อาชีพ ตำบลจอมประทัด อำเภอวัดเพลง จังหวัดราชบุรี

ก คำนำ ภมู ปิ ัญญาท้องถน่ิ ของชาวบ้าน ตำบลจอมประทัด อำเภอวัดเพลง จังหวัดราชบรุ ี คือองค์ความรู้ ความสามารถของชุมชน ที่สั่งสมสืบทอดกันมานาน เป็นความจริงแท้ของชุมชน เป็นศักยภาพที่จะใช้ แก้ปญั หา จัดการปรับตน เรยี นรู้ และถา่ ยทอดสคู่ นรุ่นใหม่ เพือ่ ให้ดำรงชวี ติ อยู่ได้อย่างผาสกุ เปน็ แกน่ ของ ชุมชนทจี่ รรโลง ภูมปิ ญั ญาทอ้ งถิ่น เป็นแบบแผนการดำเนินชีวิตท่ีมีคุณค่า แสดงถึงความเฉลยี วฉลาดของ บุคคล และสังคมซึ่งไดส้ ่งั สมและปฏิบตั ิต่อกันมา จากการที่คณะกลุ่ม U2T (ตำบลจอมประทัด) ได้ศึกษาแนวคิดของภูมิปัญญาของชาวบ้าน ตำบลจอมประทัด อำเภอวัดเพลง จังหวัดราชบุรี พอจะสรุปและจัดทำเอกสารขึ้นได้ว่า ภูมิปัญญาไทย ความรู้ ความสามารถในการดำเนินชีวิตอยู่ในพื้นท่ีนั้นๆ โดยใช้สติปัญญาสั่งสมความรู้อย่างแพร่หลาย ผสมผสานความกลมกลืนระหว่างศาสนา สภาพภูมิอากาศ สภาพแวดล้อมการประกอบอาชีพ และ กระบวนการเหลา่ น้ีมาจนหลายช่ัวคน ซงึ่ จะเปน็ วถิ ีการดำเนินชีวิตของมนุษยน์ ัน้ เกิดจากการเรียนรู้และ สัง่ สมประสบการณ์เปน็ ระยะเวลายาวนานโดยอาศยั ภูมิปัญญาท่ีมีอยู่มาใช้ในการตั้งถิน่ ฐาน การประกอบ อาชีพการปรับตัวและแกป้ ัญหาในการดำเนนิ ชีวติ จนเหมาะสม กับสภาพแวดล้อมของธรรมชาตแิ ละสังคม ผูจ้ ดั ทำ กลุ่ม U2T ตำบลจอมประทดั

สารบญั ข เรอื่ ง หน้า คำนำ ก สารบัญ ข สารบญั (ตอ่ ) ค สารบญั (ต่อ) ง สารบญั ภาพ จ สารบญั ภาพ(ต่อ) ฉ 1 อาชีพปอกเปลือกมะพรา้ ว 1 ชอื่ อาชีพทอ้ งถนิ่ : ปอกเปลอื กมะพรา้ ว 1 1 ประวตั คิ วามเป็นมาขอ้ มลู อาชพี 2 ลกั ษณะทีโ่ ดดเด่น 2 ประโยชน์ 2 อุปสรรคและปญั หา 2 ข้นั ตอน/วิธกี ารสร้างอาชพี 3 อปุ กรณก์ ารปอกเปลือกมะพรา้ ว 5 วธิ กี ารปอกเปลอื กมะพร้าว 6 ข้อมลู เจ้าของอาชพี 6 อาชีพกะเทาะมะพรา้ ว 6 ชอื่ อาชีพทอ้ งถ่นิ : กะเทาะมะพร้าว 6 ประวัติความเปน็ มาขอ้ มลู อาชีพ 7 ลักษณะทโ่ี ดดเดน่ 7 ประโยชน์ 7 อปุ สรรคและปญั หา 7 ขน้ั ตอน/วิธีการสรา้ งอาชพี 8 อปุ กรณก์ ารกะเทาะมะพรา้ ว วิธีการกะเทาะมะพร้าว

สารบัญ(ตอ่ ) ค เร่ือง หนา้ ขอ้ มูลเจ้าของอาชีพ อาชพี ทิวมะพรา้ ว 11 ชอื่ อาชพี ท้องถิน่ : ทวิ มะพรา้ ว 12 12 ประวตั คิ วามเปน็ มาขอ้ มลู อาชีพ 12 ลักษณะทโ่ี ดดเด่น 12 ประโยชน์ 12 อุปสรรคและปญั หา 12 ข้ันตอน/วธิ กี ารสร้างอาชีพ 13 อปุ กรณก์ ารทิวมะพร้าว 13 วิธีการทวิ มะพร้าว 14 ขอ้ มลู เจา้ ของอาชีพ 16 อาชพี สานตะกรา้ เชอื กมดั ฟาง 17 ช่อื อาชีพทอ้ งถ่นิ : สานตะกร้าเชือกมดั ฟาง 17 ประวัติความเปน็ มาขอ้ มลู อาชพี 17 ลกั ษณะทโ่ี ดดเด่น 17 ประโยชน์ 17 อปุ สรรคและปญั หา 17 ขั้นตอน/วธิ ีการสร้างอาชพี 18 อปุ กรณก์ ารสานตะกรา้ เชอื กมัดฟาง 18 ลายพืน้ ฐาน 19 ขน้ั ตอนการขึ้นรปู ตะกร้า 21 ขอ้ มูลเจา้ ของอาชีพ 24 ช่ืออาชีพทอ้ งถิ่น : สานตะกรา้ หวายเทียม 25 ประวัติความเปน็ มาขอ้ มลู อาชพี 25

สารบญั (ต่อ) ง เรื่อง หน้า ลกั ษณะทโี่ ดดเดน่ ประโยชน์ 25 อุปสรรคและปญั หา 25 ข้ันตอน/วธิ กี ารสรา้ งอาชีพ 25 อุปกรณก์ ารสานตะกร้าหวายเทียม 26 วิธีการข้นึ รปู หู และขอบของตะกร้าหวายเทียม 26 ขั้นตอนวธิ ีการขึ้นตัวตะกร้าหวายเทยี มพน้ื ฐาน 26 ข้อมลู เจา้ ของอาชีพ 28 ช่อื อาชีพทอ้ งถิ่น : ไมก้ วาด“ดอกหญา้ ” 31 ประวตั คิ วามเปน็ มาข้อมลู อาชีพ 32 ลกั ษณะทีโ่ ดดเดน่ 32 ประโยชน์ 32 อปุ สรรคและปญั หา 33 ขน้ั ตอน/วิธีการสร้างอาชีพ 33 อุปกรณก์ ารทำไมก้ วาดดอกหญา้ 33 วิธกี ารทำไมก้ วาด “ดอกหญ้า” 33 ข้อมูลเจา้ ของอาชพี 34 บรรณานุกรม 38 39

สารบัญภาพ จ ภาพที่ หนา้ ภาพที่ 1 อุปกรณ์สำหรบั ปอกเปลือกมะพร้าว ภาพที่ 2 เริม่ ขนั้ ตอนในขอ้ (1) และข้อ(2) ของวิธกี ารปอกเปลือกมะพร้าว 2 ภาพที่ 3 ปอกมะพรา้ ว และเรม่ิ หมุนครั้งที่ 1-2 3 ภาพท่ี 4 ปอกเปลือกมะพรา้ วลงกบั กวากจนรอบๆ ลกู มะพรา้ ว 3 ภาพที่ 5 อปุ กรณส์ ำหรบั เตรยี มกะเทาะมะพรา้ ว 4 ภาพท่ี 6 เร่ิมสงั เกต และกะเทาะมะพร้าวจากตาน้ำของลกู มะพร้าว 7 ภาพที่ 7 กะเทาะลกู มะพรา้ วในแนวขนานกบั ลกู มะพร้าว 8 ภาพท่ี 8 แสดงการกะเทาะมะพร้าว 8 ภาพที่ 9 กะเทาะมะพรา้ วในส่วนสดุ ทา้ ยท่ใี กล้จะทว่ั ทั้งลกู มะพรา้ วใหเ้ สรจ็ สิน้ 9 ภาพท่ี 10 กะเทาะมะพรา้ วท่ัวท้ังลกู มะพรา้ วแลว้ 9 ภาพท่ี 11 เจาะมะพรา้ ว 9 ภาพท่ี 12 นำน้ำมะพรา้ วเทใส่ในถังท่ีเตรียมไว้ 10 ภาพที่ 13 นำ้ มะพร้าวท่ีเจาะออกมาลงใส่ถงั ไว้ 10 ภาพท่ี 14 มะพร้าวทไ่ี ดร้ ับการกะเทาะและเจาะนำ้ มะพรา้ วออกแลว้ เรยี บรอ้ ย 10 ภาพท่ี 15 อุปกรณ์สำหรบั ทวิ มะพรา้ ว 10 ภาพที่ 16 การทิวมะพรา้ ว 13 ภาพที่ 17 ทิวมะพรา้ วพรอ้ มหมุนไปจนทว่ั รอบๆลูก 14 ภาพท่ี 18 ห่นั มะพรา้ วแยกออกจากกัน เป็น 4 สว่ น 14 ภาพท่ี 19 เทมะพร้าวลงในน้ำสะอาด 15 ภาพท่ี 20 แช่มะพรา้ วเพ่อื ให้ดูดซึมน้ำ 15 ภาพที่ 21 อปุ กรณ์สานตะกร้าเชอื กมัดฟาง 15 ภาพที่ 22 ลายมัดตัวปขู วา 18 ภาพที่ 23 มัดเกลียวขนานขวา 19 ภาพที่ 24 มดั ปมจุดเฉยี งซา้ ย 19 ภาพที่ 25 มดั ปมจุดเฉยี งขวา 20 ภาพท่ี 26 มัดปมจดุ 2 แถว 20 21

สารบญั ภาพ(ตอ่ ) ฉ ภาพที่ หน้า ภาพท่ี 27 โครงเหล็ก ภาพที่ 28 นำเชอื กมดั ฟางมาพนั กบั โครงเหลก็ 21 ภาพท่ี 29 ถักลายที่ตอ้ งการลงกับโครงเหลก็ 22 ภาพที่ 30 ถักข้นึ ลายจากก้นตะกร้า 22 ภาพท่ี 31 อปุ กรณส์ านตะกร้าหวายเทียม 23 ภาพท่ี 32 วัดเสน้ หวายเทยี ม 14 ทบ 26 ภาพที่ 33 วัดเสน้ หวาย 15 ทบ 26 ภาพท่ี 34 พนั ขอบหวายแลว้ ดงึ ให้แน่น 27 ภาพที่ 35 ขอบทีพ่ นั เสรจ็ แลว้ 27 ภาพที่ 36 หูตะกรา้ ท่ีพนั เสร็จแลว้ 28 ภาพท่ี 37 วัดเส้นหวายข้ึนตัวตะกรา้ 28 ภาพท่ี 38 ขีดเสน้ หวายกบั ตะกร้าไปเรือ่ ยๆ 28 ภาพที่ 39 ขัดเสน้ หวายกับตะกร้าจนเสร็จสิน้ 29 ภาพท่ี 40 ขึ้นเส้นหวายซอ้ นกนั จนครบ 29 ภาพที่ 41 ขัดเส้นหวายถึงขอบบนของตะกร้า 30 ภาพที่ 42 อปุ กรณ์ สำหรบั ทำไมก้ วาด “ดอกหญ้า” 30 ภาพท่ี 43 กระแทกให้เทา่ กัน 33 ภาพที่ 44 ชงั่ น้ำหนกั ให้ได้ 2 ขีด 34 ภาพท่ี 45 ตัดส่วนท่แี ข็งของดอกหญ้าออก 34 ภาพที่ 46 แบ่งคร่ึง “ดอกหญ้า” ใหเ้ ท่ากัน 35 ภาพที่ 47 นำลวดมามดั ใหแ้ นน่ และตัดออก 35 ภาพท่ี 48 เยบ็ ปลอกเข้ากบั “ดอกหญ้า” 36 ภาพที่ 49 ใส่ “ดอกหญา้ ”และเยบ็ เพม่ิ เข้าไปครงึ่ ท่ี 2 ตอ่ 36 ภาพท่ี 50 เย็บ “ดอกหญ้า” ตดิ กบั ปลอกพลาสตกิ เสรจ็ แลว้ 36 37

1 อาชีพปอกเปลือกมะพร้าว ช่ืออาชีพท้องถ่นิ : ปอกเปลอื กมะพร้าว ประวตั ิความเป็นมาขอ้ มลู อาชพี เร่ืองราวความเปน็ มาของกลุ่มอาชีพ ผ้รู ับจ้างปอกเปลอื กมะพร้าว ณ บา้ นบางกลว้ ย ตำบลจอม ประทดั อำเภอวัดเพลง จังหวัดราชบุรี เกิดข้ึนเม่อื มีคนของกลุ่มหมบู่ ้านในตำบลจอมประทัด ได้มองเห็น ถงึ ความสำคญั ของการหารายไดเ้ ข้าสชู่ มุ ชน และไดเ้ รียนรเู้ รอ่ื งอาชีพรับจา้ งปอกเปลอื กมะพรา้ ว นายอุดมชัย ชูชวลติ เริ่มจากการลองฝกึ หัดวธิ กี ารปอกเปลอื กมะพรา้ วเลน่ ๆ กบั กลุ่มเพอื่ นเทา่ นนั้ เพราะด้วยเหตุท่ีว่าตนเองมีงานทที่ ำประจำทเี่ ปน็ งานชา่ งอยู่ดว้ ย จากน้นั พอได้รับการฝกึ หัดเรอ่ื ยๆ ตนเอง จงึ เรม่ิ สนใจในอาชพี รบั จ้างปอกเปลอื กมะพรา้ ว ในขณะท่ีทำงานประจำไปดว้ ย ก็ยงั หาเวลาวา่ งที่จะหวน กลับเพือ่ มารับจ้างปอกเปลือกมะพร้าว พอทำไปได้สกั ชว่ งระยะหนึง่ ตนเองรู้สกึ ว่าชอบและถนัดเพราะ ทำไปทำมา สง่ิ ที่ทำนนค้ี อื การปอกเปลอื กมะพรา้ ว รสู้ กึ วา่ ตนเองคลอ่ งแคลว่ เอาเสียมาก จงึ ท้งิ งานประจำ เพือ่ มารบั จ้างปอกเปลอื กมะพรา้ วอย่างเต็มเวลา ลกั ษณะที่โดดเด่น วิธีการปอกเปลอื กมะพร้าวโดยใช้ “กวากปอกเปลือกมะพร้าว” ภาษาใต้นั้น เรียกว่า “หลาว” เมอื่ คร้ันท่ีทำในช่วงแรกๆ สามารถปอกเปลอื กได้ถึง 1500-1600 ลกู ต่อวัน แตใ่ นตอนนด้ี ้วยอายุที่มากขึ้น นนั้ จงึ ปอกเปลอื กมะพร้าวในแต่ละวันไดเ้ พียง 800-1000 ลกู ต่อวัน ส่วนพันธ์ุของมะพรา้ วท่ใี ช้ เปน็ มะพรา้ วกะทิแกแ่ กงพนั ธุ์พ้ืนเมือง เนื่องจากเนือ้ ฟูหนาอ่อนนุ่มผิว หนาจะมนี ำ้ ขน้ ใสเหมือนวุน่ นิยมใช้ เพราะมะพรา้ วกะทแิ ก่แกงพันธุ์พื้นเมอื ง เปน็ วัตถุดิบทสี่ ามารถนำมา แปรรปู ทำผลิตภณั ฑ์ไดห้ ลายอยา่ งตา่ งๆมากมาย เชน่ กะทสิ ด มะพรา้ วอบแห้ง และส่วนอ่ืนๆ ก็ยังสามารถ นำมาใชป้ ระโยชนไ์ ด้ นอกจากนี้ที่เขาเรียกกันว่าในช่วง “มะพร้าวคาว” คือช่วงเดือนพฤษภาคม – มิถุนายน – กรกฎาคม มะพรา้ วกะทิแก่แกงพันธุ์พื้นเมอื งนัน้ จะมีมากมาย ราคาทีไ่ ดร้ ับจากการรับจ้าง “ปอกเปลือก มะพรา้ ว” คือ 100 ลูก ได้รับเงิน 70 บาท โดย 100 ลกู จะใชเ้ วลาในการปอกเปลือกนั้น 30 นาที

2 ประโยชน์ เปลือกมะพรา้ วทปี่ อก หากนำมาปน่ั เอาใยออก หรือปั่นให้ใยละเอียดเปน็ ขยุ ๆ ละเอียดประมาณ เม็ดทราย และต้องแห้งสนทิ (ไม่ไช่เปลอื กสับ) สามารถทำเสน้ ใยมะพรา้ วได้ จากนัน้ นำเส้นใยไปทำเบาะ นง่ั เศษเหลอื เหล่านเี้ ป็นผงๆ มีคณุ สมบัตเิ บา อมุ้ นำ้ ได้ดี และเก็บความชื้นไว้ได้นาน เม่อื จะใชต้ ้องพรมน้ำ ให้ขุยมะพรา้ วมีความช้นื พอเหมาะ ไมแ่ ฉะ และไม่แหง้ เกินไป เหมาะสำหรบั การคว่ันตอนกง่ิ ไม้ เพ่ือเพาะ ชำต้นไม้ อปุ สรรคและปญั หา 1. ลูกมะพรา้ วทแ่ี ก่และเปลอื กแข็ง จะทำให้ปอกเปลือกไดย้ าก ใช้เวลาในการปอกนานพอสมควร 2. ความคมของมีด “กวาก” ท่ีใชป้ อกเปลอื ก หากยงั คงความคมไดด้ กี จ็ ะดีตอ่ เวลาที่ใช้ในการปอกเปลอื ก มะพร้าว แต่ในขณะเดียวกนั น้นั ก็มคี วามอนั ตรายอยมู่ าก ข้ันตอน/วิธกี ารสรา้ งอาชพี อปุ กรณ์การปอกเปลือกมะพรา้ ว แผ่นยาง กวาก ภาพที่ 1 อปุ กรณ์สำหรบั ปอกเปลือกมะพร้าว 1. กวาก (รวมท้งั ตัว) 2. แผน่ ยาง (กันกวาก)

3 วิธกี ารปอกเปลอื กมะพร้าว 1. นำลูกมะพร้าวแก่(ทงั้ เปลอื ก) ขึ้นมาและจับดว้ ยสองมอื ของเราให้แน่น โดยมอื ข้างซ้ายนั้นให้จับ (ด้าน ท้าย) ของลูกมะพร้าว 2. ใหน้ ำมอื ข้างขวา จับตรงกนั ข้ามกนั กบั ข้างซา้ ยในลกั ษณะหัว-ท้ายของลกู มะพร้าว และนำ้ หนักของแรง จะไปทางข้อมือขวา ภาพท่ี 2 เริ่มข้ันตอนในขอ้ (1) และขอ้ (2) ของวิธีการปอกเปลอื กมะพร้าว 3. ใช้แรงจากข้อมอื ข้างขวาผลักลูกมะพร้าวลงกับกวาก ในขณะที่มือข้างซ้ายคอยประครอง และพร้อม หมนุ ลูกมะพร้าวไปลงไปดา้ นหนา้ ภาพที่ 3 ปอกมะพรา้ ว และเรม่ิ หมนุ ครง้ั ที่ 1-2

4 4. ปอกเปลือกออก และหมุนมะพร้าวไปเรื่อยๆ จนรอบๆของลูกมะพร้าว ในการนำมะพร้าวมาลงปอก เปลือกกับกวากนน้ั จะใช้แรงในการหมุนประมาณ 5 ครั้ง จนรอบของแตล่ ะลกู มะพร้าว ภาพท่ี 4 ปอกเปลอื กมะพรา้ วลงกบั กวากจนรอบๆ ลกู มะพรา้ ว

5 ขอ้ มูลเจ้าของอาชพี ชื่อเจ้าของอาชพี : นายอดุ มชยั ชชู วลิต ที่อยู่ : หม่ทู ี่ 1 ณ บา้ นบางกล้วย ตำบลจอมประทดั อำเภอวดั เพลง จงั หวัดราชบรุ ี อาชีพหลัก : รับจ้างปอกเปลือกมะพรา้ ว อายุการศึกษาอาชีพ : 24 ปี จากอดีตที่เคยทำงานเป็นช่างรับจ้างทั่วๆไป เมื่อเห็นถึงความถนัดของตนเอง และความชอบ ส่วนตวั โดยการไดล้ องฝึกหดั การปอกเปลอื กมะพร้าวเล่นๆกบั เพอ่ื นนั้น จนกลายมาเป็นผู้ชำนาญ อีกท้ัง ความคล่องแคล่วในงานนี้ กับการปอกเปลือกมะพร้าว และรับจ้างปอกเปลือกมะพร้าวเป็นอาชีพหลัก จนถงึ ทุกวันน้ี

6 อาชพี กะเทาะมะพร้าว ชอ่ื อาชีพท้องถิ่น : กะเทาะมะพร้าว ประวตั ิความเป็นมาขอ้ มลู อาชีพ เรื่องราวความเปน็ มาของอาชพี รับจ้างกะเทาะมะพร้าว ต้องบอกก่อนว่าตนเคยทำอาชพี ค้าขาย มากอ่ น แตท่ ำไปเรือ่ ยๆ แล้วมันไปไดไ้ มด่ ี ตอนจงึ เริม่ หันมาทำการสวนเป็นเกษตรกรอย่างจริงจัง กลา่ วเพราะในแถบพน้ื ท่ี ตำบลจอมประทัด อำเภอวัดเพลง จงั หวดั ราชบรุ ี ซึ่งหลายๆคนทราบอยู่ แลว้ ว่า มมี ะพรา้ วอยหู่ ลากหลาย จากการท่ตี นได้เป็นเกษตรกรในการทำสวนตา่ งๆ และสังเกตเหน็ ว่ามีผทู้ ่ี รบั จ้างปอกเปลือกมะพร้าวอยบู่ า้ งแลว้ แต่ด้วยงานด้านการปอกเปลอื กมะพรา้ วน้นั ตนคดิ วา่ ไม่สามารถจะ ทำได้ เพราะต้องใชแ้ รงมาก และความระมัดระวงั เป็นอย่างมาก แต่ก็ยังมีอาชพี ท่ีตนสามารถท่จี ะเรียนรู้ และทำได้ เพราะนอกจากการปอกเปลอื กมะพรา้ ว มนั กย็ งั มขี ั้นตอนอื่นๆอีก ท่ีจะทำใหม้ ะพรา้ วแก่ 1 ลูก กลายเปน็ สิ่งที่จะเพิม่ รายได้เข้ามา ตนจึงมีความคดิ ทจ่ี ะหารายไดเ้ สรมิ หลงั จากการทำสวนเกษตร เพ่อื ให้ไดใ้ ช้เวลาว่างในส่วนนี้เป็น อาชพี เสรมิ เพ่ิมเข้ามาหาเล้ยี งครอบครัว นนั่ คอื การรบั จ้างกะเทาะมะพรา้ ว ซ่งึ ความสามารถการรับจ้าง กะเทาะมะพรา้ ว เคยทำไดถ้ งึ 300 กิโลกรัม/วัน ลักษณะท่โี ดดเดน่ มะพรา้ วทใี่ ชเ้ ป็น “มะพรา้ วกะทิแกแ่ กงพันธ์พุ น้ื เมอื ง” ในการเลอื กลูกมะพร้าวก็คือ เราจะเลือก มะพรา้ วทแี่ ก่ (แบบอ่อนไม่สามารถนำมากะเทาะดว้ ยวิธแี บบนไ้ี ด้) ซงึ่ สำหรบั คนทีม่ ีอาชีพขายน้ำมะพร้าว แบบทงั้ ลูกพร้อมกิน เขากจ็ ะมีวิธกี ารของเขา ส่วนของเรานั้นท่ีเลือกใช้มะพร้าวแก่เพราะวา่ จะทำให้ขณะที่ทำการกะเทาะมะพร้าว มันจะใช้ เวลาในการกะเทาะได้ง่ายขึ้น เนื่องจากมนั จะล่อนง่าย หลุดออกจากเนื้อมะพรา้ วไดไ้ วขึ้น ประหยัดเวลา และมนั กง็ ่ายกวา่ การกะเทาะให้หลดุ ไปของมะพรา้ วแบบอ่อน มะพร้าวแบบแกท่ เี่ ราเลอื กใช้น้ี ขณะท่ีกะเทาะมัน เราจะรู้สกึ ไดเ้ ลยว่าความมันของเนื้อมะพร้าว จะติดเป็นหลัง่ ลื่นๆ ต่างจากมะพร้าวแบบอ่อน ที่มีความมันไม่เท่าที่ควรจะนำมาทำกะท หรือการถนอม อาหารในแบบทีเ่ ปน็ สำเร็จรูป เชน่ นำ้ ตาลมะพร้าว นมผง

7 ประโยชน์ ประโยชน์ของการ “กะเทาะมะพร้าว” มะพร้าวแก่นั้น สามารถทำราคาขายได้ในทุกๆส่วน ของมะพร้าว ดงั น้ี 1. เน้ือมะพรา้ ว สามารถนำไปทำกะทไิ ด้ หรอื แปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์นมผง 2. น้ำมะพร้าว สามารถดม่ื สดๆ และแปรรูปเป็นน้ำผลไม้ จากมะพร้าวแท้ 3. กะลามะพร้าว สามารถนำไปเข้าเตาเผาเพอื่ แปรรูปเป็นถ่านแบบแทง่ 4. ผวิ มะพร้าว ท่ีเรากะเทาะออก ก็ยงั สามารถนำไปตากแดด ให้เปน็ ผิวมะพร้าวแหง้ เพ่อื ไปสกัด เป็นน้ำมันมะพร้าว อปุ สรรคและปัญหา 1. บางจงั หวะในการกะเทาะมะพร้าวนนั้ กม็ โี อกาสที่มีดลงกะเทาะไปที่เน้ือมะพรา้ วบา้ ง 2. ความคมของมีดท่ีใช้กะเทาะมะพร้าว ตอ้ งทำให้มีดมีความคมอย่ตู ลอดเวลา ขน้ั ตอน/วิธีการสรา้ งอาชีพ อุปกรณก์ ารกะเทาะมะพรา้ ว ตะกร้าใบใหญ่ มีดขวาน ตะแกรง ถงุ มอื ผ้า ถังเปลา่ ภาพที่ 5 อปุ กรณ์สำหรบั เตรยี มกะเทาะมะพร้าว

8 1. มีดขวาน (สำหรับกะเทาะ) 2. ถงุ มอื ผา้ (แบบหนา) 3. ตะกร้าใบใหญ่ 4. ถงั เปล่า (สำหรบั ใสน่ ำ้ มะพร้าว) 5. ตะแกรง (กรองน้ำมพรา้ ว) วิธกี ารกะเทาะมะพรา้ ว 1. เราเร่มิ สงั เกต จากตาน้ำของลกู มะพร้าว จะทำการกะเทาะเปิดท้ายตรงตานำ้ ของลกู มะพรา้ วก่อน ภาพท่ี 6 เรม่ิ สงั เกต และกะเทาะมะพร้าวจากตานำ้ ของลกู มะพรา้ ว 2. จากน้นั กะเทาะไปเรอื่ ยๆ โดยไล่การกะเทาะจากทา้ ยของลูกมะพรา้ ว ในแนวขนานกบั ลกู มะพร้าว ภาพที่ 7 กะเทาะลกู มะพรา้ วในแนวขนานกบั ลูกมะพรา้ ว

9 3. ทำการกะเทาะมะพร้าว และหมุนลกู มะพร้าวไปดว้ ยโดยระวงั จนตลอดรอบๆท่ัวทั้งลกู มะพรา้ ว ภาพที่ 8 แสดงการกะเทาะมะพรา้ ว ภาพท่ี 9 กะเทาะมะพร้าวในส่วนสดุ ทา้ ย ที่ใกลจ้ ะทวั่ ทงั้ ลูกมะพร้าว ให้เสรจ็ ส้นิ ภาพท่ี 10 กะเทาะมะพรา้ วท่วั ทง้ั ลกู มะพรา้ วแลว้

10 4. เมอ่ื กะเทาะลกู มะพรา้ วจนเสร็จทัว่ ทง้ั ลูกแล้ว ขัน้ ตอนต่อไปคือ การเจาะนำนำ้ ของมะพรา้ วออกใส่ ในถงั เปลา่ พร้อมมตี ะแกรงวางบนปากถงั ทันที ภาพท่ี 11 เจาะมะพรา้ ว ภาพท่ี 12 นำน้ำมะพร้าวเทใส่ ในถงั ทเ่ี ตรียมไว้ 5. หลังจากเทน้ำมะพร้าวลงในถงั ท่เี ตรียมไว้แล้วน้ัน แยกสว่ นของลกู มะพร้าวลงในตะกร้า เพื่อเตรียมส่ง ตอ่ ในขั้นตอน “การทวิ มะพร้าวต่อไป” ภาพที่ 13 น้ำมะพรา้ วท่เี จาะออกมาลงใสถ่ งั ไว้ ภาพท่ี 14 มะพรา้ วทไ่ี ดร้ บั การกะเทาะและเจาะ นำ้ มะพรา้ วออกแลว้ เรยี บรอ้ ย

11 ขอ้ มลู เจา้ ของอาชพี ช่ือเจา้ ของอาชีพ : นางสนุ นั ทา ศริ ิรกั นาวี (ผู้ใหญ่บ้านหมทู่ 2ี่ ) ทีอ่ ยู่ : หมทู่ ี่ 2 ณ บา้ นบางกระรี้ ตำบลจอมประทัด อำเภอวดั เพลง จงั หวดั ราชบรุ ี อาชพี หลัก : เกษตรกร อาชพี เสรมิ : รบั จ้างกะเทาะมะพรา้ ว/รบั จ้างทิวมะพร้าว อายุการศึกษาอาชีพ : 4-5 ปี จากอดีตเมื่อก่อนนั้นเคยทำการค้าขายของทั่วไป แล้วมีอุปสรรคในการค้าขาย จนไม่ประสบ ผลสำเร็จกับเปา้ หมายท่ีต้งั ไว้ คดิ ทอ้ แตก่ ไ็ ม่ถอย จึงหันมาทำการเกษตร เนอื่ งดว้ ยแถบบ้านเรา ตำบลจอม ประทดั นี้ มีมะพร้าวมากเป็นสว่ นใหญ่ เกิดไอเดียสนใจทำอาชีพกะเทาะมะพร้าวและทิวมะพร้าว จึงเป็น ทม่ี าของอาชีพเสรมิ หารายได้จนถงึ ทกุ วนั นี้

12 อาชพี ทิวมะพร้าว ชอ่ื อาชพี ทอ้ งถน่ิ : ทวิ มะพร้าว ประวตั คิ วามเปน็ มาขอ้ มลู อาชีพ สืบเนื่องมาจากอาชีพการกะเทาะมะพร้าว ที่เป็นอาชีพของ ตำบลจอมประทัด อำเภอวัดเพลง จังหวดั ราชบุรี ซึ่งนำมาจนถงึ ขนั้ ตอนวิธกี ารตอ่ ไป ก็คือหลงั จากท่ีเราได้ทำการกะเทาะมะพร้าวแลว้ เราจะ นำผลที่ยงั ตดิ ผิวสีดำของมะพร้าวที่ได้น้ัน มาทำใหผ้ วิ เปลือกทีเ่ ปน็ สีดำน้หี ลุดออกไป เพอ่ื เวลาท่ีเราจะนำ ผลของมะพร้าวไปคน้ั หรอื บดป่ันให้ละเอียด ก่อนจะเกิดเปน็ กะทิใหเ้ ราได้มาปรงุ อาหารตา่ งๆ จะทำใหไ้ มม่ ี ผิวเปลือกสีดำนตี้ ดิ ไปด้วย นอกจากการทวิ ผวิ เปลอื กสีดำของมะพรา้ ว ให้สดี ำนอี้ อกไปก็แบง่ ออกเปน็ 3 ประเภท คือ 1) การทวิ แบบใหผ้ วิ น้นั ขาวทง้ั ผลของลูกมะพร้าว 2) การทวิ แบบใหผ้ วิ ของผลลกู มะพรา้ วนนั้ เป็นด่าง 3) การทวิ เพยี งสว่ นที่เปน็ ส่วนแขง็ ตำหนบิ างจดุ ทิ้ง ให้ผิวสดี ำนย้ี งั คงอยแู่ บบทั้งผลลูกมะพร้าว (ซึ่งในแบบ ท่ี (3) น้เี ราจะนำไปส่งขายตามความต้องการของท้องตลาด) ลักษณะทโ่ี ดดเด่น ต้องทิวให้เปน็ สขี าวลว้ นท้ังผลของลูก 1. การทวิ แบบให้ผิวนั้นขาวทัง้ ผลของลกู มะพรา้ ว มีส่วนที่เป็นด่างทั่วทั้งผลของลูก มะพร้าว ใหผ้ วิ สีดำนย้ี งั คงอยแู่ บบท้ังผลของลูก 2. การทวิ แบบใหผ้ ิวของผลลูกมะพร้าวนน้ั เป็นดา่ ง มะพรา้ ว 3. การทวิ เพียงสว่ นทีเ่ ป็นส่วนแขง็ ตำหนิบางจุดทงิ้ มะพร้าว ประโยชน์ ผวิ ของมะพร้าว ที่เราทิวออกมานัน้ กย็ งั สามารถนำไปตากแดดใหเ้ ปน็ ผวิ มะพรา้ วแหง้ เพ่ือไปสกดั เป็นนำ้ มันมะพร้าว (ราคาทีส่ ามารถขายได้ คือ กโิ ลกรัมละ 9 บาท) อุปสรรคและปัญหา 1. ผวิ ของมะพรา้ วท่ีขรุขระ จะทำใหเ้ ราทิวไดย้ าก

13 ขัน้ ตอน/วิธีการสรา้ งอาชีพ อุปกรณ์การทิวมะพรา้ ว มีดทิวมะพร้าว มีดยาว ถงุ มือ แทน่ เขยี ง ตะกรา้ ขนาดใหญ่ กะละมงั พร้อม นำ้ สะอาด ภาพที่ 15 อุปกรณส์ ำหรบั ทวิ มะพรา้ ว 1. มดี ทวิ มะพร้าว 2. แทน่ เขียง 3. ถงุ มือ (อย่างหนา) 4. ตะกรา้ ขนาดใหญ่ 5. มดี ยาว (สำหรบั สบั มะพรา้ ว) 6. กะละมงั (พร้อมน้ำสะอาด)

14 วิธกี ารทิวมะพรา้ ว 1. จับลูกมะพรา้ วและใชข้ ้อมอื ในการทิวมะพรา้ วไปเรอ่ื ยๆ (สบดั ข้อมอื เพ่อื เพิม่ ความไวในการทวิ มะพรา้ ว) ภาพท่ี 16 การทวิ มะพรา้ ว 2. จบั ลกู มะพร้าวและทวิ พรอ้ มกบั หมุนไปเร่ือยๆ ให้ทัว่ รอบๆลูกมะพร้าว ภาพท่ี 17 ทิวมะพรา้ วพร้อมหมนุ ไปจนทวั่ รอบๆลูก

15 3. หลงั จากทท่ี ิวมะพรา้ วจนขาวท่ัวแล้วนัน้ ให้นำมีดยาว มาห่นั มะพร้าวแบ่งเปน็ 4 สว่ น ภาพท่ี 18 หัน่ มะพรา้ วแยกออกจากกัน เปน็ 4 สว่ น 4. จากน้นั นำมะพรา้ วไปแชน่ ำ้ เปลา่ สะอาด เพ่ือใหม้ ะพรา้ วดดู ซมึ น้ำไดม้ ากขึ้น ภาพท่ี 19 เทมะพร้าวลงในน้ำสะอาด ภาพท่ี 20 แช่มะพร้าวเพื่อใหด้ ูดซึมนำ้

16 ขอ้ มลู เจ้าของอาชีพ ชื่อเจ้าของอาชพี : นางสนุ นั ทา ศิริรกั นาวี (ผู้ใหญ่บ้านหมูท่ 2่ี ) ท่อี ยู่ : หมูท่ ี่ 2 ณ บา้ นบางกระรี้ ตำบลจอมประทัด อำเภอวดั เพลง จงั หวดั ราชบรุ ี อาชีพหลัก : เกษตรกร อาชพี เสริม : รบั จา้ งกะเทาะมะพร้าว/รับจ้างทิวมะพรา้ ว อายุการศึกษาอาชีพ : 4-5 ปี จากอดีตเมื่อก่อนนั้นเคยทำการค้าขายของทั่วไป แล้วมีอุปสรรคในการค้าขาย จนไม่ประสบ ผลสำเร็จกับเปา้ หมายท่ีต้ังไว้ คิดท้อแตก่ ็ไม่ถอย จงึ หนั มาทำการเกษตร เนื่องดว้ ยแถบบ้านเรา ตำบลจอม ประทัดนี้ มีมะพร้าวมากเป็นสว่ นใหญ่ เกิดไอเดยี สนใจทำอาชพี กะเทาะมะพร้าวและทิวมะพร้าว จึงเป็น ทีม่ าของอาชีพเสรมิ หารายไดจ้ นถงึ ทกุ วนั นี้

17 อาชีพสานตะกร้าเชอื กมดั ฟาง ชอื่ อาชพี ทอ้ งถิน่ : สานตะกรา้ เชือกมัดฟาง ประวตั ิความเปน็ มาขอ้ มูลอาชีพ ส่ิงประดษิ ฐจ์ ากภูมปิ ัญญาทอ้ งถ่นิ ตำบลจอมประทัด ทีเ่ กดิ ข้นึ มาในแตล่ ะพื้นที่ในจังหวัดราชบุรี เรานั้น มีซุกซ่อนอยู่ในชมุ ชนต่างๆ อยู่เป็นจำนวนมาก และมีการสืบทอดฝีมอื ต่อๆ กันมาอย่างยาวนาน โดยเฉพาะในเรือ่ งของการทำผลิตภณั ฑ์ประเภทของใชใ้ นชีวติ ประจำวันด้วยเครือ่ งจักสานแล้วน้ัน เป็นสิ่ง ที่คนไทยมีฝมี อื ในการจกั สานท่ีมีความสวยงามไม่แพช้ าตใิ ดในโลก โดยเกิดจากการท่ีมโี ครงการที่ดำเนนิ การมาจากองค์การบริหารสว่ นตำบล (อบต.) หลายปมี าแล้ว และทำให้มีความสนใจอยากจะลองทำ จึงเกดิ ความคิดว่าต้องลองไปศึกษาโดยการไปเรยี นฝึกทำมาราว 2-3 เดอื น ระยะเวลาเปน็ 200-300 ช่ัวโมง จึงเกดิ ความชำนาญ จากนั้นจึงเร่ิมทำอาชพี สานตะกร้าเชือก มัดฟางขาย และเผยแพร่ความร้ใู หผ้ ้อู น่ื ได้ ลักษณะที่โดดเด่น คุณวาสนา ศรโี ชติ บอกว่าหลังจากเรม่ิ รวมตัวเปน็ กล่มุ แมบ่ า้ นเคร่ืองจกั สานกไ็ ม่ได้หยุดยั้งอยู่แค่ ตะกร้าใส่ส่ิงของ แต่ได้ทำการพัฒนาให้เป็นของใช้ในรูปแบบตา่ งๆ ให้มีตัวเลือกมากยิ่งข้ึน ทั้งของใช้ใน ครัวเรือนและชีวิตประจำวัน เช่นที่รองขันใส่บาตร ถาด หรือพานใส่ผลไม้ หมวกฯลฯ โดยมีการคิด ออกแบบหรือดีไซน์รูปแบบใหม่ๆ ออกมาใหม้ ีความแตกต่างไปจากตามทอ้ งตลาดอย่างตอ่ เนือ่ ง ราคาจำหน่ายนั้นขึ้นอยู่กับขนาดและความยากง่ายของลายที่ใช้ในการถักตะกร้า คือขณะนี้ที่ สามารถใหร้ าคาได้ จะมดี ังนี้ 1. ใบเล็ก(หญิงแยม้ ) ราคา 800 บาท 2. ใบใหญ่(ใส่ของทว่ั ไป) ราคา 400 บาท ประโยชน์ 1. ได้ตะกร้าที่มีความสวยงาม 2. ทำให้มีรายได้เสรมิ เข้ามาในครอบครวั 3. ใชเ้ วลาว่างใหเ้ กดิ ประโยชน์ 4. ได้เผยแพร่ความรดู้ ้านการถักสานตะกร้าจากเชอื กมัดฟาง อปุ สรรคและปญั หา 1. ตะกร้าทกุ ใบต้องใช้ความประณีต จึงใชเ้ วลาอย่างมากในการผลติ ข้นึ มา 2. การถกั เชือกมดั ฟางทำให้ เจบ็ มอื

18 ข้ันตอน/วธิ ีการสรา้ งอาชพี อปุ กรณก์ ารสานตะกร้าเชอื กมดั ฟาง ภาพที่ 21 อปุ กรณ์สานตะกร้าเชือกมดั ฟาง 1. เชอื กมัดฟาง 2. กรรไกร 3. เข็มเย็บกระสอบ 4. ไฟแช็ก 5. โครงเหลก็ ทำตะกรา้ หรอื ลวดขนาดใหญ่

19 ลายพ้นื ฐาน ภาพท่ี 22 ลายมัดตัวปขู วา ภาพท่ี 23 มัดเกลยี วขนานขวา

20 ภาพท่ี 24 มัดปมจดุ เฉียงซ้าย ภาพท่ี 25 มดั ปมจดุ เฉยี งขวา

21 ภาพท่ี 26 มดั ปมจุด 2 แถว ขน้ั ตอนการขึน้ รูปตะกรา้ 1. ออกแบบโครงเหล็กรปู แบบตา่ งๆ เชน่ ทรงสี่เหล่ียม หกเหลย่ี ม แปดเหลี่ยม แลว้ นำไปเชือ่ มให้ได้ รูปทรงทต่ี อ้ งการ เมอื่ ไดโ้ ครงเหลก็ แล้วจึงนำมาทาสกี ันสนมิ ภาพท่ี 27 โครงเหลก็ 2. นำโครงเหล็กที่ทาสกี นั สนมิ แล้วมาพนั ดว้ ยเชือกมดั ฟาง เพ่อื ป้องกนั การลื่นในขัน้ ตอนการถกั ลาย และ เพอ่ื ไม่ใหเ้ ห็นโครงเหล็ก แต่จะดเู หมือนหวาย

22 ภาพท่ี 28 นำเชอื กมดั ฟางมาพนั กบั โครงเหลก็ 3. เริ่มทำขอบตะกรา้ โดยการถกั ลายขนานซ้าย-ขวาทข่ี อบบน ขอบล่างและหูของตะกร้า ภาพที่ 29 ถักลายท่ตี อ้ งการลงกบั โครงเหล็ก

23 4. ในการข้ึนลายด้านขา้ งของตะกร้า จำนวนและขนาดของเชอื กจะตัดตามความ เหมาะสมของขนาด ตะกร้า (เช่น ทรงสเ่ี หลีย่ มตดั เชือกขนาด 30 นิ้ว ประมาณ 30 เส้น) 5. เร่มิ จากการทำก้นตะกรา้ ภาพที่ 30 ถกั ขึน้ ลายจากก้นตะกรา้ อปุ กรณแ์ ละข้ันตอนวิธกี ารทำ. [ออนไลน]์ . 2554 แหล่งทมี่ า : [วนั ทส่ี ืบคน้ 6 กนั ยายน 2564]

24 ข้อมลู เจ้าของอาชพี ชอ่ื เจ้าของอาชีพ : นางวาสนา ศรีโชติ ที่อยู่ : 3/2 หมทู่ ี่ 6 ตำบลจอมประทัด อำเภอวัดเพลง จงั หวัดราชบุรี อาชพี หลกั : เกษตรกร อาชีพเสรมิ : สานตะกรา้ เชือกมัดฟาง อายกุ ารศกึ ษาอาชีพ : 3-4 ปี จากอดีตซ่ึงทำธรุ กจิ สว่ นตัวอยแู่ ล้ว มคี วามสนใจทจ่ี ะสานตะกรา้ จึงไดไ้ ปเรยี นฝึกทำโดยมีคู่ชีวิต คอยสนับสนุนพาไป จนเริ่มทำได้และเกิดความชำนาญอย่างมาก สามารถที่จะทำขายได้แล้ว และยัง สามารถไปเปน็ วิทยากรเผยแพรว่ ิธีการสานตะกรา้ เชือกมัดฟางสอนผอู้ ืน่ อีกทงั้ จากแค่ความสนใจจนกลาย มาเปน็ หนทางของรายไดเ้ สรมิ ท่ใี ช้หาเลี้ยงครอบครัวจนถงึ ทกุ วันนี้

25 อาชพี สานตะกรา้ หวายเทยี ม ช่ืออาชีพท้องถิ่น : สานตะกรา้ หวายเทยี ม ประวัตคิ วามเปน็ มาขอ้ มูลอาชีพ สืบเนื่องมาจากการศึกษาจากกลุ่มอาชีพท่ีทำกันอยู่แล้วคอื สานตะกรา้ เชือกมดั ฟาง ก่อนจะมา เป็นการสานตะกร้าหวายเทียมน้ี เพราะอยๆู่ ก็เกิดไอเดยี เกีย่ วกับ “ตะกรา้ หวายเทยี ม” เห็นวา่ สวยดี จึง ได้ไปศึกษาจากที่ต่างๆ จากนั้นก็เริ่มซื้ออุปกรณ์การทำ ลองผิด ลองถูก เพื่อให้เกดิ เป็นอาชีพเสริมเพิ่ม รายไดใ้ นครอบครวั ขนึ้ มาอกี ใหไ้ ด้ ลักษณะทีโ่ ดดเดน่ 1. “หวาย” คงเป็นตัวเลือกแรกๆที่หลายคนมองหา ดว้ ยคณุ สมบัตทิ ่ีทนแดดทนฝน สามารถวาง นอกอาคารและระเบียงบา้ นได้อย่างสบายๆ 2. เส้นหวายเทียม ผลติ ขึ้นมาเพ่ือใชท้ ดแทน เส้นหวายจากธรรมชาติ เริ่มจากมสี สี นั และลวดลาย ท่คี ลา้ ยกับหวายธรรมชาติ ไปจนถึงสสี ันทหี่ ลากหลายกว่า จงึ ทำใหส้ ามารถดีไซนร์ ูปแบบได้หลากหลาย ท้งั ลายสานและสหี วายทใี่ ช้ 3. มรี าคาไมแ่ พงเมือ่ เทยี บกบั หวายแท้ เนอื่ งจากกระบวนการผลติ ไมย่ ุง่ ยากนกั ทำใหผ้ ทู้ ่ีเลอื กซ้ือ ได้สินค้าในราคาเหมาะสม แถมไดค้ ณุ ภาพดี ค้มุ คา่ ตอ่ การลงทุน ประโยชน์ 1. ได้ตะกร้าท่ีมีความสวยงาม 2. ทำใหม้ ีรายไดเ้ สรมิ เข้ามาในครอบครัว 3. ใชเ้ วลาวา่ งใหเ้ กดิ ประโยชน์ 4. เป็นการฝึกสมาธิ อปุ สรรคและปญั หา 1. ในเรอ่ื งของลายทจ่ี ะทำตะกร้าหวายเทยี มน้ี ยังไม่เกง่ และยังมคี วามชำนาญนอ้ ย

26 ขนั้ ตอน/วธิ ีการสรา้ งอาชพี อปุ กรณก์ ารสานตะกรา้ หวายเทยี ม โครงตะกรา้ เสน้ หวายเทียม เหล็กแหลม กรรไกร ภาพที่ 31 อุปกรณ์สานตะกรา้ หวายเทียม 1. โครงตะกรา้ 2. เส้นหวายเทยี ม 3. เหลก็ แหลม 4. กรรไกร วิธกี ารขน้ึ รูปหู และขอบของตะกรา้ หวายเทียม 1. ข้นั ตอนแรก เราจะมาพนั ขอบตะกรา้ และหขู องตะกรา้ กอ่ นโดยวัดเสน้ หวายทลี ะครงึ่ ของตะกรา้ 14 ทบ และเรมิ่ พันขอบของตะกร้า ภาพท่ี 32 วดั เสน้ หวายเทยี ม 14 ทบ

27 2. ส่วนหูของตะกร้านั้น เราจะวัดเสน้ หวายทงั้ หมด 15 ทบ ภาพที่ 33 วัดเสน้ หวาย 15 ทบ 3. สอดเข้าหาส่วนขอบท่ตี อ้ งการพัน จากน้ันกด็ งึ ใหแ้ นน่ และพันไปเรือ่ ยๆจนสุดมมุ ของขอบตะกร้า ภาพที่ 34 พันขอบหวายแล้วดงึ ใหแ้ น่น

28 4. เม่ือพันขอบเสรจ็ แล้ว จงึ จะมาพันหูของตะกรา้ น้นั ตอ่ จนสุดมมุ ของอกี ฝ่ังไดเ้ ลย ภาพท่ี 35 ขอบท่พี ันเสรจ็ แล้ว ภาพท่ี 36 หูตะกรา้ ทพ่ี นั เสร็จแลว้ ขัน้ ตอนวธิ กี ารขึน้ ตวั ตะกรา้ หวายเทยี มพน้ื ฐาน 1. วัดเส้นหวายเทยี มตามขนาดของโครงตะกรา้ ประมาณ 30 ทบ หรอื ใช้ 30 เส้น ภาพท่ี 37 วดั เสน้ หวายขึ้นตัวตะกรา้

29 2. สอดเสน้ หวายเทียมขัดไปทต่ี ะกรา้ แบบนเี้ รอ่ื ยๆจนจบแถว ภาพท่ี 38 ขีดเส้นหวายกบั ตะกร้าไปเร่ือยๆ 3. เมอ่ื สอดจนครบแลว้ ในแถวท่ี 1 ใหน้ ำปลายของเส้นมาซ้อนทับกนั สกั 4-5 ช้นั ก่อนจะตัดท้ิง ภาพท่ี 39 ขัดเส้นหวายกับตะกรา้ จนเสร็จส้นิ

30 4. ทำไปเร่อื ยๆในลกั ษณะเดมิ จนถงึ ขอบบนของตะกร้า จนสน้ิ ส้นิ ลายพ้ืนฐานทเ่ี ราต้องการ ภาพท่ี 40 ขึ้นเสน้ หวายซอ้ นกันจนครบ ภาพที่ 41 ขดั เส้นหวายถงึ ขอบบนของ ตะกรา้ อุปกรณ์และข้นั ตอนวิธีการทำ. [ออนไลน]์ . 2561 แหลง่ ทมี่ า : [วันทสี่ ืบค้น 6 กนั ยายน 2564]

31 ข้อมูลเจ้าของอาชพี ชอ่ื เจา้ ของอาชีพ : นาวสาวทิพวรรณ เกดิ ปา้ น ที่อยู่ : หมู่ท่ี 3 ณ บา้ นตน้ พลบั ตำบลจอมประทัด อำเภอวัดเพลง จังหวัดราชบรุ ี อาชีพหลกั : ธุรกิจสว่ นตวั อาชีพเสรมิ : สานตะกรา้ หวายเทียม อายุการศึกษาอาชพี : 2-3 ปี จากอดตี เคยทำตะกรา้ เชอื กมันฟางอย่แู ลว้ และไดเ้ ผยแพรค่ วามรู้ จนเกิดไอเดียมองเหน็ วา่ ตะกรา้ หวายเทียมน้นั มคี วามสวยงามดี จึงคดิ ทำเป็นอาชพี เสริมข้นี มาจนถึงปจั จบุ ัน

32 อาชีพไมก้ วาด“ดอกหญ้า” ชื่ออาชพี ท้องถ่ิน : ไม้กวาด“ดอกหญ้า” ประวัติความเป็นมาข้อมูลอาชพี เรื่องราวความเป็นมาของกลุ่มอาชีพ ผู้รับจ้างผลิตไม้กวาดดอกหญ้า ณ บ้านดอนตาสน ตำบล จอมประทัด อำเภอวัดเพลง จังหวัดราชบุรี เกิดขึ้นเมื่อมีโครงการขององค์การบริหารส่วนตำบลจอม ประทดั จดั ทำงบประมาณขึ้นมา ซึ่งมกี ารทำไม้กวาดทางมะพร้าวอยู่แลว้ ไดจ้ ดั ทำโครงการเพ่มิ เติม นั่นก็ คือ ไม้กวาด “ดอกหญ้า” และจัดการอบรมให้กบั ทางชุมชน เพื่อให้ได้เรียนรู้เรื่องการทำไม้กวาด “ดอก หญ้า” มีชาวบ้านใหค้ วามสนใจหลายครัวเรือน จนกลายเป็นกลุ่มแม่บ้าน บูรณาการเรยี นรู้วิธกี ารทำ ไม้ กวาด “ดอกหญ้า” และมาเผยแพร่ใหก้ ับคนครอบครวั ญาติพี่น้อง ให้ได้ทำใช้ในครวั เรือนกอ่ น และขาย ใหก้ ับคนในหมู่บ้าน และเมื่อมผี สู้ นใจผลิตมากข้นึ จึงนำออกขายใหก้ บั เพอื่ นบ้าน และชุมชนตา่ งหม่บู ้าน นางวิเชียร นิ่มนวล ได้มาฝึกหัดและเรยี นรู้วิธกี ารทำไมก้ วาด “ดอกหญ้า” นี้เนื่องด้วยจากตนมี อายทุ ีม่ ากขึน้ แล้ว และไมส่ ามารถรบั จ้างงานท่ัวไปท่ตี อ้ งออกไปทำงานนอกบ้านได้ จึงสนใจในการรับงาน ไมก้ วาด “ดอกหญ้า” เพอื่ มาทำเปน็ อาชพี หลกั ของตน ไดเ้ รียนรู้วธิ กี ารทำจากกลมุ่ ของชมุ ชน จนเกิดเป็น ความชำนาญ เมอ่ื มัน่ ใจในฝมี อื ของตนแลว้ จงึ ตดิ ต่อกับทางโครงการของตำบลจอมประทัด เพอ่ื รับ “ดอก หญา้ ” มาทำทบี่ า้ นในครอบครวั ของตนเปน็ รายไดห้ ลกั เลีย้ งชพี มาจนถงึ ปัจจบุ ัน ลกั ษณะทโ่ี ดดเดน่ “ไม้กวาด” เปน็ วัสดุ เคร่อื งมอื เคร่ืองใชใ้ นครัวเรอื น ใชท้ ำความสะอาดบา้ น บรเิ วณบ้าน อาคาร สถานที่ต่างๆ ในสมัยโบราณ คนในครอบครัว จัดทำขึ้นใช้เฉพาะในครัวเรือนของตนเอง แลกเปลี่ยนกับ เพื่อนบ้าน ในปจั จบุ ันผลติ ขึ้นเพ่ือจำหนา่ ยเปน็ อาชพี หลกั “ดอกหญา้ ” ที่ใชม้ ีชอื่ เรียกวา่ “ตองก๋ง” เป็นช่อื เรยี กดอกหญ้าของท้องถนิ่ ภาคเหนอื เป็นส่วนที่ ใช้กวาด นอกจากจะทำเป็นไม้กวาดสำหรับกวาดพื้นแล้ว ยังสามารถทำเป็นไม้กวาดขนาดเล็ก สำหรับ กวาดบนโตะ๊ ตู้ ได้อีกดว้ ย ในช่วงปีแรก นางวิเชยี ร นม่ิ นวล กล่าววา่ สามารถทำไมก้ วาด “ดอกหญา้ ” ได้ 400-500 ต่อวัน ส่วนค่าจ้างของราคาที่จะได้รับนี้ ไม่สามารถคิดคำนวณบอกได้จรงิ ๆ เพราะผู้จ้างเขาคิดและให้ราคาเรา เป็นกระสอบ นอกเสียจากเรานำ “ดอกหญ้า” ทเี่ ปน็ เศษเหลือๆ มาทำเป็นไม้กวาด “ดอกหญา้ ” ขายเอง จะมีราคาขาย ดังน้ี 1) ราคาปลกี อนั ละ 40 บาท 2) ราคาสง่ อนั ละ 27 บาท

33 ประโยชน์ ไม้กวาด “ดอกหญ้า” ใชก้ วาดทำความสะอาดผงเลก็ ๆ ตลอดจนฝนุ่ ละอองบนพน้ื บา้ นท่แี ห้ง หรอื นอกอาคารต่างๆ และเหมาะสมสำหรบั การกวาดภายในบา้ น กวาดฝุ่นในพืน้ ทต่ี า่ งๆ ทีเ่ ป็นพน้ื ทเี่ รยี บ สิง่ ที่ ต้องการกวาดมขี นาดเลก็ และมีนำ้ หนักเบา เข้าถึงซอกมมุ ต่างๆ ไดง้ ่าย อปุ สรรคและปัญหา 1. ไม้กวาด “ดอกหญ้า” นั้น คือเมื่อใช้งานไปสักพัก “ดอกหญ้า” ที่นำมามัดเป็นไม้กวาดก็จะร่วงหลดุ ออกมา ขั้นตอน/วธิ กี ารสรา้ งอาชพี อปุ กรณก์ ารทำไมก้ วาดดอกหญา้ เขม็ คีบหนบี ลวด กโิ ลช่ัง มีด คอ้ น กรรไกร ด้ายแดงหนา ปลอกพลาสตกิ ดอกหญา้ ภาพที่ 42 อปุ กรณ์ สำหรบั ทำไมก้ วาด “ดอกหญา้ ” 1. คอ้ น 2. กรรไกร

34 3. เขม็ 4. ดา้ ยแดงหนา 5. ปลอกพลาสติก 6. ดอกหญา้ 7. ลวด 8. คีมหนบี ลวด 9. มีด 10. กโิ ลชั่ง วธิ กี ารทำไม้กวาด “ดอกหญา้ ” 1. จบั “ดอกหญ้า” ข้นึ มาพอกำมือเรา จากนน้ั ใหก้ ระแทกโคนส่วนทแี่ ข็งของ “ดอกหญา้ ” ใหเ้ ท่ากันเสมอ และใชม้ ีดตัดความยาวออกให้เหลอื ประมาณ 1 ศอก กอ่ นจะทำการนำมาช่ังนำ้ หนกั (ใหไ้ ด้ 2 ขดี ) ภาพที่ 43 กระแทกใหเ้ ท่ากนั ภาพท่ี 44 ช่ังน้ำหนกั ใหไ้ ด้ 2 ขีด

35 ภาพท่ี 45 ตดั ส่วนทแ่ี ขง็ ของดอกหญ้าออก 2. เมอื่ ได้ “ดอกหญา้ ” ทีม่ ีน้ำหนกั 2 ขีดแล้ว ใหน้ ำมาแบ่งคร่ึงออกเทา่ ๆกนั กอ่ นจะนำลวดมามัด “ดอกหญ้า” และดงึ ให้แน่น ภาพท่ี 46 แบง่ ครึ่ง “ดอกหญ้า” ใหเ้ ท่ากนั

36 ภาพที่ 47 นำลวดมามัดใหแ้ น่นและตัดออก 3. จากนั้นนำ “ดอกหญ้า” มาใส่ปลอกพลาสติก และเย็บเข้าติดกันดว้ ยด้ายแดง(หนา) ทำทีละครึง่ ของ “ดอกหญ้า” ทแ่ี บง่ ไวแ้ ล้ว ภาพที่ 48 เยบ็ ปลอกเขา้ กบั “ดอกหญ้า” ภาพที่ 49 ใส่ “ดอกหญ้า”และเย็บเพม่ิ เข้า ไปครึง่ ท่ี 2 ตอ่

37 4. เม่ือเย็บ “ดอกหญา้ ” ให้ตดิ กับปลอกพลาสตกิ เสรจ็ จงึ จะส่งให้ผูเ้ ยบ็ อีกขัน้ ตอนตอ่ ไป ภาพท่ี 50 เยบ็ “ดอกหญ้า” ติดกับปลอกพลาสติกเสร็จแลว้

38 ขอ้ มลู เจ้าของอาชพี ช่ือเจ้าของอาชีพ : นางวเิ ชยี ร น่ิมนวล ท่ีอยู่ : หม่ทู ี่ 8 ณ บ้านดอนตาสน ตำบลจอมประทัด อำเภอวัดเพลง จงั หวดั ราชบุรี อาชพี หลัก : รบั จา้ งทำไม้กวาด“ดอกหญา้ ” อายกุ ารศึกษาอาชพี : 3 ปี จากอดตี ที่รบั จ้างอาชพี ทว่ั ไป จนกระทัง่ วันนึงรูส้ กึ วา่ ตนเองไมส่ ามารถทีจ่ ะออกไปรับจ้างทำงาน ทว่ั ไป นอกบ้านได้แลว้ เพราะเนอ่ื งด้วยอายุท่มี ากขนึ้ ทกุ วนั ๆ จึงสนใจทำอาชพี ไม้กวาด “ดอกหญ้า” เพื่อ เป็นรายได้หลกั ที่นำมาหาเล้ียงภายในครอบครัวของตนจนมาถึงปัจจบุ ัน และยังได้ถ่ายทอดวธิ ีการทำไว้ ใหก้ ับลูกสาว และหลานชายอกี ด้วย

39 บรรณานุกรม อ ุ ป ก ร ณ ์ แ ล ะ ข ั ้ น ต อ น ว ิ ธ ี ก า ร ท ำ . [อ อ น ไ ล น์ ]. 2 5 5 4 แ ห ล ่ ง ท ี ่ ม า : http://www.thaischool.in.th/_files_school/36100717/workstudent/36100717_1_20120110- 101716.pdf [วนั ที่สืบค้น 6 กนั ยายน 2564] อ ุ ป ก ร ณ ์ แ ล ะ ข ั ้ น ต อ น ว ิ ธ ี ก า ร ท ำ . [อ อ น ไ ล น์ ]. 2 5 6 1 แ ห ล ่ ง ท ี ่ ม า : https://www.youtube.com/watch?v=LEjR8NIdGAM [วันทีส่ ืบคน้ 6 กันยายน 2564]