วัฒนธรรมและประเพณีทางภาคเหนือ

Culture and traditions of the north

จดั ทำโดย นำงสำว สธุ ิตำ ซ่อื ตรง เลขท่3ี 4 นำงสำว วิไลวรรณ เจรญิ รตั น์ เลขท่ี30 นำย นครินทร์ เรอื งประกำย เลขท่ี5 นำยธนั วำ เปรมพงษ์ เลขท่ี18 นำย ณัฐวฒุ ิ วนั ดี เลขท่ี17 นำย สโรชำ ดมี ำก เลขท่ี9 นำย เรอื งศกั ด์ิ บญุ ปกครอง เลขท่1ี นำเสนอ ครู อมรรตั น์ พนั ธุพ์ มิ พ์ โรงเรยี นบำงปะหนั อำเภอบำงปะหนั จงั หวดั พระนครศรอี ยธุ ยำ

สารบญั เร่อื ง หนา้ ความเป็นมาของวฒั นธรรมของภาคเหนือ 1 วฒั นธรรมการกนิ 2-3 วฒั นธรรมในทอ้ งถน่ิ ของภาคเหนอื 4 วฒั นธรรมทเ่ี ก่ยี วกบั ศาสนา-ความเชอ่ื 5 ประเพณีของภาคเหนือ 6

ภำคเหนือ หรอื ลำ้ นนำ ดนิ แดนแหง่ ควำมหลำกหลำยทำงประเพณีและ วฒั นธรรมท่มี ีควำมน่ำสนใจไม่นอ้ ยไปกว่ำภำคอน่ื ของไทย เพรำะเป็นเมอื งท่เี ตม็ ไป ดว้ ยเสน่หม์ นตข์ ลงั ชวนใหน้ ่ำข้ึนไปสมั ผสั ควำมงดงำมเหลำ่ น้ีย่งิ นกั สว่ นบรรดำ นกั ทอ่ งเท่ยี วท่ไี ปเย่ยี มชม ตำ่ งกป็ ระทบั ใจกบั สถำนท่ที ่องเท่ยี วมำกมำยและน้ำใจอนั ลน้ เหลอื ของชำวเหนือ ดงั น้นั ใครท่ยี งั ไม่มีโอกำสไดไ้ ปเยอื นซกั ครง้ั คงตอ้ งไปแลว้ ละ่ คะ่ ว่ำแลว้ เรำกข็ อนำประวตั เิ ลก็ ๆ นอ้ ย ๆ พรอ้ มขอ้ มลู เกย่ี วกบั วฒั นธรรมและประเพณี ของภำคเหนือมำฝำกกนั เผ่ือเป็นไกดใ์ หเ้ พอ่ื น ๆ ไดศ้ ึกษำหำขอ้ มลู กอ่ นจะเดินทำงไป เยอื นเมืองเหนือยงั ไงละ่

ชำวเหนือมวี ฒั นธรรมกำรกนิ คลำ้ ยกบั คนอสี ำน คอื กนิ ขำ้ วเหนียว และปลำรำ้ ซ่งึ ภำษำเหนือเรยี กว่ำ ขำ้ วน่ิงและฮำ้ สว่ นกรรมวธิ กี ำรปรงุ อำหำร ของภำคเหนือจะนิยมกำรตม้ ป้ิง แกง หมก ไม่นิยมใชน้ ้ำมนั สว่ นอำหำรข้ึน ช่ือเรยี กวำ่ ถำ้ ไดไ้ ปเท่ยี วตอ้ งไปล้มิ ลอง ไดแ้ ก่ น้ำพรกิ หนุ่ม, น้ำพรกิ ออ่ ง, น้ำพรกิ น้ำปู, ไสอ้ วั่ , แกงโฮะ, แกงฮงั เล, แคบหมู, ผกั กำดจอ ลำบหมู, ลำบ เน้ือ, จ้นิ สม้ (แหนม), ขำ้ วซอย, ขนมจนี น้ำเง้ยี ว เป็นตน้

นอกจำกน้ี ชำวเหนือชอบกนิ หมำกและอมเม่ียง โดยนำใบเมียงท่เี ป็นสว่ นใบ ออ่ นมำหมกั ใหม้ รี สเปร้ยี วอมฝำด เม่ือหมกั ไดร้ ะยะเวลำท่ตี อ้ งกำร จะนำใบเม่ียงมำผสม เกลอื เม็ด หรอื น้ำตำล แลว้ แต่ควำมชอบ ซ่ึงนอกจำกกำรอมเม่ยี งแลว้ คนลำ้ นนำโบรำณ มีควำมนิยมสูบบหุ ร่ที ่มี วนดว้ ยใบตองกลว้ ยมวนหน่ึงขนำดเท่ำน้ิวมือ และยำวเกอื บคบื ชำวบำ้ นเรยี กจะเรยี กบหุ ร่ชี นิดน้ีว่ำ ข้ีโย หรอื บหุ ร่ขี ้ีโย ท่นี ิยมสูบกนั มำกอำจ เน่ืองมำจำกอำกำศหนำวเยน็ เพอ่ื ทำใหร้ ำ่ งกำยอบอนุ่ ข้ึน

ชำวไทยทำงภำคเหนือมีภำษำลำ้ นนำท่นี ุ่มนวลไพเรำะ ซ่งึ มภี ำษำพดู และภำษำเขียนท่เี รยี กว่ำ \"คำเมือง\" ของภำคเหนือเอง โดยกำรพดู จะมีสำเนียงท่แี ตกต่ำงกนั ไปตำมพ้นื ท่ี ปจั จุบนั ยงั คงใชพ้ ดู ตดิ ตอ่ สอ่ื สำรกนั ผำ้ พ้นื เมืองของภำคเหนือ 1.ผำ้ ฝ้ ำยลำยปลำเสอื ตอ จงั หวดั นครสวรรค์ 2.ผำ้ ไหมลำยเพชร จงั หวดั กำแพงเพชร 3.ผำ้ พ้นื เมอื งเชียงแสนลำยดอกขอเครอื (เกย่ี วขอ) จงั หวดั เชียงรำย 4.ผำ้ ตนี จกลำยเชียงแสนหงสบ์ ้ี จงั หวดั เชียงใหม่ 5.ผำ้ ฝ้ ำยลำยดอกปีกคำ้ งคำว จงั หวดั ตำก 6.ผำ้ ไหมลำยน้ำไหล จงั หวดั น่ำน 7.ผำ้ ฝ้ ำยมดั หม่ลี ำยดอกบีบ จงั หวดั พษิ ณุโลก 8.ผำ้ หมอ้ หอ้ ม จงั หวดั แพร่

ควำมเป็นมำของวฒั นธรรมของภำคเหนือ ภำคเหนือ หรอื ลำ้ นนำ ดินแดนแหง่ ควำมหลำกหลำยทำงประเพณีและ วฒั นธรรมท่มี ีควำมน่ำสนใจไม่นอ้ ยไปกว่ำภำคอน่ื ของไทย เพรำะเป็นเมืองท่เี ตม็ ไป ดว้ ยเสน่หม์ นตข์ ลงั ชวนใหน้ ่ำข้ึนไปสมั ผสั ควำมงดงำมเหลำ่ น้ีย่งิ นกั สว่ นบรรดำ นกั ท่องเท่ยี วท่ไี ปเย่ยี มชม ตำ่ งกป็ ระทบั ใจกบั สถำนท่ที ่องเท่ยี วมำกมำยและน้ำใจอนั ลน้ เหลอื ของชำวเหนือ ดงั น้นั ใครท่ยี งั ไม่มีโอกำสไดไ้ ปเยอื นซกั ครง้ั คงตอ้ งไปแลว้ ละ่ ค่ะ วำ่ แลว้ เรำกข็ อนำประวตั เิ ลก็ ๆ นอ้ ย ๆ พรอ้ มขอ้ มลู เก่ยี วกบั วฒั นธรรมและประเพณี ของภำคเหนือมำฝำกกนั เผ่ือเป็นไกดใ์ หเ้ พอ่ื น ๆ ไดศ้ ึกษำหำขอ้ มูลกอ่ นจะเดินทำงไป เยอื นเมืองเหนือยงั ไงละ่

ประเพณีของภำคเหนือ เกดิ จำกกำรผสมผสำนกำรดำเนินชีวติ และศำสนำพทุ ธ ควำมเช่ือเรอ่ื งกำรนบั ถอื ผี สง่ ผลทำใหม้ ปี ระเพณีท่เี ป็นเอกลกั ษณ์ของประเพณีท่จี ะ แตกต่ำงกนั ไปตำมฤดูกำล ทง้ั น้ี ภำคเหนือจะมีงำนประเพณีในรอบปีแทบทกุ เดอื น จงึ ขอ ยกตวั อย่ำงประเพณีภำคเหนือบำงสว่ นมำนำเสนอ ดงั น้ี

สงกรำนตง์ ำนประเพณี ถอื เป็นช่วงแรกของกำรเรม่ิ ตน้ ปี๋ใหม่เมือง หรอื สงกรำนตง์ ำนประเพณี แหน่ ำงแมว ระหวำ่ งเดือนพฤษภำคมถงึ สงิ หำคม เป็นช่วงของ กำรเพำะปลูก หำกปีใดฝนแลง้ ไม่มีน้ำ จะทำใหน้ ำขำ้ วเสยี หำย ชำวบำ้ นจงึ พง่ึ พำสง่ิ เหนือธรรมชำติ เช่น ทำพธิ ีขอฝนโดยกำรแหน่ ำงแมว โดยมีควำมเช่ือกนั ว่ำหำกกระทำ เช่นน้นั แลว้ จะช่วยใหฝ้ นตก