยะไปใช้งาน เม่ือนำ�ขยะเหล่านั้นไปสร้างช้ินงาน เสร็จ เขาก็จะเเยกให้เเล้วนำ�มา เกบ็ ไวท้ น่ี ี่ ความรกู้ ต็ ดิ ตวั ของเขาไป” การปลูกฝังแนวคิดการเเยกขยะผ่านการ ปฏบิ ตั จิ รงิ นนั้ ไมเ่ พยี งเเตท่ ำ� ใหเ้ ดก็ ไดเ้ ขา้ ใจทมี่ าทไี่ ป ของขยะ และเห็นภาพผลลัพธ์ของการเเยกขยะ ได้อย่างชัดเจน ทั้งครู พนักงาน และผู้ปกครอง กถ็ ูกปลูกฝงั เเนวคดิ นไี้ ปดว้ ยเชน่ กนั “เด็กๆ ครู พนักงาน ผู้ปกครองท่ีได้ปฏิบัติ เขาก็จะรู้สึกว่าเมื่อเขาเเยกขยะแล้ว ขยะน้ันมีท่ีไป ชีวิตใหม่ไร้ขยะ 89

องคก์ รตน้ เเบบ ขยะจดั การได้ดว้ ยนโยบายท่แี น่วเเน่ นโยบายจัดการขยะ ใครว่าสถานท่ีซึ่งเป็นศูนย์รวมคนจำ� นวนมากอย่าง ลดใช้ทรพั ยากร องค์กรนน้ั ไมส่ ามารถควบคุมการจดั การขยะได้ สสส. ส�ำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริม ศิรเิ กียรติ เหลียงกอบกิจ สุขภาพ (สสส.) คือ ตัวอย่างขององค์กรท่ีสามารถ สร้างผลลัพธ์การจัดการขยะที่ประสบผลส�ำเร็จ 90 GO ZERO WASTE เเละเหน็ ไดช้ ดั ดว้ ยวธิ กี ารลดใชท้ รพั ยากรทไี่ มจ่ ำ� เปน็ ผ่านนโยบายท่ีแน่วเเน่ ส�ำหรับค�ำถามท่ีว่า การจะ เป็นองค์กรที่สามารถควบคุมการสร้างขยะของ คนจ�ำนวนมากได้ต้องท�ำอย่างไร ทพ.ศิริเกียรติ เหลียงกอบกิจ รักษาการผู้ช่วยผู้จัดการและ ผู้อ�ำนวยการอาวุโสส�ำนักสนับสนุนการควบคุม ปจั จยั เสยี่ งทางสขุ ภาพ จะมาตอบคำ� ถามนใี้ หแ้ กเ่ รา “สสส. มีเเนวคิดในการที่จะจัดการเร่ืองขยะ เเละลดใช้ทรัพยากร โดยเชญิ ชวนทกุ คนมาช่วยกัน ‘คดิ กอ่ นใช้ คดิ กอ่ นซอ้ื ’ ทกุ ครงั้ ทเ่ี ราใชเ้ ราซอ้ื ของนน้ั ทำ� ใหเ้ กดิ ขยะขนึ้ โดยเฉพาะเรอื่ งของอาหารการกนิ ส่วนเรื่องของการประชุม ซ่ึงมีเป็นประจ�ำทุกวัน จากหลายๆ สำ� นกั ในหอ้ งประชมุ กจ็ ะใชเ้ เกว้ นำ�้ หรอื ภาชนะใสน่ ำ�้ ทไ่ี มใ่ ชพ่ ลาสตกิ ทำ� ใหส้ ามารถนำ� กลบั มาใช้ใหม่ได้ เร่ืองของเอกสารประกอบการประชุม เรากใ็ ชส้ อ่ื อเิ ลก็ ทรอนกิ สเ์ เทนเพอ่ื ลดการใชก้ ระดาษ 

ส�ำหรับเจ้าหนา้ ท่ี สสส. เรากร็ ณรงคใ์ หท้ กุ คน ประโยชนต์ อ่ ได้ เพอื่ เปน็ ตวั อยา่ งในเรอ่ื งของการลด มีแก้วน้�ำส่วนตัว ในร้านค้าเองก็รณรงค์ไม่ให้ถุง ใช้ทรัพยากรและการจัดการขยะท่ีดีที่คนอ่ืนเอาไป พลาสติก มีการเอาถุงผ้ามาวางไว้เผ่ือใครจ�ำเป็น ทำ� ตอ่ ได้”  ตอ้ งใช้ก็สามารถหยบิ ยมื ไปใชไ้ ด้” นอกจากนโยบายการลดใช้ทรัพยากร สสส. “เมอื่ นโยบายไดร้ บั ความรว่ มมอื ยังมีการจัดการขยะด้วยการแยกเพ่ือน�ำไปท้ิงในที่ ก็ จ ะ ส า ม า ร ถ ป รั บ เ ป ล่ี ย น เ ป ็ น ท่ีถูกต้องหรือน�ำไปใช้ให้เกิดประโยชน์ด้านอื่นๆ จิตสำ�นึกได้ ซึ่งเป็นสิ่งท่ีสำ�คัญ ไมเ่ หลอื ทง้ิ โดย ทพ.ศริ เิ กยี รตไิ ดอ้ ธบิ ายใหเ้ ราฟงั วา่ ในการร่วมสร้างสังคมท่ีปราศจาก “ในสว่ นของขยะทเ่ี หลอื จรงิ ๆ จะมกี ารเเยกขยะ เปน็ ขยะแหง้ ขยะเปียก เเละขยะท่สี ามารถน�ำกลับ ขยะในอนาคต” มารีไซเคิลใหม่ได้ ทั้งในบริเวณส�ำนักงานเเละที่ หอ้ งอาหาร ซงึ่ มกี ารเเยกขยะเปยี กออกมาเพอ่ื นำ� ไป ทพ.ศริ เิ กยี รตใิ หข้ อ้ มลู เพมิ่ เตมิ วา่ “จากนโยบาย หมกั เปน็ กา๊ ซชวี ภาพนำ� กลบั มาใชห้ งุ ตม้ และนำ้� หมกั การรณรงค์ที่ท�ำให้คนเข้าใจว่าท�ำไมเราต้องมา ชีวภาพใช้บ�ำรุงต้นไม้ ส่ิงนี้เป็นการสาธิตให้เห็นว่า ช่วยกันจัดการขยะ มันท�ำให้คนปรับพฤติกรรมได้ เศษอาหารท่ีดูเหมือนไร้ค่าก็เอามาท�ำประโยชน์ได้ จรงิ ๆ เเลว้ หลายคนกเ็ อาตวั อยา่ งดๆี เหลา่ นกี้ ลบั ไป ขยะพิษอย่าง แบตเตอร่ี หลอดไฟ ก็จะมีถังสีเเดง ใชท้ บี่ า้ น เมอ่ื เราพฒั นาจนพบวา่ สง่ิ นเี้ ปน็ จติ สำ� นกึ ได้ ท่ีติดป้ายไว้เฉพาะส�ำหรับรับขยะอันตรายท้ังหลาย ในอนาคตจติ สำ� นกึ ทสี่ รา้ งขน้ึ มาน้ี จะทำ� ใหป้ ระเทศ ภายในอาคารกเ็ ลอื กใชไ้ มอ้ ดั จากเศษวสั ดธุ รรมชาติ เรานา่ อยมู่ ากขนึ้ ปญั หาเรอ่ื งขยะลดลง สงิ่ เเวดลอ้ ม วัสดุทดแทนไมจ้ ากกล่องกระดาษ และการตกแต่ง กจ็ ะดีข้นึ ” ภายในดว้ ยแกนกระดาษ เปน็ ตน้ สสส. พยายามจะ สนบั สนนุ เรอ่ื งน้ี การนำ� เอาสงิ่ ทหี่ มดมลู คา่ เเลว้ มาใช้ ชีวิตใหม่ไร้ขยะ 91

แบรนด์ตน้ แบบ ขยะจดั การได้ตั้งเเต่ผผู้ ลติ Google ถึงเทคโนโลยีที่ก้าวหน้ามากขึ้นทุกวันจะมีส่วน ท�ำให้เกิดวัสดุมากมายออกสู่ท้องตลาด ขณะ Jim Miller เดียวกันก็กลับกลายเป็นขยะหลายหลากรูปแบบ แตบ่ รษิ ทั ผผู้ ลติ เซริ ฟ์ เวอรแ์ ละอปุ กรณค์ อมพวิ เตอร์ 92 GO ZERO WASTE ยักษ์ใหญ่ท่ีทรงอิทธิพลอย่างกูเกิลกลับไม่เติบโต ไปตามเทคโนโลยเี พยี งอยา่ งเดยี ว เเตย่ งั หนั มาใสใ่ จ และค�ำนึงถึงสิ่งเเวดล้อมด้วย โดย Mr.Jim Miller รองประธานกรรมการของบริษัทกูเกิลเปิดเผยว่า บริษัทได้เริ่มต้นแนวคิด ‘Cut the Crap’ โดยการ ลดขยะพลังงาน ขยะจากเศษวัสดุ ขยะอาหาร และของเสียจากน�้ำ รวมทั้งได้ยกตัวอย่างวิธีการ จัดการขยะเเตล่ ะประเภทไว้อีกด้วย ด้านขยะพลงั งาน กา๊ ซเหลอื ใช้ทีเ่ กิดข้ึน กูเกลิ จะน�ำไปแปลงเป็นพลังงานไฟฟ้าและความร้อน เพอ่ื ใชใ้ นการขบั เคลอื่ นการทำ� งานของบรษิ ทั ตอ่ ไป ด้านขยะวัสดุ เเม้ว่าบริษัทเเห่งน้ีจะมีการอัพเกรด อปุ กรณใ์ หมๆ่ เพอื่ พฒั นาการทำ� งานของเซริ ฟ์ เวอร์ ให้มีประสิทธิภาพมากข้ึน เเต่ขยะอิเล็กทรอนิกส์ รนุ่ เกา่ ทบ่ี รษิ ทั โละทงิ้ จะไมถ่ กู กำ� จดั ดว้ ยการฝงั กลบ แตน่ ำ� ไปขายตอ่ ใหแ้ กบ่ รษิ ทั อนื่ ๆ ทตี่ อ้ งการ สว่ นชนิ้ ส่วนท่ีขายไม่ได้นั้น กูเกิลจะน�ำมารีไซเคิลเพ่ือน�ำ กลับไปใช้ใหม่ต่อไป วัสดุภายในอาคารอย่าง

โต๊ะเก้าอ้ีท�ำงานก็เช่นกัน จะถูกน�ำไปรีไซเคิลใหม่ ท้องถ่ินมาใช้ในระบบหล่อเย็นให้แก่ศูนย์ข้อมูล ทำ� ใหบ้ รษิ ทั สามารถลดปรมิ าณขยะทจ่ี ะตอ้ งถกู นำ� แอตแลนตาของกเู กลิ เพอื่ ใหท้ รพั ยากรทมี่ อี ยถู่ กู ใช้ ไปฝงั กลบลงพน้ื ดนิ ไดม้ ากถงึ 10,000 ตนั ดา้ นขยะ อยา่ งเกิดประโยชน์ทส่ี ุด อาหาร กเู กลิ ไดส้ นบั สนนุ การลดปรมิ าณขยะอาหาร ณ ตอนนี้ ผลลพั ธก์ ารลดขยะของกเู กลิ มคี วาม ด้วยการเลือกใช้ผักผลไม้ท่ีรูปลักษณ์ไม่ผ่าน ก้าวหน้าอย่างต่อเนื่องไม่เเพ้เทคโนโลยีของบริษัท มาตรฐานส�ำหรับขายในตลาดมาเป็นวัตถุดิบใน เลยทเี ดยี วสาขายอ่ ยของกเู กลิ จำ� นวน6ใน14สาขา คาเฟ่และร้านอาหารของตน และเมื่อเศษอาหาร ไมม่ กี ารสง่ ขยะไปฝงั กลบลงพน้ื ดนิ อกี เเลว้ สว่ นขยะ เหล่านัน้ กลายเปน็ ขยะเหลือทิง้ กูเกิลจะน�ำไปหมัก อกี 86% ทเ่ี หลอื ถูกนำ� มาใชซ้ �้ำและรีไซเคิล  ท�ำปุ๋ยและบริจาคต่อไปเพ่ือก�ำจัดขยะอินทรีย์ บริษัทยักษ์ใหญ่แห่งนี้ตั้งหมุดหมายไว้ว่า เหลา่ น้ี ในภายภาคหน้า ตนจะก้าวเข้าสู่การเป็นบริษัทท่ีมี และสุดท้ายด้านของเสียจากน�้ำ บริษัทได้มี ของเสยี เหลือศูนย์อย่างเตม็ ตวั ใหไ้ ด้ การรีไซเคิลน้�ำเสียจากโรงงานบ�ำบัดน้�ำเสียใน อา้ งอิงข้อมูลจาก https://sustainability.google/projects/rews/, https://www.environmentalleader.com/2015/10/google-to-cut-the-crap-reduce- waste/, www.triplepundit.com/2016/09/googles-zero-waste-moonshot-inspire-tech-firms/ และ www.corporateecoforum.com/cutting-the-crap- 8-things-you-may-not-know-that-google-is-doing-to-reduce-waste/ อา้ งอิงขอ้ มูลภาพจาก http://positivebusinessconference.com/jim-miller/ ชีวิตใหม่ไร้ขยะ 93

Zero Waste World ประเทศตน้ แบบ ขยะจดั การได้ด้วยนโยบายขับเคล่อื น สหรัฐอเมริกา สง่ คนื ใหแ้ กผ่ ผู้ ลติ หา้ มครวั เรอื นทงิ้ เศษขยะลงหลมุ เมอื งโฮโนลูลู รัฐฮาวาย เมืองโฮโนลูลู ประกาศห้ามใช้ถุงพลาสติกแบบใช้ ฝังกลบโดยตรง ตอ้ งบำ� บัดและเเยกขยะกอ่ น คร้ังเดียวท้ิง ยกเว้นเฉพาะส�ำหรับใช้งานทางการ รวันดา แพทยเ์ ทา่ นั้น รวันดาประกาศให้ถุงพลาสติกเลวร้ายพอๆ กับ เมอื งซานฟรานซิสโก ซานฟรานซิสโกเป็นเมืองเเรกในสหรัฐอเมริกา ยาเสพตดิ ! อกี ทง้ั ยงั เปน็ ประเทศเเรกในทวปี แอฟรกิ า ท่ีประกาศห้ามใช้ถุงพลาสติกใส่สินค้า ต่อมาจึง ท่ีส่ังห้ามใช้ ผลิต ซื้อ ขายถุงพลาสติกและหีบห่อ ประกาศหา้ มใชข้ วดนำ�้ ดมื่ พลาสตกิ เเละเมอื่ ปี พ.ศ. พลาสตกิ ในสนิ คา้ บางประเภท โดยยกเวน้ พลาสตกิ 2559 เมอื งเเหง่ นกี้ ไ็ ดร้ ว่ มมอื กบั เมอื งลอสแองเจลสิ จากบางอุตสาหกรรมอย่าง โรงพยาบาล เป็นต้น และพอรต์ เเลนด์ ออกขอ้ บงั คับห้ามใชโ้ ฟม กฎข้อน้ีมีผลบังคับใช้ในปี พ.ศ. 2551 และมีบท ลงโทษทรี่ นุ เเรงสำ� หรบั ผทู้ ฝี่ า่ ฝนื นอกจากจะยกเลกิ การใช้พลาสตกิ เเลว้ รวันดายงั ลงทนุ ผลิตพลาสติก เดนมารก์ แบบ Oxo-biodegradable ซ่งึ สามารถยอ่ ยสลาย เดนมาร์กเป็นประเทศท่ีใช้ถุงพลาสติกจ�ำนวนน้อย ไดต้ ามธรรมชาตภิ ายใน 2 ปมี าใชท้ ดแแทนอกี ดว้ ย มาก โดยใช้ถุงพลาสติกแบบใช้ครั้งเดียวท้ิง เฉลี่ย คนละ 4 ถงุ ตอ่ ปี และใชถ้ งุ พลาสตกิ แบบใชซ้ ำ้� เฉลย่ี 70 ถงุ ตอ่ ปี หรอื นอ้ ยกวา่ 1.5 ถงุ ตอ่ สปั ดาห์ เดนมารก์ ประสบความส�ำเร็จมากในการน�ำขยะมารีไซเคิล นวิ ซีเเลนด์ โดยสามารถท�ำได้ถึง 95% ของขยะทั้งหมดเลย นวิ ซเี เลนดอ์ อกกฎหมายใหแ้ ตล่ ะครวั เรอื นตอ้ งจา่ ย ทเี ดยี ว สว่ นขยะทเ่ี หลอื จะถกู นำ� ไปเผาเพอื่ ผลติ เปน็ ค่าท้ิงขยะซ่ึงรวมอยู่ในภาษีค่าบ�ำรุงเมืองทุกๆ ปี ไฟฟา้ อีกท้ังยังก�ำหนดถุงขยะเฉพาะที่มีตราสภาเมือง เพ่ือให้ชาวเมืองซื้อไว้ส�ำหรับทิ้งขยะเปียกและขยะ ท่ีรีไซเคิลไม่ได้ ส่วนขยะอิเล็กทรอนิกส์และขยะ เยอรมนี ขนาดใหญน่ นั้ รฐั ออกกฎใหป้ ระชาชนตอ้ งนดั หมาย ประเทศเยอรมนีมีมาตรการออกกฎหมายเพื่อ กับสภาเมืองและเสียค่าจัดการขยะเม่ือสภาเมือง สิ่งเเวดล้อม โดยบังคับคัดแยกขยะที่ต้นทางเพ่ือ มารับขยะของตน นอกจากน้ันบรรจุภัณฑ์ประเภท การรีไซเคิลเป็นประเทศเเรกในยุโรป เก็บภาษีจาก ขวดและกระป๋องยังมีการบวกค่ามัดจ�ำเพ่ิม 2-25 กิจกรรมท�ำลายส่ิงเเวดล้อม ออกพระราชบัญญัติ เซนต์ตามแตป่ ระเภท โดยให้ประชาชนนำ� ขวดและ รับคืนบรรจุภัณฑ์ ผู้ผลิตต้องเป็นผู้รับผิดชอบซาก กระป๋องเหล่านั้นมาคืนยังตู้รับคืนท่ีซูเปอร์มาร์เก็ต บรรจุภัณฑ์ ร้านค้าปลีกต้องรับคืนบรรจุภัณฑ์เพ่ือ หรือร้านสะดวกซื้อเพอ่ื รับเงนิ มดั จ�ำคนื นบั เป็นการ 94 GO ZERO WASTE

สร้างนิสัยรักษ์โลกให้แก่ประชาชนชาวนิวซีเเลนด์ และต่อเนื่องมาจนถึงปัจจุบัน สิงคโปร์ได้ประกาศ ทกุ คน หมุดหมายด้านขยะในภายภาคหน้าของตนคือ การกลายเปน็ เมอื งปราศจากขยะภายในทศวรรษน้ี โมรอ็ กโก โดยตั้งเป้าว่าในปี พ.ศ. 2583 สิงคโปร์จะสามารถ ประเทศทถ่ี กู จดั ใหม้ ขี ยะถงุ พลาสตกิ มากเปน็ อนั ดบั ทำ� การรไี ซเคลิ ขยะใหไ้ ด้มากกว่า 90% สองรองจากสหรฐั อเมริกา ได้มกี ารประกาศห้ามใช้ ผลติ ซอ้ื ขายนำ� เขา้ สง่ ออกหรอื เเจกจา่ ยถงุ พลาสตกิ ออสเตรเลยี ใดๆ อย่างเป็นทางการแลว้ บริเวณอา่ วโคลส์ รฐั แทสเมเนีย มกี ารออกกฎห้าม ใช้ถุงพลาสติกแบบใช้คร้ังเดียวเป็นแห่งเเรกของ เอธิโอเปีย ออสเตรเลีย หลังจากกฎดังกล่าวมีผลบังคับใช้ ประเทศเอธิโอเปียได้มีค�ำสั่งห้ามผลิตและน�ำเข้า เพียงปีเเรกรัฐแทสเมเนียสามารถลดการใช้ถุง พลาสติกแบบใช้คร้ังเดียวท้ิงต้ังเเต่ปี พ.ศ. 2554 พลาสติกไดม้ ากถึง 350,000 ใบเลยทเี ดยี ว ซึ่งเป็นปีเดียวกับที่เอธิโอเปียพัฒนาโครงการ พลงั งานลมและพลงั งานความรอ้ นใตพ้ ภิ พ เพอ่ื การ เคนยา พฒั นาสง่ิ เเวดลอ้ มในประเทศ ในปีพ.ศ.2560เคนยาไดป้ ระกาศหา้ มผลติ จำ� หนา่ ย และใชถ้ งุ พลาสตกิ อยา่ งเตม็ รปู แบบ ผทู้ ฝี่ า่ ฝนื จะถกู เมยี นมา จ�ำคุกสูงสุด 4 ปี หรือปรับไม่เกิน 1.3 ล้านบาท หลายเมอื งในพมา่ มกี ารสงั่ หา้ มใชถ้ งุ พลาสตกิ ขนาด โดยประมาณ กฎหมายนี้นับเป็นก้าวส�ำคัญของ เล็กและมีลักษณะบางมาต้ังเเต่ 22 เมษายน เคนยาในการขับเคล่ือนประเทศให้ปราศจากขยะ พ.ศ. 2554 เป็นตน้ มา อกี ทงั้ ยังออกกฎห้ามร้านคา้ พลาสติก และรา้ นจำ� หนา่ ยของชำ� เกบ็ หรอื จำ� หนา่ ยผลติ ภณั ฑ์ และเชือกพลาสติก ด้านของโรงงาน หากไม่หยุด การผลติ พลาสตกิ ชนดิ ดงั กลา่ ว จะถกู ยดึ ใบอนญุ าต และดำ� เนินการตามกฎหมาย สงิ คโปร์ สิงคโปร์ได้เร่ิมโครงการ Zero Waste มาตั้งเเต่ปี พ.ศ. 2520 โดยมวี ธิ กี ารกำ� จดั ขยะคอื การนำ� ขยะมา ถมทะเลเพอื่ สรา้ งเเผน่ ดนิ ใหม่ ซงึ่ ทำ� มาอยา่ งจรงิ จงั ชีวิตใหม่ไร้ขยะ 95

Taiwan ไตห้ วัน : เมอื งท่ขี ยะตกไมถ่ ึงพ้นื 96 GO ZERO WASTE

จากเมืองท่ีถูกขนานนามว่า ‘เกาะแห่งขยะ’ ในปี เสยี งเพลงมา ไดเ้ วลาทง้ิ ขยะเเลว้ ส!ิ พ.ศ. 2525 มปี รมิ าณขยะ 1.3 ลา้ นตนั จนประชาชน รถเก็บขยะของไต้หวันนั้นมีเพลงประจ�ำรถที่ชาว ชาวไต้หวันต้องเรียกร้องให้เป็นปัญหาที่รัฐบาล ไตห้ วนั คนุ้ หเู ปน็ อยา่ งดี มที ำ� นองคลา้ ยเพลงทเี่ รามกั ต้องเรง่ จดั การ ‘Trash doesn’t touch the ground’ จะได้ยินจากรถขายไอศครมี คอื เพลง A Maiden’s หรอื เมอื งทข่ี ยะไมต่ กถงึ พน้ื นโยบายแกป้ ญั หาขยะ Prayer และเพลง Fur Elise เพื่อส่งสัญญาณให้ ดว้ ยการรบั ผดิ ชอบขยะของตนเองจงึ เกดิ ขนึ้ ในเวลา ผคู้ นเอาขยะมาทิ้ง เพยี ง 14 ปี ในปี พ.ศ. 2554 ขยะในครวั เรอื นไตห้ วนั ตามจดุ จอดรถขยะตา่ งๆ ทมี่ ที งั้ หมด 4,000 จดุ ลดลงจาก 1.14 กิโลกรัมต่อวัน เหลือเพียง 0.43 รถขยะของท่ีนี่จะมายังจุดจอดต่างๆ 2 ครั้งต่อวัน กิโลกรัมต่อวัน และมีอัตราการรีไซเคิลขยะเพิ่มข้ึน ในช่วงเวลาคนไปท�ำงานและหลังคนเลิกงาน โดย 60% แตไ่ ตห้ วนั ยงั คงวางเปา้ หมายในอนาคตตอ่ ไป รถขยะจะแวะเวียนมาเก็บขยะ 5 วันต่อสัปดาห์ โดยตง้ั หมดุ หมายไวว้ า่ ประเทศจะสามารถลดปรมิ าณ ส่วนรถขยะส�ำหรับทิ้งขยะท่ีสามารถรีไซเคิลได้ ขยะพลาสติกให้เป็นศูนย์ได้ภายในปี พ.ศ. 2573 จะมา 2 วนั ตอ่ สัปดาห์ หรอื อีก 12 ปีข้างหน้า นอกจากเสียงเพลงจะท�ำหน้าท่ีส่งสัญญาณ มาดกู นั ดกี วา่ วา่ เหตใุ ดไตห้ วนั จงึ ถกู ขนานนาม วา่ รถขยะมาเยอื นตามพนื้ ทนี่ นั้ ๆ เเลว้ ทไี่ ตห้ วนั ยงั มี ว่าเป็นหนึง่ ในประเทศทมี่ ีการจัดการขยะดีท่สี ุด แอปพลิเคชันที่ช่วยค้นหาต�ำแหน่งของรถขยะ เพื่ออำ� นวยความสะดวกในการทงิ้ ขยะอกี ดว้ ย ขยะใคร ขยะมนั หน่ึงในนโยบายการจัดการขยะของไต้หวันคือ รถขยะ ลดขยะ การลดการจัดต้ังถังขยะรองรับในพ้ืนท่ีสาธารณะ รถเก็บขยะแบ่งออกเป็น 2 ประเภทด้วยกันคือ ยกเลิกการตั้งถังขยะสาธารณะไว้ในบริเวณท่ีพัก รถสีขาวส�ำหรับขยะรีไซเคิล ซ่ึงจะรับขยะรีไซเคิล อาศัย รวมถึงสั่งหา้ มใหป้ ระชาชนน�ำถุงขยะมาวาง ทถ่ี กู แบง่ ยอ่ ยออกเปน็ 13 ประเภท เชน่ อะลมู เิ นยี ม ในพ้ืนท่ีสาธารณะเพื่อให้ขยะของเเต่ละคนหรือ เหล็ก พลาสติก แกว้ อปุ กรณ์ไอที แบตเตอร่ี ยาง ครวั เรอื นถกู รบั ผดิ ชอบและจดั การดว้ ยตวั ประชาชน หลอดไฟ ฯลฯ โดยทกุ ชนิ้ จะตอ้ งถกู ทำ� ความสะอาด เอง ก่อนจะถึงเวลาที่รถขยะมารบั ขยะไป ก่อนน�ำไปทิ้งเท่าน้ัน และรถสีเหลืองส�ำหรับขยะ ทไ่ี มส่ ามารถรไี ซเคลิ ได้ ซง่ึ จะเกบ็ ขยะทวั่ ไป และนำ� ถงุ ขยะมคี า่ (ใชจ้ า่ ย) ถงั ขยะบริเวณท้ายรถออกมาอกี 2 ใบ สำ� หรับเก็บ ในการเปลี่ยนพฤติกรรมให้ประชาชนมีส่วนร่วม เศษอาหารเพื่อน�ำไปเป็นอาหารสัตว์ และของสด ในการเเยกขยะ รฐั บาลจงึ ออกนโยบายใหป้ ระชาชน เพื่อน�ำไปท�ำปุ๋ยหมักหรือน�้ำหมักชีวภาพส�ำหรับ ท้ิงขยะทั่วไปที่ไม่สามารถรีไซเคิลได้ในถุงขยะท่ี บำ� รงุ ตน้ ไม้ในสวนสาธารณะ รฐั บาลก�ำหนดเทา่ น้ัน โดยถงุ ขยะดังกล่าวสามารถ เมื่อรถขยะมาถึงจุดท้ิงขยะต่างๆ ประชาชน หาซ้ือได้จากร้านค้าทั่วไป บริเวณถุงขยะน้ันจะมี จะรีบน�ำขยะของตนมาทิ้งท่ีรถบรรจุขยะเเต่ละ ตราสัญลักษณ์ของรัฐบาลบ่งบอก มีหลายขนาด ประเภท โดยมีเจ้าหน้าท่ีคอยเช็กความถูกต้องใน ซ่ึงเเต่ละขนาดก็จะมีราคาต่างกัน เงินที่เสียไปเพื่อ การเเยกขยะอย่างใกล้ชิด เพ่ือให้ขยะเเต่ละชนิด ซอื้ ถงุ ขยะนจ้ี ะถกู นำ� ไปเปน็ คา่ ใชจ้ า่ ยในการจดั การ ไปส่ปู ลายทางทเ่ี หมาะสม ขยะที่ประชาชนท้ิงนั่นเอง หากใครทิ้งขยะเยอะ ตอ้ งใชถ้ ุงใหญ่ กเ็ สยี คา่ ใช้จา่ ยเเพงขน้ึ นนั่ เอง อ้างอิงข้อมูลจาก https://minimore.com, https://99percentinvisible. org, https://medium.com ข้อมูลภาพ https://www.wsj.com/articles/taiwan-the-worlds-genius- es-of-garbage-disposal-1463519134 ชีวิตใหม่ไร้ขยะ 97

Japan ญี่ปนุ่ : เมืองไร้ขยะ เพราะประชาชนมวี นิ ยั 98 GO ZERO WASTE

หากลองจินตนาการถึงถนนในประเทศญี่ปุ่น บรรจุภัณฑ์ กระป๋อง ฯลฯ หนึ่งในภาพท่ีหลายคนต่างนึกถึงก็คือ ความเป็น 4. ขยะอันตราย จะถูกส่งไปโรงงานก�ำจัดมูลฝอย ระเบยี บและบา้ นเมอื งสะอาดตา ใครจะรวู้ า่ เมอื่ 30 อันตราย เพื่อก�ำจัดด้วยเทคโนโลยีท่ีเป็นมิตรต่อ ปที เ่ี เล้ว ญ่ปี นุ่ น้ันเคยเกิดปัญหาขยะลน้ เมอื งจนถงึ ส่งิ เเวดลอ้ ม ขั้นประกาศเป็นวาระแห่งชาติเลยทีเดียว แต่ด้วย 5. ขยะขนาดใหญ่ เช่น เคร่อื งใชไ้ ฟฟ้า เครอื่ งเรอื น การแก้ไขปัญหาอย่างจริงจังที่ภาครัฐรณรงค์อย่าง เฟอร์นิเจอร์ต่างๆ ซึ่งจะต้องเสียค่าใช้จ่ายในการ เครง่ ครดั ประชาชนแยกขยะในครวั เรอื นอยา่ งมวี นิ ยั ทิ้งให้กับทางราชการ และจะมีก�ำหนดวันทิ้งไว้ ปญั หาขยะลน้ เมอื งจงึ หมดไปในทส่ี ดุ ญปี่ นุ่ กลายเปน็ โดยเฉพาะเชน่ กนั ประเทศที่มองไปทางไหนก็สะอาดตา อีกทัง้ ยงั เป็น หมุดหมายท่ีชาวไทยหลายคนอยากไปเย่ียมเยือน คู่มอื ลดขยะ ฉบับเคร่งครัด มาดซู วิ า่ กลยทุ ธก์ ารสรา้ งวนิ ยั ของเเดนอาทติ ยอ์ ทุ ยั ญป่ี นุ่ มกี ารคดั แยกขยะเเตกตา่ งกนั ไปในเเตล่ ะพนื้ ท่ี มอี ะไรบา้ ง หรือเทศบาล ดังนั้นเม่ือมีใครย้ายเข้าไปอยู่ใหม่ใน พนื้ ทไ่ี หน กจ็ ะไดร้ บั คมู่ อื เเนะนำ� เกยี่ วกบั การคดั เเยก ท้งิ ถูก กไ็ ม่มีขยะ ขยะของพ้นื ทีน่ ัน้ ๆ ดว้ ย โดยในเอกสารจะให้ขอ้ มลู ญี่ปุ่นมีการเเยกขยะอย่างเคร่งครัด ชาวญี่ปุ่นต้อง เกี่ยวกับการจ�ำแนกขยะเเละจัดการขยะเเต่ละ เเยกขยะอย่างนอ้ ย 8 ประเภท คือ ขยะเศษอาหาร ประเภท และวันเวลาที่รถขยะจะมาเก็บขยะแต่ละ (ต้องเเยกน้�ำออกก่อนทิ้ง) ฉลากสินค้าพลาสติก ประเภท เพอื่ ใหช้ าวญปี่ นุ่ สามารถจดั การขยะตงั้ เเต่ แกว้ พลาสตกิ กระปอ๋ ง กระดาษ ขยะอนั ตราย และ ตน้ ทางไดอ้ ยา่ งถกู ตอ้ ง หากผใู้ ดเเยกขยะผดิ ประเภท ขยะท่ีมีขนาดใหญ่ โดยขยะเหล่านั้นสามารถแบ่ง ถุงขยะของคนคนน้ันก็จะไม่ถูกรถขยะเก็บไป ออกเปน็ 5 ประเภทกวา้ งๆ ได้ ดังนี้ บา้ งถูกตกั เตอื นหรอื ถงึ ข้นั ปรับเลยทีเดยี ว 1. ขยะท่ีสามารถเผาได้ ต้องบรรจุลงถุงพลาสติก เนื้อหนามาตรฐานตามท่ีรัฐบาลก�ำหนด ขยะ ออกกฎ ลดขยะ ประเภทนจ้ี ะถกู นำ� เขา้ เตาเผาขยะเกดิ เปน็ ความรอ้ น เพื่อสร้างระเบียบวินัยในการจัดการขยะในสังคม มาผลติ เปน็ ไฟฟ้าใหแ้ ก่บ้านเรือน รัฐบาลญี่ปุ่นจึงออกกฎหมายเพื่อสร้างให้เกิด 2. ขยะทไ่ี มส่ ามารถเผาได้ เช่น ของใช้ท่ีท�ำจากยาง ความรับผิดชอบเร่ืองขยะอย่างครอบคลุมทุกภาค เครื่องหนัง แผ่นซีดี ฯลฯ ขยะประเภทนี้จะต้อง สว่ น เชน่ ผผู้ ลติ สนิ คา้ บางประเภทมคี วามรบั ผดิ ชอบ ท้ิงในถุงที่ระบุว่าเป็น ขยะเผาไม่ได้ เท่าน้ัน โดย ในการน�ำบรรจุภัณฑ์ของตนกลับมาใช้ใหม่ ปลายทางของขยะเหล่าน้ีจะถูกส่งเข้าโรงคัดเเยก ประชาชนต้องเสียเงินซ้ือถุงขยะใบละ 5 เยน ขยะเพ่ือน�ำไปใชป้ ระโยชนต์ อ่ ไป  หรือประมาณ 1.50 บาทเพ่ือเป็นค่าจัดการขยะ 3. ขยะรีไซเคิล ถึงจะเป็นขยะรีไซเคิลได้เหมือนกัน ให้แก่รัฐ ยิ่งใครมีขยะมากก็ต้องเสียค่าถุงมากขึ้น เเต่ชาวญ่ีปุ่นจะไม่ทิ้งขยะเหล่าน้ันรวมกัน เพราะ ด้วย เทศบาลต้องออกแบบเเละจัดโปรแกรม ท่ีน่ีมีการแบ่งประเภทยิบย่อยลงไปอีกเพ่ือความ การจัดการขยะให้มีประสิทธิภาพ ฯลฯ เมื่อมีการ สะดวกในการน�ำไปใช้ประโยชน์ต่อไป เช่น ขยะ ลงมอื จดั การขยะในทกุ ภาคสว่ น ปญั หาขยะกจ็ ะถกู ประเภทกระดาษ ขวดพลาสติก พลาสติกห่อ ขจัดไปได้โดยงา่ ย อ้า ง อิ ง ข้อ มู ล จ า ก   h t t p : / / o k n a t i o n . n a t i o n t v . t v / b l o g / K u n c h i l a G o l f /  2015/03/14/entry-2, ส�ำนกั ส่ิงเเวดลอ้ ม กรุงเทพมหานคร ชีวิตใหม่ไร้ขยะ 99