TẢN MẠN NHỮNG CHUYẾN ĐI

phố Quy Nhơn, trò chuyện với bác lái xe chính gốc Bình Định, tôi thấy được sự chân chất, thật thà và nhiệt tình của con người nơi đây. Cũng may, vốn đi nhiều nơi nên tôi nghe và trò chuyện rất thoải mái với anh tài xế - chứ vợ tôi thì chắc không hiểu gì. Hai bên đường, nhà cửa vắng vẻ, phải qua hơn chục cây số thì mới bắt đầu xuất hiện nhà dân, những cây dừa cao vút nằm dọc hai bên đường rủ bóng mát và mang đến cái mát lành cho mảnh đất nắng gió. Người dân bản địa với làn da rám nắng, hối hả trên đường phần nào nói lên sự vất vả của con người nơi đây. Trải qua hơn 30km chúng tôi cũng về đến khách sạn, một khách sạn ven biển không quá khang trang nhưng cũng đầy đủ tiện nghi và khiến cả nhà hài lòng. Sau khi nhận phòng, cả nhà nghỉ ngơi tắm rửa rồi cùng nhau bách bộ dọc con đường ven biển khám phá cuộc sống và con người nơi đây. Quy Nhơn là thành phố khá bé nhỏ, quang cảnh thành phố khá vắng vẻ, thỉnh thoảng có nhóm khách du lịch nói cười huyên náo, những hàng quán bên đường với đủ món từ bình dân đến hải sản đắt tiền. Từ bánh hỏi lòng heo, bánh xèo, nem lụi đến tôm hùm, bọ biển, cá thu cá chim… Tất cả hương vị hòa với gió biển lan tỏa khắp nơi như muốn níu chân du khách. Vậy vì sao vùng đất nơi đây là được gọi là xứ Nẫu. Nguồn gốc là do. Vùng Bình Định - Phú Yên không phân biệt rạch ròi cách phát âm, vậy nên “nậu” được đọc thành “nẩu” và sau này biến thành “nẫu”. Ngôn ngữ xứ Nẫu có nhiều từ rất độc đáo, đặc trưng không lẫn vào đâu được, cứ nghe đến “nẫu”, \"dzẫy ngheng\" (vậy nhé), \"dzẫy á\" (vậy đó) phát âm nặng trịch, chỉ thoảng qua cũng đủ khiến những người xứ Nẫu đi xa chất chứa niềm nhớ quê. 100

GHỀNH RÁNG - TIÊN SA VÀ MỘ THI SĨ HÀN MẶC TỬ Khám phá Quy Nhơn, 7/6/2019 Ngày thứ hai trên hành trình về thăm Xứ Nẫu - Quy Nhơn, chúng tôi đã cùng nhau ghé thăm địa danh nổi tiếng ngay sát thành phố Quy Nhơn - đó là Ghềnh Ráng và mộ thi sĩ Hàn Mặc Tử. Đến với Ghềnh Rắng thắp nén tâm hương trước mộ thi sĩ mà cảm thương cho thân phận tài hoa mệnh ngắn. Tưởng niệm thi sĩ biết bao câu thơ của thi sĩ như đang hiện về trước mắt tự lật giở những trang thơ một thời giấu trong ngăn cặp để rồi chợt thốt lên \"ở đây sương khói mờ nhân ảnh\" mà thấy cuộc đời thi sĩ như đã định sẵn trong những dòng thơ của người vậy. Sau vài phút tưởng niệm thi sĩ chúng ta tiếp tục hành trình xuống với Ghềnh Ráng để thăm bãi tắm Hoàng Hậu, Hòn Chồng... để khám phá những điều bí ẩn. Theo truyền thuyết, chuyện kể về một người con gái nổi tiếng vừa đẹp người vừa đẹp nết, xinh xắn lại thùy mị nết na. Nàng đem lòng yêu một chàng trai trong làng, hai người yêu nhau thắm thiết, cho đến một ngày viên quan huyện nhìn thấy nàng và bị sắc đẹp của nàng mê hoặc, hắn cho người theo dõi và tìm mọi cách để 101

chiếm đoạt được nàng. Nhưng nàng không hề yêu hắn, để giữ trọn được lòng thủy chung với người mình yêu, nàng khóc lạy cha mẹ và từ giã chàng trai rồi chạy trốn khỏi làng đến Quy Nhơn. Tên quan huyện thấy thế sai quân lính đuổi theo, khi đến Ghềnh Ráng – tên này do ngư dân đặt vì nơi này có nhiều ghềnh, khi tàu bè qua khu vực này thì thủy thủ phải làm sao cho giảm gió trong buồm đi để thuyền đi chậm lại nếu không dễ bị nước ngập vào tàu, trong nghề đi biển thao tác ấy gọi là ráng, tên Ghềnh Ráng từ đó mà ra – trời bỗng nổi sấm chớp, dông bão rất lớn làm núi đá bị nứt một khe lớn rồi cô gái biến mất tăm. Khi trời dừng bão và quang đãng trở lại thì khe núi ấy lại biến thành một dòng suối uốn lượn bên sườn núi. Còn chàng trai, khi hay tin người yêu mình bị mất tích nên đã chạy đi tìm kiếm khắp nơi, khi tới Ghềnh Ráng vào đêm tối chàng chỉ thấy hình ảnh của cô gái thoắt ẩn thoắt hiện, lúc thì mập mờ giữa làn sóng biển, lúc thì thướt tha trên rừng. Cũng kể từ đó, không biết chàng trai có theo cô gái không nhưng cứ khi nào chớp sáng lóe lên trên Ghềnh Ráng, người ta sẽ nghĩ cô gái trở về thăm người yêu năm xưa của mình. Có thể đó chính là lý do nơi đây còn được gọi là Ghềnh Ráng Tiên Sa. Sự tích thật cảm động về mối tình tuyệt đẹp! 102

KHÁM PHÁ THÁP ĐÔI HƯNG THẠNH - QUY NHƠN Về với Bình Định, tháng 6/2019 Tháp Đôi Quy Nhơn, Bình Định là công trình nghệ thuật, tôn giáo độc đáo được tạo ra từ trí tuệ và bàn tay tài hoa của người Chăm xưa, một nơi mà khi đến Quy Nhơn nhất định ta phải ghé qua để chiêm ngưỡng, để tìm hiểu và lưu lại cho mình những bức hình đầy ý nghĩa! Tháp đôi hay còn gọi là Tháp Hưng Thạnh là khu tháp của người Chăm Pa gồm có tháp phía Bắc và tháp phía Nam nằm cạnh nhau tọa lạc trên đường Trần Hưng Đạo ở thành phố Quy Nhơn. Đây là một khu tháp Chăm không quá lớn, cũng không đồ sộ và đẹp bằng một số khu tháp ở Nha Trang hay Ninh Thuận… nhưng cũng là một địa điểm rất nên đến bởi, cái đẹp của một công trình tháp Chăm nó nằm ở kiến trúc, ở lịch sử và ở nét văn hóa ở bên trong nó. Tháp Đôi được xây dựng vào khoảng thế kỉ thứ X đến thế kỉ XV và mới trùng tu lại vào những năm 1990. Thông thường, một 103

cụm tháp Chăm thường có 3 tháp nhưng vì một lý do nào đó, các nhà nghiên cứu cũng chưa tìm ra, mà cụm tháp ở đây chỉ có 2 tháp, tháp lớn cao 20m, tháp nhỏ cao 18m. Cả 2 tháp đều đã bị hư hại khá nhiều theo chiến tranh và năm tháng, đặc biệt là đều bị mất luôn phần chóp nên chúng ta sẽ thấy 2 tháp này trông là lạ so với các cụm tháp Chăm khác ở Nha Trang và Ninh Thuận. Điểm khác biệt của hai tòa tháo là ở kết cấu nền móng. Nếu tháp lớn móng được làm gừ khối đá khổng lồ thì tháp bé móng chỉ được xây từ gạch nhưng vẫn đảm bảo sự chắc chắn và kiên cố. Các góc tháp được trang trí bằng nhiều tượng chim thần Garuda, tạp chủng đầu voi mình sư tử và hình người ngồi có 6 hoặc 8 tay bằng đá theo tín ngưỡng của người Chăm. Tất cả đều được chạm khắc rất tinh xảo, sinh động. Bên trong tháp lớn thờ linh vật linga và yoni thông qua biểu tượng cối và chày giã gạo. Đến tháp đôi vào buổi sáng sớm khi mặt trời chưa lên cao hoặc buồi chiều khi trên đường từ Kỳ Co - Eo gió về là thời điểm lý tưởng nhất để chiêm ngưỡng và lưu lại những hình ảnh đẹp. Hình ảnh rất đặc trưng khiến tháp Đôi mang nét riêng của vùng đất Quy Nhơn - Bình Định đó chính là những cây dừa - loài cây biểu tượng - uốn lượn mềm mại làm cho tòa tháo vốn thô cứng trở nên mềm mai và nên thơ hơn. 104

EO GIÓ - VẺ ĐẸP THIÊN NHIÊN HÚT HỒN DU KHÁCH Hành trình đến Quy Nhơn, tháng 6/2019 Sau khi chinh phục đảo Kì Co và thỏa thích ngăms mây rắng biển xanh san hô kì vĩ. Gia đình tôi lại tiếp tục hành trình khám phá Eo Gió tại xã Nhơn Lý. Qua tìn hiểu và hỏi người dân địa phương chúng tôi được biết tên gọi Eo Gió bắt nguồn từ hình dáng địa lý của khu vực này, đứng từ trên các mỏm đá xung quanh nhìn xuống chúng ta sẽ thấy một eo biển nhỏ được che chắn bởi hai dãy núi như một vòng tay ôm gọn bãi biển tuyệt đẹp nơi đây. Trên cung đường đến Eo Gió, chúng ta sẽ ngỡ ngàng với phong cảnh núi non kỳ vỹ nên thơ, gió thổi vi vu cùng những bãi cát vàng óng cuộn nhẹ theo cơn gió tạo thành những đường vân uốn lượn tuyệt đẹp dọc theo hai bên đường. Eo Gió hoang sơ và kỳ vĩ không thua bất kỳ vùng biển nào ở miền Trung Việt Nam. Eo gió như chứa đựng điều kỳ diệu nằm giữa những rặng núi đá, mà mỗi chúng ta phải thật tinh tế, nhạy cảm và hòa mình với thiên nhiên mới có thể khám phá hết được. Chỉ có như vâhj chúng ta mới có cảm giác ngất ngây thú vị say mê với khung cảnh tuyệt mỹ đề mà trầm trồ trước những làn nước trong xanh và cũng bởi những vách núi đá cao với các 105

hình thù lạ mắt ôm trọn cả vùng biển, bởi cảm giác nằm trên những tảng đá, nghe gió biển thổi bên tai, bình yên không thể tả. Đặc biệt, ở Eo Gió còn có cung đường uống lượn men theo sườn núi, từ trên cao nhìn xuống như hình con rồng đang từ đình núi trườn xuống mặt biển. Được cùng với người yêu thương thong thả bách bộ trên con đường đó thì còn gì đẹp hơn thế nữa. Men theo hàng ngàn bậc thang với tay vịn an toàn, đẹp mắt và nổi bật với màu đỏ trắng giúp chúng ta chinh phục dần cảnh đẹp hai bên và bãi đá san hô quyến vĩ. Đi hết con đường là đến những tảng đá sừng sững nhô ra bờ biển, mọi người lom khom di chuyển xuống, tha hồ chụp ảnh và ngắm nhìn ra xa thỉnh thoảng có những con hải âu bay lượn, những con tàu xa xa đang đưa người ra Kỳ Co trải nghiệm. Nước biển Eo Gió không sâu, nước trong veo, xanh ri. Ngồi trên những tảng đá mà có thể nhìn xuyên tận đáy từng đám san hô đang như những nghệ nhân múa lụa đang đu đưa theo sóng biển. Đến Eo Gió, giữa trưa hè, điều thú vị nhất có lẽ là những cơn gió ào ào thổi từ biển vào mang theo hơi mát xua tan cái nắng nóng khắc nghiệt của mùa hè đỏ lửa. Đặt chân đến Eo Gió, càng thầy biển Việt Nam thật đẹp thật tuyệt vời, cũng là biển đó vậy mà mỗi nơi lại một vẻ. Điều đó làm cho mỗi chúng ta thêm yêu cuộc sống, yêu đất nước ta hơn! 106

THĂM NHÀ THỜ MẰNG LĂNG! Hành trình khám phá Phú Yên, 8/6/2019 Sau ba ngày khám phá và trải nghiệm vẻ đẹp thiên nhiên kỳ vĩ, những di tích lịch sử lâu đời cảm nhận con người và tình người mảnh đất Quy Nhơn. Gia đình tôi tiếp tục hành trình khám phá hè 2019 khi đến với Phú Yên. Điểm đầu tiên chúng tôi ghé thăm là nhà thờ Mằng Lăng - nhà thờ đầu tiên ở Phú Yên - nơi lưu giữ văn bản quốc ngữ cổ nhất của Việt Nam. Nhà thờ Mằng Lăng nằm cách thành phố Tuy Hòa, Phú Yên khoảng 35km về phía Bắc và là một trong những nhà thờ lâu đời nhất ở Phú Yên nói riêng và Việt Nam nói chung. Điểm nổi bật nhất nhà thờ chính là lối kiến trúc Gothic đặc sắc đã có từ cách đây khoảng 1200 năm trước Công Nguyên. Nhìn vào Mằng Lăng, ta sẽ cảm thấy rất quen thuộc bởi bề ngoài của nó đậm chất những nhà thờ ở châu Âu. Lối kiến trúc này nổi tiếng trên Thế giới đến mức, có rất nhiều công trình được xây dựng theo lối Gothic này đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa Thế giới. 107

Đến khám phá nhà thờ, sau khi chiêm ngưỡng những nét kiến trúc Gothic cổ điển đều tò mò tên gọi của nhà thờ. Cái tên Mằng Lăng nghe khá lạ tai nhưng thực sự lại có nguồn gốc rất mộc mạc và giản dị. Theo các bậc cao niên ở gần nhà thờ kể lại thì cách đây hơn 100 năm, khu vực này rất ít người sinh sống mà chủ yếu chỉ có cây cối, trong đó có một loài hoa màu tím rất đẹp cùng họ với bằng lăng nên người dân đã đặt tên cho loài hoa đó là mằng lăng. Do đó, sau khi xây dựng nhà thờ ở khu vực An Thạch này, người dân đã gọi luôn nhà thờ là nhà thờ Mằng Lăng. Đến nay, những cây mằng lăng đã biến mất nhưng dấu tích của chúng vẫn còn ở một bàn gỗ tròn có đường kính 1,7m trong nhà thờ, bàn gỗ này được làm từ gỗ mằng lăng từ thuở sơ khai khi xây dựng nhà thờ. Ngoài ra, nơi đây cũng được ghi nhận là nơi lưu giữ cuốn sách chữ quốc ngữ đầu tiên của nước ta nên đến đây ngoài tham quan lối kiến trúc của nhà thờ thì chúng ta sẽ được chiêm ngưỡng cuốn sách đó. Cuốn sách được biết có tên gọi “Phép giảng tám ngày” của giáo sĩ Akexan de Rhodes, bạn có thể chiêm ngưỡng cuốn giáo lý này trong hang động ở quả đồi nhân tạo của nhà thờ. 108

KHÁM PHÁ TUYỆT TÁC THIÊN NHIÊN GÀNH ĐÁ ĐĨA! Lần đầu khám phá Phú Yên, 8/6/2021 Trên hành trình từ Bình Định đến với Phú Yên, chúng tôi ghé thăm và khám phá một điểm đến độc đáo mà thiên nhiên đã ban tặng cho con người và mảnh đất nơi đây đó là Gành Đá Đĩa (còn gọi là Ghềnh Đá Đĩa). Có thể nói trong hành trình khám phá mảnh đất nắng gió Phú Yên thì không một ai có thể bỏ qua điểm đến có một không hai này. Quả thực khi đặt chân đến đây càng thấy rõ đât nước mình còn nhiều nơi rất đẹp và còn cần khám phá hơn nữa thì mới hiểu để cảm nhận. Gành Đá Đĩa – thắng cảnh đẹp nổi tiếng không chỉ trên bản đồ du lịch Việt Nam mà còn vang danh với cả bạn bè quốc tế bởi vẻ đẹp độc đáo và hùng vĩ của thiên nhiên. Theo tìm hiểu, Gành Đá Đĩa là địa danh thuộc xã An Ninh Đông, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên. Nơi đây độc đáo với cảnh quan là các khối đá hoặc hình tròn, hoặc vuông, đã tạo nên một khung cảnh tự nhiên mà như có chủ ý sắp đặt của tạo hóa. Người ta cho rằng khoảng 200 triệu năm trước, trong quá trình hoạt động của núi lửa ở vùng cao nguyên Vân Hòa, nham 109

thạch phun trào theo dòng chảy dẫn ra biển. Khi gặp phải nước biển lạnh, cộng với hiện tượng di ứng lực khiến các khối nham thạch bị đông cứng rạn nứt phần lớn theo mạch dọc tạo nên những khối đá với hình thù khác nhau. Sau khi tản bộ khoảng hai trăm mét, men theo bờ biển một đoạn nữa là nhìn thấy Gành Đá Đĩa. Từ trên cao nhìn xuống gành đá như một tổ ong khổng lồ, đen bóng và gồ ghề. Hoặc có thể ví như những chiếc dĩa lớn, lổm nhổm, xếp chồng lên nhau trong lò gạch. Nơi đây được thiên nhiên ưu ái ban cho vẻ đẹp nên thơ trữ tình, hài hòa non nước, đẹp như một bức tranh thủy mặc. Gành Đá Đĩa - một kỳ thú tuyệt đẹp là nơi thu hút và níu chân du khách. Vượt qua những phiến đá cuội to đùng là chúng ta có thể đứng chiêm ngưỡng vẻ đẹp của khối đá đĩa, từ bờ biển nhìn ra trông ghềnh đá không có gì đặc biệt, nhưng khi trèo lên ghềnh đá mới thấy hết sự kỹ vĩ của nó. Ở mỗi mặt ta lại thấy gành đá mang dáng vẻ khác nhau. Mỗi người có thể chọn cho mình một vị trí để ghi lại khoảnh khắc đặt chân tới đây, những thanh niên nam nữ có thể trèo tận lên đỉnh mà chụp ảnh, những người lớn tuổi thì đứng ở dưới ngắm nhìn xa xăm ra ngoài biến mà suy ngẫm về kỹ ức về chặng đường đã qua. Lên gành đá, hòa mình với gió biển mới thấy mình càng trở nên nhỏ bé hơn bao nhiêu. Thấy đất nước mình còn bao điều kỳ thú cần khám phá. 110

THĂM XỨ SỞ HOA VÀNG CỎ XANH! Trải nghiệm phim trường, ngày 9/6/2019 Bãi Xép, Ghềnh Ông nổi tiếng sau chỉ một đêm qua bộ phim \"Tôi thấy hoa vàng trên có xanh\". Từ đó đến nay Bãi Xép và phân cảnh của bộ phim này đã trở thành một điểm đến để được khám phá và mong muốn trở lại tuổi thơ miền cổ tích. Bước xuống xe, đặt chân qua khỏi công soát vé có lẽ ai cũng có chung cảm giác như tôi, đó là sự hụt hẫng bởi quang cảnh nơi đây sao mà khác phim ảnh quá. Cây cối đìu hiu, xơ xác, hoa thì chỉ lác đác mà thôi. Và có lẽ không ít người đã phải thốt lên \"Tôi không thấy hoa vàng bung nở trên cỏ xanh như trong bộ phim của đạo diễn Victor Vũ\". Và tôi cũng vậy nhưng với tôi lại có một suy nghĩ và cảm nhận khác, tôi cho rằng ở một nơi mà quanh năm nắng gió khắc nghiệt với hầu hết dải đất miền Trung - đặc biệt với nơi đầy nắng và gió như Phú Yên - thì chỉ một vệt cỏ xanh hay một và cụm hoa vàng đã là mơ ước là thiên đường để làm đẹp biết bao tâm hồn bình dị cho người dân nơi đây. Với suy nghĩ như vậy tôi đã bình tĩnh khám phá và cảm nhận vẻ đẹp của bãi xép và hoa cỏ bên đồi. 111

Quả thật, biển Bãi Xép nói riêng và biển Phú Yên nói chung luôn tuyệt đẹp. Màu xanh quyến rũ của biển khiến tôi bị mê luyến hút hồn khi đứng từ trên đỉnh đồi nhìn ra các hướng, từ trên cao nhìn xuống dải cát trắng tình uốn cong mềm mại càng tôn lên vẻ kì vĩ mà biển mang lại cho con người. Rảo bước từ chân đồi đi lên, đăm mình bên những hàng hia vàng cỏ xanh mềm mại xanh mướt thấy bao nhiêu kí ức tuổi thơ chợt ùa về. Lên cao một chút là những khoảnh đất rộng rãi hệt như những cánh đồng hoang sơ thủa nhỏ bọn trẻ chúng tôi vẫn chăn trâu và thả diều nô đùa nhau nhiều lúc lăn lăn mãi từ trên đỉnh xuống dưới chân đồi hay những triền đê. Những bụi xương rồng vươn lên mạnh mẽ giữa nơi khí hậu khắc nghiệt như ý chí và nghị lực của con người nơi đây vẫn luôn vượt khó vậy. Vâng, có thể nói xứ sở hoa vàng cỏ xanh không đẹp và quyễn rũ như trên màn ảnh nhỏ nhưng với tôi và không ít người đã gắn bó với những vùng quê, trải nghiệm tuổi thơ chăn trâu cắt cỏ thì đó là nơi khơi gợi ký ức vô giá. Đây cũng là nơi đáng đến để thế hệ trẻ có những trải nghiệm qua lời kể của thế hệ cha ông. Trên hành trình xuôi xuống xung quanh tôi vẫn là những lời khen chê, có những gương mặt lộ rõ sự thất vọng nhưng tôi vẫn thấy không ít sự bồi hồi xúc động. 112

Vậy nên dù sao thì xứ sở hoa vàng cỏ xanh nói chung và bãi Xép với phân cảnh bộ phim cùng tên vẫn là nơi đáng để một lần trong cuộc đời ta đặt chân đến để trải nghiệm và quay về kí ức tuổi thơ. Với tôi, ở cái vùng đất nắng gió quanh năm khắc nghiệt như thế này, có khi chỉ một vài bông hoa vàng, một chút màu xanh của cỏ cây chính là vẻ đẹp quyến rũ. Hơn nữa chính sức sống của cỏ cây cũng chính là ý chí và tinh thần của con người nơi đây. Cây nở hoa cũng như chính sự vươn lên khó khăn trong cuộc sống với thiên nhiên khắc nghiệt là vẻ đẹp vô giá của người dân xứ Nẫu vậy. Còn bạn, bạn cảm nhận như thế nào về nơi này?! Với vợ chồng tôi thì đây là nơi rất thú vị để khám phá. 113

THÁP NHẠN - TUY HÒA (PHÚ YÊN) Khám phá Phú Yên, 10/6/2019 Trong hành trình khám phá xứ Nẫu tôi rất ấn tượng về những chuyến thăm các tháp Chăm. Ở Quy Nhơn là Tháp Đôi con đến Tuy Hòa thì không thể không đến Tháp Nhạn. Tuy đều là quần thể tháp của người Chăm xây dựng nhưng có thể nói ở mỗi nơi kiến trúc tháp Chăm này có ít nhiều điểm khác biệt ví như tháp Đôi, tháp Bánh Ít thì tối thiểu có 2 - 3 tháp liền nhau, tháp Chăm ở Ninh Thuận hay thà Bà Ponagar ở Nha Trang cũng vậy. Tháp nhạn thì lại chỉ một sừng sững trên quả đồi trong lòng thành phố Tuy Hòa. Tháp Nhạn nằm bên bờ Bắc sông Đà Rằng, gần quốc lộ 1A, thuộc thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên, được xây dựng uy nghi trên một khu đất tương đối bằng phẳng gần đỉnh núi Nhạn. Đây là một trong số nhiều công trình tháp cổ mà Vương quốc Chăm Pa hùng mạnh ngày xưa còn để lại trên quần thể kiến trúc thuộc dãy đất miền Trung. Tháp Nhạn nằm ở cuối con đường rải đá vòng quanh từ chân núi. Con đường dẫn du khách lên tới tháp không dài, chỉ đủ để cảm nhận những giọt mồ hôi chớm ướt trên lưng áo. Từ dưới trông lên, 114

tháp xem chừng đồ sộ, nhưng khi đến chân tháp, ta lại bị choáng ngợp bởi cảm giác khác, sự tinh tế trong từng chi tiết kiến trúc. Vào tháp Nhạn, chúng ta sẽ cảm nhận được một không gian hoàn toàn khác, thư thái mát mẻ đến kì lạ, khác biệt với cái nắng nóng ở bên ngoài vốn là đặc trưng của dẻo đất miền Trung này. Những bức tường gạch đỏ dày hàng mét kết hợp với hình thái kiến trúc có nhiều cửa thoáng khiến cho không gian phía trong tháp thông thoáng và dễ chịu. Tháp Nhạn được xây dựng trên một khu đất tương đối bằng phẳng gần đỉnh núi. Cấu trúc của tháp hình tứ giác. Các cạnh không được thể hiện giống nhau mà có khác biệt chút ít. Cũng như tháp Po Nagar ở Nha Trang, tháp Nhạn cũng dược xây dựng theo hình thức tầng cao, càng lên cao càng thu nhỏ lại nhưng các tầng vẫn theo phong cách kiến trúc chung. Do chiến tranh nên bên trong tháp Nhạn không còn các bộ thờ, các tượng thờ cũng đã mất. Tuy nhiên, phía sau tháp, cách chân bệ Adimont-Imát có một phiến đá lớn được đẽo gọt trơn tru, dưới chân hình vuông, lên cao thì đỉnh bầu và nhỏ dần tạo thành hình chóp nón, cao 1,3m, mỗi cạnh rộng 0,9m dưới chân có chạm hình cánh sen phình ra mỗi bên 5cm. Đến Phú Yên, ngoài những đặc sản dân dã như gà nướng muối, bánh bèo, hải sản thì không thể không đến với những di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh để khám phá và cảm nhận. 115

XE YÊU THƯƠNG FLC Thanh Hóa, tháng 7 năm 2019 Những chiếc xe đạp, tà áo dài trắng giờ đây dần trôi vào kí ức vì ngày nay còn rất ít nam nữ sinh đạp xe tới trường. Trong cuộc sống hiện đại thì những chiếc xe đạp cũng vắng bóng dần trên đường phố mà thay vào đó là những phương tiện hiện đại. Chính vì thế mà có lẽ giờ đây chiếc xe đạp đã trở thành những hình ảnh yêu thương khơi gợi quá khứ. Tôi cũng vậy! Với riêng vợ chồng tôi thì không hiểu vì đâu mà mỗi lần nhìn thấy chiếc xe đạp là cả hai đều thấy gần gũi, thân quen. Chiếc xe không chỉ gắn bó với những kỉ niệm thuở ban đầu yêu đương mà còn gắn bó với những lần bên nhau! Giờ đây không còn chiếc xe đạp làm phương tiện đi lại nữa nhưng mỗi khi đi đâu, ở bất cứ chỗ nào có xe đạp là mình lại cùng nhau tung tăng vãn cảnh em nhỉ! Cám ơn xe đạp vì nhờ xe mà vợ chồng mình có những khoảnh khắc tuyệt diệu bên nhau. Bên chiếc xe đạp mình trao nhau ánh mắt, nụ cười hay cánh hoa để xảm nhận yêu thương vô bờ. Mong rằng chúng mình mãi như vậy em \"hàng xóm\" của anh nhé! 116

DUYÊN SEN Cả một mùa sen, 11/6/2021 Tưởng như đã hết một mùa sen vậy mà duyên sao lại gặp một hồ sen vắng vẻ, tĩnh lặng ở một vùng quê yên bình. Hương sen mát rượi, màu sen quyến rũ níu giữ tâm hồn khiến mình phải nhanh chóng dừng xe chờ đợi trong 30 phút và nài chủ hồ đi hái cho một ít. Duyên sao khi sen mang về đúng mùng một đầu tháng. Thật ý nghĩa. Năm nay có duyên với sen nên được thưởng lãm nhiều loại, mỗi loại lại có vẻ đặc sắc riêng. Loại sen này thì đặc biệt bởi sự thanh khiết của nó. Đó chính là sen trắng. Không biết từ bao giờ sen trắng đã được mệnh danh là một trong những loài hoa đại diện cho vẻ đẹp thuần khiết, thanh cao trong xứ sở loài hoa. Có lẽ trong tất cả họ nhà sen thì đây là loài hoa đẹp, mang rất nhiều ý nghĩa độc đáo khác nhau. Trước hết trong tình yêu, sen trắng tượng trưng cho vẻ đẹp thuần khiết, thanh cao, trinh nguyên. Chính vì thế mà trong dân gian có câu: 117

\"Yêu thương sen trắng tươi màu Sống đời đức hạnh thanh cao tâm hồn\". Hai câu thơ này như muốn gợi cho người đọc thấy được ý nghĩa của hoa sen trắng trong tình yêu chính là đức hạnh và sự bình dị trong tâm hồn mỗi con người. Có lẽ vì vậy mà hoa sen trắng đã trở thành biểu tượng của một tình yêu trong sáng, chân thành và trường tồn vĩnh cửu. Sau nữa sen còn là loài hoa được rất nhiều người ưa chuộng chọn trưng bày trong nhà, với không gian nhỏ của căn phòng vẻ tinh khiết của sen khiến ngôi nhà như sáng hơn, sang hơn và trong không gian nhỏ hương sen dịu nhẹ, ngam ngát làm gia chủ thêm sảng khoái, thảnh thơi hơn sau một ngày vất vả công việc. Chính thế nên càng hiểu hơn vì sao cô nhân tình của tôi thích mua sen căm, thích chơi sen đến hết cả mùa - nhất là sen trắng! 118

YẾM - SEN VÀ EM Hồ Sen Nam Hồng, tháng 6 năm 2019 Từ xa xưa, yếm mộc mạc đã đi vào thơ ca: \"Ước gì sông hẹp tày gang. Bắc cầu dải yếm cho chàng sang chơi”, \"Trời mưa trời gió kìn kìn. Ðắp đôi dải yếm hơn nghìn chăn bông\". Yếm đào giúp các thi nhân đặc tả trọn vẹn những cung bậc phức tạp của tình yêu đôi lứa. Tìm về cội nguồn, loại áo này đã xuất hiện từ lâu nhưng mãi đến thời nhà Lý mới được gọi là yếm. Áo yếm có hình vuông vắt chéo ôm lấy ngực, góc trên khoét lỗ làm cổ, có thêm hai đầu dây để thắt sau gáy. Cổ khoét tròn gọi là yếm cổ xây còn khoét hình chữ V gọi là yếm cổ xẻ, cổ nhạn. Ngày nay yếm không còn được người phụ nữ chọn là trang phục trong sinh hoạt hàng ngày nữa thay vào đó yếm xuất hiện nhiều trên sân khấu, nhiếp ảnh, hội họa...mang biểu tượng nghệ thuật. Trong đó đặc biệt nhất là trong nhiếp ảnh yếm thường được các thiếu nữ chọn lựa khi nô đùa với sen, khi đắm mình giữa hồ sen. Điều này làm cho người phụ nữ trở nên duyên dáng và xinh đẹp, đáng yêu hơn! 119

HOA CÚC SAO NHÁY - KHIÊM NHƯỜNG YÊU THƯƠNG Lạc vào vương quốc hoa bướm, tháng 11/2019 Hoa cúc sao nháy hay còn gọi là hoa cánh bướm là loài hoa có màu sắc rực rỡ và mang trong mình một thông điệp ý nghĩa là sự yên bình, trọn vẹn và khiêm tốn. Ngoài ra hoa cánh bướm còn mang ý nghĩa điển hình là “hoa tình yêu”. Hoa cánh bướm là loài hoa khoe sắc một cách thầm kín giữa những lớp lá chen chúc với lớp cỏ xanh vừa vươn mình thức dậy. Tạo vẻ đẹp bình yên thư giãn trên cánh đồng hoa cùng với hương hoa cỏ ngọt nhẹ. Đến với hoa cánh bướm người thưởng hoa sẽ luôn cảm thấy an lạc, thư thái với tâm hồn êm ái dịu nhẹ vô cùng. Với ý nghĩa như vậy, trong những ngày trọng đại của hai đứa yêu về chung một nhà xây dựng tổ ấm 17 năm qua, anh lại đưa em đến một nơi thôn dã yên bình để thả hồn vào sắc màu lung linh lấp lánh trong gió của hoa cánh bướm. Đến với hoa bướm là anh mong gửi gắm đến em tình yêu bất tận (bởi hoa cánh bướm là loài hoa gửi gắm tình yêu sâu sắc). Đến với hoa, cảm nhận được tâm 120

hồn thư thái an nhiên là anh hiểu em hài lòng và mãn nguyện và chính vì vậy mà anh thấy hạnh phúc vô bờ. Loài hoa tuy mong manh nhưng lúc nào cũng rực rỡ sắc màu lung linh trong gió đó lại là biểu tượng của biết bao ý nghĩa với yêu thương khiêm tốn và sức trẻ mãnh liệt cũng như tình yêu của anh dành cho em Anh mong em cũng sẽ luôn rạng rỡ vui tươi loài hoa này đấy vợ Tiến Nguyễn à! 121

\"Y BÙA BỈN BÙA\" - LỜI BÌNH DỊ THẤM TÌNH NGƯỜI! Mèo Vạc, 19/12/2019 Bỗng nhiên nhớ câu nói của bà con H'mong - Tao yêu mày lắm. Quả thật câu nói bình dị mà chứa đựng bao tình cảm. Có thể nói trong muôn vàn hành trình trên mọi miền đất nước, mỗi điểm đến đối với tôi đều là sự trải nghiệm thú vị đồng thời cũng là cơ hội để tôi mở mang hiểu biết và kết nối tình cảm thân thương với thầy cô và người dân nơi đó. 12 năm đi khắp mọi miền mang kiến thức CNTT và phương pháp giảng dạy chia sẻ với thầy cô trên các vùng miền đã mang đến cho tôi nhiều kỉ niệm và sự trải nghiệm tuyệt vời. Một trong những nơi tôi đặt chân đến không dưới 7 lần, mỗi lần đi đều cảm nhận được sự mới mẻ, thú vị riêng đó là cao nguyên đá Đồng Văn mà cụ thể là mảnh đất Mèo Vạc. Mảnh đất mả ấn tượng ngay từ lần đầu trải nghiệm vào năm 2012 đó là sự cheo leo của những vách núi, cung đường dài quanh co khúc khửu chứ biết bao hiểm nguy nhưng cũng ấn chứa trong nó là thiên nhiên hùng vĩ, cây cối nên thơ và tình người ấm áp. Còn vẹn nguyên kỉ niệm của những chuyến đi đó là sức sống, sức vươn và sức chịu đựng kiên cường của con người trước sự khắc nghiệt của thiên nhiên và sự khó khăn của vật chất. Nhìn con người 122

nhỏ bé, khắc khổ không khỏi ai cũng thấy cảm thương nhưng thấy vẻ lạc quan, rạng ngời của họ khi nhâm nhi li rượu, thưởng thức bát phở thịt mỡ hay tô xôi ngũ sắc thấy khâm phục họ hơn thấy họ thật đơn giản và bình dị. Có lẽ với họ như vậy là viên mãn. Những chuyến đi để lại cho tôi nhiều cảm nhận, nào là thiên nhiên kì vĩ, cảnh đẹp ngỡ ngàng, tam giác mạch mê luyến hay đơn giản là những hang đá, dòng suối trong veo đã là tuyệt diệu. Những ngày sống và khám phá cao nguyên đá, được giao lưu với thầy cô giáo và bà con làm thấy mình và mọi người thêm trân quý hơn những gì mình đang có và đang làm. Thấy cuộc đời ý nghĩa và có thê nhiều động lực cho mình làm việc và cống hiến hơn. Một mùa đông lại về, biết là khó khăn lại đến với các bé, các học sinh và bà con nơi đây nên hình như lại muốn đi, lại muốn mang niềm vui đến cho học trò và cầu mong cho thầy cô và học sinh trên đó luôn chân cứng đá mềm. Hi vọng một ngày gần nhất lại có dịp lên đó! 123

MAI ĐÀO KHOE SẮC ĐÓN XUÂN SANG! Chào xuân 2020, ngày 28/12/2019 Những ngày cuối năm, gió mùa Đông Bắc vẫn thủng thẳng ghé về muôn nẻo đường thôn ngõ xóm. Khi mà ngày Đông chí đã qua cũng nghĩa là mùa đông cũng chẳng còn nhiều, bà chúa tuyết sắp phải nhường chỗ cho nàng xuân quyến rũ rồi. Khi cái lạnh của mùa đông đã ít dần thì những nụ hoa xuân đang e ấp nở từng bông trên cành cây căng đầy sức sống. Vốn yêu hoa, muốn được thả hồn vào hương sắc quyến rũ của hoa - nhất là những loài hoa gắn với chúa xuân thì làm sao có thể thờ ơ ngoảnh mặt. Trong tiết trời mát lạnh của những ngày cuối năm còn gì hạnh phúc hơn được cùng người yêu thương thả hồn vào thế giới lung linh sắc màu của hoa lá để rồi nhanh tay bấm máy ghi lại những khoảnh khắc tuyệt vời làm kỉ niệm cuộc đời. Một ngày thật ý nghĩa khi lạc vào một xứ sở hoa thơm sắc thắm để thấy rằng thiên nhiên là vô hạn mà những nơi ta đến, ra biết là hữu hạn mà thôi. Nói vậy bởi cứ ngỡ rằng quanh cái đất Hà Thành chẳng nơi đâu nổi tiếng mà mình chưa đến ấy vậy mà không, còn rất nhiều nơi ta chưa biết chưa đến chứa bao điều thú vị 124

và nơi hai đứa đến hôm nay cũng thật thú vị. Hài lòng vì khám phá mới, hài lòng vì sau những ngày bận rộn công việc thì những khoảnh khắc thư thái mình vẫn luôn có nhau, luôn bên nhau. Tuyệt hơn khi trong ngày cận kế của năm cũ vợ chồng mình được cũng thả hồn, chiêm ngưỡng những cành mai, cành đào cùng câu đối tràng pháo để trân quý những nét đẹp trong tết cổ truyền của cả dân tộc để ròi sẽ có nhiều ý tưởng và sự chuẩn bị cho một cái tết sắp tới. Miền Bắc có hoa đào miền Nam thì hoa mai. Dù đào hay mai nhưng cứ thấy hai loài hoa này khoe sắc thì xuân đã cận kề, tết đang vào nhà rồi. Gần lắm rồi. Mùa xuân đến mang theo bao hi vọng về sức khỏe, sức sống, bình an, hạnh phúc và cả sự đoàn viên của mỗi gia đình. Mỗi mùa xuân mới ai ai cũng muốn khép lại những rủi ro, nhưng điều không vui đề đón chờ một niềm vui mới, thành công mới. Vậy nên, với tôi tôi cũng chỉ mong mai đào mãi khoe sắc cũng như cuộc sống mãi nở hoa vậy! Chuẩn bị đón xuân mới với mong muốn và nguyện ước một năm an lành, thành công, mạnh khỏe và vạn sự như ý. Chúc những người thân, bạn bè, đồng nghiệp, học trò của vợ chồng tôi luôn an yên, hạnh phúc và như ý! 125

CHỢ PHIÊN QUÊ NHỮNG NGÀY GIÁP TẾT Chợ Sa ngày Tết, Ngày 28/1/2020 Đến hẹn lại lên, cứ mỗi dịp năm hết tết đến là trong tôi lại sống dậy biết bao kỷ niệm và ký ức tuổi thơ. Ký ức như sợ dây quyến rũ kéo tôi đi và hòa mình vào không khí náo nhiệt của chợ quê. Những hình ảnh về một phiên chợ tết quê hương lại ùa về, đúng như thi sĩ Đoàn Văn Cừ đã viết: \"Mấy cô gái ôm nhau cười rũ rượi Cạnh anh chàng bán pháo dưới cây đa Những mẹt cau đỏ chót tựa son pha Thúng gạo nếp đong đầy như núi tuyết\". Hình ảnh những anh bán pháo, những cô gái trẻ rũ rượi ôm nhau bên gốc đa không còn nữa nhưng không khí chợ tết và sự đông đúc tấp nập dường như vẫn vẹn nguyên. Ký ức chợ tết quê hương trong tôi thật đơn sơ bình dị nhưng cũng chẳng thể phai nhòa trong tôi. Trân trọng kí ức, vương vấn kỉ niệm và mong được thả hồn vào chợ tết quê hương nên từ đầu tháng tôi đã phải sắp xếp thời gian cho mình. Và thật tuyệt khi đúng vào phiên chợ áp chót của năm tôi được đi mua sắm và thăm thú chợ phiên ngày tết. 126

Đặt chân đến chợ, trước cảnh đông đúc, nhộn nhịp người qua lại bao kỉ niệm đẹp ùa về trong tôi, để rồi thấy thật yên bình và hạnh phúc vô cùng. Đến với chợ quê, được trò chuyện với các cụ, các anh người bán kẻ mua càng thấy đồng bào mình sao mà gần gũi thân thiết đến thế. Thả bước chậm rãi mà tận hưởng không khí trong lành buổi sớm để rồi bao kí ức ùa về trong phiên chợ. Vâng, đó chính là chợ phiên ngày tết ở quê tôi - Chợ Sa (Đông Anh - Hà Nội)! Có thể khẳng định, chợ Sa chính là một nét đẹp về sinh hoạt văn hóa cộng đồng vẫn được gìn giữ từ ngàn đời đến nay của vùng quê chốn ngoại thành bình yên. Theo dòng thời gian, có lẽ đã từ lâu lắm, lâu đến mức chẳng ai còn nhớ phiên chợ này được khởi nguồn từ khi nào nhưng đến tận bây giờ chợ vẫn đều đặn được họp ngay trên bãi đất rộng bên cạnh chiếc cầu Ngòi, thuộc địa phận xã Cổ Loa. Chợ thường họp từ 5h sáng, với chu kỳ 5 ngày họp 1 lần vào các ngày mùng 1, 6, 11, 16, 21, 26 hàng tháng. Đến nay các phiên chợ vẫn diễn ra thường xuyên đều đặn nhưng do sự phát triển của xã hội đặc biệt là sự xuất hiện của hệ thống siêu thị mà những phiên chợ trong năm cũng không quá đông đúc. Nhưng dù gì thì chợ vẫn giữ vai trò quan trọng trong đời sống của người dân vùng ven đô bởi mặt hàng ở đây tuy không quá phong phú nhưng lại có 127

đủ những thứ mà người nông dân cần đó là những con chó, con mèo, những chú gà chú vịt làm giống đến những con thỏ, con chim...rồi đặc biệt là những nông cụ phục vụ sản xuất như liềm, cuốc, thuổng, quang, gánh, thúng, rổ, sàng nia...đến những vật dụng gia đình như xoong, nồi, rổ rá, chổi sể, dao, kéo... Chợ Sa đã đi vào ký ức của bao thế hệ sinh ra và lớn lên trên mảnh đất văn hiến nơi đây. Các cụ, các ông, các bà và anh chị em chúng tôi sinh ra và sống dưới thời bao cấp không thể quên biết bao kỉ niệm mỗi dịp ngóng mẹ đi chợ về để được cho đồng quà tấm bánh. Thủa bé, tôi đã được theo mẹ đi chợ không ít lần, quên sao được những hôm dậy sớm từ 4, 5 giờ rồi đội trên đầu thúng chuối, mẹt rau rồi lẽo đẽo theo mẹ đi bộ hơn 5 cây số lên chọn lấy chỗ ngồi và chỉ mong sao bán hết số rau chuối đó để cuối buổi được mẹ cho cái bánh rán, mẩu bánh giầy...xong rồi suốt trên đường về cầm sao cho chắc chỉ sợ rơi mất (thỉnh thoảng mở lá chuối khô rồi nhặt vài hạt đỗ hay chút vẩy đường cho vào mồm mà nhấm nhấp mà tận hưởng niềm hạnh phúc vô bờ). Đi chợ Sa thú nhất là đi vào hai phiên chợ cuối năm, đó là phiên chợ diễn ra vào ngày 21 và 26 tháng Chạp. Từ xưa đến nay đây vẫn là hai phiên chợ đông nhất và hàng hóa đa dạng nhất. Hai phiên chợ này đúng là phiên chợ tết. Hai phiên chợ này thường rất đông, người mua kẻ bán tấp nập, tiếng í ới gọi nhau, 128

tiếng khen chê trả giá làm không khí chợ càng thêm náo nhiệt. Chợ tết ở quê vui bởi tuy đông người nhưng đại đa số người đến chợ trong cùng xã, huyện nên thường quen biết nhau nên ngoài mua bán những thứ cần thiết thì đây còn là dioj để mọi người thăm hỏi, chia sẻ vui buồn thậm chí còn là dịp để mời mọc hẹn hò nhau vui xuân trảy hội. Nói chợ phiên là nét văn hóa là nơi giao lưu văn hóa của cộng đồng dân cư đồng bằng Bắc Bộ quả không sai. Với tôi, chợ quê còn lưu giữ bao kỉ niệm bên người mẹ tần tảo một nắng hai sương trọn đời vất vả lo cho anh em chúng tôi lên người. Chợ phiên là kỉ niệm một thời thơ bé mà nếu không có nó tôi chẳng thể thành người. Yêu lắm những phiên chợ bình dị quê tôi! 129

DU XUÂN VỀ VỚI KINH BẮC Tết Nguyên đán Canh Tý, ngày 28/1/2020 Quê tôi vốn làng cổ Du Lâm (nay là Du Nội, xã Mai Lâm) có lịch sử hình thành hơn ngàn năm nay. Vùng đất Mai Lâm xưa thuộc cói Đông Ngàn, phủ Từ Sơn, trấn Kinh Bắc vốn là mảnh đất địa linh nhân kiệt, là quê mẹ của Vua Lý Thái Tổ nên nơi đây còn lưu giữ nhiều câu chuyện về việc nhà vua về tế tổ mỗi dịp tết đến xuân về cũng như những giai thoại, những sự kiện lịch sử bi thương của dòng họ Lý khi nha Trần lên nối ngôi. Tưởng nhớ và trân trọng những giá trị mà triều đại nhà Lý mang lại cho dân tộc cứ mỗi dịp Tết đến xuân về là gia đình lại vào đền đền Đô dâng nén tâm hương với lòng thành kính cầu cho gia sự an lành! Và còn gì thú vị hơn khi gặp những người quen biết. Có thể gặp nhau giữa chốn đông người trong trang thái an nhiên quả là một cái duyên. Điểm tiếp theo trong hành trình du xuân vãn cảnh của gia đình chính là chùa Tiêu (Thiên Tâm Tự) - Một trong những ngôi chùa cổ với nhiều thần tích gắn với vị Thiền sư Vạn Hạnh và Lý 130

Công Uẩn. Chùa Tiêu tọa lạc trên lưng chừng núi Tiêu quanh năm cây cối u tịch, phía dưới chân núi là dấu tích dòng sông Tiêu Tương. Theo ghi chép trên bia cổ và những cứ liệu lịch sử thì Chùa Tiêu Bắc Ninh có tên chữ là “Thiên tâm tự” thuộc xã Tương Giang, thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh, từ lâu nổi tiếng là danh lam cổ tự. Căn cứ vào sử sách cổ và truyền thuyết dân gian thì chùa Tiêu Bắc Ninh đã có từ lâu đời. Đến thời Lý là một trung tâm Phật giáo lớn, nơi trụ trì của Quốc sư Lý Vạn Hạnh. Tại ngôi chùa này, Thiền sư Lý Vạn Hạnh có công nuôi dạy Lý Công Uẩn lớn khôn, để sau này khai lập vương triều nhà Lý và nền văn minh Đại Việt, là điểm hành hương Phật giáo nổi tiếng được nhiều người ghé thăm. Hiện chùa Tiêu Bắc Ninh là kiến trúc của nhiều lần trùng tu tôn tạo. Chùa gồm các tòa: Tam bảo, nhà tổ, nhà bia và các công trình phụ trợ. Tại nhà tổ có pho tượng cổ Thiền sư Lý Vạn Hạnh và ngai bài vị ghi rõ “Lý triều nhập nội Tể tướng Lý Vạn Hạnh Thiền sư thần vị”. Đặc biệt, chùa còn bảo lưu được một bia đá, có tên “Lý Gia Linh Thạch”, niên đại “Cảnh Thịnh nguyên niên” (1793), ghi chép sự tích về Lý Công Uẩn... Mong cho gia đình luôn bình an như ý! 131

BÁNH XÈO - HƯƠNG QUÊ QUYẾN RŨ Chào hè, 28 tháng 4 năm 2020 Không biết từ bao giờ món bánh xèo đã trở thành một thứ bánh bình dị mà quyến rũ bao người. Bánh xèo không chỉ có ở Việt Nam mà đó còn là thứ bánh khá khá phổ biến ở nhiều nước châu Á như Nhật, Hàn...và mỗi nước lại có hương vị và màu sắc khác nhau nhưng ở Việt Nam thì bánh xèo là nổi tiếng nhất và đang hương vị nguyên liệu nhất. Với tôi thì bánh xèo là một thứ bánh của tuổi thơ khi tha hương nơi Tây Nguyên và Đồng bằng Nam Bộ. Và trong những ngày tiết trời se lạnh mà được thưởng thức cái bánh xèo với màu sắc vàng ươm, cảm nhận sự giòn tan, độ ngậy của mỡ, của nước cốt dừa, độ bùi bùi thơm lừng ngọt lịm của tôm, của thịt hòa với vị thanh giòn của giá đỗ, và sự mát lành của rau khiến miếng bánh xèo trờ nên quyến rũ mỗi thực khách. Bánh xèo với rau, giá và có thể kèm bánh tráng cuốn khiến người ăn không thấy ngán, đã ăn một miếng rồi là muốn ăn mãi không dừng. Bánh xèo là loại bánh dễ làm, chỉ cần chút bột, nước, hành khô, bột nghệ, nước cột dừa quậy đều với nhau là có thể làm vỏ rồi. Nhân bánh xèo thì cũng thật phong phú thường thì là tôm, thịt, giá đỗ, đỗ xanh 132

luộc hoặc chút hành tây hay bất cứ nhân gì đều được miễn là theo sở thích. Làm bánh xèo không khó nhưng cần cái sự tỉ mỉ, chăm chút của người đổ bánh xèo. Thời xưa đổ bánh xèo khó vì phải làm sao cho không dính chảo còn ngày nay nhờ có chảo chống dính nên đổ bánh không khó, cái khó làm sao cho thật mỏng, tráng phải đều, phải căn khi nào thì cho nhân vào, sau khi cho nhân thì phải làm sao chỉnh lửa vừa phải rồi gấp bánh lật bánh cũng phải thật khéo, muốn đổ bánh xèo thì dùng mỡ là tuyệt nhất vì mỡ sẽ có độ quện và độ béo thơm đặc trưng cho bánh. Bánh xèo không phải là thứ bánh làm trước để dành nên ăn bánh xèo thì phải có sự chuẩn bị chu đáo, đổ đến đâu ăn đến đó, ăn nóng mới ngon, mới thú! Nhớ mãi hương vị đó mà lâu lâu rảnh rỗi là lại nhất định phải vào bếp để đổ bánh cho mình và cho cả nhà. Và niềm vui là mỗi món đều được những người yêu thương đón nhận và nhiệt tình thưởng thức. Thật tuyệt khi giữa những ngày giãn cách xã hội mà vẫn có được món ngon đúng theo sở thích. 133

ĐÀ LẠT VÀ EM Trở lại Đà Lạt, từ 26/12/2020 Đà Lạt - Thành phố của rừng thông và thác nước. Đà Lạt - thành phố sương mù và Đà Lạt là nguồn cảm hứng vô tận cho các nhạc sĩ và Đà Lạt là điểm đến không bao giờ cũ của những đôi tình nhân. Nói vậy quả không sai, ít nhất là với tôi bởi dù đã đặt chân đến Đà Lạt không nhớ nổi chính xác là bao nhiêu lần nhưng mỗi lần đến đây nhất là lại có gia đình và người mình yêu thương cùng đi thì càng cảm thấy Đà Lạt thật đẹp và lãng mạn hơn nhiều lần. Để khép lại một năm đầy biến động và với những dấu ấn lớn trong cuộc đời của hai đứa yêu nhau tròn 25 năm và chuẩn bị tiến tới tròn 20 năm về chung một nhà thì có những phút giây thanh thản cùng nhau hòa mình với sông nước, cỏ hoa, cây cối thật là tuyệt. Đến Đà Lạt, đến với làng Cù Lần nghe những câu chuyện tình của chàng K'lang và H'linh càng thấy trân quý hơn chuyện tình của chúng mình em yêu Tiến Nguyễn nhỉ? Những năm qua hai đứa đã đi nhiều nơi nhưng có lẽ 134

chỉ Đà Lạt là mình trở lại nhiều nhất bởi lẽ đó là nơi cho ta cảm giác tuyệt vời. Thể nên mới nói Đà Lạt có em anh thấy thật đẹp. Đà Lạt không em anh thấy sao bình thường đến thế. Yêu em và yêu cả Đà Lạt là vậy em à! Mang theo bao tình yêu như thủa ban đầu mình cũng khám phá Crazy House Đà Lạt còn được gọi với cái tên Biệt thự Hằng Nga Đà Lạt - ngôi nhà điên ở Đà Lạt. Là một trong những công trình kiến trúc độc đáo nhất Đà Lạt. Sự quái dị và đặc biệt của nó đã được những tạp chí trên thế giới bình chọn là một trong những ngôi nhà kỳ dị nhất thế giới. Ấy vậy mà đã cả chục lần đến với xứ sở ngàn hoa nay tôi mới có dịp đặt chân đến, để rồi biết thêm về ngưòi chủ ngôi nhà chính là kiến trúc sư Đặng Việt Nga - con gái cố Tổng bí thư Đảng Trường Chinh. Một trải nghiệm thú vị vô cùng! Và một điểm đến mới mẻ nữa mà anh đưa em đi đó chính là đến với điểm săn mây thú vị của Đà Lạt mộng mơ đó chính là Đồi cỏ hồng. Nghe giới trẻ nói chuyện săn mây và cắm trại tại đồi cỏ hồng nhiều lắm, ngắm ảnh nhiều lắm và thấy quyến rũ lắm nên lần này quyết phải đưa cô hàng xóm đến thưởng ngoạn một lần. Và thực sự thấy hấp 135

dẫn, thư thái và thả hồn với cỏ cây sương nắng... Tất cả tạo lên vẻ quyến rũ nơi đây! Thời gian không nhiều, ấy vậy mà chúng tôi cũng kịp khám phá nhiều điểm thú vị nữa của Đà Lạt như đi thăm làng điêu khắc, đến Thung Lũng vàng, thăm vườn hoa Đà Lạt. Khám phá ẩm thực ở chợ đêm Đà Lạt, uống café phố núi với lãng đãng nhưng sương và cái lạnh tê tái thật thú vị. Tạm biệt Đà Lạt, hẹn gặp lại em! Chuẩn bị khép lại tháng 2 chào tháng 3 chính là tháng của yêu thương, tháng của em của cô gái mà anh yêu, anh mong rằng em sẽ luôn rạng ngời, luôn là hậu phương vững chắc và là chỗ dựa vững chắc cho những tình yêu nhỏ của chúng ta. Tháng ba trọn vẹn yêu thương em nhé! 136

BỖNG DƯNG...! Niềm vui khi hoàn thành công trình đời người, 31/12/2020 Nói vậy vì cách đây 180 ngày hai vợ chồng rảnh rỗi ngồi rủ rê nhau phá cái nhà cũ đi để xây một cái tổ ấm mới nho nhỏ. Chuyện lớn như vậy ấy mà cứ như bé bằng con thỏ khi cả hai cùng gật đầu cái rụp để rồi chưa đầy chục ngày sau thì ngôi nhà cũ đã không còn hiện diện trên mảnh đất quen thuộc mở đầu cho hành trình xây tổ ấm mới. Mọi chuyện đều thuận buồn xuôi gió từ việc báo cáo các cụ thân sinh đến xin phép tổ tiên rồi thì thiết kế, chọn thợ thi công v.v và vân vân ...các việc. Nói đến hành trình xây dựng có lẽ là gian nan nhất là thời điểm đổ móng xây thô.... Vì đó là thời điểm cái nắng nóng ghê gớm của mùa hè thiêu đốt ấy vậy mà xót thợ vất vả rồi vật liệu đủ thứ đến san nền, xúc cát ...nên hai vợ chồng cứ thay nhau lăn lộn ngoài công trình đến đen nhẻm...rồi cả việc ra được thì chân mang đôi dép cộc lệch còn không biết...để lúc lên lớp tập huấn nhiều thầy cô giáo còn không nhận ra mà cũng không dám hỏi vì đâu nên nỗi như vậy. Cứ vậy từng ngày, từng tuần qua đi, may mắn là qua trình thi công thời tiết thuận lợi, lòng người đồng thuận nên cứ thế ngôi 137

nhà dần hình thành đêt sau tròn 5 tháng, đúng vào ngày nhà giáo Việt Nam (20/11) thì ngôi nhà hoàn thành gia đình được đón gia tiên và quây quần bên mâm cơm mừng nhà mới. Với tôi, được cùng với vợ con trở về ngôi nhà mới đúng ngày 20/11 thật ý nghĩa và là niềm hạnh phúc vô bờ của ngưòi làm giáo dục. Nghề cho ta nhiều thứ và ta trân quý nghề vô cùng. Trước thời khắc kết thúc năm 2020 chuẩn bị sang năm 2021 có vài lời để lưu giữ kỉ niệm của gia đình. Qua đây gia đình xin gửi lời cám ơn đến tất cả các anh em bạn bè, gia đình đã đồng hành giúp đỡ, động viên để công trình được hoàn thành như ý. Mong cho gia đình, người thân và tất cả bạn bè đồng nghiệp một năm an yên nhiều niềm vui! 138

AN YÊN BÊN LINH THÔNG CỔ TỰ! Lần thứ hai về Làng Nôm, 9/3/2021 Không nhiều thời gian, chỉ vài ba tiếng đồng hồ thôi nhưng anh vẫn muốn đưa em đi, đi đến vãn cảnh ở một trong những ngôi chùa nổi tiếng đó là chùa Nôm! Hành trình định rồi nên dù trời mưa mưa mãi không thôi anh vẫn kịp đưa em đi. Mình đến một nơi bình yên, tĩnh lặng với cảnh sống của người dân chậm rãi, cảnh thanh tĩnh, quyến rũ hồn người. Cứ tưởng trời chằng chiều lòng người bởi cả chặng đường gần 50km những đám mây đen, những cơn mưa cứ đuổi theo không dứt, cứ tưởng rằng chuyến đi sẽ chẳng mang điều thú vị gì. Ấy vậy mà không. Bởi khi mình đến nơi, vào vãn cảnh lễ chùa xong bước ra thì trời quang mưa tạnh, bầu trời lại trong trẻo trở lại. Dưới trời trong, cảnh vật chùa Nôm càng quyến rũ tâm hồn ngưòi có lòng, những giọt nước tròn veo vương trên lá càng làm cho cây cối, hoa lá thêm tươi hơn, cảnh thắm hơn và sau cơn mưa cảnh chùa tĩnh lặng càng như yên tĩnh hơn không vương chút ồn ào của thế sự và cuộc sống. Một công đôi việc, mình có tâm đến vãn cảnh chùa là mong mọi sự an yên, mạnh khỏe, hoan hỉ cho gia đình và những người mà chúng ta quen biết và lại được tranh thủ vãn cảnh, ghi lại 139

khoảnh khắc quý giá ở nơi ngôi chùa cổ nổi tiếng là đẹp níu chân du khách thì còn gì bằng phải không em? Lần thứ hai đến Chùa Nôm, ngôi chùa thuộc quần thể di tích làng Nôm, thuộc xã Đại Đồng, huyện Văn Lâm, Hưng Yên, là ngôi đại tự có tiếng của Bắc bộ còn lưu giữ được nhiều nét xưa mình càng hiểu và ấn tượng hơn trước bề dày lịch sử và kiến trúc độc đáo của nó. Theo truyền thuyết xưa, chùa Nôm được xây giữa rừng thông cổ thụ, có lẽ vì vậy mà chùa còn có tên gọi khác là Linh thông cổ tự. Không còn ai nhớ chính xác sự ra đời của ngôi chùa, chỉ biết rằng trên hai tấm bia lớn còn lưu lại tại đây thì chùa đã được xây dựng lại vào năm 1680. Bên cạnh đó, ngôi chùa này nổi tiếng xa gần cũng bởi nó sở hữu hơn 122 pho tượng đất nung kì bí. Các pho tượng phật lớn nhỏ làm bằng đất, nằm rải rác khắp nơi với những kích cỡ lớn nhỏ khác nhau. Các bức tượng ở đây được khắc họa với 140

những cử chỉ, nét biểu cảm trên khuôn mặt vô cùng sinh động, bao gồm Tam Thánh, Tam Thế, A Di Đà, Bát bộ Kim cương, Thập bát La hán... Có những pho tượng cao trên 3m nhưng đôi khi chỉ to bằng nắm tay. Đại đức Thích Đồng Huệ, trụ trì của chùa cho biết theo đánh giá của các nhà khoa học, với những nếp nhăn trên áo và một số đặc trưng khác trong tạo tác, những bức tượng ở đây tiêu biểu cho nghệ thuật khắc tượng thế kỷ 18. Thời gian thật ngắn nhưng những gì vợ chồng mình dành cho nhau thì thật không gì so được phải không em! 141

TĨNH TÂM VỚI SEN Cảm xúc sau nửa năm mới bấm máy, tháng 5/2021 Trong không khí cả nước từng bừng kỉ niệm 130 năm sinh nhật Bác. Với tinh thần phấn khởi sau một thời gian dài nghiêm túc thể hiện lòng yêu nước bằng việc \"ở đâu ở yên đó\" để cùng cả nước phòng chống cô nàng đỏng đảnh CoVid. Còn có điều gì thú vị và ý nghĩa hơn khi được đưa người yêu thương của mình đi vào giữa hồ sen để thấy tâm hồn thảnh thơi, tĩnh tâm và cảm nhận những cung bậc hạnh phúc của cuộc sống. Đến với sen mình được cảm nhận cái không gian yên bình, tĩnh lặng để hít thở cái hương thơm còn sót lại và những hạt sương mưa long lanh trên từng tàu lá và phiến hoa. Đến với sen cảm nhận nét tinh khôi của sen trắng, thắm tưoi của sen hồng và quyến rũ của sen đỏ cảm nhận được sen thật phong phú và rạng ngời. Sen mang vẻ đẹp bình dị nhưng quyến rũ lòng người bởi những đóa sen tươi nổi lên rõ nét bên những tàu lá xanh mướt. Sen đầu mùa nên những tàu lá còn tươi non cứng cáp như mang bao sức sống và tràn đầy năng lượng. Hòa mình trong không gian quyến rũ của sen tận hưởng và cảm nhận hạnh phúc bên nhau còn gì thú bằng. Mong được bên sen, được trải lòng với sen để mà lưu luyến khi chia xa. Mới đầu mùa sen thôi và có lẽ anh sẽ còn đưa em đến với sen, tận hưởng niềm vui bên sen nhiều nữa! Bởi còn đi là chúng ta còn bên nhau! Còn bên nhau là chúng ta mãi còn yêu thương và vun đặp tổ ấm hạnh phúc bền lâu phải không em yêu Tiến Nguyễn?! 142

BÁCH HỢP VÀ EM! Hút hồn bởi bách hợp, tháng 4/2021 \"Em xuống phố, dịu dàng duyên dáng Trắng tinh khôi trong sáng ngây thơ Lung linh hoa nắng ngẩn ngơ Loa kèn thổi khúc đợi chờ hè sang\" Những câu thơ như quyến rũ những người yêu Hà Nội, yêu hoa và yêu cái đẹp của Hà Nội lãng đãng cuối xuân sang hè. \"Em\" loa kèn - bách hợp tinh khôi xuống phố khiến bao thiếu nữ ngẩn ngơ và khiến bao chàng trai vương vấn bởi vẻ trong sáng mà em mang theo. Cứ mỗi dịp tháng tư về là mang theo biết bao hương sắc của một loài hoa với vẻ đẹp nhẹ nhàng, tinh khôi đó chính là hoa bách hợp, hoa loa kèn hay cũng gọi là huệ tây... Với tên gọi bách hợp hoa loa kèn mang ý nghĩa về sự sum vầy, đoàn tụ, sự may mắn cũng như niềm tin vào tương lại tươi sáng. Hoa loa kèn có nhiều màu sắc trong đó loa kèn trắng sở hữu trong mình ý nghĩa của sự đoàn tụ, có lời chúc chúng ta sẽ mãi hòa hợp cho dù mang bất cứ chuyện gì xảy ra. Chính vì thế mà hoa loa kèn trắng không chỉ được sử dụng phổ biến trong các không gian sống mà còn làm cho quà tặng trong các dịp đặc 143

biệt. Trong thời đại Hy Lạp, sự tích hoa loa kèn còn tượng trưng cho nàng Hera, vợ của thần Zeus – vị thần trượng trưng cho phụ nữ và hôn nhân. Ngày nay, cứ mỗi năm vào dịp cái lạnh còn vương, nắng vàng nhè nhẹ là tôi lại đưa em, cô nhân tình bé nhỏ, cô hàng xóm năm xưa hòa mình giữa cánh đồng hoa trắng muốt để cảm nhận bao yêu thương, bao tình cảm bên nhau mãi mãi. Yêu em, yêu Hà Nội và yêu cả những loài hoa tượng trưng mỗi mùa. Bách hợp và em đó là niềm vui, may mắn, và tương lai tươi sáng mà anh dành cho em, mong em mãi nhiều niềm vui và hạnh phúc! 144

TÌM VỀ TUỔI THƠ! Tháng 4/2021 Tuổi thơ tôi là chuỗi những ngày sống trong thiếu thốn mà cái thiếu của thời bao cấp có lẽ rất nhiều thầy cô bạn bè vẫn còn nhớ như in. Cái thời mà thiếu thốn trở thành ký ức vẹn nguyên không tài nào phai nhạt. Tuổi thơ tôi là những ký ức lên 5 tuổi đã đi chăn trâu cắt cỏ, là những ngày lẽo đẽo theo mẹ ta đồng nhỏ mạ, cuốc đất trồng ngô. Tuổi thơ tôi là nhưng, ngày cùng bè bạn lang thang mót lạc, mót khoai. Tuổi thơ tôi còn là những khi đêm xuống đốt những cái lốp xe rong ruổi trên những cánh đồng bắt nhái, soi ếch. Và đó còn là những khi phơi mình dưới nắng hè mà đập châu chấu cái thứ \"tôm bay\" giàu đạm thay thịt.... Tuổi thơ tôi còn là những khi trốn học cùng bạn bè tắm sông, mò cua bắt ốc và cứ vậy \"từ trong lấm láp\" tôi dần lớn lên. Và nhớ mãi những tháng ngày theo chân mẹ đi bộ 12 cây số ra ga Hàng Cỏ để lên Tây Nguyên khai hoang mở đất, đó là những hành trình dài tìm ánh sáng cho cuộc đời mà mẹ tôi phải gạt nước mắt bỏ quê mà đi. Đó còn là những ngày tháng sống nơi rừng thiêng nước độc muỗi bay thành đàn là hình ảnh bữa cơm gia đình ngồi trong màn mời yên và đó là nỗi kinh hoàng khi chứng kiến những người 145

quanh mình gục ngã vì sốt rét. Ám ảnh...! Và thật may mắn cho tôi vì bước ngoặt đến khi tôi được bố đón vào Sài Gòn ở cùng đơn vị bộ đội của bố, được bố xin cho đi học lại được hai anh lính của bố là anh Trường, và anh Trọng kèm chữ kèm toán để rồi từ đó tôi học tốt lên, rồi cũng từ đó tôi trở thành con người khác, ngoan ngoan, hiền lành, chăm chỉ, học giỏi...Và những năm tháng tuổi học trò ở đất Sài Gòn với tôi có bao kỉ niệm mà một trong những thú vui thời đó của bọn trẻ con ở phố chúng tôi đó là cá chọi, mê mẩn vì chăm cá, khoái chí khi xem đá cá và tiếc hùi hụi khi cá bị đá te tua rồi lại về pha nước muối lạt để dưỡng cá, dưỡng vây....Cứ tưởng thú vui đó không trở lại nữa ấy vậy mà tình cờ hôm nay đưa vợ đi mua cây cảnh nhìn mấy chú cá nhỏ nhắn xinh xinh thế là thú vui trỗi dậy, vậy là có và chú cá chọi, và bình cá cảnh....thấy như bảo ký ức ùa về. Thấy trân quý những gì mình đang làm, đang cống hiến và đang có! Cuộc đời mỗi người có lẽ cũng có thăng trầm như vậy và mỗi ngưòi đều trân trọng phải không? 146

NHÀN ... Bên góc nhỏ mùa dịch, tháng 5/2021 Xưa Trạng Trình dạy \"Ta dại ta tìm nơi vắng vẻ/ Người khôn người tới chốn lao xao\". Chẳng dám học theo cụ nhưng thường thì mình vẫn thích làm \"kẻ dại\" để tìm đến với những nơi vắng vẻ, yên ả tĩnh lặng để thư thả tâm hồn. Sau bao tâm huyết thì đây là thành quả để mình có thể thả hồn vào những trang sách. Thật thú vị vì quyển sách đầu tiên chọn đọc lại là những quyển sách về Hà Nội, về những dòng tranh dân gian với những làng tranh nổi tiếng như Đông Hồ, Hà Trống Kim Hoàng... và ở đó là vẻ đẹp quyến rũ với những tinh hoa của Hà Nội. Thấy ý nghĩa vì dù đang ở Hà Nội ấy vậy mà nghe tiếng ve rộn rã mùa hè khiến mình cũng thêm nhớ da diết Hà Nội, có lẽ đó là tình yêu Hà Nội. Trong không gian tĩnh lặng, bầu trời trong xanh với những làn gió mơn man mát rượi, đọc \"Tinh hoa Hà Nội\" đọc ý nghĩa của những bức tranh dân gian Việt Nam càng thấy trân quý hơn những gì mình đang có, càng thêm yêu Hà Nội, yêu Việt Nam và yêu gia đình biết bao. Mong cho những chiến sĩ, những ý bác sĩ đang ngày đêm tuyến đầu chống dịch luôn mạnh khỏe và mong vô cùng về chiến thắng của toàn dân ta trước dịch bệnh để rồi ngày bình yên ai ai cũng được đến những nơi mình yêu vô cùng của đất nước! 147

PHƯỢNG VƯƠNG Cảm xúc trước một mùa thi, tháng 5/2021 Hè mới về thôi mà sao năm nay thấy phượng chỉ lốm đốm sắc đỏ e ấp bên những tán lá xanh ri. Thường mọi năm tầm này là phượng nở rộ lắm rồi con năm nay thì các cô cậu học trò không được đến trường, không được chia tay bạn bè, thầy cô nên dường như phượng cũng như cô chậm lại, những chùm phượng cũng lác đang thắm đỏ mà thôi. Phải chăng phượng đang cố chờ đễ tiễn biệt các cô cậu học trò đặc biệt là các cô cậu cuối cấp. Có lẽ vậy! Còn với tôi và em thì năm nào cũng vậy, cứ thấy phượng là lại luyến lưu bao chuyện. Mấy chục năm rời xa sách vở, bàn ghế, thầy cô ấy vậy mà chút vô tư hồn nhiên của tuổi học trò vẫn vẹn nguyên như vậy. Thế nên, sau ba ngày \"rình mò\" cuối cùng cũng trèo lên mà bê được cành nho nhỏ tặng em. Thỏa yêu thương của em! Thật là: Phượng thắm đỏ mang bao kỉ niệm Tuổi học trò em nhỏ bé bên anh Mấy chục năm hết tuổi học trò Phượng vẫn đỏ như tình anh vẫn vậy! Có phải vậy không cô hàng xóm bé nhỏ Tiến Nguyễn của tôi ơi! 148

CHÚT HOÀI NIỆM TUỔI THƠ! Chiều hè trên đồng quê Mai Lâm, 15/6/2021 Một buổi chiều yên bình, dạo bước trên cánh đồng quê hương, nhìn những cánh đồng trơ gốc rạ. Những đốm lửa và cột khói bay thẳng lên bầu trời, bao kí ức tuổi thơ ùa về. Xưa, chưa lên 6 đã phải theo mẹ ra đồng. Nào là cuốc đất, nhổ mạ rồi mon men tập cấy. Thích vì cấy chả được bao nhiêu nhưng mà cứ được khua khoắng nước tung tóe hết cả. Người thì còi din nước lúc nào cũng sâm sấp cạp quần, rồi cũng chỉ được lúc đầu, rồi đau tay, đau lưng muốn trốn việc nên cố tình cắm lúa (cấy) lung tung chỗ dày chỗ thưa để chỉ mong được mẹ đuổi về nấu cơm cho lành. Hồn nhiên vô tư có những lần còn vùi cả mạ xuống ruộng để cho nhanh hết, biết đâu mẹ phải chạy đôn đáo khắp nơi đi mót đi vay để cấy cho đủ. Nhỏ mạ đi cấy còn nhẹ nhàng, sợ nhất là đi cuốc đất, đập đất mà sợ hơn cả là đập đất phù sa. Vừa cứng vừa dai mà sức của một thằng trẻ trâu mới 7 - 8 tuổi thì được bao nhiêu thành ra đạp phồng cả bàn tay cũng chả ăn thua ấy vậy mà vẫn phải làm vẫn thấy vui...thời đó có lẽ là vậy. Nhớ tuổi thơ \"Chân đất đầu trần\" vô lo vô nghĩ làm gì cũng được, làm gì cũng vui. Chưa mười tuổi mà cứ suốt 149