ภาษาไทย 3

๑หน่วยการเรยี นรู้ที่ ตอน ๓ การฟังและการดูสื่อ การพฒั นาทักษะการฟงั การดู และการพดู ตัวชี้วดั • มีมารยาทในการฟัง การดู และการพูด

+ความร้พู ื้นฐานเก่ยี วกบั การฟังและการดสู อื่ + การรบั สารจากการฟงั และการดู จุดมุ่งหมายการรบั สารดว้ ยการฟัง การดู การรบั สารจากการฟงั และการดู ลกั ษณะผูฟ้ ัง ผู้ดทู ่ดี ี ประกอบกัน มารยาทในการฟัง การดสู อื่ ตา่ ง ๆ การรับสารจากการฟงั และการดอู ย่างใด อยา่ งหนึง่

โทรไปทีไรมผี ้หู ญงิ อย่าใหร้ ลู้ ะกนั วา่ หมายเลขที่ทา่ นเรยี ก เอมิ่ ... รับสายเร่อื ย แถมยัง แอบไปตดิ สาวท่ไี หน ไม่สามารถติดตอ่ ได้ เปน็ ไงละ่ ไม่ยอมใหช้ น้ั คุย ในขณะนี้ ... คอยกันท่าตลอด ชั้นว่า แมส่ ะอิ้ง เดย๋ี วชัน้ จะช่วย ใจเย็นๆ ก่อน คุยใหเ้ อง ไหนช้ันลองโทรดนู ะ นกั เรียนรู้สึกอยา่ งไรตอ่ สถานการณ์น้ี

ความรพู้ นื้ ฐาน เกี่ยวกบั การฟงั และการดสู ่อื

จดุ มุ่งหมายการรบั สารดว้ ยการฟงั การดู ได้ความรู้เพ่ิมเตมิ ได้ข้อคิด คติ ไดค้ วามเพลิดเพลิน

ลักษณะของผู้ฟัง ผู้ดทู ีด่ ี กอ่ นฟงั และดู ขณะฟงั และดู หลังฟงั และดู • มีความพรอ้ ม • มสี มาธิ • สามารถจับใจความได้ • มีจุดมุ่งหมาย • สนใจในสาร • วิเคราะห์ สงั เคราะห์และประเมนิ • ไม่มีอคตติ ่อสารหรอื ผู้สง่ สาร • สารวมกิรยิ า คา่ สารได้ • นาประโยชน์ทไ่ี ดร้ ับไปใช้ใน ชีวติ ประจาวนั ได้

มารยาทในการฟัง การดสู ื่อต่างๆ ถา้ เปน็ การประชมุ หรอื โรงละคร ควรไปให้ตรงเวลา แสดงความตัง้ ใจในการฟงั หรือการดู มกี ริ ยิ าสารวม ใหเ้ กยี รตผิ ้พู ดู หรือสถานท่ี ไมล่ กุ เดินหากไมจ่ าเป็น ควรปรบมือหลังจากผู้พดู พูดจบ หรือดกู ารแสดงจบ

การรบั สารจากการฟงั และการดู การรับร้เู ร่อื งราวต่างๆ จากผพู้ ดู โดยตรง หรือรบั รผู้ ่านอุปกรณห์ รอื สื่อตา่ งๆ แล้วเกดิ การตรติ รองเพ่ือนาไปใช้ประโยชน์ได้

การรับสารจากการฟงั และการดูประกอบกัน สวสั ดี ไปกนิ ขา้ วมาคะ่ วันนภี้ าคกลางมี ไปไหนมาจ๊ะ ? อากาศแปรปรวน สามารถโตต้ อบกนั ได้ ไมส่ ามารถโต้ตอบกนั ได้

การรับสารจากการฟงั และการดูอย่างใดอย่างหนง่ึ ถอื สายอยู่ค่ะ สวัสดีครบั ไม่ไดโ้ ต้ตอบกนั แตส่ ่อื สารผ่านสัญญาณ ขอเรียนสาย คุณเอครบั โตต้ อบกันผ่านตัวกลาง คอื โทรศัพท์

สรปุ บทเรียน ความรพู้ ื้นฐานเกยี่ วกบั การฟงั และการดูสื่อ การรับสารจากการฟงั และการดู จุดประสงค์ ใชท้ งั้ การฟังและการดปู ระกอบกนั • ได้ความรู้ • มกี ารโต้ตอบกัน • ไดค้ วามเพลิดเพลิน • รบั สารฝา่ ยเดียว ประกอบกนั ท้ังการฟัง การดู • ไดข้ ้อคิด ใช้อยา่ งใดอย่างหนงึ่ ลกั ษณะผฟู้ ัง ผดู้ ู • มกี ารโต้ตอบกันผา่ นตวั กลาง • มคี วามพร้อม มสี มาธิ • จับใจความสาคญั ได้ • รบั สารฝ่ายเดียว อาจจะแคฟ่ ัง หรือแค่ดูเทา่ นั้น • ไม่มอี คติ • นาข้อมลู ท่ีไดไ้ ปใชป้ ระโยชน์ มารยาท • มกี ิรยิ าสารวม • ปรบมอื เม่ือผูพ้ ดู พูดจบหรือแสดงจบ • ไปกอ่ นเวลา • ตัง้ ใจฟังและดู สรปุ การฟงั และการดู ถือเปน็ ทกั ษะอย่างหนึง่ ท่ีใชใ้ นชีวติ ประจาวัน ทส่ี ง่ ผลต่อทักษะอ่ืนๆ ฉะน้ันผรู้ ับสารควรเข้าใจข้อปฏบิ ตั ิ ในการรบั สาร เช่น ไม่อคติ มคี วามต้ังใจ มคี วามพร้อม จงึ จะทาให้การรับสารมีประสิทธภิ าพ

๒หน่วยการเรียนรูท้ ่ี ตอน ๓ การพัฒนาทกั ษะการฟัง การดู และการพูด การฟัง การดู และการพูดในชวี ิตประจาวัน ตัวชว้ี ัด • พูดสรปุ ใจความสาคญั ของเรอ่ื งท่ฟี ังและดู • เลา่ เรอื่ งยอ่ จากเรอ่ื งท่ฟี งั และดู • พดู แสดงความคดิ เหน็ อยา่ งสร้างสรรค์เกี่ยวกบั เร่อื งทฟ่ี งั และดู • ประเมนิ ความนา่ เช่ือถอื ของส่ือที่มีเนื้อหาโน้มน้าวใจ • พดู รายงานเร่อื งหรือประเดน็ ท่ศี ึกษาคน้ คว้าจากการฟัง การดู และการสนทนา • มีมารยาทในการฟงั การดู และการพูด

การพูดเล่าเรอื่ ง + การพูดเชิงสร้างสรรค์ + • แนวทางการพดู จับใจความสาคัญ การฟงั การดู และการพดู • การพดู แสดงความคิดเห็นเชิงสร้างสรรค์ • การพดู ให้กาลังใจเชงิ สร้างสรรค์ จากการฟงั และการดสู อื่ ในชวี ติ ประจาวนั • การพูดตชิ มเชงิ สร้างสรรค์ • จุดมงุ่ หมายของการเลา่ เรอ่ื ง จากการฟงั และการดูสอ่ื • คุณสมบตั ทิ ่ดี ีของผูเ้ ล่าเรื่อง จากการฟงั และการดสู ือ่ • ขนั้ ตอนการพูดเล่าเร่ือง จากการฟังและการดสู อ่ื • ประโยชน์ของการเล่าเรือ่ ง มารยาทในการพูด + จากการฟงั และการดสู อ่ื • การพูดระหวา่ งบุคคล การพดู เชิงวิชาการ + • การพดู ในที่สาธารณะ • รปู แบบการพูดเชิงวิชาการ • แนวทางการพดู เชงิ วชิ าการ

สิ่งใดสาคญั ทส่ี ุดในการสื่อสาร ? เมอื่ คนื ฉนั ฝนั วา่ ไปปลน้ รา้ นทอง นี่เธอ ผ้ชู ายคนนั้นเปน็ โจร เพ่ิงปล้นรา้ นทองมา ได้ทองมาเยอะแยะเลย ฉันไดย้ ินมากับหู ไปแจง้ ตารวจกนั เถอะ

การพดู เล่าเร่อื ง

แนวทางการพูดจบั ใจความสาคญั จากการฟังและการดูสื่อ ฟงั และดู เรียบเรยี งใจความ ใช้ภาษา ทา่ ทาง ประเมนิ ความสนใจ เปดิ โอกาสให้ผู้ฟงั ตัง้ แตต่ ้นจนจบ เป็นภาษาพดู ใหเ้ หมาะสม ของผู้ฟงั ซักถาม

เรือ่ งเกี่ยวกบั ตัวอย่างการเรียบเรยี งใจความเป็นภาษาพูด ใจความสาคัญ มาตรการแกไ้ ขปัญหาฝนุ่ PM 2.5 มหาดไทย สัง่ เขม้ แก้ฝุ่น PM 2.5 ขอจังหวดั ต่าง ๆ ลดการเผา กรมควบคุมมลพิษมีมาตรการให้ พื้นทีเ่ กษตรกรรม ประชาชนร่วมมือกันแก้ไขปัญหาฝุ่น แหลง่ ทมี่ า PM 2.5 เชน่ ลดการเผาพื้นที่เกษตร กรมควบคุมมลพิษ มีมาตรการเชิงพ้ืนที่ ให้ทุกคนช่วยกันไม่สร้างมลพิษเพิ่ม ตรวจสภาพรถยนต์ดีเซล แต่หากค่า www. thairath. co. th เน้นการตรวจแหล่งกาเนิดฝุ่นละออง เช่น พ้ืนที่ก่อสร้าง โรงงานอุตสาหกรรม การ ฝุ่นยังสูงในระดับท่ีเริ่มมีผลกระทบ ตรวจสภาพรถยนต์ดีเซล แต่หากค่าฝุ่นสูงกว่า 51-75 ไมโครกรัมต่อลูกบาศก์เมตร ต่อสุขภาพจะมีมาตรการที่เข้มงวด จุดมุ่งหมาย หน่วยงานท่ีรับผิดชอบต้องมีมาตรการที่เข้มงวดข้ึน ต้องช่วยกันรณรงค์อย่าง ต่อไป กว้างขวาง หน่วยงานท่ีมีหน้าที่ตรวจตราต้องไปตรวจอย่างเข้มข้นเพ่ือไม่ให้เกิดฝุ่น • บอกเลา่ สถานการณม์ ลพษิ จากแหล่งกาเนิด ท้ังน้ี ปัญหาฝุ่นละอองเป็นเรื่องท้ังในประเทศและนอกประเทศ • ขอความร่วมมือปฏิบัติตาม ประชาชนท้ังประเทศต้องช่วยกันทาตามมาตรการดังกล่าว ในส่วนของ กระทรวงมหาดไทยก็กาชับผู้ว่าราชการจังหวัดให้ขอความร่วมมือชาวบ้านลดการ มาตรการ เผาพ้นื ท่เี กษตรกรรม

จดุ มุ่งหมายของการเล่าเรื่องจากการฟงั และการดสู อื่ ใหค้ วามรู้ ให้ความเพลดิ เพลิน สร้างจนิ ตนาการ อบรม สง่ั สอน เชญิ ชวน ชกั จูง แสดงความเห็นต่อสังคม

คุณสมบตั ทิ ีด่ ีของผเู้ ลา่ เรื่องจากการฟังและการดสู ่ือ มนี ้าเสียงชดั เจน ขณะเล่า มอี ารมณม์ น่ั คง รจู้ ักกาลเทศะ กอ่ นเล่า มีไหวพริบ ประเมนิ ผู้ฟังได้ มบี ุคลิกภาพดี แต่งกายสภุ าพ ความจาดี รอบรเู้ กี่ยวกับเร่อื งท่ีจะเล่า เชื่อม่นั ในตนเอง

ขัน้ ตอนการพดู เล่าเรื่องจากการฟังและการดสู อ่ื ๑ ๒ ๓ ๔ วิเคราะหผ์ ฟู้ งั เลอื กเรื่อง ใชน้ า้ เสยี ง ใช้อุปกรณ์ ทา่ ทาง ให้เหมาะสม ให้สอดคลอ้ งกับเร่อื ง

ประโยชน์ของการเลา่ เรือ่ งจากการฟงั และการดสู ่ือ ๑ ให้ความรู้ ๒ ใหค้ วามบนั เทงิ ๓ สร้างแนวคิดใหม่ ๔ สร้างสรรค์บุคคลและสังคม ๕ พัฒนาบุคลิกภาพของผูเ้ ล่า

การพดู เชิงวชิ าการ

รปู แบบการพดู เชงิ วิชาการ การประชมุ การสมั มนา การอภิปราย การพูดรายงาน เปน็ การมารวมกันเพื่อ เป็นการประชมุ รปู แบบหน่งึ เป็นการแสดงความคิดเหน็ เปน็ การพดู ทีม่ ักพบใน วัตถปุ ระสงค์อย่างใดอยา่ ง เพื่อปรกึ ษาหารอื กนั เพื่อแลกเปลยี่ นความรู้ ห้องเรยี น โดยอาจมเี อกสาร หนง่ึ หรอื หลายอยา่ ง เช่น ในเร่อื งใดเร่อื งหน่งึ เพอื่ แกไ้ ขปัญหา เพือ่ ลงมติ แจกประกอบการพดู ปรึกษา ขอคาแนะนา เพยี งเรือ่ งเดียวในวงกว้าง และผ้พู ดู จะกล่าวเฉพาะตอน ประสานงาน โดยมรี ะเบียบ โดยประกอบด้วยวทิ ยากร หรือเพ่ือสร้างทัศนคตริ ว่ มกนั วาระการประชมุ และบันทกึ และผเู้ ข้าร่วมการสมั มนา ทีส่ าคญั และเรอื่ งท่ี นอกเหนอื จากในเอกสาร รายงานการประชมุ ทีเ่ กี่ยวขอ้ งกับเร่อื งทีร่ ายงาน

แนวทางการพูดเชิงวิชาการ พดู ขอ้ มูลท่คี ้นควา้ มาตามลาดับ ใชภ้ าษาสภุ าพ กระชับ เขา้ ใจงา่ ย เสนอข้อมลู ตรงประเด็น ไมใ่ ช้ภาษาต่างประเทศ มีเหตุผลประกอบ ถา้ มคี าภาษาไทยใชอ้ ยู่แลว้ ออกเสียงวรรณยกุ ต์ คาควบกล้า และเวน้ วรรคตอนให้ถกู ตอ้ ง

การพูดเชงิ สรา้ งสรรค์

การพดู แสดงความคดิ เหน็ เชงิ สรา้ งสรรค์ ฉนั ชอบหนา้ หนาว เด็กคนน้ีฉลาดพดู อาหารเช้าจะชว่ ยบารงุ มากกวา่ หน้าร้อน น่าจะเรียนเก่งนะ ร่างกาย ใหม้ พี ลงั สมอง และพลังกายในการเรยี น ฉันปล้ืมใจสุดๆ ทไ่ี ด้ เห็นนอ้ งๆ มีความสขุ คนไมร่ ู้คา่ ของท่มี ีอยู่ เหมือนวานรไดแ้ ก้ว ความเหน็ เฉพาะตัว การแนะนา การคาดคะเน ความร้สู ึก การเปรยี บเทียบ

ตัวอยา่ งการพูดแสดงความรู้สกึ ดใี จ ชื่นชม ฉันปลมื้ ใจสุดๆ ท่ไี ด้เห็นหลานๆ กระเปา๋ สวยจงั ทุกคน ประสบความสาเรจ็ ในชวี ติ เธอนี่รสนยิ มดไี ม่เปลย่ี น เสียใจ กลวั ผมขอโทษจรงิ ๆ ผมไมส่ บายใจเลย พร่งุ นี้ฉันไมอ่ ยากเดินทางคนเดยี วเลย ที่ทาให้คุณไปไม่ทัน ไมค่ ุ้นเสน้ ทาง และได้ขา่ ววา่ แถวนัน้ เกิดอุบตั ิเหตุบอ่ ยด้วย

การพูดใหก้ าลงั ใจเชิงสรา้ งสรรค์ ชีวติ คือการตอ่ สู้ ให้อดทน ตอ่ สู้ คดิ ดี ทาดี พูดดี ชีวีเปน็ สุข ศัตรคู ือยากาลัง แนะนาใหท้ าในสง่ิ ทถ่ี ูกที่ควร ความหวังคอื เข็มทศิ ใจเปน็ นาย กายเปน็ บา่ ว ใหแ้ ง่คดิ คตเิ ตือนใจ

การพดู ตชิ มเชิงสร้างสรรค์ บทความแนะนาสถานที่ท่องเที่ยวที่เขียนมามีเนื้อหาน่าสนใจมาก ประเด็นทันสมัยทีเดียว แต่ตัวอย่างที่พักท่ีให้มาเป็นสถานท่ีที่มีช่ือเสียง อยแู่ ล้ว ผู้อา่ นอาจจะเคยผ่านตาจากบทความอื่นมากอ่ น ถา้ เราเพิ่มท่ีพัก หรือร้านอาหารท้ังท่ีมีชื่อเสียงเก่าแก่และที่ท่ีเป็นที่นิยมในปัจจุบัน เล่มน้ี น่าจะเปน็ ไกดบ์ ุ๊กทข่ี ายดที สี่ ุดในยคุ น้เี ลย ๑ ควรพดู ชมก่อนทจ่ี ะพูดติ ๒ ตโิ ดยให้เหตผุ ลประกอบ ๓ ใหค้ าแนะนาถงึ วิธีการแกไ้ ข

มารยาทในการพดู

การพูดระหว่างบคุ คล ๑ สอ่ื สารดว้ ยคาสภุ าพ ๒ ไมย่ กตนขม่ ทา่ น ๓ หลีกเลย่ี งเรอ่ื งส่วนตวั ๔ ไม่พดู เฉพาะเรอ่ื งของตน ๕ ไมพ่ ดู แทรกขณะผอู้ ่นื พดู

ตวั อยา่ งการใชค้ าพูดระหวา่ งบคุ คล ขอบคุณครบั ว่าแตไ่ ด้ยินมาวา่ คณุ อมั้ ซือ้ สวัสดีครบั คณุ อ้ัม สอ่ื สารด้วยคาสภุ าพ บา้ นใหม่ ราคาเท่าไหร่ อย่แู ถวไหนครับ ไม่ได้เจอกันซะนาน แลว้ ทาไมถึงย้ายละ่ ครับ สวัสดคี ะ่ คณุ โอ๊ต ยนิ ดีด้วยนะคะ ท่ีไดเ้ ลื่อนตาแหน่ง อกี นิดเดียว กจ็ ะได้ตาแหน่งเทา่ อมั้ แล้ว ถามเรือ่ งสว่ นตัว ยกตนข่มทา่ น

การพูดในที่สาธารณะ นาการพูดระหวา่ งบคุ คลมาปรับใช้ แตต่ ้องระมดั ระวัง มากกว่า เพราะผฟู้ ังอาจจะมีความหลากหลายทางอายุ การศกึ ษา ค่านยิ ม

สรปุ บทเรียน การฟังและดูเป็นกระบวนการสง่ั สมความรอู้ ย่างหน่งึ และเมอ่ื ไดฟ้ งั และดแู ลว้ ควรจะสามารถพูดถ่ายทอดความรูแ้ ละ ประสบการณใ์ ห้ผอู้ นื่ ได้รับร้ดู ้วย ดงั นั้น ก่อนการพดู จงึ ควรพจิ ารณาเนื้อหาให้ถ่ถี ้วนและคานึงถงึ มารยาทใหเ้ หมาะสม การพูดจับใจความสาคัญจากการฟัง การฟงั การดู การพดู เล่าเร่ืองจากการฟังและการดสู ่อื และดสู ื่อ และการพดู ในชีวติ ประจาวัน ถ่ายทอดประสบการณใ์ หผ้ ้ฟู ังตอบสนอง เกบ็ สาระสาคญั จากสอื่ มาพดู ตอ่ การพดู เชิงสร้างสรรค์ การพูดเชงิ วิชาการ ติ ชม และเสนอแนะเพอ่ื ปรบั ปรงุ ให้ดขี ้นึ นาเสนอผลการศึกษาคน้ คว้า เพือ่ ประโยชน์ด้านวชิ าการ