การเงินระหว่างประเทศ ผศ.ดร..พิทักษ์

เอกสารประกอบคาบรรยาย โครงการพัฒนาครูและบุคลากรทางการศึกษาในด้านเศรษฐศาสตร์ เรื่อง การเงินระหวา่ งประเทศ โดย ผชู้ ว่ ยศาสตราจารย์ ดร.พิทักษ์ ศรีสุขใส สาขาวิชาเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลยั สุโขทัยธรรมาธิราช

สารบญั หน้า 1. ตลาดการเงินระหว่างประเทศ 3 1.1 ตลาดเงินระหวา่ งประเทศ 3 1.2 ตลาดทุนระหวา่ งประเทศ 4 2. อตั ราแลกเปลีย่ นเงนิ ตราต่างประเทศ 6 2.1 ความหมายของอตั ราแลกเปลีย่ นเงินตราตา่ งประเทศ 6 2.2 ประเภทของอตั ราแลกเปลีย่ นเงินตราต่างประเทศ 7 2.3 การกาหนดอตั ราแลกเปลย่ี นดุลยภาพ 8 3. ปัจจยั กาหนดอตั ราแลกเปลย่ี น 13 4. ระบบอัตราแลกเปลี่ยนเงนิ ตราตา่ งประเทศ 14 5. ดุลการชาระเงินระหวา่ งประเทศ 16

3 1. ตลาดการเงินระหวา่ งประเทศ ตลาดการเงินระหวา่ งประเทศมนี ยิ าม บทบาท องคป์ ระกอบพ้ืนฐานและการแบ่งประเภทในทานอง เดยี วกับตลาดการเงินทไี่ ดอ้ ธบิ ายไวแ้ ลว้ ซึ่งได้แบ่งตลาดการเงนิ ตามระยะเวลาของการระดมทุนเปน็ ตลาดเงนิ และตลาดทนุ โดยตลาดเงนิ เป็นแหล่งระดมเงินทนุ จากเจา้ ของเงนิ ทมี่ เี หลือใชไ้ ปยังผู้ทม่ี เี งนิ ทุนไม่เพยี งพอได้ กู้ยืมซ่ึงโดยส่วนใหญเ่ ปน็ การกยู้ ืมโดยผา่ นการซื้อขายเครอ่ื งมอื ทางการเงินระยะสนั้ เชน่ พันธบัตรธนาคารแหง่ ประเทศไทย ต๋วั เงินคลงั ตว๋ั แลกเงนิ ตว๋ั สญั ญาใช้เงิน การขายหลักทรัพยแ์ บบมสี ญั ญาซอื้ คืน เปน็ ต้น ส่วนตลาด ทนุ เป็นแหลง่ ระดมเงนิ ทุนเพ่ือการกู้ยืมที่มรี ะยะเวลาเกนิ กว่าหน่ึงปขี ึน้ ไปโดยมแี หลง่ เงนิ ทุนที่สาคญั ได้แก่ ตลาดเงนิ ก้ธู นาคารพาณิชย์ ตลาดตราสารหนี้ และตลาดตราสารทุน อาจกลา่ วได้วา่ ท้งั ตลาดเงินและตลาดทนุ ตา่ งกเ็ ปน็ ชอ่ งทางของการนาเงนิ ทุนจากผู้ท่ีไมท่ ราบว่า จะนา เงินท่ตี นครอบครองอยู่ไปลงทนุ ก่อใหเ้ กดิ ผลผลิตได้อย่างไรไปให้ผกู้ ูย้ มื ทส่ี ามารถนาเงนิ ไปลงทุนเพอื่ เพ่มิ ผลผลิตอนั เปน็ การก่อใหเ้ กดิ ความเจรญิ เติบโตและเพิ่มประสิทธิภาพทางเศรษฐกจิ โดยกจิ กรรมในทง้ั สองตลาด จะสง่ ผลกระทบโดยตรงต่อความมงั่ คง่ั ของบุคคล พฤติกรรมของหน่วยธุรกจิ ผบู้ รโิ ภค และระบบเศรษฐกจิ โดยเฉพาะในโลกยคุ ปจั จบุ นั ที่การคา้ การลงทนุ ระหว่างประเทศได้เขา้ มามบี ทบาทอย่างมากทาให้ตลาดการเงนิ ไม่ไดจ้ ากดั อยูแ่ ตเ่ ฉพาะผู้กแู้ ละผ้ใู หก้ ภู้ ายในประเทศเท่านนั้ หากแต่มีการขยายขอบเขตการกยู้ มื ในระดบั ระหวา่ งประเทศด้วย ตลาดการเงินระหว่างประเทศซ่งึ ประกอบดว้ ยตลาดเงินและตลาดทุนระหว่างประเทศจงึ เปน็ เนอ้ื หาในเรือ่ งนี้ รวมถงึ อัตราแลกเปลีย่ นในตลาดเงินตราตา่ งประเทศซง่ึ จะอธบิ ายในตอนถดั ไปโดยตลาด เงนิ ตราตา่ งประเทศจัดเปน็ กลไกสาคญั ท่ีชว่ ยให้การประกอบธุรกรรมระหว่างประเทศของประเทศตา่ งๆ ไดร้ บั ความสะดวกและสามารถขยายขอบเขตได้อย่างกว้างขวางยงิ่ ขึ้น ประเทศตา่ งๆ ต่างให้ความสาคัญกบั การพฒั นาตลาดการเงินทั้งตลาดเงนิ และตลาดทนุ ประเภทตา่ งๆ ดงั ท่ไี ด้กล่าวแล้ว ทงั้ นเี้ พอื่ ใหส้ อดรบั ทันตอ่ การเปลยี่ นแปลงของการขยายตัวดา้ นธรุ กรรมทางเศรษฐกจิ ของ ประเทศตา่ งๆ ซง่ึ ทาให้มตี ลาดการเงินระหว่างประเทศทีม่ ศี กั ยภาพในการเพม่ิ ประสิทธภิ าพและมีขีด ความสามารถของการแขง่ ขนั ในระดับระหวา่ งประเทศ โดยกรณปี ระเทศไทยได้มีการพฒั นาตลาดการเงนิ อย่าง ค่อนขา้ งรวดเร็วดว้ ยการออกตราสารเพือ่ การกูย้ มื หลายรปู แบบรวมทง้ั การพฒั นาระบบการชาระเงินและระบบ สง่ มอบทม่ี ปี ระสทิ ธิภาพทาใหม้ ีตน้ ทุนการทาธรุ กรรมต่า ตลาดการเงินของไทยในปัจจุบนั จงึ ไดร้ ับการยอมรบั จากผลู้ งทนุ จากตา่ งประเทศในระดบั หนงึ่ 1.1 ตลาดเงินระหวา่ งประเทศ ตลาดเงินระหว่างประเทศหรอื ตลาดเงินออฟชอร์ (Offshore) เรมิ่ จากตลาดเงนิ ตราทป่ี ระกอบด้วย ธนาคารตา่ งๆ ทตี่ ัง้ อยู่นอกสหรัฐอเมรกิ า ณ ศนู ยก์ ลางการเงินของโลกดงั เช่นในกรงุ ลอนดอน ประเทศอังกฤษ

4 เรียกกันวา่ “ตลาดเงนิ ยโู รดอลลาร”์ และเรียกธนาคารท่ีรบั ฝากเงนิ ดอลลารส์ หรัฐทอ่ี ยู่นอกประเทศ สหรัฐอเมรกิ าเหลา่ น้ีวา่ “ยโู รแบงก”์ (Euro Banks) โดยยูโรแบงกม์ ีข้อไดเ้ ปรยี บเหนือกวา่ ธนาคารที่เปน็ ตลาด เงนิ ดอลลารส์ หรฐั ทต่ี ง้ั อยู่ในสหรัฐอเมริกาเนอ่ื งจากไมต่ อ้ งอยภู่ ายใต้การควบคุมดว้ ยกฎระเบยี บตา่ งๆ ท่ที าให้มี ต้นทุนการดาเนนิ งานทส่ี ูงกว่าจงึ ทาให้ยูโรแบงกส์ ามารถใหป้ ระโยชน์แกผ่ ฝู้ ากและผกู้ ยู้ ืมไดด้ ีกวา่ จากความไดเ้ ปรยี บของตลาดเงนิ นอกสหรฐั อเมรกิ าได้สง่ ผลให้ธนาคารกลางของสหรัฐอเมรกิ าตอ้ ง ปรบั เปลยี่ นกฎระเบียบในการกากบั ดูแลธนาคารในสหรฐั อเมรกิ าเพอ่ื เพิม่ ขีดความสามารถในการแข่งขันโดยให้ ธนาคารในสหรฐั อเมรกิ าสามารถใหบ้ รกิ ารดา้ นวิเทศธนกจิ (International Banking Facility) ซึง่ หมายถงึ การ ดาเนินธรุ กิจการเงินระหวา่ งประเทศไดโ้ ดยใหม้ ีการจัดทาบญั ชเี ฉพาะธรุ กรรมทางการเงินระหวา่ งประเทศแยก ออกจากธรุ กรรมทางการเงินในประเทศ ซึง่ ในการปรบั เปลย่ี นดงั กล่าวช่วยใหธ้ นาคารในสหรฐั อเมรกิ าสามารถ แขง่ ขนั กบั ยโู รแบงก์ไดม้ ากขน้ึ โดยมศี ูนย์กลางตลาดการเงินท่สี าคัญคือ นิวยอรก์ ซงึ่ เปน็ ตลาดทมี่ ีการซ้ือขาย ตราสารหลายชนิด ไดแ้ ก่ ตัว๋ เงนิ คลงั รัฐบาลอเมริกา (เป็นตราสารท่ีมคี วามเส่ยี งต่าท่มี รี ัฐบาลสหรฐั อเมรกิ าเปน็ ผู้คา้ ประกันการชาระหนเี้ ต็มจานวน จงึ เปน็ ทน่ี ิยมของนักลงทนุ ) ตวั๋ เงินฝาก ต๋วั แลกเงนิ ที่ธนาคารรับรอง ตรา สารพาณชิ ย์ นอกจากนี้ ยงั มีตลาดเงนิ กองทุนธนาคารกลางทน่ี ิวยอร์ค ประเทศสหรัฐอเมรกิ า ซง่ึ เป็นตลาดที่ ธนาคารพาณชิ ย์ในสหรฐั จะไปกู้ยมื มาใชร้ ักษาสภาพคล่องจากกองทุนธนาคารกลางซ่ึงเปน็ กองทนุ ท่ีได้เงนิ ทนุ จากเงินสดสารองตามกฎหมายสว่ นท่ีธนาคารพาณชิ ยต์ ้องสารองไวท้ ีธ่ นาคารกลาง โดยกองทุนธนาคารกลางจะ ให้ธนาคารพาณิชย์ทข่ี าดสภาพคลอ่ งกยู้ มื ดว้ ยอัตราดอกเบ้ียท่ีเรยี กว่า Fed Fund Rate ซง่ึ ถูกกาหนดโดย Federal Open Market Committee (FOMC) แม้ว่าจะเปน็ อตั ราดอกเบยี้ สาหรบั การกู้ยืมของธนาคาร พาณชิ ย์ทขี่ าดสภาพคลอ่ งแต่เป็นอัตราดอกเบ้ยี ระยะสั้นท่สี าคญั ในตลาดเงินของประเทศสหรัฐอเมริกา และ ดว้ ยเหตทุ เี่ งนิ ดอลลารส์ หรัฐเป็นเงนิ ที่ใชก้ ูย้ มื มากกวา่ รอ้ ยละ 80 ในตลาดการเงนิ ทั่วโลก ดงั น้นั อตั ราดอกเบีย้ Fed Fund Rate จงึ ใช้เปน็ อตั ราดอกเบย้ี อ้างองิ ท่ีสาคญั อัตราหน่ึง นอกจากตลาดเงินทีเ่ รยี กว่า ตลาดเงนิ ยูโรดอลลาร์ แลว้ ยังมีการพฒั นาตลาดเงินตราสกลุ อนื่ ๆ ซึ่งเม่อื เปรียบเทยี บกบั ตลาดเงินยูโรดอลลาร์ อาจกลา่ วได้วา่ มีธรุ กรรมทางการเงนิ นอ้ ยกว่าตลาดเงนิ ยโู รดอลลาร์ เชน่ ตลาดเงนิ ยโู ร-เยน ตลาดเงินยูโร-ปอนด์ ตลาดเงินยโู ร-มาร์กเยอรมัน ตลาดเงนิ ยโู ร-ฟรังกฝ์ รง่ั เศส เปน็ ตน้ การใหบ้ ริการวิเทศธนกิจดงั กล่าวอาจจาแนกได้ 2 ลกั ษณะ ลกั ษณะแรกคอื แหลง่ เงินทนุ หรือผู้ฝาก เงนิ มาจากนอกประเทศแตผ่ ู้ยมื หรอื ผูน้ าเงินไปใช้อยใู่ นประเทศ ส่วนลักษณะทส่ี องคอื แหลง่ เงนิ ทุนหรอื ผู้ฝาก เงินมาจากนอกประเทศและผยู้ มื หรือผู้นาเงินไปใชอ้ ยูน่ อกประเทศด้วย ในลกั ษณะแรกเปน็ การดาเนินธุรกรรม ทางการเงินทีท่ าใหป้ รมิ าณเงนิ หมนุ เวียนในระบบเศรษฐกิจของประเทศที่มผี ู้ฝากเงนิ มาจากตา่ งประเทศมี ปริมาณเพิ่มข้ึนซงึ่ อาจก่อใหป้ ญั หาเงินเฟอ้ ตามมาจนกลายเปน็ ปัญหาวิกฤตเศรษฐกจิ ของประเทศได้ ดังนัน้ รฐั บาลของประเทศจงึ ควรให้ความสาคัญในการติดตาม กากับ ควบคุมการใชจ้ า่ ยเงินของคนในประเทศทกี่ ู้ยมื เงนิ ทมี่ าจากผูฝ้ ากนอกประเทศใหม้ กี ารใชจ้ ่ายเงนิ อย่างมปี ระสทิ ธิภาพ

5 ตลาดเงนิ ออฟชอร์ไดร้ บั ความสนใจน้อยลงจากเดมิ เนอ่ื งจากประเทศตา่ งๆ ท่มี ีเงนิ ทนุ สะสมจานวน มากทเ่ี คยนยิ มนาเงินไปฝากในตลาดเงนิ ออฟชอรห์ นั มาเลอื กแนวทางทีจ่ ะบรหิ ารเงินทนุ ของตนเองเองด้วยการ จดั ต้งั กองทุนเพอ่ื การลงทนุ ของประเทศ และทส่ี าคญั คือประเทศตา่ งๆ ไดป้ รบั เปลยี่ นมาใช้นโยบายเปดิ เสรี ทางการเงินซึง่ หมายถงึ การท่แี ตล่ ะประเทศเปิดให้มกี ารเคลอื่ นยา้ ยเงนิ ทุนจากต่างประเทศเข้าและออกได้อยา่ ง เสรจี งึ สง่ ผลให้การนาเงนิ ตราต่างประเทศไปฝากยงั ตลาดเงินออฟชอร์ไมเ่ ป็นที่นยิ มดังเชน่ ในอดตี 1.2 ตลาดทุนระหวา่ งประเทศ ตลาดทนุ ระหว่างประเทศซงึ่ มบี ทบาทอย่างสาคญั ในการระดมเงนิ ทุนระยะยาวอาจจาแนกไดเ้ ปน็ ตลาดพนั ธบตั รระหวา่ งประเทศ ตลาดหลักทรพั ย์ ตลาดหน่วยลงทนุ และตลาดเงนิ กรู้ ่วม 1. ตลาดพนั ธบตั รระหว่างประเทศ เป็นตลาดพันธบัตรของประเทศต่างๆ เป็นต้นวา่ ตลาดพนั ธบัตร สหรฐั อเมรกิ า ตลาดพันธบัตรในญปี่ นุ่ ตลาดพนั ธบตั รในเยอรมนี ตลาดพนั ธบัตรในองั กฤษ ที่เปิดใหห้ นว่ ยธรุ กจิ เอกชน องค์กรระหว่างประเทศ หรอื รฐั บาลของประเทศตา่ งๆ ระดมเงนิ ทุนได้โดยการออกพันธบัตรหรอื ตรา สารหนี้ตา่ งๆ ตลาดพันธบตั รระหวา่ งประเทศอาจแบง่ ตามลกั ษณะการออกพนั ธบตั รได้ 2 ตลาดคอื 1.1 ตลาดยโู รบอนด์ (Eurobond Market) เป็นตลาดพันธบัตรทีผ่ กู้ หู้ รือผตู้ ้องการระดมเงินทนุ สามารถออกตราสารหน้เี ป็นสกลุ เงินใดกไ็ ดเ้ พอ่ื นาออกขายในตลาด เชน่ พันธบัตรโชกุน1 (Shogun Bonds) ไมใ่ ช่พันธบตั รสกลุ เงินเยนแตข่ ายในตลาดพนั ธบตั รประเทศญี่ปุ่น เปน็ ต้น พันธบัตรสกลุ เงินทน่ี ยิ มกันมากทีส่ ดุ คือ พันธบตั รสกลุ ดอลลาร์สหรฐั เนอื่ งจากเป็นสกลุ เงินซงึ่ เป็นทยี่ อมรับกันทั่วโลก ตามดว้ ยพันธบตั รเงินยูโร พนั ธบัตรเงนิ เยน และพันธบตั รปอนดส์ เตอริง2 1.2 ตลาดพนั ธบตั รของประเทศตา่ งๆ ทเ่ี ปดิ ให้ผทู้ ต่ี อ้ งการระดมทนุ ในต่างประเทศสามารถเขา้ ไป ระดมทุนไดด้ ว้ ยการออกตราสารหนเ้ี ป็นสกลุ เงินของประเทศน้นั ๆ เช่น พันธบัตรซามไู ร3 (Samurai Bonds) ที่ รฐั บาลอนิ โดนเี ซียออกเป็นสกลุ เงนิ เยนเพื่อระดมทุนในประเทศญ่ีป่นุ เป็นต้น โดยในการออกพันธบตั รเพอื่ ระดมทุนในตลาดพันธบตั รระหวา่ งประเทศนมี้ ักมีวงเงินมากในแต่ละคร้ังของการออกพันธบัตร ดังเช่น ในเดือน กรกฎาคม 2556 ประเทศไทยโดยกระทรวงการคลังได้พิจารณาคาขออนุญาตออกพันธบตั รหรอื หุ้นกสู้ กลุ เงิน 1 พันธบัตรทไ่ี มใ่ ช่เงินสกลุ เยนแต่เป็นสกลุ เงนิ ตราตา่ งประเทศทีจ่ าหนา่ ยให้แก่ผูล้ งทุนในประเทศญี่ป่นุ 2 ตลาดเงินยูโรดอลลารท์ ล่ี อนดอนเปน็ แหล่งซือ้ ขายเงนิ ดอลลารส์ หรัฐในยุโรปทเี่ งินสว่ นใหญ่อย่ใู นมอื ธนาคารพาณชิ ย์ที่แตล่ ะวันจะมี การกู้ยมื ระหวา่ งธนาคารโดยคดิ อัตราดอกเบ้ยี ระหวา่ งธนาคารทีเ่ รยี กว่า London Inter Bank Offered Rate (LIBOR) ทถี่ กู นาไปใชเ้ ปน็ อตั รา อ้างองิ สาหรบั เงนิ สกลุ ตา่ งๆ ของตลาดการเงินทั่วโลกเนอื่ งจากเป็นตลาดท่ีมีการกู้ยมื เงินดอลลาร์สหรฐั จานวนมาก 3 พนั ธบตั รเงนิ สกุลเยนทอี่ อกโดยชาวตา่ งชาติทไ่ี มใ่ ช่ชาวญปี่ นุ่ ในตลาดพันธบัตรประเทศญ่ีปนุ่

6 บาทในประเทศไทยให้แก่นติ บิ ุคคลต่างประเทศจานวน 8 ราย4โดยใหอ้ อกพันธบตั รหรอื ห้นุ กไู้ ดภ้ ายในวนั ที่ 31 พฤษภาคม 2557 ในวงเงนิ รวม 62,000 ลา้ นบาท เป็นต้น จะเหน็ ได้วา่ พนั ธบตั รต่างประเทศเปน็ ตราสารทผ่ี อู้ อกหรอื กค็ อื ผู้กู้ไม่ไดม้ ถี ิ่นพานักในประเทศน้ัน ออกมาเพอื่ จาหน่ายให้แก่คนในประเทศนัน้ โดยใช้เงินสกลุ ทใ่ี ช้กนั อยใู่ นประเทศนน้ั ส่วนพันธบัตรยโู รเปน็ ตรา สารทอี่ อกมาเพือ่ จาหน่ายนอกประเทศเจา้ ของสกลุ เงินนั้น ประกอบด้วยตราสารท่แี ตกต่างกนั หลากหลาย เชน่ พนั ธบตั รทมี่ กี ารกาหนดอัตราดอกเบย้ี ไวแ้ น่นอน พันธบตั รที่มีอัตราดอกเบีย้ ลอยตัวโดยเปลีย่ นแปลงไดต้ าม อตั ราดอกเบยี้ ตลาด พนั ธบัตรทผี่ ู้ถือสามารถเปลี่ยนจากตราสารหนเี้ ป็นตราสารหุ้นสามญั ได้ในราคาและวันที่ กาหนดไว้ พนั ธบตั รทีไ่ ม่มีกาหนดชาระคืน พันธบตั รซงึ่ เป็นตราสารหนี้ที่ไมม่ อี ัตราดอกเบีย้ ตราไว้และผกู้ จู้ ะจ่าย คนื ครง้ั เดยี วเมอื่ ครบกาหนด เปน็ ต้น 2. ตลาดหลักทรัพย์ของประเทศตา่ งๆ ทีเ่ ปดิ ใหห้ น่วยธุรกิจทไ่ี ม่ได้จดทะเบยี นในประเทศนน้ั ๆ เขา้ ไป ระดมทุนได้ เชน่ ตลาดนวิ ยอรก์ ตลาดลอนดอน ตลาดโตเกยี ว ตลาดสงิ คโปร์ ตลาดฮอ่ งกง เปน็ ตน้ โดยหนว่ ย ธุรกิจอาจเข้าไปจดทะเบยี นในตลาดกไ็ ด้ หรืออาจใชว้ ิธนี าบัตรรบั รองการฝากหุ้นไปจดทะเบยี นซอื้ ขายก็ได้ 3. ตลาดหน่วยลงทนุ ประเภทกองทุนของประเทศ (Country Funds) หรอื กองทนุ เพื่อการลงทนุ ใน ตา่ งประเทศ (Foreign Investment Funds) เป็นตลาดท่มี กี ารระดมเงินเพอ่ื นาไปลงทนุ ในหลกั ทรัพย์ ต่างประเทศ เช่น ในประเทศไทยมกี ารระดมเงินในรปู ของกองทนุ เพ่ือการลงทนุ ในตา่ งประเทศตา่ งๆ เป็นตน้ ว่า เพอื่ ลงทุนในตราสารหนที้ เ่ี สนอขายในสกลุ เงนิ ดอลลาร์สหรฐั ของประเทศในทวีปเอเซยี ท้ังภาครฐั บาล รฐั วิสาหกจิ และเอกชน หรอื เพอ่ื ลงทุนในหลักทรพั ยห์ รอื ตราสารหน้ีทีเ่ สนอขายในประเทศท่ีเป็นตลาดเกดิ ใหม่ ในภมู ิภาคตา่ งๆ ของโลก 4. ตลาดเงินกรู้ ว่ ม เปน็ ตลาดทปี่ ระกอบดว้ ยธนาคารสากลขนาดใหญ่ลดความเสย่ี งทเี่ กดิ จากการปล่อย เงนิ กใู้ หแ้ ก่ผทู้ ่ตี อ้ งการเงินกใู้ นรปู เงินตราตา่ งประเทศทลี ะจานวนมากด้วยการรว่ มกันระหว่างธนาคารพิจารณา และปลอ่ ยเงนิ กรู้ ว่ มให้แกผ่ ูก้ ู้ 2. อัตราแลกเปลยี่ นเงินตราตา่ งประเทศ 2.1 ความหมายของอตั ราแลกเปลย่ี นเงนิ ตราตา่ งประเทศ ในทน่ี ล้ี องสมมตวิ ่า บรษิ ัทเอกราชในประเทศไทยนาเข้าเครอื่ งจักรจากสาธารณรฐั ประชาชนจนี และ ซ้อื วตั ถดุ บิ จากสหรัฐอเมริกาโดยมกี ารตกลงซอ้ื ขายกนั เปน็ เงนิ เยนและเงินดอลลารส์ หรัฐทาใหบ้ ริษทั เอกราช 4 ไดแ้ ก่ The Export-Import Bank of Korea (KEXIM) วงเงนิ 12,000 ล้านบาท Korea Finance Corporation (KoFC) วงเงนิ 10,000 ล้านบาท Citigroup Inc. (Citi) วงเงิน 10,000 ล้านบาท First Gulf Bank (FGB) วงเงนิ 8,000 ล้านบาท Korea Development Bank (KDB) วงเงนิ 8,000 ลา้ นบาท Korea Gas Corporation (KOGAS) วงเงิน 8,000 ลา้ นบาท International Bank for Reconstruction and Development (IBRD) วงเงนิ 5,000 ล้านบาท และสาธารณรฐั ประชาธปิ ไตย ประชาชนลาว (สปป.ลาว) วงเงนิ 3,000 ลา้ นบาท

7 ตอ้ งการซ้อื เงนิ หยวนและเงนิ ดอลลารส์ หรฐั ดว้ ยเงินบาทที่ตนมอี ยูเ่ พ่อื ใช้ในการชาระหนซ้ี ่ึงกลา่ วได้วา่ มีอุปสงค์ เงนิ ตราต่างประเทศเกิดขึ้นแลว้ เงนิ หยวนและเงินดอลลารส์ หรฐั เปรยี บเสมอื นเป็นสนิ ค้าชนิดหน่งึ ที่บรษิ ทั เอก ราชต้องการซือ้ จากผทู้ นี่ าเงนิ หยวนและเงินดอลลารอ์ อกมาเสนอขาย และเม่อื มกี ารตกลงซอื้ ขายเงนิ หยวนและ เงนิ ดอลลารส์ หรฐั ด้วยเงินบาทเกิดขน้ึ ก็เรยี กตลาดที่เกดิ การตกลงซ้ือขายกันนั้นวา่ “ตลาดเงินตรา ต่างประเทศ” ตลาดเงินตราตา่ งประเทศเป็นตลาดการเงินทสี่ าคญั ทมี่ ีบทบาทในการซอื้ ขายเงนิ ตราต่างประเทศที่ ประกอบด้วยสถาบนั การเงินทั้งทเี่ ป็นธนาคารและไมใ่ ช่ธนาคารกระจัดกระจายอยทู่ ั่วไปในแตล่ ะประเทศ ตลาด เงนิ ตราตา่ งประเทศเปน็ ตลาดการเงนิ ท่มี มี ลู คา่ การซื้อขายมากทีส่ ุด ทาให้ตลาดเงินตราต่างประเทศมสี ภาพ คลอ่ งมากกว่าตลาดตราสารหนแ้ี ละตราสารทุน ตลาดเงนิ ตราต่างประเทศมบี ทบาทสาคญั เนอื่ งจากประเทศต่างๆ แต่ละประเทศโดยสว่ นใหญม่ สี กลุ เงนิ ตราที่ใชเ้ พือ่ การซ้ือขายแลกเปลยี่ นสินคา้ และบรกิ ารเปน็ ของตนเองหรือเปน็ เงินตราสกุลท้องถ่นิ ของแตล่ ะ ประเทศ เชน่ ประเทศไทยมเี งนิ บาท ญี่ปนุ่ มเี งนิ เยน จนี มีเงนิ หยวน สงิ คโปร์มเี งนิ ดอลลารส์ งิ คโปร์ พม่ามี เงนิ จ๊าด อนิ เดียมีเงินรปู ี สหรัฐอเมรกิ ามเี งนิ ดอลลารส์ หรัฐฯ สหภาพยุโรปมเี งนิ ยโู ร เป็นตน้ แต่มเี พียงสกลุ เงินตราไมก่ ่สี กุลทเี่ ปน็ สกลุ เงินสากลซ่งึ เป็นท่ยี อมรบั ในการใชเ้ ปน็ สอ่ื กลางในการแลกเปลีย่ นเมอ่ื เกิดการทา ธุรกรรมทางเศรษฐกิจตดิ ตอ่ ลงทนุ ค้าขายกนั ระหว่างประเทศท่ตี ้องมกี ารตกลงชาระหนีด้ ้วยเงินสกลุ ใดสกลุ หนงึ่ ซงึ่ หากไม่ใช่เงินสกลุ ท้องถน่ิ ท่ใี ชก้ ันอย่ใู นประเทศของตนยอ่ มทาให้เกิดความต้องการซือ้ ขายเงนิ ตรา ตา่ งประเทศเกิดขนึ้ ซงึ่ เปน็ การเกิดตลาดเงนิ ตราระหว่างประเทศ เปน็ ตน้ ว่า เม่อื หนว่ ยธุรกิจทีเ่ ปน็ ผู้นาเข้าของ ประเทศใดประเทศหนง่ึ มีการตดิ ตอ่ ซ้อื ขายสินค้าหรือบริการกับอีกประเทศหนึ่ง ผ้นู าเข้าน้นั ยอ่ มมีความ ต้องการเงินตราต่างประเทศเพอ่ื การชาระค่าสินคา้ ทีม่ กี ารตกลงซือ้ ขายกัน ในการซื้อขายแลกเปลย่ี นเงนิ ตราสกลุ หนึ่งโดยใช้เงินตราอีกสกลุ หนึง่ จะเป็นเทา่ ไรนั้นจะถูกกาหนดโดย อัตราแลกเปลย่ี นเงนิ ตราต่างประเทศหรอื อาจเรยี กอย่างย่อว่า “อัตราแลกเปลี่ยน” ซงึ่ หมายถึง ราคาของ เงนิ ตราสกลุ หนงึ่ เม่อื เปรียบเทียบกับอกี เงินตราสกลุ หนึง่ เชน่ ราคาเงินหนึ่งบาท เท่ากับ 0.31 เยน หรอื ราคา เงนิ หนงึ่ เยน เทา่ กบั 3.23 บาท ราคาเงินหนึง่ ดอลลารส์ หรฐั เทา่ กบั 30 บาท หรอื ราคาเงินหนึง่ บาท เทา่ กับ 0.03 ดอลลารส์ หรฐั ราคาเงนิ หนง่ึ ปอนดส์ เตอริงค์ เทา่ กบั 1.35 ดอลลาร์สหรฐั หรอื หนง่ึ ดอลลารส์ หรฐั เทา่ กบั 0.74 ปอนดส์ เตอรงิ ค์ เปน็ ต้น 2.2 ประเภทของอตั ราแลกเปล่ียนเงนิ ตราต่างประเทศ อตั ราแลกเปลี่ยนเงนิ ตราต่างประเทศอาจแบง่ เปน็ 2 ประเภทคอื อตั ราแลกเปลี่ยนทนั ที และอตั รา แลกเปล่ยี นลว่ งหนา้ 1. อตั ราแลกเปลยี่ นทนั ที (Spot exchange rate) หมายถึง อัตราแลกเปล่ียนทกี่ าหนดเพือ่ การซอ้ื ขาย เงินตรา ณ เวลาทตี่ กลงซอ้ื ขายกันโดยมกี าหนดส่งมอบเงนิ ตราในวันท่ที าสญั ญาซอื้ ขายหรอื ไมเ่ กิน 2 วนั ทาการ เช่น นายมานพนาเงินบาทไปซอื้ เงินเยนจากธนาคารแหง่ หนึ่งโดยมีการสง่ มอบกันในทนั ทที ตี่ กลงซอื้ ขายกนั ณ

8 อัตราแลกเปล่ียนทกี่ าหนดโดยตลาดในขณะท่ีซ้อื ขายกันน้นั อัตราแลกเปลย่ี นดังกล่าวจงึ เปน็ อตั ราแลกเปลย่ี น ทนั ที 2. อัตราแลกเปลย่ี นล่วงหน้า (Forward exchange rate) หมายถงึ อตั ราแลกเปล่ียนทผ่ี ู้ซอ้ื และผู้ขายตก ลงกาหนดอัตราแลกเปล่ยี นกนั ไว้ก่อนเปน็ การลว่ งหนา้ เพอ่ื การซอื้ หรือขายเงนิ ตราและส่งมอบกันในอนาคต ตามเวลาทกี่ าหนดไวใ้ นสัญญาซอ้ื ขายล่วงหน้า เช่น 30 วนั 90 วัน เป็นตน้ อตั ราแลกเปลย่ี นล่วงหนา้ มีประโยชน์ ในแง่ของการปอ้ งกนั ความเสี่ยงทีอ่ าจเกิดข้ึนไดจ้ ากการเปลย่ี นแปลงในอนาคตของอตั ราแลกเปล่ียนซง่ึ มี เครื่องมอื ทม่ี กี ารนามาใชเ้ พ่อื ปอ้ งกันความเสี่ยงของอัตราแลกเปลี่ยนหลายเคร่ืองมอื ด้วยกัน เช่น การซื้อขาย ลว่ งหนา้ (forwards) การซ้อื ขายในอนาคต (futures) การทาสวอป (swap) เปน็ ต้น 2.3 การกาหนดอัตราแลกเปลย่ี นดลุ ยภาพ ถ้ากาหนดใหต้ ลาดเงนิ ตราต่างประเทศเปน็ ตลาดแข่งขนั สมบูรณ์ อตั ราแลกเปล่ียนหรือราคาของ เงินตราตา่ งประเทศจะถูกกาหนดข้นึ ในทานองเดยี วกับการกาหนดราคาสนิ คา้ บริการต่างๆ ที่อยู่ในตลาด แขง่ ขนั สมบรู ณ์ น่ันคือ กาหนดโดยอปุ สงคแ์ ละอปุ ทานเงนิ ตราตา่ งประเทศนนั้ ๆ เชน่ อัตราแลกเปลยี่ นเงินบาท ต่อเงนิ ตราสกลุ ต่างๆ ถูกกาหนดโดยอปุ สงคแ์ ละอปุ ทานเงินบาทในรปู เงินตราตา่ งประเทศ และ ณ จุดท่ีอุปสงค์ ของเงินตราตา่ งประเทศเทา่ กบั อปุ ทานของเงินตราต่างประเทศ เรียกวา่ “อตั ราแลกเปล่ยี นดลุ ยภาพ” (equilibrium exchange rate) ซึ่งสามารถอธบิ ายได้ดงั น้ี 1. อุปสงค์เงนิ ตราตา่ งประเทศสกุลใดสกุลหนงึ่ หมายถึง ปรมิ าณเงินตราตา่ งประเทศสกลุ นั้นที่ ผู้ซอื้ (เชน่ ผ้นู าเข้าสินคา้ หรอื บริการต้องการเงินตราตา่ งประเทศเพอื่ จ่ายค่าสินคา้ หรอื บริการที่สง่ั ซอื้ เปน็ ต้น) ประสงคจ์ ะซอ้ื ณ ระดบั อัตราแลกเปลี่ยนต่างๆ ในช่วงระยะเวลาหนงึ่ โดยเมอ่ื อัตราแลกเปลย่ี นเงนิ ตราระหวา่ ง ประเทศสงู ปรมิ าณความต้องการซื้อเงนิ ตราตา่ งประเทศจะนอ้ ย ในทางตรงกันข้าม เมอื่ อตั ราแลกเปลี่ยน เงินตราตา่ งประเทศตา่ ปริมาณความต้องการซ้อื เงินตราต่างประเทศจะมาก หรอื อีกนัยหน่ึงคอื ปรมิ าณเงินตรา ต่างประเทศทผี่ ู้ซอ้ื ประสงค์จะซื้อจะแปรผกผนั หรอื เปล่ยี นในทิศทางตรงกันขา้ มกบั ระดับอัตราแลกเปลี่ยน เงนิ ตราสกลุ นัน้ ภาพท่ี 1 แสดงเส้นอปุ สงคเ์ งนิ ดอลลาร์สหรัฐ ทส่ี มมตวิ ่า ณ ระดับอตั ราแลกเปลี่ยนเงินหนง่ึ ดอลลาร์ สหรัฐเทา่ กับ 32 บาท อุปสงคเ์ งนิ ดอลลาร์สหรัฐเท่ากบั 400 ดอลลารส์ หรัฐ ถา้ ระดบั อัตราแลกเปลี่ยนเงนิ หนงึ่ ดอลลาร์สหรัฐลดลงเหลือ 30 บาท อปุ สงคเ์ งินดอลลารส์ หรฐั จะเพมิ่ ข้นึ เปน็ 500 ดอลลารส์ หรัฐ

9 อตั ราแลกเปลีย่ น (บาทต่อดอลลารส์ หรัฐ) 32 30 เส้นอปุ สงค์ 400 500 ปรมิ าณเงินดอลลาร์สหรฐั ภาพท่ี 1 เสน้ อุปสงค์เงินดอลลารส์ หรัฐ 2. อปุ ทานเงินตราตา่ งประเทศสกุลใดสกลุ หน่ึงหมายถึง ปริมาณเงนิ ตราต่างประเทศสกลุ น้นั ท่ี ผ้ขู าย (เชน่ ผูส้ ่งออกสนิ คา้ หรือบรกิ ารมเี งนิ ตราต่างประเทศทีไ่ ด้รับจากการขายสนิ คา้ หรือบรกิ ารของตน เปน็ ตน้ ) นาออกมาเสนอขาย ณ ระดับอัตราแลกเปลย่ี นตา่ งๆ ในชว่ งระยะเวลาหนึ่ง กล่าวคือ เม่อื อตั ราแลกเปลยี่ น เงินตราระหวา่ งประเทศสงู ปริมาณเงินตราต่างประเทศทผี่ ขู้ ายนาออกมาเสนอขายจะมาก ในทางตรงกนั ขา้ ม เม่อื อัตราแลกเปล่ียนเงนิ ตราตา่ งประเทศตา่ ปรมิ าณเงินตราตา่ งประเทศทีผ่ ู้ขายนาออกมาเสนอขายจะน้อย หรืออกี นยั หนง่ึ คือ ปรมิ าณเงนิ ตราตา่ งประเทศทผ่ี ู้ขายเสนอขายจะแปรผนั ตามหรือเปลี่ยนแปลงในทิศทาง เดียวกับการเปลย่ี นแปลงของระดับอตั ราแลกเปลย่ี นเงินตราสกลุ น้นั ภาพท่ี 2 แสดงเส้นอปุ ทานเงินดอลลาร์สหรฐั ทีส่ มมติวา่ ณ ระดบั อตั ราแลกเปล่ยี นเงินหนึ่งดอลลาร์ สหรฐั เท่ากบั 32 บาท อปุ ทานเงนิ ดอลลาร์สหรัฐเท่ากบั 600 ดอลลารส์ หรัฐ ถ้าระดบั อตั ราแลกเปล่ยี นเงนิ หนง่ึ ดอลลารส์ หรฐั ลดลงเหลอื 30 บาท อปุ ทานเงนิ ดอลลารส์ หรฐั จะลดลงเป็น 400 ดอลลารส์ หรัฐ

10 อตั ราแลกเปลย่ี น (บาทต่อดอลลาร์สหรัฐ) เสน้ อุปทาน 32 30 400 600 ปริมาณเงนิ ดอลลารส์ หรฐั ภาพท่ี 2 เสน้ อุปทานเงินดอลลารส์ หรฐั 3. อัตราแลกเปลยี่ นดุลยภาพหมายถงึ ระดบั อัตราแลกเปลยี่ นเงินตราต่างประเทศทีม่ อี ปุ สงค์ เงินตราต่างประเทศเทา่ กบั อปุ ทานเงินตราต่างประเทศ ดงั ภาพท่ี 3 ถ้าระดบั อัตราแลกเปลี่ยนเงนิ ตรา ต่างประเทศสงู กวา่ ระดบั อตั ราแลกเปล่ียนดลุ ยภาพ อตั ราแลกเปลีย่ นจะมีแนวโนม้ ลดลงเนอื่ งจากมอี ปุ สงค์ เงินตราตา่ งประเทศน้อยกว่าอปุ ทานเงนิ ตราตา่ งประเทศ ในทางตรงกนั ขา้ ม ถ้าระดับอัตราแลกเปลี่ยนเงนิ ตรา ตา่ งประเทศมรี ะดบั ต่ากวา่ ระดบั อตั ราแลกเปล่ยี นดลุ ยภาพ อปุ สงคเ์ งนิ ตราต่างประเทศจะมากกวา่ อปุ ทาน เงนิ ตราตา่ งประเทศ อตั ราแลกเปลี่ยนจะมีแนวโน้มสงู ข้ึน

11 อตั ราแลกเปลยี่ น (บาทต่อหนง่ึ ดอลลารส์ หรัฐ) เสน้ อปุ ทานเงนิ ดอลลารส์ หรฐั 32 E 30 า 26 พ เสน้ อปุ สงคเ์ งินดอลลาร์สหรฐั ที่ 0 200 400 600 90120 1000 ปรมิ าณเงินดอลลารส์ หรฐั . ภาพที่ 3 จุดดลุ ยภาพของอตั ราแลกเปล่ียนเงนิ ดอลลารส์ 3หรฐั ส ภาพที่ 3 เส้นอปุ สงคแ์ ละอุปทานเงินดอลลารส์ มมหรฐั ตัดกัน ณ จุด E จุด E จงึ เป็นจุดดุลยภาพทมี่ รี ะดบั อัตราแลกเปลย่ี นดุลยภาพหน่ึงดอลลารส์ หรัฐเท่ากับ 30ตบิ าท เนอื่ งจากเปน็ จุดท่ีมี อุปสงคเ์ งินดอลลารส์ หรฐั เท่ากบั อุปทานเงินดอลลารส์ หรฐั โดยถา้ อัตราแลกเปลว่ยี ่นมรี ะดับสูงกวา่ ระดบั อัตราแลกเปล่ยี นดลุ ยภาพ เชน่ 13,200บ0าทดมอีอลปุลสารงคส์ ห์เดจางรินุ ฐั ดอลนลัน่ าครอื์สหอุปรัฐสเงทค่า์เกงนิบั ด4อ0ล0ลาดรอ์สหลลรฐัารนส์ ้อหยรกัฐว่าขอณปุ ะททานี่มี ณ ระดบั หนึง่ ดอลลารส์ หรัฐเทา่ กบั อปุ ทานเงนิ ดอลลาร์สหรัฐเทา่ กบั ดอลลารส์ หรฐั อัตราแลกเปล่ยี นดลุ ยภาพจงึ มแี นวโนม้ ปรดับุ ตวั ลดลง ในทางตรงกันข้าม ถ้าอัตราแลกเปลีย่ นมรี ะดบั ตลา่ กว่าระดับอัตราแลกเปลี่ยนดลุ ยภาพ เช่น ณ ระดบั หดอนลง่ึ ดลอารล์สลหารรฐัส์ เหทรา่ ฐั กเบัท่า2ก0บั 026ดอบลาลทารมส์ อี หปุ รสัฐงคนเ์ ั่นงินคอืดออลุปลสาราภยง์สคหเ์ งรนิ ฐั ดเทอ่าลกลบัาร9ส์ 0ห0รฐั ดมอาลกลกาวร่าส์ อหปุ รทฐั าขนณเงะินทดมี่ออีลลุปาทราส์ นหเงรินฐั อตั ราแลกเปลย่ี นดอลลารส์ หรฐั จงึ มีแนวโนม้ ปรบั ตวั สงู ขึ้นพ ดังนัน้ ตราบเท่าทอี่ ุปสงค์และอปุ ทานเงนิ ดอลลาร์ สหรัฐยงั คงไมเ่ ท่ากัน อตั ราแลกเปล่ียนเงนิ ดอลลารส์ หณรฐั ก็จะยงั คงปรับตัวไปเร่ือยๆ จนกระท่ังอปุ สงค์เงิน เดปอ็นลรละาดรับ์สอหัตรัฐรเาทแา่ลกกบั เปอลปุ ย่ี ทนาทนม่ีเงีแนิ นดวอโลนลม้ าไรมส์่เปหลรีย่ฐั นแปจลึงงจไะปดะรเกตั ดิราอบตั เรทา่าแทล่ไีกมเม่ปปีลจี่ยั จนัยเงใินดมดาอทลาลใาหรเ้ส์ กหดิ รกฐั าดรลุเปยลภยี่านพแเพปรลางะ ของอุปสงคแ์ ละ/หรอื อปุ ทานเงนิ ดอลลารส์ หรัฐ บ 4. การเปลยี่ นแปลงของอตั ราแลกเปลยี่ นอัดุลยภาพ อตั ราแลกเปลี่ยนดุลยภาพทก่ี าหนดจากอุป สไดง้โคด์แยลเะสอรีุปท(fาleนxตibลาleดเงeนิ xตcรhาaตnา่ gงeประrเaทteศ)ด5งั กโลดา่ ยวเขมา้่อื งมตีกน้ตราานรเี้เปพ็น่มิ อขตันึ้ รหารแอื ลลกดเปลงลขี่ยอนงตอลปุ าสดงทคสี่เ์ งานิมตารรถาตเป่าลงป่ียรนะแเปทลศงใน แ 5raอteัต)รทาธ่ีแนลากคเปาลรก่ียลนาตงลขาอดงไปมรใ่ ชะอ่เทตั ศรตา่าแงลๆกเปปรละี่ยกนาทศาใงชก้สาารหร(oบั fกfาicรiซaอ้ื lขeาลกเxยcเhงินanตgรeาตrา่aงteป)รหะเรทอื ศอรัตะรหาวแา่ ลงกธเนปาลคย่ี านรคพงาทณี่ (ชิ fยix์กeบั dธนeาxคcาhรaกnลgาeง ป ล่ี ย

12 ขณะทอี่ ุปทานเงนิ ตราต่างประเทศไม่เปลีย่ นแปลง อตั ราแลกเปลี่ยนดลุ ยภาพกจ็ ะเปล่ยี นแปลงไป กลา่ วคอื เม่ือ อุปสงคเ์ งนิ ตราต่างประเทศเพิม่ ขึน้ จะทาใหม้ อี ปุ สงคเ์ งินตราต่างประเทศมากกว่าอปุ ทานเงินตราตา่ งประเทศ อตั ราแลกเปลย่ี นเงินตราตา่ งประเทศดุลยภาพจะเพ่ิมขึ้น ในทางตรงกนั ข้าม ถา้ อุปสงคเ์ งนิ ตราตา่ งประเทศ ลดลงในขณะทอ่ี ปุ ทานไมเ่ ปลย่ี นแปลงย่อมจะทาให้มอี ปุ สงค์เงนิ ตราต่างประเทศนอ้ ยกว่าอุปทานเงนิ ตรา ต่างประเทศ อตั ราแลกเปลยี่ นเงนิ ตราต่างประเทศดลุ ยภาพจะลดลง สมมติว่า ณ ระดบั อตั ราแลกเปลี่ยนดลุ ยภาพหนงึ่ ดอลลาร์สหรัฐเทา่ กบั 30 บาท ปรากฎว่า เกิดความ ตอ้ งการซอื้ สินคา้ นาเข้าไทยปรบั ตวั เพม่ิ ข้นึ และส่งผลทาใหเ้ กิดอุปสงค์เงนิ ดอลลารส์ หรฐั เพ่มิ ขนึ้ โดยเสน้ อปุ สงค์ เปล่ยี นจากเส้นอุปสงคเ์ งนิ ดอลลารส์ หรฐั (1) ซ่ึงเป็นเส้นอปุ สงค์เสน้ เดมิ เปน็ เสน้ อปุ สงคเ์ งนิ ดอลลารส์ หรฐั (2) ในขณะท่ีอุปทานไมเ่ ปลี่ยนแปลง ผลท่ตี ามมาคอื อปุ สงคเ์ งนิ ดอลลาร์สหรัฐจะมากกว่าอุปทานเงนิ ดอลลารส์ หรฐั หรอื กค็ อื เกดิ อปุ สงค์เงินดอลลารส์ หรัฐส่วนเกินจึงทาใหอ้ ตั ราแลกเปลยี่ นดลุ ยภาพของเงนิ ดอลลาร์สหรฐั ปรบั เพม่ิ สูงข้ึนเปน็ 32 บาทตอ่ หนงึ่ ดอลลารส์ หรฐั ในทานองเดยี วกนั ถ้ามีการเพมิ่ ขึน้ หรอื ลดลงของอุปทานเงนิ ตราต่างประเทศในขณะทีอ่ ปุ สงคเ์ งินตรา ตา่ งประเทศไมเ่ ปลยี่ นแปลง อัตราแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศดลุ ยภาพกจ็ ะเปลย่ี นแปลงไป กลา่ วคือ เมอ่ื อุปทานเงินตราต่างประเทศเพิม่ ขึ้น จะทาใหม้ อี ุปสงคเ์ งนิ ตราต่างประเทศนอ้ ยกวา่ อุปทานเงนิ ตราต่างประเทศ อตั ราแลกเปลย่ี นเงนิ ตราต่างประเทศดลุ ยภาพจะลดลง ในทางตรงกนั ขา้ ม ถ้าอปุ ทานเงนิ ตราตา่ งประเทศลดลง จะทาใหม้ อี ุปสงคเ์ งินตราต่างประเทศมากกว่าอปุ ทานเงินตราต่างประเทศ อตั ราแลกเปล่ยี นเงินตรา ตา่ งประเทศดลุ ยภาพจะเพ่ิมขึ้น สมมติวา่ ณ ระดับอตั ราแลกเปลยี่ นดลุ ยภาพหนงึ่ ดอลลารส์ หรัฐเทา่ กบั 32 บาท ปรากฏวา่ ประเทศ ไทยสามารถส่งสนิ คา้ ออกไปยงั สหรัฐอเมรกิ าไดม้ ากขึ้นทาใหไ้ ทยมเี งินดอลลารส์ หรฐั เพมิ่ ขึน้ หรอื กค็ ือมีอปุ ทาน เงินดอลลาร์สหรฐั เพม่ิ ขนึ้ โดยเส้นอุปทานเปลี่ยนจากเสน้ อปุ ทานเงินดอลลารส์ หรฐั (1) ซ่ึงเป็นเส้นอปุ ทานเสน้ เดมิ เปน็ เส้นอปุ ทานเงนิ ดอลลารส์ หรฐั (2) ในขณะทอ่ี ปุ สงคเ์ งินดอลลารส์ หรฐั ในประเทศไทยยงั คงทไ่ี ม่ เปลย่ี นแปลง จงึ เกดิ อปุ ทานเงินดอลลารส์ หรัฐมากกว่าอุปสงคเ์ งินดอลลารส์ หรัฐหรือเกดิ อปุ ทานเงินดอลลาร์ สหรฐั สว่ นเกิน ผลก็คือ อตั ราแลกเปล่ียนดลุ ยภาพของเงินดอลลาร์สหรัฐเปลีย่ นแปลงลดลงเป็น 30 บาทตอ่ หนงึ่ ดอลลารส์ หรัฐ ซง่ึ โดยทวั่ ไปจะมีการกาหนดอัตราแลกเปลย่ี นคงทเี่ ปน็ ชว่ งระยะเวลาหน่งึ จนกวา่ ธนาคารกลางจะพิจารณาประกาศใหม้ กี าร เปลีย่ นแปลงอตั ราแลกเปลยี่ นใหม่

13 3. ปจั จยั กาหนดอตั ราแลกเปลยี่ น ปจั จยั ท่ีสง่ ผลต่อระดับอัตราแลกเปล่ียนของเงินตราสกุลตา่ งๆ สามารถพจิ ารณาได้โดยจาแนกเปน็ 2 ระยะ คือ ปัจจยั กาหนดอัตราแลกเปล่ียนในระยะสั้น และปจั จยั กาหนดอตั ราแลกเปล่ยี นในระยะยาว 3.1 ปัจจัยกาหนดอตั ราแลกเปลีย่ นในระยะสัน้ ทส่ี าคญั ไดแ้ ก่ อตั ราผลตอบแทนของเงินทนุ และ ปริมาณเงินในระบบเศรษฐกจิ 1. อตั ราผลตอบแทนของเงิน หรอื อีกนัยหนึ่งคืออตั ราดอกเบย้ี หากประเทศมกี ารลดหรือเพม่ิ อัตรา ดอกเบยี้ จะสง่ ผลทาใหอ้ ัตราแลกเปลีย่ นลดหรือเพม่ิ ตามไปดว้ ย เช่น เมื่อธนาคารแห่งประเทศไทย ประกาศเพ่ิมอตั ราดอกเบยี้ ในขณะที่ต่างประเทศไม่มกี ารเปล่ียนแปลงระดบั อตั ราดอกเบ้ียทเี่ ปน็ อยู่ ความตอ้ งการเงนิ บาทจะมีแนวโน้มเพม่ิ ขน้ึ ซึ่งจะสง่ ผลใหอ้ ตั ราแลกเปลย่ี นคือค่าของเงินบาทเพม่ิ สงู ขน้ึ ในทางกลบั กัน หากมกี ารลดอตั ราดอกเบีย้ จะสง่ ผลใหอ้ ตั ราแลกเปล่ียนคือค่าเงินบาทมีแนวโนม้ ลดลง เป็นตน้ 2. ปริมาณเงนิ ในระบบเศรษฐกิจ การเพิ่มหรอื ลดปรมิ าณเงนิ จะสง่ ทาให้อัตราแลกเปลี่ยนลดหรือ เพิม่ ขน้ึ ได้ เช่น รัฐบาลโดยธนาคารแหง่ ประเทศไทยใชน้ โยบายเพิม่ ปรมิ าณเงนิ ในระบบเศรษฐกจิ เพ่ือ ลดปัญหาการว่างงานโดยเชอ่ื ว่าการเพม่ิ ปริมาณเงินจะช่วยให้ราคาสินคา้ ในประเทศเพมิ่ สงู ข้นึ ในระยะ ยาวและอัตราแลกเปลี่ยนของเงินบาททค่ี าดหวังในอนาคตลดลงเนอื่ งจากการเพม่ิ ปรมิ าณเงนิ ในระบบ เศรษฐกจิ ทาใหร้ ะดับอัตราดอกเบ้ยี ในประเทศลดลงทาใหผ้ ลตอบแทนจากการถอื สินทรพั ยใ์ นรปู เงิน บาทลดลงและอัตราแลกเปลย่ี นของเงนิ บาทจงึ ลดลงสง่ ผลตอ่ อตั ราแลกเปลี่ยนของเงินบาทที่คาดหวงั ในอนาคตที่ลดลงซ่ึงมีผลทาให้อัตราผลตอบแทนทีค่ าดหวังจากการเปลี่ยนไปถือสนิ ทรพั ยต์ ่างประเทศ มมี ากขน้ึ สรปุ ไดว้ า่ การเพมิ่ ขึน้ ของปริมาณเงนิ ในระบบเศรษฐกจิ ประเทศหน่งึ เป็นเหตใุ หอ้ ตั รา แลกเปล่ยี นสกลุ เงินของประเทศนั้นมีแนวโน้มลดลง 3.2 ปัจจัยกาหนดอตั ราแลกเปล่ยี นในระยะยาว ท่สี าคญั ได้แก่ ระดบั ราคาสนิ คา้ โดยเปรยี บเทียบ นโยบายการกีดกันทางการค้า รสนยิ มของผบู้ รโิ ภค และผลติ ภาพการผลติ โดยแตล่ ะปจั จยั สง่ ผลตอ่ ระดับอัตรา แลกเปลี่ยนได้อย่างไรหากกาหนดใหป้ จั จยั อนื่ ๆ คงท่ี สามารถอธิบายได้ดังน้ี 1. ระดบั ราคาสนิ ค้าโดยเปรยี บเทยี บ สมมตวิ า่ ราคาสนิ ค้าของไทยเพม่ิ สูงขึน้ ในขณะที่ราคาสินคา้ นาเข้าจากต่างประเทศมีคา่ คงท่ี สงิ่ ทเี่ กดิ ขึ้นคือ อปุ สงคส์ ินค้าส่งออกของไทยจะลดลง ค่าเงนิ บาทจะมแี นวโนม้ อ่อนคา่ ลงเพื่อสินค้าไทยยังคงส่งออกได้ ในทางตรงกนั ข้าม ถา้ ราคาสินค้าของสาธารณรัฐประชาชนจีนสูงขน้ึ ส่งผลให้ราคาสินคา้ ของไทยถกู ลงเมอื่ เปรียบเทียบกบั ราคาสนิ ค้าของสาธารณรัฐประชาชนจนี อปุ สงคส์ นิ คา้ ไทยกจ็ ะเพ่มิ ขึ้น ค่าเงินบาทจะมแี นวโน้มแข็งค่าขึน้ ในขณะท่ีสนิ ค้าไทยยังคงขายได้ สรุปได้วา่ ในระยะยาว การ เพ่มิ ข้ึนของราคาสนิ ค้าในประเทศหนง่ึ จะสง่ ผลใหร้ ะดับของอตั ราแลกเปลี่ยนของประเทศนั้นลดลง และการ ลดลงของราคาสนิ ค้าในประเทศหน่งึ จะส่งผลตอ่ การเพิ่มขึน้ ของอตั ราแลกเปลยี่ นของประเทศน้ัน

14 2. นโยบายการกดี กนั การนาเข้า การใช้นโยบายภาษีและโควตาจากดั การนาเข้าสินค้าจะส่งผลต่อ อตั ราแลกเปลี่ยน เชน่ หากประเทศไทยใช้นโยบายเพ่มิ ภาษนี าเข้าหรือจากดั โควตาการนาเขา้ สนิ ค้าชนิดหนงึ่ ยอ่ มจะมผี ลทาใหอ้ ปุ สงคส์ ินค้าดังกลา่ วในประเทศเพม่ิ ขนึ้ ค่าเงินบาทจะมีแนวโนม้ แขง็ คา่ ขึน้ ในขณะทสี่ นิ คา้ ไทยยังคงขายได้ สรปุ ได้ว่า การเพ่ิมมาตรการกดี กันการนาเข้ามผี ลอตั ราแลกเปลยี่ นของประเทศน้ันโดยทาให้ คา่ เงนิ บาทจะมแี นวโนม้ แขง็ ค่าข้นึ 3. รสนยิ มของผบู้ รโิ ภค เปน็ การเปรียบเทียบความชอบระหวา่ งสินค้าในประเทศกบั สนิ คา้ นาเข้าจาก ตา่ งประเทศ เชน่ ประชาชนของสหรฐั อเมริกาเปลี่ยนรสนิยมหันมากนิ ข้าวหอมมะลขิ องไทยมากขึ้นซงึ่ หมายถึง ข้าวหอมมะลขิ องไทยสง่ ออกไปยงั สหรฐั อเมริกาได้เพมิ่ ขึน้ การเพม่ิ ข้นึ ของอปุ สงค์ข้าวหอมมะลไิ ทยจะส่งผลทา ใหเ้ งนิ บาทของไทยมแี นวโน้มแข็งค่าขน้ึ เพราะข้าวหอมมะลขิ องไทยจะยงั คงสง่ ออกไดแ้ ม้ว่าราคาในรูปเงิน ดอลลาร์สหรัฐฯ จะแพงข้นึ ในทางตรงกนั ข้าม ถา้ คนไทยมีอุปสงค์รถยนตน์ าเข้าจากสหรัฐอเมรกิ าเพม่ิ ข้ึนจะ ส่งผลทาให้เงนิ บาทของไทยมีแนวโน้มออ่ นคา่ ลง สรปุ ได้ว่า การเพิ่มขน้ึ ของอปุ สงค์สินคา้ สง่ ออกของประเทศ หนึ่งจะมผี ลใหค้ ่าเงนิ ของประเทศน้นั แข็งคา่ ข้นึ ในระยะยาว ในทางตรงกันขา้ ม การเพ่ิมขน้ึ ของอปุ สงคส์ นิ ค้า นาเข้าจะมผี ลทาใหค้ ่าเงินของประเทศอ่อนคา่ ลงในระยะยาว 4. ผลติ ภาพการผลิต ถ้าประเทศหนงึ่ สามารถเพมิ่ ผลติ ภาพการผลิตไดม้ ากกวา่ ประเทศอน่ื ราคา สนิ คา้ ในประเทศของประเทศดงั กลา่ วจะสามารถลดลงไดเ้ มอ่ื เปรยี บเทียบกับประเทศอ่นื โดยหน่วยธุรกจิ จะ ยงั คงมีกาไร เมอื่ ราคาสินค้าลดลง อุปสงคส์ นิ ค้าภายในประเทศนน้ั ก็จะเพิม่ ขึ้น และอัตราแลกเปล่ียนมีแนวโน้ม แข็งคา่ ข้ึน ในทางตรงกันข้ามหากประเทศหนึ่งมผี ลติ ภาพการผลติ ลา้ หลังกวา่ ประเทศอ่นื ราคาสินค้าของ ประเทศนั้นจะอยใู่ นระดบั สงู เมื่อเปรยี บเทียบกบั ประเทศอนื่ และอตั ราแลกเปลี่ยนมีแนวโนม้ ออ่ นคา่ ลง สรุปได้ ว่า ในระยะยาว ประเทศทีม่ ผี ลิตภาพการผลติ โดยเปรียบเทยี บสงู กวา่ ประเทศอ่นื อัตราแลกเปลย่ี นของประเทศ น้ันจะแข็งคา่ 4. ระบบอัตราแลกเปลยี่ นเงินตราตา่ งประเทศ ระบบอตั ราแลกเปล่ยี นเงนิ ตราต่างประเทศหมายถงึ กลไกของการกาหนดอัตราแลกเปล่ียนสกลุ เงินตราของประเทศกับเงนิ ต่างประเทศสกลุ อืน่ ๆ อาจจาแนกได้ 2 ระบบใหญ่ คือ ระบบอัตราแลกเปลย่ี น คงท่ี (Fixed exchange Rate System) และระบบอัตราแลกเปลยี่ นยืดหย่นุ (Flexible exchange rate system) 1. ระบบอัตราแลกเปลยี่ นคงที่ หรือระบบเบรตตนั วดู้ ส์ (Bretton-Woods system)6 เป็น ระบบท่มี กี ารกาหนดค่าเงนิ ดอลลารส์ หรัฐฯ เทยี บกบั ทองคา7 และมกี ารแทรกแซงกลไกตลาดแลกเปลีย่ น 6 ระบบเบรตตันวูด้ ส์ (Bretton-Woods system) ไดย้ กเลิกไปต้งั แต่ พ.ศ. 2516 7 ที่เรียกว่า ระบบมาตรฐานทองคา (เชน่ เงินหนง่ึ ดอลลาร์เทา่ กบั ทองคาหนัก ออนซ์ เงนิ หน่งึ ปอนดเ์ ทา่ กบั ทองคาหนัก ออนซ์ จะได้ อัตราแลกเปล่ียนดอลลารต์ อ่ ปอนด์เท่ากบั ) หรอื อาจกาหนดคา่ เงนิ ตราของตนเทยี บเทา่ กับเงนิ ตราสกลุ ที่สามารถแลกเปล่ยี นเปน็ ทองคาได้ท่ีเรยี กว่า ระบบมาตราปริวรรตทองคา

15 เงนิ ตราโดยมธี นาคารกลางเป็นผทู้ าหน้าท่คี วบคมุ ระดบั อัตราแลกเปล่ยี นสกลุ ของตนกบั ใหม้ ีระดบั คงท่ี ณ ระดับอัตราแลกเปลย่ี นทกี่ าหนดไว้ หากมกี ารเปลี่ยนแปลงของอปุ สงค์และ/หรอื อปุ ทานตลาดของเงินตรา ตา่ งประเทศทมี่ ีผลใหอ้ ตั ราแลกเปล่ียนเพมิ่ สูงขึ้นหรือตา่ ลง ธนาคารจะเขา้ ไปเพมิ่ หรอื ลดเงินตราตา่ งประเทศ เพื่อใหร้ ะดับอัตราแลกเปลี่ยนไมเ่ ปลย่ี นแปลง จาแนกได้ 4 ระบบย่อยคือ 1.1 ระบบผูกโยงกบั เงินตราตา่ งประเทศสกลุ ใดสกลุ หนง่ึ (Single peg system) เป็นต้นว่า กาหนดคา่ เงินบาทผูกกบั เงนิ สกลุ ดอลลาร์สหรฐั ฯ8 ดังน้ันการหาอตั ราอัตราแลกเปลยี่ นเงินบาทกบั เงนิ ตราสกลุ อืน่ ๆ จะใช้วิธเี ทียบเงนิ ตราสกลุ นนั้ เปน็ สกลุ เงนิ ดอลลาร์สหรัฐฯ ก่อน จากน้ันจึงนาอัตราแลกเปล่ียนของเงนิ บาททเี่ ทยี บเปน็ เงนิ ดอลลารส์ หรฐั ฯ แลว้ เทยี บกับเงินสกลุ อน่ื ๆ นน้ั ท่เี ทยี บเป็นเงินดอลลารแ์ ล้วมาคานวณหา อัตราแลกเปลี่ยนของเงนิ บาทต่อเงนิ สกุลอน่ื นน้ั ต่อไป เช่น อัตราแลกเปลี่ยนเงินบาทเท่ากบั 30 บาทตอ่ หนง่ึ ดอลลารส์ หรัฐ และอัตราแลกเปลี่ยนเงนิ เยน 100 เยนตอ่ หนง่ึ ดอลลารส์ หรัฐ ดงั นน้ั เงินหนง่ึ บาทเทา่ กับ 30/100 =3.33 เปน็ ตน้ 1.2 ระบบผูกโยงกับเงนิ ตราตา่ งประเทศหลายสกลุ (Multiple peg system) ทเ่ี รียกวา่ ระบบ ตระกรา้ เงิน ดงั เชน่ กรณปี ระเทศไทยเคยกาหนดอตั ราแลกเปลย่ี นโดยในระบบตระกรา้ เงินที่ประกอบด้วย ดอลลาร์สหรัฐ ปอนด์สเตอรงิ ค์ เยน รงิ กติ มาเลเซยี ดอลลาร์สงิ คโปร์ ดอลลาร์ฮอ่ งกง และดอยซม์ ารค์ โดยมี ธนาคารกลางของประเทศทาหนา้ ทีค่ อยติดตามความเคลื่อนไหวของอัตราแลกเปล่ยี นเงินสกลุ ตา่ งๆ ทอี่ ย่ใู น ตระกร้าเงิน เพือ่ พจิ ารณากาหนดและรกั ษาระดบั อัตราแลกเปลย่ี นเงนิ ตราสกลุ ของตนไว้ ณ ระดับหนง่ึ ท่ี เหมาะสมสอดคล้องกบั สภาพเศรษฐกจิ ของประเทศ 1.3 ระบบคณะกรรมการเงนิ ตรา (Currency board system) เปน็ ระบบท่ีมคี ณะกรรมการ เงนิ ตราทาหนา้ ที่ควบคมุ ปรมิ าณฐานเงนิ 9ใหเ้ หมาะสมกับปรมิ าณเงินสารองระหวา่ งประเทศโดยการเพม่ิ ปริมาณฐานเงนิ จะกระทาไดเ้ ม่อื ระบบเศรษฐกจิ มเี งินตราตา่ งประเทศเพ่มิ ขนึ้ และเพม่ิ ปรมิ าณฐานเงินได้โดย ต้องคงไวซ้ ง่ึ อัตราแลกเปล่ยี นท่กี ฎหมายกาหนดไว้แลว้ ธนาคารกลางของประเทศมบี ทบาทหนา้ ทอี่ ยา่ งจากัดใน การดาเนินนโยบายการเงิน การควบคมุ อตั ราดอกเบี้ย และการแทรกแซงตลาดเงนิ ดลุ ยภาพของตลาดเงินจะ ขึ้นอยู่กบั การปรับตัวของอตั ราดอกเบยี้ เป็นสาคญั และความเชื่อมั่นตอ่ สกุลเงนิ ของประเทศทใ่ี ชร้ ะบบอัตรา แลกเปลย่ี นนจี้ ะเกดิ ขึน้ ไดด้ ้วยการรักษาวินยั อย่างเข้มงวดทง้ั ทางด้านการเงินและการคลงั และการมีอัตรา แลกเปลีย่ นทมี่ ีเสถยี รภาพ 1.4 ระบบอตั ราแลกเปลย่ี นท่ปี รับเปลย่ี นไดท้ ลี ะน้อย (Crawling peg exchange rate system) เป็นระบบทีช่ ่วยให้ธนาคารกลางของประเทศไมต่ อ้ งเป็นภาระในการรกั ษาระดบั อัตราแลกเปลย่ี นอย่างเขม้ งวด โดยสามารถปลอ่ ยให้อัตราแลกเปลย่ี นปรบั เปลย่ี นได้ทลี ะนอ้ ยโดยอาจสง่ ผลกระทบต่อการค้าการลงทนุ ของ ประเทศบ้างแต่ไม่มากจนเกินไป 8 มีการกาหนดค่าเงนิ ดอลลารส์ หรฐั ฯ เทยี บกับทองคา 9 ประกอบด้วย ธนบัตร เหรยี ญกษาปณท์ ่ีหมนุ เวียนในระบบเศรษฐกจิ และเงินฝากทธี่ นาคารกลาง

16 2. ระบบอัตราแลกเปลยี่ นแบบยืดหยนุ่ หรอื อาจเรียกวา่ ระบบอตั ราแลกเปลยี่ นลอยตวั (Floating exchange rate system) จาแนกได้ 2 ระบบยอ่ ย ดังนี้ 2.1 ระบบอัตราแลกเปลย่ี นลอยตัวแบบเสรี (Freely floating exchange rate system) เปน็ ระบบทอ่ี ตั ราแลกเปล่ียนแปลงปรบั ตัวตามกลไกราคาอยา่ งเสรี เปน็ ระบบทรี่ ัฐหรือธนาคารกลางของประเทศที่ ทาหน้าท่ีดแู ลด้านปรมิ าณเงินในระบบเศรษฐกจิ ของประเทศไมเ่ ขา้ ไปแทรกแซงกลไกตลาด นั่นคอื อตั รา แลกเปลยี่ นจะปรบั ตัวขึ้นลงตามการเปล่ยี นแปลงของอปุ สงค์อุปทานเงินตราตา่ งประเทศ เชน่ อตั รา แลกเปล่ียนเงนิ บาทต่อเงนิ ดอลลารส์ หรฐั อาจเพิ่มข้ึนอยา่ งมากหากเกดิ อปุ สงคเ์ งินบาทเพมิ่ ขน้ึ อย่างมากใน ขณะทอ่ี ุปทานเงินบาทในตลาดยงั คงเท่าเดิม หรืออาจลดต่าลงอย่างมากหากเกดิ อปุ ทานเงินบาทเพิม่ ขึ้นอย่าง มากในขณะที่อุปสงคเ์ งินบาทตลาดยงั คงเท่าเดิม เปน็ ต้น อตั ราแลกเปลย่ี นระหวา่ งเงินตราสองสกลุ จึงขึ้นอยู่กบั สภาพเศรษฐกจิ ของท้งั สองประเทศนั้นๆ วา่ มสี ภาพเศรษฐกจิ ทมี่ เี สถียรภาพหรอื ไมเ่ พยี งไร 2.2 ระบบอัตราแลกเปลยี่ นลอยตัวแบบมกี ารจัดการ (Managed floating exchange rate system) เป็นระบบที่อัตราแลกเปลย่ี นจะกาหนดโดยกลไกตลาดและธนาคารกลางของประเทศอาจเขา้ แทรกแซงตลาดในกรณจี าเป็นเพอื่ ปอ้ งกันความผนั ผวนของอตั ราแลกเปล่ยี นทีอ่ าจเกดิ ขน้ึ ได้ ณ ปัจจบุ นั ประเทศไทยใชร้ ะบบอัตราแลกเปล่ียนลอยตัวแบบมกี ารจดั การนี้ 5. ดุลการชาระเงินระหวา่ งประเทศ การค้าและการลงทุนระหว่างประเทศจะเก่ียวข้องอย่างมากกับดุลการชาระเงินของประเทศ ดลุ การชาระเงิน หมายถึง ผลสรปุ ของการทาธุรกรรมทางเศรษฐกิจ ระหว่างผทู้ ่ีมถี ่นิ ฐานในประเทศกบั ผทู้ มี่ ีถนิ่ ฐานในต่างประเทศ ในช่วงระยะเวลาใดเวลาหนึง ดุลการชาระเงินประกอบด้วยดุลบัญชี เดินสะพัด และดุล บญั ชเี งินทุน 1) ดุลบัญชีเดินสะพัด คือ ผลรวมสุทธิของดุลการค้า ดุลบริการ ดุลรายได้ และดุลเงินโอน และบรจิ าค ดุลการค้า คอื ผลต่างสุทธริ ะหวา่ งมลู ค่าสนิ ค้าออก กบั มลู ค่าสินคา้ เข้า ดุลบริการ เป็นผลต่างสทุ ธิที่แสดงถึงการค้า บริการระหว่างประเทศ ประกอบด้วย ค่าขนส่ง ค่าทอ่ งเทีย่ ว คา่ บรกิ ารและค่าใช้จา่ ยอนื่ ๆ ของทางราชการ คา่ ส่ือสารโทรคมนาคม ค่ารบั เหมากอ่ สรา้ ง ค่าสทิ ธิ (royalty) และคา่ เครอ่ื งหมายการค้า สทิ ธิบตั ร ลิขสิทธ์ิ คา่ ประกันภยั เปน็ ตน้ ดุลรายได้ ประกอบด้วย ผลตอบแทนการจา้ งงาน หมายถงึ รายได้ในรปู ของคา่ จา้ ง เงินเดือน และสวัสดิการท้ังท่ีเปน็ ตัวเงินและไมเ่ ปน็ ตวั เงิน และรายได้จากการลงทนุ หมายถึง ผลตอบแทนโดยตรง การ ลงทนุ ในหลักทรัพย์ และการลงทนุ อ่ืนๆ ดุลเงนิ โอนและบริจาค หมายถึง เงินโอนหรือเงนิ ช่วยเหลอื ตา่ งๆ ท่ีผู้มีถ่นิ ฐานในประเทศไดร้ บั จากผมู้ ีถิ่นฐานในต่างประเทศ

17 ดุลบริการ รายได้ และเงินโอน เป็นผลรวมสุทธิของดลุ บริการ ดุลรายได้และดุลเงนิ โอนและ บริจาค จากตารางแสดงดุลการชาระเงินของไทย พ.ศ. 2547-2551 ประเทศไทยต้องประสบกับ ภาวะการขาดดุลบญั ชีเดินสะพดั ใน พ.ศ. 2548 และ พ.ศ. 2551 ซึ่งสาเหตุหลกั ของการขาดดลุ บัญชเี ดนิ สะพัด มาจากการใช้จา่ ยท่เี กินตัวของประเทศ ประกอบกับมกี ารนาเข้าสินค้าและบรกิ ารจากตา่ งประเทศมากกว่าการ สง่ ออก สาหรบั การขาดดุลบญั ชเี ดนิ สะพัดใน พ.ศ. 28551 เปน็ ผลเกยี่ วเน่อื งมาจากภาวะเศรษฐกิจโลกท่ีชะลอ ตัวลง ภาคการส่งออกต้องประสบกับปัญหา ทาให้สัดส่วนของการส่งออกสินค้าและนาเข้ามีมูลค่าไม่ค่อย แตกตา่ งกัน ประกอบกับประเทศไทยต้องการขยายการลงทุน เงินออมในประเทศมไี มเ่ พียงพอ ทาให้ตอ้ งมกี าร ก้ยู ืมเงนิ จากต่างประเทศจึงทาให้ไทยตอ้ งขาดดลุ บญั ชเี ดนิ สะพดั

18 ตารางแสดงดลุ การชาระเงินของไทย พ.ศ. 2547-2551 หน่วย : พันลา้ นบาท 2547 2548 2549 2550 2551 3,822.8 4,406.7 4,838.2 1. สินคา้ ออก 4,803.9 5,170.8 5,833.3 34.3 2. สนิ คา้ เข้า 3,764.0 4,733.4 50.2 4,773.1 5,827.3 3. ดลุ การค้า 58.8 -3.26.7 84.6 4. ดุลบรกิ าร รายได้ และเงินโอน 51.3 258.1 397.7 6.0 5. ดลุ บัญชเี ดนิ สะพัด 110.1 24.3 16.2 6. ดุลบญั ชเี งนิ ทนุ 149.4 -302.5 -20.7 86.0 -16.4 448.0 -288.3 550.8 483.8 -10.4 134.9 477.5 -85.9 415.0 7. ธนาคารแหง่ ประเทศไทย 118.7 9.2 -21.5 1.1 8. ภาครฐั บาล -61.2 -38.1 9. ภาคธนาคาร 80.4 11.6 -77.6 -17.8 10. ภาคอ่นื ๆ 11.5 465.3 -47.9 259.2 61.1 172.5 11. ความคลาดเคลื่อนสุทธิ -29.6 75.9 188.6 407.2 12. ดุลการชาระเงิน 229.9 221.4 586.4 811.8 ทมี่ า : ธนาคารแห่งประเทศไทย พ.ศ. 2552. หมายเหตุ : ตวั เลขปี 2550 และ 2551 เปน็ ตวั เลขประมาณการ 2) ดุลบัญชีเงินทุน ประกอบดว้ ย บัญชที ุน และบญั ชีการเงิน บัญชีทุน หมายถึง รายรับและรายจ่ายที่เกิดจากการโอนย้ายทุนท้ังในรปู ตัวเงินและมใิ ช่ตวั เงนิ เชน่ ทนุ ใหเ้ ปลา่ ในรูปของเงินทุนหรอื สนิ คา้ ทุน หรือการโอนสิทธใิ นทรพั ย์สินถาวรและการยกเลิกหนี้ การ ซื้อขายทรพั ยส์ นิ ท่ไี มก่ อ่ ใหเ้ กิดการผลติ และมิใชท่ รพั ยส์ ินทางการเงินทัง้ ทีส่ ามารถจับต้องได้ เชน่ ที่ดิน และไม่ สามารถจบั ตอ้ งได้ เชน่ สิทธิบัตร เครือ่ งหมายการคา้ เปน็ ต้น บัญชีการเงิน หมายถึง ธุรกรรมทีก่ ่อใหเ้ กิดการเปลย่ี นแปลงในสนิ ทรัพย์และหนีส้ นิ ทางการ เงินระหว่างประเทศ ซง่ึ ครอบคลมุ ถงึ การลงทนุ โดยตรงจากตา่ งประเทศ การลงทุนในหลกั ทรพั ย์ และการลงทนุ อ่นื ๆ จากตารางแสดงดุลการชาระเงินของไทย พ.ศ. 2547-2551 จะเห็นได้ว่าตัวเลข ดุลการชาระเงินมีการปรับขึ้น-ลง แสดงให้เห็นถึงสภาวะของเศรษฐกิจในช่วงนั้น เช่น ใน พ.ศ. 2548 ดุลการชาระเงนิ ของไทยมมี ูลค่า 221.4 พนั ล้านบาท และปรบั ตวั สงู ขึ้นอยา่ งตอ่ เน่ืองต้งั แต่ พ.ศ. 2459-2551