Bebka Ekonomi Göstergeleri Ocak Baskı

EGÖKSOTENRGOELMERİİ OCAK 2017

Ekonomi Göstergeleri Bülteni 2017-01 www.bebka.org.tr

ENFLASYON GÖSTERGELERİ Aralık ayında TÜFE’de Türkiye geneli yıllık enflasyon %8,53, TR41 Bölgesi’nde ise %8,80 olarak gerçekleştiÂÂ TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ (TÜFE) TR41 Türkiye Aylık en fazla düşüş gösteren grup %2,55 ile giyim ve ayakkabı oldu. Ana harcama grupları itibariyle12% 9,28 9,97 9,24 2016 yılı Aralık ayında endekste düşüş gösteren bir 8,81 9,58 8,79 diğer grup ise %0,14 ile haberleşme oldu.10% 9,2 8,0 7,57 7,0 8,36 8,56 7,66 7,16 7,0 8,88% 8,78 7,46 6,57 6,58 7,64 8,5 7,28 6,79 7,06 8,53 Aylık en yüksek artış %7,33 ile alkollü içecekler ve6% tütün grubunda oldu. Ana harcama grupları itibariy- le 2016 yılı Aralık ayında endekste yer alan gruplar-4% dan gıda ve alkolsüz içeceklerde %3,29, ulaştırmada %1,97, eğlence ve kültürde %1,42 ve ev eşyasında2% %1,28 artış gerçekleşti.0% Aralık 15 Aylık en yüksek artış %2,38 ile TRC2’de (Şanlıurfa, Ocak 16 Diyarbakır) oldu. İstatistiki Bölge Birim Sınıflaması Şubat 16 (İBBS) 2. Düzey’de bulunan 26 bölge içinde, bir ön- Mart 16 ceki yılın aynı ayına göre en yüksek artış %10,09 ile Nisan 16 TR82 (Kastamonu, Çankırı, Sinop) bölgesinde ve on Mayıs 16 iki aylık ortalamalara göre en yüksek artış %9,31 ile Haziran 16 TR62 (Adana, Mersin) bölgesinde gerçekleşti. Temmuz 16 Ağustos 16 Eylül 16 Ekim 16 Kasım 16 Aralık 162016 yılı Aralık ayında 2003 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Endeksi bir önceki ayagöre ülke genelinde %1,64, TR41 Bölgesi’nde ise %1,66 artış yaşamıştır.Ülke geneli yıllık en fazla artış %31,59 ile alkollü içecekler ve tütün grubundagerçekleşti. TÜFE’de, bir önceki yılın aynı ayına göre ulaştırma %12,36, çeşitli malve hizmetler %11,08, sağlık %9,73, eğitim %9,47 ile artışın yüksek olduğu diğerana harcama gruplarıdır.ÂÂ TÜFE ANA HARCAMA GRUPLARI Türkiye TR41 Bölgesi’nde ana harcama gruplarında bir TR41 önceki yılın aynı ayına göre en yüksek artış %31,49 ile alkollü 35% 30% içecekler ve tütün grubunda 25% gerçekleşti 20% 15% TR41 Bölgesi’nde endekste yer alan diğer gruplardan 10% ulaştırmada %11,19,çeşitli mal ve hizmetler grubunda 5% %11,21, lokanta ve oteller grubunda %10,87, sağlıkta 0% %10,14, eğitimde %9,10, eğlence ve kültürde %6,49, gıda ve alkolsüz içeceklerde %6,30, ev eşyasında %6,18, konut, Gıda ve Alkolsüz su, elektrik, gaz ve diğer yakıtlar grubunda %6,11, giyim ve İçecekler ayakkabıda %3,28, haberleşmede % 3,00, artış yaşandı. Alkollü İçecekler ve Tütün Giyim ve Ayakkabı Konut, Su, Elektrik, Gaz ve Diğer Yakıtlar Mobilya, Ev Aletleri ve Ev Bakım Hizmetleri Sağlık Ulaştırma Haberleşme Eğlence ve Kültür Eğitim Lokanta ve Oteller Çeşitli Mal ve Hizmetler Kaynak: TÜİK Enflasyon ve Fiyat İstatistikleri, 2017 BEBKA • Ekonomi Göstergeleri 3

ENFLASYON GÖSTERGELERİ Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi aylık %2,98 arttıÂÂ Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi Aralık 2016Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE), 2016 yılı Aralık ayında bir önceki aya göre %2,98, bir önceki yılın Aralık ayına göre %9,94, bir önceki yılın aynıayına göre %9,94 ve on iki aylık ortalamalara göre %4,30 artış gösterdi.Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi ve Değişim Oranları (2003=100), Aralık 2016SEKTÖRLER Yİ-ÜFE ENDEKS AYLIK ÖNCEKI YILIN ÖNCEKI YILIN ON İKI AYLIK (NACE REV.2) B-Madencilik ve Taşocakçılığı DEĞIŞIM ARALIK AYINA AYNI AYINA GÖRE ORTALAMALARA C-İmalat Sanayi 274,09 GÖRE DEĞIŞIM (%) GÖRE DEĞIŞIM (%) D-Elektrik, Gaz 359,32 (%) DEĞIŞIM (%) E-Su temini 276,42 9,94 4,30 208,55 2,98 8,01 9,94 1,98 272,55 -0,25 12,07 8,01 5,57 3,26 -11,79 12,07 -8,56 1,35 7,21 -11,79 8,35 0,54 7,21Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi Ana Sanayi Grupları ve Değişim Oranları (2003=100), Aralık2016 Yurt İçi ÜFE 274,09 2,98 9,94 9,94 4,30 Ara malı 283,38 4,05 13,83 13,83 5,65ANA SANAYI Dayanıklı Tüketim Malı 205,67 0,15 11,75 11,75 11,46 GRUPLARI Dayanıksız Tüketim Malı 249,59 1,35 6,41 6,41 4,33 Enerji 332,92 5,06 4,53 4,53 -5,82 Sermaye Malı 235,92 2,11 9,32 9,32 7,78 2016 2015 Aylık en fazla artış kok ve rafine petrol10% 9,9 ürünlerinde gerçekleşti.8% 5,9 6,5 6,7 5,6 6,2 6,9 6,4 5,7 Bir önceki aya göre en fazla artış; %17,58 ile kok ve rafine petrol6% 3,3 3,2 3,4 4 3 5,7 ürünleri, %8,63 ile ana metaller ve %3,96 ile metal cevherleri alt4% 4,5 3,8 4,8 sektörlerinde gerçekleşti. Buna karşılık ham petrol ve doğal gaz %6,01, 3,1 2,9 5,2 tütün ürünleri %2,52, ağaç ve mantar ürünleri (mobilya hariç) %0,34 2,8 ile bir ay önceye göre endekslerin en fazla düştüğü alt sektörler oldu. 3,4 1,8 Ana sanayi gruplarında aylık en fazla2% artış enerji mallarında gerçekleşti.0% Ana sanayi grupları sınıflamasına göre 2016 yılı Aralık ayında aylık en fazla artış enerji mallarında Ocak ve yıllık en fazla artış ara mallarında gerçekleşti. Şubat Mart Kaynak: TÜİK Enflasyon ve Fiyat İstatistikleri, 2017 Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık BEBKA • Ekonomi Göstergeleri 4

İHRACAT GÖSTERGELERİÂÂ İHRACAT (ABD DOLARI, Kanuni Merkez Bazında) ARALIK 2016 OCAK-ARALIK 2016 OCAK -ARALIK 2015 ARTIŞ-AZALIŞ 1.311.891.000 $Bursa 1.165.103.000 $ 12.959.784.000 $ 11.647.893.000 $Eskişehir 77.517.000 $ 855.903.000 $ 844.777.000 $ 11.126.000 $Bilecik 7.293.000 $ 94.950.000 $ 122.995.000 $ -28.045.000 $TR41 Bölgesi illerinden Bursa’da 2016 yılı Aralık ayında 1 milyar doları Not: Rakamlar yuvarlamaya tabi tutulmuşturaşan bir ihracat gerçekleştirilmiştir. 2015 yılı ile kıyaslandığında 2016yılında aynı dönemde Bursa’dan yapılan toplam ihracatta 1 milyar do- receli olarak Bursa ve Eskişehir illerine göre daha az ihracata sahip olanların üzerinde bir artış yaşanmıştır. Yine ilgili dönem kıyaslandığında, Bilecik’te ise, 2016 yılının Aralık ayında ihracat 7 milyon dolar dolayla-Eskişehir ihracatında da 11 milyon doları aşan bir artış yaşanmıştır. Gö- rında bir değere sahip olmuştur. 2015 yılı ile kıyaslandığında, Bilecik’te Ocak-Aralık döneminde 28 milyon doları aşan bir azalış yaşandığı or- taya çıkmaktadır.ÂÂ BURSA ÂÂ ESKİŞEHİR ÂÂ BİLECİK Milyon Dolar Milyon Dolar Milyon Dolar1400 85 161200 80 141000 75 12800 70 10600 65 8400 60 6 200 55 4 50 0 Aralık 15 Ocak 16 Şubat 16 Mart 16 Nisan 16 Mayıs 16 Haziran 16 Temmuz 16 Ağustos 16 Eylül 16 Ekim 16 Kasım 16 Aralık 16 Aralık 15 Ocak 16 Şubat 16 Mart 16 Nisan 16 Mayıs 16 Haziran 16 Temmuz 16 Ağustos 16 Eylül 16 Ekim 16 Kasım 16 Aralık 16 Aralık 15 Ocak 16 Şubat 16 Mart 16 Nisan 16 Mayıs 16 Haziran 16 Temmuz 16 Ağustos 16 Eylül 16 Ekim 16 Kasım 16 Aralık 16 Kaynak: Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), 2017 BEBKA • Ekonomi Göstergeleri 5

İHRACAT GÖSTERGELERİ 2016 yılı Ocak - Aralık döneminde TR41 Bölgesi’nde en fazla ihracat yapılan 5 ülke arasında Almanya, İtalya ve Fransa önde gelmektedir.ÂÂ ÜLKELER BAZINDA İHRACATÂÂ BURSA 1.980.393.000 $ OCAK - ARALIK 2015 1.835.824.000 $ 1.818.332.000 $ Almanya 1.252.301.000 $ OCAK - ARALIK 2016 1.409.770.000 $ Fransa 1.131.739.000 $ Almanya 765.021.000 $ İtalya 815.262.000 $ İtalya 751.489.000 $ ABD 742.388.000 $ Fransa Birleşik Krallık İspanya ABDÂÂ ESKİŞEHİR 269.811.000 $ OCAK - ARALIK 2015 255.683.000 $ 91.102.000 $ ABD 93.193.000 $ OCAK - ARALIK 2016 72.309.000 $ Almanya 77.910.000 $ ABD 37.910.000 $ Fransa 33.055.000 $ Almanya 30.237.000 $ Avusturya 30.562.000 $ Fransa Romanya Avusturya RomanyaÂÂ BİLECİK 11.077.000 $ OCAK - ARALIK 2015 13.772.000 $ 10.612.000 $ İspanya 12.324.000 $ OCAK - ARALIK 2016 7.530.000 $ Brezilya Birleşik Krallık 5.847.000 $ İsveç 9.157.000 $ Çin 5.631.000 $ Çin 7.893.000 $ Romanya İtalya 6.733.000 $ İtalya FilipinlerBu dönemde, bir önceki yıla göre Bursa ilinden Almanya, İtalya ve ihracatın kısmen de olsa arttığı görülmektedir. Bilecik ilinin ihracat ra-Fransa’ya yapılan ihracat miktarlarında artışlar yaşanırken Birleşik kamları incelendiğinde özellikle İspanya’ya olan ihracatta önemli birKrallık’a ihracat azalmıştır. Eskişehir ilinde de 2016 yılının Ocak-Aralık azalış yaşandığı ve Birleşik Krallık’a olan ihracatın önemli derecededöneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre ABD ve Avusturya’ya arttığı ortaya çıkmaktadır. Kaynak: Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), 2017 BEBKA • Ekonomi Göstergeleri 6

İHRACAT GÖSTERGELERİ SanayiÂÂ 2016 OCAK - ARALIK DÖNEMİ 12.243.912.498 $ÂÂ BURSA Tarım, Hayvancılık ve OrmancılıkBursa’dan yapılan ihracatın%94’ünü sanayi sektörü 615.732.848 $oluşturmaktadır. MadencilikTarım, hayvancılık ve ormancılık ürünleri ihracatı toplamihracatın %5 dolayındadır. Madencilik sektöründen yapılan 100.138.284 $ihracat ise %1 düzeyinde pay almaktadır. TOPLAMÂÂ ESKİŞEHİR 12.959.783.630 $Sanayi sektörü Eskişehir’detoplam ihracatın %85’ini Sanayioluşturmaktadır. 731.068.799 $Tarım, hayvancılık ve ormancılık sektöründe bu oran%7 olarak gerçekleşmiş iken madencilik sektörüne ait Tarım, Hayvancılık veolan ihracat da toplam ihracatın %8’i dolaylarındadır. Ormancılık 60.599.502 $ Madencilik 64.234.563 $ TOPLAM 855.902.864 $ÂÂ BİLECİK Sanayi%64’lük pay ile sanayi 60.709.278 $sektörü Bilecik ilinde önplana çıkmaktadır. Tarım, Hayvancılık ve OrmancılıkBilecik ilinde %64’lük ihracat payına sahip olansanayi sektörünü %21 ile madencilik sektörü 13.827.617 $takip etmektedir. Tarım, hayvancılık ve ormancılıksektöründen bu dönemde yapılan ihracatın toplam Madencilikihracat içindeki payı da %15 dolaylarındadır. 20.412.904 $ TOPLAM 94.949.799 $ Kaynak: Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), 2017 BEBKA • Ekonomi Göstergeleri 7

DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİDış Ticaret, OCAK-KASIM 2016 Milyon $190.000 132.088 129.793 189.242 180.196180.000 İthalat170.000 İhracat 2016160.000 2015150.000140.000 2016130.000 2015120.000110.000100.00090.00080.000 70.00060.000 50.00040.000 30.000 20.000 10.000 0Dış Ticaret, KASIM İhracat %9,7, ithalat %6 arttı Dış ticaret açığı %4,1 azaldı Milyon $25.000 Türkiye İstatistik Kurumu ile Gümrük ve Ticaret Ba- kanlığı işbirliğiyle oluşturulan geçici dış ticaret verile-20.000 15.973 16.931 rine göre; ihracat 2016 yılı Kasım ayında, 2015 yılının15.000 aynı ayına göre %9,7 artarak 12 milyar 817 milyon10.000 11.682 12.817 dolar, ithalat %6 artarak 16 milyar 931 milyon dolar olarak gerçekleşti. Kasım ayında dış ticaret açığı %4,1 azalarak 4 milyar 113 milyon dolara düştü. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2015 Kasım ayında %73,1 iken, 2016 Kasım ayında %75,7’ye yükseldi.5.000 0 İthalat İhracatMevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ihracat %0,9 azaldıMevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2016 Kasım etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2016 yılı Kasım ayında öncekiayında bir önceki aya göre ihracat %0,9, ithalat %4,6 azaldı. Takvim yılın aynı ayına göre ihracat %6,7, ithalat %2,4 arttı.AYLARA GÖRE DIŞ TICARET, KASIM 2016 (MILYON $)   İHRACAT (FOB) İTHALAT (CIF) DIŞ TICARET DENGESI İHRACATIN İTHALATI KARŞILAMA ORANIAYLAR YIL DEĞER DEĞIŞIM (%) DEĞER DEĞIŞIM (%) DEĞER DEĞIŞIM (%) 69,8Ocak- 2015 132.088 189.242 -57.154 72,0 73,1Kasım 2016 129.793 -1,7 180.196 -4,8 -50.403 -11,8 75,7Kasım 2015 11.682 15.973 -4.291 2016 12.817 16.931 9,7 6,0 -4.113 -4,1 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, 2017 BEBKA • Ekonomi Göstergeleri 8

DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİÂÂ Avrupa Birliği’ne ÂÂ En fazla ihracat ÂÂ İthalatta ilk ihracat %6,6 arttı yapılan ülke sırayı Çin aldı Almanya olduAvrupa Birliği’nin (AB-28) ihracattaki Çin’den yapılan ithalat, 2016 yılıpayı 2015 Kasım ayında %48 iken, 2016 Almanya’ya yapılan ihracat 2016 Kasım Kasım ayında 2 milyar 1 milyonKasım ayında %46,7 oldu. AB’ye yapı- ayında 1 milyar 239 milyon dolar olurken, dolar oldu. Bu ülkeyi sırasıyla Al-lan ihracat, 2015 yılının aynı ayına göre bu ülkeyi sırasıyla İngiltere (874 milyon manya (1 milyar 822 milyon dolar),%6,6 artarak 5 milyar 982 milyon dolar dolar), BAE (833 milyon dolar) ve Irak Rusya (1 milyar 294 milyon dolar)olarak gerçekleşti. (796 milyon dolar) takip etti. ve İtalya (878 milyon dolar) izledi.ÂÂ Yüksek teknolojili ürünlerin ÂÂ Yüksek teknolojili ürünlerin imalat sanayi ihracatı imalat sanayi ithalatı içindeki payı %3,7 oldu içindeki payı %16,8 olduTeknoloji yoğunluğuna göre dış ticaret verileri, ISIC Rev.3 sınıflaması İmalat sanayi ürünlerinin toplam ithalattaki payıiçinde yer alan imalat sanayi ürünlerini kapsamaktadır. Kasım ayında %82,9’dur. Yüksek teknoloji ürünlerinin 2016 Ka-ISIC Rev.3’e göre imalat sanayi ürünlerinin toplam ihracattaki payı sım ayında imalat sanayi ürünleri ithalatı içindeki%92,1’dir. Yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayi ürünleri ihracatı payı %16,8, orta yüksek teknolojili ürünlerin payı iseiçindeki payı %3,7, orta yüksek teknolojili ürünlerin payı ise %33,9’dur. %46,5’dir.Teknoloji Yoğunluğuna Göre Dış Ticaret, Kasım 2016 (Milyon ABD $) KASIM OCAK-KASIM 2015 2016 2015 2016 İHRACAT (FOB) DEĞER % DEĞER % DEĞER % DEĞER %Toplam 10.800 100,0 11.804 100,0 123.615 100,0 121.843 100,0Yüksek teknolojili ürünlerOrta yüksek teknolojili ürünler 491 4,5 432 3,7 4.422 3,6 4.213 3,5Orta düşük teknolojili ürünlerDüşük teknolojili ürünler 3.658 33,9 4.003 33,9 38.845 31,4 40.038 32,9Toplam 2.669 24,7 3.322 28,1 37.152 30,1 34.769 28,5Yüksek teknolojili ürünlerOrta yüksek teknolojili ürünler 3.983 36,9 4.048 34,3 43.196 34,9 42.823 35,2Orta düşük teknolojili ürünlerDüşük teknolojili ürünler İTHALAT (CIF) DEĞER % DEĞER % DEĞER % DEĞER % 12.986 100,0 14.039 100,0 152.179 100,0 151.970 100,0 2.186 16,8 2.362 16,8 23.821 15,7 25.817 17,0 5.888 45,3 6.528 46,5 67.246 44,2 68.541 45,1 3.200 24,6 3.459 24,6 40.657 26,7 38.256 25,2 1.712 13,2 1.691 12,0 20.455 13,4 19.356 12,7Tablodaki rakamlar yuvarlamadan dolayı toplamı vermeyebilir. Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, 2017Teknoloji yoğunluğuna göre ürün grupları sınıflaması OECDtarafından ISIC Rev.3 sınıflaması baz alınarak hazırlanmıştır. BEBKA • Ekonomi Göstergeleri 9

DIŞ TİCARET ENDEKSLERİ İhracat birim değer endeksi %0,6 azaldı İthalat birim değer endeksi %3,3 azaldıÂÂ Dış Ticaret Endeksleri, (2010=100), Kasım 2016 İhracat birim değer endeksi Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %0,6 azaldı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, ‘’gıda, içecek ve tütün’’de %6,2 ve ‘’imalat (gıda, içecek, tütün hariç) sanayi’’nde %1,4 azalırken, ‘’ham maddeler’’de (yakıt hariç) %4,7 ve ‘’yakıtlar’’da %5,7 arttı. İthalat birim değer endeksi Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %3,3 azaldı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, ‘’gıda, içecek ve tütün’’de %2,5, ‘’ham maddeler’’de (yakıt hariç) %1, ‘’yakıtlar’’da %13,9 ve ‘’imalat (gıda, içecek, tütün hariç) sanayi’nde %1,4 azaldı. Dış Ticaret Miktar Endeksleri (2010=100), Kasım 2016 İhracat Miktar Endeksi İthalat Miktar Endeksi160150 144,5 149 147,4 150,7 146,4 147,6140 135,3 139,9 142,5 134,2 128,4 130,3 143 136,3 137,5 145,9 134,2 124,6130 127,7 129 128,8 134,2 135,4 134,5120 127,6 126,6 130 128,9 128,3 121,7 129,8 123,9 132,9 126,2 126,6110 111,8 115 118,5 121 111,1 111,9 119,9 116,2 114,9 111,8 114,610090 Ocak 15 Şubat 15 Mart 15 Nisan 15 Mayıs 15 Haziran 15 Temmuz 15 Ağustos 15 Eylül 15 Ekim 15 Kasım 15 Aralık 15 Ocak 16 Şubat 16 Mart 16 Nisan 16 Mayıs 16 Haziran 16 Temmuz 16 Ağustos 16 Eylül 16 Ekim 16 Kasım 16İhracat miktar endeksi %10,1 arttı İthalat miktar endeksi %9,6 arttıİhracat miktar endeksi Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %10,1 İthalat miktar endeksi Kasım ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %9,6arttı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, ‘’gıda, içecek ve tütün’’de arttı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, ‘’gıda, içecek ve tütün’’de%6,5, ‘’ham maddeler’’de (yakıt hariç) %29,1 ve ‘’imalat (gıda, içecek, tü- %9,6, ‘’ham maddeler’’de (yakıt hariç) %12, ‘’yakıtlar’’da %6,6 ve ‘’imalattün hariç) sanayi’’nde %7,7 artarken, ‘’yakıtlar’’da %36,4 azaldı. (gıda, içecek, tütün hariç) sanayi’’nde %8,2 arttı. BEBKA • Ekonomi Göstergeleri Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, 2017 10

DIŞ TİCARET ENDEKSLERİÂÂ Mevsim ve takvim ÂÂ Mevsim ve takvim ÂÂ Dış ticaret etkilerinden etkilerinden haddi 2016 yılı arındırılmış ihracat arındırılmış ithalat Kasım ayında miktar endeksi miktar endeksi 110,9 olarak %0,8 arttı %2,4 azaldı gerçekleştiMevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış Mevsim ve takvim etkilerinden arın- İhracat birim değer endeksininseriye göre; 2016 Ekim ayında 136,9 olan dırılmış seriye göre; 2016 Ekim ayında ithalat birim değer endeksine bö-ihracat miktar endeksi %0,8 artarak, 2016 131,8 olan ithalat miktar endeksi %2,4 lünmesiyle hesaplanan ve 2015 yılıKasım ayında 138,1 oldu. Takvim etkilerinden azalarak, 2016 Kasım ayında 128,7 oldu. Kasım ayında 107,9 olarak elde edil-arındırılmış seriye göre ise; 2015 Kasım ayın- Takvim etkilerinden arındırılmış seriye miş olan dış ticaret haddi, 2016 yılıda 134,6 olan ihracat miktar endeksi %6,5 göre ise; 2015 Kasım ayında 121,1 olan Kasım ayında 110,9 oldu.artarak, 2016 Kasım ayında 143,4 oldu. ithalat miktar endeksi %7,4 artarak, 2016 Kasım ayında 130,1 oldu.Dış ticaret miktar endeksleri (2010=100), Kasım 2016 İHRACAT İTHALAT ENDEKS 2015 Kasım 2016 Kasım DEĞIŞIM (%) ENDEKS DEĞIŞIM (%) 2016 Kasım/ 91,9 91,4 2016 Kasım/ 2015 Kasım 2016 Kasım 2015 Kasım 105,9 99,2 2015 Kasım 92,9 97,3 -3,3 60,2 63,7 BİRİM DEĞER ENDEKSLERİ -2,5 92,3 91,0 -1,0Genel -0,6 85,2 82,4 -13,9Gıda, içecek ve tütün 93,7 108,1 -1,4Hammaddeler -6,2 93,9 91,6Yakıtlar 134,0 147,6 20,4İmalat (Gıda, içecek ve tütün hariç) 153,5 163,4 4,7 78,7 77,9SITC'de başka yerde 114,8 148,2 9,6sınıflandırılmayan mallar 171,9 109,4 5,7 63,3 54,6 9,6 131,5 141,6 12,0Genel -1,4 95,0 93,7 6,6Gıda, içecek ve tütün 72,0 325,0 8,2Hammaddeler 15,4 76,1 91,6Yakıtlar 65,7İmalat (Gıda, içecek ve tütün hariç) MIKTAR ENDEKSLERI 132,9SITC'de başka yerde 10,1 121,2 179,6sınıflandırılmayan mallar 6,5 163,9 116,9 29,1 104,4 138,2 -36,4 129,6 126,0 7,7 116,5 351,3 139,6 231,3 BEBKA • Ekonomi Göstergeleri Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, 2017 11

SEKTÖREL GÜVEN ENDEKSLERİÂÂ Ocak 2017 Perakende Sektörü Güven Endeksi İnşaat Sektörü Güven Endeksi Hizmet Sektörü Güven Endeksi 120 110100 90 80 70 60Ocak 16 Şubat 16 Mart 16 Nisan 16 Mayıs 16 Haziran 16 Temmuz 16 Ağustos 16 Eylül 16 Ekim 16 Kasım 16 Aralık 16 Ocak 17 Şubat 17 Mart 17 Nisan 17 Mayıs 17 Haziran 17 Temmuz 17 Ağustos 17 Eylül 17 Ekim 17 Kasım 17 Aralık 17Hizmet sektörü güven endeksi 87,5 oldu Mevsim Etkilerinden Arındırılmış Sektörel Güven Endeksleri, Alt KalemleriMevsim etkilerinden arındırılmış hizmet sektörü güven endeksi 2016 ve Değişim Oranları, Ocak 2017Aralık ayında 93,3 iken, 2017 Ocak ayında %6,2 oranında azalarak 87,5değerine düştü. Hizmet sektörü güven endeksindeki bu azalış; son üç aylık ENDEKS BIR ÖNCEKIdönemde “iş durumunun” iyileştiğini, “hizmetlere olan talebin” arttığını AYA GÖREdeğerlendiren ve gelecek üç aylık dönemde “hizmetlere olan talebin” DEĞIŞIM (%)artacağını bekleyen girişim yöneticisi sayısının azalmasından kaynaklandı.Hizmet sektöründe bir önceki aya göre; iş durumu, hizmetlere olan talep 2016 2017 2016 2017ve hizmetlere olan talep beklentisi endeksleri sırasıyla %2,6, %3 ve %11,7azaldı. 12 01 12 01Perakende ticaret sektörü güven endeksi 95,9 oldu Hizmet Sektörü Güven Endeksi 93,3 87,5 -3,5 -6,2Mevsim etkilerinden arındırılmış perakende ticaret sektörü güven endeksi İş durumu (son 3 aylık dönemde) 85,8 83,6 -4,0 -2,62017 Ocak ayında %0,2 oranında azalarak 95,9 değerine düştü. Perakendeticaret sektörü güven endeksindeki bu düşüş; son üç aylık dönemde “iş Hizmetlere olan talep 85,6 83,0 -4,6 -3,0hacmi-satışların” arttığını değerlendiren ve gelecek üç aylık dönemde (son 3 aylık dönemde)“iş hacmi-satışların” artacağını bekleyen girişim yöneticisi sayısınınazalmasından kaynaklandı. “Mevcut mal stok seviyesinin” mevsim Hizmetlere olan talep beklentisi 108,7 95,9 -2,3 -11,7normallerinin altında olduğunu değerlendiren girişim yöneticisi sayısı ise (gelecek 3 aylık dönemde)arttı. Perakende ticaret sektöründe bir önceki aya göre; iş hacmi-satışlarve iş hacmi-satışlar beklentisi endeksleri sırasıyla %4,3 ve %0,1 azalırken, Perakende Ticaret Sektörü 96,1 95,9 0,1 -0,2mevcut mal stok seviyesi endeksi %3,5 arttı. Güven Endeksiİnşaat sektörü güven endeksi 74,8 oldu İş hacmi-satışlar (son 91,4 87,4 5,4 -4,3 3 aylık dönemde)Mevsim etkilerinden arındırılmış inşaat sektörü güven endeksi bir öncekiayda 76,1 iken, 2017 Ocak ayında %1,7 oranında azalarak 74,8 değerine Mevcut mal stok seviyesi (*) 100,1 103,5 0,4 3,5düştü. İnşaat sektörü güven endeksindeki bu azalış; gelecek üç aylıkdönemde “toplam çalışan sayısında” artış bekleyen girişim yöneticisi İş hacmi-satışlar beklentisi 96,9 96,9 -4,7 -0,1sayısının azalmasından kaynaklandı. “Alınan kayıtlı siparişlerin mevcut (gelecek 3 aylık dönemde)düzeyini” mevsim normalinin üzerinde değerlendiren girişim yöneticisisayısı ise arttı. İnşaat sektöründe bir önceki aya göre; toplam çalışan sayısı İnşaat Sektörü Güven Endeksi 76,1 74,8 0,5 -1,7beklentisi endeksi %6.8 azalırken, alınan kayıtlı siparişlerin mevcut düzeyiendeksi %6 arttı. Alınan kayıtlı siparişlerin 60,2 63,8 -4,3 6,0 mevcut düzeyi Toplam çalışan sayısı beklentisi 92,1 85,9 4,0 -6,8 (gelecek 3 aylık dönemde) (*) Mevcut mal stok seviyesi yayılma endeksinin artışı stok azalışını, azalışı ise stok artışını göstermektedir. Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, 2017 BEBKA • Ekonomi Göstergeleri 12

TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ Tüketici güven endeksi 66,9 olduÂÂ Ocak 2017Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası işbirli-ği ile yürütülen tüketici eğilim anketi sonuçlarından hesaplanan tüketicigüven endeksi, 2017 Ocak ayında bir önceki aya göre %5,6 oranında arttı;2016 Aralık ayında 63,4 olan endeks değeri 2017 Ocak ayında 66,9 oldu. 2016 201790 Hanenin maddi durum beklentisi 87,9 oldu85 Hanenin maddi durum beklentisi endeksi80 74,4 74,3 74 bir önceki aya göre %2,9 oranında arta- rak 2017 Ocak ayında 87,9 oldu. Bu artış,75 71,6 gelecek 12 aylık dönemde hanenin maddi70 66,6 67 68,5 68,8 69,4 67 durum beklentisinde iyileşme olduğunu 68,9 göstermektedir.65 66,9 63,460 Aylar55 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12Genel ekonomik durum beklentisi endeksi 88,6 oldu Tüketici Güven Endeksi, Alt Kalemleri ve Değişim Oranları, Ocak 2017Genel ekonomik durum beklentisi endeksi 2016 Aralık ayında 86iken, 2017 Ocak ayında %3 oranında artarak 88,6 oldu. Bu artış, ENDEKS BIR ÖNCEKI AYA GÖREgelecek 12 aylık dönemde genel ekonomik durumun daha iyi DEĞIŞIM ORANI (%)olacağı yönünde beklentisi olan tüketicilerin sayısının bir önceki Tüketici Güven 2016 2017 2016 2017aya göre arttığını göstermektedir. Endeksi (*) 12 01 12 01 Hanenin maddi 63,4 66,9 -8,0 5,6İşsiz sayısı beklentisi endeksi 68,9 oldu durum beklentisi 85,4 87,9 -4,1 2,9İşsiz sayısı beklentisi endeksi bir önceki aya göre %5,4 oranında Genel ekonomik 86,0 88,6artarak, 2017 Ocak ayında 68,9 oldu. Bu artış, gelecek 12 aylık durum beklentisi -9,5 3,0dönemde işsiz sayısında düşüş bekleyenlerin artmasından 65,4 68,9kaynaklandı. İşsiz sayısı -8,3 5,4 beklentisi (**) 16,7 22,4Tasarruf etme ihtimali endeksi 22,4 oldu -17,9 34,0 Tasarruf etmeTasarruf etme ihtimali endeksi %34 oranında arttı. 2016 Aralık ihtimaliayında 16,7 olan endeks, 2017 Ocak ayında 22,4 değerine yükseldi.Bu artış, tüketicilerin gelecek 12 aylık dönemde tasarruf etme (*) Sorgulamalar gelecek 12 aylık dönem için yapılmıştır.ihtimallerinin bir önceki aya göre arttığını göstermektedir. (**) İşsiz sayısı beklentisi endeksinin artması, işsiz sayısı beklentisinde azalışı, azalması ise işsiz sayısı beklentisinde artışı göstermektedir. Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, 2017 BEBKA • Ekonomi Göstergeleri 13

SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ Sanayi üretimi bir önceki aya göre aynı kaldıÂÂ Kasım 2016Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayinin alt sektörleri Sanayi üretimi bir önceki yılın(2010=100 temel yıllı) incelendiğinde, 2016 yılı Kasım ayında madenci- aynı ayına göre %2,7 arttılik ve taşocakçılığı sektörü endeksi bir önceki aya göre %0,3 ve imalatsanayi sektörü endeksi %0,2 azalırken, elektrik, gaz, buhar ve iklimlen-dirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi %1,5 arttı.Takvim etkisinden arındırılmış sanayinin alt sektörleri (2010=100 temelyıllı) incelendiğinde, 2016 yılı Kasım ayında madencilik ve taş ocakçı-lığı sektörü endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre %1,8, imalat sanayisektörü endeksi %2,1 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi vedağıtımı sektörü endeksi %7,8 arttı.Sanayi Üretim Endeksi ve Değişim Oranları (2010=100), Kasım 2016 ARINDIRILMAMIŞ TAKVIM ETKISINDEN ARINDIRILMIŞ MEVSIM VE TAKVIM ETKISINDEN ARINDIRILMIŞSektör Endeks Endeks Yıllık Değişim (%) Endeks Aylık Değişim (%)Toplam Sanayi 136,1 133,3 2,7 128,1 0,0 113,3 112,0 1,8 108,2 -0,3Madencilik ve Taşocakçılığı 138,8 135,7 2,1 128,9 -0,2İmalat Sanayi 129,4 128,4 7,8 133,0 1,5Elektrik, Gaz, Buhar veİklimlendirme Üretimi ve DağıtımıMevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi ÜretimÜretim Endeksi (2010=100), Kasım 2016 Endeksi (2010=100), Kasım 2016 2016 2015 2016 2015 126,6130 126,2 126,6 128 134 132,9 130,4 127,6 128,4 128,6 123,2 126,6 129,9 122,1 125 126,8 124,8 130 124,2 124,6 125,3 131,5 129,7 122,5 122,9 126,5120 120 116,1 127,7 124,4 117,7 110 110,1 122,9 118,3110100 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Aylar 100 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, 2017 BEBKA • Ekonomi Göstergeleri 14

VSAENŞAİRYKİ EÜTRİESTTİAMTEİSNTDİKELKESRİİ En yüksek artış dayanıklı tüketim malında gerçekleştiMevsim ve takvim etkisinden arındırılmış ana sanayi gruplarında(MIGs), 2016 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre en yüksek artış %2,6ile dayanıklı tüketim malı imalatında gerçekleşti.Ana Sanayi Gruplarına Göre Endeks ve Değişim Oranları (2010=100), Kasım 2016 ARINDIRILMAMIŞ TAKVIM ETKISINDEN MEVSIM VE TAKVIM ARINDIRILMIŞ ETKISINDEN ARINDIRILMIŞ EndeksSektör 136,1 Endeks Yıllık Değişim (%) Endeks Aylık Değişim (%)Toplam Sanayi 128,2 133,3 2,7Ara malı imalatı 128,7 125,7 -0,3 128,1 0,0Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı 138,2 126,6 0,1Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı 124,1 134,8 0,9 122,0 -0,6Enerji 165,5 123,4 8,0Sermaye Malı İmalatı 160,8 7,4 121,7 2,6 123,8 -2,1 125,6 1,3 153,1 2,1En yüksek artış makine ve ekipmanların En yüksek azalış temel eczacılık ürünle-kurulumu ve onarımında gerçekleşti rinin imalatında gerçekleştiMevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi alt sektörleri in- Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış imalat sanayi alt sektörlericelendiğinde, 2016 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre en yüksek artış incelendiğinde, 2016 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre en yüksek%5,7 ile makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımında gerçekleşti. azalış %6,7 ile temel eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa ilişkin malze-Bu artışı, %5,0 ile bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatı ve melerin imalatında ve deri ve ilgili ürünlerin imalatında gerçekleşti. Bu%3,7 ile ağaç, ağaç ve mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç) takip etti. azalışı, %2,9 ile giyim eşyalarının imalatı takip etti. Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, 2017ÂÂ KURULAN VE KAPANAN ŞİRKET İSTATİSTİKLERİ 2016 ARALIK (BİR AYLIK) 2015 ARALIK (BİR AYLIK)NUTS 3 KURULAN TASFİYE KAPANAN KURULAN TASFİYE KAPANANKODU İL ADI Şirket Kooperatif Ger. Kişi Tic. İşl. Şirket Kooperatif Şirket Kooperatif Ger. Kişi Tic. İşl. Şirket Kooperatif Ger. Kişi Tic. İşl. Şirket Kooperatif Şirket Kooperatif Ger. Kişi Tic. İşl.TR411 BURSA 211 2 96 21 2 53 3 43 230 2 89 33 9 37 12 19TR412 ESKİŞEHİR 28 1 87 10 0 15 4 38 41 0 87 12 0 8 1 38TR413 BİLECİK 50 6 201 1 7 5 0 18 0 0 2 0 7TOPLAM 244 3 189 33 2 69 8 88 276 2 194 45 9 47 13 64 Kaynak: TOBB Kurulan/Kapanan Şirket İstatistikleri, 2017 BEBKA • Ekonomi Göstergeleri 15

BİLİYOR ?MUYDUNUZ ÂÂ Osmanlı’nın ilk hastanesi 1394 yılında Bursa Yıldırım’da yapılan Yıldırım Darüşşifası olduğunuÂÂ İlk Osmanlı Şeyhülislamı Şeyh Edebali’nin türbesinin Bilecik‘te olduğunu ÂÂ İlk Osmanlı Sarayı’nın Bursa’da yapıldığını ÂÂ İlk Açıköğretim Fakültesi’nin Eskişehir’de 1982’de kurulduğunu ÂÂ İlk temyiz mahkemesinin 1923’te Eskişehir’de açıldığınıÂÂ Bazı TanımlarDış ticaret haddi: İhracat birim değer rumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus TÜFE: Halkın en fazla kullanmış olduğuendeksinin İthalat birim değer endeksine içindeki oranıdır mal ve hizmetlerin ortalama fiyat artışıdırbölünmesi ile bulunur İşsizlik oranı: İş bulamayan nüfusun toplam Tüketici güven endeksi: Tüketicilerinİhracat birim değer endeksi: İhracatın birim işgücüne oranıdır ekonomideki bekleyişlerini belirleyen birdeğerlerinde meydana gelen değişimdir ölçüttür İşveren girişim: Herhangi bir referans yıldaİstihdam oranı: Çalışan insan sayısının, ça- en az bir ücretli çalışanı ile aktif olan giri- Sanayi üretim endeksi: Sanayi üretimindelışabilir yaştaki insan sayısına bölünmesiyle şimleri ifade eder meydana gelen artış ya da azalışı ifade ederbulunan orandır İthalat birim değer endeksi: İthalatın birim ÜFE: Genel olarak üreticilerin girdilerindekiİşgücüne katılma oranı: İşgücünün ku- değerlerinde meydana gelen değişimdir ortalama fiyat artışıdır BEBKA • Ekonomi Göstergeleri 16

NOTLAR BEBKA • Ekonomi Göstergeleri 17

NOTLAR BEBKA • Ekonomi Göstergeleri 18

www.bebka.org.tr

Bir Sinerji Grup Markasıdır. www.bebka.org.trYeni Yalova Yolu 4.Km Buttim İş Merkezi ButtimPlaza Kat 6 16250 Osmangazi/Bursa TÜRKİYETelefon 0224 211 13 27 • Faks 0224 211 13 29