พฤกษาศาสตร์

สวนพฤกษศาสตรใ์ นโรงเรยี น

คานา หนงั สอื อิเลก็ ทรอนิกส์ เร่ืองสวนพฤกษศาสตร์ในโรงเรียนใช้ สาหรับประกอบการเรียนวิชา ว32101เทคโนโลยี ซงึ่ เนือ้ หา ประกอบด้วยความรู้เกี่ยวกบั สวนพฤกษาศาสตร์ในโรงเรียน ผ้จู ดั ทาหวงั เป็นอยา่ งยงิ่ วา่ หนงั สอื อเิ ลก็ ทรอนิกส์เลม่ นีจ้ ะ เป็นประโยชน์ตอ่ ผ้ศู กึ ษาได้เป็นอยา่ งดี นาย ชินวตั ร มะทะโจทย์ นาย ภมู ภิ ณฐั กลุ พรม นางสาว สธุ าสนิ ี คงสดุ ผ้จู ดั ทา

ดอกชบา ช่อื สามัญ Chinese rose ช่อื วิทยาศาสตร์ Hibiscus rosasinensis. ตระกูล MALVACEAE ถ่นิ กาเนิด จีน อนิ เดียและฮาวาย ลกั ษณะทว่ั ไป ชบาในบ้านเรารู้จกั กนั มานานแล้ว จะเหน็ ได้จาก บ้านคนสมยั กอ่ นจะมชี บายอยแู่ ทบทกุ บ้าน ปัจจบุ นั ชบาได้รับการผสมพนั ธ์เุ พอ่ื ให้ได้พนั ธ์ุ ใหมอ่ อกมามากมาย ซง่ึ ล้วนแตส่ วย ๆ งาม ๆ ทงั้ นนั้ ทาให้ได้ดอกของชบาท่มี รี ูปร่างสวยงาม สีสนั ของดอกสดใส ขบานนั้ จดั เป็นไม้พมุ่ ความ สงู ดดยทวั่ ไปประมาณ 2.50 เมตร ใบมีสีเขียว เข้ม มนรี ปลายใบแหลม แตป่ ัจจบุ นั ก็ยงั มพี นั ธ์ุ แตกต่างออกไปอีกมากมาย

ลักษณะเด่น คือ มีเส้นใยและยางเมอื ก (mucilagnous) อยใู่ นเนือ้ ไม้ โดยทวั่ ไปเป็นไม้พมุ่ ขนาดกลางใบเป็นใบเดยี่ วเรียงเวยี นสลบั มรี ูปร่างหลายแบบ เชน่ รูปไข่ รูปกลม รูปรีหรือเว้าเป็นแฉก3-5 แฉก มกี ลีบดอก 5 กลีบแตล่ ะดอกจะเชื่อมติดกนั เป็นวงท่ีฐาน ดอกเกสรเพศผ้ปู ระกอบด้วยอบั เรณสู เี หลืองรูปไตและก้านชู อบั เรณสู ีขาวหรือสีเดียวกนั เกสรเพศเมยี อย่ปู ลายหลอดเกสร เพศผ้มู กั มกี ้านเลก็ ๆ แยกยอดเกสรเพศเมยี เป็น 5 ยอกตาม จานวนห้องรังไข่สว่ นยอดมนี า้ หวานสาหรับจบั ละอองเรณ ประเภทของดอกอาจแบง่ ได้ 3 2.ดอกบานเป็ นรูปแผ่แบน ลักษณะ คือ 1.ดอกบานเป็ นรูปถ้วย 3.กลีบดอกบานแบบแผ่โค้ง

สรรพคณุ ทางยาและประโยชน์ของดอกชบา สรรพคณุ ของดอกชบาวา่ ชว่ ยฟอกโลหิต บารุงจิตใจให้แช่มช่นื บารุงผิวพรรณ นอกจากนีย้ งั ชว่ ยรักษาและบรรเทาโรคเก่ียวกบั ไต และโดยเฉพาะโรคเกี่ยวกบั ระบบสบื พนั ธ์ขุ องผ้หู ญิง เช่น เสยี เลือดประจาเดือนมากเกินไป ประจาเดือนมาไมส่ มา่ เสมอ รวมทงั้ ปัญหาเรื่องระดขู าวไมเ่ พยี งแตด่ อกชบาเทา่ นนั้ ทใี่ ช้เป็น ยาดีของอินเดีย สว่ นอื่นๆของชบายงั ใช้เป็นยารักษาโรคได้ด้วย อยา่ งเชน่ เปลอื กต้นชบาใช้รักษาโรคผิวหนงั ทเี่ กิดจากเชือ้ รา รักษาโรคผิวหนงั ท่ีเกิดจากเชือ้ รา เชน่ ฮอ่ งกงฟตุ - ใช้เปลือกต้น 50 กรัม แชใ่ นแอลกอฮอล์ 150 ซีซี นานหนง่ึ วนั แล้วกรองเอาแต่ นา้ ยาไว้ทาบริเวณท่ีเป็นฮ่องกงฟตุ รักษาแผลไฟไหม้นา้ ร้อนลวก - ใช้ใบชบาหรือฐานดอกก็ได้มา ตาให้แหลก แล้วเอามาพอกบริเวณทีถ่ กู ไฟไหม้นา้ ร้อนลวก นา้ เมือกจากใบจะชว่ ยรักษาแผลได้เป็นอยา่ งดี

ต้นราเพย ช่ือไทย : ราเพย ชื่อท้องถิ่น : กะทอก, บานบรุ ี(กทม.)/ แซนา่ วา, แซะ ศาลา, ราพน(เหนือ)/ ย่ีโถฝรั่งชื่อสามญั : Trumpet flower/ Lucky Bean/ Lucky Nut/ Trumpet Flower/ Yellow Oleander ชื่อวทิ ยาศาสตร์ : Thevetia peruviana (Pers.) K.Schum. ชื่อวงศ์ : APOCYNACEAE ลกั ษณะวสิ ยั : ไม้ยืนต้น

รายละเอยี ดการใช้ประโยชน์ - ใบ มีรสเอียนเมา เป็นยาถ่าย ทาให้อาเจยี น และใช้รักษา โรคเอดส์ - เมลด็ มรี สเมาเบอ่ื ใช้เลก็ น้อยเป็นยาบารุงหวั ใจ ใช้มาก เป็นพิษทาให้หวั ใจเป็นอมั พาตลาไส้เลก็ บบี ตวั ตวั เย็นลงถงึ ตายได้ - เปลือกต้น มีรสอมเอยี น แก้ไข้มาลาเรีย เป็นยาถ่าย - ต้น มีรสเอียนเมา แก้โรคผิวหนงั ข้อควรระรัง เมลด็ และ ยางมีพิษมาก เมอ่ื กินเข้าไปถึงตาย ได้

โป๊ยเซียน โป๊ ยเซียน ชื่อวิทยาศาสตร์: Euphorbia milli เป็นหนงึ่ ในไม้มงคล จดั อยใู่ นวงศ์ Euphorbiaceae อยใู่ นสกลุ Euphorbia ซง่ึ เป็นสกลุ เดียวกบั พืชหลายชนิด เชน่ ต้น คริสต์มาส และส้มเช้า

ช่ือท้องถ่นิ – โป๊ ยเซียน– ไม้รับแขก– กระวิงระไว– วา่ นเขม็ – พระยา อนิ ทร์– วา่ นมงุ เมือง ลกั ษณะโดยทวั่ ไป ใบยาวรี ปลายใบจะแหลม ออกดอกเป็นกลมุ่ ๆ แตล่ ะดอกจะ มีกลบี อย่ตู รงข้ามกนั ดอกโป๊ ยเซียนมหี ลายสี เช่น แดง เหลือง ชมพู ส้ม ขาว เป็นต้น ดอกโป๊ ยเซยี นจะออกดอกทงั้ ปี แตอ่ อก มากในหน้าหนาว และดอกจะทนมาก ลาต้นมีหนามแหลม การดแู ลรักษา เนื่องจากโป๊ ยเซยี นเป็นพชื มงคล ผ้ปู ลกู จงึ ควรดแู ลรักษามาก เป็นพิเศษเพราะมนั มีคณุ คา่ ทางจิตใจ ผ้ปู ลกู จงึ ควรปลกู ใน สภาพแวดล้อมทด่ี ี ควรจะมกี ารดแู ลรักษาทด่ี ีด้วย ดินท่ีนามาปลกู ควรเป็นดินร่วนซยุ ระบายนา้ ได้ดี ไมเ่ ช่นนนั้ รากโป๊ ยเซียนอาจเนา่ ได้

ลีลาวดี ลีลาวดี หรือ ลนั่ ทม เป็นไม้ดอกยนื ต้นในวงศ์ตนี เป็ด หรือ วงศ์ไม้ลน่ั ทม (Apocynaceae) มีหลายชนิดด้วยกนั บางคนมคี วามเชื่อวา่ ไมค่ วรปลกู ต้นลนั่ ทมในบ้านเพราะ มคี วามเช่ือวา่ เป็นอปั มงคล คือไปพ้องกบั คาวา่ 'ระทม' ซงึ่ แปลวา่ เศร้าโศก ทกุ ข์ใจ นิยมปลกู กนั แพร่หลายอยา่ ง มาก ชื่อพนื ้ เมืองอื่น ๆ ได้แก่ จาปา, จาปาลาว และ จาปาขอม เป็นต้น (สาหรับชื่อภาษาองั กฤษ ได้แก่ Frangipani, Plumeria, Temple Tree, Graveyard Tree)

ทางพฤกษศาสตร์ สกลุ Plumeria มีมากกวา่ 21 ชนิด เทา่ ทีต่ รวจพบสายพนั ธ์ุ มีมากกวา่ ร้อยสายพนั ธ์ุ Plumeria หลายสายพนั ธ์จุ ะ มยี าง คล้ายกบั สายพนั ธ์อุ ื่นๆ ใน วงศ์ตีนเป็ด ซงึ่ ประกอบไปด้วย สารพษิ และทาให้ระคายเคืองตอ่ ตาและผวิ หนงั ในหลายสายพนั ธ์ุ มีลกั ษณะของใบและการเรียง ตวั ของเนือ้ เย่ือใบทแ่ี ตกตา่ งกนั ใบของสายพนั ธ์ุ Plumeria alba จะเรียวและแหลม ในขณะทสี่ ายพนั ธ์ุ Plumeria pudica มี รูปร่างยาวและมนั วาว สีเขียว เข้ม

ลกั ษณะทว่ั ไป ต้น เป็นไม้ยืนต้น มีขนาดตงั้ แตพ่ มุ่ เตยี ้ แคระสงู ประมาณ 0.9-1.2 เมตร จนถึงต้นทสี่ งู มาก อาจสงู ถงึ 12 เมตร ลาต้นแตกก่ิงก้านสขาและพมุ่ ใบ สวยงาม มีนา้ ยางสีขาวข้น เป็นไม้ผลดั ท่ีสลดั ใบใน ฤดแู ล้งก่อนท่ีจะผลดิ อกและผลใิ บรุ่นใหม่ ใบ เป็นใบเด่ยี ว มกี ารเรียงตวั แบบสลบั และหนาแนน่ ใกล้ปลาย ก่ิง มลี กั ษณะแตกตา่ งกนั ไปทงั้ รูปร่าง ขนาด สี และความ หนาแน่น โดยทวั่ ไป ใบจะหนา เหนียวแขง็ และมีสีตงั้ แตส่ ีเขียว ออ่ นถงึ สีเขียวเข้ม

ช่อดอก ดอกจะผลอิ อกมาจากปลายยอดเหนือใบ เหน็ เป็นช่อดอกใหญ่สวยงาม แตก่ ็มีบางชนิดท่ี ออกชอ่ ดอกระหวา่ งใบ หรือใต้ใบ บางชนดิ ห้อยลง บางชนิดตงั้ ขนึ ้ ในหนึ่งชอ่ จะมดี อกบานพร้อมกนั 10 – 30 ดอก ดอก โดยทวั่ ไปจะมขี นาดใหญ่ถงึ กลาง ยกเว้นบางพนั ธ์ทุ ่มี ี ขนาดเลก็ กลบี ดอกมี 5 กลบี เกสรตวั ผู้ เกสรตวั เมยี อย่ลู กึ เข้าไป ข้างใน ดอกมีลกั ษณะคล้ายทอ่ ทาให้มองไม่เหน็ เกสรตวั ผ้แู ละ เกสรตวั เมีย โดยจะมีเกสรตวั ผู้ 5 อนั อยทู่ ่โี คนก้านดอก สว่ นเกสร ตวั เมยี อยลู่ กึ ลงไปในก้านดอก

จดั ทาโดย นาย ชินวตั ร มะทะโจทย์ เลขท่ี 4 ชนั้ ม.5/4 E.mail:chinnwawtmatajou @gmail.com นาย ภมู ิภณฐั กลุ พรม เลขท่ี 5 ชนั้ ม.5/4 E.mail:phumphanatfew@ gmail.com นางสาว สธุ าสนิ ี คงสดุ เลขท่ี 8 ชนั้ ม.5/4 E.mail : [email protected]