To νερό στη λαική μας παράδοση

Ήθη- έθιμα- παραδόζειςΣΟ ΝΕΡΟ ΢ΣΗ ΛΑΙΚΗ ΜΑ΢ ΠΑΡΑΔΟ΢Η Tν λεξό, πεγή θαη ζύκβνιν δσήο, έγηλε από ηα παλάξραηα ρξόληα αληηθείκελν ιαηξείαοησλ ιαώλ όιεο ηεο γεο. Νύκθεο θαη Νεξάηδεο ιηκλώλ, πεγώλ θαη πνηακώλ. Ξσηηθά θαη΢ηνηρεηά πιεκκύξηζαλ ην ιατθό καο πνιηηηζκό θαη ζπλόδεπζαλ ή ζπλνδεύνπλ αθόκα ηεδσή ησλ αλζξώπσλ ζε πνιιέο ηνπο εθδειώζεηο. Οη βξύζεο, ηα πεγάδηα, νη ζηάκλεο, νη λεξόκπινη , νη λεξνηξηβέο, ηα πδξαγσγεία, ηαγεθύξηα από ηελ άιιε απνθαιύπηνπλ ηελ πξνζπάζεηα ηνπ αλζξώπνπ λα δακάζεη θαη λαεθκεηαιιεπηεί απηό ην δσηηθό αγαζό, ην λεξό.

Σν λεξό θαηέρεη ζεκαληηθή ζέζε ζηε ιατθή καο παξάδνζε, αθνύ ε παξνπζία ηνπήηαλ εθείλε πνπ θαζόξηδε αλ ζα ππήξρε ζπλέρεηα ζηε δσή ησλ αλζξώπσλ. Η παξνπζίαηνπ λεξνύ είλαη ζπρλή θαη ζε πνιιά ειιεληθά έζηκα από πνιιέο πεξηνρέο ηεο Ειιάδαο.Απνηππώλεηαη ζηε κπζνινγία, ζηε θηινζνθία, ζηε ζξεζθεία, ζηα ήζε θαη έζηκα, άιινηεεμπκλείηαη σο ζεόηεηα θαη άιινηε ζεσξείηαη πεγή δσήο θαη ελέξγεηαο, πνπ ραξίδεη δύλακεθαη θαιή πγεία ελώ άιιεο θνξέο ην λεξό πξνζηαηεύεηαη από ζεόηεηεο.Σε ζεκαζία ηνπδσνγόλνπ ξόινπ ησλ λεξώλ ηε βξίζθνπκε ζηνπο κύζνπο θαζώο ην λεξό απνηέιεζεζηνηρείν έκπλεπζεο θαη δνμαζίαο.ΝΕΡΟ ,ΕΘΙΜΑ ΚΑΙ ΛΑΪΚΕ΢ ΔΟΞΑ΢ΙΕ΢ ΢ε πνιιέο πεξηνρέο ηεο Ειιάδαο ππάξρνπλ έζηκα , πνπ θάλνπλ ηνπο αλζξώπνπο λαπηζηεύνπλ όηη ζα ηνπο εμαζθαιίζνπλ πγεία θαη επηπρία. Σν πξστ ηεο Πξσηνρξνληάο νηάλζξσπνη ζπλήζηδαλ λα πεγαίλνπλ ζηηο δεκόζηεο βξύζεο ηνπο, γηα λα γεκίζνπλ ηηοζηάκλεο ηνπο κε ην θαηλνύξγην αγηνβαζηιηάηηθν λεξό. Γηα λα θαινπηάζνπλ ηε λεξάηδα ή ηνμσηηθό πνπ ζεσξνύζαλ όηη θαηνηθνύζε ζηηο πεγέο, ηνπο πξνζέθεξαλ ζπόξνπο θαηγιπθίζκαηα, γηα λα γιπθάλνπλ ηα λεξά ηνπο. Σν πξσί ηεο Πξσηνρξνληάο, ε λνηθνθπξά ζεθσλόηαλ θαη πήγαηλε ζηε βξύζε, λα πάξεη ην«ακίιεην λεξό». Λέγεηαη έηζη, γηαηί δε κηινύζε ζε θαλέλαλ νύηε όηαλ πήγαηλε, νύηε εξρόηαλ.΢ηε βξύζε έξηρλε ζηηάξη ή ηπξί θαη έιεγε: « Όπσο ηξέρεη ην λεξό, λα ηξέρεη ην κπεξθέηη ζηνζπίηη ζαο». Μεηά γύξηδε ζην ζπίηη ηεο κε ην λεξό, ρσξίο λα βγάδεη ηζηκνπδηά θαη κόιηοέκπαηλε ζην ζπίηη έιεγε: « Υξόληα Πνιιά» ζηνπο δηθνύο ηεο. Σν ακίιεην λεξό ην έρπλε ζηηο

ηέζζεξεηο γσληέο ηνπ ζπηηηνύ, « γηα λα ηξέρνπλ όιε ηε ρξνληά ηα θαινύδηα ζαλ ην λεξό».Μεηά πξαγκαηνπνηνύζαλ θαη δηάθνξεο καληηθέο ηειεηνπξγίεο. Οη Νύθεο, ζύκθσλα κε άιιν έζηκν, ηελ επόκελε κέξα ηνπ γάκνπ ηνπο, πήγαηλαλ λαθέξνπλ θξέζθν λεξό γηα ην λέν ζπηηηθό ηνπο. Πξνηνύ θύγνπλ, έπξεπε λα αθήζνπλρξήκαηα ή έλα ςσκάθη θαη εύρνληαλ όπσο ηξέρεη ην λεξό, λα ηξέρνπλ ηα θαιά κεο ζηνζπηηηθό ηνπο. ΢ε δηάθνξα κέξε ηεο Ειιάδαο, πξνηνύ θύγεη θάπνηνο ηαμηδηώηεο, ζπλήζηδαλ λα ρύλνπλλεξό κπξνζηά ηνπ, πξηλ θύγεη, γηα λα είλαη ειεύζεξνο ν δξόκνο ηνπ, όπσο ειεύζεξν ηξέρεηην λεξό. ΢ύκθσλα κε κηα ιατθή δνμαζία, ην λεξό θνηκάηαη θάπνηεο ώξεο. Όπνηνο βξεζείκπξνζηά ζε θνηκηζκέλν λεξό, δελ κπνξεί λα κηιήζεη, γηαηί ζα πάζεη κεγάιν θαθό. Αλζειήζεη λα πηεί πξέπεη λα ην ηαξάμεη κε ην ρέξη ηνπ γηα λα μππλήζεη, δηαθνξεηηθά ην λεξόαγαλαθηεί θαη ηνπ παίξλεη ην κπαιό. Οη άλζξσπνη από παιηά πίζηεπαλ ζηηο ζεξαπεπηηθέοηδηόηεηεο ηνπ λεξνύ. Πίζηεπαλ όηη ξαληίδνληαο θάπνηνλ κε λεξό, πνπ είλαη « καηηαζκέλνο»,ζα ηνπ θύγεη ην « θαθό κάηη». Σέινο, ζε πνιιά δεκνηηθά ηξαγνύδηα θαη παξακύζηαζπλαληάκε ην «αζάλαην λεξό», όπνπ κπνξεί λα θάλεη θάπνηνλ αζάλαην ή λα ηνλ μαλαθέξεηζηε δσή ζε πεξίπησζε, πνπ έρεη απνβηώζεη.ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΘΡΗ΢ΚΕΙΑ



ΕΤΥΑΡΙ΢ΣΟΤΜΕ ΓΙΑ ΣΗΝ ΠΡΟ΢ΟΥΗ ΢Α΢ Οη καζεηέο ηεο Δ΄ΣΑΞΗ΢