นิทรรศการพระเทพ-แปลง

เจา้ ฟ้ านกั อ่าน สปั ดาหว์ นั รกั การอา่ น ประจาปี ๒๕๖๓ หอ้ งสมดุ ประชาชน “เฉลิมราชกมุ ารี” อาเภอแกง้ สนามนาง จงั หวดั นครราชสมี า จดั ทาขนึ้ เพอื่ เทิดพระเกียรติ สมเด็จพระกนษิ ฐาธิราชเจา้ กรมสมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ าฯ สยามบรมราชกมุ ารี เนอ่ื งในวนั พระราชสมภพ

พระราชประวตั ิ พระราชสมภพ สมเด็จพระกนษิ ฐาธิราชเจา้ กรมสมเด็จพระเทพ รตั นราชสดุ าฯ สยามบรมราชกมุ ารี เสด็จพระราชสมภพ เมอ่ื วนั เสารท์ ่ี 2 เมษายน พ.ศ. 2498 (ตรงกบั วนั ขน้ึ 10 คา่ เดอื น 5 ปี มะแม สปั ตศก) ณ พระท่ีนงั่ อมั พร สถาน พระราชวงั ดสุ ิต เป็ นสมเด็จพระเจา้ ลกู เธอพระองคท์ ่ี 3 ในพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภมู พิ ลอ ดลุ ยเดชมหาราช และสมเด็จพระนางเจา้ สิริกติ ิ์ พระบรมราชนิ นี าถ พระบรมราชชนนพี นั ปี หลวง

การศึกษา พระองคท์ รงเริ่มเขา้ รบั การศึกษาระดบั อนบุ าลทโ่ี รงเรียนจิตรลดา เมอ่ื ทรงเรียนจบชนั้ ประถมศึกษาตอนปลาย หลงั จากนนั้ พระองคท์ รง สอบเขา้ ศึกษาตอ่ ในระดบั อดุ มศึกษา ณ คณะอกั ษรศาสตร์ จฬุ าลงกรณ์ มหาวิทยาลยั พระองคท์ รงสาเร็จการศึกษาไดร้ บั ปริญญาอกั ษรศาสตร บณั ฑติ สาขาประวตั ศิ าสตร์ เกียรตนิ ยิ มอนั ดบั หนง่ึ เหรียญทอง ดว้ ย คะแนนเฉล่ยี 3.98 พระองคท์ รงเขา้ ศึกษาตอ่ ในระดบั ปริญญาโท ดา้ น จารึกภาษาตะวนั ออก จฬุ าลงกรณม์ หาวิทยาลยั และพระองคท์ รงเขา้ ศึกษาตอ่ ในระดบั ปริญญาเอก ณ คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลยั ศรี นครินทรวิโรฒ

พระอจั ฉรยิ ภาพ ดา้ นภาษา เมอ่ื พระองคท์ รงเขา้ เรียนที่โรงเรียนจิตรลดานน้ั ทรงไดร้ บั การถา่ ยทอดความรทู้ างดา้ น ภาษาทง้ั ภาษาไทย ภาษาบาลี ภาษาเขมร ภาษาองั กฤษ และภาษาฝรงั่ เศส โดยภาษาไทยนนั้ พระองค์ ทรงเช่ียวชาญทง้ั ดา้ นหลกั ภาษา วรรณคดี และศิลปะไทย เมือ่ ทรงเขา้ ศึกษา ณ คณะอกั ษรศาสตร์ จฬุ าลงกรณม์ หาวิทยาลยั นนั้ พระองคท์ รง เลอื กเรียนสาขาประวัตศิ าสตรเ์ ป็ นวิชาเอก และวิชาภาษาไทย ภาษาบาลี และภาษาสนั สกฤตเป็ นวิชาโท ทาใหท้ รงศึกษาวิชาภาษาไทยในระดบั ชนั้ สงู และละเอียดลึกซึ้งย่ิงขนึ้ ทงั้ ดา้ นภาษาและวรรณคดี สว่ น ภาษาบาลแี ละสนั สกฤตนน้ั ทรงศึกษาทง้ั วิธกี ารแบบดงั้ เดิมของไทย คือ แบบท่ีเรียนกันในพระอาราม ตา่ ง ๆ และแบบภาษาศาสตรซ์ ่ึงเป็ นวิธกี ารตะวันตก ตงั้ แตไ่ วยากรณข์ นั้ พ้ืนฐานไปจนถึงขน้ั สงู และ เรียนตามวิธกี ารอินเดยี โบราณเป็ นพิเศษในระดบั ปริญญาโท

ดา้ นดนตรี พระองคท์ รงเป็ นผเู้ ช่ยี วชาญดา้ นดนตรีไทยผหู้ นงึ่ โดยทรงใชเ้ คร่ืองดนตรีไทยไดท้ กุ ชนดิ แตท่ ่ี โปรดทรงอยปู่ ระจา คอื ระนาด ซอ และฆอ้ งวง โดยเฉพาะระนาดเอก พระองคท์ รงเริ่มหดั ดนตรี ไทย ในขณะที่ทรงศึกษาอย่ชู นั้ มธั ยมศึกษาปี ท่ี 2 โรงเรียนจิตรลดา โดยทรงเลอื กหัดซอดว้ งเป็ น เคร่ืองดนตรีช้ินแรก และไดท้ รงดนตรีไทยในงานปิ ดภาคเรียนของโรงเรียน รวมทง้ั งานวันคืนสู่ เหยา้ รว่ มกบั วงดนตรีจิตรลดาของโรงเรียนจิตรลดาดว้ ย หลงั จากที่ทรงเขา้ ศึกษาใน ระดบั อดุ มศึกษา ณ คณะอกั ษรศาสตร์ จฬุ าลงกรณม์ หาวิทยาลยั พระองคท์ รงเขา้ รว่ มชมรม ดนตรีไทยของสโมรสรนสิ ิตจฬุ าลงกรณม์ หาวิทยาลยั และคณะอกั ษรศาสตร์ โดยทรงเลน่ ซอดว้ ง เป็ นหลกั และทรงเริ่มหดั เลน่ เคร่ืองดนตรีไทยชิน้ อื่น ๆ ดว้ ย ในดา้ นการขบั รอ้ ง พระองคท์ รงสนพระทยั ในดา้ นการขบั รอ้ งเพลงไทย โดยทรงเริ่มฝึ กหัดการ ขบั รอ้ งดว้ ยพระองคเ์ องเมื่อครง้ั ยงั ทรงศึกษาอยู่ ณ โรงเรียนจิตรลดา] ทรงเร่ิมตน้ เรียนการขบั รอ้ งกบั เจริญใจ สนุ ทรวาทิน อาจารยป์ ระจาชมรมดนตรีไทย สโมสรนสิ ิตจฬุ าลงกรณ์ มหาวิทยาลยั และทรงพระราชนพิ นธบ์ ทขบั รอ้ งเพลงไทยสาหรบั พระราชทานใหแ้ ก่ สถาบนั การศึกษาและวงดนตรีไทยเพ่ือนาไปบรรเลงและขบั รอ้ งเนอ่ื งในโอกาสตา่ ง ๆ

ดา้ นพระราชนิพนธ์ พระองคโ์ ปรดการอ่านหนงั สอื และการเขยี นมาตง้ั แตท่ รงพระเยาว์ รวมกบั พระปรีชาสามารถ ทางดา้ นภาษาทง้ั ภาษาไทยและตา่ งประเทศ รอ้ ยแกว้ และรอ้ ยกรอง ดงั นนั้ จึงทรงพระราชนพิ นธ์หนงั สอื ประเภทตา่ ง ๆ ออกมามากกว่า 100 เลม่ ซึ่งมีหลายหลากประเภททง้ั สารคดีท่องเท่ียวเมอ่ื เสด็จพระราช ดาเนนิ เยือนตา่ งประเทศ เชน่ เกล็ดหิมะในสายหมอก ทศั นะจากอินเดีย มนตร์ กั ทะเลใต้ ประเภทวิชาการ และประวตั ศิ าสตร์ เชน่ บนั ทึกเร่ืองการปกครองของไทยสมยั อยธุ ยาและตน้ รตั นโกสินทร์ หนงั สือ สาหรบั เยาวชน เชน่ แกว้ จอมแกน่ แกว้ จอมซน หนงั สอื ท่ีเกยี่ วขอ้ งกบั พระบรมวงศานวุ งศไ์ ทย เชน่ สมเด็จแมก่ บั การศึกษา สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนกี บั พระราชกรณียกจิ พระราชจริยาวัตร ดา้ นการศึกษา ประเภทพระราชนพิ นธแ์ ปล เชน่ หยกใสรา่ ยคา ความคิดคานงึ เก็จแกว้ ประกายกวี และ หนงั สอื ทวั่ ไป นอกจากน้ี ยงั ทรงพระราชนพิ นธเ์ พลงเป็ นจานวนมาก โดยบทเพลงท่ีดงั และนามาขบั รอ้ ง บ่อยครง้ั ไดแ้ ก่ เพลงสม้ ตา

พระราชกรณียกิจ ดา้ นการศึกษา เมอ่ื พระองคท์ รงสาเร็จการศึกษาในระดบั อดุ มศึกษาแลว้ ทรงเขา้ รบั ราชการเป็ นพระอาจารยป์ ระจา กองวิชากฎหมายและสงั คมศาสตร์ สว่ นการศึกษา โรงเรียนนายรอ้ ยพระจลุ จอมเกลา้ ตามคากราบ บงั คมทลู เชิญของพลตรียทุ ธศักดิ์ คลอ่ งตรวจโรค ผบู้ ญั ชาการโรงเรียนนายรอ้ ยพระจลุ จอมเกลา้ ใน ขณะนน้ั ทรงสอนวิชาประวัตศิ าสตรไ์ ทยและสงั คมวิทยา พระองคจ์ ึงทรงเป็ น \"ทลู กระหมอ่ มอาจารย\"์ สาหรบั นกั เรียนนายรอ้ ยตงั้ แตน่ นั้ ตอ่ มา เมื่อมกี ารตง้ั กองวิชาประวตั ศิ าสตรข์ ้ึนในปี พ.ศ. 2530 พระองคท์ รงดารงตาแหนง่ เป็ นผอู้ านวยการกองวิชาประวตั ศิ าสตรจ์ นถึงปัจจบุ นั และทรงไดร้ บั การ โปรดเกลา้ ฯ แตง่ ตงั้ ใหเ้ ป็ นศาสตราจารย์ สว่ นการศึกษา ประจาโรงเรียนนายรอ้ ยพระจลุ จอมเกลา้ เม่อื วนั ที่ 2 มิถนุ ายน พ.ศ. 2529] และเป็ นศาสตราจารย์ สว่ นการศึกษา ประจาโรงเรียนนายรอ้ ยพระ จลุ จอมเกลา้ (อตั ราจอมพล) เมื่อปี พ.ศ. 2543 นอกจากน้ี พระองคย์ งั ไดท้ รงรบั เชิญเป็ นพระ อาจารยส์ อนในสถาบนั อดุ มศึกษาตา่ ง ๆ เชน่ จฬุ าลงกรมหาวิทยาลยั มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร์ โดยเฉพาะท่ีมหาวิทยาลยั ศรีนครินทรวิโรฒนน้ั พระองคไ์ ดร้ บั การโปรดเกลา้ ฯ แตง่ ตง้ั ใหเ้ ป็ น ศาสตราจารยพ์ ิเศษ สาขาพฒั นาศึกษาศาสตรด์ ว้ ย

ดา้ นการพฒั นาหอ้ งสมดุ และการรหู้ นงั สือ สมเด็จพระกนษิ ฐาธิราชเจา้ กรมสมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ าฯ สยามบรมราชกมุ ารี ทรงสนพระทยั การอ่าน และการพฒั นาหอ้ งสมดุ ทรงรบั สมาคมหอ้ งสมดุ แห่งประเทศไทยฯไวใ้ นพระราชปู ถมั ภ์ เมือ่ วันที่ 2 กนั ยายน พ.ศ. 2519 หลายโอกาสท่ีเสด็จพระราชดาเนนิ ตา่ งประเทศ ไดเ้ สด็จเย่ียมและทรงดงู านหอ้ งสมดุ ชนั้ นาหลายแห่ง ซ่ึงไดพ้ ระราชทานขอ้ แนะนาแกส่ มาคมหอ้ งสมดุ แหง่ ประเทศไทยฯ] และบรรณารกั ษไ์ ทยใน การนาความรไู้ ปพฒั นาหอ้ งสมดุ โรงเรียนและหอ้ งสมดุ ประชาชนรวมทงั้ หอ้ งสมดุ ประชาชนเฉลิมราชกมุ ารี ที่เป็ นแหลง่ เรียนรเู้ พื่อขยายโอกาสใหป้ ระชนในการพฒั นาการรหู้ นงั สือ นอกจากนยี้ งั ทรงพระกรณุ าเสด็จ พระราชดาเนนิ เป็ นองคป์ ระธานในการประชมุ สามญั ประจาปี ของสมาคมหอ้ งสมดุ แห่งประเทศไทยฯเสมอมา รวมทง้ั ไดเ้ สด็จพระราชดาเนนิ แทนพระองคพ์ ระบาทสมเด็จพระเจา้ อยหู่ วั ทรงเป็ นประธานในโอกาสท่ีประเทศ ไทยเป็ นเจา้ ภาพการประชมุ สมาพนั ธส์ มาคมหอ้ งสมดุ ฯนานาชาติ (IFLA) และมีพระราชดารสั เปิ ดการประชมุ IFLA ครงั้ ที่ 65 ที่กรงุ เทพมหานครในปี 1999

ดา้ นการต่างประเทศ พระองคไ์ ดเ้ สด็จพระราชดาเนนิ เยือนตา่ งประเทศเป็ นครง้ั แรกเมอื่ คราวท่พี ระบาทสมเด็จ พระบรมชนกาธิเบศร มหาภมู ิพลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรและสมเด็จพระนางเจา้ สิริกิติ์ พระบรมราชนิ นี าถ พระบรมราชชนนพี นั ปี หลวง เสด็จฯ เยือนสหรฐั อเมริกาและ ประเทศในยโุ รปอยา่ งเป็ นทางการ ระหวา่ ง ปี พ.ศ. 2503-2504 ในขณะท่ีมพี ระชนมายุ 5 พรรษา หลงั จากนน้ั พระองคก์ ็เสด็จพระราชดาเนนิ เยือนตา่ งประเทศเป็ นจานวนหลายครงั้ โดยการเสด็จฯ นน้ั พระองคเ์ สด็จฯ ทงั้ ในฐานะผแู้ ทนพระองค์ พระราชอาคนั ตกุ ะหรือ อาคนั ตกุ ะของรฐั บาลประเทศตา่ ง ๆ อยา่ งเป็ นทางการ รวมทงั้ เสด็จฯ เป็ นการสว่ น พระองค์ ซ่ึงนอกจากจะทรงงานเพ่ือเชอ่ื มสมั พนั ธไมตรีระหวา่ งประเทศแลว้ พระองคย์ งั เสด็จฯ ทอดพระเนตรสงั คม วฒั นธรรม สถานท่ีตา่ ง ๆ และทรงไดแ้ ลกเปล่ียนความคิดเห็น กบั ผเู้ ชย่ี วชาญในสาขาตา่ ง ๆ ของประเทศนนั้ ๆ และไดท้ รงนาความรแู้ ละประสบการณท์ ่ี ทรงไดท้ อดพระเนตรและจดบนั ทึกมาประยกุ ตใ์ ชก้ บั การทรงงานภายในประเทศดว้ ย ซึ่งการ เสด็จฯ ทรงงานในตา่ งประเทศของพระองคท์ าใหห้ นงั สอื พิมพฝ์ รงั่ เศสว่าถวายพระราช สมญั ญานามแดพ่ ระองคว์ า่ “เจา้ ฟ้ านกั ดงู าน” หรือ “Le Princesse Stagiaire

หนงั สอื นม้ี มี ากมายหลายชนดิ นาดวงจิตเริงร่ืนชนื่ สดใส ใหค้ วามรสู้ าเริงบนั เทิงใจ ฉนั จึงใฝ่ ใจสมานอ่านทกุ วนั มวี ิชาหลายอยา่ งตา่ งจาพวก ลน้ สะดวกคน้ ไดใ้ หส้ ขุ สนั ต์ วิชาการสรรมาสารพนั ชวั่ ชวี นั ฉนั อา่ นไดไ้ มเ่ บื่อเลย บทพระราชนพิ นธข์ องสมเด็จพระกนษิ ฐาธิราชเจา้ กรมสมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ าฯ สยามบรมราชกมุ ารี ดว้ ยเกลา้ ดว้ ยกระหมอ่ มขอเดชะ ขา้ พระพทุ ธเจา้ หอ้ งสมดุ ประชาชน “เฉลิมราชกมุ ารี” อาเภอแกง้ สนาม นาง จงั หวดั นครราชสีมา