ระบบสื่อสารข้อมูลสาหรับเครือข่ายคอมพิวเตอร์-มีองค์ประกอบพื้นฐานที่สำคัญ-ดังนี้

ระบบสอื่ สารขอ้ มูลสาหรับเครือข่ายคอมพิวเตอร์ มีองคป์ ระกอบพนื้ ฐานทส่ี าคญั ดงั นี้ 1. ข่าวสาร (Message) ในทางเทคโนโลยีและการส่ือสาร ข่าวสารเป็นข้อมูลท่ีผู้ส่งทาการส่งไปยังผรู้ บั ผา่ นระบบการสอื่ สาร ซง่ึ อาจอย่ใู นรูปแบบ ดังตอ่ ไปน้ี – ข้อมูล (Data) เปน็ รายละเอียดของสิ่งต่าง ๆ ที่ถูกสรา้ งและจดั เก็บดว้ ยคอมพวิ เตอร์ เช่น ขอ้ มลู เก่ยี วกับบุคคล ขอ้ มูลเกี่ยวกบั สินคา้ ขอ้ มูลเก่ยี วกบั หนงั สือ เป็นต้น ซง่ึขอ้ มูลต้องมีรูปแบบทีแ่ นน่ อน นบั จานวนได้ และสามารถส่งผา่ นระบบสื่อสารได้อย่างรวดเร็ว – ข้อความ (Text) อยู่ในรูปของเอกสารหรือตัวอักขระ ไม่มีรูปแบบที่แน่นอนและไม่ชัดเจน นับจานวนได้ค่อนข้างยาก และสามารถส่งผ่านระบบสื่อสารด้วยความเร็วในระดับปานกลาง – รูปภาพ (Image) อยู่ในรูปของภาพกราฟิกแบบต่าง ๆ เช่น ภาพน่ิงภาพเคลื่อนไหว เป็นต้น ข้อมูลชนิดน้ีจะต้องใช้หน่วยความจามาก และต้องอาศัยส่ือสาหรับเก็บขอ้ มูล – เสียง (Voice) อยู่ในรูปของเสียงพูด เสียงดนตรี หรือเสียงอ่ืน ๆ ข้อมูลชนิดน้ีไมส่ ามารถวดั ขนาดท่แี น่นอนไดแ้ ละสามารถส่งผา่ นระบบสื่อสารด้วยความเร็วค่อนข้างต่า 2. แหล่งกาเนิดข่าวสาร (Source) หรือเรียกว่า “ผู้ส่งข้อมูล (sender)” เป็นอุปกรณ์หรือซอฟต์แวร์ที่ทาหน้าที่จัดส่งข้อมูลที่อยู่ต้นทาง โดยข้อมูลต้องถูกจัดเตรียมนาเข้าสู่อุปกรณ์ส่งขอ้ มูล เช่น เครือ่ งคอมพวิ เตอร์ โมเด็ม (modem) จานไมโครเวฟ จานดาวเทยี ม 3. สื่อกลางหรอื ตัวกลาง (Media) เปน็ อุปกรณท์ ที่ าหน้าท่นี าข่าวสารรปู แบบตา่ ง ๆ จากผู้สง่ ไปยังผรู้ บั ได้แก่ สายไฟ ขดลวด สายเคเบลิ สายไฟเบอรอ์ อฟตกิ เป็นตน้ สือ่ กลางอาจจะอยู่ในรูปของคลื่นที่ส่งผ่านทางอากาศ เช่น คลื่นไมโครเวฟ คล่นื ดาวเทียม คลน่ื วิทยุ เปน็ ตน้ ซ่งึ สามารถเช่อื มต่อแหล่งกาเนิดข่าวสารและแหลง่ รับขา่ วสารเขา้ ด้วยกนั หรือเปน็ ตัวกลางในการสง่ ข้อมลู

4. แหล่งรับข่าวสาร (Receiver) หรือเรียกว่า ผู้รับข้อมูล ทาหน้าที่รับข้อมูลที่ถูกถา่ ยทอดมาจากผู้ส่งขอ้ มูลผ่านส่อื ที่เช่ือมระหว่างกัน การสอ่ื สารจะสมบูรณ์ก็ตอ่ เม่ือข่าวสารที่ผูร้ ับขอ้ มูลได้รับนน้ั เปน็ ข่าวสารเดยี วกนั กับข่าวสารที่ผสู้ ่งข้อมูลไดถ้ ่ายทอดผา่ นส่อื มายงั ผู้รับข้อมูล 5. โปรโตคอล (Protocol) คือ วิธีการหรือกฎระเบียบท่ีใช้ในการส่ือสารข้อมูลเพื่อให้ผู้รับและผู้ส่งสามารถเข้าใจกันหรือคุยกันรู้เรื่อง โดยท้ังสองฝ่ังทั้งผู้รับและผู้ส่งได้ตกลงกันไว้ก่อนล่วงหน้าแลว้ ในคอมพิวเตอร์โปรโตคอลอยู่ในส่วนของซอฟต์แวร์ท่มี ีหน้าทีท่ าให้การดาเนินงาน ในการสื่อสารข้อมูลเป็นไปตามโปรแกรมท่ีกาหนดไว้ ตัวอย่างเช่น X.25, SDLC, HDLC, และTCP/IP เป็นต้น ระบบสื่อสารทุกชนิดจะต้องมีองค์ประกอบครบท้ังสี่ส่วนน้ี หากขาดส่วนใดส่วนหน่ึงแล้วการส่ือสารจะไม่เกิดขึ้นอย่างแน่นอน เช่น การโทรศัพท์ไปหาเพื่อน แต่ไม่มีผู้รับสารหรือเป็นเสียงตอบรบั จากเครื่องตอบรบั โทรศพั ทอ์ ตั โนมตั ิ กจ็ ะไม่มกี ารสอื่ สารเกิดขึน้ เปน็ ต้น ในกรณีน้ี ส่ิงที่ขาดหายไปคือ ผูร้ บั ขอ้ มูล ถา้ เพื่อนตอบรบั โทรศัพท์ ก็แสดงวา่ การส่ือสารได้เร่มิ ตน้ ข้ึนแลว้

1. การสอ่ื สารขอ้ มลู ทิศทางเดยี ว (Simplex Transmission) เป็นการติดตอ่ ส่ือสารเพียง ทศิ ทางเดียว คือผสู้ ง่ จะสง่ ข้อมลู เพียงฝ่ังเดียวและโดยฝง่ั รับไม่มกี ารตอบกลบั เช่น การ กระจายเสียงของสถานวี ทิ ยุ การสง่ e-mail เปน็ ต้น รูปแสดงการส่อื สารข้อมลู ทศิ ทางเดยี ว 2. การสอื่ สารขอ้ มลู สองทศิ ทางสลบั กัน (Half Duplex Transmission) เปน็ การ ส่ือสาร 2 ทิศทางแตค่ นละเวลากัน เช่น วิทยุสอ่ื สาร เป็นตน้รูปแสดงการสื่อสารขอ้ มลู สองทศิ ทางสลบั กนั 3. การส่อื สารข้อมูลสองทศิ ทางพรอ้ มกนั (Full Duplex Transmission) เปน็ การสื่อสาร 2 ทศิ ทาง โดยสามารถส่งขอ้ มลู ในเวลาเดยี วกันได้ เช่น การคยุ โทรศพั ท์ เป็นต้น

รูปแสดงการสื่อสารข้อมลู สองทศิ ทางพร้อมกนั การสอ่ื สารข้อมูลทางคอมพวิ เตอร์การส่ือสารข้อมูลทางคอมพวิ เตอร์ หมายถึง การโอนถา่ ย (Transmission) ขอ้ มูลหรอื การแลกเปลยี่ นข้อมลู ระหว่างผสู้ ่งต้นทางกบั ผู้รบั ปลายทาง ทงั้ ขอ้ มูลประเภท ข้อความ รูปภาพ เสยี งหรอื ข้อมูลสื่อผสม โดยผู้สง่ ตน้ ทางส่งขอ้ มูลผ่านอปุ กรณ์อิเลก็ ทรอนิกส์หรือคอมพิวเตอร์ ซึง่ มีหน้าทีแ่ ปลงขอ้ มูลเหล่านั้นให้อย่ใู นรูปสัญญาณทางไฟฟา้ (Electronic data) จากน้ันถึงส่งไปยงัอุปกรณห์ รือคอมพิวเตอร์ปลายทาง