Compasito-Μικρή-Πυξίδα

Οικουμενική σε δίκαιη και δημόσια ακρόαση.διακήρυξη για Άρθρο 11, Δικαίωμα να θεωρείστε αθώοι μέχρι απο-τα δικαιώματα δείξεως του αντιθέτου:του ανθρώπου 1) Θα πρέπει να θεωρείστε αθώοι μέχρι να μπορεί να αποδειχτεί σε μια δίκαιη δίκη το αντίθετο.(Φιλική Εκδοχή για Παιδιά) 2) Δε μπορείτε να τιμωρηθείτε για κάτι που κάνατε καιΆΡΘΡΟ 1, Δικαίωμα στην ισότητα: δεν αναγνωριζόταν ως έγκλημα τον καιρό που το κά-Γεννιέστε ελεύθεροι και ίσοι σε δικαιώματα με κάθε νατε.άλλο ανθρώπινο ον. Έχετε την ικανότητα να σκέφτε-στε και να ξεχωρίζετε το σωστό από το λάθος. Θα πρέ- Άρθρο 12, Ελευθερία από την παρέμβαση ενάντιαπει να συμπεριφέρεστε στους άλλους φιλικά. στην προσωπική σας ζωή, στο σπίτι σας και στην αλ- ληλογραφία σας:Άρθρο 2, Ελευθερία από τις διακρίσεις: Έχετε το δικαίωμα να προστατεύεστε αν κάποιος προ-Έχετε όλα αυτά τα ανθρώπινα δικαιώματα ανεξάρτητα σπαθεί να σας βλάψει το καλό σας όνομα ή να εισβά-από τη φυλή, το χρώμα δέρματος, τη γλώσσα, τη θρη- λει στο σπίτι σας, να ανοίξει την αλληλογραφία σας ήσκεία, τις απόψεις, το οικογενειακό σας υπόβαθρο, την να ενοχλήσει την οικογένεια σας ή εσάς χωρίς εύλογηκοινωνική και οικονομική σας κατάσταση, τη γέννηση αιτία.σας ή την εθνότητα σας. Άρθρο 13, Δικαίωμα στην ελευθερία της κίνησης:Άρθρο 3, Δικαίωμα στη ζωή, την ελευθερία και την 1) Έχετε το δικαίωμα να έρχεστε στη χώρα σας και ναπροσωπική ασφάλεια: φεύγετε από αυτήν όποτε θέλετε.Έχετε το δικαίωμα στη ζωή, στην ελευθερία και τηνασφάλεια. 2) Έχετε δικαίωμα να φεύγετε από τη χώρα σας για να πάτε σε μιαν άλλη και θα πρέπει να μπορείτε να επι-Άρθρο 4, Ελευθερία από τη δουλεία: στρέψετε πίσω σε αυτήν όποτε θέλετε.Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να σας μεταχειρίζεται σανσκλάβο, και δεν πρέπει να κάνετε κανένα σκλάβο σας. Άρθρο 14, Δικαίωμα στην προστασία όταν βρίσκεστε σε μιαν άλλη χώρα:Άρθρο 5, Ελευθερία από τα βασανιστήρια και την τα- 1) Αν κάποιος απειλεί να σας βλάψει, έχετε δικαίωμαπεινωτική μεταχείριση: να πάτε σε μιαν άλλη χώρα και να ζητήσετε προστασίαΚανείς δεν έχει το δικαίωμα να σας βασανίσει, να σας ως πρόσφυγας.βλάψει ή να σας γελοιοποιήσει. 2) Χάνετε αυτό το δικαίωμα αν έχετε διαπράξει ένα σο-Άρθρο 6, Δικαίωμα στην αναγνώριση σας ως άτομα βαρό έγκλημα.ενώπιον του νόμου:Έχετε δικαίωμα να γίνεστε αποδεκτοί παντού ως άτο- Άρθρο 15, Δικαίωμα σε μια υπηκοότητα και στηνμα σύμφωνα με το νόμο. ελευθερία να επιλέξετε ποια θα είναι αυτή: 1) Έχετε το δικαίωμα να ανήκετε σε μια χώρα και ναΆρθρο 7, Δικαίωμα στην ισότητα ενώπιον του νόμου: έχετε μια υπηκοότητα.Έχετε το δικαίωμα να προστατεύεστε και να αντιμετω-πίζεστε ίσα από το νόμο και χωρίς διακρίσεις οποιου- 2) Κανείς δε μπορεί να σας αφαιρέσει την υπηκοότηταδήποτε είδους. σας χωρίς εύλογη αιτία. Έχετε δικαίωμα να αλλάξετε την υπηκοότητα σας όποτε θελήσετε.Άρθρο 8, Δικαίωμα προσφυγής σε ικανούς δικαστές:Αν τα νομικά σας δικαιώματα παραβιάζονται, έχετε το Άρθρο 16, Δικαίωμα στο γάμο και την οικογένεια:δικαίωμα σε δίκαιους και ικανούς δικαστές για να υπο- 1) Όταν νομικά είστε αρκετά μεγάλοι, έχετε το δικαί-στηρίξουν τα δικαιώματα σας. ωμα να παντρευτείτε και να έχετε μια οικογένεια χω- ρίς περιορισμούς που να βασίζονται στη φυλή σας,Άρθρο 9, Ελευθερία από την αυθαίρετη σύλληψη και τη χώρα καταγωγή σας ή τη θρησκεία σας. Και τα δυοτην εξορία: μέλη του ζευγαριού έχουν τα ίδια δικαιώματα όταν εί-Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να σας συλλάβει, να σας ναι παντρεμένα και επίσης όταν χωρίσουν.βάλει στη φυλακή ή να σας αναγκάσει να εγκαταλείψε-τε τη χώρα σας χωρίς εύλογες αιτίες. 2) Κανείς δεν μπορεί να σας αναγκάσει να παντρευτείτε.Άρθρο 10, Δικαίωμα σε δίκαιη ή δημόσια 3) Η οικογένεια είναι η βασική μονάδα της κοινωνίας,ακρόαση: και η κυβέρνηση πρέπει να την προστατεύει.Αν κατηγορήστε για ένα έγκλημα, έχετε το δικαίωμα Άρθρο 17, Δικαίωμα στο να έχετε περιουσία: 1) Έχετε δικαίωμα στο να σας ανήκουν πράγματα. 2) Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να πάρει πράγματα από εσάς χωρίς εύλογη αιτία. 300

Άρθρο 18, Ελευθερία της σκέψης, της συνείδησης Άρθρο 25, Δικαίωμα σε ένα ικανοποιητικό βιοτικόκαι της θρησκείας: επίπεδο:Έχετε το δικαίωμα στις προσωπικές σας σκέψεις και 1) Έχετε το δικαίωμα στα πράγματα που χρειάζεστεστο να πιστεύετε σε όποια θρησκεία θέλετε. Είστε εσείς και η οικογένεια σας για να ζείτε μια υγιεινή καιελεύθεροι να εξασκείτε τη θρησκεία σας ή τα πιστεύω άνετη ζωή, συμπεριλαμβανομένου του φαγητού, τουσας όπως και να τα αλλάζετε. ρουχισμού, της στέγασης, της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και των άλλων κοινωνικών υπηρεσιών.Άρθρο 19, Ελευθερία σε άποψη και πληροφόρηση: Έχετε το δικαίωμα σε βοήθεια όταν δεν έχετε δουλειάΈχετε το δικαίωμα να έχετε και να εκφράζετε τις προ- ή όταν δε μπορείτε να δουλέψετε.σωπικές σας απόψεις. Θα πρέπει να μπορείτε να μοι-ράζεστε τις απόψεις σας με τους άλλους, συμπεριλαμ- 2) Οι μητέρες και τα παιδιά πρέπει να λαμβάνουν ειδι-βανομένων και των ατόμων από άλλες χώρες, μέσω κή φροντίδα και βοήθεια.οποιωνδήποτε τρόπων. Άρθρο 26, Δικαίωμα στην εκπαίδευση:Άρθρο 20, Δικαίωμα σε ειρηνική συνέλευση και συ- 1) Έχετε το δικαίωμα να πηγαίνετε στο σχολείο. Ηνεταιρισμό: πρωτοβάθμια εκπαίδευση πρέπει να είναι δωρεάν και1) Έχετε δικαίωμα να συναντιέστε ειρηνικά με τους υποχρεωτική. Θα πρέπει να μπορείτε να μάθετε έναάλλους ανθρώπους. επάγγελμα ή να συνεχίσετε τις σπουδές σας όσον πε- ρισσότερο μπορείτε.2) Κανείς δε μπορεί να σας αναγκάσει να ανήκετε σεμιαν ομάδα. 2) Στο σχολείο, θα πρέπει να μπορείτε να αναπτύξε- τε όλα σας τα ταλέντα και να μάθετε να σέβεστε τουςΆρθρο 21, Δικαίωμα στη συμμετοχή μέσα στην κυ- άλλους, οποιαδήποτε και αν είναι η φυλή τους, η θρη-βέρνηση και στις εκλογές: σκεία τους ή η ιθαγένεια τους.1) Έχετε το δικαίωμα να συμμετέχετε στην κυβέρνησησας, είτε ασκώντας ένα λειτούργημα ή εκλέγοντας κά- 3) Οι γονείς σας πρέπει να εκφέρουν εν μέρει άποψηποιον για να σας εκπροσωπήσει. για το ποιο είδος εκπαίδευσης θα ακολουθήσετε.2) Εσείς και όλοι οι άλλοι έχετε το δικαίωμα να υπηρε- Άρθρο 27, Δικαίωμα να συμμετέχετε στην πολιτιστι-τείτε τη χώρα σας. κή ζωή της κοινότητας: 1) Έχετε το δικαίωμα να συμμετέχετε στις παραδό-3) Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να εκλέγονται συστημα- σεις της κοινότητα σας, να απολαμβάνετε τις τέχνεςτικά με δίκαιη και μυστική ψηφοφορία. και να επωφελείστε από την επιστημονική πρόοδο.Άρθρο 22, Δικαίωμα στην κοινωνική ασφάλιση: 2) Αν είστε καλλιτέχνης, συγγραφέας ή επιστήμονας,Η κοινωνία στην οποία ζείτε πρέπει να σας παρέχει κοι- η δουλειά σας θα πρέπει να προστατεύεται και θα πρέ-νωνική ασφάλιση και τα αναγκαία δικαιώματα για την πει να μπορείτε να επωφελείστε από αυτήν.αξιοπρέπεια σας και την ανάπτυξη σας. Άρθρο 28, Δικαίωμα σε κοινωνική τάξη:Άρθρο 23, Δικαίωμα σε επιθυμητή εργασία και στο Έχετε το δικαίωμα σε ένα κόσμο όπου εσείς και όλοι οινα συμμετέχετε σε συνδικάτα: άλλοι θα μπορείτε να απολαύσετε αυτά τα δικαιώματα1) Έχετε δικαίωμα να εργαστείτε, να επιλέξετε την ερ- και τις ελευθερίες.γασία σας και να εργάζεστε κάτω από καλές συνθήκες. ΆΡΘΡΟ 29, Υποχρεώσεις προς την κοινότητα:2) Οι άνθρωποι που κάνουν την ίδια εργασία θα πρέπει 1) Η προσωπικότητα σας μπορεί να αναπτυχθεί πλή-να λαμβάνουν την ίδια αμοιβή. ρως μόνο εντός της κοινότητας σας και έχετε υποχρε- ώσεις προς αυτήν την κοινότητα.3) Θα πρέπει να μπορείτε να παίρνετε μιαν αμοιβή πουνα σας επιτρέπει να ζείτε και να συντηρείτε την οικογέ- 2) Ο νόμος θα πρέπει να εγγυάται τα ανθρώπινα δικαι-νεια σας. ώματα. Θα πρέπει να επιτρέπει σε όλους να σέβονται τους άλλους και να τυγχάνουν σεβασμού επίσης.4) Όλοι οι άνθρωποι που εργάζονται έχουν δικαίωμανα συμμετέχουν από κοινού σε σωματεία που να υπο- 3) Αυτά τα δικαιώματα και οι ελευθερίες πρέπει ναστηρίζουν τα συμφέροντα τους. υποστηρίζουν τους σκοπούς και τις αρχές των Ηνωμέ- νων Εθνών.Άρθρο 24, Δικαίωμα στη ξεκούραση και τη αναψυχή:Έχετε το δικαίωμα να ξεκουράζεστε και να έχετε ελεύ- Άρθρο 30, Ελευθερία από την παρέμβαση σε αυτά ταθερο χρόνο. Η ημέρα εργασία σας δεν πρέπει να είναι ανθρώπινα δικαιώματα:πολύ μεγάλη,και θα πρέπει να μπορείτε να παίρνετε Κανένα άτομο, ομάδα ή κυβέρνηση οπουδήποτε στονσυχνές αμοιβόμενες διακοπές. κόσμο δεν πρέπει να κάνει κάτι για να καταστρέψει αυτά τα δικαιώματα. 301

Οικουμενική δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιακών ελευ-Διακήρυξη για θεριών σε όλο τον κόσμο.τα ΑνθρώπιναΔικαιώματα Επειδή η ταυτότητα αντιλήψεων ως προς τα δικαιώμα- τα και τις ελευθερίες αυτές έχει εξαιρετική σημασίαΥιοθετήθηκε και διακηρύχθηκε από για να εκπληρωθεί πέρα ως πέρα αυτή η υποχρέωση.τη Γενική Συνέλευση ψήφισμα 217 Α(ΙΙΙ) του Δεκέμβρη του 1948 Η ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣτις 10 του Δεκέμβρη. του 1948 η Γενική Συνέλευση Διακηρύσσει ότι η παρούσα Οικουμενική Διακήρυξητων Ηνωμένων Εθνών υιοθέτησε και διακήρυξε την Οι- των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου αποτελεί το κοινό ιδα-κουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα το νικό στο οποίο πρέπει να κατατείνουν όλοι οι λαοί καιπλήρες κείμενο που παρουσιάζεται στις σελίδες που όλα τα έθνη, έτσι ώστε κάθε άτομο και κάθε όργανοακολουθούν. Ακολουθώντας αυτήν την ιστορική πρά- της κοινωνίας, με τη διακήρυξη αυτή διαρκώς στη σκέ-ξη η Συνέλευση κάλεσε όλες τις χώρες Μέλη να εκδώ- ψη, να καταβάλλει, με τη διδασκαλία και την παιδεία,σουν το κείμενο της Διακήρυξης και να «φροντίζουν να κάθε προσπάθεια για να αναπτυχθεί ο σεβασμός τωνδιαδίδεται, να εκτίθεται, να διαβάζεται και να ερμηνεύ- ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ελευθεριών αυτών,εται κυρίως στα σχολεία και άλλα εκπαιδευτικά ιδρύ- και να εξασφαλιστεί προοδευτικά, με εσωτερικά καιματα, χωρίς διάκριση με βάση την πολιτική κατάσταση διεθνή μέσα, η παγκόσμια και αποτελεσματική εφαρ-των χωρών ή των εδαφών». μογή τους, τόσο ανάμεσα στους λαούς των ιδίων των κρατών μελών όσο και ανάμεσα στους πληθυσμούςΠροοίμιο χωρών που βρίσκονται στη δικαιοδοσία τους.Επειδή η αναγνώριση της αξιοπρέπειας, που είναι σύμ- Άρθρο 1φυτη σε όλα τα μέλη της ανθρώπινης οικογένειας, κα- Όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι και ίσοι στηνθώς και των ίσων και αναπαλλοτρίωτων δικαιωμάτων αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα. Είναι προικισμένοι μετους αποτελεί το θεμέλιο της ελευθερίας, της δικαιο- λογική και συνείδηση και οφείλουν να συμπεριφέρο-σύνης και της ειρήνης στον κόσμο. νται μεταξύ τους με πνεύμα αδελφοσύνης.Επειδή η παραγνώριση και η περιφρόνηση των δικαιω- Άρθρο 2μάτων του ανθρώπου οδήγησαν σε πράξεις βαρβαρό- Κάθε άνθρωπος δικαιούται να επικαλεστεί όλα τα δι-τητας, που εξεγείρουν την ανθρώπινη συνείδηση, και καιώματα και όλες τις ελευθερίες που προκηρύσσει ηη προοπτική ενός κόσμου όπου οι άνθρωποι θα είναι παρούσα Διακήρυξη, χωρίς καμιά απολύτως διάκριση,ελεύθεροι να μιλούν και πιστεύουν, λυτρωμένοι από ειδικότερα ως προς το φύλο, τη γλώσσα, τις θρησκείεςτον τρόμο και την αθλιότητα, έχει διακηρυχθεί ως η πιο ή οποιεσδήποτε άλλες πεποιθήσεις, την εθνική ή κοι-υψηλή επιδίωξη του ανθρώπου. νωνική καταγωγή, την περιουσία, τη γέννηση ή οποια- δήποτε άλλη κατάσταση. Επίσης δεν είναι επιτρεπτόΕπειδή έχει ουσιαστική σημασία να προστατεύονται να γίνεται καμία διάκριση εξαιτίας του πολιτικού, νομι-τα ανθρώπινα δικαιώματα από ένα καθεστώς δικαίου, κού ή διεθνούς καθεστώτος της χώρας από την οποίαώστε ο άνθρωπος να μην αναγκάζεται να προσφεύγει, προέρχεται κανείς, είτε πρόκειται για χώρα ή εδαφικήως έσχατο καταφύγιο, στην εξέγερση κατά της τυραν- περιοχή ανεξάρτητη, υπό κηδεμονία ή υπό εξουσία ήνίας και της καταπίεσης. που βρίσκεται υπό οποιονδήποτε άλλο περιορισμό κυ- ριαρχίας.Επειδή, με τον Καταστατικό Χάρτη, οι λαοί των Ηνωμέ-νων Εθνών διακήρυξαν και πάλι την πίστη τους στα θε- Άρθρο 3μελιακά δικαιώματα του ανθρώπου, στην αξιοπρέπεια Κάθε άτομο έχει δικαίωμα στη ζωή, την ελευθερία καικαι την αξία της ανθρώπινης προσωπικότητας, στην την προσωπική του ασφάλεια.ισότητα δικαιωμάτων ανδρών και γυναικών, και διακή-ρυξαν πως είναι αποφασισμένοι να συντελέσουν στην Άρθρο 4κοινωνική πρόοδο και να δημιουργήσουν καλύτερες Κανείς δεν επιτρέπεται να ζει υπό καθεστώς δουλείας,συνθήκες ζωής στα πλαίσια μιας ευρύτερης ελευθε- ολικής ή μερικής. Η δουλεία και το δουλεμπόριο υπόρίας. οποιαδήποτε μορφή απαγορεύονται.Επειδή τα κράτη μέλη ανέλαβαν την υποχρέωση να Άρθρο 5εξασφαλίσουν, σε συνεργασία με τον Οργανισμό Ηνω- Κανείς δεν επιτρέπεται να υποβάλλεται σε βασανιστή-μένων Εθνών, τον αποτελεσματικότερο σεβασμό των ρια ούτε σε ποινή ή μεταχείριση σκληρή, απάνθρωπη ή ταπεινωτική. Άρθρο 6 Καθένας όπου και αν βρίσκεται, έχει δικαίωμα στην αναγνώριση της νομικής του προσωπικότητας. Άρθρο 7 Όλοι είναι ίσοι απέναντι στο νόμο και έχουν εξίσου δι- 302

καίωμα στην προστασία του νόμου, χωρίς καμιά απο- Άρθρο 15λύτως διάκριση. Όλοι έχουν δικαίωμα σε ίση προστα- 1. Καθένας έχει το δικαίωμα μιας ιθαγένειας.σία από κάθε διάκριση που θα παραβίαζε την παρούσαΔιακήρυξη και από κάθε πρόκληση για μια τέτοια δυ- 2. Κανείς δε μπορεί να στερηθεί αυθαίρετα την ιθαγέ-σμενή διάκριση. νεια του, ούτε το δικαίωμα να αλλάξει ιθαγένεια.Άρθρο 8 Άρθρο 16Καθένας έχει το δικαίωμα να ασκεί αποτελεσματικά 1. Από τη στιγμή που θα φθάσουν σε ηλικία γάμου, ο άν-ένδικα μέσα στα αρμόδια εθνικά δικαστήρια κατά των δρας και η γυναίκα, χωρίς κανέναν περιορισμό εξαιτίαςπράξεων που παραβιάζουν τα θεμελιακά δικαιώματα της φυλής, της εθνικότητας ή της θρησκείας, έχουν τοτα οποία του αναγνωρίζουν το Σύνταγμα και ο νόμος. δικαίωμα να παντρεύονται και να ιδρύουν οικογένεια. Και οι δύο έχουν ίσα δικαιώματα ως προς το γάμο, κατάΆρθρο 9 τη διάρκεια του γάμου και κατά τη διάλυσή του.Κανείς δε μπορεί να συλλαμβάνεται, να κρατείται ή ναεξορίζεται αυθαίρετα. 2. Γάμος δε μπορεί να συναφθεί παρά μόνο με ελεύθε- ρη και πλήρη συναίνεση των μελλόνυμφων.Άρθρο 10Καθένας έχει δικαίωμα με πλήρη ισότητα, να εκδικά- 3. Η οικογένεια είναι το φυσικό και βασικό στοιχείο τηςζεται η υπόθεσή του δίκαια και δημόσια από δικαστή- κοινωνίας, και έχει το δικαίωμα προστασίας από τηνριο ανεξάρτητο και αμερόληπτο, που θα αποφασίσει κοινωνία και το κράτος.είτε για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του, είτε,σε περίπτωση ποινικής διαδικασίας, για το βάσιμο της Άρθρο 17κατηγορίας που στρέφεται εναντίον του. 1. Κάθε άτομο μόνο του ή με άλλους μαζί, έχει το δικαί- ωμα της ιδιοκτησίας.Άρθρο 111. Κάθε κατηγορούμενος για ποινικό αδίκημα πρέπει 2. Κανείς δεν μπορεί να στερηθεί αυθαίρετα την ιδιονα θεωρείται αθώος, μέχρι να διαπιστωθεί η ενοχή του κτησία του.σύμφωνα με το νόμο, σε ποινική δίκη. κατά την οποίαθα του έχουν εξασφαλιστεί όλες οι απαραίτητες για Άρθρο 18την υπεράσπισή του εγγυήσεις. Κάθε άτομο έχει το δικαίωμα της ελευθερίας της σκέ- ψης, της συνείδησης και της θρησκείας. Στο δικαίω-2. Κανείς δεν καταδικάζεται για πράξεις ή παραλεί- μα αυτό περιλαμβάνεται η ελευθερία για την αλλαγήψεις, οι οποίες κατά το χρόνο που τελέστηκαν, δε συ- θρησκείας ή πεποιθήσεων, όπως και η ελευθερία νανιστούσαν αξιόποινο αδίκημα κατά το εσωτερικό ή το εκδηλώνει κανείς τη θρησκεία του ή τις θρησκευτικέςδιεθνές δίκαιο. Επίσης δεν επιβάλλεται ποινή βαρύτε- του πεποιθήσεις, μόνος ή μαζί με άλλους, δημόσια ήρη από εκείνη που ίσχυε κατά το χρόνο που τελέστηκε ιδιωτικά, με τη διδασκαλία, την άσκηση, τη λατρεία καιη αξιόποινη πράξη. με την τέλεση θρησκευτικών τελετών.Άρθρο 12 Άρθρο 19Κανείς δεν επιτρέπεται να υποστεί αυθαίρετες επεμ- Καθένας έχει το δικαίωμα της ελευθερίας της γνώμηςβάσεις στην ιδιωτική του ζωή, την οικογένεια, την κα- και της έκφρασης, που σημαίνει το δικαίωμα να μηντοικία ή την αλληλογραφία του, ούτε προσβολές της υφίσταται δυσμενείς συνέπειες για τις γνώμες του καιτιμής και της υπόληψης του. Καθένας έχει το δικαίω- το δικαίωμα να αναζητά, να παίρνει και να διαδίδει πλη-μα να τον προστατεύουν οι νόμοι από επεμβάσεις και ροφορίες και ιδέες, με οποιοδήποτε μέσο έκφρασηςπροσβολές αυτού του είδους. και από όλον τον κόσμο.Άρθρο 13 Άρθρο 20Καθένας έχει το δικαίωμα να κυκλοφορεί ελεύθερα και 1. Καθένας έχει το δικαίωμα να συνέρχεται και να συνε-να εκλέγει τον τόπο διαμονής του στο εσωτερικό ενός ταιρίζεται ελεύθερα και για ειρηνικούς σκοπούς.κράτους. Καθένας έχει το δικαίωμα να εγκαταλείπειοποιαδήποτε χώρα ακόμη και τη δική του και να επι- 2. Κανείς δε μπορεί να υποχρεωθεί να συμμετέχει σεστρέφει σε αυτή. ορισμένα σωματεία.Άρθρο 14 Άρθρο 211. Κάθε άτομο που καταδιώκεται έχει το δικαίωμα να 1. Καθένας έχει το δικαίωμα να συμμετέχει στη διακυ-ζητά άσυλο και να του παρέχεται άσυλο από άλλες χώ- βέρνηση της χώρας του, άμεσα ή έμμεσα, με αντιπρο-ρες. σώπους ελεύθερα εκλεγμένους.2. Το δικαίωμα αυτό δε μπορεί να το επικαλεστεί κανείς 2. Καθένας έχει το δικαίωμα να γίνεται δεκτός υπόσε περίπτωση δίωξης για πραγματικό αδίκημα του κοι- ίσους όρους στις δημόσιες υπηρεσίες της χώρας του.νού ποινικού δικαίου ή για ενέργειες αντίθετες προςτους σκοπούς και τις αρχές του ΟΗΕ. 3. Η λαϊκή θέληση είναι το θεμέλιο της κρατικής εξου- σίας. Η θέληση αυτή πρέπει να εκφράζεται με τίμιες εκλογές, οι οποίες πρέπει να διεξάγονται περιοδικά, με καθολική ισχύ και μυστική ψηφοφορία ή με αντί- 303

στοιχη διαδικασία που να εξασφαλίζει την ελευθερία είναι ανοικτή σε όλους, υπό ίσους όρους, ανάλογα μετης εκλογής. τις ικανότητές τους.Άρθρο 22 2. Η εκπαίδευση πρέπει να αποβλέπει στην πλήρηΚάθε άτομο ως μέλος του κοινωνικού συνόλου έχει ανάπτυξη της ανθρώπινης προσωπικότητας και στηνδικαίωμα κοινωνικής προστασίας. Η κοινωνία με την ενίσχυση του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτωνεθνική πρωτοβουλία και τη διεθνή συνεργασία, ανά- και των θεμελιακών ελευθεριών. Πρέπει να προάγει τηνλογα πάντα με την οργάνωση και τις οικονομικές δυ- κατανόηση, την ανεκτικότητα και τη φιλία ανάμεσα σενατότητες κάθε κράτους, έχει χρέος να εξασφαλίσει όλα τα έθνη και σε όλες τις φυλές και τις θρησκευτι-την ικανοποίηση των οικονομικών, κοινωνικών και πο- κές ομάδες, και να ευνοεί την ανάπτυξη των δραστη-λιτιστικών δικαιωμάτων που είναι απαραίτητα για την ριοτήτων των Ηνωμένων Εθνών για τη διατήρηση τηςαξιοπρέπεια και την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπι- ειρήνης.κότητάς του. 3. Οι γονείς έχουν κατά προτεραιότητα το δικαίωμα ναΆρθρο 23 επιλέγουν το είδος της παιδείας που θα δοθεί στα παι-1. Καθένας έχει το δικαίωμα να εργάζεται και να επιλέ- διά τους.γει το επάγγελμά του, να έχει δίκαιες και ικανοποιητι-κές συνθήκες εργασίας και να προστατεύεται από την Άρθρο 27ανεργία. 1. Καθένας έχει το δικαίωμα να συμμετέχει ελεύθερα στην πνευματική ζωή της κοινότητας, να χαίρεται τις2. Όλοι, χωρίς καμιά διάκριση, έχουν δικαίωμα ίσης καλές τέχνες και να μετέχει στην επιστημονική πρόο-αμοιβής για ίση εργασία. δο και τα αγαθά της.3. Κάθε εργαζόμενος έχει δικαίωμα δίκαιης και ικανο- 2. Καθένας έχει το δικαίωμα να προστατεύονται ταποιητικής αμοιβής, που να εξασφαλίζει σε αυτόν και ηθικά και υλικά συμφέροντά του που απορρέουν απότην οικογένειά του συνθήκες ζωής άξιες στην ανθρώ- κάθε είδους επιστημονική, λογοτεχνική ή καλλιτεχνικήπινη αξιοπρέπεια. Η αμοιβή της εργασίας, αν υπάρχει, παραγωγή.πρέπει να συμπληρώνεται με άλλα μέσα κοινωνικήςπροστασίας. Άρθρο 28 Καθένας έχει το δικαίωμα σε μια κοινωνική και διεθνή4. Καθένας έχει το δικαίωμα να ιδρύει μαζί με άλλους τάξη, μέσα στην οποία τα δικαιώματα και οι ελευθερίεςσυνδικάτα και να συμμετέχει σε συνδικάτα για την που προκηρύσσει η παρούσα Διακήρυξη να μπορούνπροάσπιση των συμφερόντων του. να πραγματώνονται σε όλη τους την έκταση.Άρθρο 24 Άρθρο 29Καθένας έχει το δικαίωμα στην ανάπαυση, σε ελεύ- 1. Το άτομο έχει καθήκοντα απέναντι στην κοινότηταθερο χρόνο και ιδιαίτερα σε λογικό περιορισμό του μέσα στα πλαίσια της οποίας και μόνο είναι δυνατή ηχρόνου εργασίας και σε περιοδικές άδειες με πλήρεις ελεύθερη και ολοκληρωμένη ανάπτυξη της προσωπι-αποδοχές. κότητας του.Άρθρο 25 2. Στην άσκηση των δικαιωμάτων του και την απόλαυση1. Καθένας έχει το δικαίωμα σε ένα βιοτικό επίπεδο ικα- των ελευθεριών του κανείς δεν υπόκειται παρά μόνονό να εξασφαλίσει στον ίδιο και στην οικογένειά του στους περιορισμούς που ορίζονται από τους νόμους,υγεία και ευημερία και ειδικότερα τροφή, ρουχισμό, με αποκλειστικό σκοπό να εξασφαλίζεται η αναγνώρι-κατοικία,ιατρική περίθαλψη, όπως και τις απαραίτητες ση και ο σεβασμός των δικαιωμάτων και των ελευθερι-κοινωνικές υπηρεσίες. Έχει ακόμα δικαίωμα σε ασφά- ών των άλλων και να ικανοποιούνται οι δίκαιες απαιτή-λιση για την ανεργία, την αρρώστια, την αναπηρία, σεις της ηθικής, της δημόσιας τάξης και του γενικούτη χηρεία, τη γεροντική ηλικία, όπως και για όλες τις καλού σε μια δημοκρατική κοινωνία.άλλες περιπτώσεις που στερείται τα μέσα της συντή-ρησής του, εξαιτίας περιστάσεων ανεξάρτητων από τη 3. Τα δικαιώματα αυτά και οι ελευθερίες δε μπορούνθέλησή του. σε καμιά περίπτωση να ασκούνται αντίθετα προς τους σκοπούς και τις αρχές των Ηνωμένων Εθνών.2. Η μητρότητα και η παιδική ηλικία έχουν δικαίωμαειδικής μέριμνας και περίθαλψης. Όλα τα παιδιά ανε- Άρθρο 30ξάρτητα αν είναι νόμιμα ή εξώγαμα, απολαμβάνουν Καμιά διάταξη της παρούσας Διακήρυξης δε μπορεί νατην ίδια κοινωνική προστασία. ερμηνευθεί ότι παρέχει σε ένα κράτος, σε μια ομάδα ή σε ένα άτομο οποιοδήποτε δικαίωμα να επιδίδεταιΆρθρο 26 σε ενέργειες ή να εκτελεί πράξεις που αποβλέπουν1. Καθένας έχει το δικαίωμα στην εκπαίδευση. Η εκπαί- στην άρνηση των δικαιωμάτων και των ελευθεριών πουδευση πρέπει να παρέχεται δωρεάν τουλάχιστον στη εξαγγέλλονται σε αυτήν.στοιχειώδη και βασική βαθμίδα της. Η στοιχειώδηςεκπαίδευση είναι υποχρεωτική. Η τεχνική και επαγ- Πηγή:γελματική εκπαίδευση πρέπει να εξασφαλίζεται για Οικουμενική Διακήρυξη Δικαιωμάτων του Ανθρώπουόλους. Η πρόσβαση στην ανώτατη παιδεία πρέπει να www.un.org/Overview/rights.html 304

Η Ευρωπαϊκή ροι να εξασκείτε τη θρησκεία σας ή τα πιστεύω σας καιΣύμβαση για τα να τα αλλάζετε επίσης.Δικαιώματα τουΑνθρώπου Άρθρο 10, Ελευθερία της έκφρασης: Έχετε το δικαίωμα να σκέφτεστε ότι θέλετε και να(Εκδοχή Φιλική για τα Παιδιά) λέτε με υπευθυνότητα αυτό που θέλετε. Θα πρέπει να μπορείτε να μοιράζεστε τις ιδέες σας και τις απόψειςΤμήμα 1: Δικαιώματα και Ελευθερίες σας με οποιονδήποτε τρόπο συμπεριλαμβανομένων των εφημερίδων και των περιοδικών, του ραδιοφώνου,Άρθρο 1, Υποχρέωση για το σεβασμό προς τα αν- της τηλεόρασης και του Διαδικτύου.θρώπινα δικαιώματα:Αν ζείτε σε μια χώρα που έχει συμφωνήσει με αυτή τη Άρθρο 11, Ελευθερία στη συνέλευση και το συνεται-σύμβαση, έχετε δικαίωμα σε αυτά τα βασικά αστικά και ρισμό:πολιτικά δικαιώματα είτε είστε πολίτης ή όχι. Έχετε δικαίωμα να συναντιέστε ειρηνικά με τους άλ- λους ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώ-Άρθρο 2, Δικαίωμα στη ζωή: ματος να σχηματίζετε και να συμμετέχετε σε συνδικά-Έχετε δικαίωμα στη ζωή, και αυτό το δικαίωμα προ- τα.στατεύεται από το νόμο.1 Άρθρο 12, Δικαίωμα στο γάμο:Άρθρο 3, Ελευθερία από τα βασανιστήρια: Όταν νομικά είστε αρκετά μεγάλοι, έχετε το δικαίωμαΚανείς δεν επιτρέπεται να σας βασανίσει, να σας βλά- να παντρευτείτε και να ξεκινήσετε μια οικογένεια.ψει ή να σας εξευτελίσει. Άρθρο 13, Δικαίωμα σε μια αποτελεσματικήΆρθρο 4, Ελευθερία από τη δουλεία και την αναγκα- προσφυγή:στική εργασία: Αν τα δικαιώματα σας παραβιάζονται από ένα άλλοΚανείς δε μπορεί να σας μεταχειρίζεται σαν σκλάβο, άτομο ή από την κυβέρνηση, έχετε το δικαίωμα νακαι δεν πρέπει να κάνετε κάποιο σκλάβο σας. Κανείς δε ζητήσετε βοήθεια από τα δικαστήρια ή άλλα δημόσιαμπορεί να σας κάνει να δουλέψετε με τη βία. σώματα για να υποστηρίξετε τα δικαιώματα σας.Άρθρο 5, Δικαίωμα στην ελευθερία και την ασφάλεια: Άρθρο 14, Ελευθερία από τις διακρίσεις:Έχετε το δικαίωμα στην ελευθερία και την ασφάλεια. Έχετε όλα τα δικαιώματα και τις ελευθερίες αυτής τηςΚανείς δεν επιτρέπεται να σας στερήσει αυτό το δικαί- σύμβασης, άσχετα από το φύλο σας, τη φυλή , το χρώ-ωμα εκτός με νομικά μέσα. Αν συλληφθείτε, μπορείτε μα, τη γλώσσα, τη θρησκεία, την εθνότητα, το κοινωνι-να έχετε δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένου του να κό σας υπόβαθρο, την οικονομική σας κατάσταση τιςκατανοήσετε το γιατί έχετε συλληφθεί, σε μια δίκαιη πολιτικές, ή άλλες σας πεποιθήσεις.ακρόαση και στο τι προκάλεσε τη σύλληψη σας, Άρθρο 15, Παρέκκλιση σε περίπτωση έκτακτης ανά-Άρθρο 6, Δικαίωμα σε μια δίκαιη δίκη: γκης:Αν κατηγορείστε για έναν έγκλημα, έχετε το δικαίωμα Η κυβέρνηση μπορεί να αναστείλει τις ευθύνες της γιασε μια δίκαιη και δημόσια ακρόαση. να υποστηρίξει αυτά τα δικαιώματα και τις ελευθερίες σε περίοδο πολέμου. Αυτή η αναστολή δε μπορεί ναΆρθρο 7, Καμία τιμωρία εκτός του νόμου: περιλαμβάνει το Άρθρο 2, το Δικαίωμα στη ζωή.Δε μπορείτε να τιμωρηθείτε για κάτι που κάνατε αλλάδεν αναγνωριζόταν ως έγκλημα την περίοδο που το Άρθρο 16, Απαγορεύσεις για την πολιτική δραστηρι-κάνατε. ότητα ξένων: Η κυβέρνηση δε μπορεί να απαγορεύσει την πολιτικήΆρθρο 8, Δικαίωμα στο σεβασμό της προσωπικής σας δραστηριότητα απλά και μόνο επειδή δεν είστεκαι οικογενειακής σας ζωής και αλληλογραφίας: πολίτης εκείνης της χώρας.Έχετε το δικαίωμα να προστατεύεστε από οποιονδή-ποτε προσπαθεί να παραβιάσει το σπίτι σας, να ανοίξει Άρθρο 17, Απαγόρευση ή κατάχρηση των δικαιωμά-τα γράμματα σας, ή να ενοχλήσει εσάς ή την οικογένει- των:ας σας χωρίς εύλογη αιτία. Κανένα άτομο, ομάδα ή κυβέρνηση οπουδήποτε στον κόσμο δε μπορεί να κάνει κάτι για να καταστρέψει αυτάΆρθρο 9, Ελευθερία της σκέψης, της συνείδησης και τα δικαιώματα.της θρησκείας:Έχετε το δικαίωμα στις προσωπικές σας σκέψεις και Άρθρο 18, Περιορισμός της χρήσης περιορισμών γιανα πιστεύετε σε οποιαδήποτε θρησκεία. Είστε ελεύθε- αυτά τα δικαιώματα: Τα δικαιώματα και οι ελευθερίες σας μπορούν να περι- ορίζονται μόνο με τρόπους που καθορίζονται από αυτή τη σύμβαση. 305

Τμήμα ΙΙ: Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Ανθρώ- ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΑΡ. 12:πινα Δικαιώματα Άρθρο 1, Γενική προστασία ενάντια στις διακρίσεις Οι δημόσιες αρχές δε μπορούν να κάνουν διακρίσειςΆρθρα 19 μέχρι 51, Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για εναντίον σας για λόγους όπως το χρώμα του δέρματοςτα Ανθρώπινα Δικαιώματα, οι διαταγές και οι δρα- σας, το φύλο σας, τη γλώσσα σας, τις πολιτικές ή θρη-στηριότητες του: σκευτικές σας πεποιθήσεις, ή την καταγωγή σας.Η Σύμβαση καθιερώνει ένα Ευρωπαϊκό Δικαστήριο γιατα Ανθρώπινα Δικαιώματα για να χειρίζεται τις υποθέ- Σύμβαση για τασεις που καταγγέλλονται από άτομα και κυβερνήσεις. Δικαιώματα τουΟι δικαστές είναι εντελώς ανεξάρτητοι και εκλέγονται Παιδιού (ΣΔΠ)από την Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίουτης Ευρώπης. (Εκδοχή Φιλική για τα Παιδιά)Τμήμα ΙΙΙ, Διάφορες διατάξεις Άρθρο 1, Ορισμός του παιδιού: Μέχρι να είσαι δεκαοκτώ, θεωρείσαι παιδί και έχειςΆρθρα 52 μέχρι 59, Εφαρμογή των δικαιωμάτων αυ- όλα τα δικαιώματα αυτής της σύμβασης.τής της σύμβασηςΗ Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης Άρθρο 2, Ελευθερία από τις διακρίσεις:επιβλέπει το πώς σέβονται αυτή τη σύμβαση οι κυβερ- Δεν πρέπει να γίνονται διακρίσεις εναντίον σου γιανήσεις και το πώς εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους οποιονδήποτε λόγο, συμπεριλαμβανομένης της φυλήςγια να προωθήσουν και να προστατεύσουν τα ανθρώ- σου, του χρώματος σου, του φύλου σου, της γλώσσαςπινα δικαιώματα. που μιλάς, των απόψεων σου, της θρησκείας σου, της καταγωγής σου, της κοινωνικής ή οικονομικής σου κα-Πρωτόκολλα για την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τάστασης, της αναπηρίας σου, της γέννησης σου ήτα Δικαιώματα του Ανθρώπου οποιουδήποτε άλλου χαρακτηριστικού σου ή των γο- νιών ή των κηδεμόνων σου.Μετά την υιοθέτηση της ΕΣΔΑ το 1950, το Συμβούλιοτης Ευρώπης έχει κάνει σημαντικές προσθήκες, γνω- Άρθρο 3, Το καλύτερο συμφέρον του παιδιού:στές και ως πρωτόκολλα, τα οποία προστίθενται στα Όλες οι πράξεις και οι αποφάσεις που επηρεάζουν ταανθρώπινα δικαιώματα των ανθρώπων που ζουν στην παιδιά πρέπει να γίνονται με βάση το τι είναι καλύτεροΕυρώπη. Ανάμεσα στα σημαντικά δικαιώματα και ελευ- για εσένα ή οποιοδήποτε παιδί.θερίες προστίθενται τα εξής: Άρθρο 4, Η απόλαυση των δικαιωμάτων της Σύμβα-Πρωτόκολλο Αρ.1: σης:Άρθρο 1, Δικαίωμα στην κατοχή περιουσίας Οι κυβερνήσεις πρέπει να καθιστούν αυτά τα δικαιώ-Έχετε δικαίωμα στην κατοχή περιουσίας και στη χρή- ματα διαθέσιμα για εσένα και όλα τα παιδιά.ση των περιουσιακών σας στοιχείων. Άρθρο 5, Η γονική καθοδήγηση και η αυξανόμενεςΆρθρο 2, Δικαίωμα στην εκπαίδευση ικανότητες του παιδιού:Έχετε δικαίωμα να πηγαίνετε στο σχολείο. Η οικογένεια σου έχει την κύρια ευθύνη για την καθο- δήγηση σου, έτσι ώστε καθώς μεγαλώνεις, να μαθαί-Άρθρο 3, Δικαίωμα στις ελεύθερες εκλογές νεις να χρησιμοποιείς τα δικαιώματα σου σωστά. ΟιΈχετε το δικαίωμα να εκλέγετε τη κυβέρνηση για τη κυβερνήσεις πρέπει να σέβονται αυτό το δικαίωμα.χώρα σας με μυστική ψήφο. Άρθρο 6, Δικαίωμα στη ζωή και την ανάπτυξη:Πρωτόκολλο Αρ.4: Έχεις το δικαίωμα στη ζωή και στο να μεγαλώνειςΆρθρο 2, Ελευθερία της κίνησης καλά. Οι κυβερνήσεις πρέπει να διασφαλίζουν την υγι-Αν διαμένετε σε μια χώρα νόμιμα, έχετε το δικαίωμα να εινή επιβίωση και ανάπτυξη σου.ταξιδεύετε οπουδήποτε θέλετε εντός της και να επι-στρέφετε πίσω στην πατρίδα σας. Άρθρο 7, Ληξιαρχική πράξη γέννησης, όνομα, ιθαγέ- νεια και γονική φροντίδα:Πρωτόκολλο Αρ. 6 και 13: Έχεις το δικαίωμα να καταχωρείτε νομικά η γέννησηΆρθρο 1, Ελευθερία από τη θανατική ποινή σου, να έχεις όνομα και ιθαγένεια και να γνωρίζεις καιΔε μπορείτε να καταδικαστείτε σε θάνατο ή να εκτελεί- να λαμβάνεις φροντίδα από τους γονείς σου.στε από την κυβέρνηση είτε κατά την περίοδο ειρήνηςή κατά την περίοδο πολέμου. Άρθρο 8, Διατήρηση της ταυτότητας: Οι κυβερνήσεις πρέπει να σέβονται το δικαίωμα σουΠρωτόκολλο Αρ. 7: στο να έχεις όνομα, ιθαγένεια και οικογενειακούς δε-Άρθρο 2, Δικαίωμα έφεσης σε εγκληματικά ζητήματα σμούς.Αν έχετε κατηγορηθεί για έναν έγκλημα, μπορείτε ναασκήσετε έφεση σε ανώτερο δικαστήριο. 306

Άρθρο 9, Διαχωρισμός από τους γονείς: Άρθρο 18, Οι κοινές υποχρεώσεις των γονιών:Δεν πρέπει να αποχωρίζεσαι τους γονείς σου εκτός και Και οι δυο γονείς σου μοιράζονται την ίδια ευθύνη τηςαν είναι για το καλό σου (για παράδειγμα, αν ένας από ανατροφής σου και θα πρέπει πάντα να σκέφτονται τιτους γονείς σου σε κακομεταχειρίζεται ή σε παραμε- είναι καλύτερο για εσένα. Οι κυβερνήσεις πρέπει ναλεί). Αν οι γονείς σου έχουν χωρίσει, έχεις το δικαίωμα παρέχουν υπηρεσίες που να βοηθούν τους γονείς, ιδι-να κρατάς επαφή και με τους δυο εκτός και αν αυτό αίτερα αν και οι δυο γονείς εργάζονται.μπορεί να σε πληγώσει.Άρθρο 10, Οικογενειακή επανασύνδεση: Άρθρο 19, Προστασία από όλες τις μορφές της βίας,Αν οι γονείς σου ζουν σε διαφορετικές χώρες, θα πρέ- της κακοποίησης και της αμέλειας:πει να σου επιτρέπεται να διακινείσαι μεταξύ αυτών Οι κυβερνήσεις πρέπει να διασφαλίζουν ότι λαμβάνειςτων χωρών ώστε να μπορείς να κρατάς επαφή με τους την κατάλληλη φροντίδα και προστασία από τη βία,γονείς σου ή να επανασυνδέεστε ως οικογένεια. την κακοποίηση και την αμέλεια από τους γονείς σου ή οποιονδήποτε άλλο που σε φροντίζει.Άρθρο 11, Προστασία από παράνομη μεταφορά σεάλλη χώρα: Άρθρο 20, Εναλλακτική φροντίδα:Οι κυβερνήσεις πρέπει να κάνουν διαβήματα για να Αν οι γονείς σου ή η οικογένεια σου δε μπορεί να σεσταματήσουν την παράνομη μεταφορά σου σε άλλη φροντίσει κατάλληλα, τότε πρέπει να λάβεις φροντίδαχώρα. από ανθρώπους που θα σέβονται τη θρησκεία σου, τις παραδόσεις σου και τη γλώσσα σου.Άρθρο 12, Σεβασμός για την άποψη του παιδιού:Όταν οι ενήλικες λαμβάνουν αποφάσεις που σε επηρε- Άρθρο 21, Υιοθεσία:άζουν, έχεις το δικαίωμα να λες ελεύθερα τι πιστεύεις Αν είσαι υιοθετημένο παιδί, η κύρια ανησυχία πρέπειότι θα έπρεπε να συμβεί και να λαμβάνονται υπόψη οι να είναι το καλώς νοούμενο συμφέρον σου, είτε είσαιαπόψεις σου. υιοθετημένο παιδί στην πατρίδα σου είτε αν σε έχουν πάρει να ζήσεις σε άλλη χώρα.Άρθρο 13, Ελευθερία της έκφρασης και της πληρο-φόρησης: Άρθρο 22, Τα παιδιά των προσφύγων:Έχεις το δικαίωμα να αναζητάς, να λαμβάνεις και να Αν πηγαίνεις σε μια νέα χώρα επειδή η πατρίδα σου δενμοιράζεσαι πληροφορίες σε όλες τις μορφές (π.χ. ήταν ασφαλής τόπος για να ζεις, έχεις το δικαίωμα σεμέσω του γραπτού λόγου, της τέχνης, της τηλεόρα- προστασία και στήριξη. Έχεις τα ίδια δικαιώματα με τασης, του ραδιοφώνου και του Διαδικτύου) εφόσον παιδιά που γεννηθήκαν σε αυτή τη χώρα.αυτή η πληροφορία δεν είναι βλαβερή για εσένα ήτους άλλους. Άρθρο 23, Ανάπηρα παιδιά: Αν έχεις οποιαδήποτε αναπηρία, θα πρέπει να λαμ-Άρθρο 14, Ελευθερία της σκέψης, της συνείδησης βάνεις ειδική φροντίδα, στήριξη και εκπαίδευση έτσικαι της θρησκείας: ώστε να μπορείς να ζήσεις μιαν ολοκληρωμένη καιΈχεις το δικαίωμα να σκέφτεσαι και να πιστεύεις ότι ανεξάρτητη ζωή και να συμμετέχεις μέσα στην κοινό-θέλεις και να εξασκείς τη θρησκεία σου εφόσον δε τητα στο καλύτερο των δυνατοτήτων σου.σταματάς τους άλλους από το να απολαμβάνουν ταδικαιώματα τους. Οι γονείς σου θα πρέπει να σε καθο- Άρθρο 24, Υγειονομική περίθαλψη και υγειονομικέςδηγούν σχετικά με αυτά τα θέματα. υπηρεσίες: Έχεις το δικαίωμα σε ποιοτική υγειονομική περίθαλψηΆρθρο 15, Ελευθερία του συνεταιρισμού και της ει- (π.χ. φάρμακα, νοσοκομεία, ιατρικούς επαγγελματίες).ρηνικής συνέλευσης: Επίσης έχεις το δικαίωμα σε καθαρό νερό, θρεπτικόΈχεις το δικαίωμα να συναντιέσαι και να συμμετέχεις φαγητό, ένα καθαρό περιβάλλον και εκπαίδευση γιασε ομάδες και οργανισμούς μαζί με άλλα παιδιά εφό- την υγεία ώστε να μπορείς να παραμείνεις υγιής. Οισον αυτό δε σταματά άλλους ανθρώπους από το να πλούσιες χώρες πρέπει να βοηθούν τις φτωχότερεςαπολαμβάνουν τα δικαιώματα τους. χώρες να το επιτύχουν αυτό.Άρθρο 16, Προσωπική ζωή, τιμή και φήμη: Άρθρο 25, Περιοδική επανεξέταση ή θεραπεία:Έχεις το δικαίωμα στην προσωπική σου ζωή. Κανείς Αν την φροντίδα σου την έχουν αναλάβει οι τοπικέςδε μπορεί να βλάψει το καλό σου όνομα, να εισβάλει αρχές ή τα ινστιτούτα παρά οι γονείς σου, θα πρέπειστο σπίτι σου, να ανοίξει την αλληλογραφία σου ή την να επανεξετάζεται η κατάσταση σου συστηματικά γιαηλεκτρονική σου αλληλογραφία ή να ενοχλήσει εσένα να διασφαλίζεται ή καλή σου φροντίδα και θεραπεία.ή την οικογένεια σου χωρίς εύλογη αιτία. Άρθρο 26, Οφέλη από την κοινωνική ασφάλιση:Άρθρο 17, Πρόσβαση σε πληροφορίες και τα μέσα Η κοινωνία μέσα στην οποία ζεις πρέπει να σου πα-ενημέρωσης: ρέχει τα ωφέλη της κοινωνικής ασφάλισης που θα σεΈχεις το δικαίωμα σε αξιόπιστη πληροφόρηση από μια βοηθήσουν να αναπτυχθείς και να ζήσεις κάτω από κα-ποικιλία πηγών, συμπεριλαμβανομένων των βιβλίων, λές συνθήκες (π.χ. εκπαίδευση, πολιτισμός, φαγητό,των εφημερίδων και των περιοδικών, της τηλεόρασης, υγεία, κοινωνική πρόνοια). Η κυβέρνηση πρέπει να πα-του ραδιοφώνου και του Διαδικτύου. Η πληροφόρηση ρέχει επιπλέον χρήματα για τα παιδιά των οικογενειώνπρέπει να είναι ωφέλιμη και κατανοητή για εσένα. που έχουν ανάγκη. 307

Άρθρο 27, Ικανοποιητικό βιοτικό επίπεδο: στηριότητες που θα μπορούσαν να βλάψουν την ανά-Θα πρέπει να ζεις κάτω από καλές συνθήκες διαβίω- πτυξη σου και την ευημερία σου.σης που να εξυπηρετούν τη σωματική, τη ψυχική, τηνπνευματική, την ηθική και την κοινωνική σου ανάπτυξη. Άρθρο 37, Προστασία από τα βασανιστήρια, την τα-Η κυβέρνηση πρέπει να βοηθάει τις οικογένειες που δε πεινωτική μεταχείριση και τη στέρηση της ελευθερίας:διαθέτουν τα μέσα για να παρέχουν αυτές τις συνθή- Αν καταπατήσεις το νόμο, δεν πρέπει να τυγχάνειςκες στα παιδιά τους. απάνθρωπης μεταχείρισης. Δεν πρέπει να μπαίνεις στη φυλακή μαζί με ενήλικες και πρέπει να μπορείς ναΆρθρο 28, Δικαίωμα στην εκπαίδευση: κρατάς επαφή με την οικογένεια σου.Έχεις δικαίωμα σε μια εκπαίδευση. Η πειθαρχία στασχολεία πρέπει να σέβεται την ανθρώπινη σου αξιο- Άρθρο 38, Προστασία των παιδιών που επηρεάζο-πρέπεια. Η πρωτοβάθμια εκπαίδευση θα πρέπει να εί- νται από ένοπλες συγκρούσεις:ναι δωρεάν και απαραίτητη. Οι πλούσιες χώρες πρέπει Αν είσαι κάτω των δεκαπέντε ετών (κάτω των δεκαοκτώνα βοηθούν τις φτωχότερες χώρες στο να το πετύχουν για τις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες), οι κυβερνή-αυτό. σεις δεν πρέπει να σου επιτρέπουν να καταταγείς στον στρατό ή να λάβεις μέρος στον πόλεμο. Τα παιδιά πουΆρθρο 29, Οι στόχοι της εκπαίδευσης: ζουν σε εμπόλεμες ζώνες πρέπει να λαμβάνουν ειδικήΗ εκπαίδευση πρέπει να αναπτύσσει την προσωπι- προστασία.κότητα σου, τα ταλέντα σου και τις πνευματικές καισωματικές σου ικανότητες στο μέγιστο. Θα πρέπει να Άρθρο 39, Αποκατάσταση των παιδικών θυμάτων:σε προετοιμάζει για τη ζωή και να σε ενθαρρύνει να Αν σε έχουν αμελήσει, βασανίσει ή κακοποιήσει, ανσέβεσαι τους γονείς σου και τον έθνος σου όπως και ήσουν θύμα εκμετάλλευσης ή πολέμου, ή αν σε έχουντα άλλα έθνη και τις κουλτούρες. Έχεις δικαίωμα να βάλει στη φυλακή, πρέπει να λαμβάνεις ειδική βοήθειαμαθαίνεις για τα δικαιώματα σου. ώστε να επανακτήσεις τη σωματική και ψυχική σου υγεία και να επανενταχθείς στην κοινωνία.Άρθρο 30, Τα παιδιά μειονοτήτων και εθνικής κατα-γωγής: Άρθρο 40, Δικαιοσύνη των ανηλίκων:Έχεις δικαίωμα να μαθαίνεις και να χρησιμοποιείς τις Αν έχεις κατηγορηθεί για την καταπάτηση του νόμου,παραδόσεις, τη θρησκεία και τη γλώσσα της οικογέ- πρέπει να τυγχάνεις μεταχείρισης που να σέβεται τηννειας σου, είτε αυτές είναι πραγματικότητα για τους αξιοπρέπεια σου. Θα πρέπει να λαμβάνεις νομική βοή-περισσότερους ανθρώπους της χώρας σου είτε όχι. θεια και να σου δίνονται ποινές φυλάκισης μόνο για τα σοβαρότερα αδικήματα.Άρθρο 31, Ψυχαγωγία, παιχνίδι και κουλτούρα:Έχεις δικαίωμα να χαλαρώνεις και να παίζεις και να Άρθρο 41, Σεβασμός για τα υψηλότερα πρότυπα τωνσυμμετέχεις σε ένα ευρύ φάσμα από ψυχαγωγικές και ανθρωπίνων δικαιωμάτων:πολιτισμικές δραστηριότητες. Αν οι νόμοι της χώρας σου είναι καλύτεροι για τα παι- διά από ότι τα άρθρα της Σύμβασης, τότε πρέπει ναΆρθρο 32, Παιδική εργασία: ακολουθούνται αυτοί οι νόμοι.Η κυβέρνηση πρέπει να σε προστατεύει από εργασίαπου είναι επικίνδυνη για την υγεία σου ή την ανάπτυ- Άρθρο 42, Κάνοντας τη Σύμβαση ευρέως γνωστή:ξη σου, που παρεμβαίνει με την εκπαίδευση σου ή που Η κυβέρνηση πρέπει να κάνει γνωστή τη Σύμβαση σεμπορεί να επιτρέψει σε μερικά άτομα να σε εκμεταλ- όλους τους γονείς, τα ινστιτούτα και τα παιδιά.λευτούν. Άρθρο 43-54, Ευθύνες των Κυβερνήσεων:Άρθρο 33, Τα παιδιά και η κατάχρηση ναρκωτικών Αυτά τα άρθρα εξηγούν το πώς οι ενήλικες και οι κυ-ουσιών: βερνήσεις θα πρέπει να εργάζονται μαζί για να δια-Η κυβέρνηση πρέπει να παρέχει τρόπους για να σε σφαλίζουν ότι όλα τα παιδιά απολαμβάνουν τα δικαι-προστατεύει από τη χρήση, την παραγωγή ή τη διακί- ώματα τους.νηση επικίνδυνων ναρκωτικών. Σημείωση:Άρθρο 34, Προστασία από τη σεξουαλική εκμετάλ- Η ΣΔΠ υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση τωνλευση: Ηνωμένων Εθνών το 1989 και τέθηκε σε ισχύ ως διε-Η κυβέρνηση πρέπει να σε προστατεύει από τη σεξου- θνές δίκαιο το 1990. Η ΣΔΠ έχει 54 άρθρα που καθορί-αλική κακοποίηση. ζουν τα δικαιώματα των παιδιών και το πώς αυτά τα δικαιώματα πρέπει να προστατεύονται και να προω-Άρθρο 35, Προστασία από τη διακίνηση, την εμπο- θούνται από τις κυβερνήσεις. Σχεδόν κάθε χώρα στονρεία και την απαγωγή: κόσμο έχει επικυρώσει αυτή τη Σύμβαση, υπόσχονταςΗ κυβέρνηση πρέπει να διασφαλίζει ότι δεν σε απαγά- να αναγνωρίσει όλα τα δικαιώματα που περιέχει.γει κανένας, δε σε εμπορεύεται και δε σε παίρνει σεάλλες χώρες με σκοπό την εκμετάλλευση εις βάρος 308σου.Άρθρο 36, Προστασία από άλλες μορφές εκμετάλ-λευσης:Θα πρέπει να προστατεύεσαι από οποιεσδήποτε δρα-

Σύμβαση για τα χίας, αγάπης και κατανόησης,Δικαιώματα τουΠαιδιού Επειδή είναι σημαντικό να προετοιμαστεί πλήρως το παιδί για να ζήσει μιαν ατομική ζωή στην κοινωνία καιΥιοθετήθηκε και ήταν ανοιχτή για να ανατραφεί μέσα στο πνεύμα των ιδανικών που δια-υπογραφή, επικύρωση και ένταξη κηρύσσονται στον Καταστατικό Χάρτη των Ηνωμένωναπό τη Γενική Συνέλευση ψήφισμα Εθνών και ειδικότερα μέσα σε πνεύμα ειρήνης, αξιο-44/25 στις 20 του Νοέμβρη του 1989 πρέπειας, ανοχής, ελευθερίας, ισότητας και αλληλεγ-τέθηκε σε ισχύ στις 2 του Σεπτέμβρη γύης,του 1990, σύμφωνα με το άρθρο 49 Έχοντας υπόψη ότι η ανάγκη να παρασχεθεί στο παιδίΠροοίμιο ειδική προστασία εξαγγέλθηκε στη Διακήρυξη της Γε- νεύης του 1924 για τα δικαιώματα του παιδιού, και στηΤα Συμβαλλόμενα στην παρούσα Σύμβαση Κράτη Διακήρυξη των δικαιωμάτων του παιδιού, που υιοθέ- τησε η Γενική Συνέλευση στις 20 Νοεμβρίου 1959 καιΕπειδή, σύμφωνα με τις αρχές που διακηρύσσονται που αναγνωρίσθηκε στην παγκόσμια Διακήρυξη για ταστον Καταστατικό Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, η ανα- ανθρώπινα δικαιώματα, στο Σιεθνές Σύμφωνο για ταγνώριση της εγγενούς αξιοπρέπειας και των ίσων και αστικά και πολιτικά δικαιώματα (ιδιαίτερα στα άρθρααναφαίρετων δικαιωμάτων όλων των μελών της αν- 23 και 24), στο Διεθνές Σύμφωνο για τα οικονομικά,θρώπινης οικογένειας, αποτελεί το θεμέλιο της ελευ- τα κοινωνικά και τα πολιτιστικά δικαιώματα (ιδιαίτεραθερίας, της δικαιοσύνης και της ειρήνης στον κόσμο, στο άρθρο 10) και στο καταστατικό και στα αρμόδια όργανα των ειδικευμένων οργανισμών και των διεθνώνΈχοντας υπόψη ότι οι λαοί των Ηνωμένων Εθνών οργανώσεων που μεριμνούν για την ευημερία του παι-έχουν διακηρύξει εκ νέου, στον Καταστατικό Χάρτη, διού,την πίστη τους στα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματακαι στην αξιοπρέπεια και την αξία του ανθρώπου, και Έχοντας υπόψη ότι, όπως αναφέρεται στη Διακήρυξηέχουν αποφασίσει να προαγάγουν την κοινωνική πρόο- των δικαιωμάτων του παιδιού, «το παιδί, λόγω της φυ-δο και να καθορίσουν καλύτερες συνθήκες ζωής μέσα σικής και διανοητικής του ανωριμότητας, χρειάζεταιστα πλαίσια μιας μεγαλύτερης ελευθερίας, ειδική προστασία και μέριμνα, συμπεριλαμβανόμενης και της νομικής προστασίας, τόσο πριν όσο και μετά τηΑναγνωρίζοντας ότι τα Ηνωμένα Έθνη, στην Παγκό- γέννησή του»,σμια Διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου καιστις διεθνείς συνθήκες για τα ανθρώπινα δικαιώματα Υπενθυμίζοντας τις διατάξεις της Διακήρυξης για τιςδιακήρυξαν και συμφώνησαν ότι καθένας δικαιούται νομικές και κοινωνικές αρχές σχετικά με την προστα-να απολαμβάνει όλα τα δικαιώματα και τις ελευθερί- σία και την ευημερία των παιδιών, ειδικά όσον αφοράες που αναφέρονται σε αυτές, χωρίς καμία απολύτως την υιοθεσία και την τοποθέτηση σε ανάδοχες οικογέ-διάκριση ιδίως εξαιτίας της φυλής, του χρώματος, του νειες σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, τις διατάξεις τουφύλου, της γλώσσας, της θρησκείας, των πολιτικών συνόλου των ελάχιστων κανόνων των Ηνωμένων Εθνώντου ή άλλων πεποιθήσεων, της εθνικής ή κοινωνικής για τη διοίκηση της δικαιοσύνης για ανήλικους (Κανό-καταγωγής, της περιουσίας, της γέννησης ή οποιασ- νες του Πεκίνου) και της Διακήρυξης για την προστα-δήποτε άλλης κατάστασης, σία των γυναικών και των παιδιών σε περίοδο επείγου- σας ανάγκης και ένοπλης σύρραξης,Υπενθυμίζοντας ότι, στην παγκόσμια Διακήρυξη τωνδικαιωμάτων του ανθρώπου, τα Ηνωμένα Έθνη δια- Αναγνωρίζοντας ότι σε όλες τις χώρες του κόσμουκήρυξαν ότι τα παιδιά δικαιούνται ειδική βοήθεια και υπάρχουν παιδιά που ζουν κάτω από ιδιαίτερα δύσκο-υποστήριξη, λες συνθήκες και ότι είναι αναγκαίο να δοθεί στα παι- διά αυτά ιδιαίτερη προσοχή,Έχοντας πεισθεί ότι η οικογένεια όντας η θεμελιώδηςμονάδα της κοινωνίας και το φυσικό περιβάλλον για Λαμβάνοντας δεόντως υπόψη τη σημασία των πολιτι-την ανάπτυξη και την ευημερία όλων των μελών της, στικών παραδόσεων και αξιών κάθε λαού για την προ-και ιδιαίτερα των παιδιών, πρέπει να έχει την προστα- στασία και την αρμονική ανάπτυξη του παιδιού,σία και την υποστήριξη που χρειάζεται για να μπορέσεινα διαδραματίσει πληρέστερα το ρόλο της στην κοι- Αναγνωρίζοντας τη σημασία της διεθνούς συνεργασί-νότητα, ας για τη βελτίωση των συνθηκών ζωής των παιδιών σε όλες τις χώρες, και ιδιαίτερα στις υπό ανάπτυξηΑναγνωρίζοντας ότι το παιδί, για την αρμονική ανά- χώρες,πτυξη της προσωπικότητας του, πρέπει να μεγαλώνειμέσα στο οικογενειακό περιβάλλον, σ’ ένα κλίμα ευτυ- Συμφώνησαν τα εξής: ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ Άρθρο 1 Για τους σκοπούς της παρούσας Σύμβασης, θεωρεί- ται παιδί κάθε ανθρώπινο ον μικρότερο των δεκαοκτώ ετών, εκτός εάν η ενηλικίωση επέρχεται νωρίτερα, σύμφωνα με την ισχύουσα για το παιδί νομοθεσία. 309

Άρθρο 2 τον προσανατολισμό και τις κατάλληλες συμβουλές1. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη υποχρεούνται να σέβονται για την άσκηση των δικαιωμάτων που του αναγνωρίζειτα δικαιώματα, που αναφέρονται στην παρούσα Σύμ- η παρούσα Σύμβαση.βαση και να τα εγγυώνται σε κάθε παιδί που υπάγεταιστη δικαιοδοσία τους, χωρίς καμία διάκριση φυλής, Άρθρο 6χρώματος, φύλου, γλώσσας, θρησκείας, πολιτικών ή 1. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναγνωρίζουν ότι κάθε παι-άλλων πεποιθήσεων του παιδιού ή των γονέων του ή δί έχει εγγενές δικαίωμα στη ζωή.των νόμιμων εκπροσώπων του ή της εθνικής, εθνικιστι-κής ή κοινωνικής καταγωγής τους, της περιουσιακής 2. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη μέρη εξασφαλίζουν, στοτους κατάστασης, της ανικανότητάς τους, της γέννη- μέτρο του δυνατού, την επιβίωση και την ανάπτυξη τουσής τους ή οποιασδήποτε άλλης κατάστασης. παιδιού.2. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη παίρνουν όλα τα κατάλλη- Άρθρο 7λα μέτρα ώστε να προστατεύεται αποτελεσματικά το 1. Το παιδί εγγράφεται στο ληξιαρχείο αμέσως μετά τηπαιδί έναντι κάθε μορφής διάκρισης ή κύρωσης, βασι- γέννησή του και έχει από εκείνη τη στιγμή το δικαίω-σμένης στη νομική κατάσταση, στις δραστηριότητες, μα ονόματος, το δικαίωμα να αποκτήσει ιθαγένεια, και,στις εκφρασμένες απόψεις ή στις πεποιθήσεις των γο- στο μέτρο του δυνατού, το δικαίωμα να γνωρίζει τουςνέων του, των νόμιμων εκπροσώπων του ή των μελών γονείς του και να ανατραφεί από αυτούς.της οικογένειάς του. 2. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη μεριμνούν για τη θέση σεΆρθρο 3 εφαρμογή αυτών των δικαιωμάτων, σύμφωνα με την1. Σε όλες τις αποφάσεις που αφορούν στα παιδιά, είτε εθνική νομοθεσία τους και με τις υποχρεώσεις πουαυτές λαμβάνονται από δημοσίους ή ιδιωτικούς οργα- τους επιβάλουν οι ισχύουσες σ’ αυτό το πεδίο διεθνείςνισμούς κοινωνικής προστασίας είτε από τα δικαστή- συνθήκες, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις κατά τις οποίες,ρια, τις διοικητικές αρχές ή από τα νομοθετικά όργανα, ελλείψει αυτών, το παιδί θα ήταν άπατρις.πρέπει να λαμβάνεται πρωτίστως υπόψη το συμφέροντου παιδιού. Άρθρο 8 1. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναλαμβάνουν την υπο-2. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη υποχρεούνται να εξα- χρέωση να σέβονται το δικαίωμα του παιδιού για δι-σφαλίζουν στο παιδί την αναγκαία για την ευημερία ατήρηση της ταυτότητας του, συμπεριλαμβανομένωντου προστασία και φροντίδα, λαμβάνοντας υπόψη τα της ιθαγένειας του, του ονόματός του και των οικογε-δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των γονέων του, των νειακών σχέσεων του, όπως αυτά αναγνωρίζονται απόεπιτρόπων του ή των άλλων προσώπων που είναι νόμι- το νόμο, χωρίς παράνομη ανάμιξη.μα υπεύθυνοι γι’ αυτό, και παίρνουν για το σκοπό αυτόόλα τα κατάλληλα νομοθετικά και διοικητικά μέτρα. 2. Εάν ένα παιδί στερείται παράνομα ορισμένα ή όλα τα στοιχεία που συνιστούν την ταυτότητά του, τα Συμ-3. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη μεριμνούν ώστε η λειτουρ- βαλλόμενα Κράτη οφείλουν να του παράσχουν κατάλ-γία των οργανισμών, των υπηρεσιών και των ιδρυμάτων ληλη υποστήριξη και προστασία, ώστε η ταυτότητάπου αναλαμβάνουν παιδιά και που είναι υπεύθυνα για του να αποκατασταθεί το συντομότερο δυνατόν.την προστασία τους να είναι σύμφωνη με τους κανόνεςπου έχουν θεσπιστεί από τις αρμόδιες αρχές, ιδιαίτε- Άρθρο 9ρα στον τομέα της ασφάλειας και της υγείας και σε 1. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη μεριμνούν ώστε το παιδί ναό,τι αφορά τον αριθμό και την αρμοδιότητα του προ- μην αποχωρίζεται από τους γονείς του, παρά τη θέλη-σωπικού τους, καθώς και την ύπαρξη μιας κατάλληλης σή τους, εκτός εάν οι αρμόδιες αρχές αποφασίσουν,εποπτείας. με την επιφύλαξη δικαστικής αναθεώρησης και σύμ- φωνα με τους εφαρμοζόμενους νόμους και διαδικασί-Άρθρο 4 ες, ότι ο χωρισμός αυτός είναι αναγκαίος για το συμφέ-Τα Συμβαλλόμενα Κράτη υποχρεούνται να παίρνουν ρον του παιδιού. Μια τέτοια απόφαση μπορεί να είναιόλα τα νομοθετικά, διοικητικά και άλλα μέτρα που είναι αναγκαία σε ειδικές περιπτώσεις, για παράδειγμα όταναναγκαία για την εφαρμογή των αναγνωρισμένων στην οι γονείς κακομεταχειρίζονται ή παραμελούν το παιδί,παρούσα Σύμβαση δικαιωμάτων. Στην περίπτωση των ή όταν ζουν χωριστά και πρέπει να ληφθεί απόφασηοικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων, σχετικά με τον τόπο διαμονής του παιδιού.παίρνουν τα μέτρα αυτά μέσα στα όρια των πόρων πουδιαθέτουν και, όπου είναι αναγκαίο, μέσα στα πλαίσια 2. Σε όλες τις περιπτώσεις που προβλέπονται στηντης διεθνούς συνεργασίας. παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου, όλα τα ενδιαφε- ρόμενα μέρη πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να συμ-Άρθρο 5 μετέχουν στις διαδικασίες και να γνωστοποιούν τιςΤα Συμβαλλόμενα Κράτη σέβονται την ευθύνη, το δι- απόψεις τους.καίωμα και το καθήκον που έχουν οι γονείς ή, κατά πε-ρίπτωση, τα μέλη της διευρυμένης οικογένειας ή της 3. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη σέβονται το δικαίωμα τουκοινότητας, όπως προβλέπεται από τα τοπικά έθιμα, οι παιδιού που ζει χωριστά από τους δυο γονείς του ή απόεπίτροποι ή άλλα πρόσωπα που έχουν νόμιμα την ευ- τον έναν από αυτούς να διατηρεί κανονικά προσωπικέςθύνη για το παιδί, να του παράσχουν, κατά τρόπο που σχέσεις και να έχει άμεση επαφή με τους δυο γονείςνα ανταποκρίνεται στην ανάπτυξη των ικανοτήτων του, του, εκτός εάν αυτό είναι αντίθετο με το συμφέρον του παιδιού. 310

4. Όταν ο χωρισμός είναι αποτέλεσμα μέτρων που έχει μότητάς του.πάρει ένα Συμβαλλόμενο Κράτος, όπως η κράτηση, ηφυλάκιση, η εξορία, η απέλαση η ο θάνατος (συμπερι- 2. Για τον σκοπό αυτό θα πρέπει ιδίως να δίνεται στολαμβανομένου του θανάτου από οποιαδήποτε αιτία, ο παιδί η δυνατότητα να ακούγεται σε οποιαδήποτε δι-οποίος επήλθε κατά το χρόνο κράτησης) των δύο γο- οικητική ή δικαστική διαδικασία που το αφορά, είτενέων ή του ενός από αυτούς ή του παιδιού το Συμβαλ- άμεσα είτε μέσω ενός εκπροσώπου ή ενός αρμόδιουλόμενο Κράτος δίνει, μετά από αίτηση, στους γονείς, οργανισμού, κατά τρόπο συμβατό με τους διαδικαστι-στο παιδί ή, εάν χρειαστεί, σε ένα άλλο μέλος της οι- κούς κανόνες της εθνικής νομοθεσίας.κογένειας, τις ουσιώδες πληροφορίες σχετικά με τοντόπο όπου βρίσκονται το απόν μέλος ή τα απόντα μέλη Άρθρο 13της οικογένειας, εκτός εάν η αποκάλυψη των πληρο- 1. Το παιδί έχει το δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρα-φοριών αυτών θα είναι επιζήμια για την ευημερία του σης. Το δικαίωμα αυτό περιλαμβάνει την ελευθερίαπαιδιού. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη φροντίζουν εξάλλου αναζήτησης, λήψης και διάδοσης πληροφοριών καιώστε η υποβολή ενός τέτοιου αιτήματος να μην επι- ιδεών οποιουδήποτε είδους, ανεξαρτήτως συνόρων,σύρει δυσμενείς συνέπειες για το ενδιαφερόμενο ή τα υπό μορφή προφορική, γραπτή ή τυπωμένη, ή καλλιτε-ενδιαφερόμενα πρόσωπα. χνική ή με οποιοδήποτε άλλο μέσο της επιλογής του.Άρθρο 10 2. Η άσκηση του δικαιώματος αυτού μπορεί να αποτε-1. Σύμφωνα με την υποχρέωση των Συμβαλλόμενων λέσει αντικείμενο μόνο των περιορισμών που ορίζονταιΚρατών δυνάμει της παραγράφου 1 του άρθρου 9, από το νόμο και που είναι αναγκαίοι:κάθε αίτηση από ένα παιδί ή από τους γονείς του για α) Για το σεβασμό των δικαιωμάτων και της υπόληψηςτην είσοδο σε ένα Συμβαλλόμενο Κράτος ή την έξοδο των άλλων ήαπό αυτό με σκοπό την οικογενειακή επανένωση αντι- β) Για τη διαφύλαξη της εθνικής ασφάλειας, της δη-μετωπίζεται από τα Συμβαλλόμενα Κράτη με θετικό μόσιας τάξης, της δημόσιας υγείας και των δημόσιωνπνεύμα, ανθρωπισμό και ταχύτητα. Τα Συμβαλλόμε- ηθών.να Κράτη φροντίζουν επιπλέον ώστε η υποβολή μιαςτέτοιας αίτησης να μην επισύρει δυσμενείς συνέπειες Άρθρο 14για τον αιτούντα ή για τα μέλη της οικογένειάς του. 1. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη σέβονται το δικαίωμα του παιδιού για ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρη-2. Το παιδί του οποίου οι γονείς διαμένουν σε διαφορε- σκείας.τικά Κράτη έχει το δικαίωμα να διατηρεί, εκτός εξαι-ρετικών περιπτώσεων, προσωπικές σχέσεις και τακτι- 2. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη σέβονται το δικαίωμα καική άμεση επαφή με τους δύο γονείς του. Για το σκοπό το καθήκον των γονέων ή, κατά περίπτωση, των νομί-αυτόν και σύμφωνα με την υποχρέωση που βαρύνει τα μων εκπροσώπων του παιδιού, να το καθοδηγούν στηνΣυμβαλλόμενα Κράτη δυνάμει της παραγράφου 2 του άσκηση του παραπάνω δικαιώματος κατά τρόπο πουάρθρου 9, τα Συμβαλλόμενα Κράτη σέβονται το δικαί- να ανταποκρίνεται στην ανάπτυξη των ικανοτήτων του.ωμα που έχουν το παιδί και οι γονείς του να εγκαταλεί-ψουν οποιαδήποτε χώρα, συμπεριλαμβανομένης της 3. Η ελευθερία της δήλωσης της θρησκείας του ή τωνχώρας αυτού του ίδιου του Συμβαλλόμενου Κράτους πεποιθήσεών του μπορεί να υπόκειται μόνο στους πε-και να επιστρέψουν στη δική τους χώρα. Το δικαίωμα ριορισμούς που ορίζονται από το νόμο και που είναιεγκατάλειψης οποιασδήποτε χώρας μπορεί να αποτε- αναγκαίοι για τη διαφύλαξη της δημόσιας ασφάλειας,λέσει αντικείμενο μόνο των περιορισμών που ορίζει ο της δημόσιας τάξης, της δημόσιας υγείας και των δη-νόμος και που είναι αναγκαίοι για την προστασία της μόσιων ηθών, ή των ελευθεριών των θεμελιωδών δικαι-εθνικής ασφάλειας, της δημόσιας τάξης, της δημόσι- ωμάτων των άλλων.ας υγείας και των δημόσιων ηθών, ή των δικαιωμάτωνκαι των ελευθεριών των άλλων, και που είναι συμβατοί Άρθρο 15με τα υπόλοιπα δικαιώματα που αναγνωρίζονται στην 1. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναγνωρίζουν τα δικαιώ-παρούσα Σύμβαση. ματα του παιδιού στην ελευθερία του να συνεταιρίζε- ται και του να συνέρχεται ειρηνικά.Άρθρο 111. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη παίρνουν μέτρα εναντίον 2. Δεν τίθενται περιορισμοί για την άσκηση των δικαιω-των αθέμιτων μετακινήσεων παιδιών στο εξωτερικό και μάτων αυτών, εκτός από αυτούς που ορίζει ο νόμος καιεναντίον της μη επανόδου τους. που είναι αναγκαίοι σε μια δημοκρατική κοινωνία, προς το συμφέρον της εθνικής ασφάλειας, της δημόσιας2. Για το σκοπό αυτόν, τα Συμβαλλόμενα Κράτη ευνο- ασφάλειας ή της δημόσιας τάξης ή για την προστασίαούν τη σύναψη διμερών ή πολυμερών συμφωνιών ή την της δημόσιας υγείας ή των δημοσίων ηθών, ή των δικαι-προσχώρηση στις ήδη υπάρχουσες συμφωνίες. ωμάτων και των ελευθεριών των άλλων.Άρθρο 12 Άρθρο 161. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη εγγυώνται στο παιδί που 1. Κανένα παιδί δε μπορεί να αποτελέσει αντικείμενοέχει ικανότητα διάκρισης το δικαίωμα ελεύθερης έκ- αυθαίρετης ή παράνομης επέμβασης στην ιδιωτικήφρασης της γνώμης του σχετικά με οποιοδήποτε θέμα του ζωή, στην οικογένεια του, στην κατοικία του ή στηνπου το αφορά, λαμβάνοντας υπόψη τις απόψεις του αλληλογραφία του, ούτε παράνομων προσβολών τηςπαιδιού ανάλογα με την ηλικία του και το βαθμό ωρι- τιμής και της υπόληψής του. 311

2. Το παιδί δικαιούται να προστατεύεται από το νόμο από κάθε μορφή βίας, προσβολής ή βιαιοπραγιώνέναντι τέτοιων επεμβάσεων ή προσβολών. σωματικών ή πνευματικών, εγκατάλειψης ή παραμέλη- σης, κακής μεταχείρισης ή εκμετάλλευσης, συμπερι-Άρθρο 17 λαμβανόμενης της σεξουαλικής βίας, κατά το χρόνοΤα Συμβαλλόμενα Κράτη αναγνωρίζουν τη σημασία που βρίσκεται υπό την επιμέλεια των γονέων του ή τουτου έργου που επιτελούν τα μέσα μαζικής ενημέρω- ενός από τους δύο, του ή των νομίμων εκπροσώπωνσης και φροντίζουν ώστε το παιδί να έχει πρόσβαση του ή οποιουδήποτε άλλου προσώπου στο οποίο τοσε ενημέρωση και σε υλικό, που προέρχονται από δι- έχουν εμπιστευθεί.άφορες εθνικές και διεθνείς πηγές, ιδίως σ’ αυτά πουαποσκοπούν στην προαγωγή της κοινωνικής, πνευμα- 2. Αυτά τα προστατευτικά μέτρα θα πρέπει να περι-τικής και ηθικής ευημερίας του, καθώς και της σωματι- λαμβάνουν, όπου χρειάζεται, αποτελεσματικές διαδι-κής και πνευματικής υγείας του. Για το σκοπό αυτόν, τα κασίες για την εκπόνηση κοινωνικών προγραμμάτων,Συμβαλλόμενα Κράτη: που θα αποσκοπούν στην παροχή της απαραίτητηςα) Ενθαρρύνουν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης στη υποστήριξης στο παιδί και σε αυτούς οι οποίοι έχουνδιάδοση πληροφοριών και υλικού που παρουσιάζουν την επιμέλειά του, καθώς και για άλλες μορφές πρό-κοινωνική και πολιτιστική χρησιμότητα για το παιδί που νοιας και για το χαρακτηρισμό, την αναφορά, την πα-είναι σύμφωνα με το πνεύμα του άρθρου 29. ραπομπή, την ανάκριση, την περίθαλψη και την παρα-β) Ενθαρρύνουν τη διεθνή συνεργασία για την παρα- κολούθηση της εξέλιξής τους στις περιπτώσεις κακήςγωγή, ανταλλαγή και διάδοση πληροφοριών και υλι- μεταχείρισης του παιδιού που περιγράφονται πιοκού αυτού του τύπου, που προέρχονται από διάφορες πάνω, και όπου χρειάζεται, για διαδικασίες δικαστικήςπολιτιστικές, εθνικές και διεθνείς πηγές. παρέμβασης.γ) Ενθαρρύνουν την παραγωγή και τη διάδοση παιδι-κών βιβλίων. Άρθρο 20δ) Ενθαρρύνουν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης να λαμ- 1. Κάθε παιδί που στερείται προσωρινά ή οριστικά τοβάνουν ιδιαίτερα υπόψη τους τις γλωσσολογικές ανά- οικογενειακό του περιβάλλον ή το οποίο για το δικόγκες των αυτοχθόνων παιδιών ή των παιδιών που ανή- του συμφέρον δεν είναι δυνατόν να παραμείνει στοκουν σε μια μειονότητα. περιβάλλον αυτό δικαιούται ειδική προστασία και βοή-ε) Ευνοούν την επεξεργασία κατάλληλων κατευθυ- θεια εκ μέρους του Κράτους.ντήριων αρχών που να προορίζονται για την προστα-σία του παιδιού από την ενημέρωση και το υλικό που 2. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη προβλέπουν γι’ αυτό τοβλάπτουν την ευημερία του, λαμβάνοντας υπόψη τις παιδί μια εναλλακτική επιμέλεια, σύμφωνα με την εθνι-διατάξεις των άρθρων 13 και 18. κή νομοθεσία τους.Άρθρο 18 3. Αυτή η επιμέλεια μπορεί να έχει, μεταξύ άλλων,1. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη καταβάλλουν κάθε δυνατή τη μορφή της τοποθέτησης σε μια οικογένεια, τηςπροσπάθεια για την εξασφάλιση της αναγνώρισης της KAFALAH του ισλαμικού δικαίου, της υιοθεσίας ή, σεαρχής, σύμφωνα με την οποία και οι δύο γονείς είναι περίπτωση ανάγκης, της τοποθέτησης σε ένα κατάλ-από κοινού υπεύθυνοι για την ανατροφή του παιδιού ληλο για την περίσταση ίδρυμα για παιδιά. Κατά τηνκαι την ανάπτυξή του. Η ευθύνη για την ανατροφή του επιλογή ανάμεσα σε αυτές τις λύσεις, λαμβάνεταιπαιδιού και για την ανάπτυξή του ανήκει κατά κύριο δεόντως υπόψη η ανάγκη μιας συνέχειας στην εκπαί-λόγο στους γονείς, ή κατά περίπτωση, στους νόμιμους δευση του παιδιού, καθώς και η εθνική, θρησκευτική,εκπροσώπους του. Το συμφέρον του παιδιού πρέπει να πολιτιστική και γλωσσολογική καταγωγή του.αποτελεί τη βασική τους μέριμνα. Άρθρο 212. Για την εγγύηση και την προώθηση των δικαιωμά- Τα Συμβαλλόμενα Κράτη που αναγνωρίζουν και /ήτων που εκφράζονται στην παρούσα Σύμβαση, τα Συμ- επιτρέπουν την υιοθεσία διασφαλίζουν ότι εκείνο πουβαλλόμενα Κράτη παρέχουν την κατάλληλη βοήθεια λαμβάνεται πρωτίστως υπόψη στην προκειμένη περί-στους γονείς και στους νόμιμους εκπροσώπους του πτωση είναι το συμφέρον του παιδιού και:παιδιού, κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους για α) Μεριμνούν ώστε η υιοθεσία ενός παιδιού να μην επι-την ανατροφή του παιδιού και εξασφαλίζουν τη δημι- τρέπεται παρά μόνο από τις αρμόδιες αρχές, οι οποίεςουργία οργανισμών, ιδρυμάτων και υπηρεσιών επιφορ- αποφαίνονται, σύμφωνα με το νόμο και με τις εφαρ-τισμένων να μεριμνούν για την ευημερία των παιδιών. μοζόμενες διαδικασίες και επί τη βάσει όλων των αξι- όπιστων σχετικών πληροφοριών, εάν η υιοθεσία είναι3. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη λαμβάνουν όλα τα κατάλ- δυνατή εν όψει της κατάστασης του παιδιού σε σχέσηληλα μέτρα προκειμένου να εξασφαλίσουν στα παιδιά με τον πατέρα και τη μητέρα του, τους συγγενείς τουτων οποίων οι γονείς εργάζονται το δικαίωμα να επω- και τους νομίμους εκπροσώπους του και εάν, εφόσονφελούνται από τις υπηρεσίες και τα ιδρύματα φύλαξης αυτό απαιτείται, τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα έδωσανπαιδιών, εφόσον τα παιδιά πληρούν τους απαιτούμε- τη συναίνεση τους για την υιοθεσία, έχοντας γνώσηνους όρους. των πραγμάτων και μετά από την αναγκαία παροχή συμβουλών.Άρθρο 19 β) Αναγνωρίζουν ότι η υιοθεσία στο εξωτερικό μπορεί1. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη λαμβάνουν όλα τα κατάλ- να αντιμετωπισθεί ως ένα άλλο μέσο εξασφάλισης στοληλα νομοθετικά, διοικητικά, κοινωνικά και εκπαιδευ- παιδί της αναγκαίας φροντίδας, εάν αυτό δε μπορεί νατικά μέτρα, προκειμένου να προστατεύσουν το παιδί τοποθετηθεί σε μία ανάδοχη ή σε μία υιοθετούσα οι- κογένεια ή να ανατραφεί σωστά στη χώρα της κατα- 312

γωγής του. στα ανάπηρα παιδιά που πληρούν τους απαιτούμενουςγ) Μεριμνούν ώστε, σε περίπτωση υιοθεσίας στο εξω- όρους και σε αυτούς που τα έχουν αναλάβει, μιας βο-τερικό, το παιδί να απολαμβάνει των ίδιων προστατευ- ήθειας προσαρμοσμένης στην κατάσταση του παιδιούτικών μέτρων και προδιαγραφών με εκείνα που υπάρ- και στις περιστάσεις των γονέων του ή αυτών στουςχουν στην περίπτωση εθνικής υιοθεσίας. οποίους τα έχουν εμπιστευθεί.δ) Παίρνουν όλα τα κατάλληλα μέτρα για να διασφα-λίσουν ότι, σε περίπτωση διακρατικής υιοθεσίας, η 3. Εν όψει των ειδικών αναγκών των ανάπηρων παιδιών,τοποθέτηση του παιδιού δεν απολήγει σε ανάρμοστο η χορηγούμενη σύμφωνα με την παράγραφο 2 του πα-υλικό όφελος για τα πρόσωπα που είναι αναμιγμένα σ’ ρόντος άρθρου βοήθεια παρέχεται δωρεάν, εφόσοναυτή. αυτό είναι δυνατό, κατόπιν υπολογισμού των οικονομι-ε) Προωθούν τους αντικειμενικούς σκοπούς του παρό- κών πόρων των γονέων τους και αυτών στους οποίουςντος άρθρου με τη σύναψη διμερών ή πολυμερών δια- έχουν εμπιστευθεί το παιδί, και σχεδιάζεται κατά τέ-κανονισμών ή συμφωνιών, ανάλογα με την περίπτωση, τοιον τρόπο ώστε τα ανάπηρα παιδιά να έχουν αποκλει-και προσπαθούν μέσα σ’ αυτά τα πλαίσια, να επιτύχουν στική πρόσβαση στην εκπαίδευση, στην επιμόρφωση,οι τοποθετήσεις παιδιών στο εξωτερικό να πραγματο- στην περίθαλψη, στην αποκατάσταση αναπήρων, στηνποιούνται από αρμόδιες αρχές ή αρμόδια όργανα. επαγγελματική εκπαίδευση και στις ψυχαγωγικές δρα- στηριότητες, έτσι που να επιτυγχάνεται η όσο το δυνα-Άρθρο 22 τόν πληρέστερη κοινωνική ένταξη και προσωπική τους1. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη παίρνουν τα κατάλληλα ανάπτυξη, συμπεριλαμβανομένης της πολιτιστικής καιμέτρα προκειμένου ένα παιδί, τα οποίο επιζητεί να πνευματικής τους εξέλιξης.αποκτήσει το νομικό καθεστώς του πρόσφυγα ή πουθεωρείται πρόσφυγας δυνάμει των κανόνων και των δι- 4. Μέσα σε πνεύμα διεθνούς συνεργασίας, τα Συμβαλ-αδικασιών του ισχύοντος διεθνούς ή εθνικού δικαίου, λόμενα Κράτη προωθούν την ανταλλαγή κατάλληλωνείτε αυτό είναι μόνο είτε συνοδεύεται από τους γονείς πληροφοριών στον τομέα της προληπτικής περίθαλ-του ή από οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο, να χαίρει της ψης και της ιατρικής, ψυχολογικής και λειτουργικήςκατάλληλης προστασίας και ανθρωπιστικής βοήθειας, θεραπείας των ανάπηρων παιδιών, συμπεριλαμβανο-που θα του επιτρέψουν να απολαμβάνει τα δικαιώμα- μένης της διάδοσης και της πρόσβασης στις πληρο-τα που του αναγνωρίζουν η παρούσα Σύμβαση και τα φορίες που αφορούν στις μεθόδους αποκατάστασηςάλλα διεθνή όργανα τα σχετικά με τα δικαιώματα του αναπήρων και στις υπηρεσίες επαγγελματικής κατάρ-ανθρώπου ή ανθρωπιστικού χαρακτήρα, στα οποία με- τισης, με σκοπό να επιτραπεί στα Συμβαλλόμενα Κρά-τέχουν τα εν λόγω Κράτη. τη να βελτιώσουν τις δυνατότητες και τις αρμοδιότη- τές τους και να διευρύνουν την πείρα τους σε αυτούς2. Για το σκοπό αυτό τα Συμβαλλόμενα Κράτη συνερ- τους τομείς. Σ’ αυτό το πεδίο λαμβάνονται ιδιαίτεραγάζονται, όπως αυτά το κρίνουν αναγκαίο, σε όλες τις υπόψη οι ανάγκες των υπό ανάπτυξη χωρών.προσπάθειες που γίνονται από τον Οργανισμό τωνΗνωμένων Εθνών και τους άλλους αρμόδιους διακυ- Άρθρο 24βερνητικούς ή μη κυβερνητικούς οργανισμούς που συ- 1. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναγνωρίζουν το δικαίω-νεργάζονται με τον Οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών, μα του παιδιού να απολαμβάνει το καλύτερο δυνατόνπροκειμένου να προστατεύσουν και να βοηθήσουν επίπεδο υγείας και να επωφελείται από τις υπηρεσίεςτα παιδιά που βρίσκονται σε παρόμοια κατάσταση, ιατρικής θεραπείας και αποκατάστασής αναπήρων. Τακαι προκειμένου να αναζητήσουν τους γονείς ή άλλα Συμβαλλόμενα Κράτη επιδιώκουν να διασφαλίσουν τομέλη της οικογένειας κάθε παιδιού πρόσφυγα και για ότι κανένα παιδί δε θα στερείται το δικαίωμα πρόσβα-να συλλέξουν πληροφορίες αναγκαίες για την επανέ- σης στις υπηρεσίες αυτές.νωση του παιδιού με την οικογένειά του. Σε περίπτωσηπου ούτε ο πατέρας ούτε η μητέρα ούτε κανένα άλλο 2. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη επιδιώκουν να εξασφαλί-μέλος της οικογένειας είναι δυνατόν να ανευρεθεί, σουν την πλήρη εφαρμογή του παραπάνω δικαιώμα-το παιδί έχει δικαίωμα να τύχει της ίδιας προστασίας τος και ιδιαίτερα παίρνουν τα κατάλληλα μέτρα για:που παρέχεται σε οποιοδήποτε άλλο παιδί στερημένο α) Να μειώσουν τη βρεφική και παιδική θνησιμότη- οριστικά ή προσωρινά του οικογενειακού του περιβάλ- τα.λοντος για οποιονδήποτε λόγο, σύμφωνα με τις αρχές β) Να εξασφαλίσουν σε κάθε παιδί την απαραίτη- της παρούσας Σύμβασης. τη ιατρική αντίληψη και περίθαλψη δίνοντας έμ- φαση στην ανάπτυξη της στοιχειώδους περίθαλ- Άρθρο 23 ψης.1. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναγνωρίζουν ότι τα πνευ- γ) Να αγωνιστούν κατά της ασθένειας και της κακήςματικά ή σωματικά ανάπηρα παιδιά πρέπει να διάγουν διατροφής και μέσα στα πλαίσια της στοιχειώ-πλήρη και αξιοπρεπή ζωή, σε συνθήκες οι οποίες εγ- δους περίθαλψης, με την εφαρμογή ανάμεσα γυώνται την αξιοπρέπειά τους, ευνοούν την αυτονομία στα άλλα- της ήδη διαθέσιμης τεχνολογίαςτους και διευκολύνουν την ενεργό συμμετοχή τους και με την παροχή θρεπτικών τροφών και καθα- στη ζωή του συνόλου. ρού πόσιμου νερού, λαμβάνοντας υπόψη τους κινδύνους της μόλυνσης του φυσικού περιβάλλο-2. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναγνωρίζουν το δικαίω- ντος.μα των ανάπηρων παιδιών να τυγχάνουν ειδικής φρο- δ) Να εξασφαλίσουν στις μητέρες κατάλληλη περί- ντίδας και ενθαρρύνουν και εξασφαλίζουν, στο μέτρο θαλψη πριν και μετά από τον τοκετό.των διαθέσιμων πόρων, την παροχή, μετά από αίτηση, ε) Να μπορούν όλες οι ομάδες της κοινωνίας, ιδι- 313

αίτερα οι γονείς και τα παιδιά, να ενημερώνονται το παιδί, να εφαρμόσουν το δικαίωμα αυτό και προ- για τα θέματα της υγείας και της διατροφής του σφέρουν, σε περίπτωση ανάγκης, υλική βοήθεια και παιδιού, για τα πλεονεκτήματα του φυσικού θη- προγράμματα υποστήριξης, κυρίως σε σχέση με τη λασμού, την υγιεινή και την καθαριότητα του πε- διατροφή, το ρουχισμό και την κατοικία. ριβάλλοντος και την πρόληψη των ατυχημάτων και να βρίσκουν υποστήριξη στη χρήση των πα- 4. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη παίρνουν όλα τα κατάλ- ραπάνω βασικών γνώσεων. ληλα μέτρα για να εξασφαλίσουν την είσπραξη της διατροφής του παιδιού από τους γονείς του ή από τα στ) Να αναπτύξουν την προληπτική ιατρική φροντί- άλλα πρόσωπα που έχουν την οικονομική ευθύνη γι’ δα, την καθοδήγηση των γονέων και την εκπαί- αυτό, είτε εντός της επικράτειας είτε στο εξωτερικό. δευση και τις υπηρεσίες του οικογενειακού προ- Ειδικά στην περίπτωση που το πρόσωπο το οποίο έχει γραμματισμού. την οικονομική ευθύνη για το παιδί ζει σε ένα Κράτος διαφορετικό από εκείνο του παιδιού, τα Συμβαλλόμενα3. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη παίρνουν όλα τα κατάλλη- Κράτη ευνοούν την προσχώρηση σε διεθνείς συμφω-λα και αποτελεσματικά μέτρα για να καταργηθούν οι νίες ή τη σύναψη τέτοιων συμφωνιών, καθώς και τηνπαραδοσιακές πρακτικές που βλάπτουν την υγεία των υιοθέτηση κάθε άλλης κατάλληλης ρύθμισης.παιδιών. Άρθρο 284. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναλαμβάνουν την υπο- 1. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναγνωρίζουν το δικαίωμαχρέωση να προωθήσουν και να ενθαρρύνουν τη διεθνή του παιδιού στην εκπαίδευση και, ιδιαίτερα, για να επι-συνεργασία, ώστε να επιτύχουν σταδιακά την πλήρη τευχθεί η άσκηση του δικαιώματος αυτού προοδευτι-πραγματοποίηση του δικαιώματος που αναγνωρίζεται κά και στη βάση της ισότητας των ευκαιριών:στο παρόν άρθρο. Εν όψει αυτού, λαμβάνονται ιδιαίτε- α) Καθιστούν τη στοιχειώδη εκπαίδευση υποχρεω- ρα υπόψη οι ανάγκες των υπό ανάπτυξη χωρών. τική και δωρεάν για όλους. β) Ενθαρρύνουν την ανάπτυξη διάφορων μορφών Άρθρο 25 δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, τόσο γενικής όσο Τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναγνωρίζουν στο παιδί, που και επαγγελματικής, τις καθιστούν ανοιχτές και τοποθετήθηκε από τις αρμόδιες αρχές σε μία οικογέ- προσιτές σε κάθε παιδί, και παίρνουν κατάλληλα νεια, με σκοπό την παροχή φροντίδας, προστασίας ή μέτρα, όπως η θέσπιση της δωρεάν εκπαίδευσηςθεραπείας της σωματικής ή πνευματικής του υγείας, και της προσφοράς χρηματικής βοήθειας σε πε- το δικαίωμα σε μία περιοδική αναθεώρηση της παρα- ρίπτωση ανάγκης.πάνω θεραπείας και κάθε άλλης περίστασης σχετικής γ) Εξασφαλίζουν σε όλους την πρόσβαση στηνμε την τοποθέτησή του. ανώτατη παιδεία με όλα τα κατάλληλα μέσα, σε συνάρτηση με τις ικανότητες του καθενός.Άρθρο 26 δ) Καθιστούν ανοιχτές και προσιτές σε κάθε παιδί 1. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναγνωρίζουν σε κάθε τη σχολική και την επαγγελματική ενημέρωση καιπαιδί το δικαίωμα να επωφελείται από την κοινωνι- τον προσανατολισμό.κή πρόνοια, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών ε) Παίρνουν μέτρα για να ενθαρρύνουν την τακτική ασφαλίσεων, και παίρνουν τα απαραίτητα μέτρα για να σχολική φοίτηση και τη μείωση του ποσοστούεξασφαλίσουν την πλήρη πραγματοποίηση του δικαιώ- εγκατάλειψης των σχολικών σπουδών.ματος αυτού, σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία τους. 2. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη παίρνουν όλα τα κατάλλη-2. Τα ωφελήματα, όπου είναι αναγκαία, πρέπει να δίνο- λα μέτρα για την εφαρμογή της σχολικής πειθαρχίαςνται, αφού ληφθούν υπόψη οι πόροι και η κατάσταση με τρόπο που να ταιριάζει στην αξιοπρέπεια του παι-του παιδιού και των προσώπων που έχουν αναλάβει διού ως ανθρώπινου όντος, και σύμφωνα με την πα-την ευθύνη της συντήρησής του, καθώς και κάθε άλλη ρούσα Σύμβαση.εκτίμηση σχετιζόμενη με την αίτηση παροχής ωφελη-μάτων που γίνεται από το παιδί ή για λογαριασμό του. 3. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη προάγουν και ενθαρρύ- νουν τη διεθνή συνεργασία στον τομέα της παιδείας,Άρθρο 27 με σκοπό να συμβάλουν κυρίως στην εξάλειψη της1. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναγνωρίζουν το δικαίωμα άγνοιας και του αναλφαβητισμού στον κόσμο και νακάθε παιδιού για ένα κατάλληλο επίπεδο ζωής που να διευκολύνουν την πρόσβαση στις επιστημονικές καιεπιτρέπει τη σωματική, πνευματική, ψυχική, ηθική και τεχνικές γνώσεις και στις σύγχρονες εκπαιδευτικέςκοινωνική ανάπτυξή του. μεθόδους. Για το σκοπό αυτόν, λαμβάνονται ιδιαίτερα υπόψη οι ανάγκες των υπό ανάπτυξη χώρων.2. Στους γονείς ή στα άλλα πρόσωπα που έχουν ανα-λάβει το παιδί ανήκει κατά κύριο λόγο η ευθύνη της Άρθρο 29εξασφάλισης μέσα στα όρια των δυνατοτήτων τους 1. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη συμφωνούν ότι η εκπαίδευ-και των οικονομικών μέσων τους, των απαραίτητων για ση του παιδιού πρέπει να αποσκοπεί:την ανάπτυξη του παιδιού συνθηκών ζωής. α) Στην ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού και στην πληρέστερη δυνατή ανάπτυξη των χαρι- 3. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη υιοθετούν τα κατάλληλα σμάτων του και των σωματικών και πνευματικών μέτρα, σύμφωνα με τις εθνικές τους συνθήκες και στο ικανοτήτων του.μέτρο των δυνατοτήτων τους, για να βοηθήσουν τους β) Στην ανάπτυξη του σεβασμού για τα δικαιώματα γονείς και τα άλλα πρόσωπα που είναι υπεύθυνα για 314

του ανθρώπου και τις θεμελιώδες ελευθερίες και οικητικά, κοινωνικά και εκπαιδευτικά μέτρα για να εξα- για τις αρχές που καθιερώνονται στο Χάρτη των σφαλίσουν την εφαρμογή του παρόντος άρθρου. Για Ηνωμένων Εθνών. το σκοπό αυτόν, και λαμβάνοντας υπόψη τις σχετικές γ) Στην ανάπτυξη του σεβασμού για τους γονείς διατάξεις των άλλων διεθνών οργάνων, τα Συμβαλλό- του παιδιού, την ταυτότητά του, τη γλώσσα του μενα Κράτη ειδικότερα: και τις πολιτιστικές του αξίες, καθώς και του σε- α) Ορίζουν ένα κατώτατο όριο ή κατώτατα όρια βασμού του για τις εθνικές αξίες της χώρας στην ηλικίας για την είσοδο στην επαγγελματική απα- οποία ζει, της χώρας από την οποία μπορεί να κα- σχόληση. τάγεται και για τους πολιτισμούς που διαφέρουν β) Προβλέπουν μια κατάλληλη ρύθμιση των ωραρί- από το δικό του. ων και των συνθηκών εργασίας. δ) Στην προετοιμασία του παιδιού για μια υπεύθυνη γ) Προβλέπουν κατάλληλες ποινές και άλλες κυρώ- ζωή σε μια ελεύθερη κοινωνία μέσα σε πνεύμα σεις, για να εξασφαλίσουν την αποτελεσματική κατανόησης, ειρήνης, ανοχής, ισότητας των φύ- εφαρμογή του παρόντος άρθρου. λων και φιλίας ανάμεσα σε όλους τους λαούς και τις εθνικιστικές, εθνικές και θρησκευτικές ομά- Άρθρο 33 δες και στα πρόσωπα αυτόχθονης καταγωγής. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη παίρνουν όλα τα κατάλληλα ε) Στην ανάπτυξη του σεβασμού για το φυσικό μέτρα, συμπεριλαμβανομένων νομοθετικών, διοικη- περιβάλλον. τικών, κοινωνικών και εκπαιδευτικών μέτρων, για να προστατεύσουν τα παιδιά από την παράνομη χρή-2. Καμία διάταξη του παρόντος άρθρου ή του άρθρου ση ναρκωτικών και ψυχοτρόπων ουσιών, όπως αυτές28 δε μπορεί να ερμηνευτεί με τρόπο που να θίγει την προσδιορίζονται στις σχετικές διεθνείς συμβάσεις, καιελευθερία των φυσικών ή νομικών προσώπων για τη για να εμποδίσουν τη χρησιμοποίηση των παιδιών στηνδημιουργία και τη διεύθυνση εκπαιδευτικών ιδρυμά- παραγωγή και την παράνομη διακίνηση αυτών των ου-των, υπό τον όρο ότι θα τηρούνται οι εκφρασμένες σιών.στην παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου αρχές καιότι η παρεχόμενη στα ιδρύματα αυτά εκπαίδευση θα Άρθρο 34είναι σύμφωνη με τις ελάχιστες προδιαγραφές που θα Τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναλαμβάνουν την υποχρέ-έχει ορίσει το Κράτος. ωση να προστατεύσουν το παιδί από κάθε μορφή σε- ξουαλικής εκμετάλλευσης και σεξουαλικής βίας. ΓιαΆρθρο 30 τον σκοπό αυτόν, τα Κράτη, ειδικότερα, παίρνουν όλαΣτα κράτη όπου υπάρχουν εθνικές, θρησκευτικές τα κατάλληλα μέτρα σε εθνικό, διμερές και πολυμερέςγλωσσικές μειονότητες ή πρόσωπα αυτόχθονης κατα- επίπεδο για να εμποδίσουν:γωγής, ένα παιδί αυτόχθονας ή που ανήκει σε μία από α) Την παρακίνηση ή τον εξαναγκασμό των παιδιών αυτές τις μειονότητες δε μπορεί να στερηθεί το δικαί- σε παράνομη σεξουαλική δραστηριότητα.ωμα να έχει τη δική του πολιτιστική ζωή, να πρεσβεύει β) Την εκμετάλλευση των παιδιών για πορνεία ή για και να ασκεί τη δική του θρησκεία ή να χρησιμοποιεί άλλες παράνομες σεξουαλικές δραστηριότητες.τη δική του γλώσσα από κοινού με τα άλλα μέλη της γ) Την εκμετάλλευση των παιδιών για την παραγω-ομάδας του. γή θεαμάτων ή υλικού πορνογραφικού χαρα- κτήρα.Άρθρο 311. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναγνωρίζουν στο παιδί το Άρθρο 35δικαίωμα στην ανάπαυση και στις δραστηριότητες του Τα Συμβαλλόμενα Κράτη παίρνουν όλα τα κατάλληλαελεύθερου χρόνου, στην ενασχόληση με ψυχαγωγικά μέτρα σε εθνικό, διμερές και πολυμερές επίπεδο γιαπαιχνίδια και δραστηριότητες που είναι κατάλληλες να εμποδίσουν την απαγωγή, την πώληση ή το δουλε-για την ηλικία του και στην ελεύθερη συμμετοχή στην μπόριο παιδιών, για οποιονδήποτε σκοπό και με οποια-πολιτιστική και καλλιτεχνική ζωή. δήποτε μορφή.2. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη σέβονται και προάγουν Άρθρο 36το δικαίωμα του παιδιού να συμμετέχει πλήρως στην Τα Συμβαλλόμενα Κράτη προστατεύουν το παιδί απόπολιτιστική και καλλιτεχνική ζωή και ενθαρρύνουν την κάθε άλλη μορφή εκμετάλλευσης επιβλαβή για οποια-προσφορά κατάλληλων και ίσων ευκαιριών για πολιτι- δήποτε πλευρά της ευημερίας του.στικές, καλλιτεχνικές και ψυχαγωγικές δραστηριότη-τες και για δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου. Άρθρο 37 Τα Συμβαλλόμενα Κράτη επαγρυπνούν ώστε:Άρθρο 32 α) Κανένα παιδί να μην υποβάλλεται σε βασανιστή- 1. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναγνωρίζουν το δικαίωμα ρια ή σε άλλες σκληρές, απάνθρωπες ή εξευτελι-του παιδιού να προστατεύεται από την οικονομική εκ- στικές τιμωρίες ή μεταχείριση. Θανατική ποινή μετάλλευση και από την εκτέλεση οποιασδήποτε ερ- ή ισόβια κάθειρξη χωρίς δυνατότητα απελευθέ- γασίας που ενέχει κινδύνους ή που μπορεί να εκθέσει ρωσης δεν πρέπει να απαγγέλλονται για παρα-σε κίνδυνο την εκπαίδευσή του ή να βλάψει την υγεία βάσεις, τις οποίες έχουν διαπράξει πρόσωπατου ή τη σωματική, πνευματική, ψυχική, ηθική ή κοινω- κάτω των δεκαοκτώ ετών.νική ανάπτυξή του. β) Κανένα παιδί να μη στερείται την ελευθερία του κατά τρόπο παράνομο ή αυθαίρετο. Η σύλληψη, 2. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη παίρνουν νομοθετικά, δι- κράτηση ή φυλάκιση ενός παιδιού πρέπει να είναι 315

σύμφωνη με το νόμο, να μην αποτελεί παρά ένα Άρθρο 40 έσχατο μέτρο και να είναι της μικρότερης δυνα- 1. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναγνωρίζουν σε κάθε παι- τής χρονικής διάρκειας. δί ύποπτο, κατηγορούμενο ή καταδικασμένο για παρά- γ) Κάθε παιδί που στερείται την ελευθερία να αντι- βαση του ποινικού νόμου το δικαίωμα σε μεταχείριση μετωπίζεται με ανθρωπισμό και με τον οφειλόμε- που να συνάδει με το αίσθημα της αξιοπρέπειας του νο στην αξιοπρέπεια του ανθρώπου σεβασμό, και και της προσωπικής αξίας, που να ενισχύει το σεβασμό κατά τρόπο που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις της ηλικίας του. Ειδικότερα, κάθε παιδί που στε- ελευθερίες των άλλων και που να λαμβάνει υπόψη την ρείται την ελευθερία θα χωρίζεται από τους ενή- ηλικία του, καθώς και την ανάγκη για επανένταξη στην λικες, εκτός εάν θεωρηθεί ότι είναι προτιμότερο κοινωνία και την ανάληψη από το παιδί ενός εποικοδο- να μη γίνει αυτό για το συμφέρον του παιδιού, και μητικού ρόλου στην κοινωνία. έχει το δικαίωμα να διατηρήσει την επαφή με την οικογένειά του δι’ αλληλογραφίας και με επι- 2. Για τον σκοπό αυτόν, και λαμβάνοντας υπόψη τις σκέψεις, εκτός εξαιρετικών περιστάσεων. σχετικές διατάξεις των διεθνών οργάνων, τα Συμβαλ- δ) Τα παιδιά που στερούνται την ελευθερία τους να λόμενα Κράτη επαγρυπνούν ιδιαίτερα ώστε: έχουν το δικαίωμα για ταχεία πρόσβαση σε νο- α) Κανένα παιδί να μην καθίσταται ύποπτο, να μην μική ή σε άλλη κατάλληλη συμπαράσταση, κα- κατηγορείται και να μην καταδικάζεται για παρά- θώς και το δικαίωμα να αμφισβητούν τη νομιμό- βαση του ποινικού νόμου λόγω πράξεων ή παρα- τητα της στέρησης της ελευθερίας τους ενώπιον λείψεων, που δεν απαγορεύονται από το εθνικό ενός δικαστηρίου ή μιας άλλης αρμόδιας, ανε- ή διεθνές δίκαιο κατά το χρόνο που διαπράχθη- ξάρτητης και αμερόληπτης αρχής, και για τη καν. λήψη μιας ταχείας απόφασης πάνω σ’ αυτό το β) Κάθε παιδί ύποπτο ή κατηγορούμενο για παράβα- ζήτημα. ση του ποινικού νόμου να έχει τουλάχιστον το δι- καίωμα στις ακόλουθες εγγυήσεις:Άρθρο 38 I) Να θεωρείται αθώο μέχρι να αποδειχθεί νόμι-1. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναλαμβάνουν την υπο- μα η ενοχή του.χρέωση να σέβονται και να διασφαλίζουν το σεβασμόστους κανόνες του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου II) Να ενημερώνεται χωρίς καθυστέρηση και που εφαρμόζονται σε αυτά σε περίπτωση ένοπλης απευθείας για τις εναντίον του κατηγορίες σύρραξης, και των οποίων η προστασία επεκτείνεται ή, κατά περίπτωση, μέσω των γονέων του ή στα παιδιά. των νόμιμων εκπροσώπων του και να έχει νο- μική ή οποιαδήποτε άλλη κατάλληλη συμπα- 2. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη παίρνουν όλα τα δυνα- ράσταση για την προετοιμασία και την πα- τά μέτρα για να διασφαλίσουν ότι τα πρόσωπα κάτω ρουσίαση της υπεράσπισής του.των δεκαπέντε ετών, δεν θα συμμετέχουν άμεσα στιςεχθροπραξίες. III) Να κρίνεται η υπόθεσή του χωρίς καθυστέρη- ση από μια αρμόδια, ανεξάρτητη και αμερό-3. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη απέχουν από την επιστρά- ληπτη αρχή ή δικαστικό σώμα, σύμφωνα μετευση στις ένοπλες δυνάμεις τους κάθε προσώπου μια δίκαιη κατά το νόμο διαδικασία με την πα-κάτω των δεκαπέντε ετών. Κατά την επιστράτευση ρουσία ενός νομικού ή άλλου συμβούλου καιανάμεσα σε πρόσωπα άνω των δεκαπέντε ετών αλλά την παρουσία των γονέων του ή των νόμιμωνκάτω των δεκαοκτώ ετών, τα Συμβαλλόμενα Κράτη εκπροσώπων του, εκτός αν αυτό θεωρηθείπροσπαθούν να δίνουν προτεραιότητα στα πρόσωπα αντίθετο προς το συμφέρον του παιδιού, λόγωμεγαλύτερης ηλικίας. κυρίως της ηλικίας ή της κατάστασής του.4. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη, σύμφωνα με την υποχρέ- IV) Να μην υποχρεώνεται να καταθέσει ως μάρτυ-ωση που έχουν, δυνάμει του διεθνούς ανθρωπιστικού ρας ή να ομολογήσει την ενοχή του, να υπο- δικαίου, να προστατεύουν τον άμαχο πληθυσμό σε πε- βάλλει ερωτήσεις το ίδιο ή μέσω άλλου στουςρίπτωση ένοπλης σύρραξης, παίρνουν όλα τα δυνατά μάρτυρες κατηγορίας και να επιτυγχάνει τηνμέτρα για την προστασία και την φροντίδα των παι- παράσταση και την εξέταση μαρτύρων υπερά-διών, που θίγονται από την ένοπλη σύρραξη. σπισης κάτω από συνθήκες ισότητας.Άρθρο 39 V) Εάν κριθεί ότι παρέβη τον ποινικό νόμο, ναΤα Συμβαλλόμενα Κράτη παίρνουν όλα τα κατάλληλα μπορεί να προσφύγει κατ’ αυτής της απόφα-μέτρα για να διευκολύνουν τη σωματική και ψυχολογι- σης και κατά οποιουδήποτε μέτρου που λή-κή ανάρρωση και την κοινωνική επανένταξη κάθε παι- φθηκε ως συνέπεια αυτής ενώπιον μιας ανώ- διού θύματος: οποιασδήποτε μορφής παραμέλησης, τερης αρμόδιας, ανεξάρτητης και αμερόλη- εκμετάλλευσης ή κακοποίησης, βασανισμού ή κάθε πτης αρχής ή δικαστικού σώματος, σύμφωνα άλλης μορφής σκληρής, απάνθρωπης ή εξευτελιστι- με το νόμο.κής μεταχείρισης ή τιμωρίας ή ένοπλης σύρραξης. Ηανάρρωση αυτή και η επανένταξη γίνονται μέσα σε πε- VI) Να έχει τη δωρεάν βοήθεια ενός διερμηνέα, ριβάλλον, που ευνοεί την υγεία, τον αυτοσεβασμό και σε περίπτωση που δεν καταλαβαίνει ή δε μι-την αξιοπρέπεια του παιδιού. λάει τη γλώσσα που χρησιμοποιείται. 316

VII) Να αντιμετωπίζεται η ιδιωτική του ζωή με στική ψηφοφορία από έναν κατάλογο προσώπων που απόλυτο σεβασμό σε όλα τα στάδια της δια- υποβάλλουν τα Συμβαλλόμενα Κράτη. Κάθε Συμβαλ- δικασίας. λόμενο Κράτος έχει τη δυνατότητα να υποδεικνύει έναν υποψήφιο από τους υπηκόους του.3. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη προσπαθούν να προαγά-γουν τη θέσπιση νόμων, διαδικασιών, αρχών και θε- 4. Η διεξαγωγή των πρώτων εκλογών θα γίνει το αργό-σμών εφαρμοζόμενων ειδικώς στα παιδιά που είναι τερο έξι μήνες μετά την ημερομηνία έναρξης ισχύοςύποπτα, κατηγορούμενα ή καταδικασμένα για παρά- της παρούσας Σύμβασης. Στη συνέχεια οι εκλογές θαβαση του ποινικού νόμου και ιδιαίτερα: γίνονται κάθε δυο χρόνια. Τέσσερις τουλάχιστον μή- νες πριν από την ημερομηνία κάθε εκλογής ο Γενικός α) Τη θέσπιση ενός ελάχιστου ορίου ηλικίας κάτω Γραμματέας του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών κα- απ’ το οποίο τα παιδιά θα θεωρούνται ότι δεν λεί γραπτώς τα Συμβαλλόμενα Κράτη να προτείνουν έχουν την ικανότητα παράβασης του ποινικού τους υποψηφίους τους εντός δυο μηνών. Στη συνέχεια, νόμου. ο Γενικός Γραμματέας ετοιμάζει έναν κατάλογο με τα β) Την εισαγωγή μέτρων, εφόσον αυτό είναι δυνα- ονόματα όλων των υποψηφίων σε αλφαβητική σειρά, τόν και ευκταίο, για την αντιμετώπιση τέτοιων αναφέροντας τα Συμβαλλόμενα Κράτη που έχουν υπο- παιδιών, χωρίς ανάγκη προσφυγής στη δικαιοσύ- δείξει αυτούς και τον υποβάλλει στα Συμβαλλόμενα νη, με την προϋπόθεση βέβαια ότι τηρείται ο από- στην παρούσα Σύμβαση Κράτη. λυτος σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα και στις νόμιμες εγγυήσεις. 5. Οι εκλογές γίνονται κατά τις συνόδους των Συμβαλ- λόμενων Κρατών, οι οποίες συγκαλούνται από το Γενι-4. Μια σειρά διατάξεων σχετικών κυρίως με την επι- κό Γραμματέα στην έδρα του Οργανισμού Ηνωμένωνμέλεια, την καθοδήγηση και την επιτήρηση, τους συμ- Εθνών. Στις συνόδους αυτές, κατά τις οποίες η απαρ-βούλους, τη δοκιμασία, την τοποθέτηση σε οικογένεια, τία σχηματίζεται από τα δυο τρίτα των Συμβαλλόμενωντα προγράμματα γενικής και επαγγελματικής εκπαί- Κρατών, εκλέγονται μέλη της Επιτροπής εκείνοι πουδευσης και τις άλλες εναλλακτικές δυνατότητες πλην έλαβαν το μεγαλύτερο αριθμό ψήφων και την απόλυτητης επιμέλειας, θα εξασφαλίζει στα παιδιά μια μετα- πλειοψηφία από τους παρόντες και ψηφίσαντες εκ-χείριση που να εγγυάται την ευημερία τους και που να προσώπους των Συμβαλλόμενων Κρατών.είναι ανάλογη και με την κατάστασή τους και με τηνπαράβαση. 6. Τα μέλη της Επιτροπής εκλέγονται για χρονική περί- οδο τεσσάρων ετών. Είναι επανεκλέξιμα εάν προταθείΆρθρο 41 εκ νέου η υποψηφιότητά τους. Η θητεία πέντε μελώνΚαμιά από τις διατάξεις της παρούσας Σύμβασης δε από τα εκλεγμένα κατά την πρώτη εκλογή λήγει μετάθίγει διατάξεις ευνοϊκότερες για την πραγματοποίηση τη συμπλήρωση δύο ετών. Τα ονόματα των πέντε αυ-των δικαιωμάτων του παιδιού και οι οποίες είναι δυνα- τών μελών επιλέγονται με κλήρο από τον πρόεδρο τηςτόν να περιέχονται: συνόδου, αμέσως μετά από την πρώτη εκλογή. α) Στη νομοθεσία ενός Συμβαλλόμενου Κράτους ή β) Στο ισχύον για το Κράτος αυτό διεθνές δίκαιο. 7. Σε περίπτωση θανάτου ή παραίτησης ενός μέλους της Επιτροπής, ή εάν, για έναν οποιονδήποτε άλλοΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ λόγο, ένα μέλος δηλώσει ότι δε μπορεί πλέον να ασκείΆρθρο 42 τα καθήκοντα του στα πλαίσια της Επιτροπής, το Συμ-Τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναλαμβάνουν να κάνουν ευ- βαλλόμενο Κράτος, που είχε υποδείξει αυτό το μέλος,ρέως γνωστές τόσο στους ενήλικες όσο και στα παι- διορίζει έναν άλλο εμπειρογνώμονα από τους υπηκό-διά, τις αρχές και τις διατάξεις της παρούσας Σύμβα- ους του, για να υπηρετήσει για το υπόλοιπο της θη-σης με δραστήρια και κατάλληλα μέσα. τείας, με την επιφύλαξη της έγκρισης της Επιτροπής.Άρθρο 43 8. Η Επιτροπή θεσπίζει η ίδια τον εσωτερικό κανονισμό1. Με σκοπό την έρευνα της προόδου που έχει συντε- της.λεστεί από τα Συμβαλλόμενα Κράτη σε σχέση με τηντήρηση των υποχρεώσεων, οι οποίες συμφωνήθηκαν 9. Η Επιτροπή εκλέγει τους αξιωματούχους της για μίαδυνάμει της παρούσας Σύμβασης, συγκροτείται Επι- περίοδο δύο ετών.τροπή για τα δικαιώματα του παιδιού, η οποία επιτελείτα καθήκοντα που ορίζονται παρακάτω. 10. Οι σύνοδοι της Επιτροπής συγκαλούνται κανονικά στην έδρα του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών ή σε2. Η Επιτροπή αποτελείται από δέκα εμπειρογνώμονες οποιονδήποτε άλλο κατάλληλο τόπο, που καθορίζεταιυψηλού ήθους και αναγνωρισμένης ικανότητας στον από την Επιτροπή.τομέα που καλύπτει η παρούσα Σύμβαση. Τα μέλη τηςεκλέγονται από τα Συμβαλλόμενα Κράτη ανάμεσα Η Επιτροπή συνέρχεται κανονικά κάθε χρόνο. Η διάρ-στους υπηκόους τους και συμμετέχουν υπό την ατο- κεια των συνόδων της καθορίζεται και τροποποιείται,μική τους ιδιότητα, αφού ληφθούν υπόψη η ανάγκη εάν είναι αναγκαίο από μια συνέλευση των Κρατών-εξασφάλισης δίκαιης γεωγραφικής κατανομής και τα Μελών στην παρούσα Σύμβαση, με την επιφύλαξη τηςκύρια νομικά συστήματα. έγκρισης από τη Γενική Συνέλευση.3. Η εκλογή των μελών της Επιτροπής γίνεται με μυ- 11. Ο Γενικός Γραμματέας του Οργανισμού των Ηνωμέ- 317

νων Εθνών θέτει στη διάθεση της Επιτροπής το απα- των Ηνωμένων Εθνών για την παιδική ηλικία και άλ-ραίτητο προσωπικό και τις εγκαταστάσεις για την απο- λους αρμόδιους οργανισμούς, τους οποίους κρίνειτελεσματική εκτέλεση των καθηκόντων που της έχουν κατάλληλους, να παράσχουν ειδικευμένες γνώμεςανατεθεί, δυνάμει της παρούσας Σύμβασης. για την εφαρμογή της Σύμβασης στους τομείς που ανήκουν στις αντίστοιχες αρμοδιότητές τους. Μπο-12. Τα μέλη της Επιτροπής που συγκροτήθηκε δυνάμει ρεί να καλεί τις ειδικευμένες οργανώσεις, το Ταμείοτης παρούσας Σύμβασης εισπράττουν, με την έγκριση των Ηνωμένων Εθνών για την παιδική ηλικία καιτης Γενικής Συνέλευσης, απολαβές από τους πόρους άλλα όργανα των Ηνωμένων Εθνών να της υποβά-του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών, σύμφωνα με λουν εκθέσεις για την εφαρμογή της Σύμβασηςτους όρους και τις προϋποθέσεις που ορίζει η Γενική στους τομείς που ανήκουν στο πεδίο δραστηριότη- Συνέλευση. τάς τους. β) Η Επιτροπή διαβιβάζει, εάν το κρίνει αναγκαίο, στιςΆρθρο 44 ειδικευμένες οργανώσεις, στο Ταμείο των Ηνωμέ-1. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναλαμβάνουν την υπο- νων Εθνών για την παιδική ηλικία και στους άλλουςχρέωση να υποβάλλουν στην Επιτροπή, μέσω του Γενι- αρμόδιους οργανισμούς κάθε έκθεση των Συμβαλ-κού Γραμματέα του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών, λόμενων Κρατών που περιέχει ένα αίτημα ή υποδει-εκθέσεις σχετικά με τα μέτρα που έχουν υιοθετήσει κνύει μια ανάγκη για τεχνική συμβουλή ή βοήθεια,για την ενεργοποίηση των δικαιωμάτων που αναγνωρί- μαζί με τις παρατηρήσεις και τις προτάσεις της επι-ζονται στην παρούσα Σύμβαση, καθώς και σχετικά με τροπής, εάν υπάρχουν, σχετικά με το παραπάνω αί-την πρόοδο που σημειώθηκε ως προς την απόλαυση τημα ή υπόδειξη.αυτών των δικαιωμάτων: γ) Η Επιτροπή μπορεί να συστήσει στη Γενική Συνέ- α) Εντός των δύο πρώτων ετών από την έναρξη ισχύ- λευση να ζητήσει από το Γενικό Γραμματέα να ανα- ος της παρούσας Σύμβασης για κάθε Συμβαλλό- λάβει για λογαριασμό της μελέτες πάνω σε ειδικά μενο Κράτος. θέματα, σχετικά με τα δικαιώματα του παιδιού. β) Κατόπιν, κάθε πέντε χρόνια. δ) Η Επιτροπή μπορεί να κάνει υποδείξεις και συστά- σεις γενικής φύσεως βασισμένες στις πληροφορίες2. Οι εκθέσεις που συντάσσονται σε εφαρμογή του πα- που έχει δεχτεί κατ’ εφαρμογήν των άρθρων 44 καιρόντος άρθρου, πρέπει να επισημαίνουν τους παράγο- 45 της παρούσας Σύμβασης. Οι υποδείξεις αυτές ντες και τις δυσκολίες, εάν υπάρχουν, που εμποδίζουν και οι συστάσεις γενικής φύσεως διαβιβάζονται σετα Συμβαλλόμενα Κράτη να τηρήσουν πλήρως τις υπο- κάθε ενδιαφερόμενο Συμβαλλόμενο Κράτος καιχρεώσεις που προβλέπονται στην παρούσα Σύμβαση. αναφέρονται στη Γενική Συνέλευση, μαζί με τις πα-Πρέπει επίσης να περιέχουν επαρκείς πληροφορίες, ρατηρήσεις των Συμβαλλόμενων Κρατών μερών για να δώσουν στην Επιτροπή μια ακριβή εικόνα της όπου υπάρχουν.εφαρμογής της Σύμβασης στην εν λόγω χώρα. ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ3. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη τα οποία έχουν υποβάλει Άρθρο 46στην Επιτροπή μια αρχική πλήρη έκθεση, δεν χρειάζε- Η παρούσα Σύμβαση είναι ανοιχτή για υπογραφή σεται να επαναλάβουν στις επόμενες εκθέσεις που υπο- όλα τα Κράτη.βάλλουν, σύμφωνα με το εδάφιο β’ της παραγράφου 1του παρόντος άρθρου, τις βασικές πληροφορίες που Άρθρο 47έχουν ήδη κοινοποιήσει. Η παρούσα Σύμβαση υποβάλλεται σε επικύρωση. Τα έγγραφα της επικύρωσης θα κατατεθούν στο Γενικό4. Η Επιτροπή μπορεί να ζητά από τα Συμβαλλόμενα Γραμματέα του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών.Κράτη συμπληρωματικές πληροφορίες σχετικές, μετην εφαρμογή της Σύμβασης. Άρθρο 48 Η παρούσα Σύμβαση είναι ανοιχτή για προσχώρηση5. Η Επιτροπή υποβάλλει κάθε δυο χρόνια στη Γενική οποιουδήποτε Κράτους. Τα έγγραφα της προσχώρη-Συνέλευση, μέσω του Κοινωνικού και Οικονομικού Συμ- σης θα κατατεθούν στο Γενικό Γραμματέα του Οργανι-βουλίου, εκθέσεις για τις δραστηριότητές της. σμού των Ηνωμένων Εθνών.6. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη καθιστούν ευρέως προσι- Άρθρο 49τές τις εκθέσεις τους στο κοινό της χώρας τους. 1. Η παρούσα Σύμβαση θα αρχίσει να ισχύει την τρι- ακοστή ημέρα μετά από την ημερομηνία κατάθεσηςΆρθρο 45 στο Γενικό Γραμματέα του Οργανισμού των ΗνωμένωνΓια την προώθηση της αποτελεσματικής εφαρμογής Εθνών του εικοστού εγγράφου επικύρωσης ή προσχώ-της Σύμβασης και για την ενθάρρυνση της διεθνούς ρησης.συνεργασίας στο πεδίο το οποίο καλύπτει η Σύμβαση: 2. Για κάθε Κράτος που επικυρώνει την παρούσα Σύμ-α) Οι ειδικοί οργανισμοί, το ταμείο των Ηνωμένων βαση ή προσχωρεί σε αυτήν μετά την κατάθεση του Εθνών για την παιδική ηλικία* και άλλα όργανα των εικοστού εγγράφου επικύρωσης ή προσχώρησης, η Ηνωμένων Εθνών έχουν το δικαίωμα να εκπροσω- Σύμβαση θα αρχίσει να ισχύει την τριακοστή ημέρα πούνται κατά την εξέταση της εφαρμογής των δια- μετά από την ημερομηνία κατάθεσης από το Κράτος τάξεων της παρούσας Σύμβασης, οι οποίες εμπί- αυτό του δικού του εγγράφου επικύρωσης ή προσχώ- πτουν στην αρμοδιότητά τους. Η Επιτροπή μπορεί ρησης. να καλέσει τις ειδικευμένες οργανώσεις, το Ταμείο 318

Άρθρο 50 Άρθρο 541. Κάθε Συμβαλλόμενο Κράτος μπορεί να προτείνει μιατροπολογία και να καταθέσει το κείμενό της στο Γενικό Το πρωτότυπο της παρούσας Σύμβασης, της οποίαςΓραμματέα του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών. Εν τα κείμενα στην αγγλική, αραβική, κινεζική, ισπανική,συνεχεία ο Γενικός Γραμματέας διαβιβάζει όλα τα σχέ- γαλλική και ρωσική γλώσσα έχουν την ίδια ισχύ, θαδια τροπολογιών στα Συμβαλλόμενα Κράτη ζητώντας κατατεθεί στο Γενικό Γραμματέα του Οργανισμού τωντους να του γνωρίζουν εάν επιθυμούν να συγκληθείδιάσκεψη των Συμβαλλόμενων Κρατών, με σκοπό να Ηνωμένων Εθνώνεξετάσουν και να τεθούν σε ψηφοφορία αυτά τα σχέ-δια. Εάν, εντός τεσσάρων μηνών από την ημερομηνίατης διαβίβασης αυτής, το ένα τρίτο τουλάχιστον τωνΣυμβαλλόμενων Κρατών κηρυχτεί υπέρ της σύγκλη-σης μιας τέτοιας διάσκεψης, ο Γενικός Γραμματέαςσυγκαλεί τη διάσκεψη υπό την αιγίδα του Οργανισμούτων Ηνωμένων Εθνών. Κάθε τροπολογία, που υιοθετεί-ται από την πλειοψηφία των παρόντων και ψηφισάντωνστη διάσκεψη Συμβαλλόμενων Κρατών, υποβάλλεταιγια έγκριση στη Γενική Συνέλευση.2. Κάθε τροπολογία, που υιοθετήθηκε σύμφωνα με τιςδιατάξεις της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου,αρχίζει να ισχύει όταν εγκριθεί από τη Γενική Συνέλευ-ση των Ηνωμένων Εθνών και γίνει δεκτή με πλειοψηφίατων δύο τρίτων των Συμβαλλόμενων Κρατών.3. Όταν μία τροπολογία αρχίσει να ισχύει έχει ανα-γκαστική ισχύ για τα Συμβαλλόμενα Κράτη που τηναποδέχτηκαν, ενώ τα υπόλοιπα Συμβαλλόμενα Κράτηπαραμένουν δεσμευμένα από τις διατάξεις της παρού-σας Σύμβασης και από όλες τις προηγούμενες τροπο-λογίες που έχουν αποδεχτεί.Άρθρο 511. Ο Γενικός Γραμματέας του Οργανισμού των Ηνωμέ-νων Εθνών θα δεχτεί και θα διαβιβάσει σε όλα τα Κρά-τη το κείμενο των επιφυλάξεων που έκαναν τα Κράτηκατά το χρόνο της επικύρωσης ή της προσχώρησης.2. Δεν επιτρέπεται καμία επιφύλαξη, που είναι ασυμβί-βαστη με το αντικείμενο και το σκοπό της παρούσαςΣύμβασης.Οι επιφυλάξεις μπορούν να αποσυρθούν ανά πάσαστιγμή με γνωστοποίηση προς το Γενικό Γραμματέατου Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών, ο οποίος ενη-μερώνει γι’ αυτό όλα τα Συμβαλλόμενα στη ΣύμβασηΚράτη. Η γνωστοποίηση παράγει τα αποτελέσματάτης από την ημερομηνία κατά την οποία παρελήφθηαπό το Γενικό Γραμματέα.Άρθρο 52Κάθε Συμβαλλόμενο Κράτος μπορεί να καταγγείλειτην παρούσα Σύμβαση με γραπτή γνωστοποίηση προςτο Γενικό Γραμματέα του Οργανισμού των ΗνωμένωνΕθνών. Η καταγγελία παράγει τα αποτελέσματα τηςένα χρόνο μετά από την ημερομηνία κατά την οποία ηγνωστοποίηση παρελήφθη από το Γενικό Γραμματέα.Άρθρο 53Ο Γενικός Γραμματέας του Οργανισμού των ΗνωμένωνΕθνών ορίζεται θεματοφύλακας της παρούσας Σύμβα-σης. 319

Γλωσσάριο γορεύει τις διακρίσεις ενάντια στις γυναίκες και υπο-των Ανθρωπίνων χρεώνει τις κυβερνήσεις να λάβουν θετικές δράσειςΔικαιωμάτων για να προάγουν την ισότητα των γυναικών.Σημείωση: Οι όροι αυτού του γλωσ- Σύμβαση για την Εξάλειψη Όλων των Μορφών Φυλε-σάριου τονίζονται με έντονους τικών Διακρίσεων (Σύμβαση Φυλής, ΣΕΜΦΔ) (υιοθετή-χαρακτήρες στο κείμενο του θηκε το 1965, τέθηκε σε ισχύ το 1969) Σύμβαση προσ-COMPASITO. διορισμού και απαγόρευσης διακρίσεων βασισμένων στη φυλή.Θετική δράση: Η δράση που λαμβάνεται από μια κυ-βέρνηση ή ένα ιδιωτικό ίδρυμα προς αναπλήρωση των Σύμβαση για την Πρόληψη και την Τιμωρία τουδιακρίσεων που έγιναν στο παρελθόν στον τομέα της Εγκλήματος της Γενοκτονίας (Σύμβαση Γενοκτονίας,εκπαίδευσης ή της εργασίας. 1951) (υιοθετήθηκε το 1948, τέθηκε σε ισχύ το 1951): Διεθνής σύμβαση προσδιορισμού και απαγόρευσηςΑφρικάνικος Χάρτης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της γενοκτονίας – η πρώτη διεθνής συνθήκη των Ηνω-και των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Αφρικάνικη Σύμ- μένων Εθνών.βαση): Μια περιφερειακή συνθήκη για τα ανθρώπιναδικαιώματα, στην αφρικάνικη ήπειρο, η οποία υιοθετή- Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού (Σύμβασηθηκε από τον Οργανισμό Ενότητας της Αφρικής (OAU) για τα Παιδιά, ΣΔΠ) (υιοθετήθηκε το 1989, τέθηκε σετο 1981. ισχύ το 1990): Σύμβαση που θέτει πλαίσιο για ατομικά, πολιτιστικά, οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά δικαιώ-Αμερικάνικη Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ματα των παιδιών.(Αμερικάνικη Σύμβαση): Μια σύμβαση για τα ανθρώπι-να δικαιώματα, η οποία υιοθετήθηκε από τον Οργανι- Σύμβαση για τα Δικαιώματα Ατόμων με Αναπηρίεςσμό για τις Αμερικάνικες Πολιτείες (OAS) το 1969. Κα- (ΣΔΑΑ) (υιοθετήθηκε το 2006): η πρώτη επικύρωσηλύπτει τη Βόρεια, την Κεντρική και τη Νότιο Αμερική. των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ατόμων με αναπηρίες όλων των ειδών, περιλαμβανομένων των σωματικών καιΚωδικοποίηση, κωδικοποιώ: Η διαδικασία τυποποίη- των ψυχοκοινωνικών.σης νόμων ή δικαιωμάτων με έγγραφα μέσα. Συμβούλιο της Ευρώπης: Το Συμβούλιο της Ευρώπης,Συλλογικά Δικαιώματα: Τα δικαιώματα ομάδων να ιδρύθηκε το 1949, αποτελεί τον πρώτο ευρωπαϊκό δια-προστατεύουν τα συμφέροντα και την ταυτότητά τους κρατικό οργανισμό. Σήμερα, τα 48 κράτη μέλη καλύ-– ενίοτε αναφέρεται ως «δικαιώματα τρίτης γενιάς». πτουν κυριολεκτικά ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο. Αναζητά την ανάπτυξη κοινών δημοκρατικών και νομι-Σύμφωνο: Δεσμευτική συμφωνία μεταξύ κρατών – κών αρχών, βασισμένων στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση γιαχρησιμοποιείται ως συνώνυμο της σύμβασης και της τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.συνθήκης. Τα σημαντικότερα διεθνή σύμφωνα περί αν-θρωπίνων δικαιωμάτων, τα οποία έγιναν το 1966, είναι Διακήρυξη: Έγγραφο που αναφέρεται σε συμφωνημέ-το Διεθνές Σύμφωνο Ατομικών και Πολιτικών Δικαιω- νες αρχές και πρότυπα, η οποία όμως δεν είναι νομικάμάτων (ΔΣΑΠΔ) και το Διεθνές Σύμφωνο Οικονομικών, δεσμευτική. Συνέδρια του Ο.Η.Ε., όπως το ΣυνέδριοΚοινωνικών και Πολιτιστικών Δικαιωμάτων (ΔΣΟΚΠΔ). του Ο.Η.Ε. για τα ανθρώπινα δικαιώματα το 1993, στηΚαι τα δυο υιοθετήθηκαν το 1966 και τέθηκαν σε ισχύ Βιέννη και το Παγκόσμιο Συνέδριο για τις Γυναίκες,το 1976. στο Πεκίνο, το 1995, συνήθως παράγουν δυο τύπους διακηρύξεων: μια γραμμένη από τους κρατικούς εκ-Σύμβαση: Δεσμευτική συμφωνία μεταξύ κρατών – προσώπους και μια από μη κυβερνητικές οργανώσειςχρησιμοποιείται ως συνώνυμο του συμφώνου και της (ΜΚΟ). Η Γενική Συνέλευση του Ο.Η.Ε. συχνά εκδίδεισυνθήκης. Μια σύμβαση είναι ισχυρότερη από μια δι- σημαίνουσες, όμως νομικά μη δεσμευτικές διακηρύ-ακήρυξη καθώς είναι νομικά δεσμευτικό για τις κυβερ- ξεις.νήσεις που την επικυρώνουν. Όταν, για παράδειγμα, ηΓενική Συνέλευση του Ο.Η.Ε. υιοθετήσει μια σύμβαση, Διακήρυξη για τα Δικαιώματα του Παιδιού: Υιοθε-δημιουργεί διεθνείς κανόνες και πρότυπα. Όταν η Γε- τήθηκε από τη Γενική Συνέλευση του Ο.Η.Ε. το 1959,νική Συνέλευση του Ο.Η.Ε. υιοθετήσει μια σύμβαση, αυτό το μη δεσμευτικό εργαλείο θέτει σε δράση δέκατα Κράτη Μέλη μπορούν να επικυρώσουν τη σύμβαση, γενικές αρχές, οι οποίες μετέπειτα αποτέλεσαν τημετατρέποντας την σε διεθνή νόμο. βάση της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού (CRC), η οποία υιοθετήθηκε το 1989.Σύμβαση για την Εξάλειψη όλων των Μορφών Διακρί-σεων κατά των Γυναικών (Σύμβαση Γυναικών, ΣΕΜΔΓ) Να τεθεί σε ισχύ: η διαδικασία μέσω της οποίας μια(υιοθετήθηκε το 1979, τέθηκε σε ισχύ το 1981): Το πρώ- συνθήκη καθίσταται πλήρως δεσμευτική για τα κράτη,το νομικά δεσμευτικό διεθνές έγγραφο, το οποίο απα- τα οποία την έχουν επικυρώσει. Αυτό λαμβάνει χώρα όταν επιτευχθεί ο ελάχιστος αριθμός επικυρώσεων της συμφωνίας. Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Πρόληψη των Βασανι- στηρίων: Μια περιφερειακή συνθήκη για τα ανθρώπινα 320

δικαιώματα, η οποία υιοθετήθηκε το 1987 από το Συμ- την κοινωνία, το οποίο σχεδόν πάντα λειτουργεί με τιςβούλιο της Ευρώπης, η οποία αποσκοπεί στην πρόλη- γυναίκες να υποτιμούνται συγκριτικά με τους άντρες.ψη διαφόρων παραβάσεων κατά ανθρώπων που είναιπολιτικοί κρατούμενοι από μια δημόσια αρχή, σε μέρη Συμβάσεις της Γενεύης: Τέσσερις συνθήκες οι οποί-όπως φυλακές, κέντρα κράτησης ανηλίκων, αστυνο- ες υιοθετήθηκαν το 1949 υπό τη Διεθνή Επιτροπή τουμικοί σταθμοί, στρατόπεδα προσφύγων ή ψυχιατρικά Ερυθρού Σταυρού (ΔΕΕΣ) στη Γενεύη, της Ελβετίας.νοσοκομεία. Αυτές οι συνθήκες αναθεωρούν και επεκτείνουν αρχι- κές συνθήκες οι οποίες είχαν υιοθετηθεί το 1864 και τοΕυρωπαϊκή Σύμβαση για την Προστασία των Ανθρω- 1929. Εστιάζουν στη μεταχείριση και θεραπεία άρρω-πίνων Δικαιωμάτων και των Θεμελιωδών Ελευθερι- στων και πληγωμένων στρατιωτών και ναυτικών, αιχμα-ών. (Ευρωπαϊκή Σύμβαση, Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα λώτων πολέμου και πολιτών υπό εχθρικό έλεγχο.Ανθρώπινα Δικαιώματα, ΕΣΑΔ): Μια περιφερειακή συν-θήκη για τα ανθρώπινα δικαιώματα, η οποία υιοθετή- Γενοκτονία: Πράξεις που γίνονται με πρόθεση για κα-θηκε το 1950 από το Συμβούλιο της Ευρώπης. Όλα τα ταστροφή, ολόκληρης ή εν μέρει, μιας εθνικής, φυλε-κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης αποτελούν τικής ή θρησκευτικής ομάδας.μέλη της ΕΣΑΔ και τα νέα μέλη αναμένεται να επικυ-ρώσουν τη σύμβαση με την πρώτη ευκαιρία. Ανθρωπιστικό Δίκαιο: Το νομικό σώμα, βασισμένο κυρίως στις Συμβάσεις της Γενεύης, το οποίο προ-Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τον Πολιτισμό: (Υιοθετήθη- στατεύει συγκεκριμένα άτομα εν καιρώ ένοπλων συ-κε από το Συμβούλιο της Ευρώπης το 1954, τέθηκε γκρούσεων, βοηθάει θύματα και περιορίζει τις μεθό-σε ισχύ το 1955). Μια περιφερειακή συνθήκη η οποία δους και τα μέσα μάχης, με σκοπό τον περιορισμό τηςπαρέχει επίσημο πλαίσιο εργασίας του Συμβουλίου καταστροφής, της απώλειας ζωής και του αχρείαστουτης Ευρώπης, στα θέματα της εκπαίδευσης, του πο- ανθρώπινου πόνου.λιτισμού, της κληρονομιάς της νεολαίας και του αθλη-τισμού. Συμπληρωματικά της Ευρωπαϊκής Σύμβασης, Πλαίσιο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων: Το αναπτυσ-η Σύμβαση για τον Πολιτισμό αναζητά την προστασία σόμενο και αλληλένδετο σώμα διεθνών μέσων πουτου ευρωπαϊκού πολιτισμού και την ανάπτυξη κοινής προσδιορίζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και καταρτί-κατανόησης και εκτίμησης της πολιτισμικής διαφορε- ζουν μηχανισμούς προώθησης και προστασίας τους.τικότητας ανάμεσα σε διάφορους ανθρώπους. Εργαλεία για τα ανθρώπινα δικαιώματα: οποιοδήπο-Ευρωπαϊκός Κοινωνικός Χάρτης (υιοθετήθηκε από το τε τυπικό, γραπτό έγγραφο ενός ή πολλών κρατών τοΣυμβούλιο της Ευρώπης, το 1962, αναθεωρήθηκε το οποίο θέτει σε χρήση δικαιώματα ως μη δεσμευτικές1996): Μια περιφερειακή συνθήκη η οποία εγγυάται αρχές (μια διακήρυξη) ή κωδικοποιεί δικαιώματα τακοινωνικά και οικονομικά ανθρώπινα δικαιώματα – συ- οποία είναι νομικά δεσμευτικά για τα κράτη που τα επι-μπληρώνει την Ευρωπαϊκή Σύμβαση, η οποία απευθύ- κυρώνουν (μια σύμβαση, συμφωνία ή σύμφωνο).νεται κυρίως σε πολιτικά και ατομικά δικαιώματα. Αναφαίρετο: Αναφέρεται στα δικαιώματα τα οποίαΕξελισσόμενη δυναμικότητα: Μια αρχή που χρησιμο- ανήκουν σε κάθε άνθρωπο και δεν μπορούν να τουποιήθηκε στη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού αποστερηθούν υπό οποιεσδήποτε συνθήκες.(ΣΔΠ), η οποία προτείνει ενισχυμένη άσκηση των δι-καιωμάτων του παιδιού σε σχέση με την αυξανόμενη Αδιαίρετο: Αναφέρεται στην ίση σημαντικότητα τουγνωστικότητά του και τη συναισθηματική του ωριμό- κάθε νόμου ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ένα άτομο δετητα. μπορεί να στερηθεί ενός ανθρωπίνου δικαιώματος με την αιτιολογία του «λιγότερο σημαντικού» ή του «μηΔικαιώματα πρώτης γενιάς: ένας όρος που αναφέ- απαραίτητου».ρεται σε όλα τα ατομικά και πολιτικά ανθρώπινα δι-καιώματα, όπως το δικαίωμα ψήφου, στην έκφραση, Μη τυπική εκπαίδευση: Η δια βίου διαδικασία κατάστη θρησκεία, στις δίκαιες δίκες και στη ζωή. Το Διε- την οποία το κάθε άτομο αποκτά νοοτροπία, αξίες, δε-θνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώμα- ξιότητες και γνώσεις από τις εκπαιδευτικές επιρροέςτα (ΔΣΑΠΔ) κωδικοποιεί κυρίως αυτά τα δικαιώματα. και πηγές στο δικό του περιβάλλον και από τις καθη-Καθώς ο όρος υποδηλώνει μια ιεραρχία ατομικών και μερινές του εμπειρίες (π.χ. από την οικογένεια και τουςπολιτικών δικαιωμάτων, σε σχέση με τα δικαιώματα γείτονες, στη λαϊκή αγορά και τη βιβλιοθήκη, από ταδεύτερης γενιάς, ή τα οικονομικά και κοινωνικά δικαιώ- μέσα ενημέρωσης και το παιχνίδι).ματα, η χρήση του μειώνεται σταθερά. 321Τυπική Εκπαίδευση: το δομημένο εκπαιδευτικό σύ-στημα το οποίο ξεκινά από το δημοτικό σχολείο μέχριτο πανεπιστήμιο και περιλαμβάνει ειδικευμένα προ-γράμματα για τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση.Φύλο: Ένα κοινωνικό δόμημα το οποίο ενημερώνει γιατους ρόλους, τις νοοτροπίες, τις αξίες και τις σχέσειςτων αντρών και των γυναικών. Αν και το γένος προκαθο-ρίζεται από τη βιολογία, το φύλο προσδιορίζεται από

Χρήσιμες ΠηγέςΣημείωση: Τα ακόλουθα παρέχουν γενικές πληροφορίες για τα δικαιώματατων παιδιών. Παρόλα αυτά δεν είναι ένας περιεκτικός πίνακας. Βλέπε Κεφά-λαιο V, επιλεγμένα θέματα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, για πηγές σε συγκε-κριμένα θέματα.Action Aid: www.actionaid.orgAmnesty International: http://web.amnesty.orgBernard van Leer Foundation (BVLF): www.bernardvanleer.orgCoalition to Stop the Use of Child Soldiers (CSC): www.child-soldiers.orgChild Rights Information Network (CRIN): www.crin.org• Children as Partners Alliance: www.crin.org/childrenaspartners/• Focal Point on Sexual Exploitation of Children: www.crin.org/organisations/vieworg.asp?id=725• NGO Group for the Convention on the Rights of the Child: www.crin.org/NGOGroupforCRCChildren’s House: http://child-abuse.com/childhouse/Clearinghouse on International Developments in Child, Youth and Family Policies: www.childpolicyintl.orgChildnet International: www.childnet-int.orgChild Soldiers: www.childsoldiers.org/home/Child Workers in Asia (CWA): www.cwa.tnet.co.thCoalition to Stop the Use of Child Soldiers: www.child-soldiers.orgCompendium of Good Practises in Human Rights Education: www.hrea.org/compendiumCouncil of Europe: www.coe.int• Building Europe with and for Children: www.coe.int/children• Directorate of Youth and Sport: www.coe.int/youth• Education for Democratic Citizenship: www.coe.int/t/dg4/education/edc/default_EN.asp?• Human Rights Education Youth Resources: www.coe.int/compassConcerned for Working Children (CWC): www.workingchild.orgDefence for Children International (DCI): www.dci-is.orgEnabling Education Network: www.eenet.org.uk/Eurobarometer: www.gesis.org/en/data_service/eurobarometer/Euronet, The European Children’s Network: www.europeanchildrensnetwork.orgEuropean Forum for Child Welfare: www.efcw.orgEnd Child Prostitution, Child Pornography and the Trafficking of Children for Sexual Purposes:www.ecpat.netHandicap International: www.handicap-international.org/index.htmlHuman Rights Education Associates: www.hrea.org/Human Rights Internet: www.hri.ca/children/ThematicIndex.shtmlHuman Rights Information and Documentation System: www.huridocs.org/Human Rights Watch: http://hrw.orgHuman Rights Web: www.hrweb.orgInstitute for Research on Working Children (IREWOC): www.childlabour.net 322

International Catholic Child Bureau (BICE): www.bice.orgInternational Labour Organization, International Programme for the Elimination of Child Labour(ILO-IPEC): www.ilo.orgInternational Federation Terre des Hommes (IFTDH): www.terredeshommes.orgInternational Clearinghouse on Children, Youth and Media: www.nordicom.gu.se/clearinghouse.phpMedia Wise Trust: www.mediawise.org.ukMinority Rights Group International (MRG): www.minorityrights.orgOmbudsman for Children in Norway: www.barneombudet.noOpen Society Institute: www.osi.hu/Organisation Mondiale Contre la Torture (OMCT): www.omct.orgOxfam International Secretariat: www.oxfaminternational.orgPeople’s Movement for Human Rights Education: www.pdhre.org/Plan International Website: www.plan-international.orgRight to Education Project: www.right-to-education.orgSafe On Line Outreach (SOLO): www.safeonlineoutreach.comSave the Children Alliance: www.savethechildren.net• Save the Children Europe Group: www.savethechildren.net/alliance/where_we_work/europegrp_who.html• Save the Children Norway: www.reddbarna.no• Save the Children Sweden: www.rb.se• Save the Children UK (SCUK): www.savethechildren.org.ukSouth East European Child Rights Network (SEECRAN): www.seecran.orgUnderstanding Children’s Work: www.ucw-project.orgUNICEF: www.unicef.org• UNICEF CEE/CIS and Baltics Regional Website: www.unicef.org/programme/highlights/cee• UNICEF Child trafficking Research Hub: www.childtrafficking.org/• UNICEF Innocenti Research Centre: www.unicef-icdc.org• UNICEF Magic: www.unicef.org/magic/• UNICEF Voices of Youth: www.unicef.org/voy/• UNICEF Young People’s Media Network: http://ypmn.blogspot.com/2006_07_23_archive.htmlUnited Nations• UN Committee on the Rights of the Child: http://193.194.138.190/html/menu2/6/crc/• UN Committee on the Elimination of Racial Discrimination (CERD): www.ohchr.org/english/bodies/cerd/index.htm• UN CyberSchoolbus Global Teaching and Learing Project: http://cyberschoolbus.un.org/• UN Office of the High Commissioner for Human Rights: www.unhchr.ch• UN Special Rapporteur on the sale of children, child prostitution and child pornography: www.ohchr.org/english/issues/children/rapporteur/index.htmWar Child: www.warchild.orgWorld Bank:• Europe and Central Asia: http://lnweb18.worldbank.org/eca/eca.nsf• World Bank Youthink!: www.worldbank.org/html/schools/• World Bank Group Global Child Labour Programme:World Health Organization (WHO): www.who.int/en/World Vision International (WVI) Website: www.wvi.org/home.shtml 323

, – - – – 02.07.2007 » 03.06.2005 27.02.2006 15.06.2006 01.07.1999 27.02.2006 19.04.2007 19.04.2007 03.01.1976 23.03.1976 02.09.1990 03.09.1953 26.02.1965 01.02.1989– 324

, – - – – 02.07.2007 » 03.06.2005 27.02.2006 15.06.2006 01.07.1999 27.02.200619.04.2007 19.04.200703.01.1976 23.03.1976 02.09.1990 03.09.1953 26.02.1965 01.02.1989 325

SALES AGENTS FOR PUBLICATIONS OF THE COUNCIL OF EUROPEAGENTS DE VENTE DES PUBLICATIONS DU CONSEIL DE L’EUROPEBELGIUM/BELGIQUE Librairie Kléber POLAND/POLOGNELa Librairie Européenne - 1 rue des Francs Bourgeois Ars Polona JSCThe European Bookshop F-67000 STRASBOURG 25 Obroncow StreetRue de l’Orme, 1 Tel.: +33 (0)3 88 15 78 88 PL-03-933 WARSZAWAB-1040 BRUXELLES Fax: +33 (0)3 88 15 78 80 Tel.: +48 (0)22 509 86 00Tel.: +32 (0)2 231 04 35 E-mail: [email protected] Fax: +48 (0)22 509 86 10Fax: +32 (0)2 735 08 60 http://www.librairie-kleber.com E-mail: [email protected]: [email protected] http://www.arspolona.com.plhttp://www.libeurop.be GERMANY/ALLEMAGNE AUSTRIA/AUTRICHE PORTUGALJean De Lannoy UNO Verlag GmbH Livraria PortugalAvenue du Roi 202 Koningslaan August-Bebel-Allee 6 (Dias & Andrade, Lda.)B-1190 BRUXELLES D-53175 BONN Rua do Carmo, 70Tel.: +32 (0)2 538 43 08 Tel.: +49 (0)228 94 90 20 P-1200-094 LISBOAFax: +32 (0)2 538 08 41 Fax: +49 (0)228 94 90 222 Tel.: +351 21 347 42 82 / 85E-mail: [email protected] E-mail: [email protected] Fax: +351 21 347 02 64http://www.jean-de-lannoy.be http://www.uno-verlag.de E-mail: [email protected] http://www.livrariaportugal.ptCANADA GREECE/GRÈCERenouf Publishing Co. Ltd. Librairie Kau mann s.a. RUSSIAN FEDERATION/1-5369 Canotek Road Stadiou 28 FÉDÉRATION DE RUSSIEOTTAWA, Ontario K1J 9J3, Canada GR-105 64 ATHINAI Ves MirTel.: +1 613 745 2665 Tel.: +30 210 32 55 321 9a, Kolpacnhyi per.Fax: +1 613 745 7660 Fax.: +30 210 32 30 320 RU-101000 MOSCOWToll-Free Tel.: (866) 767-6766 E-mail: [email protected] Tel.: +7 (8)495 623 6839E-mail: [email protected] http://www.kau mann.gr Fax: +7 (8)495 625 4269http://www.renoufbooks.com E-mail: [email protected] HUNGARY/HONGRIE http://www.vesmirbooks.ruCZECH REPUBLIC/ Euro Info Service kft.RÉPUBLIQUE TCHÈQUE 1137 Bp. Szent István krt. 12. SPAIN/ESPAGNESuweco CZ, s.r.o. H-1137 BUDAPEST Mundi-Prensa Libros, s.a.Klecakova 347 Tel.: +36 (06)1 329 2170 Castelló, 37CZ-180 21 PRAHA 9 Fax: +36 (06)1 349 2053 E-28001 MADRIDTel.: +420 2 424 59 204 E-mail: [email protected] Tel.: +34 914 36 37 00Fax: +420 2 848 21 646 http://www.euroinfo.hu Fax: +34 915 75 39 98E-mail: [email protected] E-mail: [email protected]://www.suweco.cz ITALY/ITALIE http://www.mundiprensa.com Licosa SpADENMARK/DANEMARK Via Duca di Calabria, 1/1 SWITZERLAND/SUISSEGAD I-50125 FIRENZE Van Diermen Editions – ADECOVimmelskaftet 32 Tel.: +39 0556 483215 Chemin du Lacuez 41DK-1161 KØBENHAVN K Fax: +39 0556 41257 CH-1807 BLONAYTel.: +45 77 66 60 00 E-mail: [email protected] Tel.: +41 (0)21 943 26 73Fax: +45 77 66 60 01 http://www.licosa.com Fax: +41 (0)21 943 36 05E-mail: [email protected] E-mail: [email protected]://www.gad.dk MEXICO/MEXIQUE http://www.adeco.org Mundi-Prensa México, S.A. De C.V.FINLAND/FINLANDE Río Pánuco, 141 Delegacíon Cuauhtémoc UNITED KINGDOM/ROYAUME-UNIAkateeminen Kirjakauppa 06500 MÉXICO, D.F. The Stationery Office LtdPO Box 128 Tel.: +52 (01)55 55 33 56 58 PO Box 29Keskuskatu 1 Fax: +52 (01)55 55 14 67 99 GB-NORWICH NR3 1GNFIN-00100 HELSINKI E-mail: [email protected] Tel.: +44 (0)870 600 5522Tel.: +358 (0)9 121 4430 http://www.mundiprensa.com.mx Fax: +44 (0)870 600 5533Fax: +358 (0)9 121 4242 E-mail: [email protected]: [email protected] NETHERLANDS/PAYS-BAS http://www.tsoshop.co.ukhttp://www.akateeminen.com De Lindeboom Internationale Publicaties b.v. M.A. de Ruyterstraat 20 A UNITED STATES and CANADA/FRANCE NL-7482 BZ HAAKSBERGEN ÉTATS-UNIS et CANADALa Documentation française Tel.: +31 (0)53 5740004 Manhattan Publishing Company(di usion/distribution France entière) Fax: +31 (0)53 5729296 468 Albany Post Road124, rue Henri Barbusse E-mail: [email protected] CROTTON-ON-HUDSON, NY 10520, USAF-93308 AUBERVILLIERS CEDEX http://www.delindeboom.com Tel.: +1 914 271 5194Tél.: +33 (0)1 40 15 70 00 Fax: +1 914 271 5856Fax: +33 (0)1 40 15 68 00 NORWAY/NORVÈGE E-mail: [email protected]: [email protected] Akademika http://www.manhattanpublishing.comhttp://www.ladocumentationfrancaise.fr Postboks 84 Blindern N-0314 OSLO Tel.: +47 2 218 8100 Fax: +47 2 218 8103 E-mail: [email protected] http://www.akademika.no Council of Europe Publishing/Editions du Cons eil de l’Europe te: http://book.coe.int F-67075 Strasbourg CedexTel.: +33 (0)3 88 41 25 81 – Fax: +33 (0)3 88 41 39 10 – E-mail: [email protected] – Websi 326