แผนที่ 12 การเปิดเสรีทางเศรษฐกิจฯ

เศรษฐศาสตร ์ม. 4ห-น6่วยการเรยี นรูท้ ี่ 5 ความรว่ มมอื ทาง เศรษฐกจิ ระหวา่ งประเทศ แผนการจดั การ เรยี นรูท้ ี่ 12 การเปิ ดเสรที าง เศรษฐกจิ ในยุคโลกาภวิ ตั น์ เวลา 2 ชว่ั โมง 405

อา่ นข่าวแลว้ ตอบ ? กรณีความตกลงโคโตนู (Cotonou Agreement) เป็ นความตกลง คทาวงดาา้มนตภากษลอี างกโรครโะหตวนา่ งู สหภาพยโุ รปกบั กลมุ่ ประเทศอาณานิคมเกา่ ของสหภาพยโุ รปซงึ่ กระจายอยู่ในทวปี แอฟรรกิ ารทะเลแครบิ เบยี นรและ มหาสมุทรแปซฟิ ิ กทไี่ ดใ้ หส้ ทิ ธพิ เิ ศษแกก่ ลมุ่ ประเทศดงั กลา่ วสามารถ สง่ ปลาทนู ่าเขา้ ไปในรEU โดยไม่ตอ้ งเสยี ภาษนี าเขา้ รในขณะทปี่ ลาทนู ่า กระป๋ องจากไทยตอ้ งเสยี ภาษีนาเขา้ ในอตั รารอ้ ยละร24 สง่ ผลให ้ ปรมิ าณการสง่ ออกปลาทูน่ากระป๋ องของไทยไปรEU ลดลงจากร80,000 ตนั รในปี ร2535 เหลอื เพยี งร40,000 ตนั รในปี ร2544 สว่ นแบง่ การตลาดลดลงจากร30% ในปี ร2535 เหลอื เพยี งร11% ในปี ร2544 ซงึ่ ในการประชมุ รฐั มนตรรี WTO ทกี่ รงุ โดฮารเมอื่ ปี ร2544 สหภาพยโุ รป ไดต้ กลงทจี่ ะเจรจากบั ไทยเพอื่ หาทางชดเชยความเสยี หายทเี่ กดิ ขนึ้ ร แลกกบั การทไี่ ทยยอมผอ่ นผนั ใหร้ EU ไดส้ ทิ ธพิ เิ ศษแกป่ ระเทศเหลา่ นี้ ตอ่ ไปไดร้ การหารอื ระหวา่ งไทยกบั สหภาพยโุ รปไม่สามารถหาขอ้ ยุตไิ ดร้ จงึ ตอ้ งนาเรอื่ งนีเ้ ขา้ สกู่ ารพจิ ารณาของผูไ้ กลเ่ กลยี่ รซงึ่ ไดต้ ดั สนิ ให ้ 406 สหภาพยโุ รปชดเชยความเสยี หายทเี่ กดิ ขนึ้ กบั ไทยและฟิ ลปิ ปิ นสเ์ ป็ น

อา่ นข่าวแลว้ ตอบ ? เคยไดย้ นิ ข่าวดงั กล่าวมากอ่ นหรอื ไม่ อย่างไร • เคยรโดยผูป้ กครอง/คร/ู เพอื่ นรเลา่ ใหฟ้ ัง •ไม่เคยไดย้ นิ รแตเ่ คยอา่ นเจอในหนังสอื /อนิ เทอรเ์น็ต • ไม่เคย อปุ สรรคทางการคา้ ระหวา่ งประเทศเกดิ จาก อ• กะไารรใหส้ ทิ ธพิ เิ ศษทางการคา้ แกก่ ลมุ่ ประเทศอาณานิคมเกา่ ของสหภาพยโุ รป • การยกเวน้ ภาษนี าเขา้ ของสหภาพยโุ รปแกก่ ลมุ่ ประเทศ อาณานิคมเกา่ • ความตกลงทางการคา้ ทไี่ ม่ยตุ ธิ รรม 407

อา่ นขา่ วแลว้ ตอบ ? ไ• ดควค้ าวมารว่มมรมูออ้ื ทะไารงกบาา้รคงา้ อาจนาไปสปู่ ัญหา ความขดั แยง้ ได ้ • การคา้ ระหวา่ งประเทศมขี อ้ จากดั หรอื อปุ สรรคหลายดา้ นรทงั้ ดา้ นภาษแี ละมใิ ช่ ภาษี • มาตรการทางภาษีเป็ นวธิ กี ารปกป้ องหรอื รกั ษาผลประโยชนท์ แี่ ตล่ ะประเทศมกั นามาใช ้ 408

3. การเปิ ดเสรที างเศรษฐกจิ ในยุคโลกา ภวิ ตั น์ กระบวนการโลกาภวิ ตั นท์ าใหโ้ ลกในยุค ปัจจบุ นั พฒั นาเปลยี่ นแปลงในลกั ษณะของการเปิ ด เสร ี 409

ความหมายและความสาคญั ของ 410 โลกาภวิ ตั น์ กครควะาวบมาวมนหสกมาาารคยหญัแลลายะมติ ทิ สี่ นิ คา้ และบรกิ ารรเงนิ ทนุ ร บคุ คลรสารสนเทศรรรและความคดิ รไหลเวยี นขา้ ม พรมแดนของประเทศหนึ่งไปยงั อกี ประเทศหนึ่ง ทาใหเ้ กดิ การรวมตวั กนั หรอื ผสมผสานกนั ของระบบ เศรษฐกจิ และสงั คมมอี งคป์ ระกอบ 3 ประการ •การเปิ ดเสรที างเศรษฐกจิ และการคา้ ระหวา่ งประเทศ •การปรบั โครงสรา้ งความสมั พนั ธร์ ะหวา่ ง ประเทศ •การพฒั นาเทคโนโลยคี มนาคมและ

การเปิ ดเสรที างเศรษฐกจิ ในยุค โลกาภวิ ตั นข์ องไทย • ไทยมนี โยบายทชี่ ดั เจนในการเปิด การเจรจาความตกลงการคา้ เสรี กบั ประเทศตา่ งรๆร • ความตกลงการคา้ เสรชี ว่ ยใหผ้ ู้ สง่ ออกของไทยเขา้ ถงึ ตลาดของ ประเทศคคู่ า้ ไดด้ กี วา่ คแู่ ขง่ • การเปิ ดเสรที างการคา้ ทาใหไ้ ทย ตอ้ งยกเลกิ เงอื่ นไขการปกป้ องการ แขง่ ขนั จากตา่ งประเทศ 411

ปัจจยั ทางเศรษฐกจิ ทมี่ ผี ลตอ่ การเปิ ดเสรี ทางเศรษฐกจิ ของไทย ความตก • ขอ้ ตกลงทวภิ าครี ะหวา่ งร2 ประเทศ ลงการคา้ • มวี ตั ถปุ ระสงคเ์ พอื่ เปิ ดตลาดการคา้ เสร ี เสรแี ละบรกิ ารระหวา่ งกนั • แตล่ ะฝ่ ายตอ้ งมนี โยบายไม่แทรกแซง ทางการคา้ และใหค้ วามชว่ ยเหลอื แก่ ภาคธรุ กจิ ของตน 412

ปัจจยั ทางเศรษฐกจิ ทมี่ ผี ลตอ่ การเปิ ดเสรี ทางเศรษฐกจิ ของไทย สาเหตหุ รอื ปัจจยั ทางเศรษฐกจิ ทมี่ ผี ลตอ่ การเปิ ด เสกรารที ขาจงดั เศหรรอษื ลฐดกอจิ ปุ สรรค การขจดั หรอื ผ่อนคลาย อปุ สรรครทางการคา้ ซงึ่ ทางการคา้ • กาหนดในเรอื่ งการขจดั • มใิ ชภ่ าษี เป็ นการขจดั อปุ สรรค หรอื รรลดอปุ สรรคทาง แอบแฝง การคา้ • เชน่ รการมกี ฎวา่ ดว้ ย • การขจดั หรอื ลดภาษี สขุ อนามยั หรอื ศลุ กากรและโควตา มาตรฐานสนิ คา้ รรการ สนิ คา้ นาเขา้ จากรฐั ใหค้ วามชว่ ยเหลอื แก่ คสู่ ญั ญา การผลติ และสง่ ออก 413

ผลกระทบของการเปิ ดเสรที าง เศจราษแฐนกกไจิ ด้ 3 ปัจจยั หลกั เชงิ มหภาคจากการเปิ ดเสรี • รายไดป้ ระชาชาตขิ องประเทศ ทางการคา้ เพมิ่ ขนึ้ การลดอปุ สรรคทางการคา้ • ลดอปุ สรรคทางการคา้ ระหวา่ ง การเปลยี่ นแปลงทาง กนั โครงสรา้ งรรรรรรรรรของระบบ เศรษฐกจิ • เกดิ การเคลอื่ นยา้ ยปัจจยั การ ผลติ ไปยงั รภาคเศรษฐกจิ ทมี่ ี ประสทิ ธภิ าพสงู • ระบบเศรษฐกจิ โดยรวมมกี าร ขยายตวั 414

ผลกระทบของการเปิ ดเสรที าง เศรษฐกจิ กรณีสาขาพลงั งาน เชงิ มหภาคจากการเปิ ดเสรี • การขจดั อปุ สรรคทางการคา้ จะ ทางการคา้ ทาใหร้ าคาพลงั งานถกู ลงและ การลดอปุ สรรคทางการคา้ นาไปสกู่ ารใชพ้ ลงั งานชนิดน้ัน การเปลยี่ นแปลงทาง เพมิ่ ขนึ้ โครงสรา้ งรรรรรรรรรของระบบ • การลดการอดุ หนุนการผลติ เศรษฐกจิ พลงั งานในประเทศจะทาให ้ ราคาพลงั งานเพมิ่ สงู ขนึ้ รแต่ ชว่ ยใหก้ ารใชพ้ ลงั งานใน 415 ประเทศประหยดั ขนึ้ • เพมิ่ แรงจงู ใจในการนาเขา้

ผลกระทบของการเปิ ดเสรที าง เศรษฐกจิ เชงิ มหภาคจากการเปิ ดเสรี • สง่ ผลโดยตรงตอ่ การ ทางการคา้ เปลยี่ นแปลงรปู แบบในการ การลดอปุ สรรคทางการคา้ จดั สรรทรพั ยากรในระบบ การเปลยี่ นแปลงทาง เศรษฐกจิ โครงสรา้ งรรรรรรรรรของระบบ เศรษฐกจิ • โครงสรา้ งของระบบเศรษฐกจิ และความไดเ้ ปรยี บในการผลติ เพอื่ การคา้ มกี ารเปลยี่ นแปลง ทง้ั ในระดบั ประเทศและระดบั ภมู ภิ าค 416

ผลกระทบของการเปิ ดเสรที าง ผเศลรกรษะฐทกบตจิ อ่ ประเทศ ไทย จาแนกได้ 6 กลุ่ม 1. กล่มุ ประชาชน ประชาช • ประชาชนแตล่ ะกลมุ่ จะไดร้ บั น ผลกระทบแตกตา่ งกนั ไปร ขนึ้ อย่กู บั วา่ เป็ นผบู ้ รโิ ภคร การคา้ ผบู ้ รโิ ภ และ ค บรกิ าร อตุ สาหก ผู ้ ผูผ้ ลติ รเกษตรกรรหรอื รรม ประกอบ ธรุ กจิ แรงงานในสาขาเศรษฐกจิ การเกษ ตา่ งรๆร ตร • โดยรวมแลว้ ประชาชนแตล่ ะ คนไดร้ บั ผลกระทบในหลาย 417

ผลกระทบของการเปิ ดเสรที าง เศรษฐกจิ 2. กลุ่มผูบ้ รโิ ภค • ผบู้ รโิ ภคมที างเลอื กในการ ซอื้ สนิ คา้ และบรกิ ารตา่ งรๆร มากขนึ้ รทาใหไ้ ดร้ บั สนิ คา้ ทมี่ คี ณุ ภาพสงู ขนึ้ รรรรหรอื มรี าคาถกู ลง • อาจนามาซงึ่ ความเสยี่ งใน เรอื่ งมาตรฐานและความ ปลอดภยั รรรรรของสนิ คา้ 418

ผลกระทบของการเปิ ดเสรที าง เศรษฐกจิ 3. กลุ่มผูป้ ระกอบธุรกจิ • ดา้ นบวกรเชน่ รไดร้ บั การลดอตั ราภาษรี มโี อกาส ทาธรุ กจิ ในตลาดตา่ งประเทศ • ดา้ นลบรเชน่ รการแขง่ ขนั ทเี่ พมิ่ ขนึ้ รหากไม่ สามารถปรบั ตวั ไดท้ นั 4. กลุ่มการเกษตร • ผลกระทบมที งั้ บวกและลบ ขนึ้ อยกู่ บั วา่ ผลติ สนิ คา้ เกษตรในกลมุ่ ใดรกลา่ วคอื ร เป็ นสนิ คา้ สง่ ออกทปี่ ระเทศคู่ คา้ เปิ ดเสรใี หร้ หรอื เป็ นสนิ ค4า1้ 9

ผลกระทบของการเปิ ดเสรที าง 420 เศรษฐกจิ 5. กลุ่มอตุ สาหกรรม • การทาความตกลงการคา้ เสรแี บบรรรทวภิ าคจี ะสง่ ผล กระทบตอ่ โครงสรา้ ง เศรษฐกจิ ของไทยร • สาขาการผลติ เพอื่ สง่ ออกมี แนวโนม้ ขยายตวั รเนื่องจาก ตา่ งประเทศมรี รรความ ตอ้ งการซอื้ สนิ คา้ ของไทย • สาขาการผลติ เพอื่ นาเขา้ มี แนวโนม้ หดตวั รเนื่องจาก

ผลกระทบของการเปิ ดเสรที าง เศรษฐกจิ 6. กลุ่มการคา้ และบรกิ าร • แบบแผนทางการคา้ ระหวา่ งประเทศภายหลงั การ ทาความตกลงทางการคา้ เสรจี ะทาใหร้ ะบบ เศรษฐกจิ ของญปี่ ่ นุ รสหรฐั อเมรกิ ารและจนี มี บทบาทตอ่ ระบบเศรษฐกจิ ไทยมากขนึ้ • ความผนั ผวนตา่ งรๆรใน ประเทศคเู่ จรจาสง่ ผลกระทบ ตอ่ ระบบเศรษฐกจิ ผ่าน ชอ่ งทางการคา้ ระหวา่ ง ประเทศ 421

อากเซารเยีปิดนเสรที าง บูรณาการ เศรษฐกจิ ทง้ั ในระดบั • การคา้ ขยายตวั เพมิ่ ขนึ้ ร พหุภาครี ภมู ภิ าค • แตส่ นิ คา้ บางรายการก็ และทวภิ าคใี น รปู แบบขอ้ ตกลง ไดร้ บั ผลกระทบรเชน่ ร การคา้ เสรรี หรอื ร การสง่ ออกสนิ คา้ ภาค FTA เกษตรกรรมของไทยไป ออนิ นิโดโดนีนเซีเยีซถยี อื รเป็ นประเทศทมี่ ี มาตรการกดี กนั ทางการคา้ ที่ เขม้ งวดมากทสี่ ดุ รรรรรใน อาเซยี นรโดยเป็ นอปุ สรรคที่ สาคญั 422 ตอ่ การสง่ ออกของไทย

สรุปความรู ้  ปัจจบุ นั สถานการณก์ ารแข่งขนั ในตลาดโลกมคี วาม รนุ แรงมากขนึ้ รรรการเปิ ดเสรที างเศรษฐกจิ จงึ เป็ นสงิ่ ทหี่ ลกี เลยี่ งไดย้ ากรโดยเฉพาะ ในยคุ โลกาภวิ ตั นท์ มี่ กี ารเชอื่ มโยงถงึ กนั อย่างรวดเรว็ ทงั้ ในดา้ นสนิ คา้ และบรกิ ารรเงนิ ทนุ รบคุ คลรและขอ้ มูล ขา่ วสารตา่ งรๆรซงึ่ การเปิ ดเสรรี รรรทางเศรษฐกจิ ในยคุ โลกาภวิ ตั น์ มขี อ้ ตกลงวา่ จะไม่มกี ารกดี กนั 423 การคา้ ตา่ งประเทศรทงั้ ในดา้ น ภาษแี ละมใิ ชภ่ าษี