แผนที่ ๑ ความสำคัญของพระพุทธศาสนา

หน่วยการเรียนรู้ท่ี ๑ พระพทุ ธ ลกั ษณะประชาธิปไตย แบ่งเป็ น ๓ เรื่อง ในพระพทุ ธศาสนา พระพทุ ธศาสนาเนน้ การฝึกหดั อบรมตน ความสาคญั ของพระพทุ ธศาสนา การพ่งึ ตนเอง และการมุ่งอิสรภาพ พระพทุ ธ หลกั การของพระพทุ ธศาสนา กบั วทิ ยาศาสตร์ ชาดก พทุ ธประวตั ิ การคิดตามนยั แห่งพระพทุ ธศาสนา กบั การคิดแบบวทิ ยาศาสตร์ พระพทุ ธศาสนากบั การเมือง พระพทุ ธศาสนากบั สนั ติภาพ มโหสถชาดก วธิ ีสอนและเผยแผพ่ ระพทุ ธศาสนาตามแนวพทุ ธจริยา 3

แบบทดสอบก่อนเรียน หน่วยการเรี ยนรู้ที่ ๑ พระพุทธ 4

เลือกคาตอบท่ีถูกต้องทสี่ ุดเพยี งคาตอบเดยี ว ๑๑.. ออะะไไรรคคืืออจจุุดดมมุุ่่งงหหมมาายยสสููงงสสุุดดใในนกกาารรสส่่ัังงสสออนนชชาาววโโลลกกขขอองงพพรระะพพทุทุ ธธเเจจ้้าา กก เเสสรรีีภภาาพพ ขข สสนนัั ตตภภิิ าาพพ คค ออสิิสรรภภาาพพ งง ภภรราาดดรรภภาาพพ อธบิ าย: ค ถกู ต้อง เพราะอสิ รภาพ คือ ความมีอานาจในตวั มีอสิ ระ ไม่ต้องคอย พงึ่ พา ขอร้อง หรือถกู บงั คบั จากผ้อู ื่น จดุ มงุ่ หมายสงู สดุ ในการสง่ั สอนชาวโลกของ พระพทุ ธเจ้า ก็เพื่อให้ชาวโลกหลดุ พ้นจากความทกุ ข์ หรือหลดุ พ้นจากอานาจของ กิเลสตณั หา ซงึ่ ได้แก่ เข้าถงึ นิพพาน การเข้าถงึ นิพพานคอื การมีอสิ รภาพนน่ั เอง 5

เลือกคาตอบทถ่ี ูกต้องท่สี ุดเพยี งคาตอบเดยี ว ๒. ลักษณะประชาธิปไตยในพระพทุ ธศาสนาเหน็ ได้จากหลักธรรม ต่อไปนีย้ กเว้นข้อใด ก ทิศ ๖ ข อบายมขุ ๔ ค คารวธรรม ๖ ง อปริหานิยธรรม ๗ อธบิ าย: ข ถกู ต้อง เพราะอบายมขุ ๔ คือ หนทางท่ีจะนาไปสคู่ วามเสื่อมหรือพนิ าศ ของทรัพย์สินและชีวติ จงึ ไมม่ ีลกั ษณะประชาธิปไตยในพระพทุ ธศาสนา เนื่องจากเป็น สิง่ ที่ควรละเว้น ไมค่ วรทา และไมเ่ ป็นไปเพือ่ การอยรู่ ่วมกนั อยา่ งสนั ติสขุ ในสงั คม 6

เลือกคาตอบท่ถี ูกต้องทีส่ ุดเพยี งคาตอบเดียว ๓. ข้อใดเป็ นหลักการของพระพุทธศาสนา ก รักษาศลี บริหารจิต และเจริญปัญญา ข สารวมระวงั ตน ควบคมุ ตน และปรับปรุงตน ค ฝึกหดั อบรมตน พง่ึ ตนเอง และมงุ่ อสิ รภาพ ง ไมท่ าความชวั่ ทาความดี และทาจติ ใจให้บริสทุ ธ์ิผอ่ งใส อธบิ าย: ง ถกู ต้อง เพราะหลกั การของพระพทุ ธศาสนาท่ีถือวา่ เป็นหวั ใจของ พระพทุ ธศาสนา คือ โอวาทปาตโิ มกข์ ซง่ึ มีสาระสาคญั ประกอบด้วยการไมท่ า ความชวั่ การทาความดี และการทาจิตใจให้บริสทุ ธ์ิผอ่ งใส 7

เลือกคาตอบทีถ่ ูกต้องทสี่ ุดเพยี งคาตอบเดยี ว ๔. ข้อใดกล่าวถงึ พระพุทธศาสนาและวทิ ยาศาสตร์ไม่ถกู ต้อง ก ตา่ งกศ็ กึ ษาเรื่องราวของธรรมชาติ ข ตา่ งก็พยายามสร้างประโยชน์สขุ แก่มวลมนษุ ยชาติ ค ตา่ งก็สอนให้รู้จกั คิดให้เหน็ ตามความเป็นจริง ง ตา่ งกม็ ีเหตผุ ลเป็นของตนเองอยา่ งชดั เจนไมเ่ ก่ียวข้องกนั อธบิ าย: ง ถกู ต้อง เพราะทงั้ พระพทุ ธศาสนาและวทิ ยาศาสตร์ตา่ งก็มีแนวคิดหรือ เหตผุ ลที่สอดคล้องกนั ในหลายเร่ือง เชน่ ความไมเ่ ท่ียงของสรรพสิง่ และกฎแหง่ เหตแุ ละ ผล มนษุ ย์คือผลติ ผลของธรรมชาติ การพิสจู น์ความจริงอยา่ งเสรีและมีเหตผุ ล ดงั นนั้ ท่ีกลา่ ววา่ พระพทุ ธศาสนากบั วิทยาศาสตร์ตา่ งก็มีเหตผุ ลเป็นของตนเองอย่างชดั เจนไม่ เกี่ยวข้องกนั จงึ กลา่ วไมถ่ กู ต้อง 8

เลือกคาตอบท่ีถูกต้องที่สุดเพยี งคาตอบเดียว ๕. อะไรไม่ใช่เทวทตู ท่มี ีส่วนทาให้เจ้าชายสิทธัตถะตัดสินพระทยั เสดจ็ ออกผนวช ก เกิด ข แก่ ค เจ็บ ง ตาย อธบิ าย: ก ถกู ต้อง เพราะเกิด คือ กาเนิด มีขนึ ้ เกิดจงึ ไมใ่ ช่เทวทตู ๔ ซงึ่ ได้แก่ คนแก่ คนเจบ็ คนตาย และสมณะ ที่มีสว่ นทาให้เจ้าชายสทิ ธตั ถะตดั สินพระทยั เสดจ็ ออกผนวช 9

เลือกคาตอบทถ่ี ูกต้องที่สุดเพยี งคาตอบเดยี ว ๖. อธิปไตยในข้อใดท่พี ระพุทธศาสนาให้ความสาคัญมากท่สี ดุ ก โลกาธิปไตย ข อตั ตาธิปไตย ค ธรรมาธิปไตย ง ประชาธิปไตย อธบิ าย: ค ถกู ต้อง เพราะธรรมาธิปไตย คือ การถือธรรมเป็นใหญ่ ถือความถกู ต้อง ความจริง ความสมควรตามธรรมเป็นท่ีตงั้ คนทม่ี ีอธิปไตยข้อนีจ้ ะทาความดีเพราะเหน็ แกค่ วามดีหรือความถกู ต้อง ไมใ่ ชท่ าความดีเพราะหวงั ผลตอบแทนหรือกลวั คนอ่ืน ตเิ ตียน ดงั นนั้ ธรรมาธิปไตยจงึ เป็นอธิปไตยที่พระพทุ ธศาสนาให้ความสาคญั มากที่สดุ 10

เลือกคาตอบท่ีถูกต้องท่ีสุดเพยี งคาตอบเดียว ๗. พุทธจริยาหมายถงึ ข้อใด ก เรื่องราวของพระพทุ ธเจ้า ข การแสวงหาความรู้ของพระพทุ ธเจ้า ค การบาเพ็ญประโยชน์ของพระพทุ ธเจ้า ง การปฏิบตั ิพทุ ธกิจประจาวนั ของพระพทุ ธเจ้า อธิบาย: ค ถกู ต้อง เพราะการบาเพญ็ ประโยชน์ของพระพทุ ธเจ้า เรียกว่า พทุ ธจริยา ซง่ึ ประกอบด้วยโลกตั ถจริยา การบาเพญ็ ประโยชน์แกช่ าวโลก ญาตตั ถจริยา การบาเพญ็ ประโยชน์แก่พระประยรุ ญาติ และพทุ ธตั ถจริยา การบาเพญ็ ประโยชน์ในฐานะท่ีทรงเป็น พระพทุ ธเจ้า 11

เลือกคาตอบทถ่ี ูกต้องท่สี ุดเพยี งคาตอบเดียว ๘. พระพุทธรูปปางห้ามญาตเิ ป็ นอนุสรณ์ให้เราระลึกถงึ เหตุการณ์ใด ก. สงครามระหวา่ งแคว้นโกศลกบั แคว้นสกั กะ ข. พระเจ้าสทุ โธทนะทรงห้ามพระพทุ ธเจ้าเสด็จบิณฑบาต ค. พระพทุ ธเจ้าเสดจ็ ห้ามพระเทวทตั หยดุ การกระทาความชว่ั ง. กรณีพิพาทเร่ืองการทดนา้ เข้านาของพระญาติฝ่ายศากยะและฝ่ายโกลิยะ อธิบาย: ง ถกู ต้อง เพราะตามพทุ ธประวตั ิระบวุ า่ เม่ือพระพทุ ธเจ้าทรงทราบขา่ วท่ีพระ ประยรุ ญาติของพระองค์ทงั้ ๒ ฝ่ายทะเลาะกนั เร่ืองการทดนา้ เข้านา จนจะเกิดสงคราม หา้ หนั่ กนั พระองค์เสดจ็ ไปห้ามทพั ทงั้ ๒ ฝ่าย จนตกลงกนั ได้ เหตกุ ารณ์ครัง้ นี ้ตอ่ มาชาว พทุ ธเหน็ เป็นเรื่องสาคญั จงึ ได้สร้าง “พระพทุ ธรูปปางห้ามญาติ” ท่ีประทบั ยืนยกพระ หตั ถ์ขวาขนึ ้ เพอื่ เป็นอนสุ รณ์ระลกึ ถงึ เหตกุ ารณ์ดงั กลา่ ว 12

เลือกคาตอบทถ่ี ูกต้องทสี่ ุดเพยี งคาตอบเดยี ว ๙. พระพุทธเจ้าทรงบาเพญ็ โลกตั ถจริยาโดยผ่านทางภารกจิ ต่อไปนี้ ยกเว้นข้อใด ก เช้าเสดจ็ บณิ ฑบาต ข สายทรงแสดงธรรมโปรดชาวบ้าน ค ค่าประทานโอวาทแกพ่ ระสงฆ์สาวก ง เที่ยงคืนทรงเปิดโอกาสให้เทวดาเข้าเฝา้ ทลู ถามปัญหา อธิบาย: ค ถกู ต้อง เพราะการประทานโอวาทแก่พระสงฆ์สาวกในตอนค่าแม้จะเป็นพทุ ธกิจ ข้อหนง่ึ ของพระพทุ ธเจ้า แตไ่ มจ่ ดั เป็นโลกตั ถจริยา นา่ จะจดั เป็นพทุ ธตั ถจริยามากกวา่ โดยเป็น การปฏิบตั ิหน้าทใ่ี นฐานะเป็นพระพทุ ธเจ้า กลา่ วคือ หลงั จากทรงแสดงธรรมโปรดประชาชนแล้ว พระองค์ก็จะทรงสรงนา้ และพกั ผอ่ นอิริยาบถ จากนนั้ ก็จะประทานโอวาทแกพ่ ระภกิ ษุอาคนั ตกุ ะ ซงึ่ เดินทางมาจากท่ีอื่นเพื่อเข้าเฝา้ และขอรับโอวาทเพม่ิ เติม 13

เลือกคาตอบท่ถี ูกต้องทสี่ ุดเพยี งคาตอบเดียว ๑๐. พระพทุ ธเจ้าตรัสเร่ืองของพระมโหสถบณั ฑติ โดยทรงปรารภ การบาเพญ็ บารมีในเร่ืองอะไรของพระองค์ ก ศลี บารมี ข ทานบารมี ค เมตตาบารมี ง ปัญญาบารมี อธบิ าย ง ถกู ต้อง เพราะบารมี ๑๐ ประการ หรือ ทศบารมี จะมีเรื่องราวในอดีตชาติ ของพระพทุ ธเจ้าตอนที่เป็นพระโพธิสตั ว์บาเพญ็ บารมแี ตกต่างกนั ในแต่ละชาติ โดย พระโพธิสตั ว์มโหสถบณั ฑติ บาเพญ็ ปัญญาบารมี 14

พระพุทธศาสนา ๒ ม. ๔-๖ หน่วยการเรียนรู้ท่ี ๑ พระพทุ ธ แผนการจัดการเรียนรู้ท่ี ๑ ความสาคญั ของพระพทุ ธศาสนา เวลา ๓ ช่ัวโมง 15

ร่วมคดิ ...ร่วมอภปิ ราย เรามกั จะได้ยินว่า สิ่งที่สาคัญในการแก้ปัญหาด้าน ต่าง ๆ กค็ ือการนาหลกั ธรรมทางศาสนามาประยกุ ต์ใช้ ในการดาเนินชีวิต นักเรียนเห็นด้วยกบั คากล่าวนีห้ รือไม่ อย่างไร เห็นดว้ ย เพราะหลกั ธรรมทางศาสนา สามารถนามาประยกุ ตใ์ ชใ้ นการ แกป้ ัญหาดา้ นตา่ ง ๆ ได้ 16

ความสาคัญของพระพุทธศาสนา ลกั ษณะประชาธิปไตยในพระพทุ ธศาสนา ประชาธิปไตย สิทธิ พระพทุ ธศาสนา เสรีภาพ ความเสมอภาค พระพุทธศาสนามีลกั ษณะของความเป็นประชาธิปไตย ก่อนกรีก ซ่ึงถือวา่ เป็นตน้ กาเนิดของประชาธิปไตย 17

ความสาคัญของพระพุทธศาสนา ๑. จุดมุ่งหมายสูงสุด ลกั ษณะประชาธิปไตย ของพระพทุ ธศาสนา ในพระพทุ ธศาสนา คืออิสรภาพ ๔. พระพทุ ธศาสนาสอน ใหบ้ ุคคลทาหนา้ ท่ีของตน ๒. พระพุทธศาสนา มีหลกั การของความ ใหส้ มบูรณ์ เสมอภาค ๕. พระพุทธศาสนาสอนใหย้ ดึ หลกั ความถูกตอ้ ง ตามธรรมะและความเป็นเอกฉนั ท์ ๓. พระพุทธศาสนา ในการลงมติท่ีประชุม สอนบุคคลใหเ้ คารพ ในสิทธิของผอู้ ่ืน ๖. พระพทุ ธศาสนามีหลกั ธรรมที่สนบั สนุนใหม้ ี การประชุมและเคารพกฎของการประชุม 18

ความสาคัญของพระพุทธศาสนา ๑. จุดมุ่งหมายสูงสุด ๒. พระพทุ ธศาสนา ของพระพทุ ธศาสนา มีหลกั การของความ คืออิสรภาพ เสมอภาค สภาวะอิสระทาง คนทุกคนเท่าเทียมกนั มีสิทธิ ศาสนาคือ วิมุตติ และโอกาสในการฝึ กฝน ไม่ตกเป็ นทาสกิเลส พทุ ธดารัส ใชเ้ หตุผลเพือ่ รู้เท่าทนั ความจริง “เลวเพราะชาติ วรรณะ ตระกลู กห็ าไม่ แต่ คนจะดีหรือเลว เพราะการกระทา” 19

ความสาคัญของพระพุทธศาสนา ๓. พระพทุ ธศาสนา เพ่ือน พระสงฆ์ สอนบุคคลใหเ้ คารพ พ่อแม่ ในสิทธิของผอู้ ่ืน ๔. พระพทุ ธศาสนาสอน ใหบ้ ุคคลทาหนา้ ที่ของตน ใหส้ มบูรณ์ สามี ภรรยา บตุ ร ครูอาจารย์ ทาตวั ใหเ้ หมาะสมตาม บริ วาร 20 สถานภาพ ทิศ ๖

ความสาคัญของพระพุทธศาสนา ๕. พระพุทธศาสนาสอนใหย้ ดึ หลกั ความถูกตอ้ ง พระพทุ ธศาสนาไม่ตดั สิน ตามธรรมะและความเป็นเอกฉนั ท์ ในการลงมติท่ีประชุม โดยใชเ้ สียงขา้ งมาก อยา่ งเดียว แต่ตอ้ งพิจารณา ๖. พระพทุ ธศาสนามีหลกั ธรรมที่สนบั สนุนใหม้ ี ใหเ้ ห็นพอ้ งตอ้ งกนั หมด การประชุมและเคารพกฎของการประชุม หากมีเสียงคา้ น ๑ เสียงก็ นบั วา่ มติยงั ไม่สมบูรณ์ อปริหานิย ๑) หมน่ั ประชุม ธรรม ๗ ๒) เขา้ –เลิกประชุมและช่วยทางานอยา่ งพร้อมเพรียง ๓) ไม่บญั ญตั ิส่ิงท่ีขดั ต่อหลกั การ 21

ความสาคัญของพระพุทธศาสนา สรุป • ประชาธิปไตยในพระพทุ ธศาสนา คือ ธรรมาธิปไตย คารวธรรม สจั ธรรม สามคั คีธรรม คือ เคารพบชู าพระ คือ การยดึ หลกั คือ การร่วมมือ รัตนตรัยและคนท่ี ของความจริง ร่วมใจทาการ สมควรบชู า ความถกู ต้อง อนั เป็นกศุ ล ยอมรับศกั ดศิ์ รี เป็นพืน้ ฐาน อยา่ งพร้อม ความเป็นมนษุ ย์ เพรียง ของคนทกุ คน 22

ความสาคัญของพระพุทธศาสนา พระพทุ ธศาสนาเนน้ การฝึกหดั อบรมตน การพ่ึงตนเอง และการมุ่งอิสรภาพ การอบรม ตวั เอง อตฺตาน ทมยนฺติ ปณฺฑติ า - บณั ฑติ ย่อมฝึกตน - คนอ่ืน อตฺตา หเว ชิต เสยฺโย - สงั คม - ชนะตนเองนนั่ แหละเป็นดี - สิ่งแวดล้อม อตฺตา สทุ นฺโต ปรุ ิสสสฺ โชติ - ตนท่ีฝึกดีแล้ว เป็นแสงสวา่ ง อบรมตนเพื่อยกระดบั จิตใจให้สงู ขนึ ้ ของบรุ ุษ จนถงึ จดุ หมายคือ ความมีอิสรภาพ = นิพพาน 23

ความสาคัญของพระพุทธศาสนา พระพทุ ธศาสนาเนน้ การฝึกหดั อบรมตน การพ่งึ ตนเอง และการมุ่งอิสรภาพ กระบวนการฝึกหดั อบรมตน สกิ ขา ไตรสกิ ขา กระบวนการฝึ กอบรมตน ๑. ศีล ๒. สมาธิ ๓. ปัญญา สารวมตน ๑) สมรรถภาพจิต ควบคมุ ตน ๒) คณุ ภาพจิต ปรับปรุง ๓) สขุ ภาพจิต ตน 24

ความสาคัญของพระพุทธศาสนา พระพทุ ธศาสนาเนน้ การฝึกหดั อบรมตน การพ่งึ ตนเอง และการมุ่งอิสรภาพ การมีอิสรภาพ การพ่งึ ตนเองได้ เป้าหมายในการ ฝึ กอบรมตน 25

กิจกรรมพฒั นาการเรียนรู้ ลกั ษณะประชาธิปไตยในพระพทุ ธศาสนา การท่ีพระพทุ ธศาสนาเน้นการ มีความสาคญั ตอ่ การเมืองการปกครอง ฝึกหดั อบรมตน การพง่ึ ตนเอง ของไทยอยา่ งไร และการมงุ่ อสิ รภาพเป็น ประโยชน์ตอ่ การดาเนินชีวิต ของคนในยคุ ปัจจบุ นั อยา่ งไร 26

ความสาคัญของพระพุทธศาสนา หลกั การของพระพทุ ธศาสนากบั วทิ ยาศาสตร์ พระพทุ ธศาสนา วิทยาศาสตร์ หรือ หมายถึง คาสัง่ สอน วทิ ยาศาสตร์บริสุทธ์ิ ของพระพทุ ธเจา้ หมายถึง การที่มนุษย์ พยายามศึกษาตนเองและ ศาสนาและวิทยาศาสตร์ไมเ่ หมือนกนั จกั รวาลผา่ นประสบการณ์ ทงั้ หมด จงึ เปรียบเทียบเฉพาะหวั ข้อที่ ภาพนอกหรือประสาท พอเปรียบเทียบกนั ได้เทา่ นนั้ สมั ผสั 27

ความสาคัญของพระพุทธศาสนาหลักการของพระพุทธศาสนา โอวาทปาติโมกข์ หา้ มขาดขอ้ ใดขอ้ หน่ึง แนวปฏิบตั ิพทุ ธบริษทั ๔ รู้จุดหมายปลายทาง ๑.การไม่ทาบาป ๒. การกระทาแตก่ ศุ ล รู้สัจธรรมที่เกี่ยวกบั การเขา้ ถึงจุดหมาย ๓. การทาจิตของตนใหบ้ ริสุทธ์ิ ลงมือปฏิบตั ิตามขอ้ ปฏิบตั ิที่ทาให้ เขา้ ถึงจุดหมายปลายทาง 28 การเขา้ ถึงความหลุดพน้ จากทุกข์ ระดบั ชีวิตทางสังคม พน้ ทุกขโ์ ดยสิ้นเชิง

ความสาคัญของพระพุทธศาสนา หลักวิทยาศาสตร์ • วิทยาศาสตร์สนใจเพียงปรากฏการณ์ทางสสาร และพลงั งานเทา่ นนั้ ไมส่ นใจสงิ่ ท่ีใช้จิตใจมนษุ ย์ เข้าไปเกี่ยวข้อง และไม่เช่ือพระเจ้า วิธีการแสวงหาความจริงของวทิ ยาศาสตร์ ๑. ๒. ๓. ๔. สงั เกต ตีความข้อมลู ทาการค้นคว้า สรุปผลจากการ และรวบรวม โดยสร้างเป็น ทดลองเพ่ือให้ได้ ค้นคว้าวา่ ความจริง ข้อมลู ทฤษฎี ตามทฤษฎีที่ตงั้ ไว้ ท่ีค้นพบเป็นเช่นไร 29

เรื่องน่ารู้ : ๒๑ กรัม นา้ หนักของวิญญาณ วิทยาศาสตร์ได้พยายามพสิ จู น์เรื่องเหนือธรรมชาติด้วย การวดั นา้ หนกั ของวิญญาณ เร่ืองนีเ้ กิดมาจากการทดลองของ ดร.ดนั แคน แมก็ ดกู อล ในสหรัฐอเมริกา เมื่อ พ.ศ. ๒๔๕๐ โดย ดร.แมก็ ดกู อลใช้วธิ ีนาร่างกายของ ผ้ปู ่วยท่ีใกล้เสยี ชีวิตขนึ ้ ไปชงั่ นา้ หนกั บนเคร่ืองชง่ั ขนาดใหญ่ และเปรียบเทียบนา้ หนกั ของผ้ปู ่วย ก่อนกบั หลงั เสยี ชีวติ ดร.แมก็ ดกู อลระบวุ า่ หลงั จากผ้ปู ่วย เสยี ชีวติ แล้วนา้ หนกั หายไปราว ๒๑ กรัม ทาให้ หลายคนเชื่อวา่ วญิ ญาณของเรามีนา้ หนกั ๒๑ กรัมนนั่ เอง 30

ความสาคัญของพระพุทธศาสนา หลกั การ หลกั วทิ ยาศาสตร์ พระพทุ ธศาสนา ๑. มุ่งแสวงหาความจริงท่ีเป็นประโยชนแ์ ก่มวลมนุษยเ์ ช่นกนั ๒. ความจริงท่ีวทิ ยาศาสตร์และพระพทุ ธศาสนาคน้ พบเป็นความจริงท่ี สามารถพิสูจนไ์ ดด้ ว้ ยประสบการณ์ของตนเอง ๓. วิธีการหาความจริงของพระพุทธศาสนาและวทิ ยาศาสตร์สอดคลอ้ ง กนั คือ ลงมือปฏิบตั ิ ๔. มุ่งหาความเป็นจริงที่เป็นประโยชนแ์ ก่มวลมนุษย์ พระพทุ ธศาสนา วิทยาศาสตร์ 31

ความสาคัญของพระพุทธศาสนาการคิดตามนัยแห่ งพระพุทธศาสนา กั บ ก า ร คิ ด แ บ บ วิ ท ย า ศ า ส ต ร์ ๑. คดิ โดยสืบสาวจากผลไปหาเหตุ ๑. สงั เกตข้อเทจ็ จริง = ปฏิบตั วิ ิธีท่ีจะนาไปสคู่ วามรู้แจ้ง ๒. บนั ทกึ ความสมั พนั ธ์ ข้อเทจ็ จริงไปเรื่อย ๆ จนเห็น เหตุ ผล ความสมั พนั ธ์ของข้อเทจ็ จริง ๓. สร้างทฤษฎีเพื่ออธิบาย ๒. คดิ โดยสบื สาวจากเหตไุ ปหาผล (อริยสจั ๔) ทกุ ข์ (ผล) สมทุ ยั (เหต)ุ นิโรธ (ผล) มรรค (เหต)ุ 32

ความสาคัญของพระพุทธศาสนา ความสอดคล้อง ความแตกต่าง ๑. ความไมเ่ ที่ยงของสรรพส่ิงและ ๑. เร่ืองของจิต มองแงร่ ูปธรรม เหตผุ ล (พลงั งาน) เทา่ นนั้ ๒. มนษุ ย์คือผลติ ผลของธรรมชาติ สามารถแยกได้ วทิ ย์ ๓. การพิสจู น์ความจริงอยา่ งเสรีและ ซบั ซ้อนมากมาย มีเหตผุ ล พุทธ ๒. เรื่องของปัญญา ๑.สตุ มยปัญญา ๒.จินตามยปัญญา ชีวิตคนเรานนั้ มีการเปลีย่ นแปลงตลอดเวลา ๓.ภาวนามยปัญญา 33 พุทธ วทิ ย์

ความสาคัญของพระพุทธศาสนา พระพทุ ธศาสนากบั การเมือง เมื่อสงั คมเปิดกว้างขนึ ้ ได้นาพาคนไทยก้าวเข้าสยู่ คุ โลกาภวิ ตั น์ สง่ ผลให้ สงั คมไทยต้องเผชิญกบั ภาวะวกิ ฤตใิ นหลาย ๆ ด้าน พระพทุ ธศาสนาจงึ เป็นกระบวน- ทศั น์ใหมท่ ี่สามารถนาหลกั การสาคญั ในพระไตรปิฎกมาประยกุ ต์ใช้ในการแก้ปัญหา แบบองค์รวมตามแตส่ ถานการณ์นนั้ ๆ กระบวนทศั น์ทางพระพทุ ธศาสนาที่สามารถนามาใช้กบั สถานการณ์ทางการเมือง ๑. พระพทุ ธศาสนากลา่ วถงึ อธิปไตย ๓ แบบ คือ อตั ตาธิปไตย โลกาธิปไตย และธรรมาธิปไตย (เน้นธรรมะเป็นใหญ่ คือ มขุ บรุ ุษท่ีดีและสมั มาชน) ๒. พระพทุ ธศาสนาเน้นเสรีภาพทางจิต สง่ เสริมสิทธิมนษุ ยชน ๓. พระพทุ ธศาสนาสอนให้รู้จกั ความพอดีในการปฏบิ ตั ิตนและแก้ไขปัญหา ด้วยปัญญา ใช้หลกั อริยสจั ๔ ๔. พระพทุ ธศาสนาสอนให้รู้จกั ความสจุ ริตในการปฏิบตั ิตนสมควรแก่หน้าท่ี รู้กาล รู้เวลา และรู้หน้าท่ีของตน 34

ธรรมะสาหรับนักปกครองหรื อนักบริ หาร ๕.นิรัคคฬะ ๔. วาชเปยยะ ๑. สสั สเมธะ ราชสังคหวัตถุ ๕ ๓. สมั มาปาสะ ๒. ปรุ ิสเมธะ 35

ส่ิ งท่ีนักปกครองหรื อนักบริ หารควรเว้น ๑. ฉนั ทาคติ ลาเอียงเพราะชอบ ๒. โทสาคติ ลาเอียงเพราะความชงั ๓. โมหาคติ ลาเอียงเพราะหลงหรือเขลา ๔. ภยาคติ ลาเอียงเพราะขลาดกลวั นกั ปกครองตอ้ งประพฤติดี เพราะความประพฤตินน้ั มีผล ต่อประชาชน ตวั อย่างจากโพธิราชชาดก 36

ความสาคัญของพระพุทธศาสนา พระพทุ ธศาสนากบั สนั ติภาพ • แก่นแท้ของคาสอนทางพระพทุ ธศาสนานอกจากจะมงุ่ สอนให้รู้จกั คดิ เพ่ือให้เกิด ปัญญา ยงั มีจดุ หมายสงู สดุ เพ่ือให้สงั คมโลกและมนษุ ย์ในโลกอยรู่ ่วมกนั อยา่ ง สนั ติสขุ • พระพทุ ธศาสนาให้เสรีภาพในการพิจารณา วเิ คราะห์ และเข้าใจแก่นแท้ของ พระพทุ ธศาสนาได้ด้วยตนเอง ดงั นนั้ พระพทุ ธศาสนาจงึ เป็นศาสนาแหง่ สนั ตภิ าพ อยา่ งแท้จริง • หลกั การของพระพทุ ธศาสนาที่สร้างสนั ตภิ าพให้เกิดขนึ ้ ในโลก ได้แก่ หลกั การที่วา่ เวรยอ่ มระงบั ด้วยการไมจ่ องเวร เพราะการจองเวรจะไม่รู้จกั จบสนิ ้ สมเดจ็ พระพทุ ธโฆษาจารย์ （ประยทุ ธ์.ปยตุ ฺโต） การจองเวรและการมีสนั ตภิ าพในโลกมี ๓ ระดบั ๑. การกอ่ เวรจนอีกฝ่ายหนงึ่ พา่ ยแพ้ ไมส่ ามารถกอ่ เวรตอบโต้ได้อีก ๒. คนที่ถกู กระทาเรียนรู้ท่ีจะยอมหรือเลกิ หายต่อกนั ๓. ในระยะยาว สนั ติภาพอาจเกิดได้โดยไมม่ ีการก่อเวรขนึ ้ มาเลย 37

เกมเปิ ดป้ายทายให้ถูก 38

เน้นประ๕สบการณ์ ด้านหาคว๓ามจริงโดย หลักการของทคางะด้แานนจนติ ใจ มุ่งเคข้ามะสนแู่ภุษนายยน์ในตวั พระพทุ ธศาสนามคี วามห๒ลดุ พ้นจาก ทุกขคป์เปะล็ นาแยจนทุดานหงมาย 39

มคี วามรู้ท๕ถ่ี ูกต้องเป็ น ค้นหาควา๓มจริงโดยมุ่ง หลักการของจุดหคมะายแปนลนายทาง ออคกะสู่ดแ้านนนนอก วทิ ยาศาสตร์เน้นประส๒บการณ์ทาง ประสคคาทะวาสแมัมนจผรนสั ิงค้นหา 40

จุดมุ่งหมา๕ยและวธิ ีการ จในรกิงารคคแสวะวแงาหนมานควสามอดคล้ องของ หลักการของพุทธศาสนา และวิทยาศาสตร์สาคปมวราาะรมคสถจบะพรกแ๓สิิงาทูจนรนค่ี ณน้น์ ไ์ขดพอ้ดบง้วย ตนเอง 41

ล า ภ สุ ขุ ม ธ ร ร ม ญ า ติ ส ธิ ธ เ ขี ย น เ สื อ พุ ท ธ ต เ ช ต วั น โ า ล ส มุ ร ป ไ ต โ อ ส อ า ท วิ อั ต ต า ธิ ป ไ ต ย อ ส ทั ร ไ ไ ฉ ล บ นุ ศึ น ธ ท ต า ไ ต ย ข ต ง ป ง า ย ม ป อุ ต ก า ก ก ต า ย โ ธิ ค ริ ส ก ย ป ฏิ จ ส มุ ป บ า ท า ย ส ษ น ธิ า น ป ริ ศ น า ส ม ปั ผิ ด ป ร ะ ช า ธิ ป ไ ต ย ป ศ น ไ ศึ ค มุ ลิ ส า น ด ปิ ฐ เ ผ า อ ป หุ ย เ ธิ ไ า า ต ก โ ก เ า ก โ ว ต ฐ ห ธิ ติ ธิ ไ ท ย บ ป ต ส โ ย ษ ล ด ล ร อ นั ต ต า น่ื ป นิ ป ต ม า บ ไ ย ต ถ ญ า ก า โ จิ ต ใ จ า ล อ ไ ย ต ย ช ธ ผ ต สุ ธ ร ร ม า ธิ ป ไ ต ย สุ ธิ ซ ย ต ม ย ธิ ป ไ ต ย ข ร์ อ า ร ย ธ ร ร ม ช น ป ก ร ย อ จิ น ไ ต ย ผ 42