BEBKA Ekonomi Göstergeleri Aralık 2018

Ekonomi Göstergeleri Ekim - Kasım - Aralık 2018

2018-10/12Ekonomi Göstergeleri Bülteni www.bebka.org.tr 2 • BEBKA • Ekonomi Göstergeleri

TR41 BÖLGESİ İLLERİ İHRACATI » Ocak-Aralık 2018 TÜRKİYE 168.088 milyar $ (156.992 milyar $) BURSA BİLECİK 13.298 milyar $ 95.9 milyon $ (109.8 milyon $) (14.051 milyar $) ESKİŞEHİR 1.048 milyar $ (888.5 milyon $) • *Parantez içindeki değerler Ocak - Aralık 2017 dönemine aittir. Kaynak: Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), 2019 3 • BEBKA • Ekonomi Göstergeleri Rakamlar yaklaşık değerlerdir.

ENFLASYON GÖSTERGELERİ » Tüketici fiyatları endeksi (TÜFE, Eylül 2018): %30 Türkiye’de yıllık en fazla artış %31,36 ile ev eşyası gru- bunda gerçekleşti. TÜFE’de, bir önceki yılın aynı ayına göre %25 24,52 25,24 çeşitli mal ve hizmetler %28,80, gıda ve alkolsüz içecekler %25,11, konut %23,73 ve eğlence ve kültür %20,86 ile artışın 23,89 24,98 21,62 20,30 yüksek olduğu diğer ana harcama gruplarıdır. %20 17,90 21,29 Aylık en fazla düşüş gösteren grup %4,08 ile giyim ve 15,39 15,85 20,14 ayakkabı oldu. Ana harcama grupları itibariyle 2018 yılı Aralık ayında endekste yer alan gruplardan ulaştırmada %15 17,39 %2,56, eğlence ve kültürde %0,25, haberleşmede %0,11 ve 11,92 10,35 10,26 10,23 10,85 12,15 14,66 15,42 konutta %0,06 düşüş gerçekleşti. %10 11,52 11,82 10,01 10,14 10,14 10,35 %5 %0 Aralık 17 Ocak 18 Şubat 18 Mart 18 Nisan 18 Mayıs 18 Haziran 18 Temmuz 18 Ağustos 18 Eylül 18 Ekim 18 Kasım 18 Aralık 18 Türkiye TR41 » Ana harcama gruplarına göre TÜFE (Aralık 2018): %40 TR41 Bölgesinde yıllık en fazla artış ev eşyasında gerçek- %35 leşti. TR41 Bölgesinde endekste yer alan diğer gruplardan %30 çeşitli mal ve hizmetlerde %31,04, konut, su, elektrik, gaz ve %25 diğer yakıtlar grubunda %23,74, gıda ve alkolsüz içeceklerde %20 %23,72, eğlence ve kültürde %19,70, lokanta ve oteller gru- %15 bunda %18,49, sağlıkta %17,91, ulaştırmada %17,22, giyim ve %10 ayakkabıda %13,85, haberleşmede %10,00, eğitimde %6,85 %5 ile alkollü içecekler ve tütünde %2,70 artış yaşandı. %0 Kaynak: TÜİK Enflasyon ve Fiyat İstatistikleri, 2019 4 • BEBKA • Ekonomi Göstergeleri

TÜFE’DE TÜRKİYE TR41 GENELİ YILLIK ENFLASYON 20BÖLGESİNDE ENFLASYON %20,30 % ,14 TÜRKİYE GENELİNDE TR41 BÖLGESİNDE YILLIK EN FAZLA ARTIŞ YILLIK EN FAZLA ARTIŞ EV EŞYASINDA EV EŞYASINDA TÜRKİYE’DE TR41 BÖLGESİNDE EN AZ ARTIŞ EN AZ ARTIŞ ALKOLLÜ İÇECEKLER ALKOLLÜ İÇECEKLER VE TÜTÜNDE VE TÜTÜNDE EĞİTİMDE TR41’DE TR41 ENFLASYONU FİYAT ARTIŞI TÜRKİYE’DEN TÜRKİYE GENELİNİN %3,34 DAHA AZ ALTINDA Kaynak: TÜİK Enflasyon ve Fiyat İstatistikleri, 2018 5 • BEBKA • Ekonomi Göstergeleri

ENFLASYON GÖSTERGELERİ » Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE, Eylül 2018, Türkiye Geneli) Aylık en fazla düşüş ham petrol ve doğal gaz sektöründe gerçekleş- ti. Bir önceki aya göre en fazla düşüş; %22,56 ile ham petrol ve doğal gaz, %13,14 ile kok ve rafine petrol ürünleri, %8,47 ile elektrik, gaz üre- tim ve dağıtımı olarak gerçekleşti. Buna karşılık tütün ürünleri %1,99, içecekler %1,74, diğer ulaşım araçları %1,59 ile bir önceki aya göre en- dekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu. Sanayinin dört sektörünün bir önceki aya göre değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığı sektöründe %2,46, imalat sanayi sektöründe %1,56, elektrik, gaz üretim ve dağıtımı sektöründe %8,47 ve su sektöründe %0,13 düşüş olarak gerçekleşti. Ana sanayi grupları sınıflamasına göre ise 2018 yılı Aralık ayında aylık en fazla düşüş %8,91 ile enerji sektö- ründe gerçekleşti. Yİ - ÜFE değişim oranları (2003=100), Aralık 2018 Sektörler Yİ-ÜFE Endeks Aylık Önceki Yılın Önceki Yılın On İki Aylık (NACE Rev.2) B-Madencilik ve Taşocakçılığı Değişim Aralık Ayına Aynı Ayına Göre Ortalamalara C-İmalat Sanayi 422,94 Göre Değişim (%) Göre Değişim (%) D-Elektrik, Gaz 518,87 (%) Değişim (%) E-Su temini 422,74 33,64 27,01 366,50 -2,22 24,34 33,64 23,58 331,04 -2,46 31,11 24,34 26,65 -1,56 75,02 31,11 34,65 -8,47 9,13 75,02 6,97 -0,13 9,13 Yİ - ÜFE Ana sanayi grupları ve değişim oranları (2003=100), Aralık 2018 Ana Sanayi Yurt İçi ÜFE 422,94 -2,22 33,64 33,64 27,01 Grupları Ara malı 458,98 -1,85 34,14 34,14 31,00 Dayanıklı Tüketim Malı 298,83 -0,08 24,92 24,92 20,15 Dayanıksız Tüketim Malı 337,29 -0,49 25,49 25,49 16,08 Enerji 581,33 -8,91 57,13 57,13 40,33 Sermaye Malı 368,52 -0,24 32,92 32,92 28,28 Ana sanayi grupları sınıflamasına göre 2018 yılında en fazla artış enerjide gerçekleşti. Aylık en az düşüş dayanıklı tüketim mallarında gerçekleşirken yıllık en az artış da yine dayanıklı tüketim mallarında gerçekleşti. 6 • BEBKA • Ekonomi Göstergeleri

YILLIK YURT İÇİ AYLIK YURT İÇİ ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ ARTIŞI DÜŞÜŞÜ %33,64 %2,22 YILLIK EN FAZLA ARTIŞ ANA SANAYİDE ELEKTRİK VE GAZ AYLIK EN FAZLA DÜŞÜŞ ENERJİDESEKTÖRÜNDE YILLIK EN AZ ARTIŞ AYLIK EN AZ DÜŞÜŞ SU TEMİNİ SU TEMİNİ SEKTÖRÜNDE SEKTÖRÜNDE ANA SANAYİDE ANA SANAYİDE YILLIK EN FAZLA ARTIŞ DAYALIKYEAN ANZIDKÜŞLÜIŞ TÜKETİMDE ENERJİDE Kaynak: TÜİK Enflasyon ve Fiyat İstatistikleri, 2019 7 • BEBKA • Ekonomi Göstergeleri

İHRACAT GÖSTERGELERİ » İllere göre ihracat ($, 2018) ARALIK 2018 Ocak-ARALIK 2018 Ocak-ARALIK 2017 YILLIK DEĞİŞİM 879.908.000 %-5 BURSA 13.298.332.000 14.050.665.000 ESKİŞEHİR 89.295.000 1.048.164.000 888.543.000 %18 BİLECİK 5.600.000 95.876.000 109.832.000 %-13 TR41 974.803.000 14.442.372.000 15.049.040.000 %-4 TR41 Bölgesi illerinden Bursa’da 2018 yılı Aralık ayında 880 milyar dolar düzeyinde ihracat gerçekleştirildi. 2017 yılı ile kıyaslandığında 2018 yılında Bursa’dan yapılan toplam ihracatta yaklaşık %5’lik bir azalış yaşandı. Yine ilgili dönem kıyaslandığında, Eskişehir ihracatında da %18 dolaylarında bir artış görüldü. Göreceli olarak Bursa ve Eskişehir illerine göre daha az ihracata sahip olan Bilecik’te ise, aynı dönemde ihracat 96 milyon dolara yaklaştı. 2017 yılı ile kıyaslandığında, Bilecik’te 2018 yılında %13’lük bir azalış gerçekleşti. » TR41 Bölgesi illeri ihracatı (Milyon $) » Bursa » Eskişehir » Bilecik 1.600 120 14 12 1.400 100 10 1.200 80 8 1.000 60 6 800 4 2 600 40 0 400 20 200 00 Aralık 17 Ocak 18 Şubat 18 Mart 18 Nisan 18 Mayıs 18 Haziran 18 Temmuz 18 Ağustos 18 Eylül 18 Ekim 18 Kasım 18 Aralık 18 Aralık 17 Ocak 18 Şubat 18 Mart 18 Nisan 18 Mayıs 18 Haziran 18 Temmuz 18 Ağustos 18 Eylül 18 Ekim 18 Kasım 18 Aralık 18 Aralık 17 Ocak 18 Şubat 18 Mart 18 Nisan 18 Mayıs 18 Haziran 18 Temmuz 18 Ağustos 18 Eylül 18 Ekim 18 Kasım 18 Aralık 18 BURSA ESKİŞEHİR BİLECİK Kanuni Merkez: Vergiye tabi kurumların esas nizamname veya mukavelenamelerinde veya teşkilat kanunlarında gösterilen merkezdir. 8 • BEBKA • Ekonomi Göstergeleri

BURSA BURSA İHRACATI 13,3 5İLİNDEKİ MİLYAR $ YILLIK AZALIŞ % ESKİŞEHİR İLİNDEKİ ESK1İ,Ş0EH5İRMİİHLRYAACRAT$I YILLIK ARTIŞ %18 Bİ9LE6CİKMİİHLYRAOCNAT$I BİLECİK İLİNDEKİ DÖNEMSEL AZALIŞ %13 15TR41’DE İHRACAT TR41’DE İHRACAT MİLYAR $ AZALIŞ %4 Kaynak: Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), 2019 9 • BEBKA • Ekonomi Göstergeleri

İHRACAT GÖSTERGELERİ TR41 Bölgesi illeri ülkelere göre ihracat (Ocak-Aralık 2018) » ÜLKELER BAZINDA İHRACAT ($) » Bursa Ocak - ARALIK 2018 1.930.688.000 $ Ocak - ARALIK 2017 2.036.868.000 Almanya 1.649.201.000 $ Almanya 1.923.017.000 İtalya İtalya 1.405.577.000 Fransa 991.799.000 $ Fransa 847.359.000 İspanya 902.107.000 $ İspanya ABD 830.615.000 $ ABD 797.142.000 » Eskişehir Ocak - ARALIK 2018 359.030.000 $ Ocak - ARALIK 2017 291.847.000 $ ABD 92.283.000 $ ABD 92.103.000 $ Almanya 84.809.000 $ Almanya 75.731.000 $ Fransa 42.153.000 $ Fransa 35.621.000 $ Avusturya 31.552.000 $ Avusturya 29.062.000 $ Romanya Romanya » Bilecik Ocak - ARALIK 2018 13.558.000 $ Ocak - ARALIK 2017 18.597.000 $ Birleşik Krallık 10.160.000 $ Çin 11.218.000 $ Romanya 6.537.000 $ Birleşik Krallık 11.019.000 $ Çin 5.762.000 $ Romanya 6.095.000 $ ABD 4.697.000 $ İtalya 6.391.000 $ Libya Finlandiya » İmalat sanayi ihracatında teknoloji yoğunluğu (Ocak-Kasım 2018) ve Ar-Ge Merkezleri (31 Aralık 2018) Orta Düşük+ Orta Yüksek+ Sıra İl Ar-Ge Merkezi Sayısı Düşük Teknoloji Yüksek Teknoloji Bilecik İhracat %93,3 %6,7 1 İstanbul 389 Bursa İthalat %81,5 %19,4 2 Kocaeli 114 Eskişehir İhracat %38,0 %62,0 3 Bursa 112 TR41 İthalat %28,9 %71,1 4 Ankara 98 Türkiye İhracat %36,4 %63,6 5 İzmir 78 İthalat %42,8 %57,2 6 Tekirdağ 48 İhracat %38,2 %61,8 7 Manisa 27 İthalat %30,9 %69,1 8 Konya 23 İhracat %60,3 %39,7 98 İhracaEtskişehir 19 İthalat %45,0 %55,0 22 İhracaBtilecik 4 Kaynak: OECD ISIC Rev. 3 Sınıf. TÜİK verilerinden hesaplanmıştır. Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ar-Ge Merkezi İstatistikleri Tablodaki Rakamlar yuvarlamadan dolayı toplamı vermeyebilir. (30 Eylül 2018 itibariyle) 10 • BEBKA • Ekonomi Göstergeleri

BURSA’DAN ESKİŞEHİR’DEN EN FAZLA İHRACAT EN FAZLA İHRACAT ALMANYA’YA ABD’YE BİLECİK’TEN TR41’DEKİ EN FAZLA İHRACAT AR-GE MERKEZİ BİRLEŞİK KRALLIK’A SAYISI 135 2018 OCAK-KASIM BURSA’DAN DÖNEMİNDE TR41’DEN 62,0ORTA VE YÜKSEK TEKNOLOJİ ORTA VE YÜKSEK TEKNOLOJİ İHRACATI % İHRACATI %61,8 ESKİŞEHİR’DEN BİLECİK’TEN ORTA VE YÜKSEK TEKNOLOJİ ORTA VE YÜKSEK TEKNOLOJİ İHRACATI %63,6 İHRACATI %6,7 Kaynak: Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), 2019 11 • BEBKA • Ekonomi Göstergeleri

İHRACAT GÖSTERGELERİ » TR41 Bölgesi sektörel ihracat göstergeleri (Ocak-Aralık 2018) Otomotiv Endüstrisi %55 Tekstil ve Hammaddeleri %8 İhracatta İlk 10 Sektör (Bin $) 7.295.710 Çelik %7 Otomotiv Endüstrisi 1.075.143 » Bursa Makine ve Aksamları %6 Tekstil ve Hammaddeleri Hazırgiyim ve Konfeksiyon %5 Çelik 917.168 Kimyevi Mad. ve Mamulleri %4 Makine ve Aksamları 794.613 Hazır giyim ve Konfeksiyon 724.914 Mobilya, Kağıt ve Orman Ür. %4 Kimyevi Maddeler ve Mamulleri 538.099 Demir ve Demir Dışı Metaller %3 Mobilya, Kağıt ve Orman Ürünleri 516.408 İklimlendirme Sanayii %3 Demir ve Demir Dışı Metaller 418.485 Diğer %5 İklimlendirme Sanayii 331.993 Diğer 685.800 Toplam ihracatta otomotiv sektörü %55, tekstil ve hammaddeleri %8, çelik ise %7 pay aldı. Diğer %12 Savunma ve Havacılık Sanayii %36 İhracatta İlk 10 Sektör (Bin $) 383.081 97.892 » Eskişehir Elektrik Elekronik ve Hizmet %4 Savunma ve Havacılık Sanayii 93.716 Hub., Bak., Yağlı Tohumlar ve Mam. %5 Demir ve Demir Dışı Metaller 79.171 Makine ve Aksamları 62.970 İklimlendirme Sanayii %5 Kimyevi Maddeler ve Mamulleri 59.541 Madencilik Ürünleri 54.158 Çimento, Cam, Seramik ve Çimento Cam Seramik ve Toprak Ür. 52.065 Toprak Ürünleri %6 İklimlendirme Sanayii Hububat, Bakliyat, Yağlı 44.135 Madencilik Ürünleri %6 Tohumlar ve Mamulleri 121.434 Elektrik, Elektronik ve Hizmet Kimyevi Maddeler ve Mamulleri %8 Diğer Makine ve Aksamları %9 Demir ve Demir Toplam ihracatta savunma ve havacılık Dışı Metaller %9 sanayi %36, demir ve demir dışı metaller %9, makine ve aksamları da yaklaşık %9 pay aldı. Diğer %0,3 Demir ve İhracatta İlk 10 Sektör (Bin $) 32.980 Çelik %0,1 Demir Dışı Metaller %35 31.335 Kimyevi Maddeler ve Mamulleri %0,2 Demir ve Demir Dışı Metaller 18.507 » Bilecik Makine ve Ak amları %0,2 Çimento Cam Seramik ve Toprak Ür. 6.973 Su Ürünleri ve Hayvansal Mamulleri %1 Madencilik Ürünleri 4.177 Mobilya, Kağıt ve Orman Ürünleri %5 Hububat, Bakliyat, Yağlı 1.074 Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri %7 Tohumlar ve Mamulleri Mobilya, Kağıt ve Orman Ürünleri 231 Madencilik Ürünleri %19 Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller 183 Makine ve Aksamları 116 Kimyevi Maddeler ve Mamulleri 298 Çelik Diğer Çimento, Cam Seramik ve Toprak ürünleri %33 Toplam ihracattan demir ve demir dışı metaller %35, çimento, cam, seramik ve toprak ürünleri %33, madencilik ürünleri ise %19 pay aldı. Not: Rakamlar yaklaşık değerlerdir. 12 • BEBKA • Ekonomi Göstergeleri

BURSA İHRACATINDA BURSA’DA İHRACATTA OTOMOTİV SEKTÖRÜ OTOMOTİV SEKTÖRÜNÜN İLK SIRADA PAYI %55 ESKİŞEHİR’DE ESKİŞEHİR’DE İHRACATTA İHRACATTA İLK SEKTÖR SAVUNMA-HAVACILIK SAVUNMA-HAVACILIK PAYI %36 BİLECİK’TE BİLECİK’TE İHRACATTA İHRACATTA İLK SEKTÖR DEMİR-DEMİR DIŞI METALLERİN DEMİR-DEMİR DIŞI PAYI %35 METALLER TR41’DE İHRACATTA TR41’DE İHRACATTA İLK 3 SEKTÖR 65İLK 3 SEKTÖRÜN PAYI OTOMOTİV, TEKSTİL VE % ÇELİK Kaynak: Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), 2019 13 • BEBKA • Ekonomi Göstergeleri

İŞGÜCÜ İSTATİSTİKLERİ » İşgücü istatistikleri, Ekim 2018, Türkiye Geneli » İstihdam Oranı (%) İşsizlik oranı %11,6 seviyesinde gerçekleşti 49 Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştakilerde 48 işsiz sayısı 2018 yılı Ekim döneminde geçen yılın 47 aynı dönemine göre 501 bin kişi artarak 3 milyon 46 788 bin kişi oldu. İşsizlik oranı 1,3 puanlık artış 45 ile %11,6 seviyesinde gerçekleşti. Aynı dönemde; 44 tarım dışı işsizlik oranı 1,3 puanlık artış ile %13,6 43 olarak tahmin edildi. Genç nüfusta (15-24 yaş) iş- sizlik oranı 3 puanlık artış ile %22,3 olurken, 15-64 2017 yaş grubunda bu oran 1,4 puanlık artış ile %11,9 Mevsim etkilerinden arındırılmamış olarak gerçekleşti. Ocak Şubat » İşsizlik Oranı (%) Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim 2018 Mevsim etkilerinden arındırılmış İstihdam oranı %47,5 oldu 14 12 İstihdam edilenlerin sayısı 2018 yılı Ekim dönemin- 10 de, bir önceki yılın aynı dönemine göre 225 bin kişi 8 artarak 28 milyon 870 bin kişi, istihdam oranı ise 0,1 6 puanlık azalış ile %47,5 oldu. 4 2 Bu dönemde, tarım sektöründe çalışan sayısı 187 0 bin kişi azalırken, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı 414 bin kişi arttı. İstihdam edilenlerin %18,5’i Ocak tarım, %19,7’si sanayi, %6,7’si inşaat, %55’i ise hiz- Şubat met sektöründe yer aldı. Önceki yılın aynı dönemi Mart ile karşılaştırıldığında tarım sektörünün istihdam Nisan edilenler içindeki payı 0,8 puan, inşaat sektörünün Mayıs payı 0,9 puan azalırken, sanayi sektörünün payı 0,6 Haziran puan, hizmet sektörünün payı 1 puan arttı. Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim 2017 2018 Mevsim etkilerinden arındırılmamış Mevsim etkilerinden arındırılmış İşgücüne katılma oranı %53,7 olarak gerçekleşti İşgücü 2018 yılı Ekim döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre 726 bin kişi artarak 32 milyon 658 bin kişi, işgücüne katılma oranı ise 0,6 puan artarak %53,7 olarak gerçekleşti. Aynı dönemler için yapılan kıyaslamalara göre; erkeklerde işgücüne katılma oranı 0,6 puanlık artışla %73, kadınlarda da 0,6 puanlık artışla %34,8 olarak gerçekleşti. Mevsim etkilerinden arındırılmış veriler revize edilmiştir. 14 • BEBKA • Ekonomi Göstergeleri

TÜRKİYE’DE TÜRKİYE’DE İŞSİZLİK ORANI İSTİHDAM ORANI %11,6 %47,5 GENÇ İŞGÜCÜNE İŞSİZLİK ORANI KATILMA ORANI %22,3 %53,6 ERKEKLERDE KADINLARDA İŞGÜCÜNE KATILMA İŞGÜCÜNE KATILMA 79 39ORANI % ORANI % İSTİHDAM EDİLENLERİN İSTİHDAM EDİLENLERİN 55 19,7% ’İ % ’Sİ HİZMETLER SANAYİ SEKTÖRÜNDE SEKTÖRÜNDE Kaynak: TÜİK, İşgücü İstatistikleri, Ekim 2018 15 • BEBKA • Ekonomi Göstergeleri

KONUT SATIŞ İSTATİSTİKLERİ (ARALIK 2018) » Konut satış sayıları, 2017-2018 160 Türkiye genelinde konut satışları azaldı. Konut 140 satışları 2018 yılında bir önceki yıla göre %2,4 azalış gösterdi. Konut satışlarında 2018 yılında, 120 İstanbul 234.055 konut satışı ve %17 pay ile ilk 100 sırayı aldı. Satış sayılarına göre İstanbul’u, 131.161 konut satışı ve %9,5 pay ile Ankara, 75.672 konut 80 satışı ve %5,5 pay ile İzmir izledi. En az satış 60 ise 159 konut ile Hakkâri’de gerçekleşti. Türkiye 40 genelinde satılan konutların 276.820 tanesi ipotekli, 1.098.578 tanesi ise diğer satış türünde 20 gerçekleşti. 0 2017 2018 Bin Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık » Satış çeşidine göre konut sayıları, 2017-2018 30 TR41 Bölgesinde konut satışları azaldı. TR41 bölgesinde konut satışları 2018 yılında bir önceki 25 yıla göre %9 azalarak 77.699 oldu. Bu dönemde 20 Bursa ilinde 51.362 konut satışı gerçekleşirken Bin 15 Eskişehir ilinde ise satılan konut sayısı 22.454 10 oldu. Bilecik ilindeki toplam konut satışı da 3.883 5 İkinci El Satış İlk Satış İkinci El Satış olarak gerçekleşti. Yabancılara satılan konut satışlarında Bursa, 2018 yılında 2.720 konut ile 0 İstanbul ve Antalya’nın ardından 3. sırada yer İlk Satış 2017 Bursa Eskişehir Bilecik 2018 aldı. Bu dönemde yabancılara satılan konut sayıları İstanbul’da 14.270, Antalya’da ise 7.938 olarak gerçekleşti. 16 • BEBKA • Ekonomi Göstergeleri

TÜRKİYE’DE 2018’DE TÜRKİYE’DE 1.375.398EL DEĞİŞTİREN FAZLA KONUT SATIŞI YAPILAN İLLER KONUT SAYISI İSTANBUL, ANKARA VE İZMİR BURSA’DA 2018’DE BURSA’DA SATILAN TOPLAM KONUT SATIŞINDA KONUT SAYISI 2017’YE KIYASLA 51.362 %DÖ9NEMSEL AZALIŞ ESKİŞEHİR’DE ESKİŞEHİR’DE KONUT SATIŞINDA 2018’DE SATILAN 2017’YE KIYASLA 22.454TOPLAM KONUT SAYISI D%Ö1N0EMSEL AZALIŞ BİLECİK’TE BİLECİK’TE 2018 YILINDA KONUT SATIŞINDA 2017’YE KIYASLA 3.883SATILAN KONUT SAYISI %DÖ1N4EMSEL AZALIŞ Kaynak: TÜİK, Konut Satış İstatistikleri, Aralık 2018 17 • BEBKA • Ekonomi Göstergeleri

İL BAZINDA GAYRİSAFİ YURT İÇİ HASILA, 2017 Gayrisafi Yurt İçi Hasıladan en yüksek payı %31,2 ile İstanbul aldı. İl İstanbul, kişi başına GSYH’de 2017 yılında 65 bin 41 TL ile ilk sırada düzeyinde Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) hesaplamalarına göre; 2017 yer aldı. İstanbul’u, 64 bin 659 TL ile Kocaeli ve 52 bin TL ile Ankara yılında İstanbul 970 milyar 189 milyon TL ile en yüksek GSYH’ye ulaştı izledi. İl düzeyinde kişi başına GSYH hesaplamalarında,14 bin 185 TL ile ve toplam GSYH’den %31,2 pay aldı. İstanbul’u, 280 milyar 581 milyon TL ve %9,0 pay ile Ankara, 191 milyar 468 milyon TL ve %6,2 pay ile Şanlıurfa, 14 bin 80 TL ile Van ve 12 bin 729 TL ile Ağrı son üç sırada yer aldı. İzmir izledi. İl düzeyinde GSYH hesaplarında son üç sırada 2 milyar 787 milyon TL ile Tunceli, 2 milyar 276 milyon TL ile Ardahan ve 1 milyar 812 milyon TL ile Bayburt yer aldı. » İl bazında kişi başına GSYH endeksi, 2017 [Türkiye=100] İl bazında açıklanan en güncel veriler 2017 yılına aittir. Sanayi sektöründe 2017 yılında, İstanbul %29,0 pay ile ilk sırada yer İl Bazında Kişi Başı Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (2017) – İlk 10 il aldı. İstanbul, sanayi sektöründe %29,0 pay ile 2017 yılında en yüksek paya sahip oldu. Ankara %8,2 pay ile ikinci sırada, İzmir %7,0 pay ile İl/Bölge Kodu Sıra İl Kişi başına GSYH ($) üçüncü sırada yer aldı. Sanayi sektöründe %0,04 ile Iğdır, %0,02 ile Ar- TR100 1 İstanbul 17 827 dahan ve Bayburt illeri en düşük payı aldı. TR421 2 Kocaeli 17 723 TR510 3 Ankara 14 253 TR211 4 Tekirdağ 13 014 TR310 5 İzmir 12 344 TR411 6 Bursa 11 980 TR413 7 Bilecik 11 849 TR425 8 Yalova 11 544 TR412 9 Eskişehir 11 139 TR424 10 Bolu 11 019 TR Türkiye 10 602 18 • BEBKA • Ekonomi Göstergeleri

GAYRİSAFİ YURT İÇİ HASILADAN İSTANBUL BAYBURTEN YÜKSEK PAY ALAN İL GSYH’DE EN DÜŞÜK İL İSTANBUL BURSA KİŞİBAŞI K6İŞ.İ BSAIŞRINAA GDSYAH’DE GSYH’DE İLK SIRADA BİLECİK ESKİŞEHİR KİŞİ7B.AŞSINIARGASYDH’DAE K9İŞ.İ SBAIŞRINAA GDSYAH’DE GSYH’DE KİŞİBAŞI GSYH BURSA, ESKİŞEHİR VE SIRALAMASINDA BİLECİK ÜLKE TR41 BÖLGESİ İLLERİNİN ORTALAMASININ TAMAMI İLK 10’DA ÜZERİNDE Kaynak: İl Bazında Gayrisafi Yurt İçi Hasıla, 2019 19 • BEBKA • Ekonomi Göstergeleri

ARAŞTIRMA-GELİŞTİRME FAALİYETLERİ ARAŞTIRMASI, 2017 Ar-Ge harcaması 2017 yılında 29 milyar 855 milyon TL’ye yükseldi. Gayrisafi yurtiçi Ar-Ge harcaması 2017 yılında bir önceki yıla göre 5 milyar 214 milyon TL artarak, %21,2 artışla 29 milyar 855 milyon TL’ye yükseldi. Gayrisafi yurtiçi Ar-Ge harcamasının gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH) için- deki oranı da 2016 yılında %0,94 iken, 2017 yılında %0,96’ya yükseldi. » Gayrisafi Yurtiçi Ar-Ge Harcaması / GSYH % 120 100 94,5 96,1 80,9 79,9 80,0 83,2 81,8 86,1 88,2 80 69,2 69,3 60 52,6 51,3 46,9 50,2 56,9 55,7 40 20 0 2010 2012 2014 2016 2018 2000 2002 2004 2006 2008 2017 yılında %57,3’ü mali ve mali olmayan şirketlerde, %35,4’ü yüksek Araştırma-Geliştirme Faaliyetleri Araştırmasına ilişkin en güncel veriler 2017 yılına aittir. öğretimde ve %7,4’ü kâr amacı olmayan kuruluşların da dahil edildiği genel devlet sektöründe yer aldı En fazla Ar-Ge harcaması mali ve mali olmayan şirketler tarafından yapıldı. Ar-Ge harcamalarında mali ve mali olmayan şirketler %56,9 ile Tam zaman eşdeğeri cinsinden kadın Ar-Ge personelinin oranı %32 en büyük paya sahipken, bunu %33,5 ile yükseköğretim takip etti. Kâr oldu. TZE cinsinden kadın Ar-Ge personel sayısı, 2017 yılında 49 bin amacı olmayan kuruluşlar tarafından yapılan Ar-Ge harcamalarının da 235 kişi ile toplam Ar-Ge personel sayısının %32’sini oluşturdu. TZE dahil olduğu genel devlet Ar-Ge harcamalarının toplam Ar-Ge harca- cinsinden kadın Ar-Ge personel oranı mali ve mali olmayan şirketlerde maları içindeki payı ise %9,6 oldu. %25,1, kar amacı olmayan kuruluşların da dahil edildiği genel devlette %28,6, yükseköğretimde ise %44 oldu. Mali ve mali olmayan şirketler Ar-Ge finansmanında %49,4 ile ilk sırada yer aldı. Ar-Ge harcamalarının 2017 yılında %49,4’ü mali ve mali En fazla Ar-Ge personeli İstanbul (TR1) Bölgesinde yer aldı. İstatistiki olmayan şirketler tarafından finanse edilirken bunu %33,6 ile genel Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS) 1.Düzeye göre 2017 yılında Ar-Ge har- devlet, %13,3 ile yükseköğretim, %3,5 ile yurt dışı kaynaklar ve %0,1 ile camalarının en yüksek olduğu bölge %32,7 ile Batı Anadolu (TR5) iken, yurt içi diğer kaynaklar takip etti. bunu %25,8 ile İstanbul (TR1) ve %15,6 ile Doğu Marmara (TR4) Bölgesi takip etti. Ar-Ge personel sayısına göre ise %26,4 ile İstanbul (TR1) ilk Tam zaman eşdeğeri (TZE) cinsinden 153 bin 552 Ar-Ge personeli sırada yer almakta olup, bu bölgeyi %21,6 ile Batı Anadolu (TR5) ve çalıştı. TZE cinsinden 2017 yılında toplam 153 bin 552 kişi Ar-Ge per- %13,4 ile Doğu Marmara (TR4) Bölgeleri izledi. soneli olarak çalıştı. Bir önceki yıla göre TZE cinsinden Ar-Ge perso- neli sayısındaki artış %12 oldu. Ar-Ge personelinin sektörler itibarı ile dağılımına bakıldığında ise TZE cinsinden toplam Ar-Ge personelinin 20 • BEBKA • Ekonomi Göstergeleri

AR-GE HARCAMASI AR-GE HARCAMALARINDA %O0RA,N9I 260’17Y’DAE %Şİ5R6KE,9TLPEARY İLE YÜKSELDİ İLK SIRADA YÜKSEK ÖĞRAERT-İMGİNE ŞİRKETLER HARCAMALARINDAKİ 49,4AR-GE FİNANSMANINDA PAYI %33,5 % PAY İLE İLK SIRADA BİR ÖNCEKİ YILA GÖRE AR-GE 12AR-GE PERSONELİ PERSONELİNİN 57,3ARTIŞI % % ’Ü ŞİRKETLERDE KADIN EN FAZLA AR-GE AR-GE PERSONELİNİN PERSONELİ 32ORANI % İSTANBUL (TR1) BÖLGESİNDE Kaynak: TÜİK, Araştırma-Geliştirme Faaliyetleri 21 • BEBKA • Ekonomi Göstergeleri Araştırması 2019

ŞİRKET İSTATİSTİKLERİ (OCAK - ARALIK 2018) » Kurulan – Kapanan Şirket İstatistikleri   2018 Ocak-Aralık 2017 Ocak-Aralık TASFİYE KURULAN TASFİYE KAPANAN KURULAN KAPANAN NUTS İL ADI ŞİRKET KODU KOOP.   GER. KİŞİ TİC. İŞL. ŞİRKET KOOP. ŞİRKET KOOP. GER. KİŞİ TİC. İŞL. ŞİRKET KOOP. GER. KİŞİ TİC. İŞL. ŞİRKET KOOP. ŞİRKET KOOP. GER. KİŞİ TİC. İŞL. TR411 BURSA 3.387 35 800 361 29 360 42 474 2.873 48 870 270 31 373 50 391 TR412 ESKİŞEHİR 627 9 647 86 5 81 12 491 544 6 928 57 9 104 9 413 TR413 BİLECİK 101 5 68 10 0 17 6 72 86 2 70 8 6 20 2 48 TR41 - 4.115 49 1.515 457 34 458 60 1.037 3.503 56 1.868 335 46 497 61 852 TR41 Bölgesi illerinden Bursa’da 2018 yılında bir önceki yıla göre yeni kurulan şirket sayısı 2.873’ten 3.387’ye yükseldi. Eskişehir’de bu rakam, 544’ten 627’ye yükseliş olarak gerçekleşti. Bilecik’te ise 2018 yılında kurulan şirket sayısı 101 olarak gerçekleşirken bu rakam geçen yıl 86 olarak gerçekleşmişti. » İllere Göre Kurulan Şirketlerin Yıllık Sermaye Dağılımı (TL) Ocak-Aralık 2018 NUTS Şirket Gerçek Kişi Kooperatif KODU İL ADI Kurulan Sermaye Kapanan Tasfiye Kurulan Kapanan Kurulan Kapanan Tasfiye TR411 TR412 BURSA 3.387 860.528.678 360 361 800 474 35 42 29 TR413 ESKİŞEHİR TR41 BİLECİK 627 171.421.675 81 86 647 491 9 12 5 - 101 24.677.000 17 10 68 72 5 60 4.115 1.056.627.353 458 457 1.515 1.037 49 60 34 TR41 Bölgesi illerinden Bursa’da 2018 yılında yeni kurulan 3.387 şirketin yıllık sermayesi 861 milyon TL düzeyinde gerçekleşti. Bu rakam Eskişehir’de kurulan 627 şirket için 171 milyon TL dolaylarında iken, Bilecik ilinde de 101 şirket için yaklaşık 25 milyon TL olarak gerçekleşti. TR41 Bölgesinde 2018 yılında yeni kurulan şirketlerin toplam yeni sermaye miktarı 1.057 milyon TL düzeyinde oldu. 22 • BEBKA • Ekonomi Göstergeleri

TR41 BÖLGESİNDE BURSA’DA YENİ KURULAN ŞİRKET SAYISI KAPANAN ŞİRKET 458 3.387SAYISI TR41 BÖLGESİNDE ESKİŞEHİR’DE YENİ KURULAN YENİ KURULAN ŞİRKE4T S.A1Y1I5SI 6ŞİR2K7ET SAYISI TR41 BÖLGESİNDE BİLECİK’TE YENİ KURULAN YENİ KURULAN 1.057 101ŞİRKETLERİN SERMAYESİ ŞİRKET SAYISI MİLYON TL TR41 BÖLGESİNDE TR41 BÖLGESİNDE YENİ KURULAN YENİ KURULAN 49 1.515KOOPERATİF SAYISI ŞAHIS İŞLETMESİ SAYISI Kaynak: TOBB Kurulan Kapanan Şirket İstatistikleri, 2018 23 • BEBKA • Ekonomi Göstergeleri

BUNLARI BİLİYOR MUSUNUZ? » Anadolu Selçukluları’nın ilk başkentinin Bursa’nın bir ilçesi olan İznik olduğunu » Ülkemizde ilk Türk otomobili olan Devrim’in 1961 yılında Eskişehir’de üretildiğini » İlk Osmanlı padişahı Osman Bey’in doğum yerinin Bilecik olduğunu » Osmanlı’da devlet işlerinin görüşülüp karara bağlandığı ilk divan toplantısının Sultan Orhan zamanında Bursa’da yapıldığını » Osmanlı’da “Pazar Baçı” adı verilen ilk verginin Eskişehir’de alınmaya başlandığını » İlk Osmanlı akçesinin Bilecik’te basılmış olduğunu » Bazı Tanımlar: İstihdam Oranı: Çalışan sayısının çalışabilir yaştaki dışı işsiz nüfusun (tarım dışında bir iş arayan), Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE): Ülke insan sayısına bölünmesiyle bulunan orandır. tarım dışı işgücü içindeki oranıdır. ekonomisinde üretimi yapılan ve yurt içine satışa konu olan ürünlerin üretici fiyat değişimlerini İşgücüne Katılma Oranı: İşgücünün kurumsal Kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus: Ku- ölçen endekstir. olmayan çalışma çağındaki nüfus içindeki oranıdır. rumsal olmayan nüfus içerisindeki 15 ve daha yukarı yaştaki nüfustur. Gayri Safi Yurtiçi Hasıla: Bir ülke sınırları içeri- İşsizlik Oranı: İş bulamayan nüfusun toplam sinde belli bir zaman içinde üretilen tüm nihai işgücüne oranıdır. Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE): Halkın en fazla mal ve hizmetlerin para birimi cinsinden değerini kullanmış olduğu mal ve hizmetlerin ortalama ifade eder. Tarım Dışı İşsizlik Oranı: Tarım fiyat artışını ölçen endekstir. 24 • BEBKA • Ekonomi Göstergeleri

NOTLAR 25 • BEBKA • Ekonomi Göstergeleri

NOTLAR 26 • BEBKA • Ekonomi Göstergeleri

27 • BEBKA • Ekonomi Göstergeleri

www.bebka.org.tr Altınova Mh. İstanbul Cd. 424/4 Buttim İş Merkezi Buttim Plaza Kat 6 16250 Osmangazi/Bursa TÜRKİYE Telefon 0224 211 13 27 • Faks 0224 211 13 29