SARIENERJİ GÜNEŞE DAİR NE VARSA SOLARAVM’DE www.solaravm.com
SAYI 01 | GÜNEŞ ENERJİ SİSTEMLERİNDE SIK SORULAN SORULAR GÜNEŞ ENERJİ SİSTEMLERİNDE SIK SORULAN SORULAR İsmet Özcan Kimler Güneş Elektrik Santrali Kurulu- Çatı Cepheleri Güneş Elektrik Santrali mu Yapabilir? İçin Önemli mi? Bina Cephelerine Gü- Heran Enerji neş Elektrik Santrali Yapılabilir mi? Proje Koordinatörü 12.05.2019 tarih ve 30772 sayı ile Resmi Çatı uygulamalarında bina yönleri, eğim [email protected] Gazete’de yayımlanan Elektrik Piyasasın- açıları ve azimutları sistem performan- da Lisanssız Elektrik Üretim Yönetme- sını etkileyen etkenlerden bazılarıdır. liği kapsamında mesken, ticarethane ve Doğru sistem eleman konfigürasyonları sanayi abonelikleri olan gerçek ve tüzel ve mühendislik tasarımları ile bu etken- kişiler çatı ve cephelerine lisanssız elekt- ler minimize edilebilmektedir. GES ku- rik üretimi kapsamında Güneş Elektrik rulumları için çatılarda yeteri kadar alan Santrali (GES) kurulumu yapabilirler. mevcut değilse bina cepheleri de GES Mesken aboneliğine sahip kullanıcılar kurulumları için uygun alanlardır. Bina için üst sınır 10 kW, ticarethane ve sanayi cephelerine yapılacak GES uygulamala- aboneliklerinde mahsuplaşmalı sistem- rının verimi, lisanslı programlarda yapı- de üst sınır 5 MW olarak belirlenmiştir. lan simülasyon raporları sonucu çatılara Ancak ticarethane ve sanayi abonelik- oranla yaklaşık yüzde 30 oranında daha lerinde sözleşme gücünden fazla üretim düşüktür ve kuzey cepheye uygulama ya- tesisi kurulumu yapmak yönetmelik gere- pılmaması gerekir. ği mümkün değildir. Öz tüketim amaçlı Güneş Elektrik Santralleri Kaç Yılda yapılacak tesislerde üst sınır uygulaması Kendini Amorti Eder? bulunmamaktadır. GES için yapılacak ilk yatırımların geri dönüş süreleri, meskenler için ortalama Nerelere Güneş Elektrik Santrali Yapıla- 4-6 yıl, sanayi ve ticarethaneler için ise bilir? ortalama 3-5 yıl arasındadır. Bu süreler GES hem arazilere hem de bina çatı ve cephelerine kurulabilmektedir. GES ya- pılacak araziler tarıma elverişli olmayan araziler olmalıdır ve bu durum kurum onayıyla belgelenmelidir. Bu araziler üzerinde verimli çalışmalar yapabilmek için çoğunlukla düzgün ve kuzeye eğimli olmayan araziler tercih edilmelidir. Her türlü çatı üzerine de farklı uygulama yön- temleri ile GES yapılabilmektedir. Bu- rada önemli olan, yapıların statik olarak GES yükünü taşıyıp taşıyamayacağı ve rüzgâr kuvvetine karşı dayanıklı olup ol- mayacağıdır. Statik olarak GES yapımına uygun olmayan yapılar, gerekli güçlendir- me işlemleri yapılarak uygun hale getiril- diğinde GES uygulaması yapılabilir. 52
SARIENERJİ sonra dağıtım şirketinde ya da TEDAŞ’ta proje onay işlemleri yapılmalıdır. Proje onay işlemleri sonrasında GES kurulum işlemleri tamamlanarak kabul sürecine geçilir. Toplamda 1 MW’lık bir tesis için bu süreç ortalama 5 ay sürmektedir. Pro- sedürler sebebiyle kapasitenin küçülmesi halinde süre kısalmayacağı gibi, kapasite büyüdüğünde de süre uzamayacaktır. Ör- neğin 3 MW kapasiteli bir tesis için bu süre toplamda 6 ay civarında olacaktır. Güneş Elektrik Santralleri Olumsuz Hava Koşullarında Üretim Yapar mı? son zamanlarda enerji maliyetlerinin labilir. Üretilen enerjinin anlık ihtiyaç Güneş panelleri yüzeye gelen ışığa ve or- yükselmesiyle beraber gündeme gelen fazlası kısmı akülerde depolanarak gece- tam şartlarına bağlı olarak üretim yapar. elektrik zamlarıyla çok daha kısaldı. leri ve anlık yüksek güçlü tüketimlerde Hava sıcaklığı 25 °C‘nin altına indiğinde Üretilen Elektrik Nasıl ve Kime Satılır? kullanılabilir. Depolama maliyetlerinin daha performanslı çalışır. Ne kadar faz- Lisanssız elektrik üretimi kapsamında yüksek olması ve aylık mahsuplaşma sis- la güneş ışığı alırsa o kadar fazla enerji sistem kurulan tesislerde üretilen ener- teminin şebekeyi depolama olarak kul- üretimi gerçekleşir. Panellerin üzeri ta- jinin fazlası şebekeye verilir, geceleri ise lanmaya imkân sağlamasıyla günümüz- mamen karla kaplanırsa ve havada yoğun ihtiyaç halinde şebekeye verilmiş olan de fazla tercih sebebi olmasa da gelecek bir sis oluşursa sistem neredeyse enerji enerji indirimli dağıtım bedeli ödenerek yıllarda depolamalı sistemler elektrik üretmeyecek seviyeye gelir. Bu durum- kullanılır. Ay sonunda üretilen enerji ve üretim sistemlerinin vazgeçilmez birer ların dışında ne kadar çok güneş olursa tüketilen enerji mahsuplaştırılarak fa- parçası olacaktır. Yine de günümüzde o kadar fazla üretim gerçekleşir. Türkiye turalandırma işlemi yapılır. Tüketilen şebekeye bağlantısı olmayan yerlerde ve genelinde GES'ler yaz kış ortalama gün- enerji fazla ise dağıtım şirketi arada- sıklıkla enerji kesintisi yaşanan yerlerde lük 3-4 saat boyunca tam kapasite üretim ki farkı faturalandırır, üretilen enerji depolamalı çözümler büyük fayda sağla- yapar. fazla ise üretici aradaki fark kadarını maktadır. Güneş Elektrik Santrallerinin Bakımı ve EPDK‘nın (Enerji Piyasası Düzenleme Güneş Elektrik Santrali Kurulumu Ne Temizliği Nasıl Yapılmalıdır? Kurumu) her üç aylık dönemde belirledi- Kadar Sürer? Güneş paneli cam yüzeyini temiz tutmak ği elektrik birim fiyat tarifesi üzerinden GES kurulum işlemleri yapılabilmesi için normal yağışlar yeterlidir. Toz veya dağıtım şirketine fatura eder. için dağıtım şirketi veya bağlı bulunu- kir birikmesi artarsa cam yalnızca yumu- Depolamalı Sistem Yapılabilir mi? lan OSB’lerden çağrı mektubu alınması şak bir fırça ve kireçli olmayan temiz su GES için depolama sistemleri de yapı- gereklidir. Çağrı mektubu başvurusu ve kullanılarak temizlenebilir. Güneş pane- neticelenmesi yaklaşık 2-3 ay sürer. Çağrı linin zarar görebileceği herhangi bir ısıl mektubu alınma işlemi tamamlandıktan şok oluşmasını önlemek için modüller, çok sıcak günlerde soğuk su ile temiz- lenmemelidir. GES bakımı yılda iki kez uzman ekipler tarafından yapılmalıdır. Uzman ekipler bakım esnasında, sistem ekipmanlarında hasar kontrolü, termal kontroller, kablo bağlantı noktalarında kontrol, uyarı levha kontrolleri ve yangın tüpü kullanım tarihi kontrolü gibi kont- roller yapmaktadır. Bu kontroller sistem elemanlarının çalışmasına engel olabile- cek durumların önüne geçmekte ve GES çevresinde bulunan yabancıların sistem- den zarar görmesini engellemektir. 53
SAYI 01 | BİR STAJYERİN GÖZÜNDEN GÜNEŞ ENERJİSİ Elifsu Arzıtaş BİR STAJYERİN GÖZÜNDEN GÜNEŞ ENERJİSİ Heran Enerji Proje Mühendisi Merhaba ben Elifsu Arzıtaş. Enerji sistem- yüzünün en temiz ve yenilenebilir enerji [email protected] leri mühendisliği 4.sınıf öğrencisiyim ve şu kaynağı güneş enerjisidir. Aslında güneşin an stajyer mühendisim. Bu bölüme başla- yaydığı ve dünyamıza da ulaşan enerji, gü- 54 madan önce güneş benim için sadece dün- neşin çekirdeğinde yer alan füzyon süreci yayı ısıtan ve dünyanın yaşamının devam ettirilebilmesi için çok önemli bir kaynak- tan ibaretti. Güneşin öneminin ve güneş- ten elde edebileceğimiz enerjinin farkında değildim. Bu mühendislik dalı sayesinde güneşin dünyadaki en büyük enerji kay- nağı olduğunu, bu enerjiden nasıl elektrik elde edip kullanabileceğimi öğrendim. Bu yazımda size güneş ve güneş enerjisi hak- kında bilgi vereceğim. Güneş, dünyamızın da içinde bulunduğu ile açığa çıkan ışıma enerjisidir. Enerjinin en büyük yaşam ve enerji kaynağıdır. Gü- büyük kısmı güneşi oluşturan hidrojen ele- neş, gezegenlere ve aynı zamanda uydu- mentinden oluşmaktadır. Bundan dolayı muz olan Ay'a ısı ve ışık veren en büyük yeryüzünün yenilenebilir en temiz enerji yıldızdır. Güneş, ekolojik yaşamın ve evre- nin varlığını sürdürmesinde etkili olan en önemli kaynaklar arasında yer almaktadır. Güneşsiz yaşam olması mümkün değildir. Güneş enerjisi ise güneş ışığından enerji elde edilmesine dayalı teknolojidir. Yer-
SARIENERJİ kaynağıdır. Güneş dünyamıza hayat verdi- sistemler haline gelmiştir. Böylece tüketici istasyonları gibi oldukça geniş bir uygu- ği gibi teknolojinin de hızla ilerlemesiyle de kendi elektriğini üreterek tasarruf sağ- lama alanına sahiptir. Bu nedenle Türkiye güneşten elde edilen enerji ile artık elekt- layabilmektedir. genelinde ciddi bir kullanım potansiyeline rik üretimi yapılabilmektedir. Güneş daha Su ısıtmada kullanılan güneş enerjisi yön- sahiptir. milyonlarca yıl ışımasını sürdüreceğinden, temleri ise, fotovoltaik güneş panellerin- Çatı üstü güneş enerjisi santralleri, uygu- dünyamız için sonsuz bir enerji kaynağı- den bile daha önce başlayan bir teknolo- landığı bölgedeki estetik görünümleri ile dır. jidir. Uygun maliyetli bir enerji alternatif dikkat çekmektedir. Üretim değerleri ile Güneş enerjisi birçok farklı alanda ve ne- olması nedeni ile güneş enerjisi, sıcak su proje bittikten sonraki değerler birebir redeyse her sektörde kullanılması müm- üretiminde de sık tercih edilen bir ener- örtüşmekte ve böylelikle üretim garanti kün olan bir enerjidir. Gelişen teknoloji ji türüdür. Bu nedenle kırsal kesimler ve altına alınmaktadır. ile artan enerji ihtiyacına karşı başarılı tarım alanları da güneş enerjisi kullanım Çatı GES projelerinde, düz çatılar eğilimli bir yenilenebilir enerji kaynağı olan güneş alanları olarak tercih edilmektedir. çatılara göre daha az maliyetlidir ve düz enerjisi, hakkında çok sayıda çalışma ger- Yenilebilir enerji kaynaklarının önem çatıların en iyi ışın alabilmesi için uygun çekleştirilen bir enerji üretim yöntemidir. kazandığı günümüzde ise güneş enerjisi açılarla çalışma yapılarak en iyi sonuçların Güneş enerji sistemleri aslında çok da yeni santrallerinin kurulumu yaygınlaşmıştır. ortaya çıkması sağlanmaktadır. olmayan bir teknolojidir. Eski zamanlar- Fabrika, endüstriyel alanlar ve soğuk hava Eğimli çatılarda ise çatının gerekli ölçü- dan beri kol saatleri ve hesap makinelerin- depolarının çatıları güneş enerjisi sistem- lendirmeleri yapılarak en uygun tasarım de kullanılmakta olan bir enerji türüdür. leri kurulum alanları olarak işletmeler ta- oluşturulur. Çatı üstü güneş enerjisi sant- Trafik lambaları, sokak lambaları ve işaret rafından tercih edilmektedir. Bunun yanı rallerinde, çatıların dayanıklılığına göre lambaları da güneş enerjisinin kullanım sıra evlerin elektrik ihtiyacını karşılamada her türlü modül sistemi uygulanabilmek- alanları arasında yer almaktadır. Yenile- da çatı tipi güneş enerjisi santralleri tercih tedir. nebilir enerji kaynakları teknolojinin ge- edilmektedir. lişmesi ile tüketicinin de faydalanabileceği Çatı üzeri güneş enerjisi santrali uygula- maları, kullanılmayan alanları değerlen- direrek frmalara veya konutlara avantajlı kullanım alanları sunmaktadır. GES çatı uygulamaları tasarımı ile standart saha tasarımlarına göre daha yüksek verim elde etmektedir. Çatı üzeri GES projeleri; sa- nayi alanlarında yani OSB’ler, depolama, tarım ve hayvancılık tesisleri ile konut ve büyük ticari yapılarda yani alışveriş merkezleri, oteller, hastaneler, akaryakıt 55
SAYI 01 | GÜNEŞ ENERJİSİ İÇİN DOĞRU BİLİNEN YANLIŞLAR GÜNEŞ ENERJİSİ İÇİN DOĞRU BİLİNEN YANLIŞLAR Seçil Kırkpınar Güneşin olduğu çok sıcak yerlerde güneş- lanım miktarına göre elektrik tedarikçi- ten elektrik üretimi daha iyi olur. sinden alacaklı konuma geçilebilir. Ka- Else Enerji Hayır. Solar paneller için verilen etiket pasiteye, fatura tutarlarına ve bulunulan Uluslararası İş Geliştirme bilgileri 25 derece ortam sıcaklığı baz alı- bölgeye göre otomatik hesaplama yapan [email protected] narak oluşturulur. Örneğin 400 W etiket simülatörler ile (www.elseroof.com üze- bilgisine sahip bir panel 25 derece sıcak- rinde) veya mühendislik firmaları ile ma- lıkta, 1000 W/m2 güneş ışınımında, 400 liyet ve üretim miktarları hesaplanabilir. Watt üretim yapabilir. Ortam sıcaklığı 25 Sahra Çölü‘nü güneş panelleri ile kapla- derecenin üstüne çıktıkça üretim azalır. yabilirsek dünyanın enerji ihtiyacının bü- Örneğin 40 derecedeki üretim 25 derece- yük bir kısmını karşılamış oluruz. deki üretimden daha azdır. 25 derecenin Hayır. Teoride güzel olmasına rağmen, altında da bu durumun tersi gerçekleşir. pratikte oldukça zorlu ve kayıplı bir sü- Örneğin 15 derecedeki çıkış gücü 25 dere- reci beraberinde getirebilir. Güneş sant- cedeki çıkış gücünden fazla olur. Güneş- rallerinin en önemli özelliği, enerji ihti- ten en fazla enerji üretimi, bulutsuz bir yacının yerinde üretilip karşılanmasıdır. gökyüzü ve 25 derecenin altındaki ortam Evinizin çatısında ya da şehrin hemen ya- sıcaklıklarının olduğu zamanlarda olur. nındaki bir sahada bu santralleri kurarak Sadece güneş panelleri ile 24 saat enerji gündüz ihtiyacınızı karşılayabilirsiniz. ihtiyacımı karşılarım. Dünyadaki enerji üretiminin kayıpları- Hayır. Çatıya kurulacak güneş paneli nın büyük bir kısmı iletim hatlarında sistemleri anlık enerji ihtiyacını karşılar. olur. Sahra Çölü’ne böyle bir sistem ya- Çatıdaki paneller vasıtasıyla gündüz üre- pılsa da sistem ancak çevre ülkelere fay- tilen enerji, batarya sistemleri olmadan dalı olacaktır. Örneğin üretilen enerjinin gece için faydalı olmaz. Gece kullanım Avrupa’ya transferi, hat kayıplarından için depolama yapılmalıdır. ve ekonomik maliyetlerden dolayı zor Türkiye’de yakın zamanda yapılan dü- olacaktır. Enerji güvenliği de konunun zenlemeler ile gece tüketimin karşılan- başka bir yönünü oluşturur. Buna rağmen ması sorunu aşılmıştır. Gündüz üretilen Dünya Bankası’nın özellikle Sahra altı elektriğin kullanılmayan kısmı elektrik ülkelerin enerjiye ulaşım yetersizliğini tedarikçisi firmaya satılabilir, gece kulla- aşmak için, yine aynı bölgedeki ülkelere, nımı yine elektrik tedarikçisinden ener- Sahra çevresinde santraller kurması için ji alımı ile karşılanabilir. Mahsuplaşma teknik ve ekonomik yardımda bulunaca- sonrası faturalarda önemli indirimler ğı projeler fizibilite aşamasındadır. Yakın olabilir veya çatının büyüklüğüne ve kul- zamanda en azından Afrika’daki enerji sorununa güneş santralleri deva olabilir. 56
SARIENERJİ Çatınızın bulunduğu adresi girin Lorem ipsum dolor sit amet,consectetuer adipiscing elit,sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat.
SAYI 01 | YANLIŞ BİLİNENLER VE DOĞRULARI YANLIŞ BİLİNENLER VE DOĞRULARI Fuat Özdemir Güneşten elektrik üretimi için kullanılan devletin alım süresi sonrası ne olacağı, güneş enerjisi sisteminin bilinen olumsuz nasıl bir yol izleyeceği hakkında tam bir Else Enerji yönü yoktur. Aslında herhangi bir insana bilgi olmasına rağmen, insanlar bu duru- İnşaat Mühendisi bu soru sorulduğunda ön yargısız olarak ma olumsuz yaklaşmaktadırlar. Bu duru- [email protected] olumsuz yönlerinden daha çok olumlu mun olumlu bir düşünce haline gelmesi taraflarını söyleyebileceğini düşünmek- için, büyük inşaat firmalarının satış -pa- teyim. zarlama da kullandığı etkili reklam siste- En çok yanlış yorumlanan veya düşü- mini devreye sokmakta fayda vardır. Bu nülen durumlardan kısaca bahsedecek yapılacak reklamlar özel firmalar tarafın- olursak, yatırım maliyetinin çok fazla dan değil, devlet tarafından yapılmalıdır. olduğu düşüncesi başı çekebilir. Aslında Büyük bulvarlarda bulunan, bazı bina bu soruya doğrudan cevap verecek olur- cephelerine, trafik ışıklarındaki totem- sak doğruluk payı olduğu kabul edile- lere verilebileceği gibi etkili çizimler ve bilir. Ancak emlak sektöründe insanlar görseller ile birlikte sosyal medya ve tele- tarafından bilinen bir hesap yöntemi vizyonlarda kısa film şeklinde gösterile- vardır. Alınacak herhangi bir taşınmazın bilir. Aslında güneşin önemli bir yatırım aylık ortalama getirdiği kira ile 12-15 yıl aracı olmakla birlikte çok önemli bir ye- boyunca elde edilen toplam kira bede- nilenebilir enerji kaynağı olduğu bilgisi li, taşınmazın satış bedeli olarak kabul böylelikle işlenebilir. edilir. Burada da aslında aynı mantık Diğer bir husus ise insan sağlığı açısın- düşünülmelidir. Aynı hesap yönteminde dan olumsuz bir rol oynadığının düşü- bakıldığında daha kısa sürelerde yatırım nülmesidir. Genellikle şöyle sorular ile maliyetini geri elde edildiği sonucuna karşılaşılmaktadır. Evimin çatısına güneş varılabilir. Ama buradaki önemli nok- enerjisi sistemi yaptırmak istiyorum an- ta, insanlar aldıkları taşınmazdan hayatı cak sağlıksız olduğunu duydum, ciddi an- boyunca bir gelir elde edeceklerini dü- lamda çevreye ve ekolojik sisteme büyük şünmektedirler. Ama güneş yatırımında bir zararı olduğu, radyasyon yaydığı, seb- 58
SARIENERJİ zeler ve meyvelerde tat ve doku kaybına doğru olacağının düşünülmesidir. Ülke- yapı olarak düşündüğümüzde, her yapı- sebep olduğu gibi olumsuz birçok cümle mizin taşı toprağı altındır cümlesinin nın olduğu gibi bu sistemin de bakım ve duyabiliyoruz. Bununla ilgili araştırma- aslında bunun için de söylenebileceğini onarıma ihtiyacının olduğunu görürüz. larda olumsuz herhangi bir bilimsel veri düşünmekteyim. Güneş için yapılan ara- Üstelik ömrü tükenen diğer yapılara bu zamana kadar gündeme gelmemiştir. zi yatırımlarında, öncelikle tarıma el- nazaran güneş panelleri teknolojiyle ge- Yaşadığımız toplumda ve tüm dünyada verişsiz raporunun alınması şartı vardır. liştirilmeye çok müsaittir ve verimlilik maalesef iyi niyetli olmayan, ne istediğini Ülkemiz, verimli topraklarının yanı sıra, açısından daha çok kazanç sağlayan sis- bilmeyen insanların olduğunu düşünür- yaşadığımız mevsimler ile dünya ülkeleri temlere dönüştürülebilir. Yani kazanılan sek bu gibi olumsuz soruların gündeme arasında önemli bir konumda bulunmak- enerji teknolojiyle birlikte daha modern gelmesi kaçınılmazdır. tadır. Ülkemizde tarıma elverişli ekilme- paneller aracılığıyla katbekat artmakta- Yukarıda bahsetmiş olduğum reklam yen, kullanılmayan arazileri tarımda de- dır. çözümünün art niyetli insanlara etkisi ğerlendirip tarıma elverişsiz arazileri de olmayacağını bilsek de bu sistemi merak güneş yatırımında kullanmalıyız. Özetlemek gerekirse, tüketimin bu kadar eden kesim üzerinde kesinlikle faydalı Güneş hakkında en çok sorulan ve yan- çok olduğu, kaynakların hızla tüketildiği olacağını düşünüyorum. lış bilinen şey ise; devlet tarafından alım bu dünyanın bu zamanlarında, yenilene- Yanlış bilinen başka bir durum ise, güneş garantisi ve panelin ömrünü tamamla- bilir enerjinin önemini öğrenmek güneş yatırımında çok büyük arazi alanlarının dıktan sonra büyük arazilerin virane bir enerjisinin hayatımızdaki yerini daha iyi kullanılacağının ve bu arazilere güneş ya- çelik çöplüğüne dönüşeceği düşüncesi- anlamamızı sağlayacaktır. Profesyonel tırımı yapmak yerine bu arazileri tarım dir. Genel olarak bakıldığında panellerin olarak bilgilenmek, doğru yerlere başvur- arazisi olarak değerlendirmenin daha güvenli ömrünü tamamlaması gibi bir mak bilgi kirliliğini de ortadan kaldıra- durum söz konusudur. Fakat bunu bir caktır. 59
SAYI 01 | TESİS KURULUMLARINDA KALİTE,GARANTİ VE SİSTEM PERFORMANSI SÜREÇLERİ TESİS KURULUMLARINDA KALİTE, GARANTİ VE SİSTEM PERFORMANSI SÜREÇLERİ Nurgül Tütüncüoğlu Heran Enerji İş Geliştirme Uzmanı [email protected] GES yatırımına karar verdiniz. Dünya ve ge- içerisindeki hareketi ve geçmiş yıllardaki me- leceğiniz için iyi bir adım attınız. teorolojik verilerden faydalanarak sistemin Dizayn ve kurulum aşamasında bazı nok- ne kadar üretim yapabileceği öngörülebil- talara dikkat edildiği takdirde, 25 yılı aşkın mektedir. bir ömre sahip bu sistemin daha sağlıklı ve Sonrasında sıra ürünlerin seçimine gelmek- daha iyi performansla çalışabileceğini biliyor tedir. Sistemin en büyük parçasını güneş muydunuz? panelleri oluşturmaktadır. Sertifikalı ve A Sistem tasarımı ile sürece başlanır. Güneş sınıf diye tabir edilen ürünler arasından ter- enerjisi sistemi, güneş ışınları ile enerji üret- cih yapılarak ürün seçimine ilk adım atılır. mektedir. Gölgelenme faktörleri, sistemin Ancak seçilen ürünün A sınıf tanımı kont- enerji üretimini olumsuz etkilemektedir rol edilmelidir. Çünkü bu tanım üreticilere ve bu faktörler sabit değildir. Çatınızın her göre farklılık gösterebilmektedir. Belirlenen noktasına fiziki olarak güneş paneli yerleşti- kriterleri karşıladığına emin olunan A sınıf rilebilir ancak çatı üzerindeki bir baca, kot ürün seçildikten sonra, sıra üretim aşamasına farkı ya da yakındaki başka bir yapıya ait göl- gelmektedir. Bu süreç, bağımsız bir denetim ge, yerleştirilen panellerin üzerine düşebilir. kuruluşu aracılığı ile denetime tabi tutulma- Bu nedenle uygulama sahasının gölgelenme lıdır. Bu sayede satın alma anlaşması yapılan analizi yapılmalı, gölgelerden kaçarak ve aynı güneş panellerinin üretimi tamamlanana ka- etkiye maruz kalacak panelleri birlikte grup- dar geçen sürede üretici firmanın taahhüt et- layarak tasarım yapılmalıdır. tiği koşulları sağladığı bizzat yerinde görülür. Yapılan tasarımın, kurulum yapılacak lo- Böylece kaliteli bir ürünün ortaya çıkması kasyon dikkate alınarak sistem simülasyonu sağlanır. yapılmalıdır. Bu simülasyon ile güneşin gün Bu aşamayı da tamamladıktan sonra, siparişe istinaden üretilmiş ürünler içerisinden rast 60
SARIENERJİ gele numuneler alınır. Bu numuneler bağım- nın belirlenmiş tolerans aralıklarına uygun dışında bırakmaktadır. Sistemde kullanılan sız, uluslararası akredite laboratuvarlarına olarak üretilip üretilmediği kontrol edilir ve her ürünün kendisine ait üretici garantisi, gönderilerek teste tabi tutulur. Bu testler kurulum öncesi teste tabi tutulur. Testi geç- sistemin ise işçilik garantisi vardır. Panellerin STC, EL ve PID testleridir. tikten sonra sistemde kullanılır. Sonrasında en az 12 sene ürün garantisi ve yıllar içerisin- STC testi, üretilmiş ürün ve ürüne ait tek- ise çatınıza uygun bağlantı yöntemi ile taşı- deki verimlilik kaybına ilişkin 25 sene lineer nik veri sayfasındaki değerlerinin birbirine yıcı sistem uygulaması yapılır. İyi malzeme performans garantisi olmalıdır. İnverter için uyumlu olup olmadığını kontrol eder. Elekt- seçimi önemli olduğu kadar, uygulama kısmı 5 sene garanti süresi mutlaka olmalı, müm- rolüminesans (EL) testi ise panellerin bir da çok önemlidir. Korozyona karşı direnci künse bu sürenin uzatılması gerekmektedir. nevi röntgeni olarak tabir edilebilir. Bu test yüksek profiller ve bağlantı elemanları se- İşçilik için ise, en az 3 sene garanti süresi ol- ile panel hücrelerinin yapısı, hücrelerde kı- çilmeli, böylece ileride yaşanabilecek defor- malıdır. Bu sürelerin uzunluğu, üreticinin rık, çatlak olup olmadığı kontrol edilir. Panel masyon ve paslanmanın önüne geçilmelidir. ya da hizmet sağlayıcının ürününün ya da hücrelerindeki hasarlar, zaman içinde daha Ayrıca çatı izolasyonuna da zarar vermemek hizmetinin arkasında olduğu anlamına gel- da büyüyerek üretimi olumsuz etki- için bütün önlemler alınmalıdır. Kablo, kon- mektedir. ler. PID testinde ise panel çıkış gücü kontrol edilmektedir. Bu testleri geçen nektör, kablo tavaları, pano gibi diğer bütün İşin özü, bütün sistem nakış işler gibi ürünler, gönül rahatlığı ile kurulum sistem elemanları da belirli kalite standart- sözünü ettiğimiz detaylara dikkat edi- yapılacak sahaya gönderilebilir. larına haiz, sertifikalı ürünler arasından se- lerek kurulmalıdır. Devreye alma aşa- İnverterler de güneş enerjisi sistemle- çilmelidir. masına geçmeden önce, sistem artık rinin diğer önemli parçasıdır. Güneş Sistem için gereken bütün parçaları özenle hazır dediğimiz noktada elektriksel ve panelleri, doğru akım (DC) üretmek- seçeriz. Ancak bu tek başına yeterli değildir. termal denetim yapılmalıdır. Böylece tedir. Ancak şehir şebekesinde alterna- Sisteminiz için seçilen en iyi ürünlerin, ehil gözle görülemeyen, dikkatten kaçan bir tif akım (AC) kullanmaktayız. İnver- ellerde uygulanması gerekmektedir. Sistemin durum varsa tespit edilmeli, son haline ter ise doğru akımı, alternatif akıma her bir parçasının montaj talimatnamelerine getirilmelidir. Sonrasında ise sistem yani şehir şebekesinde kullanabilece- uygun olarak, hiçbir adım atlanmadan ek- devreye alınır. Bu noktadan sonra siste- ğimiz forma çevirmektedir. Bu göre- siksiz şekilde montajı gerçekleşmelidir. Ör- min ürettiği enerjiyi kullanabilirsiniz. vi yaparken inverterin yüksek verim nek vermek gerekirse güneş panelinin ürün Yazının en başında sizlere bazı nokta- ile güvenli bir şekilde çalışması ciddi garanti süresi ortalama 10-12 senedir. Montaj lara dikkat edildiğinde sistemden daha önem teşkil eder. Bu sebeple, inverte- talimatnamesi dikkate alınmadığında, mon- iyi performans elde edilebileceğinden rin de belirli standartların üzerinde taj sırasında ya da yanlış montaj sonrasında bahsetmiştim. İyi bir tasarım yapıldı, yüksek kalitede olması gerekmektedir. sistem çalışırken panel hücrelerinin kırılma- yüksek kalitede ürünler seçildi, üre- Ayrıca inverterde yaşanabilecek bir sı, çatlaması gibi olumsuz sonuçlarla karşı- tim süreci denetlendi ve sonrasında sorun, enerji üretimini sekteye uğratabilir. laşabilirsiniz. Daha da kötüsü, montaj tali- ürünler testlere tabi tutuldu. Gerçek- Bu nedenle uzun ömürlü ürünlerle yola çık- matına uyulmaması, ürünü garanti kapsamı ten iyi ürün kullandığımızdan emin olduk. mak yerinde olacaktır. Sonrasında da ehil ellerde, iyi bir uygulama Önemli parçalardan biri de taşıyıcı sistem- gerçekleştirildi. Gerçekten bu sistem size dir. Yatırımınızı, çatınızın üzerinde taşıya- vaat edilen şekilde çalışıyor mu? Tasarım aşa- cak olan sistem ya da başka bir deyişle güneş masında sistem simülasyonunun yapılması panellerini çatınıza bağlayacak sistemdir. Ta- gerektiğinden bahsetmiştim. Bu simülasyon şıyıcı sistemde yapılacak hatalar sadece yatı- programı, uygulamanın yapılacağı konuma rımınıza zarar vermez, tesisinizin çatısını da ait geçmiş yıllardaki meteorolojik verilerden yanında sürükler. faydalanır, üç boyutlu sistem simülasyonu Kurulum yapılacak tesisin mevcut taşıyıcı uygulama sonrasında simülasyon raporu ver- elemanlarının taşıma kapasitesi kontrol edi- mektedir. Bu rapor geçmiş yıllardaki verilere lir, rüzgar ve kar yükleri de dikkate alınarak dayanarak üretim öngörüsü de içerir. Ancak belirlenmiş standartlara uygun olarak statik üretim miktarının sözünü vermek çok doğru hesap yapılır. bir yaklaşım değildir. Çünkü hava koşulları Taşıyıcı sistem, yapılan bu statik hesaplara değişkenlik gösterir. Bu simülasyon raporu, uygun olarak belli ölçülerde seçilir. Sisteme sistem performans oranı (SPO) vermektedir. özel olarak üretilen taşıyıcı sistem parçaları- Yani sistem simülasyon programına tanım- landığı gibi kurulduysa ve sağlıklı bir şekilde çalışıyorsa, bu oranı sağlaması gerekmekte- dir. 61
SAYI 01 | GÜNEŞ ENERJİ SİSTEMLERİNDE ARAZİ SİSTEMLERİ Özge BAKİ GÜNEŞ ENERJİ SİSTEMLERİNDE ARAZİ KRK Holding Enerji Şirketleri SİSTEMLERİ Genel Müdür Yardımcısı [email protected] OMEGA Enerji-OMEGA GES/KONYA deme alınmakta, temiz ve sürdürülebilir enerjiye geçişin ve düşük karbon tüketimi- nin önemi vurgulamaktadır. Aynı zamanda yenilenebilir enerji alanındaki yatırımları ve yenilikleri canlandırma hedeflenmekte- dir. Sera gazı emisyonlarının tavan yaptığı dünyamızda iklim sorununun çözülmesine katkı sağlamak artık bir sosyal sorumluluk görevi haline gelmiştir. Biz de KRK Holding olarak ülkemizin ye- nilenebilir enerji kaynaklarındaki açığı fark ettik ve 2015 yılından itibaren oluşturmaya başladığımız güneş enerjisi santrali portfö- yümüzü bugün 65 MW’a kadar ulaştırdık. EPDK tarafından lisans verilmiş 7,32 MW Serüvenimize 2015 yılının Kasım ayında 5,72 gücünde bir hidroelektrik santrali projesi- MWp’lik Omega GES’in devreye girmesiyle nin yanı sıra farklı lokasyonlara dağılmış, başladık. Omega GES, güneş enerjisi yatı- toplamda 65 MWp gücünde güneş enerjisi rımlarında KRK Holding ailesi için bir ilk yatırımlarımız bulunmaktadır. 2015 yılının olmakla beraber aynı zamanda 2015 yılın- Kasım ayında Konya’nın Karatay ilçesin- da devreye girdiği tarihte Türkiye’deki de üretime başlayan OMEGA Enerji’ye ait “tek lokasyonda yer alan en büyük güneş projemiz 5,72 MWp gücündedir. İzmir’in enerjisi tarlası” konumuna sahipti. Ome- Selçuk ilçesinde 480 kWp kapasitesindeki ga GES şimdi 5 yaşında! Omega GES’in GES projemiz Ağustos 2016’da üretimine devreye alındığı tarihte Türkiye’de gü- başlamıştır. neş enerjisi santralleri kurulumları yeni başlamıştı. Aynı zamanda İstanbul’un Çatalca ilçesin- de 10 kW’lık çatı üzeri güneş enerjisi ya- tırımımız da bulunmaktadır. 2017 yılının sonunda devreye giren Zigana Enerji bün- yesinde bulunan Afyon, Kütahya, Uşak ve Elazığ illerinde 17 farklı lokasyona dağılmış toplam gücü 58,46 MWp olan güneş sant- rallerimizle yatırımlarımız devam etmiştir. Günümüz dünyasında insanlığı etkileyen küresel ısınma ve kuraklık konusu giderek önem kazanmaktadır. Dünya genelinde Paris İklim Anlaşması’yla bu konular gün- 62
SARIENERJİ Güneş enerjisi santral kurulumlarının ve birlikte gerçekleştirdiğimiz, ülkemizin 18 sistemleri ile çatılarımıza güneş paneli yatırımlarının yeni başlamış olduğu 2015 ayrı lokasyonunda yer alan güneş enerjisi yerleştirerek geleceğimizi ve enerjimizi yılında bu projeyi hayata geçirmiş olmak- santrallerimiz işletmede üçüncü senele- sürdürülebilir hale getirebiliriz. tan gurur duyuyoruz. rini tamamlamışken, doğamıza emisyon Bunların yanı sıra özellikle çok uluslu ve Zigana Enerji olarak ise; 2016-2017 yılla- yaymadan, işletme bakım masrafları diğer yaygın tedarik ağına sahip şirketler başta rında regülasyonların şekillenip değişti- enerji santrallerine kıyasla çok düşük ve olmak üzere, kurumsal şirketler sürdürü- ği ve oldukça zor olan bir dönemde ya- kaynağı bedava olan temiz enerjiyi üret- lebilirlik taahhütleri kapsamında elektrik tırımlarımıza, EPC olarak seçtiğimiz ve menin gururunu yaşıyoruz. tüketimlerini yenilenebilir enerji kay- bu yolda birlikte yürüdüğümüz Gumbel Hiç şüphe yok ki küresel ısınmanın et- naklarından karşılamaya önem veriyor. Grup ile devam ettik. Afyon, Uşak, Kü- kilerinin dünyanın her yerinde hissedil- Ayrıca yeşil sertifikaların ülkemizde yay- tahya ve Elazığ’da yaptığımız toplam gücü mesiyle yenilenebilir enerjiye olan ihti- gınlaşması ile güneş enerjisi üreticileri ek 58,46 MWp olan güneş santrallerimizle, yaç her geçen gün artmaktadır. Özellikle gelir sağlamaya başlayacak. yenilenebilir kaynaklardan enerji üreti- güneş enerjisi sistemlerinin dünyanın en İlerleyen yıllarda ekonominin öngörüle- mine katkı sağlamaya devam ediyoruz. ucuz elektrik üretim santralleri olduğu ve bilir olması ve regülasyonların yatırımcı Resim 2:Zigana Enerji-Seydiköy GES iş- olacağı görülmektedir. lehine efektif olması beklentisi ile gü- letme ve bakım işlerini Gumbel Grup ile Çok değil bundan 8-10 sene önce kuru- neş enerjisi ve diğer yenilenebilir enerji lum maliyetleri 3$/Wp seviyelerinde iken santrallerinin kurulması için gerekli ça- bugün panel teknolojisinin de gelişmesiy- lışmalarda bulunup portföyümüzü daha le kurulum maliyetleri 0,55$/Wp seviyele- da geliştirmek arzusundayız. Hedefleri- rine inmiştir. Ülkemizde Enerji Bakanlığı mizden biri ve en önemlisi, temiz enerji tarafından daha fazla kapasite tahsisi ya- kullanımını artırarak küresel ısınmaya pılması ile küçük-büyük ölçekli pek çok sebebiyet veren fosil kaynak kullanımını yatırımcı bu alana yönelmek isteyecektir. en az seviyeye indirmek, enerjinin daha Artık tüketicilerin de üretici/yatırımcı etkin ve idareli kullanımı ile enerji ve- olmasına imkân tanıyan güneş enerjisi rimliliğini destekleyip karbon salınımını azaltmaktır. 63
SAYI 01 | GÜNEŞ ENERJİSİNİN TARİHİ Selcan Herdem GÜNEŞ ENERJİSİNİN TARİHİ Zafer Koleji 10. Sınıf Öğrencisi [email protected] Güneş enerjisinin tarihi çok eski dönem- enerjisi ile çalışan bir su pompasının icat lere dayanmaktadır. Güneş enerjisinin edilmesidir. Böylece güneş enerjisine bağ- ilk olarak kullanımının tam bir tarihi lı bir araç üretilmiştir. Güneş enerjisinin olmamasına rağmen, bilinçli bir şekilde tarihindeki önemli bir diğer isim ise Au- kullanımının M.Ö 400’lü yıllarda olduğu gustin Mouchot’dur. Fransız bilim adamı tahmin edilmektedir. Bu yıllarda Yunanlı Mouchot, parabolik aynalar aracılığı ile filozof Sokrates tarafından evlerin gü- güneş ışınımını odaklayıp küçük bir bu- ney yönüne diğer cephelerden daha fazla har makinesi icat etmiştir. Mouchot aynı pencere konmuş, güneş ışınlarının içeri zamanda güneş pompaları ve güneş ocak- girmesi sağlanmıştır. Daha sonra 1600’lü ları üzerinde sayısız çalışma yapmıştır. yıllarda Galileo Galilei’nin merceği ge- 1900’lü yılların başında Amerikalı mü- liştirmesiyle güneş ile ilgili araştırmalar hendis Frank Shuman, yaptığı çalışmalar kolaylaşmış, güneşin bir enerji kaynağı sonucunda güneş enerjisi aracılığıyla su olarak kullanılmasının önemi artmıştır. ısıtarak buhar elde etmiştir. Ayrıca 1860- Güneş enerjisinin tarihsel gelişiminde 1914 yılları arasında güneş enerjisi alanın- önemli bir yer tutan diğer bir gelişme ise da 50’den fazla patent alınmıştır. 1700’lü yıllarda Fransız mühendis Ber- Petrolün Kazandığı Önemden Sonra nard Forest de Belidor tarafından güneş Birinci Dünya Savaşı esnasında petrolün kazandığı önemden dolayı güneş enerji- sine yönelik çalışmalar azalmış, sadece araştırma boyutunda kalmıştır. 1930 yı- lından itibaren ilgili çalışmalar artmıştır fakat fazla uygulama alanı bulunamamış- tır. Ancak 1960’lı yıllarda yaşanan petrol krizi ile birlikte alternatif enerji kaynak- ları arayışına girilmiş ve güneş enerjisine olan ilgi yeniden artmaya başlamıştır. Ayrıca küresel ısınma ve karbondioksit 64
SARIENERJİ emisyonlarının azaltılması konularının neş enerjisi düşük sıcaklık uygula- Güneş Panellerinin Tarihçesi gündeme gelmesiyle birlikte temiz ve ye- maları ve Türk Endüstrisinin ısıl Güneş enerjisi tarihinde en önemli konu- nilebilir enerjiye olan ilgi daha da artmış- enerji ihtiyacının modellenmesi lardan birisi de güneş panellerinin tarihçe- tır. 1900’lü yıllarda biri 10 MW’lık Kali- konusundaki projeleri 1977-1985 sidir. İlk zamanlarda güneş enerjisi sadece forniya’da, diğeri de 30 MW’lık Ürdün’de yılları arasında ağırlıklı olarak bazı makinelerin çalışması için gereken olmak üzere iki adet güneş enerjisi siste- desteklemiştir. Yine TÜBİTAK buharın üretilmesi için kullanılırdı. Fakat mi kurulmuştur. 2000’li yılların başında bünyesinde 1986 yılında kurulan daha sonra Edmond Becquerel’in güneş güneş enerjisiyle ilgili çalışmalar ve yatı- Ankara Elektronik Araştırma ve ışığının elektrik enerjisine dönüşümünü rımlar artarak devam etmiştir. Özellikle Geliştirme Enstitüsü, güneş pille- sağlayacak fotovoltaik etkiyi keşfetmesiy- fotovoltaik sanayi üretimi büyük bir ge- rinin tasarımı ve üretimi konusun- le beraber güneş enerjisi elektriğe çevrildi lişme göstermiş ve 2006 yılına gelindiği daki çalışmaları desteklemektedir. ve bu enerjinin etkili bir şekilde kullanı- zaman dünya fotovoltaik üretimi toplam Ayrıca Türkiye’de güneş enerjisi- mı gerçekleştirildi. Becquerel’in foto- 2.520 MWp kapasitesine ulaşmıştır. (Fo- nin tarihinden bahsettiğimiz zaman voltaik enerjiyi keşfetmesinden bir süre tovoltaik üretim güneş enerjisini elektrik Uluslararası Güneş Enerjisi Derneği sonra, 1893 yılında, ilk kez Charles Fritts akımına dönüştüren teknolojiye denir.) Türkiye Şubesinden (GÜNDER) selenyum plakalarını, ince bir altın taba- Türkiye’de Güneş Enerjisinin Tarihi de bahsedelim. Uluslararası Güneş kası ile kapladı. Böylece ilk güneş paneli Güneş enerjisi ile ilgili gelişmelerden ve Enerjisi Derneği Türkiye Şubesi Charles Fritts tarafından yapılmış oldu dünyada güneş enerjisinin tarihinden (International Solar Energy Society Tur- ve bu başlangıç günümüzde kullanılan bahsettik, şimdi de Türkiye’de güneş key Branch) 1922 yılından itibaren Türk güneş panelinin ortaya çıkmasını sağladı. enerjisi tarihinden bahsedelim. Devletinin izniyle çalışmalarını aktif ola- Daha sonra Bell Laboratuvarlarında çalı- Türkiye’de 1960 yılının başlarında güneş rak sürdürmektedir. şan Amerikalı Mucit Russel Ohl, 1941’de enerjisi ilk defa alternatif enerji kayna- Peki Günder Nedir? dünyanın ilk silikon kaynaklı güneş pilini ğı olarak görülmüş ve bazı yatırımcıla- Günder; (Uluslararası Güneş Enerjisi bularak patentini aldı. Russel Ohl’un ica- rın girişimleriyle ve üniversitede verilen Topluluğu-Türkiye Bölümü) günümüzde, dı aynı şirket tarafından 1954’de silikon tezlerle birlikte bu konuda çalışmalar kamu kurumlarının yönetici ve personel- kullanımı ile yeni bir güneş panelinin başlamıştır. Dünyadaki güneş enerjisi lerinden, üniversite öğretim üyelerinden, üretimini sağladı. Güneş panelleri ilk kez gelişmelerine paralel olarak 1970’lerin güneş enerjisi sektöründe faaliyet gösteren uzay uygulamalarında etkin bir şekilde ortalarında ülkemizde de özellikle gü- sanayicilerden ve güneş enerjisi sevdalısı kullanım alanı buldu. Aynı zamanda çoğu neş enerjisinin ısıl uygulamaları konusu gönüllülerden oluşan Türkiye’nin önemli insan güneş paneli ile ilk kez muhteme- üniversitelerde ele alınmış, çalışmalar bu bir sivil toplum kuruluşudur. len 1970 yıllarında hesap makinelerinde tarihten itibaren hız kazanmıştır. Ayrı- Türkiye’de Kurulan Güneş Evleri tanıştı. ca güneş enerjisi konusundaki ilk ulusal Güneş evi bir yaşam mekânına bitişik, kongre 1975 yılında İzmir’de gerçekleş- çok miktarda güneş ışığı alınacak şekilde tirilmiştir. Yine ilk pasif güneş enerjisi yönlendirilmiş, camla örtülü balkon ya da uygulaması Orta Doğu Teknik Üniver- odaya denir. (Ayrıca güneş evleri genellikle sitesi (ODTÜ) bünyesinde 1975 yılında pasif güneş tasarımında güneş ısısı kazanı- tesis edilmiştir. Ülkemizde güneş enerjisi mını depolamak için kagir, taş veya beton konusundaki çalışmalar ağırlıklı olarak ısı kütleleriyle beraber kullanılır.)Türki- ODTÜ, İTÜ, Yıldız Teknik ve Ege Üni- ye’de ilk güneş evi 1975 yılında Ortadoğu versiteleri tarafından yürütülmekle bera- Teknik Üniversitesinde tesis edilmiştir. ber, Türkiye’deki tek Güneş Enerjisi Ens- Bina iki katlı olup 96,6 metrekare alana titüsü Ege Üniversitesi bünyesinde 1978 haizdir. Çukurova Güneş Evi 33 metreka- yılında kurulmuştur ve o günden itibaren re olup 1981 yılı Temmuz ayında kurul- enstitü faaliyet göstermektedir. 1980’lerin muştur. Ege Üniversitesi Gü-neş Enerjisi sonunda ise bu çalışmaları devlet destekli Enstitüsü Laboratuarında da 1986 yılında TÜBİTAK bünyesindeki Marmara Bilim- toplam zemin alanı 3000 metrekare olan sel ve Endüstriyel Araştırma Enstitüsü bir güneş evi bulunmaktadır. (MBEAE) yürütmektedir. MBEAE, gü- 65
SAYI 01 | ELSEROOF SİMÜLATÖR NEDİR, NASIL KULLANILIR? ELSEROOF SİMÜLATÖR NEDİR, NASIL KULLANILIR? Tuğçe Can Fosil yakıtların tükenmeye başladığı, İlk Adım: Tek yapmamız gereken https:// temiz enerjinin gittikçe önem kazandı- simulator.elseroof.com/ sitesini ziyaret Else Roof Enerji A.Ş. ğı günümüzde, yarınlarımıza, çocukla- etmek ve ihtiyaç duyulan verileri sitenin Proje Mühendisi rımıza daha yaşanabilir ve daha temiz yönlendirdiği şekilde girmek. [email protected] bir çevre bırakabilmek için neler yapa- biliriz? Çocuklarımıza daha yaşanabilir Siteye girdiğimizde bizi yukarıdaki ekran bir çevre sunarken aynı zamanda mas- karşılıyor. Buraya açık adresimizi cadde raflarımızdan da tasarruf etmek hatta ve sokak isimlerini girip ara butonuna kazanç elde etmek istemez miyiz? Evi- bastıktan sonra açılan sayfada çatımızı mizin çatısına kuracağımız güneş ener- buluyoruz. Çatımızı harita üzerinde işa- jisi sistemi ile bu bahsettiklerimizin retlememiz gereken bir ekran açılıyor. hepsi mümkün. Tükettiğimiz enerjiyi Burada güneş panellerinin çatımızda ne- kendimiz üreterek tasarruf ederken, reye yerleşmesini istiyorsak ‘’çiz’’ buto- fosil yakıtlar yerine sınırsız ve yenile- nuna basarak istediğimiz alanı noktalar nebilir enerji kaynağımız olan güneşi yardımıyla belirleyebiliyoruz. Verdiğimiz kullanarak da yarınlarımızın temiz bilgiler sonrasında ekranın sol kısmında kalması için üzerimize düşeni yapma sorularımızın bir kısmına ön bilgilendir- fırsatını elde etmiş oluyoruz. me niteliğinde cevaplar alıyoruz. İşaretle- Doğru bilgileri en pratik ve hızlı şekil- diğimiz çatı alanının büyüklüğüne göre de aynı zamanda ücretsiz olarak nasıl kullanılabilir alanımız, belirlenen alana elde edebiliriz? İşte tam da bu nokta- kaç kW güçte bir kurulum yapabileceği- da Elseroof Simülatör bizlere büyük miz ve meteorolojik verilere göre yıllık ne bir kolaylık sağlıyor ve kafamızdaki kadar elektrik üretebileceğimiz hakkında soruların birçoğunu hiçbir ücret ta- görüş sahibi olabiliyoruz. lep etmeden cevaplıyor. İlk akla gelen Güneş enerjisinden elektrik üretimi söz \"Çatıma kaç adet panel sığar, ne kadar konusu olduğunda bulunduğumuz yerin elektrik üretebilirim, kurduğum güneş meteorolojik bilgileri de büyük önem enerjisi ihtiyacımı ne ölçüde karşılar, taşımaktadır. Güneşlenme süresi, mini- sistem maliyeti yaklaşık nedir?\" gibi mum ve maksimum sıcaklık değerleri sorulara kolaylıkla yanıt bulmamızı gibi birçok veri enerji üretimimizi et- sağlıyor. kilemektedir. Elseroof Simülatör aldığı Elseroof Simülatör tüm bu sorulara internet ortamında ister cep telefonu- nuzdan ister bilgisayarınızdan birkaç dakikamızı ayırarak yanıt bulabilme- miz için kurulmuş bir web sayfasıdır. 66
SARIENERJİ konum bilgisi ile bölgenin meteorolojik yaklaşık geri dönüş süresi gibi verile- kendi çatımızdan aldığımızda en- analizlerini de hesaba katarak ne kadar re ilişkin tahmini bir yaklaşım sunuyor. gelleyeceğimiz yıllık karbondioksit enerji üretebileceğimiz hakkında bizim Optimal kurulum güç, girdiğiniz veri- emisyonunu veya bu sistemi çatımıza göz ardı ettiğimiz birçok noktayı da içe- ler doğrultusunda sizin ihtiyacınız olan kurduğumuzda çevreye sağlayacağımız ren veriler sunuyor. gücü belirlemektedir. Bu güç ile elektrik katkının dikeceğimiz kaç fidana denk İkinci Adım: İkinci aşamada ise Elsero- faturanızdaki tüketiminiz güneş enerjisi geleceğini görebiliyoruz. Böylelikle El- of Simülatör bizden tüketim verilerimizi sistemiyle tamamen karşılanmaktadır. seroof Simülatör sadece üç adımda ilk girmemizi istiyor. Bu veriler elektrik fa- Maksimum kurulum güç ise çatı alanınız başta aklımıza gelmeyen birçok nok- turasında yer alan abonelik tipine göre itibariyle kurabileceğiniz sistem gücünü taya dakikalar içerisinde ulaşmamızı mesken veya ticari olarak belirleniyor. belirtmektedir. Her iki seçeneğe tıklaya- sağlıyor. Kurulum için “detaylı teklif Ortalama aylık elektrik faturası tutarımı- rak yatırımınızın kurulum maliyetlerini iste” butonuna bastığınızda sizlerden zı, tüketim alışkanlığına göre elektriği en ve yatırımın geri dönüş sürelerini incele- istenen iletişim bilgilerinizi girerek kayıt çok kullandığımız zaman dilimini işaret- yebilirsiniz. oluşturmanız gerekiyor. Bunun için her- leyerek sistemde ilerleyebiliyoruz. Yine aynı ekran üzerinden yapılan yatı- hangi bir ücret talep edilmiyor. Ücretsiz Girdiğimiz bu verilerle ürettiğimiz elekt- rımın yıllar bazında sizlere sağlamış ol- kaydınızı oluşturduğunuzda girmiş oldu- riğin ne kadarının ihtiyacımızı karşılaya- duğu yaklaşık tasarruf rakamlarına ula- ğunuz bilgiler, çizmiş olduğunuz çatı alan cağının analizini yapabiliyor, kuracağı- şabiliyorsunuz. Çizelge üzerinde yılları konumu, fatura görseli ve tutarı teknik mız sisteme ait oldukça ayrıntılı bilgiler ilerlettiğinizde hangi yılda ne kadar öz ekipteki arkadaşlarımıza ulaşıyor. Daha alabiliyoruz. tüketimden tasarruf yapıldığını, dağıtım ayrıntılı bir çalışma için belirtmiş oldu- Tüketim verilerimizi girdikten sonra bedeli üzerinden alınan indirimin size ne ğunuz çatı alanının uydu görüntüleri in- açılan sekme başlığı: Tahmini Sonuçlar. kazandırdığını, enerji satışı sonrası elde celeniyor. Sistemimizde yer alan güneş si- Adından da anlaşılabileceği gibi bu sek- ettiğiniz bedel ve vergi muafiyetinizi gö- mülatörü ile detaylı çalışma sağlandıktan mede simülatör; optimal ve maksimum rebiliyorsunuz. 25 yıllık tüm verilere bu sonra güneşin konumuna göre panellere olacak şekilde iki sekmede kurulum gücü, çizelge sayesinde ulaşılabiliyorsunuz. düşebilecek gölgeler ve çatı yönü hesaba panel sayısı, kurulum maliyeti, yatırımın Olmazsa olmazımız: Çevresel Etkiler katılarak simülatör üzerinden üç boyutlu Çevresel etkiler kısmında enerjimizi panel yerleşimi yapılıyor ve kayıt yaptır- dığınız sırada verdiğiniz bilgiler üzerin- den sizlere ulaşılarak daha ayrıntılı ve ideal çözümler tarafınıza sunuluyor. Elektrik tarifeleri normal şartlarda ülke- mizde ocak, nisan, temmuz ve ekim ay- larında olmak üzere üç aylık periyotlarla yılda dört kez açıklanır. Elektriğe gelen zamlar, dağıtım bedellerinde meydana gelen değişiklikler takip edildiğinden sistemimiz güncelliğini her zaman koru- makta ve yaklaşık verileri doğru rakam- larla sunmaktadır. 67
SAYI 01 | ÇATI TİPLERİNE UYGUN MONTAJ SİSTEMLERİ ÇATI TİPLERİNE UYGUN MONTAJ SİSTEMLERİ Yaşar Reha Bostancı Ülkemizde güneş enerjisine yatırım hem gerekli açının tam olarak verilmesi- yapmak amacıyla 2014 yılında kurulan ni sağlamakta hem de kolonların çakımı Güneşfix Güneşix yaklaşık 470 MW üzerinde ku- sırasında oluşabilecek yükseklik farkını 3 Satış Sorumlusu rulumuyla sektörün önde gelen firmala- cm’ye kadar giderebilmektedir. Bu artıla- [email protected] rından biridir. Sektörden kazandığı tec- rının yanında kirişlerin kolay montajını rübeler ile kurduğu AR-GE platformuyla da sağlamaktadır. Sistemde kullanılan ürünlerini yenileyen, ürün kalitesinden aşıklar kirişlere SC (yan clamp) ile bağ- vazgeçmeyen, hem montajda kolaylık lanır. sağlamak hem de müşterilerin tüm is- Bu sistemin en büyük avantajı montajda teklerine cevap vermek için var gücüyle sağlanan hızlılıktır. Kullanılan ürünlerin çalışan lider bir firmadır. tümü bu kolay montaj prensibine bağlı Güneş enerjisi ile ilgili kullanılan kons- olarak üretilmiştir. Bu sistem ile montaj trüksiyon sistemleri arazi ve çatı olmak süresi neredeyse yarıya inmektedir. üzere ikiye ayrılmaktadır. Arazi için ge- Çatı söz konusu olduğunda ise her çatı ti- nelde çelik sistemler tercih edilirken, çatı pine ayrı çözümler sunulmaktadır. Sand- için alüminyum kullanılmaktadır. Çatıda viç panel, trapez, kenet, parapet, kiremit, çelik yerine alüminyumun tercih edilme şıngıl olmak üzere çeşitli çatılar bulun- sebebi hafif ve dayanıklı olmasıdır. maktadır. Çatı tiplerine göre çözümlerimizi pay- laşmadan önce montaj tipinin nasıl be- lirlendiğinden bahsetmek isterim. Ön- celikle bakmamız gereken bahsettiğim çatı tipleridir. Bu belirlendikten sonra çözüm önerilerimizi sunarız. Arazi sistemlerinde standart olarak Hadveye Montaj kullanılan çelik sistemlerin yanında Çoğu çatı tipinde tek tip çözüm olma- Güneşfix bünyesinde çelik ve alüminyu- sına rağmen sandviç panel ve trapez mun beraber kullanıldığı çelik alümin- çatılarda durum biraz farklıdır. Bu çatı yum inovatif sistemlerimiz de bulunmak- tiplerinde öncelikle montajın çatı kap- tadır. lamasına mı yoksa çatının taşıyıcılarına Çelik-Alüminyum İnovatif Sistem mı yapılacağının kararı verilmelidir. Çatı İnovatif sistemimizde çelik taşıyıcı ko- kaplamasına yapılacak montaj hadveye lonlar üzerine alüminyum aşık ve kirişler montaj, taşıyıcılara yapılacak montaj aşığa kullanılmaktadır. Alüminyum kirişler bu montaj olarak adlandırılmaktadır. sistemde kullandığımız AC açı parçası ile Hadveye montajda alüminyum profiller çatı kaplamasına özel vidalar sayesinde bağlanmaktadır. Burada iki hadve ara- sı olacak şekilde parça veya toplamda sehpa uzunluğunda boy profiller kul- lanılabilir. Ancak bu sistem öncesinde kesinlikle çatının uygunluğu kontrol 68
SARIENERJİ edilmelidir. Yapılacak çekme testinde nan montajdır ve sistem kuzey güney alttaki aşığa montaj yapılmaktadır. Kat- çatının en az 60-65 kg çekmeye dayan- ve doğu batı olarak binanın konumuna ların arasına sızdırmazlık için çelik pla- ması gerekmektedir. Bunun haricinde göre belirlenebilir. Bu sistemde rüzgâra ka konmaktadır. Bu vidalar L-1 parça çatı kaplama çelikse en az 0,5 mm, alü- karşı direnci, konulan ağırlıklar ve yan ile üstten yandan kanallı KD-1 profil ile minyum ise 0,8 mm kalınlığında olmalı- ve arka kısma bağlanan rüzgârlıklar sağ- bağlanarak montaj sağlanır. dır. Burada profil montajları yapıldıktan lamaktadır. Carport (Otopark) Sistemler sonra paneller clampler ile montajlana- Çatının delinmesi gereken durumlarda Carport sistemler firmaların, alışveriş rak mekanik montaj tamamlanır. ağrılıklar ortadan kalkar. Kullanılan L-3 merkezlerinin ya da site otoparklarının Aşığa Montaj ve L1 parçalar tij ve epoksi ile çatıya sa- değerlendirilmesi amacıyla düşünülmüş Çatı kaplamasının gerekli standartları bitlenir. sistemdir. taşımadığı durumlarda daha çok tercih Kenet Çatılar Bu sistem otoparklarda boşa giden gü- edilen sistemdir. Çatının direkt olarak Çatı kaplamasının kenet adı verilen neş enerjisini değerlendirmek amacıyla taşıyıcılarına bağlandığından en sağlam çıkıntılarından birbirine geçmesiyle kurulabilir böylece hem enerji ihtiyacını montaj sistemi olarak bilinir. Bu sis- oluşmuş çatılardır. Tek parça malze- karşılar hem de yapıldığı yere şık bir gö- temde aşıklara genelde kendi ürünümüz menin çatının delinmeden montajlan- rünüm katar. olan Tutfix M8x180 cıvata ile bağlantı masından ötürü üzerinde açılabilecek Yüzer Sistemler sağlanır. Bulunan aşıkların tipine göre delikler sızdırmazlık açısından son Göl gibi durağan sular üzerinde kurulan yanı çelik veya beton olan aşıklara göre derece tehlikelidir. Bu nedenle ke- bu sistemler doğada boşa giden tüm gü- öncelikle seçilerek belirlenir. Bağlandık- net çatılarda delmeden, çatı kenetleri neş enerjisini kullanmak amacıyla geliş- tan sonra L-1 bağlantı parçasıyla üstten ürettiğimiz bağlantı parçası ve setskur- tirilmiştir. yandan kanallı KD-1 profile bağlanarak lar ile sıkıştırılarak montajlanmaktadır. Bu sistemler sayesinde hem herhangi bir taşıyıcı montajı tamamlanır. Burada sağlamlık açısından setskur sayısı şekilde gölge almayan bu alanlar değer- Bu ürün hadveye montajdan bir miktar ne kadar fazla ise o kadar iyidir. Güneşfix lendirilir hem de tatlı sularda olan bu- daha pahalıdır. Ancak hadveye montaja olarak tek setskurludan 4 setskurluya ka- harlaşma da azaltılarak su kaynakları- göre sağladığı sağlamlık fiyatını fazlasıy- dar geniş çözümler sunmaktayız. mızın korunmasına önemli bir katkıda la hak eder. Güneş enerjisi için yapılan Kiremit Çatı bulunulur. yatırım göz önünde bulundurulduğunda, Kiremit çatı genel olarak evlerde kulla- Bizim gibi enerji ithal eden bir ülkenin aşığa montaj sisteminin hadveye montaj nılan çatı kaplama tipidir. Bu çatı tip- her türlü alanda kurulum yaparak açı- sistemine göre sağlamlık açısından orta- lerinde profillerin çatıya bağlantısı çatı ğını kapatması gerekir. Bundan dolayı ya koyduğu fark yadsınamaz boyuttadır. kancasıyla olmaktadır. Bu çatı kanca- ülkemiz için güneş enerjisi olmazsa ol- Ayrıca çatı kaplamasını tekrar taşıyıcıya sı iki tiptir. Birincisi düz kiremitlerde mazlardandır. bağladığından kaplamaya ekstra sağlam- kullanılan tek kırmalı yandan bağlanan Hem doğamızı korumak hem de ülke- lık katar. çatı kancasıdır. Bu sistemde montaj ya- mizin dışarıya bağımlılığını azaltmak Parapet Çatılar pılırken önce kancanın bağlanacağı yer- amacıyla güneş enerjisi konusunda in- Bu çatı tipinde eğim yoktur. Düz çatı de bulunan kiremit kaldırılır ve kanca sanlarımızın daha çok bilinçlenmesini olarak da bilinir. Bu çatı tiplerinde açı yerleştirilir. Alttaki aşığın türüne göre sağlamak bizlerin en önemli görevlerin- vermek için alüminyum profillerden yani ahşapsa ahşap vidası, çelikse çelik den biridir. oluşturduğumuz üçgen profil seti ile is- vidası kullanılır. Çatı kancası bağlandık- tediğimiz açıyı 10-15 derece arası elde tan sonra üstüne tekrar kiremit kapatılır edebiliriz. Buradaki en önemli nokta ve profil, panel montajı yapılır. Yüksek ise çatıyı delmeyen ağırlıklarla sağla- bombeli kiremitler kullanıldığında ise çift kırmalı çatı kancası kullanılır. Bu kancaya üstten montaj yapılmaktadır. Şingıl Çatı Şingıl çatılar yine genel olarak ev çatıla- rında kullanılmaktadır. Kumlu şıngılda etekli profiller ile hadveye montajdaki gibi akıllı vidalarla çatıya montajlan- maktadır. Katlı şıngılda uzun vida ile 69
SAYI 01 | ENERJİ KAYNAĞI OLARAK GÜNEŞ VE POTANSİYELİ ENERJİ KAYNAĞI OLARAK GÜNEŞ VE POTANSİYELİ Seçil Kırkpınar İnsanoğlunun 1946 yılında ilk silikon nılmak üzere tasarlanan cihazlarda, örne- monokristal solar hücreyi laboratuvar ğin Mars araştırmaları için gönderilen ro- Else Enerji ortamında üretmesi ile başlayan güneş botlarda ihtiyaç duyulan elektrik enerjisi Uluslararası İş Geliştirme enerjisinden yararlanma serüveni, 2000 güneş panelleri ile üretiliyor. [email protected] yılında saha kullanımı ve 2010 yılından Son yıllarda, iklim değişikliği konusun- itibaren ticarileşme ile yaygınlaşan global daki kaygıların çoğalmasının, fosil yakıt- bazlı elektrik üretimi ile her geçen yıl ön- ların enerji fiyatlarının yükselmesinin ve ceki kapasitesinin üstüne çıkarak devam kirliliğin artmasının, kurumları yenilene- ediyor. bilir enerji üretimi konusunda çalışmaya Bugün, konfor seviyemizin vazgeçilmez yönlendirmesi, güneş enerjisinden üreti- unsuru olan elektrik enerjisi, fosil yakıt- len elektrik enerjisinin toplam elektrik lardan, nükleer enerjiden ve yenilenebi- enerjisi üretiminin önemli bir parçası lir kaynaklardan üretilerek bizlere ulaşı- olmasını sağladı. yor. Güneş enerjisi, yenilenebilir enerji Teknolojik ilerleme, güneş enerjisi hasadı kaynaklarından su ve rüzgâr ile birlikte, veriminin birim metre başına artmasına dünyanın kaynaklarını yormayan, kar- katkı sağlamakla birlikte üretim maliyet- lerinin düşmesi, bu kaynağı “ucuz” elekt- rik üretimi konusunda öne çıkardı. Mali- yet faktörünün yanında, son zamanlarda öne çıkan “enerji güvenliği” konusu, yeni- lenebilir kaynakların ülke sınırları içinde değerlendirilmesi, ithal kaynak girdisinin olmaması, güneşten enerji üretim tesisle- rinin devletler tarafından tercih edilme- sini sağladı. bon ayak izimizi oldukça azaltan temiz Güneş enerjisinin en büyük avantajların- bir enerji kaynağı olarak tanımlanıyor. dan biri, enerji üretiminin yerelleşme- (Karbon ayak izimizin yüzde 12’si kul- sindeki öncü rolüdür. Diğer kaynakların landığımız elektrik enerjisinin üretildiği aksine, ihtiyaç duyulan bölgede, iletim kaynağı oluşturur, bu kaynağın temiz ol- hatlarını çok kullanmadan ihtiyaç du- ması ayak izimizi azaltır.) Bu özelliğinin yulan enerji üretilebilir. Bu özelliği ile yanı sıra, güneş enerjisi, enerji üretimin elektrik dağıtım şirketlerinin birim ile- gerekli ancak kaynakların yetersiz oldu- tim maliyetlerini azaltmakla kalmaz, ğu durumlarda öne çıkan en ucuz kaynak aynı zamanda iletim hatlarında meydana aynı zamanda. Uzay çalışmalarında kulla- gelen enerji kayıplarının önüne büyük oranda geçebilir. Güneş enerjisi yerelde hızlı enerji üretimi için rakipsiz bir enerji türüdür. Ancak güneşin yetersiz olduğu gün ve gecelerde üretimin olmaması, enerji üre- 70
SARIENERJİ timi için çeşitlendirmeyi ya da fazla üre- rım alanı harici kullanılabilir geniş alan- 35 daha pahalı olduğu düşünülebilir. Tür- timin depolanmasını (bataryalar ile) ge- lar, ortalama sıcaklık, kirlilik faktörünün kiye, kurulum maliyeti ölçeğinde dünya rekli hale getirmektedir. az olması kurulum yapılabilir potansiyeli ortalamasına paralel gitmektedir. Güneş Güneş enerjisinin elektrik enerjisine oldukça artırır. paneli üretiminde son yıllarda adımlar dönüştürülmesinde verimlilik birincil Dünyada fotovoltaik güç potansiyeli gü- atan Türkiye, maliyetlerin azalması ile olarak bölgenin 2 teknik potansiyeline neş santrallerinin kurulumunda teknik potansiyelini artırabilir. bağlıdır. Işınım (metreye düşen güneş fotovoltaik potansiyel dışında dünyada Kredi imkânları ve nakde ulaşımın zor ol- enerjisi), havadaki aerosol miktarı, böl- yatırım kararını etkileyen diğer konular duğu bölgeler haricinde, gelişmiş ülkeler genin rakımı ve ortalama sıcaklık, güneş pratik maliyet (saha maliyeti dahil işçilik için ucuzlayan bu yatırım imkânı, devlet panellerinin üretim verimini ve dolayı- ve kurulum maliyeti), ekonomik kaynak- destek mekanizmalarının azalmasından sıyla üretilen enerjiyi etkileyen teknik lara erişim ve ülke bazındaki kanunlardır. etkilenmedi. Özel “enerji üreticilerinin” faktörler olarak karşımıza çıkar. Bu et- Güneş enerjisinin ticarileşmesinin ilk bu yatırımlarla tüketicilere ulaşarak kenler dikkate alındığında, dünyanın en dönemlerinde, yüksek yatırım maliyet- enerji arzında devlet tekelini azaltmasına yüksek fotovoltaik potansiyelinin Güney lerinden dolayı özel yatırımcıların tercih yol açtı. Amerika And Dağları çevresi (Kuzey Ar- etmediği, devlet kurumlarının satın alma jantin, Peru, Şili ve Bolivya) olduğu dü- garantisi ya da özel destekleme mekaniz- şünülmektedir; bulutlanmanın ve aerosol maları (özel kanunlar ile) ile cazip hale miktarının azlığı, yüksek rakım dolayı- getirmeye çalıştığı büyük ölçekli yatırım- sıyla oluşan ince hava tabakası ile ortam lar, artık destek mekanizmasına ihtiyaç sıcaklığının düşüklüğü bu sonucun doğ- duymayacak kadar ucuz ve kârlı hale gel- ruluğunu gösterir. di. 2010 yılında yaklaşık 250 USD/MWh PV potansiyelinin, ilk uygulama yeri olan olan kurulum maliyetleri bugünlerde 80 Avrupa’da genel olarak diğer ülkelere USD / MWh altına geriledi. Kurulum göre daha az olduğu söylenebilir. Türki- maliyetinin yaklaşık yüzde 50’sini güneş ye, fotovoltaik ışınım açısından Avrupa panelleri oluşturur. Güneş panellerinin ülkelerinden daha yüksek bir potansiye- dünyadaki açık ara en büyük üreticisi le sahiptir; Karadeniz bölgesi haricinde Çin ile Türkiye karşılaştırıldığında, Tür- (kurulum güçlüğü, sık bulutlanma), ta- kiye’deki kurulum maliyetlerinin yüzde 71
SAYI 01 | | ENERJİ KAYNAĞI OLARAK GÜNEŞ VE POTANSİYELİ Bu gelişmeler sonucunda elektrik satış fi- da oldu. 2020 yılında, güneş ve rüzgâr, yatlarında rekabet, tüketiciye ucuz elekt- yenilenebilir enerji yatırımı içinde yüzde riğin ulaşmasını ve tüketici için seçenek- 50‘lik bir paya sahip oldu. 2020 itibariy- lerin artmasını sağladı. Ülkemizde 2014 le toplam yenilenebilir enerji kapasitesi yılında kolaylaştırılan lisanssız elektrik dünya genelinde 2.800 GW‘a, toplam gü- üretimi ile devlete elektrik satışı, güneş ya- neş santrali kapasitesi 714 GW‘a yükseldi. tırımlarını önemli ölçüde artırdı. Son yıl- 2030 yılı için ölçeklendirilen güneş santrali lardaki kanun değişiklikleri, sadece lisanslı kapasitesi 2.840 G W, 2050 yılı için 8.5 20 santrallerin elektrik satışına izin vermek- GW olarak belirtilmektedir. te, lisanssız üretim tercih edilmemektedir. Türkiye‘de TEİAŞ‘ın (Türkiye Elektrik Ancak 2019 yılında çıkan yasa ile konut ve İletim AŞ) açıkladığı son verilere göre, ticari işletmeler için güneşten gündüz üre- ülkemizin toplam güneş enerjisi kurulu tilen elektrik enerjisinin elektrik dağıtım gücündeki payı 6,8 GW, toplam elektrik firmalarına satışı (mahsuplaşma), yatırı- kurulu gücündeki payı yüzde 7 oranında- mın geri dönüşünü kısalttığından cazip dır. Hidroelektrik santralleri dahil yenile- hale gelmiştir. nebilir enerji kurulu güç, toplam kurulu Güneş potansiyeli küçük çatılarda ya da gücün yüzde 51’ini oluşturmaktadır. An- geniş alanlarda değerlendirilebilir. cak hidroelektrik santrallerinin yenilene- İlk ticarileşme sonrası Almanya‘da baş- bilir enerjideki payının yüzde 63 olduğunu layan devlet destekli güneş santrali yatı- belirtmek gerekir. rımları neticesinde Almanya Avrupa‘da Son yıllarda dünyada elektrik üretimi, po- kurulu güneş gücü miktarında lider ko- litika olarak devlet tekelinden çıkarılmış, numdadır. Dünyada ise büyük ölçekli gü- özel yatırımcılara devredilmiştir. Türki- neş yatırımları sayesinde Çin ve Uzakdoğu ye de bu gelişmelerden etkilenerek özel ülkeleri, birinci sıradadır. 2020 itibariyle yatırımcılara fırsatlar sunmuş, birincil Almanya‘nın güneş kurulu gücü 54 GW elektrik enerjisi üretiminin devlet tekelini iken, Çin‘in güneş kurulu gücü 254 GW kırmıştır. Geçtiğimiz yıllarda bu fırsatlar düzeyindedir. ile büyük bir ivme yakalayan güneş yatı- Özellikle petrol ihracatı yapan ülkelerde rımları, son zamanlarda geri planda kala- GW (Gigawatt) ölçeğinde güneş santrali rak kanunlar ölçeğinde tercih edilmeyen yatırımlarının dikkate değer olması dola- bir yatırım haline gelmiştir. Benzer güneş yısıyla bu alana yapılan yatırımın ivmesi- enerjisi potansiyeline sahip çevre ülkelere nin özellikle Ortadoğu‘da çok yükseldiğini göre güneş santrali yatırımında olduk- görmekteyiz. Dünya ölçeğinde bakıldı- ça geride olan ülkemiz için yeni adımlar ğında yenilenebilir enerji yatırımlarının atılması ülkemizin geleceği adına doğru diğer kaynak yatırımlarına göre daha fazla olacaktır. Güneş santralleri yatırımı için, tercih edildiğini, yenilenebilir kaynak se- Türkiye’de mevcut kanunların geliştiri- çiminde de güneşin lider olduğunu gör- lerek lisanslı güneş santrali imkânlarının mekteyiz. Covid-19 pandemisi süreci dün- artırılması, dünyada güneş potansiyeline yada yatırımların yavaşlamasına sebep olsa artan ilginin ülkemizde de tekrar oluşma- da 260 GW yenilenebilir enerji santrali sında önemli rol oynayabilir. Güneş, ra- kurulumuyla önceki yıldan yaklaşık yüzde kiplerinin aksine yerel enerji üretimine en 50 daha yüksek bir rakama ulaştığını söy- yatkın kaynak olarak ışık saçıyor. lemek mümkündür. 2020 yılında toplam elektrik enerjisi üretim tesisi yatırımının Ülkemizde var olan güçlü güneş potansi- (325 GW) yüzde 80'i yenilenebilir enerji- yelinin, her çatıya güneş santrali kurularak ye yapıldı. Güneş santralleri, bu yatırımlar değerlendirilmesi, enerjide dışa bağım- içindeki 127 GW kapasite ile lider konum- lılığın azaltılmasında ve karbon ayak izi hedeferimize ulaşmamızda büyük rol oy- nayacaktır. 72
SARIENERJİ 2017 yılında 14 farklı lokasyonda 100MWp kurulumu 6 ayda tamamlayıp işletmeye alarak kırılması güç bir rekora imza attık Türkiye solar sektörü için takvimlerin en sıkıştığı dönemlerden biri olan 2017 yılında 135,7MWp kurulum gerçekleştirdik.Bu kurumlumların 14 farklı lokasyondaki 100MWp’lik bölümünü yılın ikinci yarısında başlayıp bitirdik. Bu hızlı tempoya rağmen kaliteden ödün vermeyi hiç düşünmedik. 73
SAYI 01 | GÜNEŞ ENERJİSİNDE FİNANSAL KAYNAKLAR GÜNEŞ ENERJİSİNDE FİNANSAL KAYNAKLAR Davut Kollik Mülkiyet hakkı ile ilgili sorun yaşanma- Krediler TL ve döviz olarak kullandırıla- dığı sürece ve yasal izinler alındığı takdir- bilir. Döviz kredisi kullandırılması için Gumbel Group de güneş enerjisi santrali kurabilir kendi döviz gelirinin belgelenmesi gerekir. Mali İşler Yöneticisi elektriğinizi kendiniz üretebilirsiniz. Turseff süreci nasıl işler? [email protected] Enerji Bakanlığı'nın, Avrupa Birliği’nin Yatırımcı projesini TURSEFF'in anlaş- ve Dünya Bankası'nın son zamanlarda malı olduğu banka veya leasing kuru- 74 yoğun şekilde desteklediği güneş enerji- muna sunar. İlgili kurum yatırımcının sinden elektrik elde edilmesine yönelik fizibilitesini inceler. Turseff danışmanı yatırımlarda GES kredisi olarak bilinen anlaşmalı kurum tarafından gönderilen kredi ile birçok banka muhatabın tesisi projenin uygunluğunu inceleyip uygun- kurabilmesi için finans sağlamaktadır. luğuna karar verdiği takdirde banka veya Başvuru süreci nasıl ilerler? leasing kurumu ile sözleşme imzalanır - Projenin hazırlanması ve finansal süreç başlar. Kullandırılacak - Projenin anlaşmalı kuruma sunulması krediler TL, USD, EUR olarak kullandı- - Anlaşmalı finansal kurumun finansma- rılabilir. Kredi şartları yatırımcı ve finans nı inceleme süresi kurumu tarafından belirlenir. - Finansman onay süresi GES KREDİSİ VEREN FİNANS - Kredi kullandırma aşaması KURULUŞLARI Başvuru sürecinde talep edilen evraklar EBRD-TURSEFF Bireysel tüketici MİDSEFF - Kimlik fotokopisi AFD - Gelir belgesi - Elektrik abonesi olduğunu gösteren belge TURSEFF-EBRD - Fizibilite Dünya Bankası - Tapu belgesi Enerji Verimliliği Ticari tüketici Kredisi - Bağlantı anlaşması EBRD-TURSEFF - Son 3 yıla ait kurumlar vergisi beyan- nameleri - Şirket evrakları (Vergi levhası, Oda ka- yıt , İmza sirküleri , Ticaret Sicil Gazetesi vb…)
75
SAYI 01 | CATEGORY www.gumbelgroup.com 76
Search
