ชุดเสรืมความรู้ วิจัยยีนและโครโมโซม

ก คำนำ ชุดกจิ กรรมการเรียนรรู้ ายวิชาชวี วิทยา เรือ่ ง ยีนและโครโมโซม ช้นั มธั ยมศกึ ษาปีที่ 4 เป็นชุดกิจกรรม ท่ีผูส้ อนสรา้ งข้นึ เพื่อประกอบการสอนในกลุ่มสาระการเรียนรูว้ ิทยาศาสตร์ รายวชิ าชวี วิทยา 4 ว32244 ที่เน้น ให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้เนื้อหาวิชาชีววิทยา โดยเน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ ผู้เรียนสามารถเรียนรู้ และปฏิบัติ กิจกรรมด้วยตนเอง มีกิจกรรมการเรียนเป็นกลุ่ม เปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้แลกเปลี่ยนความรู้ มีทักษะในการ แสวงหาความรู้ มีการทดสอบความรู้ เพื่อให้ผู้เรียนเกิดความรู้ความเข้าใจตามวัตถุประสงค์การเรียนรู้ชุด กิจกรรมที่สร้างขึ้นมีส่วนประกอบดังต่อไปน้ี แบบทดสอบก่อนเรียน ใบความรู้ ใบกิจกรรมแบบทดสอบหลัง เรยี น และแนวทางเฉลย เม่อื ผ้เู รยี นศกึ ษาชดุ กจิ กรรมแลว้ ผเู้ รียนจะมีความรู้ ความเข้าใจ เน่ืองจากไดป้ ฏิบัตติ ามข้ันตอนอย่างเปน็ ระบบ พฒั นาความรู้ความสามารถได้เต็มศกั ยภาพของตนเอง ผู้จัดทาหวังว่า ชุดกิจกรรมนี้คงเป็นประโยชน์อย่างยิ่งสาหรับผู้เรียน ครูผู้สอน และผู้ที่สนใจในการพัฒนา เยาวชนไทยให้เปน็ บุคคลแหง่ การเรียนรู้ มคี วามสขุ และมที กั ษะการดารงชีวติ ในอนาคต นางสาวพร ป่แู ขก ครู ชานาญการ

สารบญั ข เร่ือง หนา้ คำนำ ก สารบญั ข คำชี้แจง ค คำแนะนำการใช้ชดุ กิจกรรมสาหรบั ครู ง คำแนะนำการใชช้ ดุ กิจกรรมสำหรบั นักเรยี น จ ขน้ั ตอนการใชช้ ุดกจิ กรรมการเรยี นรู้ ฉ สาระและมาตรฐานการเรียนรู้ 1 ผลการเรยี นรู้ 1 จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ 2 สาระการเรยี นรู้ 2 สาระสำคัญ 3 แบบทดสอบกอ่ นเรยี น 4 กระดาษคำตอบแบบทดสอบก่อนเรยี น 6 ใบความร้ทู ี่ 1 รูปร่าง ลักษณะ และจำนวนโครโมโซม 7 กจิ กรรมที่ 1 รปู ร่าง ลกั ษณะ และจำนวนโครโมโซม 12 ใบความรู้ท่ี 2 สว่ นประกอบของโครโมโซม 13 กิจกรรมที่ 2 สว่ นประกอบของโครโมโซม 16 แบบทดสอบหลงั เรียน 17 กระดาษคำตอบแบบทดสอบหลังเรยี น 19 ภาคผนวก ก 20 เฉลยแบบทดสอบก่อนเรยี น 21 ภาคผนวก ข 22 แนวคำตอบกิจกรรมที่ 1 23 แนวคำตอบกิจกรรมท่ี 2 24 ภาคผนวก ค 25 เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน 26 บรรณานุกรม 27

ค คำช้แี จง 1. ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้ รายวชิ า ว31242 ชวี วิทยา 2 เรื่อง ยนี และโครโมโซม ชั้นมัธยมศึกษาปที ี่ 4 2. ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง โครโมโซม ใช้ประกอบแผนการจัดการเรียนรูร้ ายวิชาชวี วิทยา 2 ว31242 ช้ัน มธั ยมศกึ ษาปีที่ 4 จำนวน 2 ช่ัวโมง 3. ชดุ กิจกรรมการเรียนรูช้ ดุ ท่ี 3 เรอ่ื ง โครโมโซม ชุดน้ปี ระกอบดว้ ย 3.1 คำช้แี จง 3.2 คำแนะนาการใชช้ ดุ กิจกรรมการเรยี นรสู้ ำหรบั ครู 3.3 คำแนะนาการใชช้ ดุ กิจกรรมการเรยี นรสู้ ำหรับนกั เรยี น 3.4 ขัน้ ตอนการใชช้ ดุ กิจกรรมการเรยี นรู้ 3.5 แบบทดสอบกอ่ นเรียน 3.6 ใบกจิ กรรม 3.7 ใบความรู้ 3.8 แบบทดสอบหลงั เรยี น 3.9 เฉลยแบบทดสอบก่อนเรยี น 3.10 เฉลย ใบกจิ กรรม 3.11 เฉลยแบบทดสอบหลงั เรยี น

ง คำแนะนำการใชช้ ุดกิจกรรมสาหรับครู ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ รายวิชา ว31242 ชีววิทยา 2 เรื่อง ยีนและโครโมโซม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 เรื่อง โครโมโซม ใชเ้ วลาในการศึกษา 2 ช่ัวโมง ครูควรเตรยี มความพร้อมและปฏิบตั ติ ามคาแนะนำ ดงั นี้ 1. ครูศกึ ษาแผนการจัดการเรียนรู้ การจัดกิจกรรม และศึกษาชุดกิจกรรมการเรยี นรูใ้ ห้เขา้ ใจกอ่ นโดย ละเอยี ดและรอบคอบก่อนดาเนินกิจกรรมการเรียนรู้ 2. จัดชดุ กิจกรรมการเรยี นร้ตู ามจานวนนกั เรียน โดยนักเรยี น 1 คน ต่อ 1 เลม่ 3. ครูเตรยี มวัสดอุ ุปกรณต์ ามทร่ี ะบุไวใ้ นชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้ใหพ้ รอ้ มตามจานวนนักเรียน 4. ก่อนการจดั กจิ กรรมการเรียนรู้ ครูควรให้นักเรียนเขา้ ใจบทบาทของตนเองโดยให้อา่ นคำชี้แจงชดุ กิจกรรมการเรียนรู้สำหรับนักเรียน แนะนำขั้นตอนการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ แนวปฏิบัติระหว่างการ ดำเนินการเรยี นรู้ แล้วจงึ ใหท้ ำแบบทดสอบก่อนเรียน 5. ในการทำกิจกรรมกล่มุ ใหแ้ บง่ นักเรียนเปน็ กล่มุ กลมุ่ ละ 4 คน จำนวนกลุ่มขน้ึ อยกู่ บั จำนวนนักเรียน ในชน้ั เรยี น และอยู่ในดุลพนิ จิ ของครู ใหค้ ละนักเรียนเกง่ ปานกลาง ออ่ น โดยสมาชิกในกลุม่ แบง่ หน้าท่ีหัวหน้า กล่มุ รองหัวหนา้ กรรมการ และเลขานุการ และเปล่ยี นแปลงหน้าทข่ี องสมาชกิ กลมุ่ ในช่ัวโมงถดั ไป 6. ครูใชก้ ระบวนการจัดกิจกรรมการเรยี นรตู้ ามวฏั จักรการเรยี นรู้ 5 ข้นั ตามข้ันตอนดังน้ี 6.1 ข้ันสรา้ งความสนใจ (Engagement) 6.2 ขัน้ สำรวจและค้นหา (Exploration) 6.3 ขั้นอธิบายและลงข้อสรปุ (Explanation) 6.4 ขั้นขยายความรู้ (Elaboration) 6.5 ข้นั ประเมิน (Evaluation) 7. ขณะนักเรียนทำกิจกรรมครูมีหน้าที่ให้คำแนะนำ และเป็นผู้อานวยความสะดวกในการจัดกิจกรรมการ เรียนรู้ เน้นย้ำให้นักเรียนปฏิบัติกิจกรรมด้วยความตั้งใจ ซื่อสัตย์ มีความรับผิดชอบ และร่วมมือกันทำงาน ภายในกลมุ่ จงึ จะทำใหก้ ารเรยี นร้โู ดยใช้ชดุ กจิ กรรมการเรียนรูน้ ้เี กิดประโยชน์สูงสุด 8. เมื่อนักเรียนปฏิบัตกิ ิจกรรมครบถ้วนให้ทำแบบทดสอบหลงั เรยี น พร้อมทั้งให้นักเรียนเปรยี บเทยี บคะแนน กอ่ นเรียนและหลงั เรียนว่ามคี วามกา้ วหน้ามากเพยี งใด 9. หากนักเรยี นบางคนเรียนไม่ทันในบทเรยี น ครคู วรให้คาแนะนำ มอบหมายใหศ้ ึกษาเพิ่มเติมเวลาว่าง หรือใน คาบเสรมิ

จ คำแนะนำการใชช้ ุดกจิ กรรมสาหรบั นักเรียน ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ รายวิชา ว31242 ชีววิทยา 2 เรื่อง ยีนและโครโมโซม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 เรื่อง โครโมโซมใช้เวลาในการศกึ ษา 3 ชวั่ โมง นักเรียนสามารถศึกษาและทาความเข้าใจโดยปฏิบัตติ ามข้ันตอนด้วย ความซ้อื สัตย์และตัง้ ใจ ดังนี้ 1. นักเรียนฟงั การชแี้ จงบทบาทของตนเองในระหว่างการดำเนนิ กิจกรรมจากครผู ้สู อน อ่านคำชแี้ จง คำแนะนาการใช้ชดุ กิจกรรมการเรียนรู้ 2. ศึกษาขั้นตอนการใชช้ ดุ กิจกรรมการเรยี นรู้ 3. ทำแบบทดสอบกอ่ นเรียน จำนวน 10 ขอ้ เพอื่ ตรวจสอบความรู้ 4. ปฏิบตั กิ ิจกรรมตามขน้ั ตอนในชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้ 5. เมอื่ ปฏบิ ตั ิกิจกรรมต่างๆตามใบกิจกรรม ใบความรู้ เสรจ็ เรียบรอ้ ยแล้ว สามารถตรวจคาตอบได้จาก เฉลยซ่งึ อยูท่ า้ ยเล่ม 6. ทำแบบทดสอบหลงั เรยี น จำนวน 10 ข้อ 7. ตรวจคำตอบจากเฉลยแบบทดสอบหลงั เรยี น พรอ้ มท้ังเปรยี บเทยี บคะแนนก่อนเรยี นและหลังเรียน วา่ ตนเองมคี วามกา้ วหนา้ มากเพยี งใด ซึ่งสามารถดเู ฉลยไดจ้ ากท้ายบทเรยี น 8. นักเรียนต้องทำแบบทดสอบหลังเรียนให้ได้ร้อยละ 80 ขึ้นไป จึงจะผ่านเกณฑ์ ถ้านักเรียนไม่ผ่าน เกณฑ์ตามท่กี าหนด ให้ทบทวนเนื้อหา แลว้ ทำแบบทดสอบหลังเรียนอีกครัง้ 9. หากมขี ้อสงสยั ให้ขอคำอธิบาย หรือถามครูผู้สอน เพ่ือร่วมกันอภปิ รายและสรุปข้อสงสัยน้ันๆ

ฉ ข้นั ตอนการใชช้ ุดกิจกรรมการเรียนรู้ อา่ นคำช้แี จงและคำนำ ทำแบบทดสอบก่อนเรยี น เรียนรจู้ ากชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้ ประกอบดว้ ย ใบความรู้ และ ใบความกิจกรรม ทำแบบทดสอบหลังเรยี น ประเมินผลการเรยี นรู้ ผ่านเกณฑ์ ไมผ่ า่ นเกณฑ์ ศึกศษกึ าษบาทบเรทียตน่อตไ่อปไป

1 สาระชวี วทิ ยา 2. สงิ่ มชี ีวติ กบั กระบวนการดำรงชีวิต เข้าใจการถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม การถ่ายทอดยีนบนโครโมโซม สมบัติและหน้าที่ของสาร พันธุกรรม การเกิดมิวเทชัน เทคโนโลยีทางดีเอ็นเอ หลักฐานข้อมูลและแนวคิดเกี่ยวกับวิวัฒนาการของ สง่ิ มีชวี ิต ภาวะสมดลุ ของฮารด์ ี-ไวนเ์ บิร์ก การเกิดสปชี ีส์ใหม่ ความหลากหลายทางชวี ภาพกำเนิด ของสิ่งมชี วี ิต ความหลากหลายของสงิ่ มีชวี ิต และอนุกรมวธิ าน รวมท้งั นำความรู้ไปใชป้ ระโยชน์ผลการเรยี นรู้ 1. อธิบายการถ่ายทอดยีนบนโครโมโซม และยกตัวอย่างลักษณะทางพันธุกรรมที่ถกู ควบคุมด้วยยนี บนออโตโซมและยีนบนโครโมโซมเพศ 2. อธิบายการถ่ายทอดยีนบนโครโมโซม และยกตัวอย่างลักษณะทางพันธุกรรมที่ถูกควบคุมด้วยยนี บนออโตโซมและยนี บนโครโมโซมเพศ 3. อธิบายการถ่ายทอดยีนบนโครโมโซม และยกตัวอย่างลักษณะทางพันธุกรรมที่ถูกควบคุมด้วยยีน บนออโตโซมและยีนบนโครโมโซมเพศ

2 จดุ ประสงค์การเรียนรู้ 1. สบื คน้ ขอ้ มูล อภิปรายและอธบิ ายรปู ร่าง ลักษณะของโครโมโซมในเซลลร์ ่างกาย 2. สืบค้นขอ้ มลู อภิปรายและสรุปเกี่ยวกบั จำนวนโครโมโซมของสิ่งมชี วี ิตตา่ งชนดิ กัน 3. สบื ค้นขอ้ มูล อภปิ รายและอธบิ ายสว่ นประกอบของโครโมโซม สาระการเรยี นรู้ 1. รูปรา่ ง ลกั ษณะ และจำนวนโครโมโซม 2. สว่ นประกอบของโครโมโซม

3 สาระสำคญั โครโมโซมมขี นาดและรูปร่างแตกตา่ งกนั โดยการแบ่งรูปร่างและลักษณะของโครโมโซมอาศยั ตำแหน่ง ของเซนโทรเมียร์ โครโมโซมบางแท่งมีตำแหน่งของเซนโทรเมียร์อยู่ตรงกลางของโครโมโซม ทำให้แขน 2 ข้าง โครโมโซมยาวเท่ากนั บางแท่งเซนโทรเมียร์ค่อนไปทางปลายด้านใดดา้ นหนึ่งทาให้แขนดา้ นหนึ่งยาว อีกด้าน หนึ่งสั้น บางแท่งตาแหน่งของเซนโทรเมียร์ อยู่ด้านปลายสุดของโครโมโซมด้านใดด้านหนึ่งทาให้มแี ขนเพียง ข้างเดียว สิ่งมีชีวิตแต่ละชนิดมีจานวนโครโมโซมไม่เท่ากัน แต่สิ่งมีชีวิตบางชนิดอาจจะมีจำนวนโครโมโซม เท่ากัน เชน่ สนุ ขั และไก่ มีจำนวนโครโมโซม 78 แท่งเท่ากนั ในพืช เช่น กล้วย และแตงโมมจี ำนวนโครโมโซม 22 แท่งเท่ากัน จำนวนโครโมโซมนั้นไม่มีความสัมพันธก์ ับระดับความซับซ้อนของสิ่งมีชีวิต เช่น ไก่มีจำนวน โครโมโซมมากกวา่ คน แต่โครงสร้างของคนมีความซบั ซ้อนมากกวา่ ไก่ แมลงวัน แมลงหวี่ ยุงก้นปล่องและผง้ึ เป็นแมลงเหมือนกันมีความซับซ้อนของโครงสร้างใกล้เคียงกันแต่จานวนโครโมโซมแตกต่างกัน โครโมโซม ประกอบด้วยโปรตีน และ DNA โดยมีโปรตีนประมาณ 2 ใน 3 ของโครโมโซม โปรตีนในโครโมโซมมีหน้าที่ แตกต่างกัน เช่น โปรตีนบางชนดิ ช่วยในการขดตัวของ DNA บางชนิดเกี่ยวข้องกับกระบวนการจาลองตัวเอง ของ DNA บางชนิดเกี่ยวข้องกับการแสดงออกของยีน ส่วนของสาย DNA ที่พันรอบโปรตีนฮิสโตน เรียกว่า นิวคลีโอโซม โครโมโซมของยคู าริโอตจะมลี ักษณะเป็นสายยาว แต่ของโพรคาริโอต จะมีลักษณะเป็นวงแหวน และมขี นาดเล็กมาก

4 แบบทดสอบกอ่ นเรียน เรอื่ ง โครโมโซม คำชี้แจง 1. แบบทดสอบแบบปรนยั มีจำนวน 10 ข้อ (คะแนนเตม็ 10 คะแนน) 2. ใหน้ ักเรยี นเลอื กคำตอบ แล้วทำเครอื่ งหมายกากบาท (X) ลงในกระดาษคำตอบ 1. ขณะทม่ี ีการแบ่งเซลล์ จะเห็นโครโมโซมได้ชดั เจนในระยะใด ก. อนิ เทอร์เฟส ข. โพรเฟส ค. เมทาเฟส ง. แอนาเฟส 2. โปรตีนท่มี ักพบอยใู่ นโครโมโซม คอื ข้อใด ก. โปรตนี โกลบลู นิ ข. โปรตนี อลั บมู นิ ค. โปรตนี ฮิสโทน ง. โปรตนี กลูเตลิน 3. ขอ้ ใดไม่ถกู ตอ้ งเกีย่ วกับส่วนประกอบของโครโมโซม ก. โครโมโซมของยูคาริโอตประกอบด้วย DNA ข. โครโมโซมของยูคาริโอตประกอบด้วยโปรตนี 1 ใน 3 สว่ น ค. โครโมโซมของยูคาริโอตประกอบดว้ ยโปรตนี และ DNA ง. โครโมโซมของยูคาริโอตประกอบด้วยโปรตีนฮสิ โตน และนอนฮสิ โตน 4. โปรตีนฮิสโตนมีองค์ประกอบส่วนใหญเ่ ป็นกรดอะมโิ นชนดิ ใดและมีสมบตั ิอยา่ งไร ก. กรดอะมิโนทีม่ ีประจุลบ มีสมบตั ใิ นการเกาะจบั กบั สาย DNA ทม่ี ปี ระจบุ วก ข. กรดอะมโิ นทีม่ ปี ระจุบวก มีสมบัติในการเกาะจบั กบั สาย DNA ที่มีประจลุ บ ค. กรดอะมิโนท่ีมปี ระจลุ บ มีสมบตั ใิ นการสร้างศกั ยสมดุลของโครโมโซม ง. กรดอะมโิ นท่ีมีประจุบวก มีสมบัตใิ นการสร้างลักษณะทางพันธุกรรม 5. นิวคลีโอโซม (nucleosome) คือ ส่วนใดของโครโมโซม ก. ส่วนของ DNA ทพ่ี นั รอบโปรตนี ข. ส่วนของ DNA ทย่ี ืดยาวออกเปน็ เสน้ ค. ส่วนของ DNA ทเ่ี ป็นเสน้ คปู่ ระกบกัน ง. ส่วนของ DNA ทค่ี ลายเกลยี วออกจากกัน

5 6. ขอ้ ใดเป็นองค์ประกอบของนิวคลโี อโซม ก. ฮิสโตน และ ไรโบโซม ข. ฮิสโตน และ DNA ค. DNA และ ไรโบโซม ง. ฮิสโตน, DNA และ ไรโบโซม 7. การศกึ ษาโครโมโซมของคน มีการเลือกเซลลช์ นดิ ต่าง ๆ เพ่ือทำการศกึ ษา ท้งั นีเ้ พราะเซลลแ์ ตล่ ะชนดิ มี ความเหมาะสมตามวตั ถปุ ระสงค์แตกตา่ งกนั การเลอื กเซลลศ์ ึกษาในขอ้ ใดทไี่ ม่ถกู ตอ้ ง ก. ตรวจมะเร็งในเซลลเ์ ม็ดเลือดขาวจะใชเ้ ซลลไ์ ขกระดกู ข. ศกึ ษาลักษณะ ขนาด จานวนโครโมโซมเพอ่ื ทาคาริโอไทปใ์ ช้ลิมโฟไซต์ ค. ศึกษาความผิดปกตทิ างพันธกุ รรมใช้เซลล์กลา้ มเน้อื ง. วินจิ ฉัยความผดิ ปกตหิ รือโรคบางอย่างของทารกใช้ชน้ิ เนอ้ื รก 8. คาว่า \"จโี นม\" มีความหมายสอดคลอ้ งกับขอ้ ใด ก. สารพันธกุ รรมของสิ่งมชี ีวิต ข. โครโมโซมในเซลล์รา่ งกาย ค. ลักษณะทางพนั ธกุ รรมท้ังหมดของสง่ิ มชี ีวติ ง. ขอ้ มลู พนั ธุกรรมทงั้ หมดของสง่ิ มชี วี ิต 9. ออโตโซม (autosome) คอื ข้อใด ก. โครโมโซมที่เพ่ิมขึน้ จากปกติ ข. โครโมโซมทไี่ ม่ใชโ่ ครโมโซมเพศ ค. ออรแ์ กเนลลท์ ส่ี ามารถเพ่มิ จานวนขน้ึ เองได้ ง. เซลลท์ ่ีสามารถเพิม่ จานวนเซลล์ดว้ ยตวั เองได้ 10. ข้อใดเปน็ หนา้ ทีข่ องออโตโซม (autosome) ในสง่ิ มชี ีวติ ส่วนใหญ่ ก. ควบคมุ การกำหนดเพศในสงิ่ มีชีวติ จาพวกสตั ว์ ข. ควบคุมการกำหนดเพศและลักษณะของส่งิ มชี ีวติ ทั้งพชื และสตั ว์ ค. ควบคมุ การจับค่ขู องยนี หรอื การจับค่ขู องโครโมโซม ง. ควบคุมลกั ษณะของส่งิ มชี วี ติ และไมค่ อ่ ยปรากฏวา่ เกยี่ วข้องกบั การกาหนดเพศเทา่ ใดนัก

6 กระดาษคาตอบแบบทดสอบกอ่ นเรียน เรอื่ ง การถ่ายทอดยีนและโครโมโซม ชอื่ ..........................................................................ช้นั ................เลขท่.ี ................ ขอ้ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 เกณฑก์ ารประเมิน คะแนนระหวา่ ง 9 - 10 อยใู่ นเกณฑ์ ดีมาก คะแนนระหวา่ ง 7 - 8 อยู่ในเกณฑ์ ดี คะแนนระหวา่ ง 5 - 6 อย่ใู นเกณฑ์ พอใช้ คะแนนระหวา่ ง 0 - 4 อยู่ในเกณฑ์ ปรบั ปรุงแก้ไข แบบทดสอบมจี านวน 10 ขอ้ นักเรยี นตอบถูกต้อง..............ข้อ

6 ใบความรูท้ ี่ 1 รปู ร่าง ลักษณะ และจำนวนโครโมโซม นกั เรียนไดท้ ราบมาแล้วว่าเซลลท์ ่ียงั ไม่มีการแบ่งเซลล์นั้น โครโมโซมจะมีลักษณะเป็นเส้นเล็กยาวขด พันกันอยู่ภายในนิวเคลียสเรียกว่า โครมาทิน เมื่อมีการแบ่งเซลล์ โครโมโซมจะจำลองตัวเองเป็นเส้นที่ เหมอื นกนั ทุกประการในระยะอินเตอร์เฟส แลว้ จึงขดสัน้ และหนาขน้ึ สามารถเหน็ ไดอ้ ยา่ งชัดเจนที่สุดในระยะ เมทาเฟส จากการยอ้ มดว้ ยสีย้อม DNA เชน่ สีแอซโี ทคาร์มีน หรือ ฮีมาทอซลิ ิน เปน็ ตน้ สิ่งมีชวี ติ ชนดิ หน่ึงอาจ มีโครโมโซมที่มรี ูปร่างแบบเดียวหรอื หลายแบบกไ็ ด้ นักเรียนสามารถศึกษา โครโมโซมแบบต่าง ๆ ได้ดังภาพ ขา้ งล่าง ภาพท่ี 1 โครโมโซม (ที่มา : http://www.biologycorner.com/bio1/celldivision-chromosomes.html )

7 ในสิ่งมีชีวิตที่เซลล์ร่างกาย มีโครโมโซม 2 ชุด เรียกว่า ดิพลอยด์ เช่น คน โดยโครโมโซมชุดหนึ่งได้ รับมาจากพ่อ อีกชุดหน่งึ ได้รบั มาจากแม่ เม่อื มกี ารแบ่งเซลล์แบบไมโอซิส โครโมโซมที่เป็นคู่กันจะมาเข้าคู่กัน แล้วแยกออกจากกันไปสู่เซลล์ลูกที่สร้างขึ้น เมื่อเสร็จสิ้นการแบ่งเซลล์แบบไมโอซิส โครโมโซมในเซลล์ลูกที่ เกิดขึ้นจะลดลงครึ่งหนึ่งเรียกว่า แฮพลอยด์ โดยทั่วไปแล้วสิ่งมีชีวิตแต่ละสปีชีส์จะมีจานวนโครโมโซมคงที่ ดังตารางข้างล่างน้ี ตารางท่ี 1 จานวนโครโมโซมในเซลลร์ ่างกายของส่ิงมีชีวติ ต่าง ๆ

8 ภาพท่ี 2 สว่ นประกอบของโครโมโซม

9 รูปภาพท่ี องค์ประกอบของโครโมโซม (ทีม่ า : http://images1.clinicaltools.com/images/gene/chromosome2_large.jpg ) ภาพที่ 4 แสดงโครโมโซมของมนษุ ย์

10 โครโมโซมของมนษุ ย์ โครโมโซมของมนุษย์มีจานวน 23 คู่นั้น แบ่งเป็นเป็น ออโตโซม 22 คู่ อีก1คู่เป็น โครโมโซมเพศ ใน หญิงจะเป็น XX ในชายจะเป็น XY โดยโครโมโซม Y จะมขี นาดเล็กและมียนี อยู่เลก็ น้อย ได้แก่ ยนี ทค่ี วบคุมขน บนใบหูกอ็ ยู่บนโครโมโซม Y ดงั น้นั ลกั ษณะการมขี นบนหูจะถกู ถา่ ยทอดโดยตรง จากพ่อ ไปยังลูกชายสืบต่อไป ยังหลานชาย และสบื ตอ่ ไปเรือ่ ยๆในทายาทท่เี ปน็ ชาย ดงั นนั้ การมขี นทห่ี จู งึ ไมป่ รากฏในลูกสาวหรอื หลานสาว ส่วนลักษณะทางพันธุกรรมที่อยู่บนโครโมโซม X ได้แก่ ตาบอดสี เลือดไหลไม่หยุด (haemophilia) ผชู้ ายมี โครโมโซม X เพียงแทง่ เดียว ส่วนอีกแทง่ เปน็ โครโมโซม Y ดังน้ัน แมไ้ ด้รบั ยีนด้อยที่ผิดปกติติดมากับ โครโมโซม X เพียงตวั เดียว กส็ ามารถแสดงลกั ษณะทางพนั ธุกรรมน้นั ออกมาได้ ส่วนผหู้ ญงิ มี โครโมโซม X อยู่ 2 แท่ง ถ้าได้รับยีนด้อยที่ผิดปกตติ ิดมากับ โครโมโซม X 1 แท่ง ก็จะยังไม่แสดง อาการของโรคพันธุกรรมให้ ปรากฏ ทั้งนี้เพราะยีนปกตทิ ี่เหลอื อีกตัวจะข่มลักษณะด้อยเอาไว้ ดังนั้นเราจะพบ ตาบอดสีในผู้ชายมากกว่า ผู้หญงิ การที่ลูกจะเป็นชายหรือหญิงนั้นขึ้นอยู่กับโครโมโซมเพศที่ได้รับจากพ่อ เนื่องจากแม่ให้ได้เฉพาะ โครโมโซม X ถ้าลกู ไดร้ บั โครโมโซม Y จากพ่อกจ็ ะเปน็ ลกู ชาย ถ้าได้รับโครโมโซม X จากพ่อกจ็ ะเป็นลกู สาว ใน ลกู ชายนนั้ จะไดร้ ับ โครโมโซม Y จากพ่อเท่าน้นั (เพราะแมไ่ มม่ โี ครโมโซม Y ) เพราะฉะนน้ั โครโมโซม X ก็จะ ไดร้ บั จากแมเ่ ท่านน้ั ดงั นน้ั หากลกู ชายตาบอดสี แสดงว่าแมม่ ลี ักษณะตาบอดสแี ฝงตวั อยู่ในโครโมโซม X อยา่ ง น้อย 1 ตวั ของแม่ และหากชายที่ตาบอดสีมีลกู สาว ลักษณะนั้นตาบอดสีกจ็ ะแฝงไปยัง โครโมโซม X 1 ตัว ที่ ได้ถ่ายทอดไปยังลกู สาวอย่างแนน่ อน

11 กจิ กรรมที่ 1 รปู ร่าง ลักษณะ และจำนวนโครโมโซม คำช้ีแจง ให้นักเรยี นตอบคำถามตอ่ ไปน้ใี ห้ถูกตอ้ งสมบูรณ์ (คะแนนเต็ม 10 คะแนน) 1. จากศึกษาการติดตามการเปลี่ยนแปลงของโครโมโซมขณะที่มีการแบ่งเซลล์แบบไมโทซิส และไมโอซิส จะ เห็นโครโมโซมชัดเจนมากในระยะใด เซลล์ลูกที่ได้จากการแบ่งเซลล์แบบไมโทซิสและไมโอซิส จะมีจำนวน โครโมโซมจากเซลลต์ ้งั ตน้ กบั เซลล์ลกู เปน็ อย่างไร (2 คะแนน) .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. 2. โครโมโซมในเซลล์รา่ งกายของสิ่งมชี ีวิตจะมีขนาด และรูปรา่ งเป็นอย่างไร (2 คะแนน) .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. 3. การแบง่ รปู ร่าง และลักษณะของโครโมโซมอาศยั โครงสรา้ งใดเป็นเกณฑใ์ นการแบง่ (2 คะแนน) .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. 4. จานวนโครโมโซมในเซลลร์ า่ งกายของส่ิงมชี ีวติ มีจานวนโครโมโซมเท่ากนั หรือไม่อย่างไร (2 คะแนน) .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. 5. จานวนโครโมโซมในเซลล์รา่ งกายของสิง่ มีชีวิตมคี วามสัมพันธก์ บั ระดบั ความซับซอ้ นของสิ่งมีชีวติ หรือไม่ (2 คะแนน) .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. กิจกรรมมีจำนวน 5 ข้อ นักเรียนตอบถกู ต้อง ........... ข้อ เกณฑก์ ารประเมิน ดมี าก ดี คะแนนระหวา่ ง 9 - 10 อยู่ในเกณฑ์ คะแนนระหวา่ ง 7 - 8 อยใู่ นเกณฑ์ พอใช้ คะแนนระหว่าง 5 - 6 อยใู่ นเกณฑ์ ปรบั ปรงุ แก้ไข คะแนนระหวา่ ง 0 - 4 อย่ใู นเกณฑ์

12 ใบความรทู้ ี่ 2 ส่วนประกอบของโครโมโซม ภาพท่ี 5 ส่วนประกอบโครโมโซม https://sites.google.com/site/phanthukrrmhxmhwan/4 ถา้ หากจะประมาณสัดส่วนระหว่าง DNA และโปรตีนทเี่ ป็นองค์ประกอบของโครโมโซมของยูคาริโอต จะพบว่าประกอบด้วย DNA 1 ใน 3 และอีก 2 ใน 3 เป็นโปรตีน โดยส่วนที่เป็นโปรตีนจะเป็น ฮิสโตน (histone) และนอนฮสิ โตน (non-histone) อย่างละประมาณเท่าๆกัน ในปี พ.ศ. 2427 นักวทิ ยาศาสตรพ์ บว่าฮสิ โตนเป็นโปรตีนทีม่ อี งคป์ ระกอบส่วนใหญเ่ ปน็ กรดอะมโิ นท่ีมี ประจบุ วก เชน่ ไลซนี และอาร์จินนี ทำให้มสี มบตั ิในการเกาะจบั กับสาย DNA ซ่งึ มีประจุลบไดเ้ ปน็ อย่างดี และ ทาให้เกิดการสร้างสมดุลของประจุ ของโครมาทินด้วย โดยการที่สาย DNA พันรอบกลุ่มโปรตนี ฮิสโตนคล้าย เม็ดลูกปัด เรียกโครงสร้างนี้ว่า นิวคลีโอโซม (nucleosome) โดยจะมีฮิสโตนบางชนิดเชื่อมต่อระหว่างเม็ด ลูกปัดแตล่ ะเม็ด ดงั ภาพที่ 6

13 ภาพท่ี 6 DNA และฮสิ โตนที่ประกอบกันเปน็ โครโมโซมของยคู ารโิ อต ส่วนของโปรตีนนอนฮิสโตนนั้นมีมากมายหลายชนิด อาจเป็นร้อยหรือพันชนิด ขึ้นอยู่กับชนิดของ สงิ่ มชี วี ติ โดยโปรตีนเหลา่ นจ้ี ะมีหน้าทแี่ ตกต่างกนั ไป บางชนิดมีหนา้ ท่ชี ว่ ยในการขดตัวของ DNA หรือบางชนิด กเ็ กย่ี วขอ้ งกบั กระบวนการจาลองตวั เองของ DNA (DNA replication) หรือการแสดงออกของยีน เปน็ ต้น สาหรับในโพรคาริโอต เช่น แบคทีเรีย E. coli มีจานวนโครโมโซมชุดเดียว เป็นรูปวงแหวนอยู่ใน ไซโตพลาสซึม ประกอบด้วย DNA 1 โมเลกุล และไม่มีฮิสโตนเป็นองค์ประกอบสารพันธุกรรมทั้งหมดของ ส่ิงมีชีวิตชนิดหน่งึ ๆ เรียกวา่ จโี นม (genome) จากการศกึ ษาพบว่า สิ่งมชี ีวิตแตล่ ะชนิดมีขนาดของจีโนมและ จำนวนยีนแตกตา่ งกัน ดังตารางขา้ งลา่ งนี้ ตารางที่ 3 แสดงขนาดจีโนมของสง่ิ มีชีวิตชนิดตา่ ง ๆ

14 กิจกรรมที่ 2 สว่ นประกอบของโครโมโซม คำชี้แจง ให้นักเรียนตอบคาถามตอ่ ไปนี้ใหถ้ ูกต้องสมบรู ณ์ (คะแนนเตม็ 10 คะแนน) 1. โครโมโซมมีสว่ นประกอบอะไรบา้ ง (3 คะแนน) .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. 2. นิวคลโี อโซม คืออะไร (2 คะแนน) .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. 3. โครโมโซมของยูคาริโอต และโพรคาริโอตมลี ักษณะอยา่ งไร (3 คะแนน) .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. 4. จโี นม (genome) คอื อะไร (2 คะแนน) .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. กจิ กรรมมีจำนวน 4 ขอ้ นกั เรียนตอบถูกต้อง ........... ข้อ เกณฑ์การประเมนิ ดีมาก ดี คะแนนระหว่าง 9 - 10 อยูใ่ นเกณฑ์ คะแนนระหวา่ ง 7 - 8 อยู่ในเกณฑ์ พอใช้ คะแนนระหว่าง 5 - 6 อยใู่ นเกณฑ์ ปรับปรงุ แก้ไข คะแนนระหว่าง 0 - 4 อยูใ่ นเกณฑ์

15

16

17

18

19 แบบทดสอบหลังเรยี น เร่อื ง โครโมโซม คำชีแ้ จง 1. แบบทดสอบแบบปรนยั มีจานวน 10 ข้อ (คะแนนเต็ม 10 คะแนน) 2. ใหน้ ักเรยี นเลือกคำตอบ แล้วทาเคร่ืองหมายกากบาท (X) ลงในกระดาษคำตอบ 1. โปรตีนฮสิ โตนมอี งคป์ ระกอบส่วนใหญ่เปน็ กรดอะมิโนชนิดใดและมีสมบตั อิ ย่างไร ก. กรดอะมโิ นท่ีมปี ระจลุ บ มีสมบตั ใิ นการเกาะจับกบั สาย DNA ทีม่ ปี ระจุบวก ข. กรดอะมิโนที่มปี ระจบุ วก มสี มบตั ใิ นการเกาะจบั กบั สาย DNA ทมี่ ปี ระจุลบ ค. กรดอะมิโนทม่ี ีประจลุ บ มีสมบัตใิ นการสร้างศกั ยสมดลุ ของโครโมโซม ง. กรดอะมิโนที่มีประจุบวก มีสมบัตใิ นการสร้างลักษณะทางพันธกุ รรม 2. ข้อใดเป็นองค์ประกอบของนิวคลโี อโซม ก. ฮสิ โตน และ ไรโบโซม ข. ฮิสโตน และ DNA ค. DNA และ ไรโบโซม ง. ฮสิ โตน, DNA และ ไรโบโซม 3. คำว่า \"จโี นม\" มคี วามหมายสอดคลอ้ งกบั ข้อใด ก. สารพันธกุ รรมของส่งิ มีชวี ติ ข. โครโมโซมในเซลล์ร่างกาย ค. ลักษณะทางพนั ธกุ รรมทัง้ หมดของส่งิ มชี วี ิต ง. ข้อมูลพนั ธกุ รรมทัง้ หมดของส่งิ มีชวี ิต 4. การศึกษาโครโมโซมของคน มกี ารเลอื กเซลลช์ นดิ ตา่ ง ๆ เพอ่ื ทาการศึกษา ทัง้ นีเ้ พราะเซลล์แต่ละชนดิ มี ความเหมาะสมตามวตั ถปุ ระสงค์แตกต่างกัน การเลือกเซลล์ศกึ ษาในขอ้ ใดที่ไมถ่ กู ต้อง ก. ตรวจมะเร็งในเซลลเ์ ม็ดเลอื ดขาวจะใช้เซลล์ไขกระดูก ข. ศึกษาลักษณะ ขนาด จานวนโครโมโซมเพ่ือทาคารโิ อไทป์ใชล้ มิ โฟไซต์ ค. ศึกษาความผิดปกติทางพันธุกรรมใช้เซลล์กลา้ มเน้อื ง. วนิ ิจฉัยความผดิ ปกติหรือโรคบางอยา่ งของทารกใช้ชิน้ เนื้อรก 5. โปรตนี ที่มักพบอยใู่ นโครโมโซม คอื ข้อใด ก. โปรตนี โกลบูลิน ข. โปรตนี อลั บูมิน ค. โปรตนี ฮสิ โทน ง. โปรตนี กลูเตลิน

20 6. ออโตโซม (autosome) คือ ขอ้ ใด ก. โครโมโซมทเี่ พ่ิมขึน้ จากปกติ ข. โครโมโซมทไ่ี มใ่ ชโ่ ครโมโซมเพศ ค. ออร์แกเนลลท์ ี่สามารถเพม่ิ จานวนข้ึนเองได้ ง. เซลล์ท่ีสามารถเพ่มิ จานวนเซลลด์ ้วยตวั เองได้ 7. ข้อใดเปน็ หน้าทข่ี องออโตโซม (autosome) ในส่ิงมีชีวิตสว่ นใหญ่ ก. ควบคมุ การกำหนดเพศในสิ่งมชี วี ติ จำพวกสัตว์ ข. ควบคมุ การกาหนดเพศและลักษณะของส่ิงมชี วี ติ ทง้ั พชื และสัตว์ ค. ควบคุมการจับคู่ของยนี หรอื การจับคู่ของโครโมโซม ง. ควบคมุ ลกั ษณะของสิ่งมีชวี ติ และไม่คอ่ ยปรากฏว่าเกย่ี วขอ้ งกบั การกำหนดเพศเท่าใดนกั 8. ขณะทีม่ กี ารแบ่งเซลล์ จะเห็นโครโมโซมได้ชัดเจนในระยะใด ก. อนิ เทอรเ์ ฟส ข. โพรเฟส ค. เมทาเฟส ง. แอนาเฟส 9. นิวคลโี อโซม (nucleosome) คอื สว่ นใดของโครโมโซม ก. สว่ นของ DNA ทพี่ ันรอบโปรตีน ข. ส่วนของ DNA ที่ยดื ยาวออกเป็นเส้น ค. ส่วนของ DNA ท่เี ปน็ เสน้ คปู่ ระกบกัน ง. สว่ นของ DNA ทคี่ ลายเกลียวออกจากกัน 10. ข้อใดไมถ่ กู ต้องเก่ยี วกบั ส่วนประกอบของโครโมโซม ก. โครโมโซมของยคู ารโิ อตประกอบดว้ ย DNA ข. โครโมโซมของยคู าริโอตประกอบดว้ ยโปรตีน 1 ใน 3 ส่วน ค. โครโมโซมของยูคาริโอตประกอบดว้ ยโปรตนี และ DNA ง. โครโมโซมของยูคารโิ อตประกอบด้วยโปรตีนฮิสโตน และนอนฮิสโตน

21 กระดาษคำตอบแบบทดสอบหลงั เรียน เรื่อง โครโมโซม ชือ่ ..........................................................................ชั้น................เลขที.่ ................ ขอ้ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 แบบทดสอบมจี ำนวน 10 ขอ้ นกั เรยี นตอบถูกต้อง..............ข้อ เกณฑก์ ารประเมิน คะแนนระหวา่ ง 9 - 10 อยู่ในเกณฑ์ ดีมาก คะแนนระหว่าง 7 - 8 อยูใ่ นเกณฑ์ ดี คะแนนระหว่าง 5 - 6 อยูใ่ นเกณฑ์ พอใช้ คะแนนระหวา่ ง 0 - 4 อยู่ในเกณฑ์ ปรบั ปรุงแก้ไข

22 ภาคผนวก ก

23 เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน เรอื่ ง โครโมโซม ข้อ คำตอบ ข้อ คำตอบ 1ค6ข 2ค7ค 3ข8ง 4ข9ข 5 ก 10 ง

24 ภาคผนวก ข

25 แนวคำตอบกิจกรรมท่ี 1 กิจกรรมที่ 1 รูปรา่ ง ลักษณะ และจำนวนโครโมโซม คำชี้แจง ใหน้ กั เรยี นตอบคาถามตอ่ ไปนใี้ ห้ถูกต้องสมบูรณ์ (คะแนนเตม็ 10 คะแนน) 1. จากศึกษาการตดิ ตามการเปลี่ยนแปลงของโครโมโซมขณะที่มี การแบ่งเซลล์แบบไมโทซสิ และไมโอซสิ จะ เห็นโครโมโซมชัดเจนมากในระยะใด เซลล์ลูกที่ได้จากการแบ่งเซลล์แบบไมโทซิส และไมโอซิส จะมีจำนวน โครโมโซมจากเซลล์ต้ังต้น กบั เซลลล์ ูกเป็นอยา่ งไร .........จากศึกษาการตดิ ตามการเปลีย่ นแปลงของโครโมโซมขณะท่มี ี การแบ่งเซลลแ์ บบไมโทซสิ และไมโอซสิ จะ เห็นโครโมโซมชัดเจนมากในระยะเมทาเฟส และเซลล์ลูกที่ได้จากการแบ่งเซลล์แบบไมโทซิสจะมีจำนวน โครโมโซมเท่ากับเซลล์ตั้งต้น ส่วนเซลล์ลูกที่ได้จากการแบ่งเซลล์แบบไมโอซิส มีจานวนโครโมโซมลดลง ครงึ่ หน่ึง..... 2. โครโมโซมในเซลล์รา่ งกายของสิง่ มีชีวิตจะมีขนาด และรปู รา่ งเป็นอย่างไร ........โครโมโซมมขี นาดแตกต่างกนั และรูปรา่ งของโครโมโซมแตกตา่ งกนั ...... 3. การแบง่ รปู รา่ ง และลักษณะของโครโมโซมอาศยั โครงสรา้ งใดเปน็ เกณฑ์ในการแบ่ง .........การแบง่ รปู ร่าง และลกั ษณะของโครโมโซมอาศยั ตาแหนง่ เซนโทรเมียร์ โครโมโซมบางแทง่ มีตาแหน่งของ เซนโทรเมียร์อยู่ตรงกลางของโครโมโซม ทำให้แขน 2 ข้างโครโมโซมยาวเท่ากัน บางแท่งเซนโทรเมียร์ค่อนไป ทางปลายด้านใดดา้ นหนึง่ ทาให้แขนดา้ นหนึง่ ยาว อีกด้านหนึ่งสั้น บางแท่งตาแหน่งของเซนโทรเมยี ร์ อยู่ด้าน ปลายสดุ ของโครโมโซมดา้ นใดดา้ นหนง่ึ ทาให้มแี ขนเพียงขา้ งเดยี ว......... 4. จำนวนโครโมโซมในเซลลร์ า่ งกายของสิง่ มีชวี ติ มีจานวนโครโมโซมเท่ากันหรอื ไม่อย่างไร ...........จากตารางจำนวนโครโมโซมในเซลล์ร่างกายของสิ่งมีชีวิตจะเห็นได้ว่า ส่วนใหญ่สิ่งมีชีวิตแต่ละชนิดมี จำนวนโครโมโซมไม่เท่ากัน แต่สิ่งมีชีวิตบางชนิดจะมีจำนวนโครโมโซมเท่ากัน เช่น สุนัข และไก่มีจำนวน โครโมโซม 78 แท่งเทา่ กัน ในพชื เช่น กลว้ ย และแตงโมมีจำนวนโครโมโซม 22 แทง่ เท่ากนั ........... 5. จำนวนโครโมโซมในเซลล์รา่ งกายของสิ่งมชี วี ติ มคี วามสมั พนั ธ์กับระดับความซับซอ้ นของสิง่ มีชวี ิตหรือไม่ .........จำนวนโครโมโซมในเซลลร์ ่างกายของส่ิงมีชีวิตไมน่ ่าจะมคี วามสมั พนั ธ์กับระดบั ความซับซอ้ นของสิ่งมีชีวิต เช่น ไก่มีจำนวนโครโมโซมมากกว่าคน แต่โครงสร้างของคนมีความซับซ้อนมากกว่าไก่ แมลงวัน แมลงหว่ี ยุงกน้ ปลอ่ งและผง้ึ เปน็ แมลงเหมือนกันมีความซบั ซ้อนของโครงสรา้ งใกลเ้ คียงกัน แต่จำนวนโครโมโซม แตกตา่ งกัน........

26 แนวคำตอบกิจกรรมที่ 2 กจิ กรรมท่ี 2 สว่ นประกอบของโครโมโซม ชแ้ี จง ใหน้ ักเรียนตอบคาถามต่อไปนีใ้ ห้ถูกต้องสมบรู ณ์ (คะแนนเตม็ 10 คะแนน) 1. โครโมโซมมสี ่วนประกอบอะไรบ้าง ...........โครโมโซมประกอบด้วยโปรตีน และ DNA โดยมีโปรตีนประมาณ 2 ใน 3 ของโครโมโซม โปรตีนใน โครโมโซมมีหน้าที่แตกต่างกัน เช่น โปรตีนบางชนิดช่วยในการขดตัวของ DNA บางชนิดเกี่ยวข้องกับ กระบวนการจาลองตวั เองของ DNA บางชนดิ เกยี่ วข้องกบั การแสดงออกของยนี ........ 2. นิวคลีโอโซม คืออะไร .............สว่ นของสาย DNA ทพ่ี ันรอบโปรตีนฮิสโตน เรียกวา่ นวิ คลีโอโซม.......... 3. โครโมโซมของยคู าริโอต และโพรคารโิ อตมีลักษณะอย่างไร ..........โครโมโซมของยูคาริโอตจะมีลักษณะเป็นสายยาว แต่ของโพรคาริโอต จะมีลักษณะเป็นวงแหวนและมี ขนาดเล็กมาก........... 4. จโี นม (genome) คอื อะไร ..........จีโนม (genome) คือ สารพันธุกรรมทั้งหมดของสิ่งมีชีวิตหนึ่ง ๆ และสิ่งมีชีวิตแต่ละชนิดมีขนาดของ จโี นมและจานวนยีนแตกต่างกัน.........

27 ภาคผนวก ค

28 เฉลยแบบทดสอบหลงั เรียน เรอื่ ง โครโมโซม ข้อ คำตอบ ข้อ คำตอบ 1ค6ข 2ค7ค 3ข8ง 4ข9ข 5 ก 10 ง

29 บรรณานกุ รม มูลนธิ ิสง่ เสริมโอลิมปิกวชิ าการและพัฒนามาตรฐานวทิ ยาศาสตร์ศกึ ษา ในพระอปุ ถมั ภ์ สมเด็จพระเจา้ พน่ี างเธอ เจ้าฟา้ กัลยาณิวฒั นา กรมหลวงนราธวิ าสราชนครนิ ทร.์ ชวี วิทยา สตั ววทิ ยา 2. พิมพค์ รัง้ ท่ี 5. กรงุ เทพฯ: ด่านสุทธาการพิมพ์, 2552. สถาบันสง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. หนังสอื เรียนรายวิชาเพม่ิ เตมิ ชีววิทยา เล่ม 4 กลมุ่ สาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร.์ พิมพ์คร้งั ท่ี 5. กรงุ เทพฯ: โรงพิมพ์ สกสค. ลาดพรา้ ว, 2557. สถาบนั สง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลย.ี ค่มู อื ครรู ายวิชาเพม่ิ เตมิ ชวี วทิ ยา เลม่ 4 กลมุ่ สาระการเรยี นรวู้ ิทยาศาสตร์. พิมพค์ รั้งที่ 5 กรงุ เทพฯ: โรงพิมพ์ สกสค. ลาดพร้าว, 2554. สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี. คู่การจดั การเรียนรู้ กลมุ่ สาระการเรียนรู้ วิทยาศาสตร์. กรุงเทพฯ : โรงพมิ พ์ครุ ุสภา ลาดพรา้ ว, 2551. สมาน แกว้ ไวยุทธ. ค่มู ือเตรยี มสอบ ชีววิทยา ม.4-5-6. กรุงเทพฯ: ไฮเอ็ดพบั ลิชชิง่ , 2552. สานักงานคณะกรรมการการศกึ ษาข้ันพื้นฐาน. ตัวชวี้ ัดและสาระการเรยี นรูแ้ กนกลาง กลมุ่ สาระการเรียนรู้ วทิ ยาศาสตร์. กรงุ เทพฯ : ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่ง ประเทศไทย, 2551. https://www.biologycorner.com/bio1/celldivision-chromosomes.html. 25 พฤษภาคม 2559 http://images1.clinicaltools.com/images/gene/chromosome2_large.jpg 31 พฤษภาคม 2559 http://ghr.nlm.nih.gov/handbook/illustrations/chromosomestructure.jpg 4 มิถนุ ายน 2559