Şekil 22. Yıllara Göre Örtüaltı Domates Üretimi (2009-2013) ve Önemli Üreticiler(2013),Bin Ton35 3.500 2500 213430 3.000 200025 2.500 150020 2.000 100015 1.500 500 46810 1.000 242 73 31 29 29 24 21 20 05 50000 2009 2010 2011 2012 2013 OSV TürkiyeKaynak: TÜİK Bitkisel Üretim İstatistikleri Veri Tabanı, 2013Not: Türkiye üretimi sağ eksende gösterilmiştirOSV bölgesi her geçen gün ülkenin örtüaltı domates üretiminde daha önemli bir yeregelmektedir. 2013 yılında Türkiye’de örtüaltında üretilen domatesin %0,98’i OSV bölgesindeüretilmiştir. 2009 yılında bu oran % 0,54 iken, 2009’da 14.456 ton olan seralardaki domatesüretimi 2013 yılında 31.458 tona ulaşmıştır. 2009’dan 2013’e kadar olan dönemde ülkegenelinde domates üretimi %20 artarken OSV bölgesinde %118 artmıştır. Türkiye’deörtüaltında üretilen domatesin %91’i Antalya, Mersin, Muğla ve Adana illerinde üretilmektedir,OSV bölgesi ise bu illerden sonra üretimin en fazla olduğu yerdir. 2011 yılına kadar İzmir veHatay illerindeki üretim OSV bölgesinden daha fazla iken 2013 yılında OSV bölgesininörtüaltında domates üretimi bu illeri geçmiştir. OSV bölgesi; İstanbul, Bursa, Kocaeli gibinüfusun fazla olduğu büyük illere en yakın örtüaltı domates üretiminin gerçekleştiği bölgedir.Şekil 23. Yıllara Göre Örtüaltı Hıyar Üretimi, 2009-2013 ve Önemli Üreticiler(2013), BinTon50 1200 500 45440 1000 40030 800 30020 600 200 151 141 400 54 31 28 19 15 13 11 10010 2000 00 2009 2010 2011 2012 2013 OSV TürkiyeKaynak: TÜİK Bitkisel Üretim İstatistikleri Veri Tabanı, 2013Not: Türkiye üretimi sağ eksende gösterilmiştir Sayfa | 45
OSV bölgesinde yer alan seralarda üretilen ürünlerden son yıllarda üretim miktarı önemli ölçüdeartan bir diğer sebze de hıyardır. 2009 yılında 15.724 ton olan hıyar üretimi 2013 yılında 27.759tona ulaşmıştır. 2009 yılında ülke genelindeki örtüaltı hıyar üretim miktarının % 1,61’i OSVbölgesinde üretilirken 2013 yılında bu oran %2,77’e yükselmiştir. Ülke genelinde de örtüaltındahıyar üretimi son beş yılda artış göstermiş olsa da bölgedeki gerçekleşen üretim artış oranı ülkegeneline göre daha yüksektir. Türkiye’de örtüaltında hıyar üretiminin toplam %79,8’i sırasıylaAntalya, İzmir, Mersin, Muğla ve Samsun illerinde yapılmakta olup OSV bölgesi bu illerden sonraen fazla üretim miktarına sahip bölge konumundadır. OSV bölgesindeki son yıllardaki üretimartışı ile 2011 yılına kadar daha fazla üretim miktarına sahip olan Yalova ve Adana illerininüretim miktarlarının üzerine çıkılmıştır.Şekil 24. Yıllara Göre Örtüaltı Kıvırcık Marul Üretimi, 2009-2013, ve ÖnemliÜreticiler(2013) Ton14.000 50.000 12.000 10.85812.000 40.000 10.000 8.12510.000 30.000 6.151 20.000 8.000 3.300 8.000 10.000 6.000 2.015 6.000 0 4.000 1.564 4.000 2.000 1.341 2.000 1.239 0 1.130 0 1.113 2009 2010 2011 2012 2013 OSV Bölgesi Samsun OSV Türkiye Antalya Yalova Amasya Manisa İzmir Bursa Bartın BalıkesirKaynak: TÜİK Bitkisel Üretim İstatistikleri Veri Tabanı, 2013Not: Türkiye üretimi sağ eksende gösterilmiştirKıvırcık marul, ülkenin toplam üretimi içinde OSV bölgesinin lider konumda bulunduğuörtüaltında yetiştirilen sebze türlerindendir. 2013 yılında ülke genelinde örtüaltında üretilenkıvırcık marul miktarının % 25,56’sı OSV bölgesinde üretilmiş olup, OSV bölgesi ülke genelindelider konumdadır. Samsun, Antalya, Yalova ve Amasya illeri OSV bölgesini takip etmektedir. Sayfa | 46
Şekil 25. Yıllara Göre Örtüaltı Roka Üretimi, 2009-2013 ve Önemli Üreticiler(2013) Ton2.500 2.000 18662.2502.000 1.5001.7501.500 1.0001.2501.000 500 118 90 31 26 20 12 11 10 5 750 500 0 250 OSV Bölgesi 0 İstanbul İzmir 2009 2010 2011 2012 2013 Uşak Antalya OSV Türkiye Çorum Tokat Kocaeli Edirne ManisaKaynak: TÜİK Bitkisel Üretim İstatistikleri Veri Tabanı, 2013Örtüaltında yetiştirilen roka miktarına bakıldığında, OSV Bölgesinin ülke üretiminin %85’ini tekbaşına karşılayarak lider konumda bulunduğu görülmektedir. Bölgedeki roka üretimi sonyıllarda hızla artmış olup, 2009 yılında 774 ton iken 2013 yılında 1.866 tona ulaşmıştır.Şekil 26. Yıllara Göre Örtüaltı Taze Soğan Üretimi, 2009-2013 ve Önemli Üreticiler(2013)Ton5000 3500 30264000 300030002000 25001000 2000 0 1500 1000 399 374 265 178 169 25 25 23 18 500 0 2009 2010 2011 2012 2013 OSV TürkiyeKaynak: TÜİK Bitkisel Üretim İstatistikleri Veri Tabanı, 2013Taze soğanın, son yıllarda ekim alanı ve üretim miktarları dikkate alındığında üreticilerin tercihettiği bir sebze türü olarak bölgede ön plana çıkmakta olduğu görülmektedir. OSV Bölgesi, 2009yılında ülke genelinde üretilen 2.105 ton taze soğanın %41,8’ini üretirken 2013 yılında 3.026ton ile ülke genelinde üretilen 4.752 tonun %63,7’sini üretir konuma gelmiştir. Sayfa | 47
4.1.4. İlçelerin İhtiyaçlarıYapılan görüşmelerde ve çalıştaylarda öne çıkan ilk sorun arazi toplulaştırılması sorunuolmuştur. Miraslarla bölünen parçalı arazilerde üretim verimi düşmektedir. Her ne kadarToprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu ile bu durum önlenmeye çalışılsa da Tapu veKadastro hizmetlerinin olmadığı bazı ilçelerde arazilerin bir kısmının güncel sahiplik durumutapudaki bilgiler ile örtüşmemektedir. Bu nedenle Çiftçi Kayıt Sistemi’ne (ÇKS) dâhil olmayançiftçiler, devlet teşviklerinden faydalanamamaktadır. Ayrıca parçalı tarım arazileri nedeniyleüretim miktarı alıcılar için yeterli olmamakta, çiftçiler ancak ürettikleri ürünleri bir arayagetirerek araçları doldurup pazara ulaştırabilmektedirler. Çiftçiler ortak hareket etmedikleri içinherkes farklı ürünler yetiştirmekte tüccarların belli ürünlerdeki taleplerini tam olarakkarşılayamamaktadırlar.Çiftçilerin eğitilmesi konusu yine birçok ilçede gündeme gelen maddeler arasındadır. Buna göre,tarımda bilinçsiz ilaç kullanımı hem su ve toprak kirliliğine neden olmakta, hem de ürünlerinihraç edilmesinde sorun teşkil etmektedir. Ayrıca seralarda yılda en az dört defa ürün alınmasıtoprağın yorulmasına ve verimin düşmesine neden olmaktadır. Bununla birlikte, aşırıgübreleme nedeni ile yeraltı içme suları dâhil nitrat oranları artmakta ve su kalitesinde düşmeyaşanmaktadır. Çiftçiler için gübre ve ilaçlama önemli bir maliyet kalemi olduğu kadar, fazlailaçtan arındırma da ayrı bir maliyettir. Çiftçilerin verimli topraktan elde ettikleri ürünleri ayırtetme, sınıflama, fiyatlandırma ve pazarlama konularında eğitimlere ihtiyacı bulunmaktadır.İlçelerde yapılan üretim incelendiğinde, alıcıların talep ettiği miktarda veya daha az üretimyapılmakta üretim verimliliğinin artırılması gerekmektedir. Bununla beraber, kalite vekalibrasyon (boylama) konularında ihtiyaçlar tespit edilmiştir. Örneğin bazı ilçelerde, domates,salatalık ve marul gibi taze ve hızlı bir şekilde pazara ulaşması gereken ürünlerde saklama,depolama ihtiyacı bulunmadığı ifade edilmiştir. Bu ürünlerin pazar değerinin artırılmasına enfazla katkı sağlayacak yatırım ürünlerin paketlenmesini sağlayacak bir tesisin kurulumuolacaktır. Özellikle seraların yanına kurulması düşünülen boylama ve ambalajlama tesisleri ileürünlerde katma değerin artması sağlanacaktır. Diğer yandan kiraz ve sofralık üzüm gibiürünlerin diğer illerde üretiminin düşük olduğu ve yüksek fiyattan satılabileceği döneme kadarsaklanabilmesi için soğuk hava deposu gereksinimi çalıştaylarda ifade edilmiştir. Özellikleihracat potansiyeli yüksek bir ürün olan kirazda depolama imkânları üreticinin pazarlık gücünüartırmaktadır. Örneğin Gölpazarı’nda kurulacak bir soğuk hava deposundan Yenipazarilçesindeki üreticilerin de faydalanacağı ifade edilmiştir. Sayfa | 48
Yapılan görüşmelerde, ilçelerin soğuk hava deposu ve paketleme tesisi ihtiyaçları tartışılmıştır. Buna göre bazı ilçelerde, soğuk hava deposu bulunmamakta ve yetkililerden talep edilmektedir. Bazı ilçelerde ise var olan soğuk hava depoları çiftçiler tarafından kullanılmayarak atıl durumda beklemektedir.Bu gibi tesislerin kurulması için öncelikle üretim miktarının ve kalitesinin tesisinsürdürülebilirliğini sağlayacak kapasitede olması gerekmektedir. Örneğin, Sarıcakaya ilçesinde İlÖzel İdaresi’nin yatırımı ile ilçeye soğuk hava tesisi ve paketleme tesisi yapılmış ve İl Özelİdaresi tarafından özel bir firmaya kiralanmıştır. Çiftçinin, firmanın istediği kalibrede ürün teminetmemesi, firmanın alım garantisi vermesine rağmen çiftçinin yüksek fiyat verildiğinde başkatüccarlara da satış yapması ve firmaya düzenli olarak mal temin edememesi nedeniyle bir süresonra firma zarar ettiği için tesis kapatılmış ve şu anda sadece depo olarak kullanılmaktadır.Ayrıca alıcıların ilçelere direk ulaşıp ürünü toplayıp götürmesi de depolama tesisleri için ayrı birengeldir. İlçelerdeki tesislerin yönetimi konusunda profesyonel bir yaklaşım gerekmektedir.Yönetim birlik veya kooperatif üzerinden olabileceği gibi tesisin özel bir firmaya kiralanmasışeklinde de olabilir. Başında profesyonel bir yöneticinin olduğu bir yapı altında çiftçilerinbirlikte hareket etmesi, ürünlerini paketleyebilmesi ve depolayabilmesi çiftçilerin kazançlarınıartıracaktır. Sonuç olarak yapılması planlanan yatırımların daha önceki tecrübelerdenfaydalanılarak atıl yatırımlara dönüşmemesi için öncelikle fizibilite çalışmalarının titizlikleyapılması gerekmektedir.Çiftçilerin alıcılarla fiyat pazarlığı konusunda rekabet gücü zayıftır. Zira çalıştaylarda yapılangörüşmelere göre, ürünlerin satışı için kasa temin edemeyen çiftçiler, fiyat konusunda pazarlıkgücünü kaybetmektedir. Üreticilerin, ürünlerini kasasını bırakan tüccarlara satmaları ürününfiyatı konusunda tüccarların söz sahibi olmasına neden olmaktadır. Söğüt ve Yenipazar gibiilçelerde kasa üretimi ile alıcıların pazarlık gücünün kırılması beklenmektedir.Ürünlerin büyük bölümü büyük marketlere satılmaktadır. Alıcılar birlikte hareket etmekte ikenüreticilerin birlikte hareket edememesi, üretici birliği ya da kooperatif şeklinde örgütlenememişolmaları, fiyat konusunda belirleyicinin alıcılar olmasına neden olmaktadır. Ürünlerinpazarlanması aşamasında alıcıların güçlü olduğu sektörde, tarım ürünlerinin üretimini artırıcı, Sayfa | 49
hem de işleme, paketleme, pazarlama ve satışındaki eksik adımların giderilmesi için projelergeliştirilebilir. Örneğin İnhisar ilçesinin önemli bir ürünü olan narın işlenerek pazarlanması ilçeiçin önem arz etmektedir. Bu kapsamda, nar lokumu için tescil başvurusu gerçekleştirilmiş ve2015 yılı içerisinde sürecin tamamlanması beklenmektedir. Buna ilaveten, nar suyu, reçeli,sabunu ve kolonyası ile ilgili çalışmalar yapılabilir.OSV Bölgesi için önemli olan seracılığın gelişmesi ve pazar imkânlarının artırılması bölge içinçok önemlidir. Seracılığın bölgedeki mikroklimadan faydalanarak Sakarya Nehri boyuncauzanıyor olması çiftçileri sera yatırımı yapmaya yöneltmiştir. 1997 yılından beri bölgede seralarhızla yaygınlaşmaktadır; ancak hızlı nakit döngüsü olması için gerekli altyapı tam olarakkurulmadan ve gerekli teknik uzmanlığa yer verilmeden seraların büyük bölümü inşa edildiğiiçin yoğun kar yağışı nedeniyle bölgedeki seraların büyük bölümünde ağır hasar oluşmuştur.Bilinçsiz yapılan yatırımlar ve 2014-2015 yılı kış döneminde yoğun kar yağışları nedeniyle seraalanları olumsuz etkilenmiştir. Kardan zarar gören seraların yeniden yapılanması ve mevcutseralara ek olarak yeni sera yatırımlarının yapılması ilçe için önem arz etmektedir. Bu konudahem BEBKA Kırsal Kalkınma destekleri, hem de Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafındanverilen destekler seralardaki kar felaketinin izlerini silmeye yönelik çalışmalardır. Yeni seralarınyapım aşamasında modern seraların tercih edilmesi, bundan sonraki doğal felaketler için önlemniteliğinde olacaktır.Çalıştaylarda görüşülen bir başka konu ise bölgedeki sulama maliyetleridir. Örneğin İnhisarilçesinde sulama konusunda maliyetlerin çok yüksek olduğunu belirten ilçe temsilcileri, DSİkanallarının çalışmadığını ifade etmişlerdir. Mihalgazi’den Çaltı’ya kadar cazibeli sulamatesislerinin kurulması gerektiği görüşülmüştür. Cazibeli sulama bitkisel üretim için sulamasuyunun enerjiye ihtiyaç duyulmadan su kaynağından sulama alanına iletilmesi amacıyla yapılanyapılar ile bunların tamamlayıcı tesislerini ifade etmektedir. Orta Sakarya Vadisindeki sis vekırağın sera için olumsuz olduğu, suyu daha yukarılara çekmenin ise oldukça maliyetli olduğubelirtilmiştir. Özellikle yeni sera alanlarının kurulabilmesi için sulamanın şart olduğu ifadeedilmiştir. Bununla birlikte, Osmaneli ilçesinde Orta Sakarya Vadisi yatağının ilçeye göre dahaaşağıda olması sebebi ile sulamada sıkıntı yaşanmaktadır. Eski sulama tesisleri sorunlarıbüyümekte olup kapalı kanal tesislerinin bir kısmı çalışmamaktadır. Göksu Suyu’ndaki kirliliksebze ve meyvelere zarar vermektedir. Söğüt ilçesindeki çöplüğün sulama göletlerine yakınlığıda tarımsal üretim için benzer bir tehdit olmaktadır. Sayfa | 50
OSV bölgesinde, ilçelerin il merkezi ve köyler ile ulaşım imkânlarının yetersizliği, hem tarımsalürünlerin pazarlanması, hem de turizm potansiyelinin değerlendirilmesi bakımından önemlidir.Ulaşım imkânlarının artırılması ile birlikte hem tarımsal sanayinin gelişmesi, hem de gençnüfusun göçünün önüne geçilmesi beklenmektedir. İlçelerde yapılan çalıştaylarda, ulaşımzorluklarının ilçenin gelişmesinin önündeki en büyük engel olduğu ifade edilmiştir. Bazıilçelerde üretilen ürünlerin lojistiğini belediye veya şirketler sağlamaktadır. Yapılangörüşmelerde, ilçelerin üretilen ürünlerin büyük bir çoğunluğunu İstanbul’a gönderdiği veyaalıcıların ilçe ilçe gezerek ürünleri toplayıp İstanbul pazarına götürdüğü ifade edilmiştir. YineSarıcakaya ve Mihalgazi ilçeleri de üretilen ürünlerin büyük bir bölümünü İstanbul veAnkara’daki hallere göndermektedir. Ancak, mevcut yolların yetersizliği ve çok virajlı olmasınedeniyle ulaşım çok zor gerçekleşmektedir. Nakliye maliyetinin yüksek olması ve aracılarınvarlığı elde edilen karların düşük olmasına neden olmaktadır. İlçelerdeki ulaşım sorunuürünlerin pazara ulaştırılmasını zorlaştırmakla beraber aynı zamanda yatırımcıların bölgeyeolan ilgisini de azaltmaktadır. İlçelerin köyleriyle bağlantısı zayıf olması, köy yolları bozukolması, özellikle tırları bölgeden ürün toplarken zorlamaktadır. Yeni ve devam eden ulaşımyatırımlarının OSV bölgesindeki bu sorunun bir kısmını çözmesi beklenmektedir. ÖrneğinOsmaneli ilçesinin yakınlarından geçecek olan Yüksek Hızlı Tren ilçeyi bütün büyükşehirlerlesıkı şekilde entegre edecek ve ilçenin gelişiminde önemli rol oynayacaktır. Ayrıca Bolu –Eskişehir yolunun Sarıcakaya ilçesinden geçerek, bu durumdan hem Sarıcakaya hem deMihalgazi ilçesinin faydalanacağı düşünülmektedir.İlçelerin gelişimde önemli bir paya sahip olan tarımın sürdürülebilirliği için genç nüfusun ilçedeyaşaması gerekmektedir. Ancak köylerde ve kimi zaman da ilçelerde, il merkezinde sanayininyarattığı iş imkânlarından dolayı genç nüfus tarımla uğraşmayı tercih etmemektedir. Gençnüfusun sigortalı işlerde çalışmak için il merkezine göçü ilçe nüfusunun ve tarımsalfaaliyetlerinin sürdürülebilirliği için olumsuz etkilenmektedir. İlçelerde sosyal mekânlarınolmayışı genç nüfusun il merkezlerine göç etmesinde bir diğer faktördür.İlçe çalıştaylarında ilçelerin öne çıkan ihtiyaç ve sorunları aşağıdaki tabloda belirtilmiştir. Sayfa | 51
Tablo 23.İlçelerin Sorunları Özet Tablosu GölpazarıSorunlar İnhisar Mihalgazi Osmaneli Sarıcakaya Söğüt YenipazarParçalı AraziSoğuk Hava DeposuPaketleme TesisiKalite ve Kalibrasyon (Boylama)SeracılıkKasalamaÇiftçi EğitimleriPazarlama, Tanıtım, MarkalaşmaKanalizasyon ve Altyapı SorunlarıSulamaİpekböcekçiliğinin GeliştirilmesiTurizm Potansiyelinin GeliştirilmesiUlaşım İmkanlarıGenç Nüfusun GöçüSosyal MekanlarArıcılığın GeliştirilmesiKaynak: İlçe Çalıştay Raporları, 2015 5. Bilecik İlinin Tarım ve Gıda İhracatıYapılan çalıştaylarda da görüşüldüğü gibi, bölgede üretilen tarımsal ürünlerin birçoğu bölgedışından gelen alıcılar tarafından toplanıp büyükşehirlere satılmak üzere götürülmektedir.Bunun dışında bölgedeki bazı büyük firmaların da merkezleri OSV bölgesi dışında olduğu içinfirma tarafından yapılan ihracat, ilin ihracat rakamlarına yansımamaktadır. Aşağıdaki tabloyagöre, Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri ihracatı 2015 yılı ilk 6 ayı için 1.8 milyon $olarak gerçekleşmiştir.Tablo 24. Bilecik İhracatçı Firmaların Kanuni Merkezleri Bazında Sektör İhracatPerformansı (1000 $) 1 OCAK - 30 HAZIRANSEKTÖR 2014 2015 DEĞ.Çelik 1.013,93 5.202,81 413,13%Çimento Cam Seramik ve Toprak Ürünleri 17.013,65 15.841,17 -6,89%Demir ve Demir Dışı Metaller 4.646,67 28.267,03 508,33%Elektrik Elektronik ve Hizmet 3,52 16,28 362,83% Sayfa | 52
1 OCAK - 30 HAZIRANHalı 0,00 0,10Hazır giyim ve Konfeksiyon 0,00 0,29Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve 3.637,16 1.839,48 -49,43%Mamulleriİklimlendirme Sanayii 4,81 16,44 242,11%Kimyevi Maddeler ve Mamulleri 88,11 312,28 254,44%Madencilik Ürünleri 12.019,91 11.043,97 -8,12%Makine ve Aksamları 1.001,01 702,64 -29,81%Mobilya, Kâğıt ve Orman Ürünleri 276,37 94,72 -65,73%Otomotiv Endüstrisi 101,91 0,12 -99,88%Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller 0,00 293,06Tekstil ve Hammaddeleri 0,00 64,25Yaş Meyve ve Sebze 55,47 0,00 -100,00%TOPLAM 39.862,52 63.694,63 59,79%Kaynak: http://www.tim.org.tr/tr/ihracat-ihracat-rakamlari-tablolar.html Haziran 2015 verisi6. GZFT AnaliziOrta Sakarya Vadisi bölgesinde yapılan çalıştaylar neticesinde bölgenin güçlü ve zayıf yönleriortaya konmuş, tehdit ve fırsatlar ile ilgili analizler yapılmıştır. Bu kapsamda, OSV bölgesiningüçlü yönleri konumu itibari ile en büyük avantajı olan mikroklima etkisi ve büyük pazarlarayakınlığıdır. Vadi boyuna uzanan ilçeler çevrelerine göre daha ılıman bir iklime sahip olduğu içinbu bölgede sebze üretimi, özellikle de seracılık gelişmiştir. Yine bu bölgenin İstanbul ve Ankaragibi büyük pazarlara ulaşımı Antalya, Mersin ve Adana illerine göre daha kolay olduğu içintaşıma maliyetlerinden dolayı alıcılar tarafından tercih edilmektedir.OSV Bölgesinin zayıf yönleri incelendiğinde, ilçelerin ihtiyaçları bölümünde de belirtildiği gibi,öncelikle arazilerin çok parçalı olması ve mülkiyet sorunudur olmaktadır. Bu sorun üretimverimliliğini ve çiftçilerin devlet desteklerinden faydalanmasını etkilemektedir. Bununla birlikteçiftçi eğitimleri, çiftçilerin bilinçlendirilmesi gerekmektedir. Üretim miktarının diğer bölgelerenazaran az olması ise bölge için diğer bir engeldir. Köylerin ilçelerle, ilçelerin ise il merkezleri ileulaşımı ilçelerin gelişimi için çok önemlidir. Mal hareketi ve insan kaynağı transferi için özellikleİnhisar gibi Bilecik yerine Eskişehir iline ulaşımı daha kolay olan ilçeler için zayıf bir yöndür. Sayfa | 53
Şekil 27.OSV Bölgesi GZFT Analizi •Arazi sorunu •Büyük pazarlara •Çiftçi eğitimleri yakınlık (İstanbul, •Üretim miktarının az Ankara vs.) olması •Mikroklima etkisi •Ulaşım imkanları Güçlü Zayıf Yönler Yönler Tehditler Fırsatlar•Genç nüfusun göçü •Seracılığın gelişmesi•Sulama •Turizm potansiyeli•Su ve Toprak kirliliği •Üniversite MYOBölgedeki fırsatlar incelendiğine, bölgenin en önemli fırsatı mikroklimadan dolayı gelişenseracılıktır. Bilecik ili alan seracılıkta alan olarak 10.ildir ve 2013 yılı verilerine göre toplam5.775 dekar alanda seracılık yapılmaktadır. OSV Bölgesi için seracılığın gelişmesi ve pazarimkânlarının artırılması bölge için çok önemlidir. Seracılığın bölgedeki mikroklimadanfaydalanarak Sakarya Nehri boyunca uzanıyor olması çiftçileri sera yatırımı yapmayayöneltmiştir. 1997 yılından beri bölgede seralar hızla yaygınlaşmakta ve büyük pazarlarayakınlığı nedeniyle sera yatırımları giderek artmaktadır. Bölgenin diğer bir fırsatı ise, üniversitemeslek yüksekokullarının ilçelerde faaliyet göstermesi ve yeni bölümlerin açılmasınıngündemde olmasıdır. Çalıştaylarda bölgenin tarım ve turizm potansiyelini değerlendirmek içinüniversite ile beraber çalışılacağı belirtilmiştir. Özellikle seracılık ve süs bitkileri ile ilgilibölümlerin açılması durumunda bölgede seracılığın gelişeceği ifade edilmiştir. Diğer bir fırsatolarak turizm potansiyeli bölge için önemli bir konudur. Harmankaya Kanyonu, Gordios KayaMezarı, Abdullah Mihalgazi Türbesi gibi doğa ve tarih turizmi ile Kurşunlu köyündeki gibi ekoturizm ve Sakarıılıca Köyü’ndeki termal turizm imkânlarının geliştirilmesi bölgenin gelişimi içinönemli fırsatlardandır.Bölge için tehdit arz eden durumlar genç nüfusun göçü, sulama imkânlarının kısıtlı olması ve suve toprak kirliliği olarak belirlenmiştir. Ulaşım imkânlarının kısıtlı olması, ilçelerin gelişmişlikseviyelerinin yıllar itibari ile düşmesi ve sosyal imkânların azlığı sebebiyle genç nüfus ilçelerde Sayfa | 54
ikamet etmek istememekte ve il merkezlerine veya büyükşehirlere göç etmektedir. Bu dailçelerin insan kaynağı kapasitesini azalmasına sebep olmakta; hem tarımda, hem de varsasanayi ve turizm sektöründe sürdürülebilirliğe ket vurmaktadır. Genç nüfusun göçünün diğer birsebebi ise tarımda düzenli bir gelirin sağlanamaması, sosyal güvenlik sistemine bağlı işlerdeçalışma isteği ve sosyokültürel (kız vermeme gibi) diğer nedenlerdir. Bölge için diğer bir tehditunsuru ise sulamadaki verimsizlik ve maliyetlerin artmasıdır. İlçelerde yapılan görüşmelerdesulamadaki sorunların bazılarının DSİ kanallarının çalışmamasından kaynaklı olduğubelirtilmiştir. Eski sulama tesisleri sorunları büyümekte olup kapalı kanal tesislerinin bir kısmıçalışmamaktadır. Yeni seraların kurulabilmesi için suyun daha yukarı seviyelere ve daha azmaliyetli olarak çekilebilmesi gerekmektedir. Yine bazı ilçelerdeki sulama göletlerininçöplüklere yakın olması tarımsal üretim için tehdit unsurudur. Bölge için diğer bir tehdit unsuruda tarımda bilinçsiz ilaç kullanımı nedeni ile su ve toprak kirliliği oluşumudur. Çiftçiler içingübre ve ilaçlama önemli bir maliyet kalemi olduğu kadar, fazla ilaçtan arındırma da ayrı birmaliyettir. Aşırı gübreleme nedeni ile yeraltı içme suları dâhil nitrat oranları artmakta ve sukalitesinde düşme yaşanmaktadır. Yapılan görüşmelerde ortaya konan diğer bir konu, GöksuSuyu, sulama göletleri gibi sulama alanlarındaki kirliliğin sebze ve meyvelere verdiği zarardır.Tarımsal üretimin sürdürülebilirliği ve bölgenin ihracat kapasitesinin yükseltilebilmesi içinçiftçilerin ilaç kullanımı konusunda bilinçlendirilmesi gerekmektedir. 7. Bilecik Hal Potansiyeli5957 sayılı Kanunda yer alan asgarî koşulları taşıyan projeler çerçevesinde belediyeler ilegerçek veya tüzel kişiler tarafından kurulan, malların ayrı ayrı yahut birlikte toptan alım vesatımı ile kaydının yapıldığı yerlere toptancı hali denir. Toptancı halleri; imar planlarındabelirlenmiş alanlarda, halin sınıfına, büyüklüğüne ve işlem hacmine göre yönetmelikle belirlenenmüzayede, depolama, tasnifleme ve ambalajlama tesisleri ile laboratuvar ve soğuk hava deposugibi diğer asgarî koşulları taşıyan projeler çerçevesinde gerçek veya tüzel kişiler ile belediyesınırları içinde belediyeler, büyükşehir belediye sınırları içinde büyükşehir belediyeleritarafından kurulur. Gerçek veya tüzel kişiler tarafından toptancı hali kurulması ilgili belediyeniniznine tabidir. Halin kuruluşu, en geç bir ay içinde ilgili belediye tarafından T.C. Gümrük veTicaret Bakanlığı’na bildirilir. Toptancı hallerinin kuruluşunda ve başka bir alana taşınmasında;malların arz ve talep derinliğinin bulunması, üretici ve tüketicinin korunması, toptancı hali sayısıve bunların birbirlerine yakınlığı, üretici yoğunluğu ve tüketici piyasasının büyüklüğü, toptancıhali kurulacak yerin coğrafi konumu, mesken ve işyerlerine, gıda güvenilirliği bakımından risk Sayfa | 55
oluşturan tesis ve benzeri yerlere uzaklığı ve ulaşım imkânları ile toptancı halinin çevreye,altyapıya ve trafiğe getireceği yükler dikkate alınır. Ülkemizde 188 adet toptancı halibulunmaktadır. Hal listesi rapor ekinde sunulmuştur.Bilecik ilinde kurulması muhtemel bir meyve-sebze hali için ilgili kanuna göre, en az 30 firmatalebi oluşmalıdır. Ayrıca ilçelerde yapılan görüşmelerde ürünlerin mevcut lojistiğini sağlayanmüşteriler, halin Bilecik merkeze kurulması durumunda değişen bir durum olmayacağını ifadeetmiştir.Bununla birlikte, hal işleyişini öğrenmek, Bilecik ilinde yapılması planlanan sebze-meyve hali ileilgili tecrübe paylaşmak ve Hal Kanunu’nun uygulamalarını öğrenmek amacıyla BursaBüyükşehir Belediyesi Tarımsal Hizmetler Şube Müdürlüğü ziyaret edilmiştir. Bu görüşmesırasında, Hal Kanunu’nun uygulamaları ve hal kurulma süreci ile ilgili bilgiler alınmıştır. Bunagöre, hal içindeki dükkân sayısına göre, küçük, orta ve büyük ölçekli olabilmektedir. Bursahalinde 132 dükkân bulunmakta ve bu hal orta ölçekli bir hal olarak nitelendirilmektedir. Halkurulması ve gerekli izin ruhsatların alınabilmesi için en az 30 işleyen dükkân bulunmalı ve budurum Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Belediye tarafından onaylanmalıdır. İlgili bakanlığın herilde veya ilçede hal kurulmasından ziyade, yeni hal kanunu ile birlikte bölge hallerini teşvik ettiğibilgisi alınmıştır. Örneğin Bursa hali, Balıkesir, Bilecik ve çevre illere hizmet vermelidir.Avrupa’da toplamda 167 hal bulunmaktadır. Yeni yasayla birlikte gerekli dükkân sayısınıkarşılayamayan Gürsu ve Yenişehir halleri kapatılmıştır. 29 dükkânı olan İnegöl’de ise 1 dükkândaha kiralanarak faaliyetlerine devam etmektedir. Sayfa | 56
Şekil 28.Bursa HaliBelediyenin hal kurulması halinde, 3 kalem geliri oluşacaktır. Bunlar, dükkân kira gelirleri, kapıgiriş-çıkış gelirleri ve rüsum gelirleri. Kanuna göre rüsum gelirlerinin %10’u halin temizlik vegüvenliğine harcanmalıdır. Bu rakam Bursa hali için 2.5’er milyon TL’dir ve bunların dışında dahalin personel giderleri de bulunmaktadır. Laboratuvar hizmetleri için hem ekipmanların pahalıolduğu, hem de Gıda, Kimya ve Ziraat Mühendislerinin istihdam edilmesi zorunluluğunun olduğubilgisi alınmıştır. Laboratuvar hizmetleri belediye için çok maliyetli bir hizmet olup, bunun içinGıda ve Yem Kontrol Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü veya Üniversite ile protokolleryapılarak bu hizmet dışardan sağlanmaktadır. Aksi halde kontrolü belediye gerçekleştirmekte,ancak cezayı Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü kesebilmektedir. Belediye için kârlıgörünmeyen bu yapının işletmesi belediye iştiraki olan Tarım A.Ş.’ye devredilmiştir.Bursa halinde soğuk hava deposu, paketleme tesisi bulunmamaktadır. Belediye, halde faaliyetgösterenlerin talebi halinde soğuk hava deposu ve paketleme tesisini 3 yıl içinde kurmakzorundadır. Ancak Bursa için, haldeki tüm dükkânların kendi buzhaneleri bulunmakta, bunedenle soğuk hava deposuna ihtiyaç bulunmamaktadır. Eski Gürsu halinin yerine paketlemetesisi kurulması gündemdedir. Keles’te ise BESAŞ’ın süt ürünleri ile ilgili tesisi kurulmuştur.Bursa hali Türkiye’nin en yeni ve en modern halidir. Tasarımında rüzgâr hareketleri ile yaz vekış sıcaklık farkları hesap edilerek, yazın dış ortamdan 7 derece daha soğuk, kışın ise 7 derecedaha sıcak olacak şekilde tasarlanmıştır. Sayfa | 57
Şekil 29.Bursa Hali İçinden GörüntülerHal kurulması için en az 15-20 dönüm alan ve ulaşım ağlarına yakın, mümkünse çevre yolukenarında bir yer seçilmelidir. Mal gönderimi için, 444 0 425 no’lu Bakanlık hattından künyealınmaktadır. Eğer satıcıya 10 gün içinde ödeme yapılmazsa bu künye ile hal hakem heyetinebaşvurulmakta ve tazmin yoluna gidilmektedir. Bunun için halde yer alan komisyonculardanteminat alınmaktadır.Halin bulunduğu şehirlerde, üretilen malın hale girmesi zorunluluğu bulunmamakla beraberüreticilerin bildirimde bulunma zorunluluğu vardır. Halde satılan mallardan yüzde bir, toptancıhali dışında satılan mallardan yüzde iki oranında hal rüsumu tahsil edilmektedir. Bursa’da bilebirçok üretici ürünlerini toplama merkezinden, nakliye ambarından İstanbul’a direkgöndermektedir. Halde dükkân sayısının %20’si üretici birliklerine verilmek zorundadır. Üreticibirlikleri rüsumdan muaftır, sadece kira ve teminat ödemektedir. Genel olarak uygulamada,tüccarlar hale malı girişinden ziyade, halden dükkân kiralayarak malı kendi dükkânından çıkmışgibi göstermektedir. Bu şekilde tüccar %1 rüsumu peşin olarak öder. Mal hareketleri de kayıtaltına alındığı için sorun teşkil etmez.Yapılan görüşmede Bilecik özelinde yapılan değerlendirmeye göre, Bilecik’in İstanbul, Eskişehirve Adapazarı pazarlarının tam ortasında olduğu ve yapılan üretimin şehrin iç pazarından ziyadebu pazarlara gönderildiği bilgisi alınmıştır. Ancak Bursa halinde il içi pazara yönelik satışlaryoğunluktadır. Bu anlamda, Bilecik bir nakil yeri olarak değerlendirilmektedir. Hal kurulmasınınbelediye açısından karlılık değil, ayrı bir maliyet yükü ortaya çıkaracağı ve halin atıl kalmaihtimalinin yapılacak olan fizibilitede iyi değerlendirilmesi gerektiği, haldeki dükkânlara talebinve üretim hacmi bakımından değerlendirilmelerin ayrıntılı çalışılması gerektiği anlaşılmıştır. Sayfa | 58
Kanunda da belirtildiği gibi, 30 dükkânın altında talep olması halinde, Bakanlık halin işletilmesiiçin gerekli izin ve ruhsatları vermeyecek, atıl bir yatırım yapılmış olacaktır.7Ek 3’te TR41 Bölgesi için mekânsal gelişme şeması gösterilmiştir. Bu şemada kırmızı ok ilegösterilen mal akımları incelendiğinde, OSV Bölgesi için yapılan görüşmelere paralel olarakürünlerin İstanbul, Adapazarı ve Ankara pazarlarına gönderildiği gösterilmektedir. Bukapsamda, iç pazar tüketimi için fazla olan ürünler, müşterilerin ilçelere kadar gelip ürünleritoplaması sonucu OSV dışındaki dış pazara gönderilmektedir. Yapılan görüşmelerde, bazıilçelerde çiftçilerin kasalama sorunlarının bulunması nedeniyle, ürünleri kasaları temin edensatıcılara satıcıların istediği fiyattan satmak durumunda kalmaktadır. Yine bazı ilçelerde,ürünlerin standart olmaması, boylama (kalibrasyon), depolama ve paketleme için yatırımlaraihtiyacın olduğu belirtilmiştir. 8. SonuçOSV Bölgesi için hal kurulumunun artı ve eksilerinin tartışıldığı bu rapor, katılımcılık esasıylahazırlanmış olup bölgedeki aktörlerin görüşleri alınarak nihai hale getirilmiştir. Bu çalışmayaparalel olarak, Bilecik Ortak Akıl Toplantısı sırasında da oluşturulan proje fikirleri, ihtiyaç vesorunlar incelenmiştir. İlçelerdeki mal hareketi Bilecik merkezde kurulması planlanan bir halinvarlığı söz konusu olduğunda değişmeyecek ve eski rutinine devam edecektir. Alıcılar Bilecikmerkezde hal kurulması durumunda da ilçelerden tek tek mal toplayıp İstanbul ve Ankara gibibüyük pazarlara ürünlerin lojistiğini sağlayacaktır.İlçelerde yapılan görüşmelerde, merkezde kurulması planlanan hale ürünlerin gönderilmesi veburadan da ana pazarlara gönderilmesi hem maliyet, hem de zaman açısından uygungörülmemiştir. İlçelerin merkeze ulaşımı ve taşıma masrafları nedeniyle ürün maliyetleriartacaktır. Birçok ilçede ürünün tüccar tarafından serada toplatılması ve benzeri nedenlerdendolayı, kurulacak olan halin ilçeler için avantaj sağlamayacağı dile getirilmiştir.Sonuç olarak ilçelerin ihtiyacı merkezde bir hal kurulmasından ziyade, üretim verimliliğininartırılması, çiftçilerin eğitilmesi, fideciliğin geliştirilmesi, kasalama, paketleme, boylama(kalibrasyon) imkanlarının artırılması, mevcut soğuk hava depolarının işlerlik kazanması ve7 Kaynak: BEBKA Faaliyet Bilgi Raporu Sayfa | 59
ulaşım imkanlarının iyileştirilmesi gibi konulardır. İlçelerdeki mevcut toplama merkezlerindenve/veya seraların başından toplanan ürünler doğrudan büyük pazarlara ulaştırıldığı içinöncelikle, üretilen ürünlerin üretim miktarının artması, ürünlerin sınıflandırılması, gerekliysesoğuk hava depolarından saklanması, ürünlerin taşınması için kasa üretiminin sağlanması,paketlenip satışa hazır getirilmesi ile ürün ve insan kaynağı transferi için ilçelerin il merkezi ileulaşım olanaklarının iyileştirilmesi gerekmektedir. Bu hususların çözülmesi ile, tarımdasürdürülebilir ve katma değerli üretim gerçekleşerek, ilçelerin ekonomik gelişmişlik seviyeleriyükselecektir. Sayfa | 60
9. Yararlanılan Kaynaklar Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Bilecik İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü Eskişehir İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü TÜİK TİM Ziraat Odaları BEBKA Bölge Planı BEBKA Sosyal Analiz Raporu Sayfa | 61
10. EklerEk 1.Teşekkür ListesiTablo 25. Orta Sakarya Vadisi Ekonomik Gelişme Çalışması kapsamında yapılan toplantıkatılımcılarıNo Adı-Soyadı Görevi Kurumu/Köyü İl İlçe1 Ahmet Yönetim Bilecik Ziraat Odası Bilecik Merkez SEVİNEN Kurulu Başkanı2 Hacı Dursun İl Müdürü Bilecik İl Gıda Tarım ve Bilecik Merkez YILDIZ Hayvancılık Müdürlüğü3 Hilal YILDIZ Ziraat Yüksek Bilecik İl Gıda Tarım ve Bilecik Merkez Mühendisi Hayvancılık Müdürlüğü4 Zeki ŞANLI Tekniker Eskişehir İl Gıda Tarım ve Eskişehir Odunpazarı Hayvancılık Müdürlüğü5 İlhan Doran Dekan Bilecik Şeyh Edebali Bilecik Merkez Üniversitesi Tarım Bilimleri ve Teknolojileri Fakültesi Bilecik Şeyh Edebali6 E.Selcan Dekan Üniversitesi Tarım Bilecik Merkez Darçın Yardımcısı Bilimleri ve Teknolojileri Fakültesi Bilecik Şeyh Edebali Serap Kızıl Üniversitesi Tarım7 Aydemir Öğretim Üyesi Bilimleri ve Teknolojileri Bilecik Merkez Fakültesi8 Prof. Dr. Ali Dekan Eskişehir Osmangazi Eskişehir Odunpazarı Koç Üniversitesi Ziraat Fakültesi9 Dr. Nihal Can Öğretim Eskişehir Osmangazi Eskişehir Odunpazarı Ağırbaş Görevlisi Üniversitesi Ziraat Fakültesi10 Doç. Dr. Nuray Öğretim Üyesi Eskişehir Osmangazi Eskişehir Odunpazarı Çömlekçioğlu Üniversitesi Ziraat Fakültesi11 Yrd. Doç. Dr. Öğretim Üyesi Eskişehir Osmangazi Eskişehir Odunpazarı Sibel Sarıçam Üniversitesi Ziraat Fakültesi Doç. Dr. Eskişehir Osmangazi Eskişehir Odunpazarı12 Yasemin Öğretim Üyesi Üniversitesi Ziraat Evrenosoğlu Fakültesi13 Hasan Karakuş Şube Müdürü DSİ 3. Bölge Müdürlüğü Eskişehir Odunpazarı14 Faruk Bölge Müdür DSİ 3. Bölge Müdürlüğü Eskişehir Odunpazarı MERMER Yardımcısı15 Cemal ÇARKÇI Şube Müdürü Eskişehir Büyükşehir Eskişehir Odunpazarı Belediyesi- Destek Hizmetleri Daire Sayfa | 62
No Adı-Soyadı Görevi Kurumu/Köyü İl İlçe Başkanlığı- Hal Şube Bilecik Osmaneli Müdürlüğü Bilecik Osmaneli Bilecik Osmaneli16 Ali Seyyar Muhtar Akçapınar Köyü Bilecik Osmaneli Bilecik Osmaneli17 Hasan Öztürk Muhtar Çiftlik Köyü Bilecik Osmaneli Bilecik Osmaneli18 Mehmet Çakır Muhtar Boyunkuyu Köyü Bilecik Osmaneli Bilecik Osmaneli19 Yaşar Şahin Muhtar Ericek Köyü Bilecik Osmaneli Bilecik Osmaneli20 Ziya Demir Muhtar Dereyörük Köyü Bilecik Osmaneli Bilecik Osmaneli21 Mehmet Demir Muhtar Sarıyazı Köyü Bilecik Osmaneli Bilecik Osmaneli22 Kasım Balcı Muhtar Ağlan Köyü Osmaneli Bilecik Osmaneli23 Ali Çeltik Muhtar Borcak Köyü Osmaneli Bilecik Osmaneli24 Osman Çakır Muhtar Günüören Köyü Osmaneli Bilecik Osmaneli25 İsmail Ünver Muhtar Büyük Yenice Köyü Bilecik Osmaneli26 Sadık Doyan Muhtar Selimiye Köyü Bilecik Osmaneli27 Remzi Yaş Muhtar Oğulpaşa Köyü Bilecik Osmaneli28 Sezai Demirtaş Muhtar Hisarcık Köyü Bilecik Osmaneli Osmaneli29 Kadir Tüysüz Kurum Md. Halk Eğit. Mrkz. Md. Bilecik Osmaneli Osmaneli30 Mehmet Kara Ziraat Müh. G T. Hay. İlçe Müd. Bilecik Osmaneli Gölpazarı31 Aynur Ziraat Yük. G T. Hay. İlçe Müd. Bilecik Gölpazarı Özduman Müh. Gölpazarı Bilecik32 Taner Engin Y.K. Başkanı Yalova Tarım A.Ş. Sayfa | 63 Bilecik33 Oktay Ok Ziraat Odası Osmaneli Zir. O. Baş. Yrd. Bilecik34 Şenol Gündüz Başkan Akçapınar Gaziler Koop. Bilecik Bilecik35 İsmail Deveci Müdür Osmaneli T.K Koop Bilecik Bilecik36 Servet Proje Uzmanı Osmaneli Kaymakamlığı Çizmeer37 Abdullah Tetik Sağlık İşleri Osmaneli Bel. Md38 Ertuğrul Başkan Osmaneli Ziraat Odası Ünçay39 Ramazan Müdür Özel İdare Müd. Mazlum40 Recep Sert Bşk. Çerkeşli Sulama Koop41 Nevzat Muhtar Orhaniye Köyü Kayretli42 Osman Saram Muhtar Selçuk Köyü43 Süleyman Muhtar Hisarak Beşevler Çiftçi Kaya Köyü44 Ali Avcı Pancar Koop.45 Mustafa Acar İlçe Müdürü İlçe M.E.M46 Turgay Yılmaz İl Gen. Mc. Üyesi47 Mustafa Üner Çımışkı Köyü Meyve Üreticileri Birliği
No Adı-Soyadı Görevi Kurumu/Köyü İl İlçe Bky. Gölpazarı Gölpazarı48 Devrim İlçe Müdürü İlçe Gth. Md. Bilecik Gölpazarı Toraman Gölpazarı Gölpazarı49 Mustafa Bakay Yazı İşleri Md. Kaymakamlık Bilecik Gölpazarı Gölpazarı50 Mehmet Zir. Oda. Ziraat Odası Bilecik Gölpazarı Denizli Başkanı Gölpazarı51 Ersin Kaya Genel Sekreter Ziraat Odası Bilecik Gölpazarı Gölpazarı52 Ali Serel İl Encümeni İl Gen. Mc. Bilecik Gölpazarı Gölpazarı53 Olca Uygular Öğretmen Güner Orbay Sml Bilecik Gölpazarı Gölpazarı54 Tuğba Öğretmen Güner Orbay Sml Bilecik Gölpazarı Yılmazer Gölpazarı Mihalgazi55 Mikail Babur Ziraat Müh. İlçe Gth. Md. Bilecik Mihalgazi Mihalgazi56 Hüseyin İlçe Öz. İd. Md. İlçe Öz. İd. Md. Bilecik Mihalgazi Yaman Bel. Başkanlığı Bilecik Mihalgazi Mihalgazi57 Fahrettin Fen İşleri Mihalgazi Dural Mihalgazi Mihalgazi58 Yiğit Yavaş Fen İşleri Bel. Başkanlığı Bilecik Mihalgazi Mihalgazi59 Sezgin Erdem Mali Hiz. Bel. Başkanlığı Bilecik Mihalgazi60 M.Serdar Basın Ve Halk. Bel. Başkanlığı Bilecik Mihalgazi Çolak Md. Mihalgazi61 Rıdvan Durak Emekli Arıcı Bilecik62 Adnan Gümüş Büro Grv. Gölpazarı Sydv Bilecik63 İsmail Gülen Muhtar Köprücek Köyü Bilecik64 Muhammer Muhtar Kavak Köyü Bilecik Coşkun65 İzzet Çay Vatandaş Eskişehir66 Murat Özkan Ziraat Müh. Mihalgazi İlçe G.T.H. Md Eskişehir67 Fahri Şen Çiftçi Eskişehir68 Osman Yıldız Muhtar Eskişehir69 Mehmet İlçe Md. Vekili G.T.H.Md. Eskişehir Özipek70 Nurullah Top İlçe Öğ.Tel. G.T.H.Md. Eskişehir71 Hüseyin Şb. Müd. Mihalgazi Belediyesi Eskişehir Çobanoğlu72 Mustafa Bülbül Tek. Mihalgazi İlçe Tarım Eskişehir73 Hüseyin Gök Alpagut Eskişehir74 Nuray Kabaali Yazı İşleri Md. Mihalgazi Kaymakamlığı Eskişehir75 Hacer Bilge Sınıf Alpagut İlkokulu Eskişehir Tosun Öğretmeni Alpagut İlkokulu Eskişehir76 Adem Esatoğlu Matematik Öğretmeni77 M.Raşit Dağcı Okul Müdürü Alpagut İlkokulu Eskişehir78 Hüseyin Altan Müdür İlçe MEM Eskişehir Sayfa | 64
No Adı-Soyadı Görevi Kurumu/Köyü İl İlçe Ş.N.T Ç.P.A.L Eskişehir Mihalgazi79 Ufuk Sayal Müdür Ş.N.T Ç.P.A.L Eskişehir Mihalgazi80 Sema Hasyiğit Öğretmen Mihalgazi İlk O. Eskişehir Mihalgazi81 Nurullah Öğretmen Mihalgazi İlk O. Eskişehir Mihalgazi Döşeme SYDV Eskişehir Mihalgazi Diyanet Eskişehir Mihalgazi82 Murat Özfındık Öğretmen Nüfus Md. Eskişehir Mihalgazi83 Osman Cırık Müdür Muhtar84 Hulusi Yetim Müftü Günet Mah. Muh.85 Şakir Müdür Gündoğdu Bilal Habeşi Mah.86 H.İbrahim Sarıcakaya G.T.H.Md Eskişehir Mihalgazi Çeliker Sarıcakaya G.T.H.Md87 Mehmet Aşır Muhtar Yeni Mah. Eskişehir Sarıcakaya Yalçın Tar.Kal.Koop. Bşkn88 Alaattin Muhtar Fa.Mah. Muhtarı Eskişehir Sarıcakaya Karaoğlu Bel. Başkanlığı Eskişehir Sarıcakaya89 Gönül Dursun Ziraat Müh. Laçin Mah Eskişehir Sarıcakaya Düzkoy Mah. Eskişehir Sarıcakaya90 Okan Kaytan İlçe Müd.V Beyyayla Mah. Eskişehir Sarıcakaya Kapukoy Mah. Eskişehir Sarıcakaya91 Azime Yaman Muhtar Eskişehir Sarıcakaya İğdir Mah. Eskişehir Sarıcakaya92 Kadriye Okur Başkan Eskişehir Sarıcakaya Camikebir Eskişehir Sarıcakaya93 Emin İpek Muhtar Dikmen Tarım Eskişehir Sarıcakaya Tarım İlçe Müd.94 Faruk Güler Başkan Eskişehir Sarıcakaya Söğüt Mal Müdürlüğü95 Remzi Ercan Muhtar Eskişehir Sarıcakaya Ziraat Bankası Bilecik Söğüt96 Esat Tuncer Muhtar Belediye Fen İşleri Bilecik Söğüt97 İbrahim Diri Muhtar İlçe G.T.H.M Bilecik Söğüt Esnaf98 Mehmet Çetin Muhtar Çiftçi Bilecik Söğüt Muhtar Bilecik Söğüt99 A.Osman Muhtar Çiftçi Bilecik Söğüt Coşkun Bilecik Söğüt İlçe G.T.H.M Bilecik Söğüt100 Ö.Özalp Gülfide Tarım Bilecik Söğüt101 Serdar Dikmen Ür.Müdürü102 Hasan Gamsız Çiftçi103 Ramazan Mal Müdürü V. Ünsal104 Yunus Okur Müdür105 İsmail Özkan Müdür106 Nuri Tuna Müdür V.107 Mesude Tunca İş Yeri Sahibi108 İsmail Kabakçı Kpt. Başkanı109 Mustafa Çimen Çaltı Kalkınma Koop110 Volkan Ziraat Müh. Bilecik Söğüt Dönmez Bilecik Söğüt111 Hüseyin Müdür Sayfa | 65
No Adı-Soyadı Görevi Kurumu/Köyü İl İlçe Gülmez Çiftçi Bilecik Söğüt112 İbrahim Koca Çaltı Tarım Kredi Koop. Bilecik Söğüt Bilecik Söğüt113 Özgür Öztürk Müdür Yrd. Esnaf Bilecik Söğüt Kaymakamlık Bilecik Söğüt114 Ali Fıçıcı İş Yeri Sahibi Özel İdare Müd. Bilecik Söğüt Bilecik Söğüt115 Mustafa Özen Yazı İşleri Md. Köse Mah. Bilecik Söğüt Üretici Bilecik İnhisar116 Yüksel Şafak Müdür Bilecik İnhisar Muhtar İlçe Tarım Müd.117 İbrahim İlçe Tapu Müd. Bilecik İnhisar Göğerkin İlçe Tarım Müd. Bilecik İnhisar118 Ömer Koyun Bilecik İnhisar İlçe Tarım Müd. Bilecik İnhisar119 Metin Çakır Muhtar SS.Yenipazar Tar. Kk Bilecik İnhisar Pancar Ekicileri Koop. Bilecik İnhisar120 İsmail Aksu İlçe Müdürü Bilecik İnhisar Ziraat Odası Bilecik İnhisar121 Gürsal Tapu Müdürü Hisarcık Köyü Bilecik İnhisar Aydoğmuş İl Genel Meclis Üyesi Bilecik İnhisar 320 Sayılı İnhisar TKK Bilecik İnhisar122 Süleyman İlçe Müd. Yrd. Mal Müdürlüğü Bilecik İnhisar Canan Kalkınma Koop. Bilecik İnhisar Tozman Köyü123 Vesile Ziraat Müh. İnhisar Ziraat Odası Bilecik İnhisar Harmanç İnhisar Ziraat Odası Bilecik İnhisar124 Hayati Keskin Başkan Belediye Başkanlığı Bilecik İnhisar125 Mehmet Uluğ Şef Belediye Başkanlığı Başkan V. Bilecik İnhisar126 Mustafa Muhtar Belediye Başkanlığı Yıldırım Bilecik İnhisar Belediye Başkanlığı127 Mahmut Koray Bilecik İnhisar Belediye Başkanlığı Bilecik İnhisar128 Ahmet Bodur Üyesi İnhisar Beld. Bel. Sayfa | 66129 Hüseyin Özkan Ziraat Müh. Vatandaş130 Haluk Çengur Müdür V.131 İsmail Cambaz Başkan132 İbrahim Muhtar Özmen133 İmren Karakuş Büro Memuru134 Zübeyde Civan Tarım Danışmanı135 Şükriye Ayhan Belediye Personeli136 İbrahim Yavuz Belediye Personeli137 Fikret Aygün Belediye Personeli138 Ali Bakar Belediye Personeli139 Seçim Geçersu Belediye Personeli140 Ayhan Ödübek Belediye Personeli141 Ahmet Eşik Çiftçi
No Adı-Soyadı Görevi Kurumu/Köyü İl İlçe V.H.K.İ Kaymakamlık Bilecik İnhisar142 Ahmet Memur Kaymakamlık Bilecik İnhisar Öndersev İnhisar İnhisar143 Mithat Güçlü İnhisar144 Tekin Cambaz Yazı İşleri Md. Kaymakamlık Bilecik İnhisar İnhisar145 Barış Altunay İşçi SYDV Bilecik İnhisar İnhisar146 Mustafa Müdür V. İnhisar Ç P A L Bilecik İnhisar Yaman Müdür Yrd. İnhisar Ç P A L Bilecik İnhisar İnhisar147 Aysun İnhisar Sertkaya Yıldırım148 İbrahim Gürel Çiftçi İnhisar Bilecik149 Hasan Koşmaz İlçe Em. Amiri İnhisar Bilecik150 Yusuf Savuran İlçe Müftü İnhisar Müftülük Bilecik151 Fatma Törkü Aile Hekimi Sağlık Bak. Bilecik152 Ahmet Müdür İlçe Milli Eğitim Bilecik Yıldırım153 Erol Kazan Müdür İlçe Özel İdare. Bilecik154 Sıddık Gümüş Müdür Halk Eğit. Mrkz. Md. Bilecik Zeynep Bursa Büyükşehir Toyranlı155 Şube Müdürü Belediyesi Tarımsal Bursa Hizmetler Şube Müdürlüğü Sayfa | 67
Ek 2. BEBKA Kırsal Kalkınma Destekleri2014 Yılı Kırsalda Ekonomik Gelişim Mali Destek Programı Amaç ve ÖncelikleriBursa, Eskişehir, Bilecik bölgesinde kırsal alanlarda tarım ve sanayi işbirliğinin güçlendirilmesive tarım dışı faaliyetler ile ekonomik çeşitliliğin sağlanarak gelir artışına katkı sağlanmasınıamaçlayan bu programda, kırsalda tarım ürünlerinin ulusal ve uluslararası pazar standartlarınauygun olarak işlenmesinin, paketlenmesinin, etiketlenmesinin ve depolanmasınındesteklenmesi, kırsalda tarım (bitkisel ve hayvansal üretim) dışı ekonomik çeşitliliğinsağlanması ve rekabetçi bir yapıya kavuşturulması ve kırsalda turizm potansiyeliningeliştirilmesi öncelikler arasındadır. Toplam 11 milyon TL bütçe ayrılan programa kar amacıgütmeyen kurum ve kuruluşlar başvuru yapmıştır. Bu mali destek programında destek almayahak kazanan 7 adet proje Tablo 26’da belirtilmiştir.Tablo 26. 2014 Yılı Kırsalda Ekonomik Gelişim Mali Destek Programı Destek Almaya HakKazanan Proje ListesiReferans No Başvuru Sahibi Adı Proje AdıTR41/14/KK/0002 T.C. Eskişehir Ticaret ETB Kırsalda Büyüyor Kırsal Borsası Başkanlığı Kalkınıyor ProjesiTR41/14/KK/0005 Gıda Tarım ve Hayvancılık Bozüyük İlçesi Köy ve Beldeleri Bakanlığı Bozüyük İlçe Gıda Tarımsal Ürünler Ambalajlama ve Tarım ve Hayvancılık Paketleme Tesisi Projesi MüdürlüğüTR41/14/KK/0008 İnhisar Belediye Başkanlığı İnhisarda Tarımsal Kalkınmanın Sağlanması Çifteler Sosyal Sakaryabaşı HatırasıTR41/14/KK/0009 Yardımlaşma ve Dayanışma VakfıTR41/14/KK/0010 Osmaneli Belediye Ver Elini Osmaneli BaşkanlığıTR41/14/KK/0014 T.C. Bilecik Belediye Bilecik Sebze ve Meyve Hal Kurulum Başkanlığı ProjesiTR41/14/KK/0020 Seyitgazi Kaymakamlığı Seyyid Battal Gazi Külliyesi'nin Turizm Potansiyelinin Geliştirilmesi2015 Yılı Kırsalda Ekonomik Kalkınma Mali Destek Programları amaç ve öncelikleri:Bursa, Eskişehir, Bilecik bölgesinde kırsal alanlarda tarım ve sanayi işbirliğinin güçlendirilmesive tarım dışı faaliyetler ile ekonomik çeşitliliğin sağlanarak gelir artışına katkı sağlanmasıamacıyla BEBKA 2015 yılı mali destek programlarını 16/02/2015 tarihi itibari ile ilan etmiştir.Bu mali destek programları hem kar amacı güden, hem de kar amacı gütmeyen kurum vekuruluşlara yönelik olarak tasarlanmıştır. Kar amacı güden KOBİ, Kamu kurum/kuruluşlarınınkurduğu veya ortağı olduğu işletmeler, kooperatifler ve çiftçilerin başvurduğu programın toplam Sayfa | 68
bütçesi 9 milyon TL, kar amacı gütmeyen kurum ve kuruluşların başvurduğu programın isetoplam bütçesi 3 milyon TL olarak belirlenmiştir. Buna göre 15/05/2015 tarihi başvuru süresisona eren programlara gelen sera projeleri Tablo 27’da gösterilmiştir.Tablo 27. 2015 Yılı Kırsalda Ekonomik Gelişim Mali Destek Programları Sera ProjeBaşvurularıProje Adı Başvuru Sahibi İl İlçe Ajanstan Eş Toplam Talep Finansma ProjeÖrtüaltı Tarımdan Bilecik İnhisar Edilen Bütçesi Tutar nModern Seracılığa İbrahim Gürel Bilecik İnhisar 158.000,0 Geçiş (İbrahim Bilecik 79.000,00 79.000,00 0 TLGürel) Bilecik İnhisar TL TL İnhisar 131.000,0Modern Sera Bilecik 65.500,00 65.500,00 0 TL Bilecik İnhisar TL TLSistemiyle Ürün Söğüt/ 209.000,0 Bilecik Çaltı 104.500,0 104.500,0 0 TLÇeşidi Ve Değerinin Sadettin Saka Eskişeh 0 TL 0 TLArtırılması İnhisar 149.000,0 ir 74.500,00 74.500,00 0 TL(Sadettin Saka) Eskişeh Sarıcaka TL TL ya 301.000,0 Modern Sera Halil İşler ir 150.500,0 150.500,0 0 TLSistemi (Halil İşler) Bursa Sarıcaka 0 TL 0 TL Eskişeh ya 299.000,0Örtüaltı Tarımın 149.500,0 149.500,0 0 TL ir Harmanc 0 TL 0 TL Modernize Nihat Gündüz ık 328.000,0Edilmesi (Nihat 164.000,0 164.000,0 0 TL Sarıcaka 0 TL 0 TLGündüz) ya 207.850,0 103.925,0 103.925,0 0 TLModern Sera 0 TL 0 TL 502.241,2 Sistemiyle İsmail Cambaz 400.000,0 102.241,2 0 TLKalkınan İnhisar 0 TL 0 TL 397.732,0(İsmail Cambaz) 357.732,0 40.000,00 0 TL 0 TL TLÖrtüaltı Tarımda 542.134,0 395.757,8 146.376,1 0 TLYenilikçi Üretim Halil Ayvaz 2 TL 8 TL(Halil Ayvaz)Örtüaltı TarımdaÜrün KatmaDeğerinin Bahri AyvalıkArtırılması (BahriAyvalık)Hikmet AknurModern Sera Hikmet AknurProjesiSarıcakaya Eskişehirİlçesi'nde Örnek BüyükşehirSera Projesi Belediyesi Harmancık'ta Harmancık İlçe GıdaÖrtüaltı Tarımının Tarım Ve Geliştirilmesi Hayvancılık MüdürlüğüSarıcakayaBelediyesi SarıcakayaTeknolojik Sera BelediyesiProjesiKaynak: BEBKA Proje Veritabanı Sayfa | 69
2015 Yılı Mali Destek Programı değerlendirme dönemi bu rapor hazırlanırken devam ettiği içindestek almaya hak kazanan projeler bu raporda belirtilmemiştir. Sayfa | 70
Ek 3. TR41 Bölgesi Mekânsal Gelişme ŞemasıŞekil 30.TR41 Bölgesi Mekânsal Gelişme Şeması
Sayfa | 71
Ek 4. Örtüaltı Üretimine Yönelik Verilen DesteklerA – Yatırım AşamasındaTarımsal Üretime Dair Düşük Faizli Yatırım ve İşletme Kredisi Kullandırılmasına ilişkin BakanlarKurulu Kararı kapsamında, kontrollü örtüaltı üretme koşullarına sahip en az bir dekarbüyüklüğündeki seralarda Örtüaltı Üretimin Kayıt Altına Alınması Hakkında Yönetmelik’e uygunolarak yetiştiricilik yapan üreticilere Ziraat Bankası veya Tarım Kredi Kooperatiflerince %25-%50 arasında indirim yapılmak suretiyle kredi kullandırılabilmektedir. Kırsal kalkınmayatırımlarının desteklenmesi projesi çerçevesinde, alternatif enerji kaynakları (Jeotermal, Güneşenerjisi) kullanılarak yapılan sera projelerine belirli bir üst limite kadar %50 hibe desteğisağlanabilmektedir.Maliye Bakanlığı Milli Emlak Genel Müdürlüğü’nce yayımlanan 324 ve 335 sıra sayılı Milli EmlakTebliğleri uyarınca teknolojik ve jeotermal sera yatırımı yapacak müteşebbislere; belirli kriterlerçerçevesinde hazineye ait taşınmazların kullanma izni veya irtifak hakkı tesis edilebilmektedir.25/2/2011 tarih ve 27857 sayılı Mera Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılması HakkındaYönetmelik hükümleri çerçevesinde; “Jeotermal kaynaklı teknolojik seralar için ihtiyaç duyulanyerlerin tahsis amacı değişikliği taleplerinde istenecek bilgi ve belgeler ile tahsisamacı değişikliği yapılabilmektedir. Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararçerçevesinde, seracılık yatırımlarında bölgelere göre değişen oranlarda teşviklersağlanmaktadır.B- Üretim AşamasındaÖrtüaltı Kayıt Sistemine Kayıt yaptıran üreticilerimiz TARSİM, Bombus arısı, Biyolojik veBiyoteknolojik Mücadele desteklemelerinden, ayrıca sübvansiyonlu kredilerdenfaydalanabilmektedirler.Mazot Desteği 4,00 TL/da, Gübre Desteği 5,00 TL/da, Toprak Analizi Desteği 2,5 TL/da, Örtüaltıİyi Tarım Desteği 100 TL/da,Tarımsal Yayım ve Danışmanlık Desteği: 600 TL,TARSİM (Sera Sigortası) Desteği: Poliçenin % 50’si,Örtüaltı Bombus Arısı Desteği: Dekara en fazla 2 adet olmak üzere 60 TL/Koloni, Sayfa | 72
Örtüaltı Bitkisel Üretimde Biyolojik ve Biyoteknolojik Mücadele Desteği (paket toplamı 430TL/dekar olacak şekilde) destekler mevcuttur.8Ancak bu desteklerden faydalanabilmek için mevzuatta belirtilen şartlar sağlanmalıdır. Bunagöre Örtüaltı Kayıt Sistemi (ÖKS)’ne kayıt edilemeyecek olan kişi ve araziler aşağıdabelirtilmiştir.ÖKS’ye kayıt edilmeyecek olan kişi ve araziler MADDE 16 – (1) Örtüaltı Kayıt Sistemine dahil edilmeyecek kişi ve araziler şunlardır; a) Bu Yönetmeliğin 6 ncı ve 7 nci maddelerinde belirtilen şartları sağlamayanlar, b) Tapu tescil işlemleri tamamlanmış alanlarda keşif raporları ile yapılan başvurular, c) Kiralama ve/veya tahsis yoluyla kullanım hakkı alınmayan, 22/11/2001 tarihli ve 4721sayılı Türk Medeni Kanununun 708 inci, 715 inci ve 999 uncu maddeleri, 6831 sayılı OrmanKanunu, 21/6/1987 tarihli ve 3402 sayılı Kadastro Kanununun 16 ncı maddesinin (B) bendi ve25/2/1998 tarihli ve 4342 sayılı Mera Kanunu hükümleri uyarınca, devletin hüküm ve tasarrufualtında bulunan ve kamu yararına olan taşınmaz mallar üzerinde yapılan örtüaltıtarımsalfaaliyetler, ç) Kiralama ve/veya tahsis yoluyla kullanım hakkı alınmayan mülkiyeti kamulaştırılanaraziler, d) Kira sözleşmesi olmayan, sahibi ölmüş ve mirasçıları bulunamayan araziler, e) Maliki ölmüş olmakla birlikte tapu kayıtlarında mirasçıları adına intikali yapılmamışaraziler, Örtüaltı Kayıt Sistemine kayıt edilemez.9Buna göre, örtüaltı kayıt sistemi OSV Bölgesindeki çiftçiler ile yapılan görüşmelerde çok faydalıgörülmemektedir. Zira çiftçilerin desteklerden faydalanmak için örtüaltı kayıt sisteminegeçmeleri için öncelikle arazilerdeki mülkiyet sorunlarını çözmeleri gerekmektedir. Bu bölgeye 8 Kaynak: http://www.tarim.gov.tr/Konular/Bitkisel-Uretim/Tarla-Ve-Bahce-Bitkileri/Ortu-Alti-Yetistiricilik 9 Kaynak: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/06/20140625-1.htm Sayfa | 73
tapu-kadastronun girmemiş olması, arazilerin hala daha önce vefat eden önceki kuşaklarüzerinde görünmesine sebep olmaktadır. Arazi kullanımı ile mülkiyeti arasındaki uyumsuzluknedeniyle ÖKS’ne dâhil olamayan çiftçiler devlet desteklerinden de faydalanamamaktadır. Sayfa | 74
Ek 5.Türkiye Toptancı Hal Listesi Türü Faaliyete İL Başlama Tarihi ADANAToptancı Hal Adı Belediye Hali 01.01.1992Adana Büyükşehir Belediyesi Vedat Dalokay Belediye HaliToptancı Hali Belediye Hali 23.10.2012 ADANAAdana Büyükşehir Belediyesi Vedat Dalokay Belediye HaliToptancı Hali Kozan Şubesi Belediye Hali 01.01.1982 ADIYAMANAdiyaman Belediyesi Toptancı Hali 01.01.2007 ADIYAMANKahta Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali AFYONKAR Belediye Hali 20.09.2003Afyon Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali AHİSAR Belediye Hali 22.06.2009 AFYONKARSandikli Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali Belediye Hali 01.01.1987 AHİSARAğri Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 01.01.1984 AĞRIAksaray Belediyesi Hal Müdürlüğü Belediye Hali 01.01.1958Amasya Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 05.11.2009 AKSARAYSuluova Belediyesi Toptancı Hali 01.01.1984 AMASYAAnkara Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali AMASYAAnkara Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali 18.08.2009 ANKARAPolatli Şubesi Belediye HaliAntalya Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali 30.07.1996 ANKARAAntalya Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye HaliManavgat Şubesi 01.01.1983 ANTALYAAntalya Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye HaliKahyalar Şubesi ANTALYAAntalya Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye HaliSahilkent Şubesi 01.01.1993 ANTALYAAntalya Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye HaliSerik Şubesi 01.01.1989 ANTALYAAntalya Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye HaliTurunçova Şubesi 01.01.1971 ANTALYAAntalya Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye HaliHasyurt Şubesi 01.01.1982 ANTALYAAntalya Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye HaliKonakli Şubesi 01.01.1978 ANTALYAAntalya Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye HaliKumluca Şubesi 01.01.1988 ANTALYAAntalya Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye HaliKinik Şubesi 01.01.1974 ANTALYAAntalya Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye HaliMavikent Şubesi 01.01.1993 ANTALYAAntalya Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye HaliBeymelek Şubesi 01.01.1974 ANTALYAAntalya Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye HaliKorkuteli Şubesi Belediye Hali 01.01.1995 ANTALYAAntalya Büyükşehir Belediyesi Toptancı HaliBeykonak Şubesi 01.01.1968 ANTALYAAntalya Büyükşehir Belediyesi Toptancı HaliGazipaşa Şubesi 01.01.1994 ANTALYAAntalya Büyükşehir Belediyesi Toptancı HaliPayallar Şubesi 01.01.1980 ANTALYAAntalya Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali 01.01.1992 ANTALYA 01.01.1983 ANTALYA Sayfa | 75
Toptancı Hal Adı Türü Faaliyete İL Başlama TarihiTaşağil Şubesi Belediye Hali 01.01.1950 ANTALYAAntalya Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye HaliAlanya Şubesi 01.01.1999 ANTALYAAntalya Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye HaliYeşilköy Şubesi Belediye Hali 04.04.1975 ANTALYAAntalya Büyükşehir Belediyesi Toptancı HaliDemre Şubesi Belediye Hali 01.01.1993 ANTALYAAntalya Büyükşehir Belediyesi Toptancı HaliOva Şubesi Belediye Hali 01.10.2003 ANTALYAAntalya Büyükşehir Belediyesi Toptancı HaliÇandir Şubesi Belediye Hali 20.04.1993 ANTALYAAntalya Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye HaliDemirtaş Şubesi 05.03.2007 ANTALYAAntalya Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye HaliElmali Şubesi 13.01.2010 AYDINAydin Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye HaliKuyucak Şubesi Belediye Hali 01.01.1894 AYDINAydin Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye Haliİncirliova Şubesi Belediye Hali 01.01.1966 AYDINAydin Büyükşehir Belediyesi Toptancı HaliNazilli Şubesi Belediye Hali 01.01.1980 AYDINAydin Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Atça 01.01.1984 AYDINŞubesi Belediye Hali 01.01.2007 AYDINAydin Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 01.01.2004 AYDIN Belediye HaliAydin Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali 01.01.1940 AYDINAcarlar Şubesi Belediye HaliAydin Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali 01.01.1940 AYDINSalavatli Şubesi Belediye HaliAydin Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Söke Özel Hal 01.01.1975 AYDINŞubesiAydin Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Köşk Belediye Hali 01.01.1984 AYDINŞubesiAydin Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 01.01.1980 AYDINSultanhisar Şubesi Belediye Hali 01.09.2009 AYDINAydin Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 20.05.1967 BALIKESİRUmurlu Şubesi Belediye HaliAydin Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 15.08.2005 BALIKESİRKuşadasi Şubesi Belediye Hali 01.01.1991 BALIKESİR Belediye Hali 01.01.1960 BALIKESİRÖzel Çine Ziraat Odasi Toptancı Hali Belediye Hali 01.01.1998 BALIKESİRBalikesir Büyükşehir Belediyesi Toptancı HaliBandirma Şubesi 28.11.2005 BARTINBalikesir Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali 01.01.1987 BATMANHavran Şubesi 01.01.1998 BİNGÖL 01.01.1982Balikesir Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali BİTLİSBalikesir Büyükşehir Belediyesi Toptancı HaliEdremit ŞubesiBalikesir Büyükşehir Belediyesi Toptancı HaliBurhaniye ŞubesiBartin Belediyesi Toptancı HaliBatman Belediyesi Toptancı HaliBingöl Belediyesi Toptancı HaliBitlis Belediyesi Toptancı Hali Sayfa | 76
Toptancı Hal Adı Türü Faaliyete İL Başlama TarihiBolu Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali BOLUBurdur Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 01.01.1992 BURDURSöğüt Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 30.01.2005 BURDURBursa Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali 09.09.2011İnegöl Şubesi Belediye Hali BURSABursa Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali 01.03.1966Bursa Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali İznik Belediye Hali BURSAŞubesi 09.06.2008Bursa Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali BURSAKaracabey Şubesi 01.01.1985Bursa Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye HaliElbeyli Şubesi 01.01.2005 BURSAÇanakkale Belediyesi Toptancı Hali Belediye HaliBayramiç Belediyesi Toptancı Hali 15.11.2010 BURSABiga Belediyesi Toptancı Hali Belediye HaliÇorum Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 01.01.1967 ÇANAKKALE Belediye Hali 13.05.2009 ÇANAKKALEDenizli Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 23.12.2011 ÇANAKKALE İşletme Yetkisi 01.01.1972S.S. Diyarbakir Sebze Hali İşletme Kooperatifi Devredilen Hal ÇORUMToptancı Hali 01.01.2000Düzce Belediyesi Toptancı Hali Özel Hal DENİZLİEdirne Belediyesi Toptancı Hali 25.04.2013Keşan Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali DİYARBAKIKovancilar Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 01.01.1999 RKarakoçan Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 01.01.1975Elaziğ Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 01.01.1991 DÜZCEErzincan Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 01.01.2003 EDİRNEÜzümlü Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 28.12.2011 EDİRNEErzurum Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 01.01.2009 ELAZIĞEskişehir Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 01.01.1994 ELAZIĞGaziantep Büyükşehir Belediyesi Gatem Belediye Hali 07.03.2013 ELAZIĞToptancı Hali Belediye Hali 01.01.1999 ERZİNCANGaziantep Büyükşehir Belediyesi Gatem 01.01.1998 ERZİNCANToptancı Hali Nizip Şubesi Belediye Hali ERZURUMGiresun Belediyesi Toptancı Hali 01.06.1993 ESKİŞEHİRYüksekova Belediyesi Toptancı Hali Belediye HaliHatay Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali GAZİANTEPReyhanli Şubesi Belediye HaliHatay Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 01.01.1974 GAZİANTEPHatay Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali 20.01.2003 GİRESUNDörtyol Şubesi Belediye Hali 07.01.2008 HAKKARİHatay Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali 01.01.1984 HATAYİskenderun Şubesi Belediye Hali 01.01.1962 HATAYHatay Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali 01.01.1983 HATAYKirikhan Şubesi Belediye HaliIsparta Belediyesi Toptancı Hali 01.01.1961 HATAYEğirdir Belediyesi Toptancı Hali Belediye Haliİstanbul Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali 01.01.1985 HATAYÖzel Bozkurtlar Toptancı Hali Belediye HaliÖzel Mega Gida Toptancı Hali 01.01.2005 ISPARTA Belediye Hali 01.01.1997 ISPARTA Belediye Hali 01.01.1945 İSTANBUL Belediye Hali 30.07.2002 İSTANBUL 31.12.2003 İSTANBUL Özel Hal Özel Hal Sayfa | 77
Toptancı Hal Adı Türü Faaliyete İL Belediye Hali Başlama Tarihi İZMİRİzmir Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali İZMİRİzmir Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Tire 05.05.1996Şubesi Belediye Haliİzmir Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali 25.05.1970Ödemiş Şubesi Belediye Haliİzmir Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali 21.12.2011 İZMİRSelçuk Şubesi Belediye Haliİzmir Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali 01.01.1997 İZMİRBergama Şubesi Belediye Haliİzmir Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali 17.04.1963 İZMİRMenemen Şubesi Belediye HaliKahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi Belediye Hali 12.05.2003 İZMİRToptancı Hali Belediye HaliKarabük Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 01.01.1955 KAHRAMANKaraman Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali MARAŞKars Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 01.01.1981 Belediye Hali 17.05.2000 KARABÜKKastamonu Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 13.06.2003 KARAMAN Belediye HaliKayseri Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 01.01.1999 KARSKirikkale Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali KASTAMONKirikkale Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 06.12.2011Kirşehir Belediyesi Toptancı Hali 01.01.1960 UKilis Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 01.01.1960 KAYSERİKocaeli Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali 18.02.2011 KIRIKKALEKonya Büyükşehir Belediyesi Adnan Menderes Belediye Hali 01.01.1962 KIRIKKALEToptancı Hali Ereğli Şubesi Belediye Hali 01.01.1983 KIRŞEHİRKonya Büyükşehir Belediyesi Adnan Menderes Belediye HaliToptancı Hali Belediye Hali 01.01.1967 KİLİSKonya Büyükşehir Belediyesi Adnan Menderes Belediye Hali KOCAELİToptancı Hali Çumra Şubesi Belediye HaliKütahya Belediyesi Toptancı Hali KONYAMalatya Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye HaliManisa Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali 01.05.1977 KONYAGölmarmara Şubesi Belediye HaliManisa Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali 01.01.2000 KONYAManisa Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 01.01.1963 KÜTAHYAAlaşehir Şubesi 08.03.2009 MALATYAManisa Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 01.01.1999 MANİSASalihli Şubesi 01.03.2008 MANİSAManisa Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 01.01.1989 MANİSATurgutlu ŞubesiManisa Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 01.01.1963 MANİSAAkhisar ŞubesiManisa Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 01.01.1960 MANİSASarigöl ŞubesiManisa Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali 18.04.2005 MANİSAKirkağaç ŞubesiManisa Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali 28.09.2009 MANİSAKarakurt ŞubesiMardin Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali 01.01.2000 MANİSAKiziltepe Şubesi 12.04.2007 MANİSA 01.01.1982 MARDİN Sayfa | 78
Toptancı Hal Adı Türü Faaliyete İL Belediye Hali Başlama TarihiMardin Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali MARDİN Belediye Hali 01.01.1988Mersin Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 01.01.1975 MERSİN(İÇEAnamur Şubesi Belediye Hali 01.11.2004 L)Mersin Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 01.01.1998Ören Şubesi Belediye Hali 01.01.1965 MERSİN(İÇEMersin Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 01.01.1996 L)Tekeli Şubesi Belediye Hali 11.06.2006Mersin Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 01.01.1992 MERSİN(İÇEErdemli Şubesi Belediye Hali 24.05.2000 L)Mersin Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 11.10.2000Aydincik Şubesi Belediye Hali 01.01.1987 MERSİN(İÇEMersin Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 01.01.1996 L)Yenice Şubesi Belediye Hali 01.01.1976 Belediye Hali 01.01.1994 MERSİN(İÇEMersin Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hal Belediye Hali 01.01.1994 L) Belediye Hali 07.12.2000Mersin Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Mut Belediye Hali 01.01.1991 MERSİN(İÇEŞubesi Belediye Hali 17.04.1997 L)Mersin Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 07.03.2007Arkum Şubesi Belediye Hali MERSİN(İÇEMersin Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali L)Tarsus Şubesi Belediye HaliMersin Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali MERSİN(İÇEBozyazi Şubesi Belediye Hali L)Mersin Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye HaliSilifke Şubesi Belediye Hali MERSİN(İÇEMersin Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali L)Tekmen ŞubesiMersin Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali MERSİN(İÇEÇariklar Şubesi L)Mersin Büyükşehir Belediyesi Toptancı HaliAkdeniz Şubesi MERSİN(İÇEMersin Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali L)Kocahasanli ŞubesiMersin Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali MERSİN(İÇEAtayurt Şubesi L)Muğla Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali(Karadere) MERSİN(İÇEMuğla Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali L)(Eşen)Muğla Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali MERSİN(İÇE(Ortaca) L)Muğla Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali(Kumluova) MERSİN(İÇEMuğla Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali L)(Karaçulha) MERSİN(İÇENevşehir Belediyesi Toptancı Hali L)Niğde Belediyesi Toptancı Hali MERSİN(İÇEOrdu Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Fatsa L)ŞubesiOrdu Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali MUĞLAOrdu Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali ÜnyeŞubesi 31.07.2007 MUĞLA 26.11.1996 MUĞLA 31.01.2007 MUĞLA 01.01.2012 MUĞLA 24.09.2013 NEVŞEHİR 01.01.2010 NİĞDE 30.09.2006 ORDU 15.09.2005 ORDU 12.05.2005 ORDU Sayfa | 79
Toptancı Hal Adı Türü Faaliyete İL Başlama TarihiOsmaniye Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali OSMANİYE Belediye Hali 21.12.2011 OSMANİYEKadirli Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 01.01.1976 Belediye Hali 01.01.1998 RİZERize Belediyesi Toptancı Hali 15.01.1988 SAKARYA Belediye HaliSakarya Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali 01.01.2006 SAMSUNSamsun Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye HaliÇarşamba Şubesi 31.12.2007 SAMSUNSamsun B. Belediyesi Toptancı Hali Belediye HaliSamsun Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali 01.01.1987 SAMSUNBafra Şubesi Belediye HaliSiirt Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 01.01.2002 SİİRT Belediye Hali 01.02.1987 SİVASSivas Belediyesi Toptancı Hali 01.01.1959 ŞANLIURFA Belediye HaliŞanliurfa Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali 01.01.1959 ŞANLIURFAŞanliurfa Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye HaliSiverek Şubesi 01.01.2003 ŞANLIURFAŞanliurfa Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye HaliViranşehir Şubesi 30.12.2011 ŞANLIURFAŞanliurfa Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye HaliSuruç Şubesi 05.08.1984 ŞANLIURFAŞanliurfa Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye HaliBirecik Şubesi 01.01.1985 ŞANLIURFAŞanliurfa Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye HaliCeylanpinar Şubesi 01.01.1991 TEKİRDAĞTekirdağ Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali(Çorlu) Belediye Hali 20.12.2011 TOKATEmirseyit Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 01.01.1965 TOKATNiksar Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 01.01.1972 TOKATTokat Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 01.01.2003 TOKATGüryildiz Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 01.01.1999 TOKATKat Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 04.01.2010 TOKATBüyükyildiz Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 01.01.1958 TOKATPazar Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 01.01.1999 TOKATErbaa Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 01.01.1998 TOKAT 26.05.1988 TRABZONÜzümören Belediyesi Toptancı Hali Belediye HaliTrabzon Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali 20.10.2010 TRABZONTrabzon Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali Belediye HaliAkçaabat Şubesi Belediye Hali 21.11.2001 UŞAKUşak Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 01.01.1991 VANVan Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hali 01.01.1996 YALOVA ZONGULDAYalova Belediyesi Toptancı Hali KZonguldak Belediyesi Toptancı Hali Belediye Hali 10.09.2002Kaynak: http://www.hal.gov.tr/Sayfalar/Toptanci-Halleri.aspx Sayfa | 80
Ek 6.Orta Sakarya Vadisi HaritasıŞekil 31.Orta Sakarya VadisiKaynak: Devlet Su İşleri 3. Bölge Vaziyet Haritası, Nisan 2014.
Sayfa | 81
Ek 7. İlçe Raporları Sayfa | 82
Search
