เมธา สุกุลธนาศร - ใบงานเรื่องภาษาถิ่น (3)

หวั ขอ สาํ นวนภาษาถ่นิ ชื่อ ด.ช.เมธา สุกุลธนาศร

คํานํา หนังสอื เลม นจ้ี ดั ทาํ เพือ่ ตองการใหผูคนไดรูส าํ นวนของแตล ะถนิ่ วาผใู หญแตล ะภาคเขาใช สํานวนไดสอนเดก็ และทําใหรูภาษถนิ่ ของแตล ะภาค ทาํ ใหเราเขา ใจในส่งิ ท่คี นแตละภาคพดู ทาํ ใหเราไปเทีย่ วภาคตา งๆไดงา ยขึน้ เพราะจะทําใหเราเขาใจในสงิ่ ที่เขาพูด ทาํ ใหเ ราไดใชมนั บอ ยและชว ยอนุรกั ษภาษาถิ่นแตล ะพน้ื ทนี่ น้ั ทาํ ใหมีภาษาถ่นิ ใชอยา งยาวนาน และเปน ประโยชน ในการศกึ ษาในอนาคตเพราะปจจบุ นั จะใชภ าษากลางสวนใหญ ทาํ ใหไ มค อ ยรจู กั ภาษาถ่ิน ๑

คาํ นาํ สารบญั สาํ นวนภาคเหนือ สาํ นวนภาคอีสาน หนา ๑ สํานวนวภาคใต หนา ๓ หนา ๔ หนา ๕ ๒

สํานวนของภาคเหนือ กินเมอ่ื ยามรอน ฟอนเมอื่ ยามเมา หมายถึง กินอาหารขณะที่ยงั รอ น ฟอ นรําขณะทย่ี งั มนึ เมา เปนการกระทาํ ทถ่ี ูกกาลเทศะ แกย อ นกนิ เขา เถายอนเกดิ เมิน หมายถึง แกเ ฒา เพราะกินขา วและเกิดนาน คนงาวไดจ า หมอแกงหนาไดเดอื ด หมายถึง คนโงไดพดู หมอ แกงท่ีหนาเดอื ดพลาน ยอ มจะนานกวา ธรรมดา ของกนิ ลาํ อยทู ่คี นมัก ของฮักอยูท่คี นเปง ใจ หมายถึง ของกินอรอยอยูท่คี นชอบ ของมคี า ของรกั อยทู ่คี นพงึ พอใจ ๓

สํานวนของภาคอสี าน กนิ ขา วโตโสความเพ่ิน กนิ ขาวตัวเองแลวไปพูดถงึ เร่ืองราวของคนอนื่ แกว บผัดสามปเปน แฮ พน่ี อ งบแวสามปเ ปนเพิ่น แกวไมลา งไมข ัดถสู ามปเ ปน แร พี่นอ งไมแ วะเยย่ี มสามปจะเปนอ่นื ไป กนิ นอยบต าย กนิ หลายใหโทษ กนิ นอยไมเปนไรไมถงึ กบั ตาย แตกนิ มากเกนิ ไปยอ มใหโทษ ๔

สํานวนของภาคใต ฮองเหมือนไกถกู บาด ใชวาคนท่ซี ึม หงอย ดูเหน่ือยหนา ย ออ นเพลยี จากการไมส บายกาย ไมส บายใจ เปรยี บกบั ไกที่ถูกบาด มกั จะมีอาการซึมหงอย ไมมแี รง รักกนั เหมอื นอฉี ีกวานดุม เปนสํานวนเปรยี บเทียบ คนรกั ที่รักกนั มาก หรอื ผูใ หญร กั ใครล กู หลาน จนหลง ที่เปรยี บกับ กริยา ฉีกวาน(กน )ดม หมายถึงรักมาก จนไมรังเกียจ กินเหมือนผีอยูใน หมายความวา กินจุ (แตไ มอ ว น) เหมอื นผอี ยใู นทอ งตัวเองกนิ เขาไปเทาไหรๆ ผที ่สี ิงอยูใ น รา งกายก็เอาไปกนิ หมด ทาํ ใหไ มอวน มกั ใชเ ปรียบเทยี บถึงคนที่กนิ จุ กินมาก แตไมอ ว น ๕

ทมี่ าของขอ มูล https://sites.google.com/site/aommeepean/sanwn-phakh-xisan ภาคอสี าน https://thainaroo.wordpress.com/ ภาคเหนอื https://www.gotoknow.org/posts/290914 ภาคใต