การท่องเที่ยว

กสมั ฤภาดษณกิ ์ร วงศ์สวา่ งพานิช :: ช่วงบ่ายๆ ของวันเสาร์ท่ี 3 กันยายน 2559 เรานัดหมายกับ อาจารย์กฤดิกร วงศ์สว่างพานิช นกั วชิ าการอสิ ระด้านการกอ่ การร้าย หรอื Critical Terrorism สถานท่นี ัดหมายคอื ร้านอัมพุช ตงั้ อยู่ใน ซอยสุขาอุปถัมภ์ 11 อ�ำเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี การพูดคุยในคร้ังนี้ มุ่งเน้นในประเด็นเรื่อง การกอ่ การร้าย ภัยท่ีกระทบกับบรรยากาศการทอ่ งเที่ยว การก่อการรา้ ย คอื การสรา้ งความกลวั การกอ่ การรา้ ยกอ่ ใหเ้ กดิ ความกลวั โดยความกลวั จำ� แนก เป็น 2 ประเภทคอื Sudden Fear หมายถึง การก่อการร้ายที่รัฐจัดการได้ ยังรับมือกับเหตุการณ์ได้ และส่งผลกระทบให้เกิดความกลัว ในระยะส้ัน อีกประเภทคือ Constant Fear หมายถึง พื้นที่ ที่เกิดความรุนแรงอย่างต่อเน่ือง จนก่อให้เกิดความหวาดกลัว ตลอดเวลา กรณีประเทศไทย เช่น 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ เป็นพ้ืนที่ที่ชาวไทยและชาวต่างชาติจะกลัวและไม่กล้าเดินทาง เข้าไปท่องเท่ียว ซ่ึงในทางวิชาการ เรียกพ้ืนที่ลักษณะน้ีว่า ‘ส่วนที่ไม่ถูกนับเป็นส่วน’ ความหมายคือ ในทางกฎหมาย 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้เป็นส่วนหน่ึงของประเทศไทย แตเ่ ราจะไมร่ สู้ กึ เปน็ สว่ นหนงึ่ กบั เขาในเชงิ การปฏบิ ตั ิ ทำ� ใหเ้ รา ไมก่ ลา้ เขา้ ใกล้ อยา่ งเบตง เปน็ หนงึ่ ในอำ� เภอทส่ี งบและตอ้ นรบั นักท่องเท่ียวมาก แต่คนก็ไม่คิดไป เพราะอยู่ในพื้นท่ีของ 3 จังหวดั ชายแดนภาคใต้นี้ พื้นท่ีท่ีเป็น Constant Fear ในต่างประเทศ เช่น ตะวนั ออกกลาง คนกก็ ลวั ทำ� ใหจ้ อรแ์ ดน เยเมน ทง้ั 2 ประเทศ เป็นประเทศที่มีความสวยงาม และในอดีตเคยมีการท่องเท่ียว รงุ่ เรอื ง เชน่ เปตรา หรอื ปราสาทสชี มพทู อี่ ย่ใู นประเทศจอรแ์ ดน หรือซีเรีย ถือว่าเป็นประเทศศูนย์กลางประวัติศาสตร์โลก และอหิ รา่ น กเ็ ปน็ ประเทศทม่ี อี ารยธรรมเกา่ แกม่ าก ภาพลกั ษณ์ ของประเทศเหล่านี้ ถูกผูกติดกับการเป็น Constant Fear ปจั จบุ นั ไมม่ กี ารทอ่ งเทยี่ ว ไมม่ ีใครกลา้ เดนิ ทางเขา้ ไปทอ่ งเทยี่ ว Tourism Review | 51

From the Cover เรอ่ื งจากปก ภาพความกลัวมิได้เกดิ เฉพาะการก่อการร้ายอยา่ งเดยี ว และการก่อการร้ายเป็นภัยทปี่ อ้ งกนั ไม่ได้ เมอื่ พดู ถึงความกลัว จะพบวา่ ไมไ่ ดเ้ กดิ เฉพาะเรอ่ื งการกอ่ การร้ายอย่างเดยี ว แตย่ ังหมายรวมถงึ วกิ ฤติ ด้านพิบตั ิภยั ธรรมชาติ และโรคระบาด ซึง่ เป็นวกิ ฤติทีป่ ้องกนั ไมไ่ ด้ เช่น ในประเทศญปี่ ุ่น มกั จะเกิดแผ่นดนิ ไหว และภูเขาไฟระเบิด และเรารับรู้ได้ถึงวิธีการรับมือกับวิกฤติท่ีน่าเช่ือถือได้มากๆ ของรัฐบาลญี่ปุ่น เหตุน้ี จงึ ทำ� ใหน้ กั ทอ่ งเทยี่ วทเี่ ดนิ ทางไปเทยี่ วญป่ี นุ่ ไมล่ ดลง แตก่ ลบั เพม่ิ ขนึ้ ทกุ ปี ภัยก่อการร้าย แทบจะใกล้เคียงหรือเหมือนกับภัยธรรมชาติที่ป้องกันไม่ได้ หลายคนเข้าใจว่า ภัยก่อการร้ายป้องกันได้ด้วยการมีหน่วยข่าวกรองท่ีมีประสิทธิภาพ ลองยกตัวอย่างมหาอ�ำนาจบางประเทศ ที่มีหน่วยข่าวกรอง รวมถึงหน่วยงานที่ดูแลด้านความม่ันคงท่ีมีแสนยานุภาพมาก เช่น CIA (Central Intelligence Agency), NSC (National Security Council), NSA (National Security Agency), DHS (Department of Homeland Security) ของสหรฐั อเมรกิ า องคก์ รเหลา่ นมี้ เี ทคโนโลยที ล่ี ำ้� หนา้ และมกี าร หาขา่ วที่ดีมากๆ ดกี ว่าไทยประมาณรอ้ ยเทา่ นอกจากสหรัฐอเมริกาแล้ว ยังมี KGB (Komitet Gosudarstvennoy Bezopasnosti) ของรัสเซีย สกอตแลนด์ยาร์ดของอังกฤษ และต่อให้มีหน่วยข่าวกรองท่ีดีแค่ไหน เหตุการณ์ก็ยังเกิด หน่วยข่าวกรอง จะตามอย่างมากได้คือคนท่ีสงสัยอยู่แล้ว แต่การก่อการร้าย มันคือยุทธศาสตร์ท่ีผู้ก่อเหตุรู้ว่าก�ำลังสู้กับ อำ� นาจทม่ี ีมากกวา่ และร้อู ย่วู ่าการก่อสงครามแบบตรงไปตรงมาจะไม่มที างชนะ ถา้ คุณตามรอยเร่ืองอาวุธ ที่ผู้ก่อการร้ายใช้ ซึ่งตามรอยได้ แต่ผู้ก่อการร้ายสามารถใช้อาวุธที่คุณตามรอยไม่ได้ เช่น ซ้ือมีดท�ำครัว หรือซือ้ รถมาคันหนึ่งแลว้ ชนคนตายเลน่ ๆ กก็ ่อเหตไุ ดแ้ ล้ว การป้องกนั ที่มากไป น�ำมาซ่ึงความหวาดกลวั ท่ีล้นเกนิ เวลาเราเห็นกล้องวงจรปิด หรือ CCTV เราจะเห็นการป้องกันภัย และเราจะเห็นภัยไปพร้อมๆ กัน หมายความว่า ถ้าไม่มีภัย เราจะมาติดไอ้น่ีเพ่ืออะไร และเมื่อมีการติดกล้องจ�ำนวนมาก เราจะเห็นภัย มนั ใหญโ่ ตลน้ เกนิ เม่อื เทยี บกับตวั ภยั จรงิ ๆ ทมี่ ี เราจะกลัวมนั จนล้นเกนิ และกจ็ ะเกดิ การรับมอื อย่างลน้ เกนิ ไปพรอ้ มๆ กัน ในกรณีของการทอ่ งเทีย่ ว คุณกจ็ ะไม่กลา้ ไปเที่ยวเบตง ทง้ั ๆ ท่มี ันสงบ ปลอดภัย เพียงเพราะเราเหน็ ภัยมนั ใหญ่โตล้นเกนิ เราพรอ้ มจะตัดขาดตวั เองจากพนื้ ท่ีนัน้ มันจะเกดิ หรอื ไม่เกดิ ก็ตอ้ ง ‘เตือน’ ในกรณที ส่ี มมตุ วิ า่ มแี ผน่ ดนิ ไหวนอกชายฝง่ั อนิ โดนเี ซยี และมโี อกาส 5% ทจี่ ะเกดิ สนึ ามใิ นไทย ผมถามวา่ ตอ้ งเตอื นมยั้ วา่ จะเกดิ สนึ ามิ คำ� ตอบคอื ‘ตอ้ งเตอื น’ มนั เปน็ A Must คอื ไมว่ า่ จะเกดิ หรอื ไมเ่ กดิ กต็ อ้ งเตอื น คำ� เตอื น เชน่ ใหห้ ลกี เลยี่ งพน้ื ทช่ี ายฝง่ั ใหห้ ลบขนึ้ ทสี่ งู ถา้ มนั ไมเ่ กดิ กย็ งิ่ ดี แตถ่ า้ มนั เกดิ ขน้ึ จรงิ ความตน่ื กลวั ของประชาชนจะลดลงไปเยอะมาก ในกรณีการระเบิดและเผา 7 จังหวัดภาคใต้ตอนกลางและตอนบน ในช่วงเดือนสิงหาคม 2559 รฐั ไทยระบวุ า่ ‘ระแคะระคายวา่ จะมกี ารกอ่ เหต’ุ ปญั หาคอื ทำ� ไมไมเ่ ตอื น การทหี่ นว่ ยขา่ วกรองระแคะระคาย ผมถอื ว่า เก่งมากแล้ว แต่ปญั หาคือ รัฐไทย Deal กับขา่ วที่ไดม้ าอยา่ งไร 52 | Tourism Review

From the Cover เรื่องจากปก ขี้ ญีป่ ุ่น กบั Crisis Management เหตุการณ์ก่อการร้ายแบบใหม่ที่ใหญ่ที่สุดคือ 9/11 ถือว่าเป็น ญี่ปุ่นเป็นประเทศท่ีอยู่กับวิกฤติมาโดยตลอด รัฐบาลญี่ปุ่น การกอ่ การรา้ ยในอดุ มคติ ต้องยอมรับก่อนว่า ประเทศญี่ปุ่นเป็นประเทศท่ีมีความเสี่ยงสูง การกอ่ การรา้ ยเกดิ ขนึ้ เพราะตอ้ งการใหร้ ฐั รบั ฟงั สารของเขา ในการเกิดแผ่นดินไหว ภูเขาไฟระเบิด ดังนั้น รัฐบาลจึงท�ำ เหตกุ ารณใ์ น3 จงั หวดั ชายแดนภาคใต้ เกดิ มาแลว้ 12-13 ปี แตไ่ มม่ ี ความเข้าใจกับประชาชนว่า คุณเป็นประชากรญ่ีปุ่น คุณจะต้อง ใครสนใจเขา ไมม่ คี นรบั ฟงั ไมม่ ีใครสนใจ ปจั จบุ นั พน้ื ที่ 3 จงั หวดั เจอความเส่ียงเหล่าน้ีนะ 1...2...3...4...5... คุณหลีกเลี่ยงไม่ได้ ชายแดนเปน็ พ้ืนทเี่ ส่ียงอันดบั 3-4 ของโลก ประเทศไทยเกดิ เหตุ คุณกลวั มันได้ เราต้องยอมรบั ความจริง ความรุนแรงถ่กี วา่ ญป่ี นุ่ เกดิ แผ่นดนิ ไหวไมร่ ู้กเ่ี ทา่ ในปี 2554 ประเทศญป่ี นุ่ เกดิ อบุ ตั เิ หตดุ า้ นพลงั งานทโี่ รงไฟฟา้ B7RจNงั หกวบั ดั ภCoาoคrใdตi้ตnaอtนedกลBาoงmแbละตอนบน ฟุกุชิมะไดอิชิ (Fukushima Daiichi) ญี่ปุ่นท�ำการ์ตูนเพ่ือ กรณีเหตุระเบิดและเผาท่ีภาคใต้ 7 จังหวัดเม่ือวันที่ 10 น�ำเสนอให้รู้ว่า เหตุการณ์ฟุกุชิมะเป็นอย่างไร และแตกต่างจาก สิงหาคม 2559 ถือว่าเป็น Sudden Fear เพราะก่อให้เกิด เหตุการณ์ทีโ่ รงไฟฟ้าเชยี รโ์ นบีลในปี 1986 อย่างไร ทส่ี �ำคัญคอื ความหวาดกลัวชั่วคราว และเป็นการก่อการร้ายท่ีด�ำเนินการ ญปี่ ุ่นควบคมุ อยา่ งไร โดยขบวนการแนวร่วมปฏิวัติแห่งชาติมลายู ปัตตานี หรือกลุ่ม ญ่ปี ุ่นนำ� เสนอการ์ตูนผา่ น ‘ขี้’ BRN (Barisan Revolusi Nasional Melayu Patani) และเป็น กรณีเชียร์โนบีล เปรียบเสมือนคนข้ีแตก ซ่ึงมันจะเลอะ การก่อการรา้ ยทีก่ ้�ำก่งึ ระหว่างแบบใหมแ่ ละแบบเก่า โดยสรุปคือ เปรอะเปื้อนและเหม็นไปทั่ว แต่กรณีของฟุกุชิมะ เป็นเหมือน เป็นการกระท�ำนอกพ้ืนท่ี 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ จงใจให้เกิด ข้ีนิดๆ กะปริบกะปรอย เมื่อข้ีแล้ว บางทีเราเก็บทัน บางทีเก็บ เหยื่อและจ�ำกัดจ�ำนวนเหยื่อ มีการวางแผนที่แยบยลมาก เป็น ไมท่ นั แตก่ ็ไมส่ กปรกมาก และอาจมกี ารสง่ กลนิ่ เหมน็ บา้ ง ญป่ี นุ่ Coordinated Bomb เวน้ ระยะทุกครึ่งชัว่ โมง พยายามจะเนน้ วา่ รบั มอื อยา่ งไร ควบคุมอย่างไร ไทย - ภัยก่อการรา้ ย จรงิ ไม่ กลัว ไทย เกิดอะไร และท�ำอย่างไร ต้องยอมรับความจริงว่าประเทศไทยเป็นประเทศท่ีมีการ ต้องแยกแยะระหว่าง กอ่ การรา้ ยอนั ดบั ตน้ ๆ ของโลก ไทยตอ้ งเลกิ ซกุ ปญั หาเขา้ ใตพ้ รม ‘อาชญากรรมธรรมดา กับ การก่อการร้าย’ ไทยต้องเลิกใชโ้ วหาร เชน่ ใหล้ ืมอดีต และเราจะก้าวไปขา้ งหน้า สิ่งที่แยกการก่อการร้ายออกจากอาชญากรรมธรรมดา ด้วยกัน การประกาศซ้�ำๆ ของรัฐว่าพ้ืนท่ี 3 จังหวัดชายแดน คอื เจตนาของสารทจี่ ะสอื่ ถ้าสารท่ีจะส่ือตอ้ งการให้ไปถึงระดบั ภาคใต้ไม่ใช่การก่อการร้าย แต่ทุกประเทศเขาก็รู้ว่ามันเป็นการ ปัจเจก จะเรียกว่า อาชญากรรม และจะมีการเลือกเหยื่อหรือ กอ่ การร้าย Selected Victims แต่ถ้าเป็นการก่อการร้าย สารท่ีต้องการสื่อ กรณีระเบิดที่ศาลพระพรหมเม่ือเดือนสิงหาคม ปี 2558 จะไปถึงรัฐ และไม่มีการเลือกเหยื่อ จะเป็นใครก็ได้ที่อยู่ในรัฐ เหตุการณ์ผ่านไปเพียงครึ่งช่ัวโมง รัฐก็ออกมาแถลงว่าเป็นฝีมือ การกอ่ การรา้ ยในยคุ แรก จะเกดิ ในพนื้ ทว่ี ดั มสั ยดิ คา่ ยทหาร ของคู่ตรงข้ามทางการเมือง ต่อมาก็เปล่ียนเป็นการค้ามนุษย์ โรงเรยี น สว่ นใหญจ่ ะดำ� เนนิ การกบั ศตั รโู ดยตรง จะมเี หยอ่ื หรอื ไม่ การค้ายา การค้าอาวุธข้ามชาติ และสุดท้ายคือเป็นการกระท�ำ ก็ได้ โดยจุดมุ่งหมายคือต้องการให้รัฐรับฟัง แต่การก่อการร้าย ของกลมุ่ อยุ กูร์ แบบใหม่ เป็นการก่อเหตุท่ีต้องการให้เกิดเหย่ือจ�ำนวนมาก Tourism Review | 53

From the Cover เร่ืองจากปก เราไมย่ อมรบั ความจรงิ วา่ เราอยกู่ บั ภยั กอ่ การรา้ ย มนั ใกลต้ วั มาก เราไมแ่ ยแส ประเทศไทยเปน็ ประเทศ ทมี่ อี ปุ กรณใ์ นการปอ้ งกนั การกอ่ การรา้ ยดอี นั ดบั ตน้ ๆ ของอาเซยี น เปน็ รองแคส่ งิ คโปรแ์ ละมาเลเซยี แตส่ งั คมไทย คดิ ว่าภยั มันยงั ไกลตัว ไมม่ กี ารเตรยี มรับมอื ประเทศต่างๆ ในโลก จะฝึกรับมือกับการก่อการร้าย เช่น ถ้าเกิดเหตุก่อการร้าย เจ้าหน้าท่ีรักษา ความปลอดภัยต้องเข้ามาเคลียร์คนออกจากพื้นท่ี ห้ามไม่ให้มุง ทุกคนต้องกระจายออกจากพ้ืนที่ฉุกเฉิน อยา่ งเปน็ ระบบ แตค่ นไทย ถา้ ไมห่ นอี ยา่ งแตกตนื่ กจ็ ะเขา้ ไปมงุ การเผชญิ เหตกุ อ่ การรา้ ยตอ้ งฝกึ ฝน รปภ. ตอ้ ง Deal กับสถานการณ์ที่เป็นวิกฤติได้อย่างมืออาชีพ ต้องกันคนออกจากพ้ืนท่ีและติดต่อเจ้าหน้าที่รัฐให้มาดูแล อยา่ งทนั ที เจ้าจงตน่ื กลัว และยอมรบั มันซะ ชาวต่างชาติไมไ่ ด้โง่ พอมปี ัญหาระเบดิ ภายในครึ่งวัน คณุ ประกาศว่า ‘โอเค ปลอดภัยแล้วจา้ ’ ถา้ สื่อสาร ไปอย่างนั้น ชาวต่างชาติจะไม่เชื่อ แต่สิ่งท่ีเราต้องท�ำคือ เราต้องให้นักท่องเท่ียวต่างชาติเห็นจริงๆ ว่า เรารบั มอื ได้ และเรารบั มอื อยา่ งไร เราลองมาตั้งค�ำถามในฝ่ังนกั ทอ่ งเที่ยว นกั ท่องเที่ยวต้องการร้ไู มก่ ่ีเรอื่ ง เชน่ “ ไปได้มัย้ ” “ ไปไดใ้ น Area ไหนบา้ ง” “ คุณจดั การใน Area ท่ีมปี ัญหาอย่างไร” ผมเสนอให้ ททท. จดั ท�ำคมู่ อื รบั มอื กับการก่อการรา้ ย หรือ คู่มอื การรับมือกับวกิ ฤติ ถ้าคนไทยไมแ่ ยแส ก็ท�ำให้นักท่องเที่ยวต่างชาติโดยตรง ท�ำเป็นแผ่นพับ ท�ำเป็นคลิปวิดีโอ เช่น ถ้าเกิดเหตุการณ์ก่อการร้าย ที่ชายหาด นกั ทอ่ งเทย่ี วควรท�ำอย่างไร หรือเกิดการประท้วงของกลมุ่ การเมืองในเมอื ง จะทำ� ตัวอยา่ งไร ททท. ควรพูดในสง่ิ ทีน่ กั ทอ่ งเท่ยี วตา่ งชาตอิ ยากฟัง ไมต่ ้องพูดในสง่ิ ท่ีสงั คมไทยอยากฟงั ข้อมลู ทีส่ ำ� คัญ อาจมาจากสถานทูตต่างๆ ซ่ึงพยายามจะสื่อสารกับคนของประเทศเขา สถานทูตจะระบุระดับความรุนแรง และความกังวลในเร่ืองต่างๆ คัดกรองข้อมูลเหล่านี้ออกมาสร้างเป็นประเด็นการพูดคุยกับนักท่องเท่ียว และให้ข้อมูลเกี่ยวกับการรับมือของเราเป็นเรื่องๆ และยอมรับไปเลยว่า ส่ิงที่สถานทูตแจ้งนั้นเป็นความจริง ยอมรบั ความจริง และเราก�ำลังรับมือกบั มันอย่างไร ถ้าคิดจะท�ำเป็นคลิป อาจจะท�ำให้น่ารัก ใช้การ์ตูน หรือแอนิเมชั่นเหมือนญี่ปุ่น หรือซีเรียสจริงจังแบบ เยอรมันก็ได้ การสนทนาจบลงในเรอื่ งที่ ททท. ควรพจิ ารณาการรบั มอื กบั วกิ ฤตทิ อ่ี าจจะเกดิ ขนึ้ เราในฐานะคนชวนคยุ ก็ได้ตระหนักรู้ถึงความส�ำคัญของการเตรียมรับมือกับส่ิงที่อาจจะเกิดข้ึน รู้ว่าเร่ืองการก่อการร้ายเป็นภัย ใกล้ตัว พึงรู้ว่าจ�ำเป็นต้องเปิดกระเป๋าให้เจ้าหน้าที่ตรวจอย่างเต็มใจ เมื่อเข้ารถไฟฟ้าใต้ดิน และก่อนจะร่�ำลา กับอาจารย์กฤดิกร ก็แอบส�ำรวจรอบร้านอัมพุชว่า ติดต้ังกล้อง CCTV หรือไม่ เพราะต้องยอมรับว่า ตอนนี้ เรามาถึงจดุ ทม่ี ีความหวาดกลัวลน้ เกนิ แลว้ 54 | Tourism Review

From the Cover เรอ่ื งจากปก Tourism Review | 55

Tourism Trends แนวโน้มท่องเท่ียว ไลฟ์สไตล์ ตวั ตน และการท่องเทย่ี ว เร่ือง : วฒุ ิชัย กฤษณะประกรกิจ ในการประชุมทางวิชาการเร่ือง ‘ท่องเที่ยววิถีไทย’ ศ.ดร. มง่ิ สรรพ์ ขาวสอาด จากมหาวทิ ยาลยั เชยี งใหม่ ไดน้ ำ� เสนอ ผลการวิจัยเก่ียวกับเทรนด์พฤติกรรมของนักท่องเที่ยวในระดับ โลก และรปู แบบใหมๆ่ ของการทอ่ งเทยี่ วไทย สว่ นหนง่ึ ไดก้ ลา่ วถงึ เรอื่ ง Lifestyle and Experiential Tourism ซง่ึ เปน็ เทรนดท์ ก่ี ำ� ลงั เกดิ ข้นึ ในกลุม่ คนหนุ่มสาวรนุ่ ใหม่ พวกเขามคี วามต้องการสินคา้ และบริการดา้ นการท่องเทย่ี วท่เี ฉพาะเจาะจงมากขึน้ 56 | Tourism Review

Tourism Trends แนวโนม้ ทอ่ งเท่ยี ว ไลฟส์ ไตลแ์ ละประสบการณถ์ กู แปลงใหก้ ลายเปน็ สนิ คา้ และบรกิ าร ที่น่าสนใจ แน่นอนว่าต้ังแต่ไหนแต่ไร การท่องเท่ียวก็เป็นส่วนหนึ่งของ ไลฟส์ ไตลด์ ว้ ยเชน่ กนั เราใชเ้ วลาวา่ งจากการทำ� งานปลกี ตวั เองออกจาก กจิ วัตรประจำ� วันอันซ�้ำซาก เพื่อออกไปท�ำกิจกรรมสันทนาการและการ ทอ่ งเทย่ี ว ค้นประสบการณแ์ ตกตา่ ง แปลกใหม่ ผจญภยั โลดโผน และ พเิ ศษเหนือกว่าวนั ธรรมดาๆ ในชีวิต แต่อย่างไรก็ตาม เมื่อยุคสมัยเปล่ียนแปลงไป กิจวัตรประจ�ำวัน ตามปกติเหล่าน้ีของทุกมุมโลก ทุกเมือง และทุกท้องถ่ิน กลับกลาย เป็นเรื่องราวท่ีน่าสนใจส�ำหรับนักท่องเท่ียวต่างถิ่นข้ึนมา ร้านอาหาร รา้ นกาแฟ รา้ นหนงั สอื สวนสาธารณะ หอ้ งสมดุ ประชาชน รา้ นคา้ แผงลอย ตลาดนดั งานเทศกาลประจำ� ปี หรือแมก้ ระทั่งรา้ นขายรองเทา้ กีฬา รายละเอียดยิบย่อยเล็กๆ น้อยๆ ทคี่ นในทอ้ งถ่ินใช้ชีวิตประจ�ำวนั อยู่ร่วมกับสิ่งเหล่าน้ีไปตามปกติ กลับกลายเป็นจุดหมายปลายทาง ที่ส�ำคัญส�ำหรับนักท่องเที่ยวจากต่างถิ่น ท่ีใฝ่ฝันว่าสักวันจะต้องออก เดนิ ทางคน้ หา ไลฟส์ ไตลธ์ รรมดาสามญั กลายเปน็ สนิ คา้ และบรกิ ารดา้ น การทอ่ งเทยี่ วขึน้ มาได้ในยคุ ของเรา การไปท่องเที่ยวกับกรุ๊ปทัวร์ ต่ืนเช้ามาพร้อมกับอาหารเช้าแบบ อเมริกันในโรงแรม แล้วก็ค่อยออกไปตระเวนชมสถานที่ท่องเที่ยว ยอดนิยมตลอดทั้งวัน แล้วก็ปิดท้ายทริปด้วยการไปช้อปปิ้งของฝาก พะรงุ พะรงั ไม่ใชเ่ ทรนดก์ ารทอ่ งเทย่ี วสำ� หรบั คนหนมุ่ สาวรนุ่ ใหมอ่ กี ตอ่ ไป คนรุ่นใหม่ต้องการท่องเที่ยวเพื่อสร้างตัวตนผ่านเร่ืองเล่าเกี่ยวกับ ไลฟ์สไตลท์ ีน่ า่ สนใจ พฤติกรรมของคนรนุ่ ใหม่ เร่ิมต้นจากเทรนด์พฤติกรรมทั่วๆ ไปของคนหนุ่มสาวรุ่นใหม่ การออกเดนิ ทางของพวกเขานน้ั เพอ่ื อะไร และเขาทำ� อะไรในทรปิ ของตวั เอง พิจารณาข้อมูลจากบทความในเว็บไซต์ Forbes.com เรื่อง Are Millennial Travel Trends Shifting in 2016? โดย Lea Lane อา้ งถึง ผลการวิจัยของ Topdeck Travel ท�ำการส�ำรวจจากกลุ่มตัวอย่างผู้ใช้ บรกิ ารซงึ่ เปน็ นกั ทอ่ งเทย่ี ววยั 18-30 ปี จำ� นวน 31,000 คน จาก134 ประเทศ โดยในกลุ่มนี้ร้อยละ 88 ออกเดินทางท่องเท่ียวไปยังต่างประเทศ 1-3 ครงั้ ในชว่ งเวลา 1 ปี ข่าวดีคือ ถ้าให้ตัดสินใจเลือกเฉพาะในภูมิภาคเอเชีย ประเทศ ที่คนหนุ่มสาวรุ่นใหม่กลุ่มนี้อยากไปเท่ียวมากที่สุด ร้อยละ 83 เลือก ประเทศไทย รองลงมาประเทศท่ีไดค้ ะแนนใกลๆ้ กนั ทง้ิ กนั ไมห่ า่ งนัก คือ เวียดนาม มาเลเซีย กัมพชู า อนิ โดนเี ซยี รวมถึงประเทศจีน จุดที่น่าสนใจมาก คือคนกลุ่มน้ีวางแผนเส้นทางการเดินทาง ทอ่ งเทย่ี วดว้ ยตวั เอง โดยหาขอ้ มลู จากวงเพอื่ นใกลต้ วั จากการฟงั เรอ่ื งราว การเดินทางท่ีได้ยินจากค�ำบอกเล่าของเพ่ือน ติดตามบล็อกงานเขียน ของเพือ่ น หรอื ตดิ ตามจากภาพถา่ ยในโซเชยี ลมีเดียของเพอ่ื น มากกว่า จะศึกษาตามคำ� แนะนำ� ในนิตยสาร หรอื คำ� โฆษณาของบริษัททวั ร์ Tourism Review | 57

Tourism Trends แนวโนม้ ทอ่ งเทีย่ ว สิ่งท่ีคนกลุ่มนี้ต้องการจากการท่องเท่ียว ร้อยละ 86 ระบุว่าต้องการลงลึกไปใน คนรนุ่ ใหมม่ มี มุ มองเกยี่ วกบั การทอ่ งเทยี่ วท่ี วัฒนธรรมและชีวิตความเป็นอยู่จริงๆ ของคนในท้องถิ่นน้ันๆ โดยร้อยละ 69 ต้องการ เปลี่ยนแปลงไป โดยเฉพาะอย่างยงิ่ การเกดิ ขน้ึ ชิมอาหารท้องถ่ินในร้านอาหารตามปกติของท้องถ่ิน ไม่เข้าร้านเชนฟาสต์ฟู้ดระดับโลก ของโซเชียลมีเดีย ท�ำให้เรื่องเล่าเก่ียวกับการ และไม่ตอ้ งการบรกิ ารอาหารเชา้ จากโรงแรม ท่องเท่ียวมีความแตกต่างหลากหลายเพิ่มข้ึน ความเปล่ียนแปลงส�ำคัญในการท่องเที่ยวของคนหนุ่มสาวรุ่นใหม่ คือความต้องการ อย่างรวดเร็ว นักท่องเที่ยวจึงต้องการเส้นทาง ชอ้ ปปง้ิ ของฝากลดลงเหลอื เพยี งรอ้ ยละ 28 พวกเขาใชเ้ วลาสว่ นใหญเ่ พอ่ื พบประสบการณ์ ใหม่และโจทย์ใหม่ส�ำหรับการออกเดินทาง ของจรงิ มากกวา่ การเสพสนิ คา้ และบรกิ ารจากภาพตวั แทน อยา่ งเชน่ ของทรี่ ะลกึ ถา่ ยภาพ คร้งั ต่อไป กบั จดุ แลนดม์ ารค์ หรอื ใชเ้ วลาทง้ั หมดไปกบั สถานทที่ อ่ งเทยี่ วแบบจดั ฉากอยา่ งเปน็ ทางการ จากเดิมท่ีรูปแบบของสินค้าและบริการ แอปพลิเคชั่นท่ีใช้งานตลอดการเดินทาง ร้อยละ 94 ใช้เฟซบุ๊ก ร้อยละ 71 ใช้ ด้านการท่องเที่ยวมีอยู่อย่างจ�ำกัด มุ่งเน้นการ อนิ สตาแกรม รองลงไปคอื Trip Advisor เพอ่ื หาคำ� แนะนำ� และเปน็ ผลู้ งมอื เขยี นคำ� แนะนำ� ท่องเท่ียวธรรมชาติ ใช้ทรัพยากรธรรมชาติที่ ดว้ ยตัวเอง เพือ่ ส่งตอ่ ไปยังคนอ่ืนๆ รวมไปถงึ WhatsApp เพ่อื ตดิ ต่อสื่อสารกับทางบา้ น แต่ละท้องถ่ินมีอยู่ อย่างเช่นท้องทะเล ป่าเขา พลงั ของไลฟส์ ไตล์ รวมไปถึงการท่องเที่ยวแบบศิลปะ วัฒนธรรม แอนโธนี กิดเดนส์ อธิบายถึงสภาพสังคมและตัวตนของผู้คนในโลกทุนนิยมเสรี ประวัติศาสตร์ ที่อาศัยวิถีชีวิตแบบด้ังเดิม และ ว่าหลังจากที่โลกเคลื่อนเข้าสู่ยุคสมัยใหม่ ระบบโครงสร้างสังคมเปลี่ยนแปลงไปอย่าง ประวตั ศิ าสตรอ์ ยา่ งเปน็ ทางการของทอ้ งถน่ิ นนั้ ๆ รวดเร็ว เราไม่ยึดถือเรื่องวรรณะ ชนช้ัน ไม่มีการจัดระเบียบแบ่งแยกความแตกต่าง เผยแพรผ่ ่านทางโบราณสถานและพพิ ธิ ภณั ฑ์ ทางฐานะกันด้วยระบบศักดินา ทุนกลายเป็นส่ิงท่ีทุกคนคิดว่าสามารถเข้าถึงได้ และสร้าง เรื่องเล่าการท่องเที่ยวจึงวนเวียนอยู่กับ โอกาสใหก้ บั ตวั เองไดโ้ ดยเทา่ เทยี มกบั คนอน่ื โครงสรา้ งสงั คมแบบใหมน่ จี้ งึ มกี ารจดั ระเบยี บ สงิ่ เหลา่ น้ี ผา่ นทางสอ่ื ดง้ั เดมิ อยา่ งทวี แี ละนติ ยสาร และแบง่ แยกความแตกตา่ งกันด้วยไลฟส์ ไตล์ การท่องเที่ยวแบบนี้เป็นส่วนหนึ่งของไลฟ์สไตล์ ตัวตนของผู้คนไม่ได้ถูกก�ำหนดจากวรรณะหรือชนช้ันต้ังแต่ก�ำเนิด แต่มันถือก�ำเนิด ส�ำเร็จรปู ทท่ี กุ คนท�ำได้เหมือนๆ กนั หมด ขึ้นมาภายหลังจากน้ัน ด้วยการตัดสินใจเลือกวิถีชีวิตของปัจเจกชนแต่ละคนๆ ซ่ึงก็คือ ในโลกยุคดิจิทัล โซเชียลมีเดียมีความ การเลอื กซอ้ื จบั จา่ ยใชส้ อย สนิ คา้ และบรกิ าร รปู แบบการใชช้ วี ติ รวมไปถงึ การทำ� งานและ สัมพันธ์กับการท่องเที่ยวอย่างลึกซึ้ง มันท�ำให้ สร้างระดบั รายได้ของตัวเอง สิ่งเหล่าน้ที ั้งหมดรวมเรียกง่ายๆ ว่าไลฟ์สไตล์ ซึ่งดเู หมอื นว่า เรอ่ื งเลา่ การทอ่ งเทย่ี วมคี วามหลากหลายมากขน้ึ จะมีความยุติธรรมและเท่าเทียมกันมากข้ึน และทุกคนมีเสรีภาพในการเลือกของตัวเอง กว่าเดิม การที่ผู้ใช้ทุกคนสามารถสร้างข้อมูล อยา่ งไรกต็ าม ในความเป็นจรงิ เสรภี าพของเรามีอย่จู ำ� กัด ทางเลอื กมีอยูเ่ ทา่ ท่มี ีให้เลอื ก ขา่ วสารไดด้ ว้ ยตวั เอง ทำ� ใหเ้ รอ่ื งเลา่ การทอ่ งเทย่ี ว ทางเลอื กของเราแต่ละคนขึน้ อยกู่ บั ระดับฐานะและรายได้ หลง่ั ไหลเขา้ สกู่ ารรบั รขู้ องกนั และกนั สนิ คา้ และ ในทุกวันนี้ ไลฟ์สไตล์ถูกท�ำให้เป็นสินค้าและบริการที่หลากหลาย แพร่หลาย บริการด้านการท่องเที่ยวแบบใหม่ๆ เกิดขึ้นมา ให้เลือกซ้ือและจับจ่ายมาครอบครอง มีลักษณะเป็นกรอบส�ำเร็จรูป แบ่งตามชนชั้นและ ตามการเปล่ียนแปลงของสภาพสังคมท่ีเปลี่ยน ระดบั รายได้ ผคู้ นจะตดั สนิ ใจเลอื กซอื้ มาเพอ่ื ตกแตง่ และเสรมิ สรา้ งตวั ตนของตวั เองขน้ึ มา แปลงไป เพือ่ ให้ตนเองสอดคลอ้ งอยู่ในสงั คมท่ีต้องการเขา้ ไปร่วมสังกดั ไลฟ์สไตล์ท่ัวๆ ไปในชีวิตประจ�ำวัน หนงั เพลง หนงั สอื แฟชน่ั แกด็ เจต็ บา้ น รถยนต์ อาหาร กฬี า งานประจำ� งานอดเิ รก เร่ืองใกล้ตัวอย่างร้านหนังสือ ร้านกาแฟ รวมไปถงึ การทอ่ งเทยี่ ว ทรปิ ทอ่ งเทย่ี วทเี่ ราวางแผน สายการบนิ โรงแรม ภาพถา่ ย เรอ่ื งเลา่ สวนสาธารณะ หรือของใช้กระจุกกระจิกเล็กๆ การเดินทาง ฯลฯ ทุกอย่างเหล่านี้ล้วนเป็นไลฟ์สไตล์ท่ีปัจเจกแต่ละคน ตัดสินใจเลือก นอ้ ยๆ ถกู นำ� มาขบั เนน้ ใหน้ า่ สนใจได้ จนสามารถ เพื่อก่อสร้างตัวตนขนึ้ มา ดึงดูดนักท่องเท่ียวเข้ามา ถือเป็นสินค้าและ เรือ่ งเลา่ ของตวั ตน บริการแบบใหม่ท่ีน่าสนใจ เพราะคนรุ่นใหม่ สภาพโลกาภวิ ตั นท์ ำ� ใหผ้ คู้ นเดนิ ทางคมนาคมไดส้ ะดวกรวดเรว็ การทอ่ งเทยี่ วกลายเปน็ ต้องการเร่อื งเล่าทม่ี ีความเฉพาะตวั ของตวั เอง เรื่องงา่ ยๆ ใครๆ กท็ ำ� ได้ ไปเทยี่ วไดเ้ หมอื นกนั หมด มนั กลายเป็นส่วนหนงึ่ ของไลฟส์ ไตล์ พวกเขาจึงต้องการเดินทางไปบนเส้นทาง ด้านสันทนาการ พักผ่อนหย่อนใจ ประกอบกับเทคโนโลยีการสื่อสาร และการเปิดรับ ท่ีออกแบบตามความสนใจของตัวเอง เพ่ือผลิต ข่าวสารจ�ำนวนมากมายมหาศาลจากทั่วโลก ท�ำให้รูปแบบการท่องเที่ยวเดิมๆ ดูซ�้ำซาก วรรณกรรมการท่องเท่ียวที่มีเอกลักษณ์เฉพาะ จำ� เจ ไมม่ ีเอกลักษณ์ทแี่ ตกตา่ ง น�ำเสนอตัวตนของตัวเองออกไปบนหน้าวอลล์ 58 | Tourism Review

Tourism Trends แนวโนม้ ท่องเที่ยว ไลฟส์ ไตล์ในทอ้ งถ่ิน ดาราเทวี ถือโอกาสไปช้อปปิ้งซื้อของใช้ส่วนตัวท่ีเมญ่าหรือ คำ� ถามว่า ไลฟส์ ไตล์แบบไหนทีส่ ามารถนำ� มาท�ำเป็น เซน็ ทรลั เฟสตวิ ลั ” - อา้ งจากบทความเรอ่ื ง การพฒั นาเมอื งในยคุ สนิ คา้ และบริการด้านการทอ่ งเทีย่ ว ค�ำตอบคือ ไลฟส์ ไตล์ การทอ่ งเที่ยวแบบ Lifestyle โดย ม่งิ สรรพ์ ขาวสอาด กรุงเทพ- ง่ายๆ ใกล้ๆ ตัว ที่เป็นประสบการณ์ปกติธรรมดาในชีวิต ธรุ กจิ วนั ที่ 23 เมษายน 2558 ประจ�ำวันของคนในท้องถ่ิน จะกลายเป็นประสบการณ์ ส่ิงน้ีเป็นปรากฏการณ์ท่ีเกิดข้ึนกับการท่องเท่ียวทั่วโลก พเิ ศษสดุ แปลกใหม่ส�ำหรับนักทอ่ งเท่ียวได้เกอื บทัง้ หมด ยกตัวอย่างนักท่องเท่ียวชาวไทยเดินทางไปญี่ปุ่นได้คร้ังแล้ว ยกตวั อยา่ งตาม ศ.ดร. มงิ่ สรรพ์ ขาวสอาด ไดก้ ลา่ วถงึ ครง้ั เลา่ ไม่ใชเ่ พอ่ื ไปยงั แลนดม์ ารค์ ดา้ นการทอ่ งเทยี่ วอยา่ งโตเกยี ว จังหวัดเชียงใหม่ ว่ารูปแบบของการท่องเที่ยวก�ำลัง สกายทรี แต่เพอื่ เดนิ ทางไปตามหารา้ นกาแฟเลก็ ๆ ท่เี สิร์ฟกาแฟ เปล่ียนแปลงไป จากการเดินทางไปถึงแลนด์มาร์คส�ำคัญ แบบพิเศษ หรอื Specialty Coffee ทีซ่ กุ ซอ่ นอยตู่ ามยา่ นการค้า ด้านวัฒนธรรมและประวัติศาสตร์ อย่างดอยสุเทพ ที่เป็น กินซา่ ชิบุยะ ชินจกู ุ ฯลฯ จดุ ทอ่ งเทยี่ วหลกั ของจงั หวดั ไปเปน็ เรอ่ื งไลฟส์ ไตลธ์ รรมดาๆ นติ ยสาร GM เคยนำ� เสนอสารคดที อ่ งเทยี่ ว เพอื่ ตระเวนชมิ ในวถิ ีชีวติ ประจำ� วันของคนเชยี งใหม่ รสชาติของข้าวกล่องรถไฟ หรือ Ekiben ซ่ึงคอื อาหารสำ� เรจ็ รปู “เด๋ียวน้ีผู้มาเยือนเชียงใหม่แทบจะเคยข้ึนดอยทุกคน บรรจกุ ลอ่ งพรอ้ มรบั ประทาน ทขี่ ายอยตู่ ามสถานรี ถไฟทวั่ ประเทศ แล้ว เม่อื มาเชียงใหมก่ ็จะไมข่ ้นึ ดอยอกี แต่จะมาดื่มกาแฟ ญป่ี นุ่ ทส่ี ะทอ้ นใหเ้ หน็ ถงึ วฒั นธรรมอาหารในแตล่ ะทอ้ งถนิ่ วตั ถดุ บิ กันที่ถนนนิมมานเหมินท์ ไปรับประทาน Brunch ท่ี ที่แตกต่าง รสชาติ คณุ ภาพ และระดบั ราคา เพือ่ ใหน้ กั ท่องเที่ยว ชาวไทยไดล้ องเดนิ ทางตามเสน้ ทางใหม่ๆ นี้ นอกจากอาหารและเครื่องด่ืม ร้านค้าเล็กๆ ก็กลายเป็น เสนห่ ข์ องทอ้ งถน่ิ ในสายตาของนกั ทอ่ งเทยี่ ว รา้ นแบบ Specialty Store ทร่ี วบรวมสนิ คา้ เฉพาะกลมุ่ เชน่ เครอ่ื งดนตรี เครอ่ื งสำ� อาง แผน่ เสยี ง หนงั สือ งานหัตถกรรม รองเท้าวง่ิ ฯลฯ กก็ ลายเปน็ จุดดึงดูดคนท่ีสนใจไลฟ์สไตล์เฉพาะกลุ่ม หรือเรียกว่าเป็น Subculture ยกตวั อยา่ งเชน่ รา้ นหนังสือเลก็ ๆ ในประเทศสิงคโปรแ์ ละ ไต้หวนั พอร์ตแลนด์ในสหรฐั อเมริกา หรอื ไดคังยามะในประเทศ ญ่ีปุ่น ที่ถือว่าเป็นย่านฮิปสเตอร์ระดับโลก กลายเป็นจุดหมาย ปลายทางยอดนิยม ท่ีนักท่องเที่ยวน�ำกลับมาเขียนถึงในบล็อก และเวบ็ บอร์ดสาธารณะ เทศกาลประจำ� ปที ส่ี ามารถดงึ ดดู นกั ทอ่ งเทยี่ วกลมุ่ คนรนุ่ ใหม่ อาจจะไม่ใช่เทศกาลตามประเพณีของท้องถ่ินอีกต่อไป แต่ กลายเปน็ อเี วนตก์ ฬี าหรอื ดนตรที เ่ี พง่ิ จดั ขนึ้ มาไมน่ าน เชน่ เทศกาล ดนตรีร็อคในประเทศญ่ีปุ่น คอนเสิร์ตฮอลล์ท่ีมีศิลปินระดับโลก ไปแสดง ละครเวทที บี่ รอดเวย์ สหรฐั อเมรกิ า งานวงิ่ เทรลรนั น่ิง ในฮ่องกง รวมถึงงานวิ่งมาราธอนใหญ่ระดับโลก อย่างบอสตัน มาราธอน ก็ดงึ ดูดนักท่องเที่ยวใหไ้ ปร่วมงานได้อยา่ งมาก Tourism Review | 59

Tourism Trends แนวโน้มท่องเทยี่ ว การสร้างเอกลักษณเ์ ฉพาะตัว อาหารและเคร่ืองด่ืมของท้องถิ่นเป็นไลฟ์สไตล์ ท่ีมีเสน่ห์ดึงดูดมากท่ีสุด เหมือนกับที่ชาวต่างชาติ เดินทางมาท่องเท่ียวในประเทศไทย เพ่ือชิมอาหาร จากร้านค้าแผงลอยข้างถนน แล้วก็ถ่ายท�ำเป็นคลิป วิดีโอหรือเขียนบล็อกบรรยายประสบการณ์เผยแพร่ กระจายออกไปท่วั โลก เราจะพบว่าวรรณกรรมการท่องเท่ียวในยุคน้ี มงุ่ เนน้ ไปทเี่ รอื่ งประสบการณอ์ นั จรงิ แทเ้ กย่ี วกบั ทอ้ งถนิ่ หนังสือน�ำเท่ียวท่ีติดเบสต์เซลเลอร์ส่วนใหญ่น�ำเสนอ แง่มุมท่ีน่าสนใจ จากเร่ืองราวเล็กๆ น้อยๆ ใกล้ตัว ท่ีเกิดข้ึนในระหว่างการเดินทาง ซ่ึงสะท้อนให้เห็นถึง วิถีชวี ิตตามปกตธิ รรมดาของคนในท้องถิน่ นอกจากนี้ บลอ็ กและยทู บู เกย่ี วกบั การทอ่ งเทย่ี ว ที่ไดร้ บั ความนยิ ม มยี อดววิ สงู ๆ สว่ นใหญเ่ ปน็ เรอ่ื งราว ข้างถนน เกย่ี วกบั คนท้องถนิ่ ทว่ั ไปในวงกว้าง หยบิ จับ มนั ขนึ้ มาใหก้ ลายเปน็ เรอ่ื งส�ำคญั หรอื ไมก่ เ็ ปน็ เรอื่ งราว ของ Subculture ที่มีเอกลักษณ์แตกต่าง เฉพาะ เจาะจงลงไปเลย ในยุคสมัยที่การเดินทางท่องเที่ยวทั่วโลก กลายเปน็ เรอ่ื งงา่ ยและใครๆ กส็ ามารถเออื้ มถงึ ไดอ้ ยา่ ง เท่าเทียมกัน คนรุ่นใหม่ต้องการท่องเที่ยวในแบบที่ แตกต่างจากคนอน่ื แน่นอนว่าเรารู้กันอยู่แล้วว่าการท่องเท่ียวเป็น ส่วนหน่ึงของไลฟ์สไตล์ แต่นักท่องเที่ยวกลุ่มใหม่น้ี ตอ้ งการไลฟส์ ไตลท์ ซี่ อ้ นทบั ไลฟส์ ไตลข์ นึ้ ไปอกี ชนั้ หนง่ึ พวกเขาเลือกสินค้าและบริการด้านการท่องเท่ียวที่ เกยี่ วกบั ไลฟส์ ไตล์ เพอ่ื แสดงออกถงึ ไลฟส์ ไตลท์ เ่ี ฉพาะ เจาะจงของตัวเอง ว่ามีความแตกต่างและพิเศษเหนือ คนอ่ืน เปน็ การสรา้ งตวั ตนของตวั เองให้มเี อกลักษณ์ “ยิ่งเมืองมีบรรยากาศหรือจุดเด่นเท่าใด การ ทอ่ งเทยี่ วแบบไลฟส์ ไตลก์ จ็ ะชว่ ยยดื เวลาพกั หรอื ดงึ ดดู ให้นักท่องเท่ียวค้างคืนหรือมาซ�้ำบ่อยขึ้น เมืองท่ีมี บรรยากาศทม่ี เี อกลกั ษณแ์ ละมสี ง่ิ อำ� นวยความสะดวกสงู จึงได้เปรียบ” ศ.ดร. ม่ิงสรรพ์ ขาวสอาด เขียนไว้ใน บทความที่อา้ งถงึ ขา้ งตน้ นกั ธรุ กจิ ดา้ นการทอ่ งเทย่ี ว จงึ จำ� เปน็ ตอ้ งมองหา เอกลักษณ์ของท้องถิ่นจากเร่ืองราวไลฟ์สไตล์ในวิถี ชวี ติ ประจำ� วนั งา่ ยๆ ใกลๆ้ ตวั นำ� ขนึ้ มาเนน้ เปน็ จดุ เดน่ และเป็นบรรยากาศ ท�ำให้ท้องถ่ินของตัวเองมีความ น่าอยอู่ าศยั แลว้ ในที่สุดกจ็ ะกลายเปน็ แหลง่ ทอ่ งเท่ยี ว แบบไลฟส์ ไตล์ไปไดใ้ นเวลาเดยี วกนั ดว้ ย 60 | Tourism Review

Tourism Trends แนวโน้มท่องเทีย่ ว Luxury Travel - Future Traveler Tribes 2030 เรยี บเรียง : พงษ์พนั ธ์ มอญพันธุ์* ในปัจจุบัน กลุ่มนักท่องเที่ยวที่ช่ืนชอบในสินค้าและบริการชนิดหรูหราได้เพ่ิมมากข้ึนอย่างต่อเน่ือง ท�ำให้ ผู้ให้บริการต่างๆ เกิดความท้าทายในการขยายฐานลูกค้า แต่ยังคงไว้ซ่ึงเอกสิทธ์ิที่นักท่องเท่ียวกลุ่มนี้ต้องการ เปน็ ปจั จยั หลกั โดยการขยายฐานลกู คา้ กลมุ่ หรหู รานี้ เปน็ ผลมาจากการเตบิ โตของชนชน้ั กลาง ทม่ี คี วามตอ้ งการ ในการใช้สินค้าหรูหรามากข้ึน ท�ำให้ผู้ให้บริการพยายามสร้างสรรค์สินค้ารูปแบบต่างๆ มาเพ่ือตอบสนอง ความต้องการของคนกลุ่มดังกล่าว โดยสินค้าที่ได้รับการสร้างสรรค์นั้น จะต้องมีความเกี่ยวข้องกับลักษณะ ของลูกค้า และมีประสบการณ์สุดพิเศษกว่าสินค้าและบริการท่ีมีอยู่ในปัจจุบัน ซึ่งปัจจัยดังกล่าวจะเป็นตัวบ่งช้ี ความแตกตา่ งระหวา่ งความหรูหรารูปแบบเกา่ และความหรูหรารปู แบบใหม่ *เลขานุการ 5 กลมุ่ งานดา้ นตลาดเอเชยี และแปซฟิ กิ ททท. เรียบเรยี งจาก Shaping the Future of Luxury Travel, Future Traveler Tribes 2030 Tourism Review | 61

Tourism Trends แนวโน้มทอ่ งเท่ยี ว Amadeus’s Report “Future Traveler Tribes 2030: Understanding Tomorrow’s Traveler” ได้อธิบายถึงการเข้าถึง นกั ทอ่ งเทยี่ วกลมุ่ ตา่ งๆ โดยตอ้ งมงุ่ เนน้ ไปทล่ี กั ษณะนสิ ยั ของนกั ทอ่ งเทย่ี ว มากกว่าให้ความส�ำคัญในปัจจัยด้านประชากรศาสตร์ เช่น อายุ เพศ และชั้นโดยสารเครื่องบิน รวมทั้งลักษณะทางการซื้อ (Purchasing Pattern) ของนกั ทอ่ งเทยี่ ว กจ็ ะเปลยี่ นไปตามประเภทของการเดนิ ทาง ในแตล่ ะครั้ง จากรายงานดังกล่าว นักท่องเท่ียวท่ีจะถูกจัดให้อยู่ในหมวดของ นกั ทอ่ งเที่ยวกลมุ่ หรหู รา (Luxury Traveler) ไดแ้ ก่ กลุ่มนกั ท่องเทยี่ วผู้ตามหารางวัลแก่ชวี ิต : Reward Hunters กลุ่มนักท่องเท่ียวผู้ตามหารางวัลแก่ชีวิต คือกลุ่มนักท่องเที่ยว ที่ต้องการให้รางวัลกับตัวเองจากการท�ำงาน โดยปรนเปรอชีวิตด้วย สนิ คา้ หรหู รา (Luxury Products) รวมถงึ การบรกิ ารเพอื่ ความผอ่ นคลาย และสขุ ภาพท่ีดีขนึ้ กลมุ่ นกั ทอ่ งเทย่ี วทต่ี อ้ งการเสาะหาความเรยี บงา่ ย : Simplicity Searchers กลุ่มนักท่องเที่ยวที่ต้องการเสาะหาความเรียบง่าย คือกลุ่ม นักท่องเท่ียวท่ีหลีกหนีความยุ่งยากในการจัดการการเดินทางท่องเที่ยว โดยใช้บริการการอ�ำนวยความสะดวกจากแหลง่ ขอ้ มูลภายนอก เพือ่ ลด ความยุง่ ยากในการจดั การการเดนิ ทางของตนระหว่างการพักผ่อน เชน่ การใช้บริการบรษิ ัทนำ� เท่ยี ว และซือ้ แพก็ เกจทัวร์ตา่ งๆ เป็นต้น กล่มุ นักทอ่ งเทยี่ วทม่ี ีขอ้ ผูกมัด : Obligation Meeters กลมุ่ นกั ทอ่ งเทย่ี วทม่ี ขี อ้ ผกู มดั คอื กลมุ่ นกั ทอ่ งเทยี่ วทมี่ คี วามจำ� เปน็ ต้องเดินทางเพื่อด�ำเนินกิจกรรมที่จ�ำเป็น เช่น นักท่องเที่ยวทางธุรกิจ (Business Travelers) เปน็ ตน้ ทง้ั นี้ นกั ทอ่ งเทย่ี วในกลมุ่ นอี้ าจมกี จิ กรรม ทม่ี คี วามจำ� เปน็ ทำ� ใหต้ อ้ งเดนิ ทางไปยงั สถานที่ใดสถานทหี่ นง่ึ เพอ่ื ดำ� เนนิ กจิ กรรม เช่น กจิ กรรมทางศาสนา เทศกาลตา่ งๆ เข้าร่วมงานแต่งงาน เป็นต้น ถึงแม้ว่านักท่องเท่ียวกลุ่มน้ีจะเดินทางโดยมีเป้าประสงค์หลัก (Primary Purpose) ที่ชัดเจน แต่นักท่องเท่ียวกลุ่มน้ีจะเสริมกิจกรรม อนื่ ๆ ทนี่ อกเหนอื จากกจิ กรรมหลกั เชน่ เยยี่ มชมสถานทส่ี ำ� คญั ในแหลง่ ท่องเที่ยว เดินทางเชื่อมโยงไปยังสถานท่ีใกล้เคียงหลังจากกิจกรรม จากเปา้ ประสงค์หลกั สำ� เรจ็ ลุล่วงไปแลว้ เป็นต้น 62 | Tourism Review

Tourism Trends แนวโนม้ ทอ่ งเท่ียว ‘ความหรูหราคือความชื่นชอบของแต่ละบุคคล’ เนื่องจากมนุษย์มีความต้องการท่ีแตกต่างกัน การใช้จ่ายเงินจ�ำนวนมากเพ่ือให้ได้รับการตอบสนองตามความต้องการจึงถือเป็นเรื่องท่ีผู้ให้ บรกิ ารใหค้ วามสำ� คญั สำ� หรบั นกั ทอ่ งเทย่ี วหรหู ราบางคน อาจตอ้ งการเพยี งอาหารประเภททตี่ น ช่ืนชอบ ผลิตดว้ ยวตั ถดุ บิ ชนั้ ดี และเสริ ฟ์ ในหอ้ งพกั เพ่อื ความเปน็ สว่ นตัว ในขณะทน่ี กั ทอ่ งเทย่ี ว หรูหราอีกคน อาจต้องการล่องเรือสุดหรู พร้อมท้ังรับประทานอาหารจากเชฟมิชลินสตาร์ ในห้องอาหารร่วมกบั คนอ่ืน การดึงดูดความสนใจของนักท่องเที่ยวกลุ่มนี้ จึงเป็นอีกหน่ึงความท้าทายของผู้ให้บริการ ซ่ึงจะต้องให้บริการท่ีแตกต่าง และเหนือความคาดหมาย รวมทั้งนักท่องเท่ียวกลุ่มน้ีจะต้อง ไมเ่ คยคาดหวังว่าจะได้รับการบริการที่สดุ แสนพิเศษเชน่ นี้มากอ่ น The Hierarchy of Luxury Travel Needs V&IPSePcriuvraitcyy Exclusive (Unique or Niche) EIxnpdeurlgieenncte EAxuptehreienntcice Service Level Product Quality Standards Trusted Travel Guardian Tourism Review | 63

Tourism Trends แนวโนม้ ท่องเท่ยี ว ในการวิเคราะห์นักท่องเที่ยวกลุ่มหรูหรา การท�ำความ The Future of Luxury Travel เข้าใจความหมายของค�ำว่า ‘หรูหรา’ โดยนักท่องเที่ยวท่ัวไป การท่องเทยี่ วหรูหราแบบระยะยาว (Luxury Long-haul Travel) ไม่อาจท�ำให้ผู้ให้บริการตอบสนองความต้องการได้ตรงจุด จะมีอัตราการเติบโตสูงข้ึน และจะแซงหน้าการท่องเท่ียวหรูหราแบบ แต่ต้องหาความหมายของค�ำว่า ‘หรูหรา’ ที่นักท่องเที่ยวกลุ่ม ข้ามพรมแดนในปี 2025 รวมท้ังการเติบโตของชนชั้นกลางซึ่งส่งผล หรูหราแต่ละคนบัญญัติไว้ด้วยตัวเอง ซึ่งหากใช้ทฤษฎีความ ให้คาดว่าอัตราเติบโตเฉล่ียสะสมระหว่างปี 2015-2021 ของโรงแรม ต้องการของ Maslow ความหรูหราจะถูกจัดอยู่ในกลุ่มยอด หรหู รา (Luxury Hotel) จะสูงถึงรอ้ ยละ 4 ของพีระมดิ หรือ Self-actualization โดยความเข้าใจเกย่ี วกับ โดยคาดว่านักท่องเท่ียวจากกลุ่มประเทศ BRIC จะมีอัตราการ ความหรูหรา (Perception of Luxury) ของนักท่องเท่ียวกลุ่ม เติบโตเฉล่ียสะสมในปี 2015-2025 สูงกว่าปกติ ได้แก่ ประเทศจีน หรูหราแต่ละคน จะเปลี่ยนแปลงไปตามสิ่งแวดล้อมต่างๆ รอ้ ยละ 12.2 รัสเซีย ร้อยละ 9 บราซิล รอ้ ยละ 4.2 และอินเดยี ร้อยละ ท่ีได้รับระหว่างการเดินทางแต่ละคร้ัง ท�ำให้ผู้ให้บริการต้อง 12.8 ทั้งน้ี กลุ่มนักท่องเที่ยวหรูหราในอินเดียนิยมเดินทางแบบระยะ ท�ำความเข้าใจและปรับตัวตลอดเวลา เพื่อตอบสนองความ กลาง-ยาว โดยไมน่ ยิ มเดนิ ทางในภมู ภิ าค ซงึ่ แตกตา่ งจากนกั ทอ่ งเทยี่ ว ตอ้ งการใหถ้ กู จดุ หรอื อาจกลา่ วไดว้ า่ ‘ความหรหู รารปู แบบใหม่ ในภูมิภาคอ่นื ๆ คอื ความเขา้ ใจแบบเรยี ลไทม’์ (New Luxury is Real-time) Serving theNew Era of Luxury Travelers จากผลการศกึ ษาของ Amadeus พบสง่ิ ทนี่ า่ สนใจเกย่ี วกบั เมอ่ื อตั ราการขยายตวั ของชนชนั้ กลางสงู ขน้ึ อยา่ งตอ่ เนอ่ื ง สง่ ผลให้ การท่องเท่ยี วแบบหรูหรา ดังนี้ ความต้องการในการใช้สินค้าและบริการแบบหรูหราสูงตามไปด้วย l การทอ่ งเทยี่ วแบบหรหู รามกี ารเตบิ โตเรว็ กวา่ การทอ่ งเทยี่ ว อกี ทงั้ ยงั กระทบตอ่ รปู แบบการใหบ้ รกิ ารแบบหรหู ราแบบเดมิ เนอ่ื งจาก แบบทว่ั ไป คนจ�ำนวนมากข้ึน สามารถเข้าถึงสินค้าและบริการเหล่าน้ันมาก l ในพื้นท่ีอเมริกาเหนือและยุโรปตะวันตก ส่งออก ตามไปด้วย ค�ำนิยามของค�ำว่า ‘หรูหรา’ จึงถูกมุ่งเน้นไปที่การเรียนรู้ นกั ทอ่ งเทยี่ วหรหู รามากถงึ รอ้ ยละ 64 ในขณะทม่ี ปี ระชากรเพยี ง อย่างแทจ้ ริงมากกวา่ วตั ถุนิยม รอ้ ยละ 18 ของประชากรโลก ประสบการณ์ตรง vs สินค้า l อัตราการเติบโตของตลาดการท่องเที่ยวแบบหรูหรา ความเปลย่ี นแปลงทางดา้ นการใชจ้ า่ ยของนกั ทอ่ งเทย่ี วกลมุ่ หรหู รา ในภมู ภิ าคเอเชยี แปซฟิ กิ จะโตกวา่ ภมู ภิ าคยโุ รปในปี 2011-2025 ได้ถกู เปลยี่ นไปจากอดตี โดยในปจั จุบนั นักท่องเทยี่ วกลมุ่ นี้นยิ มใชเ้ งนิ แตจ่ ะชะลอการเตบิ โตในชว่ งปี 2015-2025 เพ่ือซ้ือประสบการณ์จากการเดินทางมากกว่าเลือกซื้อสินค้าหรูหรา Luxury Travel Trends and โดยผลการศกึ ษาของ Future Foundations พบว่า การใชจ้ า่ ยในการ Regional Hotspots ซื้อประสบการณ์สูงข้ึนในระยะเวลา 10 ปีท่ีผ่านมา และยังมีแนวโน้ม จากผลการศึกษาของ Amadeus พบวา่ อตั ราการเตบิ โต ทจี่ ะสงู ขึ้นอย่างต่อเนอื่ งในอกี 10 ปีขา้ งหน้าอีกดว้ ย เฉลี่ยสะสมระหว่างปี 2011-2015 ของการท่องเที่ยวแบบ Who are Tomorrow’s Luxury Travelers? หรูหรามีมากถึงร้อยละ 4.5 ซึ่งสูงกว่าอัตราการเฉล่ียสะสม นักท่องเทยี่ วกลุ่มหรหู ราได้ถกู แบง่ ออกเป็น 6 กลุ่ม ตามลักษณะ ของการท่องเที่ยวโดยรวมท่ีร้อยละ 4.2 โดยการวิเคราะห์ของ นสิ ยั และความสนใจ ดงั น้ี Amadeus เน้นการวิเคราะห์กลุ่มนักท่องเที่ยวหรูหราจากการ Always Luxury (รอ้ ยละ 4) เลือกชั้นการบริการของสายการบินต่างๆ ซ่ึงผลปรากฏว่า เป็นกลุ่มนักท่องเท่ียวท่ีใช้แต่สินค้าและบริการประเภทหรูหรา ยอดการจองเท่ียวบินในช้ันธุรกิจมีความแตกต่างในแต่ละ เท่านน้ั โดยเงินไม่ใชป่ จั จยั หลกั ในการตดั สินใจ เน่อื งจากการใชส้ นิ ค้า ภูมิภาค เช่น ยอดการจองที่ลดลงในภูมิภาคยุโรป อันเป็นผล และบริการแบบหรูหราเป็นการใช้ชีวิตแบบปกติ นักท่องเท่ียวกลุ่มนี้ มาจากการชะลอตวั ทางเศรษฐกจิ ในขณะทภี่ มู ภิ าคอเมรกิ าและ จะไม่มีการเปลี่ยนกลุ่ม และความสนใจจะไม่มีการเปลี่ยนแปลงตาม เอเชีย มียอดการจองในชั้นธุรกิจเพิ่มข้ึนอย่างต่อเนื่อง โดยมี ปัจจัยภายนอกต่างๆ ข้อสังเกตที่การจองช้ันธุรกิจในประเทศจีนท่ีลดลง ซึ่งเป็น Special Occasion (ร้อยละ 20) ผลมาจากมาตรการกวาดลา้ งการคอรร์ ปั ชนั ของรฐั บาลจนี ทำ� ให้ นกั ทอ่ งเทยี่ วกลมุ่ นน้ี ยิ มความตนื่ เตน้ เรา้ ใจในการเดนิ ทาง ซงึ่ อาจ กลมุ่ นกั ทอ่ งเทยี่ วหรหู ราลดทที า่ ในการใชจ้ า่ ยเงนิ ในจำ� นวนมาก เปน็ ประสบการณท์ แี่ ตกตา่ ง เชน่ การแลกไมลเ์ พอื่ ไดใ้ ชบ้ รกิ ารทเี่ หนอื กวา่ เพอื่ เลย่ี งการสอบสวนจากรฐั บาล ในขณะทย่ี อดการจองเทย่ี วบนิ การรบั ประทานอาหารแบบสุดพเิ ศษ ซึ่งตอ้ งการ WOW Factors เพื่อ ช้ันหนึ่งในภูมิภาคอเมริกาโตข้ึนอย่างมาก แสดงให้เห็นถึง เพ่มิ สีสันในการเดินทาง ลักษณะการใช้จ่ายของนักท่องเท่ียวกลุ่มหรูหราที่ไม่ได้รับ ผลกระทบจากการชะลอตวั ทางเศรษฐกิจ 64 | Tourism Review

Tourism Trends แนวโนม้ ท่องเท่ยี ว B-luxury (ร้อยละ 31) นกั ทอ่ งเทย่ี วกลมุ่ นมี้ เี ปา้ หมายหลกั ในการเดนิ ทางคอื ทำ� ธรุ กจิ แตอ่ าจขยายเวลาการเดนิ ทางเพอ่ื ใชใ้ นการหาประสบการณ์ แบบหรูหรา โดยคนในกลุ่มนีส้ ่วนใหญ่จะเปน็ ผู้บริหารระดบั สูงท่ีสามารถใช้จา่ ยในสินค้าและบรกิ ารทห่ี รูหราได้ Cash-rich, Time-poor (ร้อยละ 24) นกั ทอ่ งเทยี่ วกลมุ่ นคี้ อื กลมุ่ นกั ทอ่ งเทย่ี วทม่ี ขี อ้ จำ� กดั ดา้ นเวลา จงึ ไมส่ ามารถวางแผนการเดนิ ทางลว่ งหนา้ ไดใ้ นระยะยาว ทำ� ใหค้ า่ ใชจ้ า่ ยในการเดนิ ทางทอ่ งเทย่ี วสงู กวา่ ปกติ ซง่ึ อาจจองตวั๋ เครอื่ งบนิ ในแบบทสี่ ามารถเปลยี่ นแปลงได้ โดยหากนกั ทอ่ งเทย่ี ว ในกลุ่มน้ีจะเดินทางเพ่ือพักผ่อนจริงๆ มักจะเลือกผู้ให้บริการในการวางแผนการเดินทางแบบส่วนตัว และเลือกกิจกรรมที่ ค่อนขา้ งเป็นสว่ นตวั เน่อื งจากมเี วลาในการพกั ผอ่ นนอ้ ย Strictly Opulent (รอ้ ยละ 18) นกั ทอ่ งเทย่ี วกลมุ่ นนี้ ยิ มเดนิ ทางแบบสดุ พเิ ศษ รวมทงั้ แชรเ์ รอื่ งราวการเดนิ ทางตา่ งๆ ผา่ นสอ่ื สงั คมออนไลนเ์ พอื่ ใหไ้ ดร้ บั การยอมรบั จากคนรอบขา้ ง ทงั้ นี้ นยิ มหาขอ้ มลู จากคนรอบขา้ งทอ่ี ยู่ในกลมุ่ นกั ทอ่ งเทยี่ วหรหู รา และจา้ งบรษิ ัททจ่ี ดั โปรแกรม ส�ำหรบั กลุม่ หรหู ราโดยเฉพาะ Independent & Affluent (รอ้ ยละ 3) นกั ทอ่ งเทยี่ วกลมุ่ นจ้ี ะเลอื กใชส้ นิ คา้ และบรกิ ารหรหู ราตอ่ เมอ่ื รสู้ กึ วา่ ตอ้ งการพกั ผอ่ นหรอื ผอ่ นคลายอยา่ งแทจ้ รงิ ซง่ึ อาจจะ เปน็ รปู แบบการเดนิ ทางเพยี งลำ� พงั หรอื กบั คนพเิ ศษกลมุ่ เลก็ เทา่ นน้ั โดยสว่ นใหญแ่ ลว้ นกั ทอ่ งเทย่ี วกลมุ่ นจ้ี ะเลอื กแหลง่ ทอ่ งเทยี่ ว ทีส่ ามารถเดินทางคนเดยี วได้ หรอื เลอื กทำ� กจิ กรรมที่จะมีโอกาสไดพ้ บปะผคู้ นกลุ่มใหมๆ่ เป็นตน้ Industry Collaboration: What is Required? การท่องเที่ยวแบบหรูหราในยุคใหม่ ต้องให้ความส�ำคัญในทุกๆ จุดที่นักท่องเท่ียวต้องเดินทางผ่าน และผู้ให้บริการ อาจจะตอ้ งรบั รใู้ นทกุ ความเคลอื่ นไหวของลกู คา้ เพอ่ื การใหบ้ รกิ ารทส่ี ดุ แสนพเิ ศษ การเขา้ ถงึ ขอ้ มลู แบบ Real-time จะสง่ ผลให้ ความตอ่ เนอ่ื งในการใหบ้ รกิ ารเปน็ ไปอยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพและเปน็ ระบบ ตง้ั แตน่ กั ทอ่ งเทยี่ วเดนิ ทางออกจากประตบู า้ น ขน้ึ รถ เชค็ อนิ ทสี่ นามบนิ ทโี่ รงแรม ไปจนถงึ การทำ� กจิ กรรมตา่ งๆ ระหวา่ งการเดนิ ทาง และชว่ ยลดขอ้ ผดิ พลาดทอ่ี าจเกดิ ขน้ึ ไดม้ ากขน้ึ รวมท้งั สามารถจดั เตรียมสงิ่ ทีน่ ักท่องเที่ยวตอ้ งการไดท้ ันเวลา รวมถึงส่งิ ท่ีไมค่ าดคิดเพอื่ สรา้ งความประทบั ใจได้อกี ด้วย Tourism Review | 65

the Low Carbon Tourism ท่องเทยี่ วเกยี่ วเนอ่ื งเรือ่ งโลกร้อน Upcycling มหOาสcมeุทaร 4n.0s เรยี บเรยี ง : สุดาพร วรพล* ECOALF...การรีไซเคิลนา่ จะเปน็ ค�ำตอบของความยั่งยืน! การใช้ทรัพยากรธรรมชาติที่มากขึ้นเป็นสาเหตุส�ำคัญของปัญหาขยะมลพิษที่เพ่ิมข้ึนอย่างต่อเน่ือง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในประเทศ อตุ สาหกรรม และสง่ิ เหลา่ นีล้ ้วนสง่ ผลกระทบต่อส่งิ แวดล้อม ทวา่ สนิ คา้ จากการรีไซเคลิ ในทอ้ งตลาดนน้ั ยงั มนี อ้ ย และไมไ่ ดค้ ณุ ภาพตามมาตรฐาน เสอื้ ผา้ สว่ นใหญผ่ ลติ จากการใชส้ งิ่ ทน่ี ำ� กลบั มา รีไซเคิลเพียงเล็กนอ้ ยเทา่ นั้น ในปี 2552 ECOALF บรษิ ัทเสอ้ื ผา้ แฟชน่ั สญั ชาตสิ เปนจงึ ไดก้ อ่ ตง้ั ขน้ึ จากความสนใจแนวคดิ เรอื่ งการพฒั นาสคู่ วามยง่ั ยนื โดยคำ� นงึ ถงึ สงิ่ แวดลอ้ ม มจี ดุ มงุ่ หมายจะสรา้ งแบรนดเ์ สอ้ื ผา้ ทดี่ ทู นั สมยั และสามารถใชท้ รพั ยากรไดอ้ ยา่ งคมุ้ คา่ โดยเรมิ่ จากการมองหาคคู่ า้ ทางธรุ กจิ เชน่ โรงงานทอผา้ จากนัน้ จึงคดิ ค้นเทคโนโลยีในการพัฒนาเคร่อื งแตง่ กายท่ีผลติ จากสนิ ค้ารีไซเคลิ ที่มีคุณภาพ สวยงาม จนดูไมอ่ อกวา่ ผลติ มาจากของทน่ี ำ� กลับมาใช้ใหมท่ ง้ั หมด ทำ� ให้ปัจจุบนั ECOALF มพี นั ธมติ รกวา่ 11 ประเทศ อาทิ ไตห้ วนั เกาหลี โปรตุเกส เม็กซโิ ก ญ่ีปนุ่ ฯลฯ ใสใ่ จสิ่งแวดลอ้ มทางทะเล… ECOALF ท�ำงานช้ินใหญ่ท้าทายกว่าเดิม ผ่านโครงการท่ีมีช่ือว่า ‘Upcycling the Oceans’ โดยได้รับเงินทุนสนับสนุนจาก HAP Foundation มีจุดประสงค์ในการก�ำจัดขยะในท้องทะเลอันกว้างใหญ่แบบที่ไม่เคยมีใครท�ำมาก่อน ด้วยการเก็บขยะที่ถูกท้ิงทับถมกัน จากการท�ำประมงในทะเล และนำ� เศษขยะที่ไดม้ าพฒั นาใหก้ ลายเป็นเสน้ ดา้ ยเพ่ือนำ� ไปทอผา้ *งานวชิ าการ กองวิจัยการตลาด ททท. 66 | Tourism Review

Low Carbon Tourism ท่องเที่ยวเก่ียวเน่อื งเรื่องโลกร้อน ECOALF ไดด้ �ำเนนิ การก�ำจัดขยะในหลายพ้ืนที่ เร่ิมจากบริเวณ ชายฝงั่ Levante ในประเทศสเปน เป็นพน้ื ที่นำ� ร่อง เพ่อื แสดงให้เห็น ว่าเราไม่เพียงแต่สามารถก�ำจัดขยะมูลฝอยในทะเล แต่ยังสามารถ น�ำขยะที่ไมม่ ปี ระโยชนก์ ลับมาผลติ เป็นของใชท้ ่ีมีคุณภาพไดอ้ กี ด้วย จากก้นทะเลส่เู ส้นด้าย… อวนประมง อวนประมงคือหน่ึงในกับดักท่ีร้ายกาจที่สุดของสัตว์ โครงการ Upcycling the Oceans ได้รับความร่วมมืออย่างดี ในทะเล อวนเหล่านี้ผลิตข้ึนมาจากไนลอนคุณภาพดีที่สุด จากชาวประมงท่ีอาศัยอยู่บริเวณชายฝั่ง Levante ผู้คุ้นเคยกับทะเล ชนิดหนึ่งของโลก แต่เป็นวัสดุสังเคราะห์ที่ย่อยสลายช้า และ ในแถบน้ัน ปัจจบุ ันมีสมาชิก 165 ราย จาก 11 ท่าเรือหลกั ร่วมกัน สามารถลอยอยู่ในทะเลได้นานเป็นปีๆ โดยท่ัวไปชาวประมง กำ� จดั ขยะในทะเลตามโครงการ ขยะพวกขวดนำ�้ ด่ืมใส แก้ว กระปอ๋ ง จะเปลย่ี นอวนทกุ ๆ 2-3 ปี อวนใชแ้ ลว้ จำ� นวนมากทถ่ี กู กระแสนำ้� จ�ำนวน 4-5 กิโลกรัม จะถูกน�ำขึ้นมาจากก้นทะเลแล้วพักไว้ในกล่อง และลมพดั มารวมตวั กนั ลอยอยู่ในทะเลจะกลายเปน็ กบั ดกั ของ บรรจุพิเศษบนเรือทุกล�ำและบริเวณท่ีจอดเรือทุกวัน ขยะท่ีมีปริมาณ ปลา เตา่ ปู กงุ้ ก้ัง นก และสตั ว์เลี้ยงลูกดว้ ยนมที่อาศยั อยู่ใน รวมกันมากกว่าสัปดาห์ละ 120 ลิตรต่อท่าเรือ จะถูกน�ำมาท�ำความ ทะเล นอกจากนี้ยังท�ำลายปะการังและระบบนิเวศท้ังระบบ สะอาดและแยกประเภท เพ่ือส่งเข้ากระบวนการรีไซเคิลตามความ ซง่ึ การกำ� จดั อวนประมงใชแ้ ลว้ จะใชเ้ วลานานและมคี า่ ใชจ้ า่ ยสงู เหมาะสม ECOALF จะรวบรวมอวนทถี่ กู ทง้ิ ไวจ้ ากหลายๆ แหง่ และ หลังจากน้ันจะถูกน�ำไปย่อยด้วยเทคโนโลยีพิเศษท่ีคิดค้นข้ึนมา คัดเลือกอวนที่ยังมีคุณภาพดีตามท่ีต้องการเพื่อน�ำมาแปรรูป เพื่อการก�ำจัดส่ิงปนเปื้อน และการรักษาคุณภาพของวัตถุดิบตาม เปน็ ผนื ผ้าใหม่ มาตรฐานของ ECOALF จนไดว้ ตั ถดุ บิ บรสิ ทุ ธเ์ิ มด็ กลมๆ เลก็ ๆ สำ� หรบั ยางรถยนต์ น�ำไปผลิตเส้นด้ายดิบ โดยเส้นด้ายแต่ละชนิดที่ได้มาจะถูกน�ำไปผ่าน ภูเขายางรถยนต์เก่าเหล่าน้ีจะกลายเป็นเช้ือเพลิงอย่างดี กระบวนการผลติ ผา้ ทอที่มเี นื้อผ้าแตกต่างกันออกไป หากตดิ ไฟเพยี งเลก็ นอ้ ย กลมุ่ ไฟและควนั ดำ� ทเ่ี กดิ จากการเผาไหม้ ...ทกุ ปี ขยะจำ� นวนกวา่ 6.4 ลา้ นตนั ถกู ทงิ้ ลงสมู่ หาสมทุ ร รอ้ ยละ 90 ของยางจะก่อให้เกิดอันตรายมหาศาลอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ของขยะท่ีลอยบนผิวทะเลคือผลิตภัณฑ์จากขวดพลาสติก และ เชน่ โรคภาวะสมองอกั เสบจากเชอื้ ไวรสั โรคไขเ้ ลอื ดออก ฯลฯ ร้อยละ 92.5 ของนกทะเลที่เสียชีวิตนั้นเกิดจากการกินขยะพลาสติก โดยเฉพาะประเทศท่ีมีอากาศร้อน ซึ่งเช้ือโรคจะกระจายตัว ท่อี ยู่ในทะเล ไดอ้ ยา่ งรวดเร็ว ขยะกว่า 39 ตันถูกเก็บขึ้นมาจากทะเล นับต้ังแต่โครงการ แม้ยางรถยนต์จะเป็นวัสดุท่ีน�ำมารีไซเคิลได้ยากและใช้ Upcycling the Oceans ถือก�ำเนิดข้ึนในเดือนกันยายน ปี 2558 เวลานาน เนื่องจากมีส่วนประกอบของโลหะและสารยับยั้ง ในระยะเวลา 5 ปีท่ีผ่านมา ECOALF Foundation ประกอบด้วย การสลายตวั ท่อี ยู่ในเส้นยาง แต่ ECOALF ใชเ้ วลา 2 ปี พัฒนา พันธมิตรจาก 5 บริษัทผู้น�ำเฉพาะในด้านท่ีเก่ียวข้อง เพื่อพัฒนาและ เทคนิคการรีไซเคิลยางรถยนต์เพ่ือแปรสภาพยางเก่าเหล่านั้น สนับสนุนกจิ กรรมดูแลสิ่งแวดล้อมรว่ มกัน อาทิ การจัดการขยะ การ ให้มีชีวิตใหม่ ผ่านเทคนิคการบีบอัดโดยไม่ใช้กาว เพื่อให้ได้ พัฒนาเทคโนโลยี การแปรรูปขยะพลาสติกเพื่อใช้ในอุตสาหกรรม ผงยางบรสิ ทุ ธ์ิในการผลติ พนื้ ยางสำ� หรบั รองเทา้ แตะ และวสั ดุ ส่ิงทอ รวมทั้งการวิจัยและพัฒนาวิธีที่ได้รับจากการร่วมท�ำงานกับ สว่ นขอบของรองเท้าผ้าใบ ผู้เชย่ี วชาญด้านนำ� กลับมาใชใ้ หม่จากหลากหลายประเทศ ขยะแบบไหน...รีไซเคลิ ได้? ขวดพลาสตกิ การรีไซเคลิ ขวดพลาสตกิ ชว่ ยลดการสญู เสยี พลงั งานไดร้ อ้ ยละ 20 ประหยดั พลงั งานรอ้ ยละ 50 และชว่ ยลดมลพษิ ทางอากาศไดถ้ งึ รอ้ ยละ 60 เมื่อน�ำขวดพลาสติกท่ีถูกเก็บจากทะเลเข้าสู่กระบวนการ สังเคราะห์และแปรสภาพจนได้เป็นเส้นด้ายคุณภาพสูงแล้ว จะน�ำ ไปผลิตเป็นวัสดุได้หลากหลายชนิด อาทิ ผ้าทอ สายรัด ป้ายฉลาก เชือก เป็นต้น จนสามารถพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์คุณภาพสูงที่ใช้ได้ ในชีวิตประจ�ำวัน อย่างเช่นกระเป๋าเป้ เคสโน้ตบุ๊ค ก�ำไลข้อมือ เสอื้ แจ๊คเกต็ กันลม ฯลฯ Tourism Review | 67

http://ecoalf.com/eu_en/news http://ecoalf.com/eu_en/news https://trioenblog.wordpress.com/tag/sandalias/ ผงกาแฟใช้แลว้ วิธีการท�ำงานคือทั้ง 3 องค์กรจะลงนามในข้อตกลงหรือบันทึกความเข้าใจ กาแฟจะไมเ่ ปน็ เพยี งเครอื่ งดมื่ อกี ตอ่ ไป เพื่อร่วมกันด�ำเนินโครงการ Upcycling the Oceans เป็นเวลา 3 ปี โดยทาง ECOALF ก า แ ฟ ท่ี ใ ช ้ แ ล ้ ว ส า ม า ร ถ น� ำ ม า พั ฒ น า ใ น จะมาถ่ายทอดองค์ความรู้ของกระบวนการแปลงสภาพวัสดุของเสียหรือไม่ใช้ประโยชน์ อุตสาหกรรมสิ่งทอ ท�ำให้ได้เส้นใยผ้าที่มี แล้ว ให้เป็นวัสดุหรือผลิตภัณฑ์ใหม่ท่ีมีคุณภาพดีกว่าเดิม หรือมีคุณค่าด้านการอนุรักษ์ ความนมุ่ สวมใสส่ บาย ระบายอากาศไดอ้ ยา่ งดี ส่งิ แวดลอ้ มสงู มากขนึ้ โดยผลติ ภัณฑน์ นั้ จะเป็นผลงานการออกแบบของคนในทอ้ งถิ่น แห้งเร็ว และลดการเกิดกล่ินอับ เพราะ PTTGC ผสานความรับผดิ ชอบต่อสังคมและความใส่ใจ เส้นใยไมอ่ มุ้ น้�ำ รวมทัง้ ยงั ป้องกันรงั สยี วู จี าก ส่งิ แวดล้อมในการดำ� เนนิ ธรุ กจิ สู่การพัฒนาทยี่ งั่ ยืน แสงแดดอกี ดว้ ย บริษัท พีทีที โกลบอล เคมิคอล จ�ำกัด (มหาชน) หรือ PTTGC เกิดจากการควบ ผงกาแฟใช้แล้วจากหลากหลายร้าน บรษิ ัท ระหวา่ งบรษิ ัท ปตท. เคมิคอล จ�ำกัด (มหาชน) และ บริษัท ปตท. อะโรเมติกส์ อาหารชื่อดังเริ่มเข้าสู่กระบวนการรีไซเคิล และการกลัน่ จ�ำกดั (มหาชน) โดยได้จดทะเบียนจดั ตง้ั ขนึ้ เม่ือปี 2554 เปน็ บริษัทท่ดี ำ� เนนิ โดยการท�ำให้แห้งสนิทและสกัดน้�ำมันออก ธุรกิจปิโตรเคมแี ละการกล่ันครบวงจร (Integrated Petrochemical and Refining) ทม่ี ี เพ่ือให้ได้ผงกาแฟนาโนขนาดละเอียด ขนาดใหญท่ ส่ี ดุ ในประเทศไทย และเปน็ บรษิ ัทชน้ั นำ� ในระดบั ภมู ภิ าคอาเซยี นทง้ั ขนาดและ ผงกาแฟนาโนน้ีจะถูกน�ำไปใช้เป็นสีผสมสาร ความหลากหลายของผลติ ภณั ฑ์ เติมแต่งส�ำหรับเส้นใยพอลิเมอร์ท่ีผ่านการ อย่างไรก็ตาม PTTGC มิได้ต้องการ ‘เป็นผู้น�ำในธุรกิจเคมีภัณฑ์ เพ่ือสร้างสรรค์ รีไซเคลิ เพอื่ ผลติ เปน็ เสน้ ดา้ ยทจ่ี ะพฒั นาเปน็ คุณภาพชีวิต’ ตามวิสัยทัศน์ขององค์กรเท่าน้ัน พันธกิจส�ำคัญประการหน่ึงท่ีบริษัทฯ ผ้าทอตอ่ ไป ถือปฏิบัติคือ ‘ผสานความรับผิดชอบต่อสังคมและความใส่ใจสิ่งแวดล้อมในการด�ำเนิน ECOALF จะมาเยือนเมืองไทย… ธุรกิจสู่การพัฒนาท่ียั่งยืน’ เพราะบริษัทฯ เช่ือว่าความยั่งยืนทางธุรกิจมิได้เกิดจากความ ดร. ศิริกุล เลากัยกุล ที่ปรึกษาคณะ- ส�ำเร็จในการด�ำเนินธุรกิจเพียงอย่างเดียว แต่รวมถึงการเป็นองค์กรท่ีมีความรับผิดชอบ กรรมการการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย ตอ่ สังคมดว้ ย (ททท.) มีโอกาสเดินทางไปประเทศสเปน PTTGC จงึ ไดก้ ำ� หนดใหช้ มุ ชน สงั คม และสงิ่ แวดลอ้ ม เปน็ ผมู้ สี ว่ นไดเ้ สยี หลกั กลมุ่ หนงึ่ และได้รับรู้ถึงโครงการ Upcycling the ของบริษัทฯ ซึ่งบริษัทฯ จะต้องด�ำเนินธุรกิจด้วยความรอบคอบและระมัดระวังมิให้เกิด Oceans ที่น่าสนใจของ ECOALF จึงคิด ผลกระทบตอ่ ชมุ ชน สงั คม และสงิ่ แวดล้อม รับฟังความคดิ เหน็ ขอ้ เสนอแนะ พรอ้ มท้ัง เชอ่ื มโยงผลงานดงั กลา่ วเขา้ กบั การทอ่ งเทยี่ ว เปดิ เผยขอ้ มลู ทค่ี รบถว้ น ถกู ตอ้ ง ทนั เหตกุ ารณต์ อ่ ชมุ ชนและสงั คม โดยไดก้ ำ� หนดชอ่ งทาง โดยเชิญ ECOALF จากสเปนมาร่วมงานกับ การมสี ว่ นรว่ มกบั ชมุ ชน สงั คม และสงิ่ แวดลอ้ ม ในเวลา 1 ปี ไวว้ า่ จะตอ้ งมกี ารเยยี่ มเยยี น 2 องค์กรใหญ่ของประเทศไทย คือ บริษัท ชุมชนจ�ำนวน 2,000 ครั้ง และทำ� กจิ กรรมเพ่อื สงั คมและสิง่ แวดล้อมจ�ำนวน 252 คร้งั พีทีที โกลบอล เคมิคอล จ�ำกัด (มหาชน) และการทอ่ งเท่ียวแหง่ ประเทศไทย (ททท.) 68 | Tourism Review

Low Carbon Tourism สตั วท์ ะเลกว่า 267 สายพนั ธุ์ ไดร้ ับผลกระทบจากขยะมลู ฝอย ทอ่ งเทยี่ วเกย่ี วเน่อื งเรื่องโลกร้อน ประเภทพลาสติกทถี่ ูกท้งิ ลงทะเล ยางรถยนตห์ มดอายุรวมกันแล้ว บริษัทฯ จึงให้ความส�ำคัญกับการพัฒนาอย่างยั่งยืนทางด้านส่ิงแวดล้อม ในเร่ือง มีปริมาณมากกว่า 3 ล้านเสน้ ของการควบคุมคุณภาพอากาศ การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ การจัดการอนุรักษ์ ทว่ั สหรัฐอเมริกา พลงั งาน การจัดการน�ำ้ ท่ยี ั่งยนื การจดั การสิง่ แวดล้อมในกระบวนการดำ� เนนิ ธุรกิจ และ ความรับผิดชอบต่อผลิตภณั ฑ์ อวนทะเลกวา่ 650,000 ตัน ททท. จากความตระหนกั ในความรบั ผิดชอบตอ่ สังคม ถกู ทง้ิ อยกู่ น้ ทะเล และสง่ิ แวดล้อม นำ� ไปสกู่ ารพฒั นาที่ยง่ั ยืน การรีไซเคิลอวนประมง นอกจากงานส่งเสริมการตลาดและประชาสัมพันธ์การท่องเท่ียวของประเทศไทย ทีไ่ ม่ใช้แลว้ สามารถช่วยลด สู่นักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและชาวต่างประเทศท่ัวโลกแล้ว ททท. ยังตระหนักในความ การใช้ทรพั ยากรธรรมชาติ รบั ผดิ ชอบตอ่ สงั คมและสง่ิ แวดลอ้ ม ตามหลกั Corporate Social Responsibility (CSR) กวา่ รอ้ ยละ 27 และลด จึงได้ด�ำเนินงานท่ีเกยี่ วข้องในเรื่องดังกล่าวควบคู่ไปด้วยอยา่ งสมำ�่ เสมอมาเปน็ เวลานาน การปล่อยกา๊ ซเรอื นกระจก อาทิ รอ้ ยละ 28 m รางวัลอุตสาหกรรมท่องเที่ยวไทย (Thailand Tourism Awards) ททท. ได้เร่ิมจัดการประกวดรางวัลอุตสาหกรรมท่องเท่ียวไทยครั้งแรกเมื่อปี 2539 เพื่อ Tourism Review | 69 ยกระดบั อุตสาหกรรมทอ่ งเที่ยวไทยสู่การพฒั นาคณุ ภาพของสนิ คา้ และบรกิ ารท่องเทย่ี ว ที่มีการบริหารจัดการอย่างเป็นระบบและมีความย่ังยืน โดยด�ำเนินการต่อเนื่องด้านการ ประชาสัมพันธ์ / การตลาด ทกุ 2 ปี และจัดพิธีมอบรางวัลในวันท่ี 27 กนั ยายน ซึง่ ตรง กับวันท่องเท่ียวโลก (World Tourism Day) ถือเป็นอีกกิจกรรมหนึ่งท่ีมีแนวทางปฏิบัติ ด้านการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม และการมีส่วนร่วมของสังคม ชุมชน และร่วมสนับสนุน วันท่องเท่ียวโลก ซ่ึงองค์การท่องเท่ียวโลกได้แสดงความชื่นชมและยกย่องให้รางวัล อตุ สาหกรรมทอ่ งเทยี่ วไทยเปน็ ตวั อยา่ งหนงึ่ ของความมงุ่ มนั่ ตง้ั ใจใหเ้ กดิ การสง่ เสรมิ และ พฒั นาการทอ่ งเทีย่ วในรูปแบบท่เี อ้ือประโยชนต์ อ่ มวลมนุษยแ์ ละโลก ขณะน้ี ททท. ก�ำลังเชิญชวนให้ผู้ประกอบการในอุตสาหกรรมท่องเท่ียว ภาครัฐ เอกชน ชุมชนท้องถ่ินที่มีความพร้อม ร่วมส่งผลงานเข้าประกวดรางวัลอุตสาหกรรม ทอ่ งเที่ยวไทย ครง้ั ที่ 11 จนถงึ วันที่ 30 พฤศจิกายน 2559 และก�ำหนดจดั พธิ มี อบรางวลั ในวันท่ี 27 กนั ยายน 2560 m โครงการ 7 Greens เม่ือวันท่ี 5 มิถุนายน 2552 ททท. ได้จัดงานแถลงข่าว เปิดตัวโครงการปฏิญญารักษาส่ิงแวดล้อมเพ่ือการท่องเท่ียวอย่างย่ังยืน และได้ลงนาม บนั ทกึ ขอ้ ตกลงรว่ มกบั 21 หนว่ ยงาน ทงั้ ภาครฐั และภาคเอกชน รวมถงึ สถาบนั การศกึ ษา เพื่อแสดงเจตนารมณ์ร่วมกันในการน�ำไปสู่ความร่วมมือด�ำเนินโครงการปฏิญญารักษา สิ่งแวดลอ้ มเพอ่ื การท่องเทีย่ วอย่างยงั่ ยืน ตามแนวคิด 7 Greens ทั้งยังเป็นการสะท้อน ภาพลกั ษณก์ ารทอ่ งเทยี่ วของประเทศไทยใหท้ งั้ ชาวไทยและชาวตา่ งประเทศไดร้ บั ทราบ ซึ่งภายหลังจากการลงนามบันทึกข้อตกลง ททท. ได้ประสานความร่วมมือเพ่ือด�ำเนิน กิจกรรมกับหน่วยงานดังกล่าวไปพร้อมๆ กับการจัดกิจกรรมโดย ททท. ส่วนกลางเอง และกจิ กรรมทร่ี ่วมกบั ททท. สำ� นักงานภมู ิภาคทวั่ ประเทศ ดว้ ยความตระหนกั ในความรบั ผดิ ชอบตอ่ สงั คมและสง่ิ แวดลอ้ ม ตามหลกั Corporate Social Responsibility (CSR) ททท. จะด�ำเนินโครงการสนับสนุน Upcycling the Oceans ในปี 2560-2562 ร่วมกับบริษัท พีทีที โกลบอล เคมิคอล จ�ำกัด (มหาชน) และ ECOALF โดยจะปรับรูปแบบการท�ำกิจกรรมให้ชาวประมง ชุมชนเจ้าของพ้ืนที่ และนกั ทอ่ งเทยี่ วเขา้ มามสี ว่ นร่วมตอ่ ไป

Pop Culture Tourism การท่องเทย่ี วปอ๊ ปคัลเจอร์ Gen YกไับทLเiปfestyle Tourism เรือ่ ง : นวพล ธำ�รงรัตนฤทธิ์ “เดี๋ยวนี้มนั มนี ักท่องเทีย่ วจีนเจนใหมแ่ ล้วนะเวย่ ” เพ่อื นชาวไทยกลา่ วไว้ “คอื อะไรวะ“ ผมถามต่อ “เวลาคนจนี มาเทยี่ วเดยี๋ วนนี้ ะ เรม่ิ มากนั เองแลว้ ไมม่ าทวั ร์ มาจา้ งโลคอลไกดก์ นั ทน่ี ,ี่ สว่ นใหญ่ เปน็ เดก็ ๆ วัยรุ่นๆ เมืองๆ แต่ความแจ๋วคือพวกน้แี ม่งจ่ายหนกั มากเลย” อนั ทจี่ รงิ ผมก็ไมร่ วู้ า่ จรงิ เทจ็ แคไ่ หน แตม่ นั กม็ คี วามเปน็ ไปได้ เพราะโลกนจ้ี ะมเี จนใหมเ่ กดิ ขน้ึ เสมอ มันท�ำใหเ้ ราคดิ ได้นิดนึงวา่ บางครงั้ เราก็ลืมไปว่านกั ทอ่ งเท่ยี วมนั ไมไ่ ดม้ ีแคก่ ล่มุ เดยี ว เรื่องการท่องเท่ียวป่าเขาล�ำเนาไพร ศิลปวัฒนธรรมโบราณ เราได้พิชิตใจคนหมู่มากไปได้ เรยี บรอ้ ยแลว้ คนไรข้ อ้ กงั ขาเรอื่ งการมาเมอื งไทยเพอื่ เสพธรรมชาตแิ ละประเพณี ดงั นน้ั หลายสบิ ปี ท่ีผ่านมา เราเลยเปลี่ยนเวย์มาแห่โปรโมตการท่องเท่ียวแนวใหม่ที่เน้นไปท่ีวัฒนธรรมบ้านๆ ท้องถ่ินๆ ส้มต�ำ แมลงทอด นวดฝ่าเท้า สักห้าแถว มอ’ไซค์รับจ้าง จ่าเฉย และอีกมากมาย อ่ะ โอเค ซคั เซส และพชิ ติ ไปอกี หน่ึงพ้ืนที่ ค�ำถามต่อไปคงจะเกิดข้ึนในใจของนักพัฒนาผู้ไม่หยุดยั้งน่ันคือ พ้ืนท่ีท่ีอยากพิชิตจุดต่อไป คอื อะไร และพนื้ ทนี่ ั้นยังมีอีกหรอื ไม่ เราขายของดขี องเราหมดแล้วหรือยงั ยงั 70 | Tourism Review

Pop Culture Tourism การทอ่ งเทย่ี วปอ๊ ปคลั เจอร์ เราโปรโมตของที่เรามีมาแต่ดั้งเดิมจนเราลืมไปว่าจริงๆ วัฒนธรรมปัจจุบันน้ันก็ไม่เคยหยุดโต วัฒนธรรมไทยร่วมสมัย มีความเปล่ียนแปลงอยู่ตลอดเวลา และมนุษย์ร่วมสมัยและ ล้�ำสมัย (กว่าพวกเราและพวกคุณ) ก็ค่อยๆ ถือก�ำเนิดข้ึนไป พรอ้ มๆ กนั พวกเขาเหลา่ นน้ั คอื มนษุ ย์ Gen Y และ เดก็ ๆ Gen Z ทงั้ หลาย คุณอาจจะบอกว่า แล้วยังไง พวก Gen Y และ Gen Z Café Hop เขาไม่เท่ียวป่าเขา หรือกินแมลงทอด หรืออย่างไร ค�ำตอบคือ และเม่ือพูดถึงกาแฟแล้ว กิจกรรมหน่ึงที่เหมือนจะกลายเป็น ถา้ เขามาเปน็ ครงั้ แรก ใครๆ มนั กค็ งตอ้ งเปน็ อยา่ งนนั้ แหละ แตท่ ่ี กิจกรรมฮิตของบรรดานักท่องเท่ียวรุ่นนี้ คือ Café Hop มันคือ จะบอกคือว่า นอกจากเร่อื งพวกนั้นแลว้ พวกเขายงั มีความสนใจ การไปเทย่ี วเมอื งเมอื งหนง่ึ เพอ่ื จะตระเวนชมิ กาแฟรา้ นตา่ งๆ ทมี่ อี ยู่ ต่อส่ิงอ่ืนๆ มากกว่านั้น ซ่ึงเป็นส่ิงที่ในประเทศเราก็มีอยู่เช่นกัน มากมาย เพราะแตล่ ะรา้ นกม็ รี สชาตกิ าแฟที่ไมเ่ หมอื นกนั ผมเคยไป แต่มันดนั ไมเ่ คยถกู พูดถึงอยา่ งจริงจัง รา้ นกาแฟแหง่ หนงึ่ ในยา่ นบรกุ ลนิ ทนี่ วิ ยอรก์ และไดพ้ บกบั สาวญป่ี นุ่ Eslite @ ไทเป คนหนง่ึ ในขณะทเ่ี ธอกำ� ลงั จะสงั่ กาแฟ เธอกเ็ ปดิ หนงั สอื ภาษาญปี่ นุ่ ที่ไทเป นอกจากบรรดาตกึ Taipei 101 ซงึ่ เปน็ จดุ แลนดม์ ารค์ เล่มหนึ่งประกอบการสั่งไปด้วย และหลังจากท่ีเธอสั่งมากินแล้ว สายโมเดิร์นส�ำคัญที่นักท่องเท่ียวต้องไปแล้ว อีกส่ิงหน่ึงท่ีคน เธอกย็ งั เปดิ หนงั สอื เลม่ เดมิ อา่ นประกอบการกนิ ไปดว้ ย เทา่ ทสี่ งั เกต หนุ่มสาวพูดถึงและนึกถึงเม่ือก�ำลังจะเดินทางไปไทเป ก็คือ และแอบมองนั้น หนังสือเล่มน้ันน่าจะเป็นคู่มือร้านกาแฟต่างๆ ร้านหนังสอื Eslite ในนิวยอรก์ ผมเลยเขา้ ใจวา่ ออ๋ ! เธอน่าจะก�ำลงั ตระเวนชมิ กาแฟ ร้านหนังสือ Eslite เป็นร้านหนังสือขนาดใหญ่ 3-4 ชั้น รา้ นตา่ งๆ อยู่ โดยทแ่ี ตล่ ะรา้ นคงมดี เี ทลเฉพาะตวั ตามทหี่ นงั สอื เลม่ ท่ีน่ันมีหนังสือมากมายจากท่ัวโลก มีโต๊ะให้คนน่ังอ่านฟรี น้ันเขียนบอกไว้ เธอกินมันเพียงเล็กน้อย จิบน�้ำ และเดินออกไป และท่ีสำ� คัญคอื เปน็ รา้ นหนงั สอื ที่เปิด 24 ชว่ั โมง พ่ีๆ อาจจะงงว่า (ไม่รู้ว่าเพราะมันไม่อร่อย หรือเธอยังต้องเตรียมท้องเพ่ือเดินทาง เฮ้ย! ขา้ มประเทศไปต้งั ไกล ไปท�ำอะไรท่ีรา้ นหนังสอื วะ คำ� ตอบ ไปอีกหลายร้าน) ง่ายๆ กค็ ือว่า ไปเดินเลน่ การเห็นกิจกรรมน้ีของสาวญ่ีปุ่นท�ำให้ผมคิดว่า การครีเอท เฮ้ย! เราเดินเล่นร้านหนังสือได้ด้วยเหรอ หลายคนอาจจะ แนวทางการทอ่ งเทยี่ วนนั้ มนั แทบจะสามารถเปน็ อะไรไดอ้ ยไู่ มน่ อ้ ย ไมเ่ ข้าใจ เพยี งแตเ่ ราจะจบั คอนเซป็ ตข์ องมนั และโปรโมตมนั ขน้ึ มาไดห้ รอื เปลา่ ส�ำหรับคนรุ่นใหม่แล้ว ความน่าสนใจของหนังสือน้ันมันก็ นีค่ ือยคุ แหง่ วฒั นธรรมเฉพาะกลมุ่ เราสามารถน�ำวัฒนธรรมเล็กๆ คล้ายๆ กับสัตว์นานาพันธุ์ท่ีมีให้ดูในสวนสัตว์ การเห็นหนังสือ มาขยายและสอื่ สารออกไปได้ เพราะยคุ นน้ี นั้ ผคู้ นสามารถเชอื่ มโยง มากมายและเปิดดูเล่นๆ สักทีสองที (ไม่ต้องซ้ือก็ได้) ก็ถือเป็น กันได้หมด เช่น กลุ่มคนรักกาแฟสายฮาร์ดคอร์ แม้ว่าจะไม่ใช่ การผ่อนคลายแบบหน่งึ แตส่ �ำหรบั สายรักหนังสือจริงๆ ท่ี Eslite กลมุ่ ใหญม่ าก แตม่ นั กอ็ าจจะใหญพ่ อทจ่ี ะสรา้ งพน้ื ทเี่ ปน็ ของตวั เอง มีหนังสือจากนานาประเทศ โดยเฉพาะจากประเทศญ่ีปุ่นที่มี เพราะการสอื่ สารทำ� ใหพ้ วกเขารวมกลุ่มกันได้ ไมเ่ หมือนสมัยก่อน เข้ามาอยู่มากมายหลายจ�ำนวน ไม่จ�ำเป็นต้องบินไปถึงโตเกียว ท่ีต้องรอให้วัฒนธรรมน้ันเข้าสู่กระแสหลักก่อน ถึงจะได้รับการ เพอ่ื ซอ้ื หา นอกจากนยี้ งั มบี รรดาหนงั สอื หวั เลก็ ๆ จากองั กฤษหรอื ยอมรับ แล้วถึงจะมองเห็นว่ามีสมาชิกกลุ่มอยู่ท่ีไหนบ้าง (ยุคนี้คือ อเมรกิ าใหเ้ ลือกซือ้ อยา่ งสะดวกสบาย แม้ว่าคนส่วนใหญ่จะไม่ได้ยอมรับ เราก็สามารถยอมรับกันเองได้ และนอกจาก Eslite แลว้ ร้านหนังสือทขี่ ายหนงั สอื หายาก และสามารถท�ำใหม้ นั เวริ ก์ จนอยูร่ อดได้ด้วย) ก็เร่ิมจะสามารถกลายเป็นสถานท่ีท่องเท่ียวของเหล่าบรรดา คนรุ่นใหมไ่ ดไ้ ม่ยาก ตวั อย่างเชน่ รา้ นหนงั สอื เล็กๆ เปิดใหมท่ ี่ช่อื Pong Ding รา้ นนจี้ ะมหี นังสอื และนติ ยสารหายากมาก (บางเลม่ หาในออนไลนไ์ มไ่ ด้ แตท่ น่ี ม่ี ขี าย) แตถ่ า้ คณุ ไมไ่ ดเ้ ปน็ แฟนหนงั สอื ฮาร์ดคอร์ ชั้น 2 ของร้านน้ีก็ยังมีแกลเลอรีเล็กๆ ให้ได้เย่ียมชม รวมถงึ ในร้านหนงั สือเองกม็ กี าแฟชนิดแปลกๆ ขายด้วย ว่างา่ ยๆ คือดักไว้ทุกไลฟ์สไตล์ของวัยรุ่นยุคใหม่ท่ีท่องเท่ียวทางความคิด กันมากขน้ึ Tourism Review | 71

Pop Culture Tourism การท่องเทยี่ วป๊อปคัลเจอร์ 72 | Tourism Review

Pop Culture Tourism การทอ่ งเทย่ี วปอ๊ ปคลั เจอร์ สินค้ามือสอง และของถูก ท่ีไม่เคยไป 2 ประเทศนี้ ต้องยอมจ่ายเงิน ต่างๆ ย่อมมีโชว์มาแสดงท่ีไม่เหมือนกัน คอื เทรนดข์ อง Gen Y เดินทางไปครั้งแรกเพื่อท่ีจะได้ดูคอนเสิร์ต กระทง่ั รา้ นกาแฟรา้ นเดมิ กอ็ าจจะมเี มนใู หมๆ่ ตวั อยา่ งเชน่ สมมตุ วิ า่ พดู ถงึ การชอ้ ปปง้ิ ของวงดนตรีอเมริกันหรือยุโรปท่ีชอบ จะได้ เกดิ ขนึ้ ดงั นน้ั ในแตล่ ะปี นกั ทอ่ งเทยี่ วกจ็ ะได้ ในระบบกระแสหลักน้ันก็คงจะเป็นการไป ไม่ต้องเสียเงินบินไปไกลถึงทวีปนั้น บินไปดู รับประสบการณ์แบบที่ไม่เหมือนกับปีก่อนๆ ชอ้ ปในแหลง่ ชอ้ ปทวั่ ไป หรอื ยา่ นวยั รนุ่ แตเ่ มอื่ ที่สิงคโปร์หรือญ่ีปุ่นประหยัดค่าใช้จ่าย และแตล่ ะคนนนั้ กจ็ ะมปี ระสบการณข์ องตวั เอง มองให้ลึกไปอีกกลุ่มแล้ว วัยรุ่นมากมาย กวา่ กนั เยอะมาก และคอนเสริ ต์ วงดงั ๆ เหลา่ น้ี ซ่ึงความท่ีไม่เหมือนกันในแต่ละปีน้ัน ท�ำให้ มักจะเดินทางไปตามหาร้านขายของมือสอง มันท�ำให้นักท่องเที่ยวตัดสินใจได้ไม่ยาก นกั ทอ่ งเทย่ี วสามารถวนกลบั มาเทย่ี วทเี่ ดมิ ได้ หรือเสื้อผ้ามือสองต่างๆ ตัวอย่างเช่นการ เพราะส่ิงเหล่าน้ีเกิดเพียงชั่วคราวหรืออาจจะ อยา่ งไมร่ จู้ บ ตวั อยา่ งงา่ ยๆ เชน่ ประเทศญป่ี นุ่ ไปโตเกียวนั้น คุณมีสิทธิ์เจอเสื้อผ้าวัยรุ่น เกิดเพียงครั้งเดียวเท่าน้ัน วงนี้อุตส่าห์บินมา ที่หลายคนบอกว่าสามารถกลับไปได้เร่ือยๆ แบรนด์เนมดังๆ ในสภาพดีงาม 80-90 ที่ญ่ีปุ่น ถ้าเราไม่บินไปดู เราอาจจะไม่ได้ดู ไมร่ จู้ กั เบอื่ เพราะไปแตล่ ะครง้ั ก็ไดข้ องแตล่ ะ เปอร์เซ็นต์ แต่ราคาถูกกว่าปกติถึง อีกเลย หรืออาจจะต้องเสียเงินเยอะกว่าเดิม อยา่ งกลบั มาไมเ่ หมอื นกนั หรอื พบวา่ มรี า้ นเคก้ 50 เปอร์เซ็นต์ นั่นก็เป็นความเย้ายวนใจ เพ่ือดูท่ียุโรป (และก็เป็นข้อดีที่เราจะได้ไป เกิดใหม่มากมายให้ได้ลองไปท้าพิสูจน์อีก ในการเดินทางไปโตเกียว หลายคนใช้ เท่ียวญ่ีปุ่นหรือสิงคโปร์ด้วย คุ้มจัง) ดังนั้น สิ่งเหล่าน้ีแตกต่างจากประเทศบางประเทศ เวลา 2-3 วันไปกับการตามหาแผ่นเสียง พวกเขาจึงกดซื้อตั๋วเครื่องบินได้อย่างไม่ต้อง ท่ีเที่ยวได้ครั้งเดียวจบ เพราะมนั มแี ต่สถานท่ี เก่าๆ ซีดีเก่าๆ น่ียังไม่นับรวมถึงร้าน ลงั เล แตแ่ นน่ อน การเชญิ วงดงั ๆ มาอยา่ งเดยี ว ท่องเที่ยวที่ไม่อัปเดตใดๆ ตัวอย่างเช่น โรม ขายของมือสองแฟรนไชส์ช่ือ Book Off อาจจะไม่พอ ตัวนักจัดคอนเสิร์ตเองก็ต้อง ประเทศอิตาลี ที่ของเด็ดสุดของเมืองก็คือ ท่ีคุณจะสามารถเจอแผ่นซีดีดีๆ ในราคา ท�ำให้คอนเสิร์ตเหล่านี้มีมาตรฐานจนได้รับ บรรดาส่ิงก่อสร้างจากยุคโบราณกาล ซ่ึงถ้า 30 บาท รวมถึงหนังสือโฟโต้บุ๊ค หนังสือ การยอมรับด้วย เช่น นัยว่า ถ้าเราบินไปดู ใครเคยไปแลว้ ก็คงไมไ่ ดก้ ลบั ไปอีก ศิลปะในราคา 200-300 บาท (จากปกติ ที่ญ่ีปุ่น เราจะได้ดูโชว์ท่ีเต็มชุดเต็มระบบ ศกั ยภาพประเทศไทย 1,000 บาท) คณุ สามารถอาศัยอยู่ในร้านนั้น มากกว่าการที่พวกเขามาแสดงที่เมืองไทย กบั การพฒั นาสถานทท่ี อ่ งเทยี่ ว ได้เป็นวันๆ เพราะสภาพภายในร้านน้ัน กเ็ ปน็ ไปได้ แนวร่วมสมยั สว่างไสวและมีแอร์เย็นๆ ของต่างๆ ได้รับ นอกจากงานคอนเสิร์ตแล้ว พวกงาน ประเทศไทยมีศักยภาพอีกมากท่ีจะ การจัดการอย่างเป็นระเบียบ หาของง่าย Book Fair หรืองาน Art Fair ต่างๆ กม็ ีพลงั พฒั นาสถานทที่ อ่ งเทยี่ วแนวรว่ มสมยั อนั ทจี่ รงิ กลายเป็นหน่ึงในสถานท่ีท่องเที่ยวในดวงใจ ไมน่ อ้ ยเชน่ กนั การทงี่ านศลิ ปะระดบั โลกทจ่ี ดั ในแง่ร้านของมือสองหรือเส้ือผ้ามือสอง ของบรรดาวัยรุ่นชาวไทยทุกคน นี่เองคือ ทกุ ๆ 2 ปอี ย่าง Venice Biennale นั้นก็ทำ� ให้ เราแทบจะมีศักยภาพสูงสุด ย่ิงกว่ามหานคร มุมใหม่ของการช้อปปิ้ง, การช้อปปิ้งนั้น ใครหลายคนพยายามเก็บเงินเพ่ือบินไปที่นั่น นวิ ยอรก์ เพราะมเี สอื้ ผา้ มอื สองทหี่ ลากหลาย ก็ไมจ่ �ำเปน็ ตอ้ งช้อปปง้ิ ของใหม่ๆ เสมอไป เพราะท่ีน่ันคือการรวมฮิตงานใหม่ๆ ของ แต่ขายในราคา 40-100 บาท (ในขณะท่ี Book Fair / Music Fest ศิลปินทั่วโลกซึ่งจะจัดแสดงทั่วท้ังเกาะ คือ นิวยอร์กขายประมาณ 800 บาทข้ึนไป) เทศกาล เทศกาล เทศกาล มันเยอะมากจนอาจจะต้องใช้เวลาหลายวัน ถ้าฝรั่งหรือคนจีนมาเจอเข้านี่คงคิดว่านี่คือ อีกสิ่งหน่ึงท่ีดูเป็นของใหม่ส�ำหรับการ ในการเดนิ ดใู หค้ รบ หรอื เอาจรงิ ๆ งานเทศกาล ขุมทองมากๆ แต่สิ่งเหล่าน้ีมันก็ยังไม่ได้รับ ท่องเท่ียวสายศิลปะ นอกจากการท่องเท่ียว ภาพยนตร์นานาชาติเมืองคานส์ ก็ช่วยให้ การโปรโมตอยา่ งจรงิ ๆ จงั ๆ เอาแคต่ วั ตลาดนดั ตามแกลเลอรีซึ่งก็มักถูกโปรโมตเป็นปกติ ตวั เมอื งคานสเ์ องไมเ่ งยี บเหงา เพราะโดยปกติ สวนจตุจักรก็มีเซคชันเล็กๆ น้อยๆ มากมาย อยู่แล้วตามหนังสือไกด์บุ๊คต่างๆ ปัจจุบัน ตัวเมืองก็ไม่มีอะไรมากนัก แต่ทุกคร้ังท่ีมี ให้เราได้โปรโมตมันข้ึนมา เพื่อเจาะกลุ่ม แตล่ ะประเทศยงั มงุ่ สรา้ งเทศกาลตา่ งๆ ขน้ึ มา งานเทศกาลภาพยนตร์หรือเทศกาลโฆษณา นกั ทอ่ งเทย่ี วเฉพาะทางได้อีกเพียบ ซึ่งถ้าท�ำมันดีพอ มันก็สามารถดึงดูด มันก็ท�ำให้เศรษฐกิจขับเคลื่อนได้ เทศกาล ผมเชื่อว่าการโปรโมตเรื่องเดิม เรา นักท่องเท่ียวมาประเทศได้อย่างง่ายดาย งานตา่ งๆ กท็ ำ� ใหเ้ มืองเมอื งนนั้ มีตัวตนอยู่ใน ท�ำได้ดีแล้ว แต่ผมหวังว่าเราจะยังไม่เหนื่อย ตัวอย่างเช่น คอนเสิร์ต Laneway Festival แผนทโ่ี ลกไดเ้ ชน่ กนั ขอ้ ดสี ดุ ๆ ของการพฒั นา เกินไปท่ีจะยกตลาดใหม่ๆ ข้ึนมา เพราะเรา ที่สิงคโปร์ หรือคอนเสิร์ต Summer Sonic แหล่งท่องเที่ยวร่วมสมัยเหล่านี้ที่ชัดมากๆ มีส่ิงเหล่านั้นเยอะเหลือเกินจนน่าเสียดาย ท่ีญี่ปุ่น ซ่ึงเป็นลักษณะคล้ายๆ คอนเสิร์ต คอื วา่ แหลง่ ทอ่ งเทยี่ วหรอื การทอ่ งเทย่ี วแบบน้ี หากมันจะจมอยู่ในแค่เว็บบล็อกหรือเฟซบุ๊ก วยั รนุ่ ทเ่ี ขาใหญ่ในบา้ นเรา ตา่ งกนั ทคี่ อนเสริ ต์ ไม่มีวันหมดอายุ มันจะมีการเปลี่ยนแปลง ของใครสักคน ที่สิงคโปร์และญ่ีปุ่นจะรวมวงจากทั่วโลก ตลอดเวลา อปั เดตใหมท่ กุ ปี ทกุ ๆ รา้ นหนงั สอื ซึ่งตารางโชว์ของ 2 ท่ีนั้นท�ำให้บางคน ยอ่ มมหี นงั สอื ใหมเ่ ขา้ มาตลอดเวลาเชน่ เดยี วกบั บรรดารา้ นขายของมอื สองตา่ งๆ งานเทศกาล Tourism Review | 73



สถานทต่ี ิดต่อ สถานทีต่ ิดตอ่ ศนู ย์วจิ ัยด้านตลาดการทอ่ งเที่ยว ศนู ยพ์ ัฒนาวิชาการด้านตลาดการท่องเทย่ี ว TAT Intelligence Center TAT Academy การทอ่ งเที่ยวแห่งประเทศไทย การท่องเทย่ี วแห่งประเทศไทย โทร. 0 2250 5500 ตอ่ 2771-2786 โทร. 0 2250 5500 ตอ่ 4475-8 อเี มล : [email protected] อเี มล : [email protected] www.tourismthailand.org/TATIC