lungjang

บันทึกภมู ปิ ญั ญา การปลกู ทเุ รียน โดย นายแจ้ง อินทมิ า ปราชญช์ มุ ชนบ้านไอรเ์ จี๊ยะ หมทู่ ี่ 5 ตาบลซากอ อาเภอศรสี าคร จังหวัดนราธวิ าส

บนั ทกึ ภมู ิปญั ญา การปลูกทุเรยี น โดย “ลุงแจ้ง” นายแจง้ อินทมิ า ปราชญ์ชุมชนบ้านไอรเ์ จ๊ยี ะ หมูท่ ี่ 5 ตาบลซากอ อาเภอศรีสาคร จงั หวดั นราธิวาส การปลูกทุเรียนให้ประสบผลสาเร็จน้ัน มีปัจจัยท่ีเก่ียวข้องหลายประการ ตั้งแต่การเร่ิมต้นท่ีควร ถูกต้องตามหลักวิชาการเพ่ือป้องกันปัญหายุ่งยากต่างๆ ที่เกิดขึ้นภายหลัง ส่ิงที่ควรพิจารณาก่อนตัดสินใจ ปลูก คอื พ้ืนทป่ี ลูกหรือการเลือกทาเลที่ปลูก ซง่ึ จะเกยี่ วข้องกับชนดิ ของดนิ และความอุดมสมบูรณ์ของดิน น้าที่ใช้, ทิศทางลมอุณหภูมิ, ปริมาณน้าฝน, แสงแดด, การขนส่งและการตลาด และพันธ์ุหรือชนิดของ ทเุ รยี นท่ีจะเลอื กนามาปลกู วิธดี ำเนินกำร ๑. คัดเลือกก่งิ พนั ธุ์ที่โต และแขง็ แรงสมบูรณ์ ๒. ขุดหลุมให้มีความกวา้ ง ๑ เมตร ลกึ ๑ เมตร ใชห้ ญา้ หรอื ฟางวางที่กน้ หลมุ ๓. ทับดินลงไปให้ได้ ๓ ชนั้ ท้ิงไวป้ ระมาณ ๑๕ วัน เพอ่ื ใหห้ ญ้าหรือฟางวางทกี่ น้ หลุมเน่า ๔. นาตน้ พนั ธ์ุทเ่ี ตรยี มไวล้ งไปในหลุมใหล้ กึ พอประมาณ ใช้ดนิ ปกคลมุ ๕. ทารม่ เงาให้กบั ต้นทเุ รียน และทาไม้ปักยดึ ตน้ ใหต้ รง ๖. ทุเรียนท่ลี งหลมุ ใหมค่ วรใหน้ ้า ๒ วัน : ๑ ครงั้ ฉดี ยาฮอรโ์ มนทางใบ สปั ดาหล์ ะ ๑ ครั้ง ๗. การให้ป๋ยุ ๖ เดือน : ๑ ครง้ั ๘. หลงั จาก ๕ ปี ทเุ รียนเริม่ ออกดอก ใหน้ ้ามากกว่าปกติเล็กน้อย ถา้ ใหน้ ้ามากเกิน ทุเรียน จะเปน็ แขนง ไมเ่ ปน็ ดอก ถ้าใหน้ าพอดี จะดจู ากกง่ิ ตน้ ทุเรียน เรยี กว่า “ แตกตาดอก ” ดอกจะ ได้พุ่งเป็นกระพวง เม่ือดอกโตใกล้บาน ให้น้าลดลงเล็กน้อยเพ่ือในการตัดผลได้ดี ถ้าให้น้ามากดอก ทุเรยี นที่บานจะหลุดลว่ ง

สภำพอำกำศ ทุเรียนสามารถขึ้นได้ตั้งแต่ภาคใต้ถึงภาคเหนือสุดของประเทศไทย แต่ ทุเรียนชอบอากาศร้อนมีความช้ืนในอากาศสูงจึงจะข้ึนได้ดี ถิ่นท่ีอากาศแบบนี้มักเป็นที่มีฝนตกชุก ราว 2,000 มิลลิเมตรต่อปี มีอุณหภูมิ 25-37 องศา การวางแนวหรือระยะการปลูกเพ่ือเป็นประโยชน์ อย่างยิ่งในการเจริญเติบโตของทุเรียน แสงแดด และทิศทางของลมมีความสาคัญมาก โบราณการปลูก ทุเรียนไม่มีการใช้สารเคมีใดๆต้องอาศัยธรรมชาติ แสงแดดช่วยในการป้องรักษาโรคพืชได้เป็นอย่างดี เช่น เชื้อราตามลาต้น หนอนกินต้น ลมก็เช่นเดียวกัน การผสมเกสรในฤดูท่ีทุเรียนดอกกาลังบาน \"ลม หนาว\" มีส่วนช่วยให้การผสมเกสรได้เป็นอย่างดี หลักหนึ่งที่ชาวสวนนนท์นิยมทาในอดีตก็คือการยกจากที่ นา ท่ีลุ่มเป็นสวนผลไม้ที่จะปลูกทุเรียนให้ได้ผลนั้น เป็นภูมิปัญญาท่ีมีประโยชน์มากในปัจจุบันคือการวาง แนวสวนตามตะวนั และวางระยะการปลกู ดิน การเลอื กดนิ และการปรับปรงุ ดินปลูกนบั วา่ เปน็ สงิ่ สาคัญเกี่ยวกับการเจริญเติบโตของ ต้นทุเรียน การปลุกทุเรียนลงในดินท่ีมีธาตุอาหารสมบูรณ์แล้วย่อมได้ประโยชน์ทั้งทางตรงและทางอ้อม หลายประการ เป็นท่ีดอนน้าท่วมไม่ถึงเพราะ ต้นทุเรียนไม่ชอบให้น้าแช่โคนเพราะรากต้องการอากาศ มาก หากถกู นา้ ท่วมเพยี งไม่กี่วันก็จะตาย นำ น้าเป็นปัจจัยท่ีสาคัญอย่างย่ิงทางการเกษตร เพราะเป็นสิ่งที่มีความจาเป็นต่อการ ดารงชีวติ และการเจรญิ เตบิ โตของพชื รวมทง้ั ขบวนการเปลี่ยนแปลงภายในของพชื อกี ดว้ ย นา้ เป็นตัวกลาง ในการลาเลียงอาหารจากรากไปสู่ใบเพ่ือปรุงอาหารโดยการสังเคราะห์แสงและนาอาหารที่สังเคราะห์แสง แล้วจากใบไปยังส่วนตา่ งๆ ของลาต้น ช่วยควบคุมอณุ หภูมขิ องต้นพชื ถา้ ขาดนา้ เสียแลว้ อาหารในดนิ หรือ ปุ๋ยท่ีใส่ลงไปจะไม่เป็นประโยชน์ต่อต้นไม้เลย การทาสวนทุเรียนต้องอาศัยน้าจากธรรมชาติเป็นส่วน ใหญ่ ควรเลือกพ้ืนทที่ ่ีอยู่ใกล้แมน่ ้า ลาคลอง ท่สี ามารถนาน้ามาใช้สะดวกในฤดูแล้ง กำรวำงระยะปลูกทุเรียน การวางระยะปลูกทุเรียน จาเป็นต้องมีการวางแผนผังการ ปลูกให้เหมาะสมกับสภาพพ้ืนที่ลักษณะดินและคุณสมบัติของดิน เพ่ือความเป็นระเบียบสะดวกในการ ปฏิบัติงานในสวน ตลอดจนทาให้ต้นไม้เจริญเติบโตดี ติดดอกออกผลท่ีมีคุณภาพ ก่อนที่จะปลูกจะต้อง เตรยี มแผนการไว้ลว่ งหนา้ เพอ่ื กนั การผดิ พลาดและต้องทาอย่างมแี ผนแน่นอน ไม่ปลูกแบบเดาสุม่ ไมพ่ อใจ ก็ขุดย้ายปลูกใหม่จะทาให้เสียเวลาและแรงงานโดยเปล่าประโยชน์ อาจใช้ระยะปลูก 8 - 12 เมตร แล้วแต่พันธุ์และความอุดมสมบูรณ์ของดิน ต้องคานึงถึงทรงพุ่มของแต่ละสายพันธุ์ ถ้าเป็น พันธห์ุ นกั กต็ อ้ งปลกู ให้ห่างออก แต่โดยมากมกั จะปลกู กันในระยะ 8-10 เมตร

กำรพรวนทเุ รยี นและกำรจดั รำก ทุเรียนเปน็ ตน้ ไมท้ ่ชี อบการถา่ ยเทอากาศในดินดี จะเห็นว่าถ้าดินแน่นเกินไปทุเรียนจะไม่เจริญ ในปีแรกการพรวนยังไม่จาเป็น เพราะดินยังโปร่งอยู่ ในปีที่ สองจงึ มีการพรวนประกอบกบั การจัดรากไปพรอ้ มๆ กนั โดยแบง่ โคกออกเป็น 2 ดา้ น คอ่ ยๆขุดดนิ ดา้ นหน่ึง ของโคกออกใหเ้ หลือแตร่ าก แล้วจัดรากทค่ี ดให้ตรง ท่ีไหนมรี ากใหญ่ๆหลายอันไปร่วมกัน กจ็ ับแยกไว้ทางที่ ไม่มรี าก เพ่อื ทีร่ ากจะไดห้ าอาหารจากหลายๆแห่ง ต้นทุเรียนทีม่ รี ากมากจะเป็นต้นทแ่ี ขง็ แรงเจรญิ เติบโตเร็ว ถ้ามีรากน้อย เช่น มีเพียง 1 หรือ 2 ราก ต้องผ่าราก ใช้ไม้ท่ีทาคล้ายรูปสิ่ว ผ่าจากปลายรากเข้าไปแล้วจับ แยกออก เม่ือจัดรากเรียบร้อยแล้วจึงวางกลางดินอาจจะใช้ดินเดิมหรือีท่ีมีวัชพืชจากที่อ่ืนก็ได้ ในปีต่อไปจึง จดั รากอีกด้านหนึ่ง รากทผ่ี ่าน้ันภายใน 15 วนั จะกลมเหมือนรากธรรมดา การจัดรากควรทาใน 2-3 ปแี รก หลังนั้นจากพรวนทุกปีเลือกพรวนต้นทีไม่เจริญเติบโตก่อน ส่วนต้นใดที่เจริญเติบโตอยู่ไม่ควรพรวน การ พรวนใช้พรวนขอบรอบนอกของโคกและให้ขยายออกไปทกปี ย่ิงพรวนลึกเท่าใดยิ่งดี เพ่ือกันรากต้นไม้อื่น เข้าแย่งอาหาร นาดินท่ีพรวนกลบเข้าหาโคนต้นทุเรียนท้ังก่อนใหญ่ๆ ไม่ต้องย่อย การพรวนควรทาก่อนฤดู ฝนสักเล็กน้อย กำรใส่ปุ๋ย โดยมากไม่นิยมใส่ปุ๋ยวิทยาศาสตร์และให้เหตุผลว่าการใส่ปุ๋ยทุเรียนจะต้องใส่ ติดต่อกันทุกปี ถ้าเว้นการให้ปุ๋ยจะทาให้ทุเรียนหยุดการเจริญเติบโตทันที ชาวสวนเชื่อวา่ การเพิ่มพืชวตั ถุใน ดินตามวิธีท่ีกล่าว ถือว่าเพียงพอแล้วสาหรับทุเรยี น และจะทาให้ทุเรียนเจริญเติบโตเสมอดีด้วย ถ้าได้มีการ ใส่ปุย๋ วทิ ยาศาสตร์บ้างภายหลังการพรวนและสาดเลนจากท้องร่องทับอีกคร้ังหน่ึง จะทาใหท้ เุ รียนเจริญงอก งามไดด้ กี ว่าทเี่ ปน็ อย่ใู นปจั จุบันน้ี มีสวนบางรายทาแล้วได้ผลดี กำรเดด็ ยอด ถ้าหากทเุ รยี นต้นใดสงู ชะลดู ไมไ่ ด้สัดส่วนตอ้ งรบี แก้ไขทนั ที เพราะขนื ปล่อยไว้จะ ทาใหต้ น้ ไมแ่ ข็งแรงหกั งา่ ยเมื่อถูกพายุ ให้ผลนอ้ ยไม่สะดวกต่อการค้าและเกบ็ ผลและอืน่ ๆ แกโ้ ดยการเดด็ ยอดออกเสยี 10-20 เซนติเมตร เพ่ือใหต้ น้ ทเุ รียนเจริญเติบโตทางดา้ นข้างและปรบั ปรุงสว่ นลา่ งของลาตน้ ถ้ามีต้นไมเ้ ชน่ ตน้ หมากหรือต้นไม้อนื่ ขึ้นมาขนาบควรพยามตดั ท้ิงลีละเลก็ ทลี ะน้อยจนกว่าทเุ รียนจะตน้ ใหญ่ วธิ ีดำเนินกำร ๑. คัดเลือกก่งิ พันธุ์ทโ่ี ต และแข็งแรงสมบูรณ์ ๒. ขดุ หลุมใหม้ คี วามกวา้ ง ๑ เมตร ลกึ ๑ เมตร ใช้หญ้าหรือฟางวางทีก่ ้นหลุม ๓. ทบั ดนิ ลงไปให้ได้ ๓ ช้นั ท้งิ ไวป้ ระมาณ ๑๕ วนั เพอ่ื ใหห้ ญา้ หรือฟางวางทกี่ น้ หลมุ เน่า ๔. นาต้นพนั ธุท์ ่ีเตรยี มไว้ลงไปในหลมุ ให้ลึกพอประมาณ ใช้ดินปกคลมุ ๕. ทารม่ เงาให้กบั ตน้ ทเุ รยี น และทาไมป้ ักยดึ ตน้ ให้ตรง ๖. ทุเรยี นที่ลงหลมุ ใหม่ควรให้นา้ ๒ วัน : ๑ คร้งั ฉีดยาฮอรโ์ มนทางใบ สปั ดาห์ละ ๑ คร้ัง ๗. การให้ปุ๋ย ๖ เดือน : ๑ คร้ัง ๘. หลังจาก ๕ ปี ทุเรียนเริ่มออกดอก ให้น้ามากกว่าปกติเล็กน้อย ถ้าให้น้ามากเกิน ทเุ รียน จะเป็นแขนง ไม่เป็นดอก ถ้าให้นาพอดี จะดูจากกิ่งต้นทุเรียน เรียกว่า “ แตกตาดอก ” ดอกจะได้พุ่งเป็นกระพวง เมื่อดอกโตใกล้บาน ให้น้าลดลงเล็กน้อยเพ่ือในการตัดผลได้ดี ถ้าให้น้ามากดอกทุเรียนทบ่ี านจะหลดุ ล่วง

ปัจจยั แหง่ ควำมสำเร็จของกำรปลกู ทเุ รยี น 1. ตอ้ งมีความตั้งใจ ใสใ่ จอยา่ งจรงิ จงั และทาในสิ่งท่ีรัก รักในสิ่งท่ีทา 2. ต้องจดบันทึกบัญชีต้นทุนอาชีพ ดูว่าขาดทุนกาไรอยู่ตรงไหน มีรายจ่ายในเร่ืองอะไรบ้าง หลัง ขายผลผลติ แลว้ เราจะต้องมาดตู ้นทุน ตอ้ งปรบั เปลย่ี นอะไรบา้ ง จะตอ้ งใช้บัญชีเป็นเครื่องมือใน การบริหารจัดการ 3. ปัจจัยที่สาคัญจะต้องคานึงถึง นอกจากต้นทุนแล้ว จะต้ององค์ความรู้ในการจัดการ เพราะ ทเุ รยี นอ่อนแอต่อโรค สภาพแวดล้อม ภมู อิ ากาศ ปจั จยั หลักคือแหล่งนา้ จาเป็นมาก ทุเรียนเป็น พืชท่ีตอ้ งการน้า ถา้ ไม่มแี หลง่ นา้ ธรรมชาติกต็ ้องขุดสระประจาสวน หนา้ แล้งต้องดูเรอ่ื งน้า สว่ น หน้าฝนจะตอ้ งดเู ร่ืองโรค