book3

เลม 3 สาระที่ 2 หนา ทีพ่ ลเมอื ง วัฒนธรรม และการดําเนนิ ชวี ิตในสงั คม วชิ า ส 41102 สังคมศึกษา ชนั้ มัธยมศกึ ษาปท ี่ 4 หนวยการเรยี นรู ความรูพ้ืนฐานเกีย่ วกบั กฎหมาย โดย นายนิพนธ วงศเ กษม ครูชาํ นาญการ โรงเรียนจอมสุรางคอปุ ถัมภ สํานักงานเขตพืน้ ทีก่ ารศึกษาพระนครศรีอยุธยา เขต 1 สํานกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขน้ั พนื้ ฐาน กระทรวงศึกษาธกิ าร

ก คํานาํ บทเรยี นสาํ เรจ็ รูป เลมที่ 3 กฎหมายแพงท่ีเกีย่ วของกบั ตนเองและครอบครัว เรื่อง การหม้นั การสมรส การสิ้นสดุ การสมรส การรับรองบุตร การรบั บตุ รบุญธรรม มรดก ทายาท หนว ยการเรยี นรู ความรพู ืน้ ฐานเกย่ี วกับกฎหมาย จดั ทาํ ขน้ึ มาเพอื่ ใหนกั เรียน ไดศึกษาหาความรูในดา นกฎหมายตาม หลักสตู รสถานศกึ ษา โรงเรยี นจอมสุรางคอ ุปถัมภ กลุมสาระการเรยี นรูสงั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม วชิ า ส 41102 สังคมศึกษา ชัน้ มธั ยมศึกษาปท ี่ 4 หนว ยการเรียนรู ความรูพน้ื ฐาน เก่ียวกบั กฎหมาย จุดมุง หมายท่จี ดั ทํา บทเรยี นสาํ เร็จรปู เพื่อใชเปนนวตั กรรมการเรยี นรดู ว ยตนเอง ใชส อน ซอมเสริม แกไขปญหาระหวา งเรยี น หรือเปนสอื่ ใชเขาสอนแทน โดยจัดทําเน้ือหาจากงา ยไปหายาก เพือ่ ใหน กั เรยี นไดศกึ ษาดว ยตนเองตามความสามารถ บทเรียนสาํ เรจ็ รูปหนว ยการเรียนรู ความรพู น้ื ฐานเกี่ยวกบั กฎหมาย มที ้ังหมด 11 เลม จัดทํา ข้ึนตามหลกั สตู รการศึกษาขน้ั พื้นฐาน พุทธศกั ราช 2544 สาระท่ี 2 หนาท่พี ลเมอื ง วฒั นธรรมและ การดาํ เนนิ ชีวติ ในสังคม หวงั วานักเรยี นคงจะศกึ ษาบทเรยี นสําเรจ็ รปู นี้ดวยความรบั ผดิ ชอบ ซื่อสัตย และเกดิ ความรู ตามจุดมุงหมายในการปฏบิ ัติตนเปน พลเมอื งดตี ามกฎหมายในชวี ติ ประจําวนั ตอไป

ข คาํ ชี้แจง บทเรยี นสาํ เรจ็ รูปวิชา ส 41102 สงั คมศกึ ษา สาระที่ 2 หนา ทพี่ ลเมอื ง วฒั นธรรม และการ ดําเนินชวี ติ ในสังคม ชัน้ มธั ยมศึกษาปท ่ี 4 หนว ยการเรียนรคู วามรพู นื้ ฐานเกีย่ วกบั กฎหมาย เลมที่ 3 เรือ่ ง การหมน้ั การสมรส การสน้ิ สดุ การสมรส การรับรองบุตร การรับบตุ รบญุ ธรรม มรดก ทายาท เลม น้ไี ดจดั ทาํ ขน้ึ เพื่อสอนตามปกติ และสอนซอมเสริม บทเรียนสาํ เรจ็ รูปทจี่ ดั ทาํ ข้ึนนีไ้ ดจดั ทาํ ข้นึ ตามมาตรฐานการเรียนรู จุดประสงคการเรียนรู ผลการเรียนรทู ่ีคาดหวงั ตามหลกั สตู รสถานศึกษาโรงเรียนจอมสรุ างคอ ุปถัมภ นกั เรียนสามารถศึกษา เน้ือหา ทํากจิ กรรมตามทก่ี าํ หนด และประเมนิ ผลการเรียนไดด ว ยตนเอง ตามขัน้ ตอนที่กาํ หนดไว โดยบทเรียนสาํ เรจ็ รปู เลมน้ี จะเสนอเนื้อหาทีละนอ ย จากงายไปหายาก และมคี าํ ถามใหผูเรยี นไดทํา กจิ กรรม หรอื ตอบคาํ ถาม แลวเฉลยคําตอบไดท ันที นกั เรียนสามารถทํากิจกรรมในการเรยี นไดด วย ตนเองตามความสามารถ หากนกั เรยี นไมส ามารถเรียนไดตามเวลาทกี่ าํ หนดไว นกั เรยี นสามารถนาํ บทเรยี นสําเรจ็ รูปไปศกึ ษาดว ยตนเองนอกเวลาเรียน หรอื ไปศกึ ษาเพ่มิ เตมิ ทบี่ า นได

ค คําแนะนําสาํ หรบั ครู 1. ครคู วรศกึ ษา มาตรฐานการเรยี นรู ผลการเรยี นรูท ีค่ าดหวัง จุดประสงคการเรียนรู วิชา ส 41102 สงั คมศกึ ษา สาระที่ 2 หนา ที่พลเมือง วัฒนธรรมและการดาํ เนินชวี ติ ในสงั คม ชัน้ มัธยมศึกษาปท ่ี 4 กอนท่ีนกั เรียนจะศกึ ษาบทเรียนสําเรจ็ รปู ควรทําแบบทดสอบกอนเรยี น และทํา แบบทดสอบหลังเรียนเม่อื นักเรียนศกึ ษาเนอื้ หาจบทกุ กรอบแลว 2. ครูแนะนําใหน กั เรยี นศกึ ษาเนื้อหาของบทเรียนสาํ เรจ็ รปู ดว ยตนเอง และทําขอ ทดสอบ กอ นเรยี น และหลงั เรียน 3. บทเรียนสําเรจ็ รปู เลม น้ี ครสู ามารถนําไปใชสอนซอมเสรมิ กับ 3.1 นักเรียนทเี่ รยี นรชู า 3.2 นกั เรียนทีเ่ รยี นชา กรณีหยดุ เรยี น หรอื ยา ยเขา มาเรยี นใหมใ นระหวางปก ารศึกษา 3.3 ใชสอนซอมเสรมิ กบั นกั เรียนท่ตี องการคน ควา หาความรเู พิม่ เตมิ จากบทเรยี น 4. บทเรียนสาํ เรจ็ รปู เลม ที่ 3 นใี้ ชเนอ้ื หาในบทเรยี นจากหนงั สอื แบบเรยี นหนา ทพ่ี ลเมือง วฒั นธรรมและการดาํ เนินชวี ติ ในสังคม ชว งชนั้ ที่ 4 เรอ่ื งการหมั้น การสมรส การสนิ้ สดุ การสมรส การรบั รองบตุ ร การรับบุตรบญุ ธรรม มรดก ทายาท พนิ ยั กรรม นกั เรียนสามารถคน ควา เพม่ิ เติมจาก เอกสารอางอิงท่อี ยูทา ยบทเรยี นสาํ เร็จรปู

สารบญั หนา คาํ นํา ก คาํ ชี้แจง ข คาํ แนะนาํ สาํ หรบั ครู ค มาตรฐานการเรยี นรู – กรอบนํากฎหมายแพง การหมน้ั การสมรส การสน้ิ สุดการสมรส การรับรองบุตร การรบั บตุ รบญุ ธรรม มรดก ทายาท พนิ ัยกรรม 1 คําแนะนาํ ในการใชบทเรียนสาํ เร็จรปู 2 แบบทดสอบกอ นเรยี น 3 เฉลยแบบทดสอบกอนเรียน 5 กรอบที่ 1 ความหมายของการหม้นั 6 กรอบที่ 2 ของหม้ันและสินสอด 7 กรอบที่ 3 ผลของการหม้นั และการเลิกสญั ญาหมั้น 8 กรอบท่ี 4 ความหมายและหลักเกณฑก ารสมรส 9 กรอบท่ี 5 - 6 เง่ือนไขในการสมรส 10 กรอบที่ 7 - 8 ความสัมพันธแ ละทรัพยสนิ ของสามีภรรยา 12 กรอบท่ี 9 - 10 การส้นิ สุดการสมรส 14 กรอบที่ 11 - 14 การรบั รองบตุ ร และการรบั บตุ รบุญธรรม 16 กรอบท่ี 15 มรดก 20 กรอบท่ี 16 ทายาทโดยธรรม 21 กรอบที่ 17 ทายาทที่มีสิทธิตามพนิ ัยกรรม 22 กรอบท่ี 18 พนิ ยั กรรม 23 กรอบที่ 19 - 20 แบบของพนิ ยั กรรม 24 กรอบท่ี 21 แบบฝกหัด 26 กรอบท่ี 22 เฉลยแบบฝก หดั 27 กรอบสรุป 28 แบบทดสอบหลังเรยี น 29 เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน 31 บรรณานกุ รม 32

1 มาตรฐานการเรียนรู วชิ า ส41102 สังคมศึกษา สาระที่ 2 หนา ทีพ่ ลเมือง วัฒนธรรม และการดาํ เนินชีวติ ในสังคม หนว ยการเรียนรู ความรูพื้นฐานเกย่ี วกบั กฎหมาย มาตรฐานท่ี ส 2.1 ปฏบิ ัตติ นตามหนา ทข่ี องการเปนพลเมืองดี ตามกฎหมาย ประเพณี วัฒนธรรมไทย ดํารงชีวิตอยูรว มกันในสังคมไทยอยางมคี วามสขุ ผลการเรียนรทู ่คี าดหวงั รแู ละเขา ใจ ปฏิบัตติ นตามกฎหมายพนื้ ฐานทีเ่ กย่ี วของกบั ตนเอง ครอบครัว ชมุ ชน จดุ ประสงคก ารเรยี นรู 1. อธิบายเก่ียวกับเงอื่ นไขของการหมน้ั 2. อธิบายเง่อื นไขการสมรส ผลที่เกิดจากการสมรสและเหตแุ หง การส้นิ สุดการสมรสได 3. อธิบายถึงความหมายของมรดกและทายาทตามลกั ษณะกฎหมายได 4. อธิบายถึงลักษณะของบตุ รทีช่ อบดว ยกฎหมาย บตุ รนอกกฎหมายและเงอื่ นไขการรับบุตรบุญธรรม กฎหมายมีความสาํ คญั ที่ทาํ ใหมนุษยอ ยูร ว มกนั อยางมีความสขุ ท้ังน้เี พราะเปน ขอ กาํ หนดใหทกุ คนปฏบิ ตั ิตาม หากฝาฝน ยอมไดร บั โทษ ดงั น้ันสมาชกิ ทกุ คนในสงั คม ควรจะมคี วามรเู ก่ยี วกบั กฎหมายแพง กฎหมายแพง หมายถึง กฎหมายทบ่ี ญั ญตั ิถงึ ความสัมพันธร ะหวา งเอกชนกบั เอกชน ตงั้ แตเ กิดจนตาย ในบทเรียนสาํ เรจ็ รูปเลมน้ี นกั เรียนจะไดศ ึกษากฎหมายแพง เรือ่ ง การหม้นั การสมรส การสิน้ สดุ การสมรส การรับรองบุตร การรับ บุตรบุญธรรม มรดก และพินยั กรรม ขอใหต งั้ ใจศึกษาดว ยนะครับ

2 คําแนะนาํ การใชบ ทเรยี นสําเรจ็ รปู 1. กอนที่นักเรียนจะศกึ ษาบทเรียนสาํ เร็จรปู ควรทาํ แบบทดสอบกอนเรียน และ แบบทดสอบหลังเรยี นเมอ่ื นักเรยี นศึกษาเนื้อหาจบทุกกรอบแลว 2. ศกึ ษาเนอื้ หาและทํากจิ กรรมทลี ะกรอบตามลาํ ดับ ตง้ั แตก รอบท่ี 1 ถึงกรอบสรปุ โดย ไมเวนหนา หา มเปด ขา มกรอบ เพราะจะทาํ ใหบทเรยี นไมต อ เน่ืองกนั 3. เมื่อพบคาํ ถามใหอา นและตอบอยา งรอบคอบลงในกระดาษคําตอบ แลวตรวจกับเฉลย ซงึ่ จะอยดู านลา งในกรอบถดั ไป 4. ถาตอบถกู แสดงวานกั เรยี นเขา ใจดีแลว ใหศ ึกษาในกรอบตอไป ถา ตอบผิดใหย อนกลบั ไปศึกษาเน้อื หาเดมิ อกี ครั้ง และแกไขเพมิ่ เติมดวยปากกาสีแดงจงึ ศึกษาในกรอบตอไป 5. โปรดซื่อสตั ยต อ ตนเอง อยา เปดดูเฉลยกอ น ท่ีนกั เรยี นจะใชค วามสามารถของตนเอง เพราะจะไมท าํ ใหนักเรียนมคี วามรูข้นึ มาเลยและจะเปนการเรียนทีส่ ูญเปลา 6. ใหน กั เรียนปฏบิ ตั กิ จิ กรรมดวยตนเองดว ยความตง้ั ใจจะชว ยใหม คี วามเขาใจในเนือ้ หา ท่ีเกี่ยวกับกฎหมายเปนอยางดแี ละสามารถนําไปใชในชวี ิตประจําวันไดอ ยา งถกู ตอง 7. นักเรยี นตองไมขีดเขยี น ขอความใดๆ ลงในบทเรยี นสําเรจ็ รูป เพราะถือเปน สมบัติ สวนรวมของทกุ คน 8. ระยะเวลาในการศกึ ษาบทเรียนสาํ เร็จรปู ใชเ วลา 1 ชวั่ โมง ทําแบบทดสอบกอนเรยี น กนั กอ นนะครับ

แบบทดสอบกอ นเรียน 3 เรื่อง การหม้ัน การสมรส การสิ้นสุดการสมรส การรบั รองบุตร การรบั บุตรบญุ ธรรม มรดก ทายาท พนิ ยั กรรม คาํ ชีแ้ จง 1. แบบทดสอบฉบับนี้มที ้ังหมด 10 ขอ 2. ใหเลือกคําตอบทถ่ี ูกตอ งที่สดุ เพยี งขอ เดยี ว และเขียนตวั เลือก ก ข ค หรอื ง ลงใน กระดาษคาํ ตอบที่กําหนดใหเพยี งคาํ ตอบเดยี วและใชเ วลาในการทาํ แบบทดสอบ 5 นาที 1. ขอความใดกลา วถึงการหมน้ั ไดถ กู ตอ งทีส่ ุด ก. เมอ่ื หม้ันแลว ของหมัน้ ตกเปนสทิ ธิของฝายหญงิ ข. เม่ือหม้นั แลว ของหมนั้ จะตกเปนสิทธิของฝา ยชาย ค. เม่ือหญิงคหู มนั้ ตาย ฝา ยหญงิ ตอ งคืนของหม้นั ใหแ กฝ ายชาย ง. เม่อื เลกิ สญั ญาหมั้นแลว ของหมนั้ จะตกเปน ของฝายหญงิ 2. การสมรสจะสมบรู ณต ามกฎหมายตอ เม่ือฝา ยชายและหญิงกระทาํ ส่งิ ใด ก. เมือ่ รดนํา้ สงั ขใ นพิธสี มรส ข. เมอื่ สงตัวเจาบา วเจา สาวเขาหองหอ ค. เม่อื จดทะเบียนสมรสตอหนา นายทะเบยี น ง. เม่อื ยกขบวนขนั หมากมาสูขอฝายหญิงอยางเปน ทางการ 3. ถาคูสมรสจดทะเบยี นหยา รา งกนั การแบงทรพั ยส นิ ตามกฎหมายจะเปน ขอใด ก. สินสมรสแบง กนั คนละครง่ึ สินสว นตวั เปน ของบุตร ข. สนิ สมรสเปน ของบตุ ร สนิ สว นตัวของใครของมนั ไมต องแบง ค. สินสมรสเปน ของภรรยา สนิ สว นตวั ของใครของมนั ไมต อ งแบง ง. สนิ สมรสแบงกันคนละครึ่ง สนิ สวนตวั ของใครของมนั ไมตอ งแบง 4. บุตรนอกสมรสจะเปนบุตรทีช่ อบดว ยกฎหมายของบดิ าเมอื่ ใด ก. เมื่อบตุ รบรรลุนติ ิภาวะ ข. เม่ือบุตรใชน ามสกุลของบิดา ค. เม่ือบดิ าสง เสยี ใหค วามอปุ การะเล้ยี งดู ง. เมื่อบดิ าไดจ ดทะเบียนรับรองวาเปน บตุ ร 5. การรับรองบตุ รบญุ ธรรมจะสมบรู ณเ ม่ือใด ก. บิดา มารดายกบุตรบุญธรรมให ข. เมอ่ื มกี ารตกลงและจา ยคา เลีย้ งดู ค. จดทะเบียนรับรองบตุ รตามกฎหมาย ง. เม่อื ผรู บั บุตรบญุ ธรรมอายุ 20 ปบ รบิ รู ณ

4 6. ถา ผตู ายมีทายาทลําดับตอ ไปนอี้ ยูด ว ยกัน อยากทราบวา ทายาทในลาํ ดับใดไมมสี ทิ ธริ ับมรดก ก. บดิ า ข. บตุ ร ค. ภรรยา ง. นองชาย 7. ถา ผูตายไมทําพนิ ยั กรรมไว ทรัพยม รดกยอ มตกทอดแก ก. แผนดิน ข. ทายาทโดยธรรม ค. ผจู ดั การมรดก ง. ผูทศี่ าลพิพากษาตัดสนิ 8. บุตรนอกกฎหมายจะเปน บุตรทช่ี อบดว ยกฎหมายเมอ่ื ใด ก. มารดารอ งเรียนตอศาล ข. ตง้ั แตวนั จดทะเบยี นสมรส ค. นบั ตงั้ แตว ันทนี่ ายทะเบียนกาํ หนด ง. นับต้ังแตบ ิดายอมรับวา เปน บตุ รตอเจาหนา ทีท่ ะเบยี น 9. ทายาทโดยธรรมหมายถงึ บุคคลในขอ ใด ก. พ่ีเขย ข. นองสะใภ ค. ภรรยา ง. บุตรบุญธรรม 10. คนเสมอื นไรความสามารถทาํ พนิ ยั กรรมดว ยตนเองไดหรอื ไม ก. ทาํ ไมไ ดตอ งใหผูพิทักษก ระการทําแทน ข. ทาํ ไมไ ดเวน แตไ ดร ับอนญุ าตจากศาลแลว ค. ทําไดแตตองไดรบั ความยนิ ยอมจากผพู ิทกั ษ ง. ทําไดโ ดยตองไดรบั ความยินยอมจากผอู นบุ าลดแู ล

5 เฉลยแบบทดสอบกอ นเรยี น เรื่อง การหม้นั การสมรส การสิ้นสดุ การสมรส การรบั รองบุตร การรบั บุตรบุญธรรม มรดก ทายาท พนิ ยั กรรม 1. ก. 2. ค. 3. ง. 4. ง. 5. ค. 6. ง. 7. ข. 8. ข. 9. ค. 10. ค. ไดน อ ยไมเ ปน ไรนะครับ เด๋ยี วลองศึกษาเนือ้ หาใน กรอบบทเรียนกจ็ ะมคี วามรมู ากขึน้ ครับ

6 กรอบท่ี 1 ความหมายของการหมน้ั รูปที่ 1 แหวนเพชร คอื สง่ิ ของท่นี ยิ มใชใ นการหม้นั ทม่ี า http://diamond.hisojewelry.com/ การหมั้น หมายถงึ การที่ชายหญิงทําสัญญาวาจะทาํ การสมรสกัน เงอ่ื นไขการคหาํ ถมาั้นม 1.) ชายและหญงิ ตองมอี ายุ 17 ปบ รบิ รู ณ 2.) หากเปน ผูเยาว หากจะทาํ การหมั้น ตอ งไดรบั ความยนิ ยอมจากผูแทน โดยชอบธรรม เชน บิดามารดา ผูร ับบุตรบญุ ธรรม เปน ตน นายมานติ ยม อี ายุ 17 ปบ ริบรู ณ นางสาวปราณีอายุ 15 ปบ รบิ ูรณ คําถาม นายมานิตยแ ละนางสาวปราณจี ะสามารถทาํ การหม้ัน ไดหรอื ไม? ทบทวนความรูเ ดมิ จากกฎหมายแพง ความสามารถของผเู ยาวกันหนอยนะครบั

7 กรอบที่ 2 ของหมั้นและสินสอด ผมเคยไดย ินวา การหม้นั ตองมี ของหมัน้ และสนิ สอด ของหมนั้ และสินสอดคอื อะไรครบั รปู ที่ 2 สนิ สอดของหมน้ั ท่มี า http://th.88dbmedia2.jobsdb.com/ ของหมนั้ คอื ทรัพยสนิ ท่ฝี ายชายใหแ กฝายหญิง เพื่อเปน หลกั ฐานการหม้นั และเปนหลกั ประกนั วาจะทาํ การสมรสกับฝายหญิง การหม้ันจะสมบูรณ เมือ่ ฝายชายไดส ง มอบทรพั ยส นิ ที่เปนของหม้นั แกฝ า ยหญงิ เม่ือหมน้ั แลว ของหมั้นตกเปนสิทธขิ องฝายหญงิ สวนสินสอด คอื ทรพั ยสินทฝ่ี ายชายมอบใหแกบ ดิ ามารดาของฝายหญงิ เพ่อื ตอบแทนการท่ฝี ายหญิงยอมสมรส หากมเี หตุสําคญั อนั เกิดแกฝายหญงิ ทาํ ใหฝ า ยชายไมอาจสมรสกับฝา ยหญิงได ฝา ยชายสามารถเรียกสินสอดคืนได นายณรงคก บั นางสาวปานวาด รักใครชอบพอกัน นายณรงคน ําแหวนเพชร คาํ ถาม หนึง่ วงมาหมั้นนางสาวปานวาด นางสาวปานวาดรับหมนั้ ดวยความเตม็ ใจ แตตอ มานางสาวปานวาดประสบอุบัตเิ หตเุ สียชวี ติ ตามกฎหมายทางฝา ย นางสาวปานวาดตอ งคนื แหวนหม้นั ใหแ กฝ า ยนายณรงคห รือไม? เฉลยกรอบท่ี 1 ตอบผดิ ไมเ ปน ไรนะครับ ลองทบทวนอกี คร้ัง แลว ไมไ ด เพราะตามหลักกฎหมายถือ จะเขาใจมากกวาเดิมครับ วานางสาวปราณียังมอี ายคุ รบไม ถงึ 17 ปบรบิ ูรณจ ึงยงั ไมสามารถ กระทาํ การหมั้นกนั ไดค รบั

8 กรอบท่ี 3 ผลของการหมน้ั และการเลิกสัญญาหมน้ั รปู ท่ี 2 พธิ หี มน้ั ที่มา http://i.ytimg.com/ เมื่อมกี ารหมนั้ แลวฝายใดผดิ สญั ญาหม้ัน อีกฝา ยหน่งึ มสี ทิ ธิเรียกให อกี ฝายรบั ผดิ ชดใชคา ทดแทน เชน กรณฝี า ยหญงิ เปน ฝายผิดสัญญาหม้นั ใหคืนของหมนั้ ใหฝายชาย การเลกิ สญั ญาหม้ันหากไดรบั ความยินยอมทั้งสองฝา ย ยอ มทาํ ได โดยไมต องทาํ หนงั สือมีพยานลงลายมือชอ่ื ฝา ยหญงิ ก็ตอ งคืนของหม้ัน และสินสอด กรณีคหู มน้ั ฝา ยหนึ่งตาย อกี ฝา ยหน่งึ จะเรยี กเอาคา ทดแทนกนั ไมไ ด สําหรับของหม้ันหรือสนิ สอดไมวา ฝา ยชายหรือฝา ยหญงิ ตาย ฝายหญิงไม ตอ งคนื แกฝายชาย นายดาํ รงหมน้ั หมายกบั นางสาวรุจี โดยใหสินสอดแกท างฝา ยหญิงเปน เงนิ 200,000 บาท แตใ นระหวางกอ นการสมรสนนั้ นางสาวรจุ ไี ปคา ยาเสพติด คาํ ถาม เปน ผลใหนายดาํ รงบอกเลิกสัญญาหมน้ั ท้งั นี้ทางฝา ยนางสาวรจุ ีจะตอ งคนื เงนิ สนิ สอด 200,000 บาทใหแกฝ า ยนายดาํ รงหรือไม? เฉลยกรอบท่ี 2 คําตอบนถี้ ูกตอ งแลว นะครบั ไมตองคนื ของหมนั้

9 กรอบที่ 4 ความหมายและหลกั เกณฑก ารสมรส รูปที่ 4 คูสมรสทสี่ มคั รใจอยรู วมกัน การสมรส หมายถึง การท่ชี ายและหญิงสมัครใจเขามาอยกู ินกนั ที่มา http://www.st-scc.com/ ฉันทสามภี รรยาโดยไมเ กย่ี วขอ งทางชสู าวกับบุคคลอ่ืนใดอีกและถาจะให ถกู ตอ งตามกฎหมาย คสู มรสจะตอ งจดทะเบียนสมรสกบั เจา พนกั งาน ซึ่งเปนนายทะเบยี น ไดแก นายอาํ เภอ หรอื ผูอํานวยการเขต หลกั เกณฑก ารสมรส รปู ท่ี 5 เคกแตงงาน 1.) ในการสมรสนนั้ คสู มรสฝา ยหนึง่ จะตองเปนชายและอกี ท่ีมา http://www.thaiweddingmall.com/ ฝา ยหนึ่งจะตองเปน หญิง บุคคลเพศเดียวกนั จะสมรสกนั ไมไ ด 2.) การสมรสจะตอ งเปนการกระทําโดยสมคั รใจของชายและหญงิ หากชายหญงิ ไมย นิ ยอมสมรสกัน การสมรสน้นั เปน โมฆะ 3.) การอยกู นิ ดวยกนั ฉันทส ามภี รรยาจะตอ งเปน ระยะเวลาช่ัวชวี ติ 4.) การสมรสจะตองมคี สู มรสเพียงคนเดยี ว คสู มรสจะสมรสใหม ไมไดตราบเทา ทย่ี ังไมห ยาขาดจากคสู มรสเดิม คาํ ถาม ในการสมรส หากจะทาํ ใหเปน การสมรสที่ถูกตองตามกฎหมาย จะตองไปจดทะเบยี นสมรสอยา งไร? เฉลยกรอบที่ 3 ตอบถูกตองแลวครบั สมเปน นกั กฎหมายนอ ยจริงๆ ครับ ตอ งคนื สินสอดเพราะมีเหตทุ ่ที าํ ให ไมส ามารถสมรสได

10 กรอบที่ 5 เงื่อนไขในการสมรส เง่อื นไขท่ชี ายและหญิงทจี่ ะสมรสกนั ตอ งมคี ุณสมบัตดิ ังตอ ไปนี้ 1.) ชายและหญิงตอ งมอี ายุครบ 17 ปบรบิ รู ณ หากเปนผูเยาวต องไดร บั อนญุ าต จากผแู ทนโดยชอบธรรม 2.) ชายหรอื หญิงตอ งไมเ ปน บุคคลวกิ ลจริตหรือศาลสง่ั ใหเปน คนไรค วามสามารถ 3.) ชายหรือหญงิ ทเี่ ปนญาตสิ บื สายโลหติ จะสมรสกันไมได เชน พอ หรือแมก ับลกู พ่ีนองรว มบิดามารดากนั หรือเปนพนี่ อ งรว มบดิ าหรือมารดากนั เปน ตน 4.) ผูรบั บุตรบญุ ธรรมและบุตรบญุ ธรรมจะสมรสกันไมไ ด 5.) ชายหรือหญงิ จะทาํ การสมรสในขณะทต่ี นมคี สู มรสอยูแลวไมได 6.) หญิงที่เคยสมรสแลว แตส ามีตาย หรอื การสมรสครั้งกอ นส้นิ สุดลง หรือโดยสาเหตอุ ืน่ เชน โดยการหยา จะสมรสใหมไดเ มอ่ื การสมรสคร้ังกอ นสิ้นสุดไปแลว ไมน อ ยกวา 310 วัน เวนแตจะสมรสกบั คสู มรสเดิมหรอื มีใบรับรองแพทยว ามิไดต ั้งครรภ นางสาวสมใจ เคยสมรสกับนายประมลู แตเ กดิ เหตไุ มเขา ใจกนั คําถาม จงึ ไปจดทะเบยี นหยา แตภ ายหลงั จากนั้น 2 เดอื น นางสาวสมใจ กบั นายประมลู ปรับความเขา ใจกนั ได และจะมาขอจดทะเบียนสมรส ใหมอีกคร้งั นกั เรียนคิดวานางสาวสมใจกบั นายประมูลสามารถ จดทะเบยี นสมรสกนั ใหมอ กี คร้งั ไดห รอื ไม? เฉลยกรอบที่ 4 เกง มากครับท่ตี อบถูก จะตองจดทะเบยี นสมรสตอ หนา เจา พนกั งาน ซึง่ เปนนายทะเบยี น ไดแ ก นายอําเภอ หรอื ผอู าํ นวยการเขต จงึ จะถูกตอ งตามกฎหมาย

11 กรอบที่ 6 เงอื่ นไขในการสมรส (ตอ) 7.) ในการสมรสนนั้ คูสมรสฝายหน่ึงจะตอ งเปน ชายและอกี ฝายหน่งึ จะตองเปน หญิง บุคคล เพศเดยี วกันจะสมรสกนั ไมไ ด 8.) การอยูกนิ ดวยกนั ฉนั สามภี รรยาจะตอ งเปน ระยะเวลาชัว่ ชีวติ 9.) การสมรสจะตอ งมคี ูส มรสเพียงคนเดยี ว คูสมรสจะสมรสใหมไมไดต ราบเทาทยี่ ังไมห ยา ขาด จากคูสมรสเดมิ 10.) การสมรสจะตองเปน การกระทําโดยสมคั รใจของชายและหญงิ หากชายหญิงไมย นิ ยอม สมรสกันการสมรสน้นั เปนโมฆะ 11.) การสมรสที่ถกู ตองจะตองมีการจดทะเบยี นตามกฎหมายตอหนานายทะเบยี น นายจาํ รญู และนายจําลองรักใครช อบพอกัน จงึ อยากจะจด คําถาม ทะเบยี นสมรสเพอื่ เปน คสู ามีภรรยาทถ่ี ูกตอ งตามกฎหมาย นายจาํ รญู และนายจาํ ลองสามารถจดทะเบียนสมรสกนั ได เฉลยกรอบท่ี 5 เกงมากเลยครบั ตอบถกู อีกแลว สามารถจดทะเบยี นไดเพราะ สมรสกบั คูสมรสเดมิ

12 กรอบที่ 7 ความสมั พนั ธและทรพั ยส ินของสามภี รรยา ความสัมพันธข องสามภี รรยา เม่ือชายหญิงไดทาํ การจดทะเบยี นสมรสกนั แลว จะเกิด ความสมั พนั ธร ะหวางกันทง้ั ในทางสว นตวั และในทางทรัพยส นิ ดงั นี้ 1.) ความสมั พนั ธในทางสวนตวั หมายถึง การอยรู วมกันฉนั สามีภรรยาจะตอ ง ชวยเหลืออปุ การะเลยี้ งดูซ่งึ กนั และกนั ตามความสามารถและฐานะของตน 2.) ความสมั พนั ธใ นทางทรพั ยสิน เมอื่ ทาํ การจดทะเบยี นสมรสแลว จะเกดิ กองทรัพยส ินระหวา งสามภี รรยาข้นึ มาจากผลของการสมรส 1. สนิ สว นตวั ไดแก ทรพั ยส นิ ดงั ตอ ไปน้ี 1.) ทรพั ยส นิ ทฝี่ ายใดฝายหนง่ึ มอี ยูกอนสมรสแลว หมายความวา ทรัพยสนิ ทกุ ชนดิ ทชี่ าย และหญิงมีอยกู อ นวนั จดทะเบยี นสมรสนนั้ เอง 2.) ทรัพยสนิ ทเ่ี ปนเครื่องใชส อยสว นตวั เครอื่ งแตง กาย หรือเครอื่ งประดับกายตามควร แกฐ านะ หรือเครอื่ งมอื เครอ่ื งใชที่จําเปนในการประกอบอาชีพ หรอื วชิ าชพี ของคสู มรสฝายใดฝาย หนึ่ง 3.) ทรพั ยส ินทฝี่ า ยใดฝา ยหนงึ่ ไดม าระหวางสมรส โดยการรับมรดกหรอื การใหโ ดยเสนห า 4.) ของหมั้นจะตกเปน สนิ สวนตวั ของหญงิ ทันที เมอ่ื ชายหญิงไดท าํ การจดทะเบยี นสมรส กันแลว หากนายอําพรและนางสาวศรกมล ไดจ ดทะเบียนสมรสเปน สามภี รรยากัน คาํ ถาม ตอมานายอําพรไดซ ้ือรถยนตม าหนง่ึ คนั รถยนตคนั นน้ั จะถือเปนทรัพยส ิน สวนตัวของนายอาํ พรหรอื ไม? เฉลยกรอบที่ 6 อยา ลืมนะครบั วาบุคคลท่ีเปน เพศเดียวกนั จะสมรสกนั ไมได นายจํารญู และนายจาํ ลองไมส ามารถ หากนักเรยี นตอบผิด ลองยอนกลับ จดทะเบียนสมรสกันไดค รบั ไปทบทวนกรอบท่ีแลวนะครับ

13 กรอบที่ 8 ความสมั พนั ธและทรพั ยสินของสามภี รรยา (ตอ ) รูปที่ 6 ความสัมพนั ธและทรัพยสินของสามีภรรยา ท่ีมา http://www.decha.com/ 2. สินสมรส ไดแก ทรพั ยสินดงั ตอ ไปน้ี 1.) ทรัพยส นิ ทค่ี ูสมรสไดม าระหวา งสมรส เชน เงนิ เดอื น เงินโบนสั เงินประจาํ - ตาํ แหนง หรอื เงินท่ีถกู ลอตเตอรี่ เปนตน 2.) ทรัพยส นิ ทฝ่ี ายใดฝา ยหนงึ่ ไดม าระหวางสมรสโดยพินัยกรรมหรอื โดยหนงั สือ ยกใหร ะบุไวช ดั เจนวา ใหเ ปน สินสมรส 3.) ดอกผลของสนิ สว นตัวเปน สนิ สมรส เชน ดอกเบยี้ กาํ ไร คา เชา เงินปนผล บัญชเี งินฝากท่ีถกู เปดไวก อ นทีจ่ ะกระทําการสมรสของสามีหรือ คําถาม ภรรยานน้ั ถอื เปนสนิ สมรสใชหรอื ไม? เฉลยกรอบท่ี 7 เขาใจถูกตอ งแลวครบั ไมถ ือเปน ทรัพยส นิ สวนตัว รถยนต ดังกลา วถอื เปน สนิ สมรส

14 กรอบท่ี 9 การสิ้นสุดการสมรส รปู ท่ี 7 การแบงสนิ สมรสเม่อื ส้ินสดุ การสมรส ทม่ี า http://file.shanghaidaily.com/ การสมรสยอ มสิน้ สดุ ลงดว ยเหตุ ดังน้ี 1.) ความตายของคสู มรสฝายใดฝายหนึง่ 2.) ส้นิ สดุ โดยการหยา หรือศาลพิพากษาใหเพกิ ถอนการสมรส การหยา หมายถึง การทาํ ใหการสมรสส้ินสุดลงโดยความยนิ ยอมของท้งั สองฝา ย ซ่ึงหมายถงึ วา คูสมรสไดตกลงยนิ ยอมสมคั รใจหยากนั เองหรอื โดยคําสง่ั ศาล การหยา โดยความยนิ ยอม จะตองปฏิบัตดิ งั นี้ 1. ตอ งทําเปนหนงั สอื และมพี ยานลงลายมอื ช่ืออยางนอยสองคน 2. การหยา โดยความยนิ ยอมจะสมบรู ณตอ เม่อื สามแี ละภรรยาไดจดทะเบียน การหยา นน้ั ใหทําความตกลงเปน หนังสอื กันไววา ฝายใดจะมอี ํานาจปกครองบุตร คาํ ถาม การส้ินสุดการสมรสมี เหตุ 2 ประการอะไรบาง? เฉลยกรอบที่ 8 คาํ ถามไมยากเลยนะครับ หาก นักเรียนตอบผดิ ลองเปด กลบั ไป บญั ชเี งนิ ฝากน้นั ไมถือวา เปน สินสมรสแต ทบทวนใหมใ หเ ขาใจนะครับ ดอกเบ้ียท่ีเกิดขนึ้ หลงั จาการสมรสถอื เปน สินสมรส

15 กรอบท่ี 10 การสน้ิ สดุ การสมรส (ตอ ) การหยา โดยคาํ ส่ังศาล เหตฟุ อ งหยา มีดงั น้ี 1. สามอี ุปการะเลี้ยงดหู รอื ยกยอ งหญงิ อ่ืนฉันภรรยาหรือภรรยามีชู 2. สามหี รอื ภรรยาประพฤติชวั่ หรอื ทําใหอ กี ฝา ยหนง่ึ อับอายอยางรุนแรง ไดร บั การดถู ูก เหยยี ดหยาม 3. สามหี รอื ภรรยาทาํ รายหรอื ทรมานรางกายหรือจติ ใจ หรือหมน่ิ ประมาท หรอื เหยยี ดหยาม อีกฝา ยหน่ึงหรอื บุพการีของอกี ฝายหนงึ่ 4. สามีหรือภรรยาจงใจละทงิ้ รา งอกี ฝายหนงึ่ เกินหน่งึ ป เชนสามีหรอื ภรรยาตองคาํ พิพากษา ถึงทส่ี ดุ ใหจาํ คุก และถูกจาํ คุกเกินหนงึ่ ปแ ละอีกฝายเดอื ดรอ น หรือแยกกนั อยเู กินสามป 5. สามีหรอื ภรรยาถูกสั่งใหเ ปน คนสาบสญู หรอื ไปจากภูมลิ าํ เนา หรอื ถิ่นทอ่ี ยเู กนิ สามป 6. สามีหรอื ภรรยาไมใหความชวยเหลอื อปุ การะเลีย้ งดอู ีกฝา ยหนงึ่ ตามสมควร หรือทาํ การเปน ปฏิปกษต อ การเปน สามีภรรยาอยา งรายแรง 7. สามีหรือภรรยาวกิ ลจรติ เกนิ สามป และความวกิ ลจริตนน้ั ไมสามารถรักษาใหหายได 8. สามีหรอื ภรรยาผดิ ทัณฑบ นทท่ี าํ ไวเปนหนังสอื ในเรื่องความประพฤติ 9. สามีหรือภรรยาเปนโรคตดิ ตอรายแรงอนั อาจเปน ภยั แกอ ีกฝายหนงึ่ และโรคมลี กั ษณะ เรื้อรังไมม ีทางหาย 10. สามีหรอื ภรรยามสี ภาพแหงกาย ทําใหไ มอาจรว มประเวณไี ดตลอดกาล การที่ฝา ยหญงิ ถูกทาํ รายรางกายถอื เปน เหตแุ หง การ คาํ ถาม ฟองหยา ไดหรอื ไม? เฉลยกรอบที่ 9 1.คสู มรสฝายใดฝา ยฝายหนง่ึ ตายสมรส 2.การหยาและคําพิพากษาของศาล

16 กรอบท่ี 11 การรบั รองบตุ ร และการรับบุตรบุญธรรม บุตร หมายถึง ลูกในทางกฎหมาย จําแนกได 3 ประเภท คอื บตุ รท่ชี อบดว ยกฎหมาย บตุ รนอก กฎหมาย และบุตรบุญธรรม 1. บตุ รชอบดว ยกฎหมาย ไดแ ก บตุ รในสมรส กลา วคอื เด็กทเ่ี กดิ จากบดิ ามารดาท่ีไดจ ดทะเบยี นสมรสกันตามกฎหมาย เดก็ เกิดนอกสมรส คือเด็กที่เกดิ จากบิดามารดาทีไ่ มไดจดทะเบยี น สมรสกัน ตามกฎหมายถือวาเด็กเปน บตุ รทีช่ อบดวยกฎหมายของ มารดาเสมอไป แตเดก็ จะเปน บุตรทชี่ อบดว ยกฎหมายของบิดาไดก ็ ดว ยเหตใุ ดเหตหุ น่งึ ดังตอไปนี้ 1.) เมื่อบดิ ามารดาไดจ ดทะเบยี นสมรสกนั ภายหลัง 2.) เมื่อบิดาไดจ ดทะเบยี นรบั รองวา เปน บตุ ร 3.) เมือ่ ศาลพพิ ากษาวาเปนบุตร ในกรณีที่บดิ ามารดาไดสมรสกันภายหลังเปนบุตรทช่ี อบ ดวยกฎหมาย นบั แตว นั ที่บดิ ามารดาจดทะเบียนสมรสกนั กลาวคือ ไมมผี ลยอนหลังไปถงึ วันทีเ่ ดก็ เกดิ ในกรณีท่ีบิดาไดจดทะเบยี นวา เปน บุตร เดก็ จะมฐี านะ เปน บตุ รท่ีชอบดวยกฎหมาย นบั แตว ันทบ่ี ดิ าไดไปจดทะเบียน ในกรณีทีศ่ าลมคี ําพิพากษาวา เปน บุตรของชาย ใหเ ปน บุตรท่ชี อบดว ยกฎหมายนับแตว นั มคี าํ พิพากษาถึงที่สดุ คําถาม ผูเ ปนมารดาจะตองไปจดทะเบยี นรับรองบตุ รวาเปน บตุ ร โดยชอบดว ยกฎหมายหรอื ไม? เฉลยกรอบที่ 10 เกงจงั เลย ตอบถูกอีกแลวครับ ไดเ พราะอยูในเหตุแหงการฟอ ง

17 กรอบที่ 12 การรับรองบุตร และการรับบตุ รบุญธรรม (ตอ ) 2. บุตรนอกกฎหมาย บุตรทเี่ กดิ จากบิดามารดาทม่ี ิไดทาํ การจดทะเบยี นสมรสกนั และบดิ า มารดาก็มิไดด าํ เนนิ การใหเ ปน บตุ รโดยชอบดวยกฎหมายของบดิ า สภาพของบตุ รจึงเปน บตุ ร นอกกฎหมายของบิดา แตเ ปน บุตรทีช่ อบดว ยกฎหมายเฉพาะของมารดาฝา ยเดยี ว ถา ตอ มาบดิ าไดมกี ารรับรองโดยพฤตกิ ารณ เชน ใหบุตรใชนามสกุลของบิดา บิดาเปน ผูสง เสีย อุปการะเล้ยี งดูหรือรบั รองตามขอ เทจ็ จรงิ กบั บุคคลท่วั ไปวา เปน บุตรของตน พฤติการณตา ง ๆ ดังทก่ี ลาวมานก้ี ฎหมายถอื วาแมบ ดิ าจะมไิ ดด ําเนนิ การรบั รองตามกฎหมาย แตก ็เปน การรับรอง วา เปนบตุ รตามขอเท็จจริงแลว บตุ รดงั กลา วนจ้ี ึงมสี ิทธทิ ี่จะรับมรดกของบดิ าได แตไมมีสทิ ธิ ที่จะเรียกรองอยา งอน่ื เชน คา อุปการะเล้ยี งดู จากบดิ าเพราะเปนบตุ รนอกกฎหมาย เด็กชายสาํ เรงิ เปนบตุ รของนางมะลกิ ับนายประจกั ษ แตน างมะลไิ มไ ด คาํ ถาม จดทะเบียนสมรสกับนายประจักษ อีกทงั้ นายประจักษน ้ันไมย อม จดทะเบียนรับรองบตุ ร แตน ายประจักษก เ็ ล้ยี งดเู ดก็ ชายสําเริงโดยสง คา อปุ การะมาใหดังนนั้ เดก็ ชายสําเรงิ ถือวาเปนบตุ รโดยชอบดว ยกฎหมาย ของนางมะลิกับนายประจกั ษหรือไม? เฉลยกรอบท่ี 11 ตอบถูก ดีมากครบั นกั เรยี น ศึกษากรอบตอไปไดเลยครบั ไมต องครับ เพราะ ตามกฎหมายถอื วา เดก็ เปน บุตรชอบดวยกฎหมายของมารดาเสมอไปครบั

18 กรอบท่ี 13 การรบั รองบตุ ร และการรบั บตุ รบญุ ธรรม (ตอ ) 3. บุตรบญุ ธรรม หมายถึง บตุ รของผูอน่ื แตเ ขามาเปน บตุ รดวยการจดทะเบียน จึงเปน บุตรที่เกดิ ขน้ึ โดยการสมมตุ ิของกฎหมายวา มีสิทธเิ สมือนกบั บุตรทช่ี อบ ดวยกฎหมาย หลกั เกณฑการจดทะเบียนรับบตุ รบุญธรรม 1. ผรู บั บตุ รบุญธรรมจะตองเปนบคุ คลท่มี อี ายไุ มต ่าํ กวา 25 ป และจะตอ งมี อายมุ ากกวาผทู ่ีจะเปนบุตรบญุ ธรรมอยางนอย 15 ป ตวั อยา ง นาย ก อายุ 40 ป ไมสามารถจะจดทะเบยี นรบั นาย ข ทีม่ ีอายุ 26 ปได เพราะนาย ก มีอายแุ กก วา นาย ข ไมถงึ 15 ป 2. ถาผทู จ่ี ะเปน บุตรบุญธรรมมอี ายุไมต ํ่ากวา 15 ป ผูเ ปนบตุ รบุญธรรมนัน้ ตอ งใหค วามยนิ ยอมดว ย 3. การรบั บคุ คลท่ยี งั ไมบ รรลุนติ ิภาวะเปน บตุ รบญุ ธรรม จะกระทําไดตอเมื่อ ไดรบั คํายนิ ยอมจากบิดามารดาของผทู จ่ี ะเปน บุตรบุญธรรมกอ น 4. ในกรณที ่ีผจู ะรับบุตรบุญธรรมหรอื ผูท่ีจะเปนบตุ รบญุ ธรรมมคี สู มรส อยดู ว ย จะตอ งไดรับความยนิ ยอมของคสู มรสนน้ั กอ น 5. การรบั รองบตุ รบญุ ธรรมจะสมบรู ณต อ เมอ่ื ไดจ ดทะเบยี นตามกฎหมาย แตถาผูท จ่ี ะเปน บุตรบญุ ธรรมน้นั เปนผเู ยาว จะตอ งปฏิบัตติ ามหลักเกณฑของ กฎหมายวา ดว ยการรับเดก็ เปน บตุ รบุญธรรมกอ น นายเสนหก บั นางบงั อรเปน สามีภรรยากนั แตไมม ีบตุ รเปนของตนเอง นายเสนห  คาํ ถาม จงึ อยากรบั บุตรบุญธรรมโดยไดร ับความยนิ ยอมจากนางบงั อรแลว นายเสนหจ งึ ไดจดทะเบียนรับเดก็ ชายเฉลมิ มาเปน บุตรบุญธรรม ดังนน้ั เด็กชายเฉลิมจึงเปน บตุ รบญุ ธรรมของนายเสนห แ ละนางบงั อรใชหรือไม? เฉลยกรอบท่ี 12 เกงมากครับ เด็กชายสาํ เรงิ ไมถ อื วา เปนบตุ รโดยชอบดว ยกฎหมาย

19 กรอบท่ี 14 การรบั รองบุตร และการรับบตุ รบุญธรรม (ตอ ) รปู ที่ 8 การรบั อุปการะเลีย้ งดูเดก็ ของชาวตา งประเทศ ท่ีมา http://www.thepattayaorphanage.org/ บตุ รบุญธรรมยอมมฐี านะอยา งเดยี วกบั บตุ รท่ีชอบดวย กฎหมายของผรู ับบุตรบญุ ธรรมนั้น กลาวคอื บตุ รท่ชี อบดว ย กฎหมายมสี ทิ ธทิ ่จี ะไดรบั จากบิดาหรือมารดาโดยกาํ เนิดอยา งไร บุตรบญุ ธรรมกย็ อมมสี ิทธิเชน เดยี วกนั เชน คาอุปการะเลย้ี งดู สิทธทิ ีจ่ ะรับมรดก เปนตน นายธเนศเปนบตุ รบญุ ธรรมของนายพรชยั วนั หน่งึ นายพรชัย คําถาม เสียชวี ติ ลง นายธเนศมสี ิทธิทจ่ี ะไดรับมรดกของนายพรชยั หรอื ไม? เฉลยกรอบท่ี 13 ตอบผดิ ไมเ ปน ไรนะครบั ลองทําความเขาใจ ยอ นกลับไปทบทวนใหมนะครบั เดก็ ชายเฉลมิ ถือเปน บตุ รบญุ ธรรมของนายเสนหแ ตไ มถ อื วาเปน บุตรบญุ ธรรมของนางบงั อร เพราะนางบงั อรไมไดจ ดทะเบยี นรับ เดก็ ชายเฉลมิ เปน บตุ รบุญธรรม เพยี งแตย นิ ยอมใหน ายเสนหรบั เปน บตุ รบญุ ธรรมเทานน้ั

20 กรอบท่ี 15 มรดก มรดก คอื กองมรดก ไดแ ก ทรัพยส ินทกุ ชนดิ ทุกสิ่ง ทกุ อยา งรวมทง้ั สิทธแิ ละหนา ท่ีความรบั ผิดชอบตา งๆของผตู ายท่ีมีอยู กอนตาย กลา วคือ มิใชจะจํากดั อยเู ฉพาะทรพั ยสนิ ทีม่ รี ปู รา ง ซึ่ง ไดแก อสังหาริมทรัพย คือ ทรัพยท ่ีนาํ ไปไมได เชน ทีด่ นิ ทรพั ยท ่ีติดอยกู ับ ที่ดิน เปนตน และสงั หาริมทรพั ย คือ ทรัพยท น่ี าํ ไปได เคลื่อนท่ีได เชน รถยนต เรอื ชา ง วัว ควาย เปน ตน มรดกหรอื กองมรดกยังรวมทง้ั ที่เก่ยี วกับการจดั การศพของผูตาย อีกดว ย ซง่ึ ผูตายยอมมสี ทิ ธทิ ่จี ะทาํ พนิ ยั กรรมยกศพของตนใหแ กผ ูใดกไ็ ด เชน ยกใหโ รงพยาบาล ยกใหศ นู ยว จิ ยั เปน ตน ผทู ี่มสี ทิ ธิรบั มรดกและสวนแบงในมรดก มีดังตอไปนี้ 1. ทายาทโดยธรรม และคสู มรสทีย่ งั มชี วี ติ อยตู ามกฎหมายก็เปน ทายาทโดยธรรม จึงมสี ิทธริ ับมรดกดว ย 2. ผูรบั พนิ ัยกรรม คําถาม ศพหรอื รา งผูเสยี ชวี ิต ถอื วา เปน มรดกหรอื ไม? เฉลยกรอบที่ 14 เขาใจแลวใชหรอื ไมค รบั เราไปศกึ ษากรอบถัดไป มสี ิทธเิ พราะบุตรบญุ ธรรม กนั เลยครับ ถือวามีฐานะเทา เทียมกบั บุตรโดยชอบธรรม

รปู ที่ 9 เด็กเปน ผูสบื สนั ดานบิดา มารดา 21 ทมี่ า http://konruk.com/ กรอบที่ 16 ทายาทโดยธรรม ทายาทโดยธรรม หมายถึง ทายาททเี่ ปนญาตติ ามสายโลหิต และคสู มรสเปน ผมู สี ทิ ธติ ามกฎหมายในกองมรดกของผูตาย ทายาทโดยธรรมมีอยู 6 อนั ดับดงั น้ี 1. ผูสืบสนั ดาน หมายรวมถึงบุตรนอกกฎหมายทีบ่ ดิ า รับรองแลว และบุตรบุญธรรมดวย 2. บิดามารดา 3. พี่นองรวมบิดามารดา 4. พนี่ องรวมแตบ ิดา มารดาเดยี วกัน ซ่ึงหมายรวมถึง รวมบิดาอยางเดยี ว หรอื รว มมารดาอยา งเดยี ว 5. ปู ยา ตา ยาย 6. ลงุ ปา นา อา คําถาม บตุ รบุญธรรมถอื เปนทายาทโดยธรรมหรอื ไม? เฉลยกรอบที่ 15 ตอบถกู ตอ งครบั เกงมากเลยครับนักเรียน ศพหรอื รา งผเู สยี ชีวิตถือวาเปน มรดก เพราะ ผตู ายสามารถทําพนิ ัยกรรมยกรางตนใหแ กผใู ด ก็ได เชน โรงพยาบาล ยกใหศูนยวจิ ัยเปนตน

22 กรอบที่ 17 ทายาททม่ี สี ทิ ธติ ามพนิ ัยกรรม ทรพั ยส ินของยายทง้ั หมดขอยก ใหแ ก… ยายอยาเพงิ่ ครบั ... เขียน รูปท่ี 10 พินัยกรรมไวเลยครบั ยาย เด๋ยี วยายลมื ... ทีม่ า http://2.bp.blogspot.com/ รูปท่ี 11 ท่ีมา http://www.oknation.net/ ทายาทท่มี สี ทิ ธิตามพนิ ยั กรรม เรียกวา ผูร บั พนิ ัยกรรม คือทายาททีม่ สี ิทธิ ในการรบั มรดกของผูตายโดยการเขยี นพินยั กรรมท้ิงไว คาํ ถาม ทายาททมี่ สี ทิ ธิในการรับมรดกของผูตายโดยการเขยี น พนิ ยั กรรมทิ้งไวเ รยี กวา? เฉลยกรอบท่ี 16 ดีมาก ตอบถูกครับ บตุ รบญุ ธรรมอยใู นฐานะผูสบื สนั ดาน จึงจดั อยูในลําดบั ทายาทโดยธรรม

23 กรอบท่ี 18 พนิ ยั กรรม พินยั กรรม คอื เอกสารทบ่ี ุคคลแสดงเจตนาหรือสั่งไว เผอ่ื ตายโดยการกาํ หนดเกยี่ วกบั เรือ่ งทรพั ยส ินของตนเองในเรอ่ื ง ตาง ๆ อันจะใหเ กิดผลบงั คับไดตามกฎหมายเมื่อตนตายแลว หลกั เกณฑท ั่วไปในการทําพนิ ัยกรรม มีดงั ตอ ไปน้ี 1. ตอ งทาํ เปนหนงั สือลงวนั เดือน ป ในขณะทาํ ข้ึนและตอ งลงช่ือ ตอหนาพยานอยา งนอย 2 คน 2. บคุ คลทจี่ ะทาํ พินัยกรรมไดจ ะตองมีอายคุ รบ 15 ปบ ริบูรณแ ลว 3. บุคคลทถี่ ูกศาลสั่งใหเ ปน คนไรค วามสามารถไมส ามารถ ทาํ พินยั กรรมได ถาทําลงไปพินัยกรรมนน้ั จะตกเปน โมฆะ 4. การลงลายมอื ชือ่ ของผทู าํ พินัยกรรมสําหรับพนิ ัยกรรมแบบเขยี นเอง ทงั้ ฉบับ ผทู ําพนิ ัยกรรมตอ งเซ็นช่อื ดวยตนเอง สว นพนิ ยั กรรมแบบผอู ่นื ทํา ผูทาํ พนิ ัยกรรมจะเซ็นเองหรือพมิ พนิ้วมือแทนกไ็ ด 5. พยานในพนิ ัยกรรมตองเซน็ ชือ่ เทา นั้น จะพมิ พน ว้ิ มอื หรือใช เครื่องหมายอยา งอืน่ ใดไมได คําถาม จาํ เปน หรอื ไมท พ่ี นิ ัยกรรมตอ งลงวันท่ี เดอื น ป? เฉลยกรอบท่ี 17 นกั เรยี นไมตอ งกังวลนะครับถา หากตอบผดิ ผรู ับพนิ ยั กรรม ลองทบทวนท่กี รอบ 17 ใหมอกี คร้ัง นักเรียน จะเขาใจมากขนึ้ ครบั

24 กรอบท่ี 19 แบบของพินัยกรรม กฎหมายไดก ําหนดเกย่ี วกบั แบบในการทํา พนิ ยั กรรมไวห ลายรปู แบบ ซึง่ หมายความวา พนิ ยั กรรม จะสมบรู ณจะตองทําตามแบบที่กฎหมายกาํ หนดไวเทา นน้ั จะทํานอกเหนอื จากแบบทกี่ าํ หนดไวไมไ ด เพราะจะไมม ผี ล เปน พินยั กรรม แบบของพนิ ยั กรรมท่ีนยิ มทํากันทวั่ ไป ในชีวติ ประจาํ วนั มีอยู 2 แบบ คือ พนิ ยั กรรมแบบเขียนเอง ทัง้ ฉบับ และพนิ ยั กรรมแบบผูอืน่ เขียนหรือแบบพมิ พ 1. พนิ ยั กรรมแบบเขียนเองท้ังฉบบั จะตองมวี ิธกี ารทาํ ดงั น้ี 1.) ตองเขียนเปนหนังสือ 2.) ตองลงวนั ทีเ่ ดือนป ในขณะทีท่ าํ พนิ ยั กรรมน้นั 3.) ตองมขี อความเผ่ือตาย 4.) ผทู ําพนิ ยั กรรมตอ งเขียนขอ ความทัง้ หมดตลอดจนวนั เดอื นปด ว ย ลายมือตนเองจะใหผ ูอ่ืนเขยี นแทนไมไ ดเลย 5.) ตองลงลายมอื ช่ือผทู ําพนิ ยั กรรมเทา นนั้ จะใชต ราชอื่ ลายพมิ พนวิ้ มือ หรือลงเครอ่ื งหมายอยางอนื่ ไมได 6.) การขูด ลบ ตก เตมิ หรอื แกไ ขเปลยี่ นแปลงซ่ึงพนิ ัยกรรม ผทู ํา พินยั กรรมจะตอ งแกไขดว ยลายมือของตนเองและลงลายมอื ชอื่ กาํ กบั ไว คาํ ถาม พินยั กรรมแบบเขียนเองท้งั ฉบับจําเปนตอ งมพี ยานหรือไม? เฉลยกรอบท่ี 18 จาํ เปน เพราะจะไดร วู าผูท่ที าํ พินยั กรรมทาํ ในขณะใดเมื่อมชี ีวติ อยู

25 กรอบที่ 20 แบบของพนิ ยั กรรม (ตอ) 2. พนิ ยั กรรมแบบผูอ่ืนเขียนหรือแบบพิมพ จะตองทาํ ใหถ ูกตอง ตามหลักเกณฑด ังตอไปนี้ 1.) จะตอ งทาํ เปน หนังสือ ผใู ดจะเขยี นหรอื พิมพใหห รอื พิมพเองก็ได 2.) ตอ งลงวันทเ่ี ดอื นป ในขณะทีท่ าํ พนิ ยั กรรมนนั้ 3.) ผทู ําพินัยกรรม ซ่ึงหมายถงึ เจา มรดกจะตอ งลงลายมอื ช่อื ไว ตอ หนา พยานอยางนอ ย 2 คนพรอ มกัน 4.) พยานทัง้ 2 คน ตอ งลงช่ือรับรองลายมอื ชือ่ ของผทู ําพินัยกรรมไว ในขณะท่ที าํ พนิ ัยกรรมนนั้ 5.) การขูด ลบ ตก เตมิ หรอื การแกไ ขการเปลี่ยนแปลงพนิ ยั กรรมนนั้ จะตองแกไ ขดว ยลายมอื ตนเองและลงลายมือชือ่ กํากบั ไว คาํ ถาม พินยั กรรมแบบท่ีผูอน่ื เขยี นตองมีพยานอยา งนอยกี่คน? เฉลยกรอบที่ 19 เกงมากครบั นกั เรียน เราลองไปทาํ ไมจาํ เปน แบบฝกหดั กันนะครับ

26 กรอบท่ี 21 แบบฝก หดั ใหนกั เรียนทําเครอ่ื งหมาย X หนาขอ ท่ีมีขอความท่ไี มถ ูกตอง …….1. พินัยกรรมสามารถนํามาเปนของหม้นั ได .........2. ชายและหญงิ ตอ งมงี านทาํ มั่นคงทส่ี รางครอบครัวได ถอื เปนเงอื่ นไขในการ สมรสประการหนึ่ง …….3. การหยา โดยคาํ พพิ ากษาของศาล เกิดจากกรณที ค่ี ูสมรสฝา ยหนึ่งตอ งการ ทรพั ยส ินอกี ฝา ยหนงึ่ .........4. การรบั บตุ รบญุ ธรรมคูสมรสของผรู บั บุตรบญุ ธรรม จะตองใหความยินยอม ดวย และไมจ ําเปน วาคูส มรสตอ งรับบตุ รบญุ ธรรมดวย …….5. ทายาทโดยธรรมทเ่ี ปน ญาติ ไดแ ก ผสู ืบสันดาน ลกู เลย้ี ง บดิ ามารดา พี่นองรว ม บดิ ามารดาเดยี วกัน พน่ี องรวมบดิ าหรอื มารดา ปูยา ตายาย ลุงปา นาอา ..........6. ถา ไมมีผูใดรับมรดก มรดกนน้ั ตกเปนของวัดและแผนดนิ ...........7. การทําพนิ ัยกรรม ผูรับพินัยกรรมตองลงลายมือช่ือเปน พยานจึงจะรบั พนิ ยั กรรม ……...8. บุตรนอกสมรส แตตอ มาบิดามารดาไดส มรสกนั ภายหลงั ถอื เปนบตุ รทช่ี อบ ดว ยกฎหมาย นบั ตั้งแตบ ิดามารดาสมรสกนั ...........9. สนิ สอดเปนทรพั ยส นิ ทีฝ่ ายชายใหแกบ ดิ ามารดา หรือผปู กครองแกฝา ยหญงิ แตข องหม้นั ถอื เปน ทรัพยส นิ ทใี่ หแ กตวั หญิง ………10. บตุ รบุญธรรมตองมอี ายุหางจากผูรับบุตรบุญธรรมอยางนอย 15 ปท งั้ นี้ เพราะเหตุผลทางดานการปกครอง และการอบรมส่ังสอน เฉลยกรอบที่ 20 ลองนาํ ความเขา ใจจากกรอบ 2 คน เนือ้ หามาทดลองทาํ แบบฝก หดั กันดนู ะครับ

27 กรอบท่ี 22 เฉลยแบบฝกหัด ……...1. พินัยกรรมสามารถนํามาเปน ของหม้ันได ... X ...2. ชายและหญิงตองมงี านทาํ มน่ั คงท่สี รางครอบครัวได ถอื เปนเงอ่ื นไขใน การสมรสประการหนึง่ …X…3. การหยาโดยคําพพิ ากษาของศาล เกิดจากกรณีทค่ี สู มรสฝายหนงึ่ ตอ งการ ทรพั ยสินอกี ฝา ยหนึง่ ..........4. การรบั บุตรบญุ ธรรมคสู มรสของผรู บั บตุ รบญุ ธรรม จะตองให ความยนิ ยอมดว ย และไมจ าํ เปนวาคูสมรสตอ งรับบุตรบุญธรรมดว ย …X…5. ทายาทโดยธรรมทีเ่ ปนญาติ ไดแ ก ผสู ืบสนั ดาน ลูกเลยี้ ง บิดามารดา พน่ี อ ง รวมบิดามารดาเดยี วกัน พน่ี อ งรวมบดิ าหรอื มารดา ปยู า ตายาย ลุงปา นาอา …X…6. ถา ไมมีผูใ ดรับมรดก มรดกนน้ั ตกเปนของวดั และแผนดิน …X…7. การทําพนิ ัยกรรม ผูร บั พนิ ัยกรรมตอ งลงลายมอื ชอ่ื เปนพยานจงึ จะรบั พินยั กรรม ……...8. บตุ รนอกสมรส แตต อ มาบดิ ามารดาไดส มรสกนั ภายหลงั ถือเปนบตุ รท่ชี อบ ดว ยกฎหมาย นบั ตง้ั แตบดิ ามารดาสมรสกนั ...........9. สินสอดเปน ทรัพยส นิ ทฝ่ี า ยชายใหแกบ ดิ ามารดา หรอื ผปู กครองแกฝ ายหญงิ แตข องหม้ันถอื เปนทรัพยสนิ ท่ีใหแ กต วั หญงิ ………10. บตุ รบุญธรรมตองมีอายุหา งจากผูรบั บุตรบญุ ธรรมอยางนอ ย 15 ปทั้งนี้ เพราะเหตผุ ลทางดานการปกครอง และการอบรมสง่ั สอน ตอบถูกกนั ใชไ หมครบั ยนิ ดดี วยนะครบั แสดงวา นักเรยี นเขาใจเนอ้ื หาอยางดี ซง่ึ เนือ้ หาทง้ั หมดนน้ั เรา สามารถสรุปไดในกรอบสรปุ ครบั

28 กรอบสรปุ กฎหมายแพง กฎหมายแพง เปน กฎหมายเอกชนท่เี กยี่ วขอ งกับชีวติ ประจาํ วนั ของบุคคล ครอบครัว โดยสมาชิกในครอบครวั จะมสี ถานภาพทแ่ี ตกตา งกนั เชน บดิ า มารดา บตุ ร ตางกม็ ีบทบาทในความสัมพนั ธซ่งึ กนั และกันซง่ึ บิดา มารดาก็ตอ งมอี าํ นาจปกครองบุตร และเม่อื นกั เรียนมีครอบครวั นกั เรยี นก็ตอง เกย่ี วของกบั กฎหมายเกยี่ วกบั การหมน้ั การสมรส การรับรองบตุ ร หรอื การรับ บุตรบญุ ธรรม การทาํ พนิ ัยกรรม ฉะนนั้ นกั เรียนมคี วามรใู นเรื่องกฎหมายแพง ในชีวิตประจําวนั กจ็ ะทําใหน ักเรียนปฏิบัตติ นตามกฎหมายไดถกู ตอ ง เมอื่ นกั เรยี นอา นกรอบสรปุ จบแลว ขอให นกั เรยี นทําแบบทดสอบหลงั เรยี นเพอ่ื ทบทวน อีกครั้งนะครบั

29 แบบทดสอบหลังเรียน เร่อื ง การหมนั้ การสมรส การสิ้นสุดการสมรส การรับรองบุตร การรับบตุ รบุญธรรม มรดก ทายาท พนิ ยั กรรม คําช้ีแจง 1. แบบทดสอบฉบับนม้ี ที ัง้ หมด 10 ขอ 2. ใหเลือกคําตอบทถี่ กู ตอ งทีส่ ดุ เพียงขอ เดยี ว และเขียนตวั เลอื ก ก ข ค หรอื ง ลงใน กระดาษคําตอบท่ีกําหนดใหเ พยี งคาํ ตอบเดยี วและใชเวลาในการทาํ แบบทดสอบ 5 นาที 1. ถา ผตู ายพินยั กรรมไมท ําพนิ ัยกรรมไว ทรพั ยม รดกยอ มตกทอดแก ก. แผนดิน ข. ทายาทโดยธรรม ค. ผจู ดั การมรดก ง. ผทู ศ่ี าลพพิ ากษาตัดสิน 2. การรับรองบุตรบุญธรรมจะสมบูรณเ มือ่ ใด ก. บิดา มารดายกบุตรบญุ ธรรมให ข. เม่ือมีการตกลงและจายคาเล้ียงดู ค. จดทะเบียนรบั รองบตุ รตามกฎหมาย ง. เมอื่ ผรู บั บุตรบญุ ธรรมอายุ ๒๐ ปบ รบิ ูรณ 3. คนเสมือนไรค วามสามารถทําพินัยกรรมดวยตนเองไดหรือไม ก. ทําไมไ ดต องใหผพู ทิ ักษก ระทําแทน ข. ทาํ ไมไ ดเ วนแตไ ดร บั อนญุ าตจากศาลแลว ค. ทาํ ไดแตต อ งไดรบั ความยนิ ยอมจากผพู ทิ กั ษ ง. ทาํ ไดโ ดยตองไดร บั ความยินยอมจากผอู นบุ าลดูแล 4. ขอ ความใดกลาวถึงการหมน้ั ไดถ กู ตอ งทสี่ ุด ก. เม่ือหม้นั แลว ใหของหมนั้ ตกเปนสิทธขิ องฝา ยหญงิ ข. เมอ่ื หมนั้ แลว ของหมน้ั จะตกเปน สทิ ธิของฝา ยชาย ค. เมือ่ หญิงคหู มน้ั ตาย ฝา ยหญงิ ตอ งคืนของหมัน้ ใหแกฝายชาย ง. เมอ่ื เลกิ สญั ญาหมั้นแลว ของหม้ันจะตกเปน ของฝา ยหญงิ

30 5. ทายาทโดยธรรมหมายถงึ บคุ คลในขอ ใด ก. พีเ่ ขย ข. นอ งสะใภ ค. ภรรยา ง. บุตรตางมารดา 6. บุตรนอกสมรสจะเปน บตุ รท่ีชอบดว ยกฎหมายของบิดาเมือ่ ใด ก. เม่อื บุตรบรรลุนิติภาวะ ข. เมอ่ื บุตรใชน ามสกุลของบดิ า ค. เมอ่ื บดิ าสงเสยี ใหความอปุ การะเลี้ยงดู ง. เมือ่ บิดาไดจ ดทะเบียนรบั รองวา เปน บุตร 7. ถา คสู มรสจดทะเบยี นหยารางกนั การแบง ทรัพยส นิ ตามกฎหมายจะเปน ขอใด ก. สินสมรสแบง กนั คนละคร่งึ สินสวนตัวเปน ของบุตร ข. สนิ สมรสเปนของบุตร สนิ สว นตวั ของใครของมันไมต องแบง ค. สนิ สมรสเปน ของภรรยา สินสว นตวั ของใครของมนั ไมต องแบง ง. สนิ สมรสแบง กนั คนละครงึ่ สนิ สวนตัวของใครของมนั ไมต องแบง 6. ถา ผตู ายมีทายาทลําดับตอ ไปน้อี ยดู ว ยกนั อยากทราบวา ทายาทในลาํ ดบั ใดไมม สี ิทธริ บั มรดก ก. บดิ า ข. บุตร ค. ภรรยา ง. นอ งชาย 9. บตุ รนอกกฎหมายจะเปน บตุ รทช่ี อบดว ยกฎหมายเมอ่ื ใด ก. มารดารอ งเรยี นตอศาล ข. ต้งั แตวนั จดทะเบยี นสมรส ค. นับต้งั แตว ันทน่ี ายทะเบียนกาํ หนด ง. นับตง้ั แตบดิ ายอมรบั วาเปนบุตรตอเจา หนา ท่ที ะเบยี น 10. การสมรสจะสมบรู ณต ามกฎหมายตอเมื่อฝา ยชายและหญิงกระทําส่งิ ใด ก. เม่อื รดน้าํ สังขใ นพิธีสมรส ข. เมือ่ สง ตัวเจาบา วเจา สาวเขาหองหอ ค. เม่ือจดทะเบยี นสมรสตอ หนานายทะเบียน ง. เม่ือยกขบวนขนั หมากมาสขู อฝายหญิงอยางเปน ทางการ

31 เฉลยแบบทดสอบหลงั เรยี น เร่อื ง การหมนั้ การสมรส การสน้ิ สุดการสมรส การรับรองบตุ ร การรบั บตรบญธรรม มรดก ทายาท พินยั กรรม 1. ข. 2. ค. 3. ค. 4. ก. 5. ค. 6. ง. 7. ง. 8. ง. 9. ข. 10. ค. เกง มากครับนกั เรยี น แสดงวา นักเรียน ศึกษาเน้อื หาท้ังหมดไดอยางเขาใจและ ครบถวน ยนิ ดดี ว ยครบั

บรรณานกุ รม 32 กระมล ทองธรรมชาติ, ดํารง ฐานดีและดาํ รง ธรรมารักษ. หนงั สอื เรยี น สาระการเรียนรพู ื้นฐาน กลุม สาระการเรยี นรูสังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม สาระที่ 2 หนา ทพี่ ลเมือง วัฒนธรรมและ การดําเนินชีวติ ในสงั คม ม. 4 - 6. พมิ พค รง้ั ที่ 14. กรงุ เทพฯ. อกั ษรเจริญทศั น, 2550. กวี วรกวนิ และคณะ. หนงั สอื เรยี นสาระการเรียนรพู ื้นฐาน : ภูมิศาสตร : เศรษฐศาสตร : หนา ที่ พลเมืองวัฒนธรรมและการดําเนินชีวติ ในสังคม ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปท ี่ 4. พมิ พค รง้ั ที่ 2 . กรงุ เทพฯ. พฒั นาคุณภาพวชิ าการ, 2550. ชวู งศ ฉายะบตุ ร. หนังสอื เรยี นสาระการเรยี นรูพน้ื ฐาน หนา ทพี่ ลเมอื ง วัฒนธรรมและการดาํ เนนิ ชวี ิต ในสังคม ช้นั มธั ยมศกึ ษาปที่ 4. กรงุ เทพฯ. วฒั นาพานชิ , 2546. นงลกั ษณ ทองอยู. หนงั สือเรยี นสาระท่ี 2 วฒั นธรรมและการดําเนินชวี ิตในสงั คม ชวงชน้ั ท่ี 4 ม. 4-6. กรงุ เทพฯ. แมค็ , ม.ป.ป. วีระชยั บวั ผนั . สรปุ เนอื้ หาวชิ าเพอ่ื ใชส อบเขาสถาบนั อดุ มศึกษาของรัฐ คณะนิติศาสตร. ม.ป.ท., 2550. (อัดสาํ เนา) http://2.bp.blogspot.com/_yf05t0n0pTE/SaPrHJ70ouI/AAAAAAAAAco/Uxd5tu4GiBc /s320/Oldman_1.jpg สบื คน 8 กนั ยายน 2551 http://diamond.hisojewelry.com/data/pic/4.jpg สบื คน 8 กนั ยายน 2551 http://file.shanghaidaily.com/News/Image/2008/2008-02/2008-02-04/20080204_347795_01.jpg สบื คน 8 กันยายน 2551 http://i.ytimg.com/vi/0Euzf-AjKvw/0.jpg สบื คน 8 กันยายน 2551 http://konruk.com/wp-content/uploads/2009/05/infant_bib_baby.jpg สืบคน 8 กนั ยายน 2551 http://th.88dbmedia2.jobsdb.com/DB88UploadFiles/2007/11/15/47FD7590-68F3-48FE-BC56- 8094BC868678.jpg สืบคน 8 กนั ยายน 2551 http://www.decha.com/main/topic_img/topic-3993-1..jpg สบื คน 8 กนั ยายน 2551 http://www.oknation.net/blog/home/blog_data/52/14052/images/baby.jpg สบื คน 8 กันยายน 2551 http://www.st-scc.com/success/swc3_7/img/activity/2115420.gif สืบคน 8 กันยายน 2551 http://www.thaiweddingmall.com/wedding/sponsor/webmaster/images/Picture-07091300251644.jpg สบื คน 8 กนั ยายน 2551 http://www.thepattayaorphanage.org/2009/images_home/12.gif สืบคน 8 กันยายน 2551