TYT - AYT Kimya 10. Sınıf Ders İşleyiş Modülleri Modül 2 Mol Kavramı

Bu kitabın her hakkı saklıdır ve AYDIN YAYINLARI’na aittir. 5846 sayılı yasanın hükümlerine göre kitabın düzeni, metni, soru ve şekilleri kısmen de olsa hiçbir şekilde alınıp yayımlana- maz, fotokopi ya da başka bir teknikle çoğaltılamaz. Yayın Sorumlusu : Ali DİNÇSÖNMEZ Yazarlar : Ali DİNÇSÖNMEZ – İzzet ÖZKAL – Taha YILMAZ Dizgi – Grafik Tasarım : Aydın Yayınları Dizgi Birimi ISBN No : 978 - 605 - 7945 - 46 - 4 Yayıncı Sertifika No : 16753 Basım Yeri : Ertem Basım Yayın Ltd. Şti. • 0312 640 16 23 İletişim : AYDIN YAYINLARI info@aydinyayinlari.com.tr Tel: 0312 418 10 02 • 0850 577 00 71 Faks: 0312 418 10 09 0533 051 86 17 aydinyayinlari aydinyayinlari * www.aydinyayinlari.com.tr Bölüm Kapağı10.SINIF KARMA TEST - 1 MOL KAVRAMI Karma Testler 2. MODÜL Alt bölümlerin 1. 0,5 mol C2H5OH ın molekül sayısı kadar atom 5. 1,8 gram H2O ile ilgili; Modülün sonunda içeren CH4 gazı ile ilgili; I. Normal koşullarda (NK) 2,24 litre hacim kaplar. tüm alt bölümleri I. 0,1 mol moleküldür. II. 6,02.1022 tane moleküldür. içeren karma testler II. 16 gramdır. III. 0,2 mol H atomu içerir. yer alır. III. Normal koşullarda 22,4 litre hacim kaplar. yargılarından hangileri doğrudur? (H: 1, O: 16) yargılarından hangileri doğrudur? (H: 1, C: 12) A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III MOL KAVRAMI başlıklarını içerir. D) II ve III E) I, II ve III ➤ MOL KAVRAMI VE TARİHÇESİ • 2 ➤ MOL-TANECİK İLİŞKİSİ • 3 2. 0,8 mol atom içeren C2H2 gazı normal koşullar- 6. 0,1 mol X2O3 bileşiği 10,2 gramdır. da kaç litre hacim kaplar? ➤ MOL-HACİM İLİŞKİSİ • 7 Buna göre, X elementinin atom kütlesi kaç A) 1,12 B) 2,24 C) 3,36 gramdır? (O: 16) ➤ MOL-KÜTLE İLİŞKİSİ • 8 D) 4,48 E) 6,72 A) 13 B) 27 C) 54 D) 86 E) 92 ➤ MOL-KARIŞIM PROBLEMLERİ • 13 ➤ GERÇEK ATOM VEYA MOLEKÜL KÜTLESİ • 15 3. 12,04.1022 tane oksijen atomu içeren H2O gazı 7. Bir bileşiğin 0,5 molünde 1 mol A ve 2,5 mol Yazılı Soruları ➤ ATOMİK KÜTLE BİRİMİ (akb) • 16 Sınıf İçi İşleyiş YAZILI SORULARIkaç gramdır? (H: 1, O: 16, NA: 6,02.1023) Y atomu bulunduğuna göre, bileşiğin molekül MOL KAVRAMI Okul yazılı sınavlarında formülü aşağıdakilerden hangisidir? çıkabilecek soruları içerir. Bu bölümdeki örnek A) 1,8 B) 3,6 C) 5,4 D) 7,2 E) 9 10. SINIF 2. MODÜL MOL KAVRAMI www.aydinyayinlari.com.tr soruların çözümlerine A) A2Y5 B) AY5 C) A2Y4 akıllı tahta uygulamasından ➤ FORMÜL BULMA • 17 ulaşabilirsiniz. 1. Cu (bakır) elementinin 6293Cu, 6295Cu olarak iki izoDto)pAu5Y2 4. KarbEo)nAmYo2 noksit bileşiğinin formülü CO dur. vardır. Bunlardan 6293Cu doğada %70 oranında Bileşikteki elementlerin bağıl atom kütleleri, C: 12, ➤ MOL ÖZET • 23İlişkili Kazanımlar MOL KAVRAMI Alt Bölüm TestleriMOLKAVRAMI bulunduğuna göre, bakır elementinin ortalama O: 16 dır. atom kütlesi kaçtır? Buna göre aşağıdaki ifadeleri tamamlayınız. ➤ KARMA TESTLER • 2410.1.2.1: Mol kavramını açıklar. 1. izotopun . Bulunma + 2. izotopun . Bulunma a) 1 mol C (…1…2 gram) ve 1 mol O (…1…6 gram) bir- a. Mol kavramının tarihsel süreç içerisindeki değişimi üzerinde durulur. atom kütlesi yüzdesi atom kütlesi yüzdesi leşerek 1 mol CO (…2…8 gram) oluşturur. b. Bağıl atom kütlesi tanımlanır. Ortalama = 100 atom kütlesi ➤ YAZILI SORULARI • 38c. İzotop kavramı ve bazı elementlerin mol kütlelerinin tam sayılı çıkmayışının nedeni örneklerle açıklanır. 8. Normal koşullarda (NK) 4b,)483 lgitraemhaCcivme …ka4…plagyraanm O birleşerek …7… gram 4. Normal koşullarda 4,48 L hac=im63.k7a01p+0l06a5y.a30n NH3 C2Hn gazının kütlesi 6 gramdCıOr. oluşturur. gazı ile ilgili; d. Mol hesaplamaları yapılır. = 63, 6 ➤ YENİ NESMİOLLSKOAVRRUAMLAI VRE TA•RİH4Ç0ESİ I. 0,2 moleküldür. c) CO bileşiğin, kütlece yaklaşık % …4…3 C dir. Uluslararası Temel ve Uygulamalı Kimya Birliği’nin II. 3,4 gramdır. hBiudnroajgenöraet,o1mtaunieçeCr2eHnn1dmm) oo…lel6e…kküümlül oCill3eCHevnşeibt…isl3ea…şyiımğdioa-l O2 den 6 mol CO oluşur. Atomlar çok küçük tanecikler olduklarından kütlele- (IUPAC) aldığı kararla C-12 izotopu referans olarak ka- III. 0,6 mol H atomu içerir. nin 0,3 molünün kütlesi kaç gramdır? rinin mutlak olarak bulunması mümkün değildir. Bu ne- bul edilip, atom kütlesi 12,000 alınarak diğer atomlarını denle atom ve molekül gibi küçük taneciklerin sayısını atom kütleleri bağıl olarak hesaplanmıştır. yargılarından hang2il.eri d24o,ğ5rugdruarm? (HH3: P1O, N4 : i1le4) ilgili aşağıdaki soruları 5. Aşağıda verilen tablodaki boşlukları dolduru- ve miktarını belirtmek için mol kavramı kullanılmaktadır. yanıtlayınız. (H: 1, C: 12) Kimyacılar Dalton’dan itibaren bağıl sayıların öne- İzotop Kavramı A) Yalnız I B) Yalnız II 1, C) I ve II Avogadro sayısı: NAA)) 6 B) 8,4 C) 1n2u,6z. D) 24,8 E) 30 mini kavrayarak atom ve moleküllerin miktarını belirt- (H: O: 16, P: 31, mek için mol kavramını kullandılar. Bağıl atom kütlesi Atom numaraları aynı kütle numaraları farklı olan (H: 1, C: 12, O: 16, Mg: 24, Al: 27, S: 32, Zn: 65, kadar gram elementi 1 mol olarak kabul ettiler. atomlara izotop atomlar denir. D) II ve III a) KEa) çI, mII ovledüIIrI? Avogadro sayısı: 6,02.1023) 1. ? 2. ? Hidrojen atomunun izotopları, 1. A 2. D 3b. B) Kaç Dtane molekül içerir? 24 5. D 6. B 7. A 8. C Uluslararası birim sistemine (1SI) göre 12 gram kar- c) 4. gram O içerir? a …1,…80…6..1..0..2.3. tane Zn atomu 0,3 mol Zn bon-12 (C-12) izotopunun içerdiği atom sayısı 1 mol 1. ? 2. ?11H , 2 H^ 2 D , 3 H 3 T dür. 1 1 h 1 ^ 1 h Kaç 12 gram C-12 izotopunun atom sayısı 6,02.1023 Hidrojen Döteryum Trityum m b 60 gram Mg …2…,5 mol Mg tane karbon atomu demektir ve bu sayıya Avogadro MA Sayısı denir. NA ile gösterilir. Karbon atomunun izotopları, a) n= b) 1 mol NA tane molekül c 0,1 mol CO2 …4,…4 gram CO2 d 6,02.1023 tane H2S molekülü …3…4 gram H2S Bir atomun, referans olarak seçilen başka bir ato- 24, 5 0,25 mol ? e 1…0…,8 gram Al 2,408.1023 tane Al atomu mun kütlesinden kaç kat fazla ya da az olduğunu ifade = 98 eden değere bağıl atom kütlesi denir. 12 C , 13 C , 146C ? = 0,25 . NA tane molekül 6 6 TEST - 2 Atomların kimyasal özellikleri proton ve elektron = 0, 25 mol H3PO4 …29…4 gram H2SO4 sayılarına bağlıdır. Fiziksel özellikleri proton, nötron ve f 3 mol H2SO4 Yeni Nesil Sorular elektron sayılarına bağlıdır. Atomların kimliklerini ise c) 1 mol H3PO4 4·16 gram O Modülün genelinde yorum 0,25 mol H3PO4 ? yapma, analiz etme vb. proton sayıları belirler. becerileri ölçen kurgulu YENİ? = 16 gram O NESİL SORULAR6. NH3 gazı ile ilgili aşağıdaki boşlukları doldurunuz. sorulara yer verilmiştir. Bu nedenle, izotop atomların eğer elektron sayıları MOL KAVRAMI aynı ise kimyasal özellikleri aynı, fiziksel özellikleri fark- lıdır. Elektron sayıları farklı ise hem kimyasal hemde fi- (N: 14, H: 1, Avogadro sayısı: NA) ziksel özellikleri farklıdır. a1totamnuenXunatkoümtleusniu2n.11k0ü.-tl2e3mşBsgaiiorrm4alte.amb1kka0düv-ılgir2m.kü3üdngteülre,anlameeyr,aiıni1itlegytaüaifnnpaelrdeaerYki ;seadyilımlairştyire.riTnaebak))a v ti11ommmmdeyooallçemadkraüo-llüek…ül…ü1…7…2/N.……A17……eKku…ladgrdedrrgauieyrmratemmdmuHıerdş.kaıtruni.çrım.in 3. daha az su ile daha yüksek verim tarlasına damlama sulama sistemi 1. 1,806.1023 tane oksijen atomu içeOrerntaSlaOm3 bailAeştoi-m Küt4le.si Eşit sayıda atom içeren NO, N2O5, NO2 molekül- Buna göre, 0,2 mol XY2 bileşiğinin kütlesi kaç ği ile ilgili; leri için; gramdır? (Avogadro sayısı: 6·1023) c) NA tane molekülü …17…………… gramdır. Elementlerin doğada birden fazla izotopu vardır. Bu Avogadro sayısı kadar d) 1 molekül-gramı ………17……… gramdır. I. 0,1.NA tane molekül içerir. izotopların doğada bulunma yüzId.eleMrioflaerkkülıldsıar.yÖısrıneenğbinü;yük olan N2O5’tir. X için; Y için; atom içeren O2 gazının II. 0,2 mol N2 gazı ile aynı mik11tHard(haidartoojmeni)çneirnird. oğadaki bollukIIy.üzİçdeersdiik9l9e,r9i 8okikseijenn, 12aDtomu sayıları eşittir. kütlesi (O: 16) e) NA tane molekülü ……1…7 …NA…… akb dir. 3 Her alt bölümün MA MA f) 1 mol molekülü ……4…. NA…… tane atom içerir. III. 6,02.1022 tane kükürt atom(udöiçteerriyr.um)un 0,015’dir, 1 T (trityIuIIm. İ)çiesredidkoleğriadaazoçtoaktoamz u molleri arasındaki ilişki sonunda o bölümle ilgili NA = 4.10–23 2.10 –23 = 6.1023 testler yer alır. yargılarından hangileri doğrubduluurn?ur. NO > NO2 > N2O5 şeklindedir. MA = 4.10–23 MA = 12 g/mol g) 1 gramı ……NA…/ 1…7 … tane molekül içerir. 6.10 23 (NA: 6,02.10 23) Elementlerin birden fazla olaynarigzıolatorpınladraınolhmaansgıinleer-i doğrudur? MAXYŞ2e=k2li4n+d2e.12g=ös4t8egr/imldoilğine göre, bu hg)ü n1ügrtaamkıip…4…N…A/…17…tane atom içerir. Her yılın 10. ayının 23. günü Mol Günü olarak kutlanır. deniyle doğadaki bolluk yüzdeleri ve atom kütlelerinden MA = 24 g/mol A) Yalnız II B) I ve II yaraCr)laI,nIıIlavreakIIIortalama atom küAt)leI,leIIrvi ebuIIlIunur.B) Yalnız II C) Yalnız III m meden ilk cumartesi günü aşağıdaki ıt)a kv1immoyleakpü-lü ……1…7 ……Taarklabyadir6. 00 D) II ve III E) I ve III D) I ve III E) I ve II n= MA & 0, 2 = 48raklarından hangisinde gösterilmiştir? sıra boru döşenmiştir. Her borunun m = 9,6 gram j) NA tane molekülü ……u1…z4u…nlu…ğgura6m00N0 imçeertirre. dir. Boruların her 1,5 meter- 18 35 Cl17 , 20 37 Cl17 0 11 H 1 , 1 2 H +1 10 21 Na 11 , 9 21 Mg 12 A) k) 1 molü ………3……… llgiikkrtaebmnölügHmüinçüdenerdire6. 0100tadnaemdlealiskubdualumnlmamakatkatdaıdr.ırH. er de- 17 17 1 0 11 12 Kimyasal Özellikler Aynı (p, e– aynı) Farklı (e– farklı) Farklı (p, e– farklı) Oda koşullarında 11,2 litre hacim kaplayan Buna göre, Kadriye Hanım’ın tarlasında 1 ayda 1. 63,6 2. a. 0,25 b. 0,25NA c. 16 3. 9,6 4. a) 12-16-28 b) 4–7 c) 43 d) 6–3 k(15N7a.dAça):)1m617.,oe18)0l016d27.31aN,0mA12f3)laa4by·)Ns32Au,0g5k)gNucüAl)nl4/1a,d47nüırl.m) ıştır? Fiziksel Özellikler Farklı (n farklı) Farklı (n, e– farklı) Farklı (p, n, e– farklı) Ne gazının kütle3s8i d) 34 e)10,8 f)294 6. a) 17 b) 17/NA c) Kimlik Aynı (p aynı) Aynı (p aynı) 5. Atom sayısı (mol) h) 4 NA/ 17 ı) 17 j) 14 k) 3 Farklı (p farklı) (Ne: 20) 2. Avogadro sayısı kadar atom içeren CH4 mole- A) 6.10-23 B) 24·10-20 C) 36·10-16 külü ile ilgili; 2,5 B) D) 72.10-14 E) 96.10-10 2 Normal koşullarda 11,2 Ayrıca modül sonunda I. 0,2 mol moleküldür. 1 litre hacim kaplayan II. NA tane karbon atomu içerir. —N5—A —N2—A Molekül Sayısı F2 gazının kütlesi III. 6,02.1022 tane molekül içerir. (F: 19) yargılarından hangileri doğrudur? Yukarıdaki grafik bir bileşiğin molekül sayısının C) 3. Mutluluk paylaşılınca artar, dertler paylaşınca azalır. tamamı yeni nesil sorulardan (Avogadro sayısı: NA: 6,02.1023) içerdiği atom mol sayısına göre değişimini göster- Avogadro sayısı kadar oluşan testler bulunur. mektedir. molekül içeren H2O’nun Cümlesindeki ünlü harflerin tür sayısı kadar A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II kütlesi (H: 1, O: 16) atom türü içeren bileşik ve bileşiğin gerçek küt- Buna göre, bu bileşiğin formülü aşağıdakiler- lesi aşağıdakilerden hangisinde doğru veril- D) I, II ve III E) I ve III den hangisi gibi olabilir? D) miştir? (H: 1, C: 12, O: 16, Cl: 35) 1 mol CH4 gazının A) A2Y3 B) AY2 C) A2Y4 kütlesi (H: 1,C: 12) Bileşiğin Gerçek E) A2Y8 Kütlesi (gram) D) AY5 E) Bileşik 113 1 mol F2 A) CH2 — CH — CH3 3. 0,4 mol AY2 bileşiği ile ilgili; 6. 6,02.1023 tane hidrojen atomu içeren; 62 gazının kütlesi Cl Cl I. 0,8.NA tane Y atomu içerir. I. C2H5OH (F: 19) B) CH2 — CH2 113 II. 0,4 mol moleküldür. II. H2O NA III. C2H6 OH OH 94 III. 24.1022 tane AY2 taneciği içerir. C) CH2 — CH — CH3 NA IV. Atom sayısı 0,3 mol SO3 molekülü ile aynıdır. maddelerinin mol sayıları arasındaki ilişki aşa- 94 yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur? ğıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? Cl Cl (NA: 6.10 23) (Avogadro sayısı: 6,02.1023) D) CH3 — CH — CH2 — OH Cl E) CH3 — CH — CH2 — OH Cl A) II > I = III B) II > I > III C) III > I > II A) I, II, III, IV B) I, III, IV C) I, III D) II > III > I E) I = III > II 1. B 40 2. D 3. D D) I, II, III E) II, III, IV 1. C 2. A 3. B 6 4. C 5. A 6. A

www.aydinyayinlari.com.tr  10. SINIF 2. MODÜL MOL KAVRAMI ➤ MOL KAVRAMI VE TARİHÇESİ • 2 ➤ MOL-TANECİK İLİŞKİSİ • 3 ➤ MOL-HACİM İLİŞKİSİ • 7 ➤ MOL-KÜTLE İLİŞKİSİ • 8 ➤ MOL-KARIŞIM PROBLEMLERİ • 13 ➤ GERÇEK ATOM VEYA MOLEKÜL KÜTLESİ • 15 ➤ ATOMİK KÜTLE BİRİMİ (akb) • 16 ➤ FORMÜL BULMA • 17 ➤ MOL ÖZET • 23 ➤ KARMA TESTLER • 24 ➤ YAZILI SORULARI • 38 ➤ YENI NESIL SORULAR • 40 1. ? 2. ? 1 1. ? 2. ?

10. SINIF 2. MODÜL MOL KAVRAMI www.aydinyayinlari.com.tr MOL KAVRAMI İlişkili Kazanımlar 1.1: Mol kavramını açıklar. a. Mol kavramının tarihsel süreç içerisindeki değişimi üzerinde durulur. b. Bağıl atom kütlesi tanımlanır. c. İzotop kavramı ve bazı elementlerin mol kütlelerinin tam sayılı çıkmayışının nedeni örneklerle açıklanır. d. Mol hesaplamaları yapılır. MOL KAVRAMI VE TARİHÇESİ Uluslararası Temel ve Uygulamalı Kimya Birliği’nin Atomlar çok küçük tanecikler olduklarından kütlele- (IUPAC) aldığı kararla C-12 izotopu referans olarak ka- bul edilip, atom kütlesi 12,000 alınarak diğer atomlarını rinin mutlak olarak bulunması mümkün değildir. Bu ne- atom kütleleri bağıl olarak hesaplanmıştır. denle atom ve molekül gibi küçük taneciklerin sayısını ve miktarını belirtmek için mol kavramı kullanılmaktadır. İzotop Kavramı Kimyacılar Dalton’dan itibaren bağıl sayıların öne- Atom numaraları aynı kütle numaraları farklı olan mini kavrayarak atom ve moleküllerin miktarını belirt- atomlara izotop atomlar denir. mek için mol kavramını kullandılar. Bağıl atom kütlesi kadar gram elementi 1 mol olarak kabul ettiler. Hidrojen atomunun izotopları, Uluslararası birim sistemine (SI) göre 12 gram kar- 1 H , 21H^ 21D h , 31H^ 13T h bon-12 (C-12) izotopunun içerdiği atom sayısı 1 mol 1 dür. Hidrojen Döteryum Trityum 12 gram C-12 izotopunun atom sayısı 6,02.1023 tane karbon atomu demektir ve bu sayıya Avogadro Karbon atomunun izotopları, Sayısı denir. NA ile gösterilir. 126 C , 136C , 14 C Bir atomun, referans olarak seçilen başka bir ato- 6 mun kütlesinden kaç kat fazla ya da az olduğunu ifade eden değere bağıl atom kütlesi denir. Atomların kimyasal özellikleri proton ve elektron sayılarına bağlıdır. Fiziksel özellikleri proton, nötron ve elektron sayılarına bağlıdır. Atomların kimliklerini ise proton sayıları belirler. Bu nedenle, izotop atomların eğer elektron sayıları aynı ise kimyasal özellikleri aynı, fiziksel özellikleri fark- lıdır. Elektron sayıları farklı ise hem kimyasal hemde fi- ziksel özellikleri farklıdır. Ortalama Atom Kütlesi Elementlerin doğada birden fazla izotopu vardır. Bu izotopların doğada bulunma yüzdeleri farklıdır. Örneğin; 11H (hidrojen)nin doğadaki bolluk yüzdesi 99,98 iken, 2 D 1 (döteryum)un 0,015’dir, 31T (trityum) ise doğada çok az bulunur. Her yılın 10. ayının 23. günü Mol Günü olarak kutlanır. Elementlerin birden fazla olan izotopları olması ne- deniyle doğadaki bolluk yüzdeleri ve atom kütlelerinden yararlanılarak ortalama atom kütleleri bulunur. 183157Cl17 , 201377Cl17 0 11 H 1 , 1 12H +1 101211Na11 , 91221Mg12 Aynı (p, e– aynı) 0 Farklı (p, e– farklı) Farklı (n farklı) Farklı (p, n, e– farklı) Kimyasal Özellikler Aynı (p aynı) Farklı (e– farklı) Farklı (p farklı) Fiziksel Özellikler Kimlik Farklı (n, e– farklı) Aynı (p aynı) 2

www.aydinyayinlari.com.tr MOL KAVRAMI 2. MODÜL 10. SINIF Ortalama 1. izotopun · Bolluk + 2. izotopun · Bolluk + ··· MOL HESAPLAMALARI atom kütlesi yüzdesi kütlesi yüzdesi Mol - Tanecik İlişkisi kütlesi = 100 Bu nedenle atomların ortalama atom kütleleri tam 6,02.1023 tane atom veya moleküle 1 mol denir. sayılardan değil kesirli sayılardan oluşur. Avogadro Sayısı: N = Na = NA = 6,02.1023 b 6.1023 1 mol Fe atomu : 6,02.1023 tane Fe atomu İzotop atomlar Atom kütlesi 1 mol O atomu : 6,02.1023 tane O atomu Karbon 12,011 Klor 35,4527 1 mol CO2 molekülü : 6,02.1023 tane CO2 molekülü Oksijen 15,9949 1 mol C3H8 molekülü : N tane molekül = 6,02·1023 tane Rubidyum 85,4677 C3H8 molekülü : 3 mol C atomu içerir. : 3NA tane C atomu içerir. : 11 mol atom içerir. DİKKAT! ÖRNEK 1 1 mol XaYb molekülü = NA tane molekül = a mol X atomu Bor elementinin 10B ve 11B olmak üzere iki doğal izotopu vardır. 10B izotopunun atom kütlesi 10,013 ve doğada = a.NA tane X atomu bulunma yüzdesi 19,8’dir. 11B izotopunun ise atom küt- = (a + b) mol atom lesi 11,010 ve doğada bulunma yüzdesi 80,2’dir. = (a + b)NA tane atom içerir. Buna göre, bor elementinin ortalama atom kütlesi kaçtır? Not! Çözüm En az iki ametal atomunun kovalent bağ ile bağlanması sonucu oluşan saf maddelere Ortalama 1. izotopun · Bolluk + 2. izotopun · Bolluk molekül denir. Yapısında metal veya pozitif kütlesi yüzdesi kütlesi yüzdesi kök varsa molekül değil iyonik kristaldir. atom kütlesi = 100 = 10, 013 · 19, 8 + 11, 010 · 80, 2 ÖRNEK 3 100 0,4 mol N2O5 molekülü kaç mol atom içerir? = 10,812 ÖRNEK 2 1 mol N2O5 7 mol atom içerir. 0,4 mol N2O5 ? Potasyum elementinin ortalama atom kütlesi 39,1’dir. Doğada 37K ve 40K olmak üzere iki tane izotopu bulunan ? = 2,8 mol atom içerir. potasyum elementinin izotoplarının atom kütleleri sıra- sıyla 37 ve 40’dır. ÖRNEK 4 Buna göre, verilen izotoplardan hangisinin doğada- 0,5 mol C3H8 molekülü kaç tane hidrojen atomu içe- ki bolluk yüzdesi daha fazladır? rir? Potasyum elementinin atom kütlesi 39,1, 40K izotopunun 1 mol C3H8 8.NA tane H atomu atom kütlesine daha yakın olduğu için 40K izotopu doğada daha fazla bulunur. 0,5 mol C3H8 ? ? = 4·N A tane H atomu içerir. 1. 10,812 2. 40K 3 3. 2,8 mol 4. 4·NA

10. SINIF 2. MODÜL MOL KAVRAMI www.aydinyayinlari.com.tr ÖRNEK 5 ÖRNEK 9 0,2 mol Fe2O3 bileşiği kaç tane atom içerir? 0,2 mol C2H4 bileşiğindeki hidrojen atomu sayısı ka- dar oksijen atomu içeren CO2 bileşiği kaç tanedir? Çözüm 1 mol Fe2O3 5·NA tane atom içeriyorsa 0,2 mol C2H4 0,2 mol Fe2O3 ? 0,2.4 = 0,8 mol H atomu içerir & CO2’de O atomu da 0,8 moldür. ? = 1.NA tane atom içerir. 1 mol CO2 2 mol O atomu içeriyorsa ? 0,8 mol O atomu içerir ? = 0,4 mol CO2 ÖRNEK 6 1 mol CO2 6,02.1023 tane 0,4 mol CO2 ? 1,806.1023 tane atom içeren H2O bileşiği kaç mol- dür? (NA: 6,02.10 23) ? = 2,408.1023 tane CO2 1 mol H2O bileşiği 3 x 6,02.1023 tane atom içeriyorsa ÖRNEK 10 ? 1,806.1023 1,8 mol oksijen atomu içeren Fe2O3 bileşiği kaç tane ? = 0,1 mol H2O bileşiği Fe atomu içerir? (NA: 6.10 23) ÖRNEK 7 1 mol Fe2O3 3 mol oksijen atomu içeriyorsa ? 1,8 mol oksijen atomu içerir 12,04.1023 tane C3H8 molekülü kaç mol atom içerir? ? = 0,6 mol Fe2O3 (NA: 6,02.10 23) 1 mol Fe2O3 2.NA tane Fe 0,6 mol Fe2O3 ? ? = 1,2.NA tane Fe atomu içerir. 1,2 x 6.1023 = 7,2.1023 tane Fe atomu içerir. 1 mol C3H8 162,0,024.1.1002323tatanneeCC2H2H8 8mmoolelekküülülü ? ? = 2 mol C3H8 1 mol C3H8 11 mol atom içeriyorsa ÖRNEK 11 2 mol C3H8 ? Bir öğünde 20 tane olmak üzere günde üç öğün si- ? = 22 mol atom içerir. mit yiyen bir ayı, 100 yılda kaç mol simit yer? ÖRNEK 8 (Bir yıl 360 gün kabul edilecektir.) (Avogadro sayısı: 6.1023) 3,01.1023 tane atom içeren CH4 molekülü kaç mol hidrojen atomu içerir? (NA: 6,02.10 23) 1 öğünde 20 tane ise 3 öğünde 3.20 = 60 tane simit yer. 1 yılda 360 gün 100 yılda 360 x 100 = 36.103 gün 1 mol CH4 5 x 6,02.1023 tane atom 1 günde 60 simit yer ise ? 3,01.1023 tane atom 36.103 günde ? ? = 0,1 mol CH4 ———————————————— ?= 60 x 36.103 1 mol CH4 4 mol H atomu içerirse = 63.104 tane simit yer. 0,1 mol ? 1 mol 6.1023 tane ? = 0,4 mol H atomu içerir. ? 63.104 tane ———————————————— ?= 36.10-19 mol simit yer 5. 1.NA 6. 0,1 mol 7. 22 mol 8. 0,4 mol 9. 2,408.1023 tane 10. 7,2.1023 tane 11. 36.10–19 mol 4

MOL KAVRAMI TEST - 1 1. 1 mol oksijen atomu içeren CO2 gazı ile ilgili; 5. 0,2 mol MgCO3 bileşiği için; I. 0,5.NA tane C atomu içerir. I. 0,2.NA tane moleküldür. II. 3,01.1023 tane moleküldür. II. 1 mol atom içerir. III. 1,5 mol atom içerir. III. NA tane Mg atomu içerir. yargılarından hangileri doğrudur? (6C, 8O, 12Mg) yargılarından hangileri doğrudur? (NA: 6,02.10 23) A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) I ve II E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III 2. 0,4 mol CO2 gazındaki atom sayısına eşit sayı- 6. 0,5 mol oksijen atomu içeren N2O molekülü ile ay- da hidrojen atomu içeren C3H6 bileşiği kaç tane nı sayıda atom içeren O2 molekülü kaç tanedir? karbon atomu içerir? A) 0,75.NA B) 0,75 C) 0,35.NA A) 1,2 B) 1,2.NA C) 0,6 D) 1,5 E) 0,5.NA D) 0,6.NA E) 0,3.NA 3. 1,204 . 1023 tane NH3 gazı için, 7. 0,5 mol SO3 gazı ile ilgili; I. 0,2 mol bileşiktir. I. 2 mol atom içerir. II. 0,8.NA tane atom içerir. II. 0,5 mol moleküldür. III. 0,6 mol H atomu içerir. III. 1,5 tane oksijen atomu içerir. yargılarından hangileri doğrudur? yargılarından hangileri doğrudur? A) I, II ve III B) I ve II C) I ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) Yalnız I D) I ve III E) I, II ve III 4. Madde Atom Sayısı 8. 0,3 mol H2S bileşiğindeki atom sayısı kadar kü- N1 1 mol O2 gazı N2 kürt atomu içeren SO2 bileşiği ile ilgili; 0,5 mol SO3 gazı N3 I. 0,9 mol moleküldür. NA tane He gazı II. 1,8 tane oksijen atomu içerir. III. H2S ve SO2 bileşiklerindeki kükürt miktarları Yukarıda verilen maddelerin atom sayıları ara- sındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru eşittir. verilmiştir? yargılarından hangileri yanlıştır? A) I, II ve III B) Yalnız II C) Yalnız III A) N1 > N2 > N3 B) N1 = N2 > N3 D) II ve III E) Yalnız I C) N2 > N1 > N3 D) N3 > N1 = N2 E) N3 > N1 > N2 1. E 2. D 3. A 4. B 5 5. B 6. A 7. C 8. D

TEST - 2 MOL KAVRAMI 1. 1,806.1023 tane oksijen atomu içeren SO3 bileşi- 4. Eşit sayıda atom içeren NO, N2O5, NO2 molekül- ği ile ilgili; leri için; I. 0,1.NA tane molekül içerir. I. Molekül sayısı en büyük olan N2O5’tir. II. 0,2 mol N2 gazı ile aynı miktarda atom içerir. II. İçerdikleri oksijen atomu sayıları eşittir. III. 6,02.1022 tane kükürt atomu içerir. III. İçerdikleri azot atomu molleri arasındaki ilişki yargılarından hangileri doğrudur? NO > NO2 > N2O5 şeklindedir. (NA: 6,02.10 23) yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız II B) I ve II C) I, II ve III A) I, II ve III B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I ve III D) I ve III E) I ve II 5. Atom sayısı (mol) 2. Avogadro sayısı kadar atom içeren CH4 mole- 2,5 külü ile ilgili; I. 0,2 mol moleküldür. 1 II. NA tane karbon atomu içerir. —N5—A —N2—A Molekül Sayısı III. 6,02.1022 tane molekül içerir. yargılarından hangileri doğrudur? Yukarıdaki grafik bir bileşiğin molekül sayısının (Avogadro sayısı: NA: 6,02.1023) içerdiği atom mol sayısına göre değişimini göster- mektedir. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I, II ve III E) I ve III Buna göre, bu bileşiğin formülü aşağıdakiler- den hangisi gibi olabilir? A) A2Y3 B) AY2 C) A2Y4 E) A2Y8 D) AY5 3. 0,4 mol AY2 bileşiği ile ilgili; 6. 6,02.1023 tane hidrojen atomu içeren; I. 0,8.NA tane Y atomu içerir. I. C2H5OH II. 0,4 mol moleküldür. II. H2O III. C2H6 III. 24.1022 tane AY2 taneciği içerir. IV. Atom sayısı 0,3 mol SO3 molekülü ile aynıdır. maddelerinin mol sayıları arasındaki ilişki aşa- yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur? ğıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? (NA: 6.10 23) (Avogadro sayısı: 6,02.1023) A) II > I = III B) II > I > III C) III > I > II A) I, II, III, IV B) I, III, IV C) I, III D) II > III > I E) I = III > II D) I, II, III E) II, III, IV 1. C 2. A 3. B 6 4. C 5. A 6. A

www.aydinyayinlari.com.tr MOL KAVRAMI 2. MODÜL 10. SINIF Mol-Hacim İlişkisi ÖRNEK 12 Gazlar için genleşme katsayısı ayırt edici özellik değildir. Aynı koşullarda (aynı sıcaklık ve basınçta) mol 0,4 mol CH4 gazı normal koşullarda kaç litre hacim sayıları eşit olan gazların hacimleri de eşittir. kaplar? Normal koşullarda (NK) 1 mol gaz 22,4 L hacim kaplar. Çözüm Oda koşullarında (OK) 1 mol gaz 24,5 L hacim kaplar. I. yol II. yol 1 mol CH4 NK’da 22,4 L n = V 22, 4 0,4 mol CH4 ? 0, 4 = V ? = 8,96 L hacim kaplar 22, 4 V = 8, 96 Normal Koşul = NK = NŞA ÖRNEK 13 = 1 atm basınç, 0°C sıcaklık Normal koşullarda 11,2 L hacim kaplayan C3H8 ga- Oda Koşulu = Standart Koşul = OK zı kaç moldür? = 1 atm basınç, 25°C sıcaklık n= V = 11, 2 = 0, 5 mol C3H8 Normal Basınç: 1 atm 22, 4 22, 4 1 mol O2(g) NK’da = 22,4 L ÖRNEK 14 1 mol CH4(g) NK’da = 22,4 L 1 mol H2O(s) NK’da ≠ 22,4 L (sıvı olduğu için) Normal koşullarda 6,72 L hacim kaplayan N2O5 gazı 1 mol Fe(k) NK’da ≠ 22,4 L (katı olduğu için) kaç tane atom içerir? (Avogadro sayısı: NA) NOT H2O moleküllerinin 1 atm basınç altında 0°C ile 100°C arasında sıvı haldedir. (Tuzak sorulara dikkat!) Normal Koşullarda Oda Koşullarında n = 6, 72 = 0, 3 mol N2 O5 gazın mol sayısı gazın mol sayısı 22, 4 n= V n = Mol say›s› n= V 1 mol N2O5 7.NA tane atom içeriyorsa 22, 4 V = Hacim 24, 5 0,3 mol N2O5 ? NOT ? = 2,1·NA tane atom içerir. Normal koşullarda gaz olduğu bilinmesi gere- ÖRNEK 15 ken bazı maddeler: a) Elementel olanlar: 0,6.NA tane oksijen atomu içeren SO3 gazı normal ko- Tek atomlular (soygazlar) $ He, Ne, Ar... şullarda kaç litre hacim kaplar? (Avogadro sayısı: NA) Çift atomlular $ H2, N2, F2, Cl2 ... Çok atomlular $ O3 ... 1 mol SO3 3.NA tane oksijen atomu içeriyorsa b) Bileşik olanlar: ? 0,6.NA tane oksijen atomu içerir. CO, CO2, SO2, SO3, NH3, CH4, C2H6, C3H8 ... ? = 0,2 mol SO3 NOT 1 mol gaz NK’da 22,4 L Mol sayıları eşit olan saf maddelerin molekül sayı- ları eşittir. Mol sayıları eşit olan aynı koşullardaki 0,2 mol gaz ? gazların hacimleri eşittir. ? = 4,48 L SO3 7 12. 8,96 L 13. 0,5 mol 14. 2,1.NA 15. 4,48 L

10. SINIF 2. MODÜL MOL KAVRAMI www.aydinyayinlari.com.tr Mol-Kütle İlişkisi NOT 1 mol atom ya da molekülün kütlesine mol kütlesi 1 atom – gram \" 1 mol atom \" Na, Cu, Fe ... denir. Atom ise atom kütlesi, molekül ise molekül kütlesi 1 molekül – gram \" 1 mol molekül \" NH3, H2O, denir. MA ile gösterilir. Atom ve bileşikler için sabittir, de- H2, O2 ... ğişmez. Farklı maddelerin mol kütleleri aynı olabilir. Bu 1 formül – gram \" 1 mol bileşik (iyonik) \" NaCl, yüzden ayırt edici özellik değildir. KNO3, CaO ... MA = MK Bir gram/mol = g/mol dür. 1 iyon – gram $ 1 mol iyon \" Fe2+, NH4+, 1 mol H atomu = 1 gram & MA: 1 g/mol SO4-2, Cl- ... 1 mol Ca atomu = 40 gram & MA: 40 g/mol Cl: 35,5 g/mol, O: 16 g/mol Mol molekül $ mol demektir. O2, H2SO4, CO2 , N2O5 , ... C: 12 g/mol, N: 14 g/mol Na: 23 g/mol, P: 31 g/mol Atom kütlesi S: 32 g/mol, H: 1 g/mol ÖRNEK 17 CO2 bileşiği için; 32 gram SO3 gazı normal koşullarda kaç litre hacim MACO2 = 1· C + 2 · O kaplar? (O: 16, S: 32) = 1· 12 + 2 · 16 MA = S + 3·O = 32 + 3·16 = 80 gram/mol MACO2 = 44 g/mol Molekül kütlesi (1 molünün kütlesi) m n= MA 1 mol SO3(g) N.K.’da 22,4 L H2SO4 bileşiği için; 32 0,4 mol SO3(g) ? MAH2SO4 = 2 · H + 1·S + 4·O 80 = = 0, 4 mol SO3 ? = 8,96 L hacim kaplar. = 2· 1+ 1· 32 + 4·16 MAH2SO4 = 98 g/mol n= m m = Kütle MA MA = Mol kütlesi n = Mol sayısı 1 mol N2O5 gazı kaç gramdır? (N: 14, O: 16) ÖRNEK 18 MAN2O5 = 2 · N + 5 · O = 2 · 14 + 5 · 16 24,08·1022 tane H2SO4 bileşiği kaç gramdır? (H: 1, O: 16, S: 32, Avogadro sayısı: 6,02.1023) = 108 g/mol ÖRNEK 16 0,3 mol C2H4 molekülü kaç gramdır? (H: 1, C: 12) Çözüm 1 mol 6,02·1023 tane 1 mol H2SO4 98 gram ise MAC2H4 = 2 · C + 4 · H ? 24,08·1022 tane ? = 0,4 mol H2SO4 0,4 mol ? = 2· 12 + 4 · 1 MA = 2.1 + 32 + 4.16 = 98 g/mol = 28 g/mol ? = 39,2 gram H2SO4 I. Yol II. Yol 1 mol C2H4 28 gram n= m & 0, 3 = m 0,3 mol ? MA 28 ? = 8,4 gram C2H4 m = 8,4 gram C2H4 16. 8,4 17. 8,96 L 18. 39,2 gram 8

www.aydinyayinlari.com.tr MOL KAVRAMI 2. MODÜL 10. SINIF ÖRNEK 19 ÖRNEK 22 3,01·1023 tane atom içeren N2O3 bileşiği kaç gram- 0,2 mol XY2 bileşiği 12,8 gram, 0,3 mol XY3 bileşiği ise dır? (N: 14, O: 16, Avogadro sayısı: 6,02.1023) 24 gramdır. Buna göre, X ve Y’nin atom kütlelerini bulunuz. Çözüm nXY2 = m & MAXY2 = m 1 mol N2O3 5 x 6,02.1023 tane atom içeriyorsa M A XY2 n XY2 ? 3,01.1023 tane atom içerir (X + 2Y) = 12, 8 ? = 0,1 mol N2O3 0, 2 MA = 2·14 + 3·16 X + 2Y = 64 = 76 g/mol 1 mol N2O3 76 gram ise nXY3 = m & MAXY3 = m 0,1 mol N2O3 ? M A XY3 n XY3 ? = 7,6 gram N2O3 (X + 3Y) = 24 0, 3 X + 3Y = 80 ÖRNEK 20 X + 3Y = 80 + -/X + 2Y = 64 Normal koşullarda 13,44 litre hacim kaplayan N2O gazı kaç gram azot atomu içerir? (N: 14) Y = 16 g/mol X + 2.16 = 64 X = 32 g/mol n= V ÖRNEK 23 22, 4 0,4 mol CnH2n+2O molekülü 24 gramdır. n= 13, 44 Buna göre, 3,01.1023 tane CnH2n+2O molekülü kaç 22, 4 mol atom içerir? (H: 1, C: 12, O: 16, NA: 6,02·1023) = 0, 6 mol 1 mol N2O 2.14 gram azot içeriyorsa 0,6 mol N2O ? ? = 16,8 gram azot atomu içerir m MA n= 0, 4 = 24 MA MA = 60 g/mol ÖRNEK 21 n.C + (2n + 2) .H + 1.O = 60 0,2 mol X2O3 bileşiği 32 gram olduğuna göre, X’in n.12 + (2n + 2) .1 + 16 = 60 atom kütlesi kaç gramdır? (O: 16) 14n = 42 n=3 n= m 2·X + 3.16 = 160 n de€eri CnH2n + 2O bilefli€inde yerine yaz›l›rsa MA 2X = 112 X = 56 g/mol 0, 2 = 32 C3H8O bilefli€i elde edilir. MA 1 mol C3H8O 6,02.1023 tane MAX2O3 = 160 g/mol ? 3,01.1023 tane ? = 0,5 mol C3H8O 1 mol C3H8O’da 12 mol atom 0,5 mol ? ? = 6 mol atom içerir. 19. 7,6 gram 20. 16,8 gram 21. 56 g/mol 9 22. X = 32 g/mol Y = 16 g/mol 23. 6 mol

10. SINIF 2. MODÜL MOL KAVRAMI www.aydinyayinlari.com.tr ÖRNEK 24 Gazların Özkütlesi 0,3 mol H2O ile ilgili; NK’da bir gazın özkütlesi OK’da bir gazın özkütlesi I. 0,3 mol moleküldür. II. 5,4 gramdır. dgaz = MA dgaz = MA III. Normal koşullarda 6,72 litre hacim kaplar. 22, 4 24, 5 IV. 1,806.1023 tane atom içerir. yargılarından hangileri doğrudur? ÖRNEK 26 (H2O: 18, Avogadro sayısı: 6,02.1023) X4H8 gazının normal koşullardaki özkütlesi 2,5 g/L olduğuna göre, X atomunun atom kütlesini bulunuz. (H: 1) I. 0,3 mol moleküldür. (I. öncül doğrudur.) II. 1 mol 18 gram Çözüm 0,3 mol ? ? = 5,4 gram (II. öncül doğrudur.) dgaz = MA 56 = 4.X + 8.1 22, 4 4X = 48 III. H2O normal koşullarda sıvı olduğu için hacim çok daha 2, 5 = MA küçüktür. 22, 4 (III. öncül yanlıştır.) MA = 56 gram/mol X = 12 gram/mol IV. 1 mol H2O 3 x 6,02·1023 tane atom içerir. ÖRNEK 27 0,3 mol H2O ? ? = 5,418.1023 tane atom içerir. Aynı koşullarda bulunan (IV. öncül yanlıştır.) I. SO3 II. SO2 NOT III. CH4 gazlarının özkütlelerini kıyaslayınız. Bileşiğin sadece formülüne bakılarak fiziksel hali (H: 1, C: 12, O: 16, S: 32) için yorum yapılamaz. ÖRNEK 25 NK'da OK'da 12 gram C3H4 gazı ile ilgili; d= MA d= MA I. 0,3 moldür. 22, 4 24, 5 II. 1,806.1023 tane molekül içerir. III. 6,72 litre hacim kaplar. Molekül ağırlığı büyük olan gazın özkütlesi büyüktür. IV. 1,2 tane H atomu içerir. yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur? MASO3 = 80 g/mol, MASO2 = 64 g/mol, MACH4 = 16 g/mol (C3H4: 40, Avogadro sayısı: 6,02.1023) Bu nedenle özkütleleri arasındaki ilişki dSO3 > dSO2 > dCH4’dir. I. n= 12 = 0, 3 mol C3H4 (I. öncül doğrudur.) 40 II. 1 mol 6,02.1023 tane molekül ÖRNEK 28 0,3 mol ? (II. öncül doğrudur.) Normal koşullarda C2H4 gazının özkütlesi kaç ? = 1,806.1023 tane molekül g/L’dir? (H: 1, C: 12) III. Gazın bulunduğu koşulla ilgili bilgi verilmemiş. Bu ne- MA denle yorum yapılamaz. 22, 4 (III. öncül yanlıştır.) IV. 1 mol C3H4 4.NA tane H atomu içerirse MA = 2.C + 4.H dC2H4 = MA = 2.12 + 4.1 = 28 g/mol 0,3 mol C3H4 ? 28 & 1, 25 g/L 22, 4 ? = 1,2 NA tane H atomu içerir. = (IV. öncül yanlıştır.) 24. I ve II 25. I ve II 10 26. 12 g/mol 27. dSO3> dSO2> dCH4 28. 1,25 g/L

MOL KAVRAMI TEST - 3 1. 12,04.1022 tane azot atomu içeren NH4NO3 bile- 5. 0,5 mol N2O5 bileşiğindeki azot atomu kadar ok- şiği kaç gramdır? sijen atomu içeren CO2 bileşiği kaç gramdır? (H: 1, N: 14, O: 16, NA = 6,02·1023) (C: 12, O: 16) A) 8 B) 16 C) 24 D) 4 E) 12 A) 11 B) 14 C) 22 D) 28 E) 44 2. 32 gram X2O3 bileşiğinde 0,6 mol oksijen atomu 6. 0,2 mol CH4 gazı ile ilgili; bulunduğuna göre, X’in atom kütlesi kaç gram- I. 3,2 gramdır. dır? (O: 16) II. Oda koşullarında 4,48 litre hacim kaplar. III. 0,2 molekül-gramdır. A) 27 B) 28 C) 54 yargılarından hangileri doğrudur? (H: 1, C: 12) E) 112 D) 56 A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I ve III E) I, II ve III 3. 1 mol atom içeren AY3 bileşiği 20 gram olduğu- 7. Normal koşullarda 4,48 litre hacim kaplayan na göre, A atomunun mol kütlesi kaç gramdır? SO2 molekülündeki oksijen atomu kadar azot (Y: 16) atomu içeren N2X molekülü 8,8 gram olduğuna göre X’in atom kütlesi kaç gramdır? (N: 14) A) 4 B) 8 C) 16 D) 24 E) 32 A) 8 B) 16 C) 18 D) 32 E) 64 4. Atom sayısı eşit olan H2S ve CO2 gazları ile ilgi- 8. 3,01.1023 tane oksijen (O2) gazı ile ilgili, li; I. 0,5 moldür. II. 1 tane atom içerir. I. İçerdikleri S ve O atomu kütleleri III. 16 gramdır. II. Normal koşullardaki hacimleri yargılarından hangileri doğrudur? (O: 16) III. Kütleleri niceliklerinden hangileri eşittir? (H: 1,C:12, O:16, S:32) A) Yalnız I B) Yalnız III C) II ve III D) I ve III E) I, II ve III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 1. A 2. D 3. E 4. B 11 5. C 6. D 7. B 8. D

TEST - 4 MOL KAVRAMI 1. Normal koşullarda 4,48 L hacim kaplayan CH4 5. 28 atom – gram oksijen atomu içeren Fe3O4 bile- gazındaki hidrojen atomu sayısı kadar karbon şiği kaç moldür? atomu içeren C4H8 bileşiği kaç gramdır? (H: 1, C: 12) A) 4 B) 7 C) 14 D) 28 E) 56 A) 11,2 B) 5,6 C) 2,8 E) 112 D) 56 2. 10 gram CaCO3 katısı ile ilgili; 6. Avogadro sayısı kadar atom içeren NH3 gazı ile I. 0,1 mol moleküldür. ilgili; II. Normal koşullarda 2,24 L hacim kaplar. III. 0,5.NA tane atom içerir. I. 0,25 moldür. yargılarından hangileri doğrudur? II. Normal koşullarda (NK) 5,6 litre hacim kaplar. III. 17 gramdır. (126C:  168O, 2400Ca) yargılarından hangileri doğrudur? (H: 1, N: 14) A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III A) Yalnız I B) I ve III C) II ve III D) I ve II E) I, II ve III D) I ve II E) I, II ve III 3. 18,06.1022 tane oksijen atomu içeren Al2O3 bile- 7. I. Normal koşullarda (NK) 2,24 litre hacim kapla- şiği ile ilgili; yan SO2 gazı II. Avogadro sayısı kadar CH4 molekülü I. Normal koşullarda 6,72 litre hacim kaplar. III. 0,5 mol oksijen gazı II. 10,2 gramdır. III. 6,02.1022 tane Al atomu içerir. Yukarıdaki maddelerin kütleleri arasındaki iliş- ki aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak veril- yargılarından hangileri doğrudur? miştir? (H: 1,C:12, O:16, S:32) (2173Al,  168O, Avogadro sayısı: 6,02·1023) A) II > III > I B) I > II > III C) II = III > I A) I ve III B) I ve II C) Yalnız II D) I > II = III E) III > II > I D) II ve III E) I, II ve III 4. Eşit kütlede alınan CH4 ve SO3 gazları ile ilgili; 8. 8,8 gram C3H8(g) n mol C2H4(g) I. Aynı şartlardaki hacimleri eşittir. 1 mol II. İçerdikleri atom sayıları arasındaki ilişki CH4(g) CH4 > SO3 şeklindedir. I II III. Mol sayları arasındaki ilişki nSO3 > nCH4 şeklin- Yukarıdaki iki kapta bulunan bileşiklerdeki top- dedir. lam karbon atomları sayısı birbirine eşit oldu- ğuna göre, II. kaptaki C2H4 gazı kaç gramdır? yargılardan hangileri doğrudur? (H: 1, C: 12) (H : 1, C: 12, O: 16, S: 32) A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III A) 2,8 B) 5,6 C) 11,2 E) 22,4 D) I ve II E) I, II ve III D) 1,4 1. A 2. B 3. C 4. B 12 5. B 6. D 7. C 8. B

www.aydinyayinlari.com.tr MOL KAVRAMI 2. MODÜL 10. SINIF Mol-Karışım Problemleri ÖRNEK 31 ÖRNEK 29 Normal koşullarda 13,44 litre hacim kaplayan C3H8 ve C2H2 gazları karışımı 2,4 mol H atomu içermektedir. 0,3 mol C2H4 gazı ile normal koşullarda 5,6 litre ha- Buna göre, karışımda kaç gram C atomu bulunur? cim kaplayan SO3 gazları karışımı kaç gramdır? (H: 1, C: 12, O: 16, S: 32) (H: 1, C: 12) Çözüm nkarışım = 13, 44 = 0, 6 mol 22, 4 1 mol C2H4 28 gram ise 0,3 mol ? C3H8 C2H2 . . ? = 8,4 gram C2H4 gazı nSO3 = 5, 6 X mol (0,6 - X) mol 22, 4 8X mol H 2(0,6 - X) mol H = 0, 25 mol SO3 gaz› 1 mol SO3 80 gram 8X + 1,2 - 2X = 2,4 (karışımdaki hidrojen atomu molü) 0,25 mol ? 6X = 1,2 ? = 20 gram SO3 gazı X = 0,2 Toplam karışım kütlesi = mC2H4 + mSO3 C3H8 = 0,2 mol ➝ 3.0,2 = 0,6 mol C atomu 8,4 + 20 = 28,4 gram C2H2 = 0,4 mol ➝ 2.0,4 = 0,8 mol C atomu Toplam = 1,4 mol C atomu ÖRNEK 30 nC = m MA 0,5 mol C2H6 ve C3H4 gazları karışımı 17 gramdır. Buna göre, karışımın molce yüzde kaçı C3H4 gazıdır? 1, 4 = m (H: 1, C: 12) 12 m = 16, 8 gram C atomu içerir. n= m MA ÖRNEK 32 m = n.MA Eşit kütlede CH4 ve SO2 gazlarından oluşan bir karı- MAC2H6 = 30 g/mol MAC3H4 = 40 g/mol şımda oksijen atomları sayısının H atomları sayısına oranını bulunuz. (H: 1, C: 12, O: 16, S: 32) X mol C2H6 gaz› (0, 5 - X) mol C3H4 gaz› Karışımın kütlesi = mC2H6 + mC3H4 30.X + 40 (0,5 - X) = 17 MACH4 = 16 MASO2 = 64 X = 0,3 Her ikisinden de 64X gram alınırsa nC2H6 = X = 0,3 mol 64·X nC3H4 = 0,5 - 0,3= 0,2 mol 16 0,5 mol karışımın 0,2 molü C3H4 ise nCH4 = = 4X mol CH4 $ 16X mol H 100 ? nSO2 = 64·X = X mol SO2 $ 2X mol O ? = 40 64 %40 C3H4 gazı içerir. nO = 2·X = 1 nH 16·X 8 29. 28,4 gram 30. %40 C3H4 13 31. 16,8 gram 32. 1 8

10. SINIF 2. MODÜL MOL KAVRAMI www.aydinyayinlari.com.tr ÖRNEK 33 ÖRNEK 35 Eşit kütlelerde karbon atomu içeren C2H6 ve C3H8 gaz- N2O ve N2O5 gazları karışımı 0,5 moldür. ları karışımı 35,6 gramdır. Buna göre, bu karışımdaki oksijen atomu kütlesi aşağıdakilerden hangisi olamaz? Buna göre, karışımın normal koşullardaki hacmi kaç litredir? (H: 1, C: 12) A) 12 B) 16 C) 24 D) 36 E) 40 n= m Karışımın tamamı N2O olsaydı. MA 1 mol N2O 16 gram oksijen m = n.MA 0,5 molde x C2H6 C3H8 x = 8 gram oksijen olurdu. . . 3X mol 2X mol alındığında C atomu kütleleri eşit olur. Karışımın tamamı N2O5 olsaydı MA = 30 MA = 44 1 mol N2O5 te 80 gram oksijen 3X · 30 + 2X · 44 = 35,6 (Karışımın kütlesi) 178X = 35,6 0,5 molde x X = 0,2 x = 40 gram oksijen olurdu. nT = 3X + 2X = 5X (Karışımın molü) Bu durumda oksijen kütlesi (mo) = 5.0,2 = 1 mol gaz karışımı 8 gram < mO < 40 gram arasında olmalı 1 mol gaz NK’da 22,4 L hacim kaplar. Cevap: E ÖRNEK 34 ÖRNEK 36 Eşit kütlelerde CH4 ve SO2 gazları içeren karışımda top- C3H4, C3H6 ve C3H8 gazlarının 0,5 mollük karışımı lam 4,6 mol atom bulunmaktadır. 20,8 gramdır. Buna göre, karışımın kütlesi kaç gramdır? Buna göre karışımda kaç gram H atomu bulunur? (H: 1, C: 12, O: 16, S: 32) (H: 1, C: 12) A) 1,4 B) 2,8 C) 3 D) 3,6 E) 4 MACH4 = 16 MASO2 = 64 (Eşit kütlede dediği için gazlar C3H4 C3H6 C3H8 64X gram alınırsa) a mol b mol c mol 64X gram CH4 64X gram SO2 olsun. 4X mol CH4 X mol SO2 Karışım molü = a + b + c = 0,5 olsun. 4X · 5 + X . 3 = 4,6 (Karışımdaki toplam atom molü) Karbon atomu kat sayıları eşit olduğuna göre 23X = 4,6 mc = a·36 + b·36 + c·36 gramdır. X = 0,2 nCH4 = 4 . X = 4.0, 2 nSO2 = X mol mc = 36 (a + b + c) = 36.0,5 = 18 gram olur. nCH4 = 0, 8 mol nSO2 = 0, 2 mol 14243 0, 8.16 = 12, 8 gram CH4 0, 2 . 64 = 12, 8 gram SO2 0,5 mol Bileşiğin kütlesinden karbon atomu kütlesi çıkarılırsa H ato- mu kütlesi bulunur. mkar›fl›m = mCH4 + mSO2 20,8 - 18 = 2,8 gram H atomu vardır. 12, 8 + 12, 8 = 25, 6 gram kar›fl›m kütlesi Cevap: B 33. 22,4 34. 25,6 gram 14 35. E 36. B

www.aydinyayinlari.com.tr MOL KAVRAMI 2. MODÜL 10. SINIF Gerçek Atom veya Molekül Kütlesi ÖRNEK 37 Bir tane atom veya molekülün kütlesine gerçek küt- le denir. Tanecik atom ise gerçek atom kütlesi, tanecik 1 tane C3H6 molekülü kaç gramdır? molekül ise gerçek molekül kütlesi denir. Bir tane atom (H: 1, C: 12, NA: 6.1023) veya molekülün kütlesi, mol kütlesinin Avogadro sayısı- na bölümü ile bulunur. I. Yol MA NA a) Gerçek atom kütlesi: 1 tane atomun gram cinsin- Gerçek molekül kütlesi = = 42 = 7.10-23 den kütlesidir. 6.10 23 II. Yol 6.1023 tane C3H6 42 gram ise —1 —ta—ne———————?————— ? = 7.10–23 gramdır. Örnek: ÖRNEK 38 Kalsiyum atomunun gerçek atom kütlesi kaç gramdır? (Ca: 40, Avogadro sayısı: 6,02.1023) 1 tane Mg atomu 4.10-23 gram ise atom kütlesi kaç gramdır? I. Yol Gerçek atom kütlesi = Mol kütlesi gram Çözüm 6, 02.1023 1 tane Mg atomunun kütlesi = gerçek atom kütlesi 1 tane Ca atomunun kütlesi = 40 = 40 gram Gerçek atom kütlesi = MA = 4.10-23 & MA = 24 g/mol 6, 02.1023 NA 6.10 23 II. Yol ÖRNEK 39 1 mol Ca: 6,02.1023 tane Ca atomu 40 gram Ca ise 1 tane X atomu 4,5.10-23 gram, 1 tane Y atomu 2.10-23 gram ise 0,2 mol X4Y3 bileşiği kaç gramdır? 1 tane Ca atomu ? (NA : 6.1023) ——————————————— ? = 40 gram = 40 gram 6, 02.1023 NA MAX = 4, 5.10-23 & MAX = 27 g/mol 6.10 23 b) Gerçek molekül kütlesi: 1 tane molekülün gram cin- MAY = 2.10-23 & MAY = 12 g/mol sinden kütlesidir. 6.10 23 MAX4Y3 = 4.27 + 3.12 = 144 g/mol Örnek: 1 mol X4Y3 144 gram ise 0,2 mol ? SO2 molekülünün gerçek molekül kütlesi kaç gramdır? (O: 16, S: 32, Avogadro sayısı: 6,02.1023) ? = 28,8 gram X4Y3 I. Yol ÖRNEK 40 Gerçek molekül kütlesi = Mol kütlesi gram 0,4 mol X3N2 40 gram ise 1 tane X atomu kaç gram- 6, 02.1023 dır? (N: 14, Avogadro sayısı: NA) 1 tane SO2 molekülünün kütlesi = 64 = 64 gram II. Yol 6, 02.1023 NA n= m MA 3.X + 2.14 = 100 1 mol SO2: 6,02.1023 tane SO2 molekülü 64 gram SO2 ise 40 X = 24 g/mol 0, 4 MAX3N2 = MA = 24 NA 6.1023 1 tane SO2 molekülü ? = 100 g/mol = 4.10-23 gram ——————————————————— ? = 64 gram = 64 gram 6, 02.1023 NA 37. 7.10–23gram 38. 24 g/mol 39. 28,8 gram 40. 4.10–23 gram 15

10. SINIF 2. MODÜL MOL KAVRAMI www.aydinyayinlari.com.tr Atomik Kütle Birimi (akb) ÖRNEK 44 1 tane 12C izotopunun kütlesinin 1 sine atomik 96 akb oksijen gazı kaç tane atom içerir? (O: 16) 12 1 tane O2 32 akb 2 tane oksijen atomu içeriyorsa kütle birimi denir. Başka bir deyişle 1 tane hidrojen ato- mu kütlesine denir. Atomik kütle birimi akb ile gösterilir. 1 tane 12C izotopu için, 96 akb ? ———————————————————— & MA gram & 12 gram· 1 & akb = 1 gram olur. ? = 6 tane oksijen atomu içerir. NA NA 12 NA ÖRNEK 45 gram I. 1 tane SO3 akb = II. 48 akb CH4 NA gram = NA·akb III. 80 gram SO3 NA ÖRNEK 41 IV. 1 gram CH4 1 tane C2H6 bileşiği kaç akb’dir? (H: 1, C: 12) V. 0,02 mol H2 Çözüm Yukarıda verilen maddelerin kütlelerini kıyaslayınız. MA = 2.12 + 6.1 = 30 g/mol 1 tane C2H6 = 30 akb’dir. (H: 1, C: 12, O: 16, S: 32) I. 32 + 40 = 80 Uyarı! 80 gram NA Bağıl atom ve bağıl molekül kütleleri gram cin- 48 sinden bir molün kütlesini, akb cinsinden bir ta- II. 48 akb = NA gram neciğin kütlesini verir. IV. 1 gram V. 1 mol 2 gram 0,02 mol X ÖRNEK 42 ? = 0,04 gram 0,2 mol N2O bileşiği kaç akb’dir? Kütle kıyaslanması şeklinde olur. II < I = III < V < IV (N: 14, O: 16, Avogadro sayısı: NA) ÖRNEK 46 MA = 2.14 + 16 = 44 g/mol Atom kütlesi 23 olan Na elementi ile ilgili; m = n · MA I. 1 atomunun kütlesi 23 akb dir. 0,2.44 = 8,8 gram gram = NA . akb II. 1 atom-gramı 23 gramdır. = 8,8 . NA akb III. 1 gramında 6, 02.1023 tane Na atomu bulunur. 23 yargılarından hangileri doğrudur? ÖRNEK 43 I. 6,02.1023 tane Na 23 gram ise 0,2 mol karbon atomu içeren C2H6 bileşiği kaç ato- 1 tane ? mik kütle birimi (akb)dir? ——————————————— (H: 1, C: 12, Avogadro sayısı: NA) 23 23 ?= 6, 02.1023 = NA = 23.akb (I. öncül doğrudur.) 1 mol C2H6 2 mol C atomu içeriyorsa II. 1 atom– gram Na= 1 mol Na = 23 gram (II. öncül doğrudur.) ? 0,2 mol C atomu içerir —————————————————— III. 23 gram Na 6,02.1023 tane ? = 0,1 mol C2H6 1 gram ? 0,1 mol C2H6 3 gram = 3·NA akb —? —= —6—, 02—2.31—02—3 —ta—n—e N—a—at—om—u (III. öncül doğrudur.) 41. 30 akb 42. 8,8·NA akb 43. 3·NA akb 44. 6 tane 45. II < I = III < V < IV 46. I, II ve III 16

www.aydinyayinlari.com.tr MOL KAVRAMI 2. MODÜL 10. SINIF ETKİNLİK: FORMÜL BULMA Aşağıdaki boşlukları uygun ifadelerle doldurunuz. Bileşikler formüller ile gösterilir. Bir bileşiğin kimya- (C: 12, N: 14, O: 16, Avogadro sayısı: NA= 6,02 .1023) sal formülü, o bileşiğin yapısını oluşturan elementlerin cinsl­erini ve atomlarının bağıl sayılarını verir. Molekül a) 1 N atomunun bağıl atom kütlesi .........1..4..... dür. yapılı bileşiklerin üç tür formülü bulunur. Bunlar; basit formül, molekül formülü (gerçek formül) ve yapı formülü b) 1 N atomunun gerçek atom kütlesi .....1..4../N...A.. gramdır. (bağ yapılarını gösteren)dür. İyonik bileşiklerin molekül denil­en bağımsız birimleri yoktur. Bu nedenle bileşiğin c) 1 mol N atomunun kütlesi ..........1..4......... gramdır. yapıs­ ındaki iyonların en basit oranını gösteren “formül bir­ imi” incelenir. d) 1 atom-gram N atomu ..........1..4......... gramdır. 1. Basit Formül (Kaba Formül, Ampirik Formül) • 1 molekülü oluşturan atomların cinsini ve bağıl e) 6,02.1023 tane N atomunun kütlesi .......1.4..... gramdır. sayılarını, kısaca atomlarının sayıca birleşme f) NO2 nin bağıl molekül kütlesi ...........4..6......... dır. oranlarını (mol sayılarının oranını) veren for­ g) NO2 nin gerçek molekül kütlesi .......4..6./.N..A...... gramdır. müld­ ür. h) 1 mol NO2 molekülünün kütlesi ......4..6.... gramdır. • Basit formülün bulunması için, bileşiği oluştu- ı) 1 molekül – gram NO2 molekülü ......4..6.... gramdır. ran elementlerin mol sayıları bulunur ve en kü- j) 6,02.1023 tane NO2 molekülünün kütlesi ..4.6.. gramdır. çük tams­ ayılarına çevrilir. k) N2 nin gerçek molekül kütlesi ...2.8../.N..A.. gramdır. l) N2 nin bağıl molekül kütlesi .......2.8..... dir. Basit formülü bulmak için genellikle; m) 1 molekül – gram N2 nin kütlesi ...2.8..... gramdır. • Bileşiği oluşturan elementlerin, kütlece birleşme ÖRNEK 47 oranı ve atom kütleleri (veya atom kütlelerinin oranı) veya C2H4 bileşiği ile ilgili; I. 1 molekülü 28 akb dir. • Bileşiği oluşturan elementlerin, kütleleri ve atom kütleleri veya II. 1 molekülü 28 gramdır. NA • Bileşiğin kütlece yüzde bileşimi ve elementlerin atom kütleleri (veya atom kütleleri oranı) veya III. 1 gramı NA tane molekül içerir. 28 • Bileşiğin molce yüzde bileşimi veya yargılarından hangileri doğrudur? • Bileşikteki atom veya mol atom sayılarının oranı özelliklerinden birisinin bilinmesi gerekir. (H: 1, C: 12, Avogadro sayısı: NA) 2. Molekül Formülü A) I, II ve III B) II ve III C) I ve III • 1 molekülü oluşturan atomların cinsini ve ger­ D) Yalnız II E) Yalnız III çek sayılarını veren formüldür. • Molekül formülü; basit formülün tam katlarıdır. NA tane C2H4 28 gram ise Molekül formülünü bulmak için çoğu durumda 1 tane ? basit formülün bulunması gerekir. Sonra; —————————————— (Basit formülün mol kütlesi) . n = Molekülün mol kütlesi 28 ?= NA gram = 28 akb ( I. ve II. öncül doğrudur.) (Basit formül)·n = Molekül formülü (n = 1, 2, 3, …… gibi tamsayıdır.) işlemleri sonunda 28 gramı NA tane molekül molekül formülü bulunabilir. n = 1 ise; basit formül ile molekül formülü aynıdır. 1 gramı ? —————————————— NA ?= 28 tane molekül içerir. (III. öncül doğrudur.) Cevap: A Etkinlik a) 14 b) 14/NA c) 14 d) 14 e) 14 f) 46 g) 46/NA 17 h) 46 ı) 46 j) 46 k) 28/NA l) 28 m) 28 47. A

10. SINIF 2. MODÜL MOL KAVRAMI www.aydinyayinlari.com.tr Madde: Su (H2O) ÖRNEK 48 Basit formülü: H2O Su molekülü, her O atomuna karşılık 2 H atomu içerir. Normal koşullarda 67,2 litre hacim kaplayan CnH2n–2 gazı 120 gram olduğuna göre, “n” nin sayısal değe- f O atom say›lar› oran› 1 dir. p ri kaçtır? (H: 1, C: 12) H 2 Molekül formülü: H2O Çözüm Bir su molekülü, 2 tane H ve 1 tane O atomu içerir. Normal koşullarda n= m MA 1 mol gaz 22,4 L ? 67,2 L 3= 120 —————————————— MA Madde: Etan (C2H6) ? = 3 mol CnH2n – 2 MA = 40 g/mol Basit formülü: CH3 n.C + (2n – 2) . H = MA Etan molekülü, her C atomuna karşılık 3 H atomu içerir. n.12 + (2n – 2).1 = 40 f C atom say›lar› oran› 1 tür. p 14n = 42 H 3 n=3 Molekül formülü: C2H6 ÖRNEK 49 Bir etan molekülü, 2 tane C atomu ve 6 tane H atomu içerir. 0,3 mol C3Hn bileşiği 13,2 gram olduğuna göre, “n” nin sayısal değeri kaçtır? (H: 1, C: 12) Molekül formülünü bulmak için genellikle; n= m 3.C + n.H = MA MA 3.12 + n.1 = 44 • Bileşiği oluşturan elementlerin, kütlece birleşme oranı ve atom kütleleri ile bileşiğin mol kütlesi veya 0, 3 = 13, 2 n=8 MA • Bileşiğin kütlece yüzde bileşimi ve mol kütlesi ile bileşiği oluşturan elementlerin atom kütleleri veya MA = 44 g/mol • Bileşiğin molce yüzde bileşimi ve mol kütlesi ile bi- ÖRNEK 50 leşiği oluşturan elementlerin atom kütleleri veya XaYb bileşiğinde elementlerin kütlece birleşme oranı • Bileşikteki atom sayılarının oranı ve bileşiği oluştu- mX = 7 dır. ran elementler ile bileşiğin mol kütlesi veya mY 20 • Bileşik gaz halinde ise, NK daki özkütlesi, basit for- Buna göre,bileşiğin basit formülünü bulunuz. mülü ve elementlerin atom kütleleri veya (X: 14, Y: 16) • Bileşiğin basit formülü, 1 molündeki veya 1 mole- Xa Yb külündeki toplam atom sayısı özelliklerinden birisi- nin bilinmesi gereklidir. a= 7 20 =b 14 16 3. Yapı Formülü 4 1 5 2 4 Bileşiği oluşturan atomların arasındaki bağları göste­ren formüldür. Bileşik hakkındaki en ayrıntılı bilgiyi 2 5 & X2Y5 Bileşiğin basit formülü verir. Örneğin, C2H2 bileşiğinin yapı formülü H – C  C – H şeklindedir. 18 48. 3 49. 8 50. X2Y5

www.aydinyayinlari.com.tr MOL KAVRAMI 2. MODÜL 10. SINIF ÖRNEK 51 ÖRNEK 53 0,5 mol NxOy 38 gramdır. Bileşiğin 0,3 molünde 0,9 mol Bir hidrokarbon bileşiğinin kütlece %80’i karbon atomu- oksijen atomu vardır. dur. Bu bileşiğin 0,5 molü 15 gram olduğuna göre, mole- Buna göre azot oksidin formülü nedir? (N: 14, O: 16) kül formülünü bulunuz. (H: 1, C: 12) 0,3 molü 0,9 mol oksijen içeriyorsa CX HY dersek bilefli€e 80 gram C, 20 gram H olsun 1 ? ? = 3 mol oksijen olur. & y = 3 4 80 1 20 0,5 molü 38 gramsa X= 4 1 =Y 1 ? 12 1 3 1 1 3 ? = 76 g/mol & Bileşiğin mol kütlesi 76 = NxO3 olur. X = 1 Y = 3 & CH3 basit formül 76 = 14 x + 3.16 & x = 2 bileşiğin formülü ➟ N2O3 olur. 0,5 molü 15 gram 1 molü 30 gram & MA MA = (MCH3)·n 30 = 15.n n=2 ÖRNEK 52 C2H6 bileşiğin molekül formülü FeXOY bileşiğinin kütlece %30’u oksijen atomudur. ÖRNEK 54 Buna göre, bileşiğin basit formülünü bulunuz. Bir hidrokarbon bileşiğinin kütlece %10 u H atomu (O: 16, Fe: 56) olduğuna göre bileşiğin basit formülü nedir? (H: 1, C: 12) Mollerini bulup en küçük tam sayı haline getirilirse basit for- mülü verir. FeXOY & Bileşiği 10 gram alalım. CX HY 90 gram C, 10 gram H olsun.  â 90 10 7 gram Fe, 3 gram O olur. 9 1 n Fe nO 7 gram 3 gram 9 1 12 1 X= 7 Y= 3 X= =Y 56 16 3 16 1 3 4 4 1 & C3H4 basit formül 8 16 & Bileşiğin basit formülü 2 3 & Fe2O3 NOT ÖRNEK 55 Hidrokarbon: Yapısında sadece C ve H içeren 0,2 molü 6 gram olan hidrokarbon bileşiğinin basit bileşiklerdir. formülü CH3 olduğuna göre, molekül formülü nedir? Organik Bileşik: Yapısında C ve H olup, “O” (H: 1, C: 12) nunda olabileceği bileşiklerdir. Basit (Ampirik, Kaba) Formül: Bileşik formülü- n= m nün en sade hâlidir. MA Molekül Formülü: Gerçek katsayıların gösteril- diği bileşik formülüdür. 0, 2 = 6 n.12 + 3n.1 = 30 n x (Basit formül): Molekül formülü MA n x (Basit formül kütlesi): Mol kütlesi MA = 30 g/mol n=2 (Basit formül) xn = Molekül formül (CH3)xn = Molekül formülü (CH3)x2 & C2H6 molekülün formülüdür. 51. N2O3 52. Fe2O3 19 53. C2H6 54. C3H4 55. C2H6

TEST - 5 MOL KAVRAMI 1. 0,5 mol C3H6 ve 0,3 mol C4Hn gazları karışımın- 5. 0,5 mol C3H4 ve SO3 gazlarından oluşan karışım da C atomlarının sayısının H atomları sayısına 1 28 gramdır. 2 oranı olduğuna göre, C4Hn bileşiğindeki n sa- Buna göre, karışımda bulunan SO3 gazının mol- ce yüzdesi kaçtır? (H:1, C:12, O:16, S:32) yısı kaçtır? A) 4 B) 6 C) 8 D) 10 E) 12 A) 40 B) 60 C) 50 D) 25 E) 75 2. Normal koşullarda (NK) hacimleri eşit olan H2 6. Normal koşullarda (NK) özkütlesi 2,5 g / L olan ve CH4 gazları için; gaz hâlindeki hidrokarbon bileşiğinin kütlece I. Molekül sayıları eşittir. 1 si H atomu olduğuna göre bileşiğin molekül II. İçerdikleri H kütleleri eşittir. 7 III. CH4 molekülündeki hidrojen atom sayısı H2 formülü aşağıdakilerden hangisinde doğru ve- molekülündeki atom sayısının 2 katıdır. rilmiştir?. (H: 1, C: 12) yargılarından hangileri doğrudur? A) CH4 B) C2H4 C) C3H4 E) C4H8 A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) C4H6 D) I, II ve III E) Yalnız II 3. Eşit miktarda hidrojen atomu içeren C2H6 ve C3H8 7. C ve H atomlarından oluşan bir bileşikte H atomla- gazları karışımının kütlesi 50,4 gramdır. rı sayısının C atomları sayısına oranı 2 dir. Buna göre, karışımdaki C2H6 gaz molekülü kaç Bu bileşiğin bir molünde H atomları sayısı Avo- moldür? (H: 1 , C: 12) gadro sayısının 6 katı olduğuna göre, bileşiğin formülü aşağıdakilerden hangisidir? A) 1 B) 0,8 C) 0,6 D) 0,4 E) 02 A) C2H4 B) C3H6 C) C3H8 E) C2H6 D) C4H8 4. Mol sayıları eşit olan C2H2 ve C3H4 gazları karışı- 8. NO ve CH4 gazlarından oluşan 62 gramlık bir karı- mının toplam kütlesi 132 gramdır. şım normal koşullarda 67,2 litre hacim kaplıyor. Buna göre, karışım kaç mol C atomu içerir? Buna göre, karışımda bulunan H atomları kaç moldür? (H: 1, C: 12, N: 14, O: 16 ) (H: 1, C: 12) A) 12 B) 10 C) 5 D) 4 E) 3 A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 10 1. C 2. B 3. B 4. B 20 5. A 6. E 7. B 8. D

MOL KAVRAMI TEST - 6 1. C2H6 ve C2H2 gazlarından oluşan 2 mollük karışım 5. 0,2 mol X2Y3 ve 0,1 mol XY2 bileşiklerinin karışı- toplam 58 gramdır. mında X atomları sayısının, Y atomları sayısına oranı kaçtır? Buna göre, karışımda kaç gram C2H2 gazı bulu- nur? (H: 1, C: 12) A) 5 B) 5 C) 13 13 8 10 A) 26 B) 13 C) 6,5 D) 3 E) 4 2 7 D) 0,5 E) 52 2. Karbon ve hidrojen atomlarından oluşan bir or- 6. Eşit mollerdeki CH4, Ar ve H2 gazları karışımı 116 ganik bileşiğin kütlece % 25 i H atomu olduğu- gramdır. na göre, bileşiğin basit formülü nedir? Buna göre, karışım normal koşullarda kaç litre (H: 1, C: 12) hacim kaplar? (H: 1, C: 12, Ar: 40) A) CH2 B) C3H6 C) C2H6 A) 134,4 B) 67,2 C) 44,8 E) CH3 D) CH4 D) 33,6 E) 22,4 3. Kütlece %60 oksijen atomu içeren XCO3 bileşi- 7. 0,2 molünde 0,6 mol X atomu ve 0,4 mol Y ato- ğinin mol kütlesi kaç gramdır? (C:12, O: 16) mu içeren bileşiğin formülü nedir? A) 20 B) 25 C) 40 A) X2Y3 B) XY2 C) X3Y2 E) X3Y D) 72 E) 80 D) X4Y3 4. C3H4 ve C5H12 gaz karışımı ile ilgili; 8. Yalnızca C ve H elementlerini içeren bir bileşiğin • Normal koşullarda 33,6 L hacim kaplamaktadır. molce %75 i hidrojen atomudur. • Karışımda toplam 10 gram H bulunmaktadır. 0,2 molü 6 gram olan bu bileşik ile ilgili; Yukarıda verilen bilgilere göre, karışımda kaç tane C atomu bulunur? I. Basit formülü CH3 tür. II. Molekül formülü C2H6 dır. (H: 1, C: 12, N: Avogadro sayısı) III. Molekül kütlesi 30 gramdır. A) 8N B) 4N C) 5,5N yargılarından hangileri doğrudur? (H: 1, C: 12) D) 2N E) 2,25N A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III 1. B 2. D 3. E 4. C 21 5. B 6. A 7. C 8. E

10. SINIF 2. MODÜL MOL KAVRAMI www.aydinyayinlari.com.tr Kristal Su Problemleri ÖRNEK 59 UYARI! 57,2 gram Na2CO3·10H2O bileşiği ısıtılınca yapısın- Müfredatta Kristal problemleri diye bir kazanım ol- daki su kristallerinin bir kısmı buharlaşarak 24,8 gram mamasına rağmen klasik mol sorusu olarak karşı- Na2CO3·nH2O bileşiği kalıyor. nıza çıkabileceği için verilmiştir. Buna göre, Na2CO3 · nH2O bileşiğindeki “n” değeri kaçtır? (Na2CO3: 106, H2O: 18) Yapısında moleküler olarak su tutan iyonik katılara hidrat bileşikleri denir. Hidrat bileşikleri yeteri kadar ısıtıldıklarında yapılarındaki suyu kaybederler. 1X.4nH224O(3k) Isı 12X(3k) + 1n4H22O4(g3) Çözüm Başlangıç Kalan Başlangıç kütlesindeki 1Na42C4O43 2· 140 4H24O3$ 1Na42C4O23 ·4n4H23O + H2O kütlesi katı azalmayı verir 57,2 gram 24,8 gram Na2CO3·10 H2O(k) Isı Na2CO3(k) + 10H2O(g) MA = 106 + 18.10 = 286 g/mol (Na2CO3 · 10 H2O) ÖRNEK 56 1 mol 286 gram ? 57,2 gram CuSO4 . 5H2O bileşiğinin kütlece yüzde kaçı H2O’dur? (CuSO4: 160, H2O: 18) ? = 0,2 mol 0,2 mol 24,8 gram MA = 160 + 5.18 250 gram bileşikte 90 gram H2O 1 mol ? = 250 g/mol 100    ? ? = 124 gram Na2CO3 · nH2O ?= 36 124 = 106 + 18 · n %36 H2O içerir. n=1 ÖRNEK 57 CaCl2 · nH2O bileşiğinin 33 gramında 1,2 mol hidrojen ÖRNEK 60 atomu vardır. 85,8 gram Na2CO3 · nH2O bileşiğinin yapısındaki kristal Buna göre, bileşikteki n değeri kaçtır? suyunun tamamı uzaklaşıncaya kadar ısıtıldığında küt- lesi 54 gram azalıyor. (CaCl2: 111, H2O: 18) Buna göre, bileşiğin formülündeki n değeri kaçtır? MA = 111 + 18n g/mol (Na2CO3: 106, H2O: 18) 33 gram 1,2 mol H 111 + 18n 2n 33·20n = 12 (111 + 18n) N1a42C4O432· n4H42O4(3k) $ 1Na42C2O43(k3) + 1n4H22O4(g3) 55n = 111 + 18n n=3 85,8 gram ? 54 gram ÖRNEK 58 85,8 - 54 = 31,8 gram Na2CO3(k) Na2CO3 · nH2O bileşiğinin 35,6 gramı ısıtılınca yapısın- Na2CO3 için n = 31, 8 daki suyu kaybederek 21,2 gram katı kalıyor. 106 Buna göre, bileşiğin formülündeki n değeri nedir? = 0,3 mol (Na2CO3: 106, H2O: 18) 0,3 mol 85,8 gram 1 mol ? ? = 286 gram Na2CO3 · nH2O 35,6-21,2 = 14,4 gram su vardır. 106 + 18 · n = 286 18n = 180 MA = 106 + n · 18 n = 10 35,6 gramında 14,4 gram H2O 106 + 18 n 18n 0,2 8,9 n (106 + 18n) . 14, 4 = 35, 6 · 18n 21, 2 + 3, 6n = 8, 9.n 21, 2 = 5, 3.n n=4 56. 36 57. 3 58. 4 22 59. 1 60. 10

www.aydinyayinlari.com.tr MOL KAVRAMI 2. MODÜL 10. SINIF MOL ÖZET (KARIŞTIRILAN KAVRAMLAR) 1 mol XaYb gazı için; Gazlar için = NA tane moleküldür, NAK'da = a mol X atomu içerir, n= m = V OAK'da = b mol Y atomu içerir, MA 22, 4 V = (a + b) mol atom içerir, = 24, 5 = Tanecik say›s› = a·NA tane X atomu içerir, 6, 02.10 23 = MA = (a.X + b.Y) dir. n = mol sayısı = (a + b).NA tane atom içerir. m = kütle = NK’da (0°C, 1 atm) 22,4 L hacim kaplar. = OK’da (25°C, 1 atm) 24,5 L hacim kaplar. MA = mol kütlesi Atom kütlesi V = hacim Avogadro sayısı Molekül kütlesi 6,02.1023 = NK’da gaz yoğunluğu dgaz = MA OK’da gaz yoğunluğu 22, 4 dgaz = MA 24, 5 Gerçek kütle 1tane XaYb = MA gram = MA akb 2 mol C3H6 gazı için (H: 1, C: 12) NA = 2 mol moleküldür. akb = 1 gram = 2 x 3 = 6 mol C atomu içerir. NA gram = NA akb NA: Avogadro sayısı = 2 x 6 NA = 12 NA tane H atomu içerir. = NK’da 2 x 22,4 = 44,8 litre hacim kaplar. 1 tane XaYb bileşiği; = 2 x 36 = 72 gram C atomu içerir. === = M MaN(aAAAtaa+ngkebrba)’Xdmtairadn.tıeor.matoiçmeriirçerir = 2 molekül-gramdır. xNA = 1 mol XaYb = OK’da 2 x 24,5 = 49 litre hacim kaplar. bileşiği demektir. = 2 x 42 NA akb = 84 NA akb dir. 1 tane C3H6 = 42 gram = 42 akb. NA ammtooomlle-mkgürola-legmkraüml iyon-gram mol demektir. = 3 tane C atomu içerir. = 6 tane H atomu içerir. = 9 tane atom içerir. 23

KARMA TEST - 1 MOL KAVRAMI 1. 0,5 mol C2H5OH ın molekül sayısı kadar atom 5. 1,8 gram H2O ile ilgili; içeren CH4 gazı ile ilgili; I. Normal koşullarda (NK) 2,24 litre hacim kaplar. I. 0,1 mol moleküldür. II. 6,02.1022 tane moleküldür. II. 16 gramdır. III. 0,2 mol H atomu içerir. III. Normal koşullarda 22,4 litre hacim kaplar. yargılarından hangileri doğrudur? (H: 1, O: 16) yargılarından hangileri doğrudur? (H: 1, C: 12) A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III 2. 0,8 mol atom içeren C2H2 gazı normal koşullar- 6. 0,1 mol X2O3 bileşiği 10,2 gramdır. da kaç litre hacim kaplar? Buna göre, X elementinin atom kütlesi kaç gramdır? (O: 16) A) 1,12 B) 2,24 C) 3,36 A) 13 B) 27 C) 54 D) 86 E) 92 D) 4,48 E) 6,72 3. 12,04.1022 tane oksijen atomu içeren H2O gazı 7. Bir bileşiğin 0,5 molünde 1 mol A ve 2,5 mol kaç gramdır? (H: 1, O: 16, NA: 6,02.1023) Y atomu bulunduğuna göre, bileşiğin molekül formülü aşağıdakilerden hangisidir? A) 1,8 B) 3,6 C) 5,4 D) 7,2 E) 9 A) A2Y5 B) AY5 C) A2Y4 E) AY2 D) A5Y2 4. Normal koşullarda 4,48 L hacim kaplayan NH3 8. Normal koşullarda (NK) 4,48 litre hacim kaplayan gazı ile ilgili; C2Hn gazının kütlesi 6 gramdır. I. 0,2 moleküldür. Buna göre, 1 tane C2Hn molekülü ile eşit sayıda II. 3,4 gramdır. hidrojen atomu içeren 1 molekül C3Hn bileşiği- III. 0,6 mol H atomu içerir. nin 0,3 molünün kütlesi kaç gramdır? yargılarından hangileri doğrudur? (H: 1, N: 14) (H: 1, C: 12) A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) 6 B) 8,4 C) 12,6 D) 24,8 E) 30 D) II ve III E) I, II ve III 1. A 2. D 3. B 4. D 24 5. D 6. B 7. A 8. C

MOL KAVRAMI KARMA TEST - 2 1. 3,01.1023 tane CH4 gazı ile ilgili; 4. Aşağıdaki maddelerden hangisinin kütlesi en I. Normal koşullarda 11,2 litre hacim kaplar. fazladır? (H: 1, C: 12, O: 16, S: 32) II. 8.NA akb’dir. III. 12,04.1023 tane H atomu içerir. A) 0,5 molekül-gram oksijen B) 0,2 mol CH4 molekülü yargılarından hangileri doğrudur? C) 3 tane SO2 molekülü (H: 1, C: 12, Avogadro sayısı: 6,02.1023) D) Normal koşullarda 1,12 litre hacim kaplayan A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II SO3 gazı E) 0,8 mol atom içeren C2H6 gazı D) II ve III E) I, II ve III 2. 0,2 mol C3H4 bileşiği ile eşit sayıda C atomu içe- 5. I. 3 tane oksijen molekülü ren C2H6 gazı ile ilgili; II. N tane hidrojen molekülü I. Normal koşullarda 6,72 litre hacim kaplar. III. 64 akb oksijen molekülü II. 2,4 mol atom içerir. Yukarıdaki maddelerin kütleleri arasındaki iliş- III. 1,8 tane H atomu içerir. ki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiş- tir? (H: 1, O: 16) yargılarından hangileri doğrudur? A) I > II > III B) I > III > II C) II > I > III A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II > III > I E) III > I > II D) II ve III E) I ve III 3. I. 6,02.1023 tane O2 molekülü 6. Karbon (C) elementi ile ilgili; II. Normal koşullarda (NK) 11,2 litre H2 gazı I. 1 C atomu 12 akb dir. III. 3 gram C2H6 gazı II. 1 mol C atomu 12 gramdır. Yukarıda verilen gazlardan hangileri Avogadro III. 1 C atomu 12 gramdır. sayısı kadar atom içerir? NA (H: 1, C: 12, O: 16, Avogadro sayısı: 6,02.1023) yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II (C: 12, NA: Avogadro sayısı) A) Yalnız I B) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III 1. E 2. C 3. B 25 4. A 5. C 6. E

KARMA TEST - 3 MOL KAVRAMI 1. 1,204.1023 tane C2H4 molekülü için aşağıdaki­ 4. Eşit kütlelerde N içeren; değerlendirmelerden hangisi yanlıştır? I. NH3 (H: 1, C: 12, Avogadro sayısı: 6,02.1023) II. N2O5 III. Mg3N2 A) 56 gramdır. B) 0,8 gram H atomu içerir. bileşiklerinin mol sayıları arasındaki ilişki aşa­ C) 0,4 mol C içerir. ğıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? D) 1,2·NA tane atom içerir. E) 4,8 gram C atomu içerir. A) I > II = III B) I > II > III C) II > I > III D) II = III > I E) I = II = III 2. 0,3 mol C2H4 ve C3H8 gazları karışımı 11,6 gramdır. 5. Eşit kütlelerde SO2 ve O2 gazlarını içeren bir Buna göre, karışımda kaç mol C2H4 gazı vard­ ır? karış­ ımın 6 molünde toplam kaç mol oksijen (H: 1, C: 12) atomu vardır? (O: 16, S: 32) A) 2 B) 4 C) 6 D) 12 E) 16 A) 0,05 B) 0,10 C) 0,15 E) 0,25 D) 0,20 3. 6. Normal koşullarda (NK) 4,48 litre hacim kaplayan NK da 3,01.1023 X2H6  gazının kütlesi 6 gramd­ ır. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi doğrudur? 44,8 L tane O2 (H: 1) CH4 gazı molekülü A) Bileşiğin molce %25 i H atomudur. I II B) 1 atom–gram X, 6 gramdır. C) Bileşiğin mol kütlesi 28 gramdır. Yukarıdaki kaplarda bulu­nan gazların kütlelerini D) X in atom kütlesi 24 gramdır. eşit­leyeb­ ilmek için, II. kaba 4 mol X gazı ekl­eniy­ or. E) Bileşikteki hidrojenin, X elementiyle kütlece bir- Buna göre, X gazı aşağıdakilerden han­gisi ola­ leşme oranı mH = 1 tür. bilir? (H: 1, He: 4, C: 12, N: 14, O: 16) mX 4 (Avogadro sayısı: 6,02.1023) A) H2 B) N2 C) He D) CH4 E) O2 1. A 2. B 3. C 26 4. A 5. D 6. E

MOL KAVRAMI KARMA TEST - 4 1. 6 gram oksijen atomu bulunduran X2O3 bileşiğinin 4. Normal koşullarda 8,96 litre hacim kaplayan N2O kütl­esi 9,5 gramdır. gazının kütl­esi, 0,8 mol O atomu içeren XO2 gazı- Buna göre, X in atom kütlesi kaç gramdır? nın kütlesine eşitt­ir. (O: 16) Buna göre, XO2 gazının mol kütlesi kaç gram- A) 14 B) 16 C) 28 D) 32 E) 48 dır? (N: 14, O: 16) A) 44 B) 46 C) 52 D) 56 E) 64 2. Eşit sayıda C3H4 ve C2H5OH molekülleri içeren 5. Bir X atomunun kütlesi 4.10–23 gramdır. XY2 bile­ bir karışımda toplam 2 mol hidrojen atomu bulun­ şiğinin 0,05 molü 4,7 gramdır. maktadır. Buna göre, Y elementinin atom kütlesi kaç gramdır? (Avogadro sayısı: 6 . 1023) Buna göre, karışımda kaç gram C3H4  molekülü vardır? (H: 1, C: 12) A) 17 B) 35 C) 59 D) 70 E) 94 A) 4 B) 8 C) 12 D) 16 E) 24 3. Aynı şartlarda eşit hacim kaplayan NO2 , SO2 ve 6. I. Normal koşullarda 3,36 litre hacim kaplayan O2  gazl­arı için aşağıdaki niceliklerden hangisi SO2 gazı farklıd­ ır? II. 1,204.1023 tane SO2 molekülü III. 12,8 gram SO2 gazı A) Mol sayıları Yukarıdaki maddelerin mol sayıları arasındaki B) Molekül sayıları ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru veril- miştir? (O: 16, S: 32, Avogadro sayısı: 6,02.1023) C) İçerdikleri oksijen mol sayıları A) III > II > I B) II > I > III C) II > III > I D) İçerdikleri atom sayıları D) I > II = III E) II = III > I E) İçerdikleri oksijen kütleleri 1. A 2. B 3. D 27 4. A 5. B 6. E

KARMA TEST - 5 MOL KAVRAMI 1. 17,1 gram X2(SO4)3 bileşiğinde 2,7 gram X bu­ 4. Normal koşullarda 5,6 litre hacim kaplayan X2O3 lunmaktadır. gazı 19 gramdır. Buna göre, X elementinin atom kütlesi kaç Buna göre, X in gerçek atom kütlesi kaçtır? gramdır? (O: 16, S: 32) (O: 16) A) 14 B) 24 C) 27 D) 31 E) 54 A) 14N B) 28 C) N D) 14 E) 76N N 28 N 2. Eşit kütlelerde CH4 ve He gazları içeren bir karışım 5. Normal koşullarda 33,6 litre hacim kaplayan normal koşullarda 11,2 litre hacim kaplamaktadır. C2H6 gazının içerdiği kadar atom içeren NO ga- zı kaç gramd­ ır? (N: 14, O: 16) Buna göre, karışımdaki toplam atom sayısı kaç mol­dür? (H: 1, He: 4, C: 12) A) 45 B) 90 C) 120 A) 0,4 B) 0,6 C) 0,9 D) 1,8 E) 2,1 D) 180 E) 360 3. 25,6 gram SO2 gazındaki O atomuna eşit sayıda 6. Avogadro sayısı kadar molekül içeren bir hidrokar- O atomu içeren N2O gazı’nın kütlesi ve normal bon bileşiği 54 gramdır. koşullardaki hacmi aşağıdakilerd­ en hangisinde Bu bileşiğin kütlece 1 u H atomu olduğuna gö- doğru verilmiştir? (N: 14, O: 16, S: 32) 9 Kütle Normal koşullarda hacim re, molekül formülü nedir? (H: 1, C: 12) A) 35,2 33,6 B) 17,6 44,8 A) C2H6 B) C3H4 C) C4H6 C) 55,2 13,44 E) C5H10 D) 35,2 17,92 D) C5H8 E) 17,6 89,6 1. C 2. C 3. D 28 4. D 5. D 6. C

MOL KAVRAMI KARMA TEST - 6 1. 7,6 gram X2 gazının normal koşullardaki hacmi 4. m gram H atomu içeren C2H4 gazının nicelikleri 4,48 litredir. aşağıdakilerden hangisinde doğru verilm­ iştir? Buna göre; (H: 1, C: 12, Avogadro sayısı: N) I. Bir X atomunun kütlesi 19 akb dir. M__o_le_k_ü_l_s_a_y_ıs_ı_ _K_ü_tl_e_si_ _N_K__d_a_h_a_c_m__i II. Bir mol X2 gazı 76 gramdır. A) m.N m 5, 6 4 7 m 38 III. Bir X2 molekülü N gramdır. B) m.N 4.m 44,8.m 6 3 yargılarından hangileri doğrudur? C) m.N (N: Avogadro sayısı) 4 7.m 5,6.m A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) N 28 7.m 6.m m 22, 4 D) I ve II E) I ve III E) m.4 m.28 22, 4 .m N 3 7 2. 4.NA tane atom içeren SO3 gazı ile ilgili; 5. 1 gram H atomu içeren C2H4 gazı ile ilgili; I. 80 gramdır. I. Normal koşullarda 5,6 litre hacim kaplar. II. 2 gram H2 gazı ile aynı şartlarda hacimleri eşit- II. 7 gramdır. III. 6 mol atom içerir. tir. III. Normal koşullarda hacmi 22,4 litredir. yargılarından hangileri doğrudur? (H: 1, C: 12) yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III (H : 1, O: 16, S: 32) D) II ve III E) I, II ve III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 3. m gram X2S bileşiğinde 16 gram S atomu bulun- 6. 0,8 gram C3H4 gazı ile ilgili aşağıdakilerden han- maktadır. gisi yanlıştır? (H: 1, C: 12, Avogadro sayısı: 6 . 1023) Buna göre, X in atom kütlesi kaç gramdır? (S: 32) A) 0,02 moldür. B) 3,6·1022 tane C atomu içerir. A) m + 16 B) m – 16 C) m + 8 C) Normal koşullarda 0,448 litre hacim kaplar. D) 0,14 tane atom içerir. D) m – 8 E) m – 32 E) 0,08 gram H atomu içerir. 1. E 2. E 3. B 29 4. C 5. B 6. D

KARMA TEST - 7 MOL KAVRAMI 1. 1 atm basınç ve 0°C sıcaklıkta gaz olduğu bili- 5. Normal koşullarda 5,6 litresi m gram olan Y2 ga- nen aşağıdaki mad­de­lerden hangisinin 20 gra- zının 1 gram­ ında kaç mol atom bulunur? mı 11,2 litre hacim kap­lar? (H: 1, C: 12) A) 1 B) 1 C) m D) 3 E) 3m A) CH4 B) C2H4 C) C2H6 4m 2m 2 2m 2 E) C3H4 D) C3H8 2. 1 tane X atomu 4.10–23 gram, 1 tane Y atomu 14 6. Normal koşullarda 8,96 litre hacim kaplayan SO2 akb dir. ve SO3 gazları karışımı 0,9·NA tane oksijen atomu içeriyor. Buna göre, 0,5 mol X3Y2 bileşiğinin kütlesi kaç gramdır? (NA: 6.1023) Buna göre, karışımda kaç gram SO3 gazı var- A) 20 B) 40 C) 50 D) 100 E) 200 dır? (O: 16, S: 32) A) 80 B) 40 C) 32 D) 16 E) 8 3. 51 gram X2S bileşiği 4,5 mol atom içermektedir. 7. I. 27 akb Al Buna göre, X elementinin atom kütlesi kaç II. 1 atom-gram Al gramdır? (S: 32) III. 1 tane Al atomu A) 1 B) 2 C) 16 D) 28 E) 34 yukarıda verilen örneklerin kütleleri arasında- ki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru veril- miştir? (Al: 27) A) II > I = III B) I = III > II C) I > III > II D) II > I > III E) II > III > I 4. Normal koşullarda 11,2 litre hacim kaplayan SO2 8. 24 gram SO3 gazı için; ve SO3 gazları karışımı 36,8 gramdır. I. Normal koşullarda yoğunluğu 80 g/L dir. 22, 4 Buna göre, karışımdaki SO2 gazının molce yüz- desi kaçtır? (O: 16, S: 32) II. Yapısında 0,3 atom-gram S atomu vardır. A) 20 B) 40 C) 60 D) 80 E) 90 III. Yapısında 14,4 gram oksijen atomu vardır. yargılarından hangileri doğrudur? (O: 16, S: 32) A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III 1. E 2. C 3. A 4. B 30 5. B 6. E 7. A 8. E

MOL KAVRAMI KARMA TEST - 8 1. I. Normal koşullarda 5,6 litre hacim kaplayan SO3 4. I. 16 gram oksijen gazı gazı II. 6,02.1023 tane hidrojen atomu içeren CH4 gazı II. 0,5 molekül - gram oksijen III. 128 gram SO2 gazı NA III. 16 gram O3 gazı IV. 1 mol S8 molekülü Gazlarının aynı koşullardaki hacimlerinin sıra- V. 1 gram H2 gazı lanışı aşağıdakilerden hangisinde doğru veril- Yukarıdaki maddelerden hangisi Avogadro sa- yısı kadar atom içermez? (H: 1, O: 16) miştir? (O: 16, S: 32, Avogadro sayısı: 6,02.1023) A) III < II < I B) I < II < III C) I = III < II A) I B) II C) III D) IV E) V D) II < I = III E) II < I < III 2. 2 mol SO3 ve 3 mol CXH6 içeren bir gaz karışı­ 5. AY3 bileşiğinin 0,2 molü 3,4 gramdır. mında toplam 32 mol atom bulunmaktadır. Buna göre, 1 tane A atomunun kütlesi kaç akb Buna göre, CXH6 gazının molekül kütlesi kaç dir? (Y: 1, NA: Avogadro sayısı) gramdır? (H: 1, C: 12) A) 28 akb B) 14 akb C) 14 akb A) 24 B) 28 C) 30 D) 36 E) 40 NA D) 28 akb NA E) 14 · NA 3. Aşağıda verilen maddelerden hangisinin mol 6. Eşit kütlede oksijen içeren SO2 ve SO3 gazları ka- sayısı en fazladır? rışımında 0,5 mol kükürt atomu bulunmaktadır. (H: 1, C: 12, N: 14, O: 16, Na: 23) (Avogadro sayısı: 6,02.1023) Buna göre; A) 1,806 . 1023 tane atom içeren H2O I. Başlangıçta alınan karışım 35,2 gramdır. B) 0,4 gram NaOH II. Karışımda 1,2 tane oksijen atomu bulunur. III. Karışım toplam 1,7 mol atom içerir. C) 14 akb azot (N) atomu içeren NH3 D) Normal koşullarda 5,6 litre hacim kaplayan SO3 yargılarından hangileri doğrudur? (O: 16, S: 32) gazı A) I, II ve III B) I ve II C) I ve III E) 2,4 gram karbon (C) atomu içeren CO2 D) Yalnız III E) Yalnız I 1. D 2. C 3. D 31 4. A 5. B 6. C

KARMA TEST - 9 MOL KAVRAMI 1. Normal koşullarda 8,96 litre hacim kaplayan A2Y6 4. 1 tane CH4 molekülü ile ilgili; bileşiği 12 gramdır. I. 16 gramdır. 1 tane Y atomu 1 · 10-23 gram olduğuna göre; NA 6 II. 5 mol atom içerir. I. A atomunun atom kütlesi 12 gramdır. III. 16 akb’dir. II. Bileşiğin 1 molünde toplam 8 mol atom bulunur. yargılarından hangileri doğrudur? III. Bileşiğin 1 molü 30.NA akb’dir. yargılarından hangileri doğrudur? (NA: 6.1023) (H: 1, C: 12, NA: Avogadro sayısı) A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Yalnız II B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III E) I ve III D) I ve III E) Yalnız III 2. 3,2 gram CH4 gazında bulunan hidrojen atomu 5. CO2 ve C2H6 gazlarından oluşan karışım 0,5 mol kadar atom içeren NO gazı ile ilgili; olup 3,2 gram oksijen atomu içermektedir. I. Normal koşullarda 8,96 litre hacim kaplar. Buna göre; II. 12.NA akb’dir. III. 0,8 mol moleküldür. I. Karışımın toplam kütlesi 16,4 gramdır. II. Karışımın molce %80’i C2H6 gazıdır. yargılarından hangileri doğrudur? III. Karışım 0 °C, 1 atm basınçta 11,2 L hacim kaplar. (H: 1, C: 12, N: 14, O: 16, NA: Avogadro sayısı) yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III (H: 1, C: 12, O: 16) D) I ve II E) Yalnız III A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 3. 5,6 gram azot gazı ile ilgili; 6. Karbon (C) atom sayıları eşit olan C4H10 ve C6H14 I. Aynı koşullarda hacmi 0,1 mol CH4 gazının bileşikleri karıştırılınca 34,6 gramlık bir karışım el- kapladığı hacmin iki katıdır. de ediliyor. II. 0,8 tane atom içerir. Bu karışımla ilgili; III. 6,4 gram O2 gazı ile aynı sayıda atom içerir. yargılarından hangileri doğrudur? I. Toplam 0,5 mol molekül içerir. II. Toplam 5,8 gram H atomu içerir. (N: 14, O: 16, NA: Avogadro sayısı) III. Kütlece %40 ı C6H14 dür. A) Yalnız II B) Yalnız I C) I ve II yargılarından hangileri doğrudur? (H: 1, C: 12) A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III D) II ve III E) I, II ve III 1. D 2. D 3. D 32 4. D 5. E 6. C

MOL KAVRAMI KARMA TEST - 10 1. 42 gram MgCO3 katısı ile ilgili; 4. 0,5 mol AXBY bileşiğinin kütlesi 22 gramdır. I. Normal koşullarda yoğunluğu (d) 21 g/L dir. Bileşiğin 0,25 molünde 2.NA tane B atomu ol- 5, 6 duğuna göre, bileşiğin formülü aşağıdakilerden hangisidir? (B: 1, A : 12, NA: Avogadro sayısı) II. 0,5 mol CO2 gazı ile aynı koşullardaki hacimle- ri birbirine eşittir. A) A3B6 B) A2B4 C) A2B3 III. 2,5.NA tane atom içerir. D) A3B8 E) A4B8 yargılarından hangileri yanlıştır? (C: 12, O: 16, Mg: 24) A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) Yalnız III E) I ve III 2. X2Y4 bileşiği ile ilgili; 5. 0,1 mol C2H6 gazı ile ilgili; • Kaynama noktası -103,7°C dir. I. 0,6 tane H atomu içerir. • 0,6 mol atom içeren X2Y4 bileşiği 2,8 gramdır. II. Normal koşullarda yoğunluğu 30 g/L’dir. bilgileri veriliyor. 22, 4 Buna göre; III. 0,1 mol moleküldür. yargılarından hangileri yanlıştır? (H: 1, C: 12) I. X’in atom kütlesi 12 gramdır. II. Normal koşullarda (NK) 2,24 litre hacim kaplar. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III III. Gerçek bileşik kütlesi 28 akb’dir. D) I ve II E) II ve III yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur? (Y: 1) A) I, II ve III B) Yalnız I C) Yalnız II D) I ve II E) I ve III 3. 1,806.1024 tane atom içeren CO2 molekülü ile il- 6. 14 mol atom içeren H2SO4 bileşiği ile ilgili; gili; I. 2.NA tane molekül içerir. II. 2 molekül - gramdır. I. 0,3 mol moleküldür. III. 196 gramdır. II. 132·NA gramdır. yargılarından hangileri doğrudur? III. 2.NA tane oksijen atomu içerir. yargılarından hangileri yanlıştır? (H: 1, O: 16, S: 32, Avogadro sayısı: NA) (C: 12, O: 16, NA: Avogadro sayısı: 6,02.1023 ) A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III A) Yalnız II B) Yalnız I C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III D) I ve III E) II ve III 1. C 2. E 3. C 33 4. D 5. A 6. E

KARMA TEST - 11 MOL KAVRAMI 1. X2Y ve X2Y5 gazları karışımının 0,5 molü için; 4. 20 gram X ve 6,4 gram Y karışımından en fazla I. Normal koşullarda hacmi 11,2 litredir. 17,6 gram XaYb bileşiği elde edilebildiğine göre, II. 14 gram X atomu içerir. 0,2 mol XaYb bileşiğinde toplam kaç tane atom III. Karışımın kütlesi 54 gramdan az, 22 gramdan bulunur? (X: 56, Y: 32 , NA: 6,02·1023) fazladır. A) 0,4 B) 0,4.6,02·1023 C) 2.6,02·1023 yargılarından hangileri doğrudur? (X: 14, Y: 16) D) 4.6,02·1023 E) 40.6,02.1023 A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III 2. X3 gazının normal koşullarda özkütlesi 2d g/L dir. 5. Normal koşullarda hacmi 13,44 litre olan Buna göre, 1 tane X atomu kaç gramdır? SO2, NO ve CO2 gazları karışımı 0,8 mol O ato- mu içerdiğine göre, karışımdaki NO gazı kaç mol atom içerir? (NA = Avogadro sayısı) A) 0,4 B) 0,8 C) 1 D) 1,2 E) 1,6 A) 22, 4.d B) 11, 2.NA C) d.22, 4 3NA d 3NA D) 44, 8.d E) 44, 8.d NA 3NA 3. 0,1 mol KAl(SO4)2 . 12H2O bileşiğindeki oksijen 6. 0,4 mol Al2X3 bileşiği 60 gramdır. Normal koşul- atomunun kütlesinin kükürt atomunun kütlesi- larda 6,72 litre XY3 gazı ise 24 gramdır. ne oranı kaçtır? (O: 16, S: 32) Buna göre, X in atom kütlesinin, Y nin atom küt- lesine oranı kaçtır? (Al: 27) A) 5 B) 3 C) 10 D) 6 E) 1 A) 1 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4 5 2 1. E 2. E 3. A 34 4. B 5. B 6. C

MOL KAVRAMI KARMA TEST - 12 1. X ve Y elementlerinin oluşturduğu XY ve X3Y4 bi- 4. 12 gram C2H6 maddesinin bulunduğu sabit hacimli leşiklerinin kütlelerinin içerdikleri X atomunun kapalı kaba molekül sayısı 0,8·NA olan NO gazı ek- lenmektedir. mol-atom sayısı ile değişimi aşağıdaki grafikte ve- Bu işlem sonucunda kapta ilk duruma göre; rilmiştir. I. Kütle Kütle (gram) II. Mol sayısı III. Atom sayısı XY 69,6 X3Y4 14,4 niceliklerinden hangileri 3 katına çıkar? 0,2 0,9 X in mol-atom sayısı (H: 1, C: 12, N: 14, O: 16, NA: Avogadro sayısı) A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III Buna göre, X ve Y nin atom kütleleri sırasıyla D) II ve III E) I, II ve III kaçtır? A) 12 ; 16 B) 56 ; 16 C) 56 ; 8 D) 28 ; 16 E) 36 ; 12 2. 0,3 mol CS2 ve a mol SO3 gazlarından oluşan bir 3. 0,3 mol LiNO3.4H2O bileşiği için; karışıma 0,2 mol SO2 gazı eklendiğinde karışım- daki karbon atom sayısı, kükürt atomu sayısının üç- I. 5,1 mol atom içerir. te birine eşit oluyor. II. 2,1.NA tane O atomu içerir. III. 21,6 gram H2O içerir. Buna göre SO3 ün mol sayısı (a) kaçtır? yargılarından hangileri doğrudur? (H: 1, O: 16) A) 0,1 B) 0,2 C) 0,3 D) 0,4 E) 0,5 A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 6. X2O5 bileşiğinin 1 molünün kütlesi 108 gramdır. 3. Gaz halindeki bir hidrokarbon bileşiği ile ilgili; Buna göre, 108 – 80 değeri aşağıdakilerden 2 . 6 . 1023 • NK da 5,6 litresinde Avogadro sayısı kadar C atomu vardır. hangisini gösterir? • 0,3 molü 4,2 mol atom içerir. (O: 16, Avogadro sayısı: 6·1023) bilgileri veriliyor. A) 1 tane X atomunun gram olarak kütlesi Bu bileşiğin molekül formülü aşağıdakilerden B) 1 gram X elementindeki atom sayısı hangisidir? C) 1 mol bileşikteki X miktarı D) 1 tane X2O5 molekülünün kütlesi A) C5H10 B) C4H10 C) C6H12 E) 2 mol X atomunun kütlesi D) C4H8 E) C3H8 1. B 2. A 3. B 35 4. B 5. E 6. A

KARMA TEST - 13 MOL KAVRAMI 1. Normal koşullarda eşit hacimde bulunan CO ve 4. MgCO3 ve Al2(CO3)3 bileşikleri ile ilgili, CO2 gazları için, I. Eşit miktarda karbonat iyonu içerdiklerinde mol sayıları arasındaki ilişki MgCO3 > Al2(CO3)3 tür. Hacim Özkütle CO CO II. Eşit sayıda oksijen atomu içerdiklerinde kütle- leri arasındaki ilişki Al2(CO3)3 > MgCO3 tür. CO2 CO2 III. Eşit mollerinin normal koşullardaki hacimleri (P = sabit) Kütle (V = sabit) Kütle 22,4 litredir. I II Atom sayısı yargılarından hangileri yanlıştır? CO (C: 12, O: 16, Mg: 24, Al: 27) CO2 A) I, II ve III B) II ve III C) I ve III Kütle D) Yalnız II E) Yalnız I III yukarıdaki grafiklerden hangileri doğrudur? (C: 12, O: 16) A) I, II ve III B) I ve III C) II ve III D) Yalnız II E) Yalnız I 2. 0,05 mol P4 molekülünün içerdiği atom sayısı 5. • NA tane atom içeren X2 elementinin kütlesi 5 kadar molekül içeren P8 kaç gramdır? (P: 31) A) 6,2 B) 62 C) 49,6 D) 248 E) 124 2,8 gramdır. • Normal koşullarda 2,24 litre hacim kaplayan Y2 molekülünün kütlesi 3,2 NA akb dir. bilgileri veriliyor. Buna göre, X2Y bileşiğinin mol kütlesi kaç gramdır? A) 56 B) 44 C) 36 D) 28 E) 26 3. X2O bileşiğinin 3,01.1023 tane molekülü 22 gramdır. 6. 0,3 mol X2Y3 iyonik bileşiği için, 6, 02.1023 oranı aşağıdakilerden hangisine eşit- I. 0,3 mol X3+ iyonu içerir. 14 II. 0,9 iyon-gram Y2- iyonu içerir. III. 1,5 mol iyon içerir. tir? (O: 16, Avogadro sayısı: 6,02.1023) A) 1 atom –gram X in kütlesi yargılarından hangileri yanlıştır? B) 1 molekül –gram X2 nin kütlesi A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III C) 1 mol X atomunun kütlesi D) II ve III E) Yalnız I D) 1 tane X atomunun kütlesi E) 1 gram X teki atom sayısı 1. B 2. C 3. E 36 4. B 5. B 6. E

MOL KAVRAMI KARMA TEST - 14 1. X ve Y elementlerinin birer molleri sırası ile 32 ve 4. 20 gram SO3 bileşiği için, 16 gramdır. I. 0,25 moldür. II. NA tane moleküldür. Buna göre, 1 mol XY3 bileşiği ile ilgili, III. 4NA tane atom içerir. yargılarından hangileri doğrudur? I. 4NA tane atom içerir. (S: 32, O: 16, NA: Avogadro sayısı) II. Kütlece % 80’i Y’dir. III. 1 molekülünün kütlesi 80 akb dir. A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II yargılarından hangileri doğrudur? D) II ve III E) I, II ve III (NA: Avogadro sayısı) A) I, II ve III B) II ve III C) I ve III D) I ve II E) Yalnız III 2. I. 1 atom - gram Mg atomu 5. “Ortalama atom kütlesi, izotopların doğada bulun- II. 24 akb Mg atomu ma yüzdeleri ile kütle numaralarının çarpımlarının III. 1 mol Mg atomu toplamına eşittir.” Yukarıda verilen maddelerin kütleleri arasında- Bakır elementinin doğada 63Cu ve 65Cu olmak üze- ki ilişki aşağıdakilerin hangisinde doğru veril- re iki izotopu vardır. miştir? (Mg: 24) Buna göre, bakır elementinin ortalama atom küt- lesi aşağıdakilerden hangisi olamaz? A) I > II > III B) III > I > II C) II > I = III A) 63 B) 63,2 C) 63,7 D) I = III > II E) I > III > II D) 64,4 E) 64,9 3. I. 13 gram C2H2 gazı 6. Eşit sayıda H atomu içeren C2H6 ve C2H4 gaz- II. 1 mol atom içeren CH4 gazı ları ile ilgili, III. 0,25 mol NH3 gazı I. Kütlece karbon yüzdeleri Yukarıda verilen maddelerdeki H atomu kütle- II. Aynı koşullardaki hacimleri leri arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisin- III. Hidrojen atomu mol sayıları de doğru verilmiştir? (H: 1, C: 12, N: 14) yargılarından hangileri farklıdır? (H: 1, C: 12) A) III > I > II B) I > III > II C) II > I > III A) Yalnız II B) I ve III C) Yalnız III D) I > II > III E) II > III > I D) I ve II E) I, II ve III 1. C 2. D 3. D 37 4. A 5. A 6. D

YAZILI SORULARI MOL KAVRAMI 1. Cu (bakır) elementinin 63 Cu, 6259Cu olarak iki izotopu 4. Karbonmonoksit bileşiğinin formülü CO dur. 29 Bileşikt­eki elementlerin bağıl atom kütleleri, C: 12, vardır. Bunlardan 6293Cu doğada %70 oranında O: 16 dır. Buna göre aşağıdaki ifadeleri tamamlayınız. bulunduğuna göre, bakır elementinin ortalama a) 1 mol C (…1…2 gram) ve 1 mol O (…1…6 gram) bir- atom kütlesi kaçtır? leşerek 1 mol CO (…2…8 gram) oluşturur. Ortalama 1. izotopun . Bulunma + 2. izotopun . Bulunma b) 3 gram C ve …4… gram O birleşerek …7… gram atom kütlesi atom kütlesi yüzdesi atom kütlesi yüzdesi CO oluşturur. = 100 c) CO bileşiğin, kütlece yaklaşık % …4…3 C dir. d) …6… mol C ve …3… mol O2 den 6 mol CO oluşur. = 63.70 + 65.30 100 = 63, 6 2. 24,5 gram H3PO4 ile ilgili aşağıdaki soruları 5. Aşağıda verilen tablodaki boşlukları dolduru- yanıtlay­ ınız. nuz. (H: 1, O: 16, P: 31, Avogadro sayısı: NA) (H: 1, C: 12, O: 16, Mg: 24, Al: 27, S: 32, Zn: 65, Avogadro sayısı: 6,02.1023) a) Kaç moldür? b) Kaç tane molekül içerir? a …1,…80…6..1..0..2.3. tane Zn atomu 0,3 mol Zn c) Kaç gram O içerir? m b 60 gram Mg …2…,5 mol Mg MA a) n= b) 1 mol NA tane molekül c 0,1 mol CO2 …4,…4 gram CO2 d 6,02.1023 tane H2S molekülü …3…4 gram H2S 24, 5 0,25 mol ? e 1…0…,8 gram Al 2,408.1023 tane Al atomu = 98 ? = 0,25 . NA tane molekül = 0, 25 mol H3PO4 f 3 mol H2SO4 …29…4 gram H2SO4 c) 1 mol H3PO4 4·16 gram O 0,25 mol H3PO4 ? ? = 16 gram O 3. 1 tane X atomunun kütlesi 4.10-23 gram, 1 tane Y 6. NH3 gazı ile ilgili aşağıdaki boşlukları doldurunuz. atomunun kütlesi 2.10-23 gramdır. (N: 14, H: 1, Avogadro sayısı: NA) Buna göre, 0,2 mol XY2 bileşiğinin kütlesi kaç a) 1 mol molekülü ……17…… gramdır. gramdır? (Avogadro sayısı: 6·1023) b) 1 molekülü ……17…/N…A … gramdır. c) NA tane molekülü …17…………… gramdır. X için; Y için; d) 1 molekül-gramı ………17……… gramdır. e) NA tane molekülü ……1…7 …NA…… akb dir. MA = 4.10–23 MA = 6.1023 f) 1 mol molekülü ……4 …. NA…… tane atom içerir. NA 2.10 –23 g) 1 gramı ……NA…/ 1…7 … tane molekül içerir. h) 1 gramı …4…N…A/ …17…tane atom içerir. MA = 4.10–23 MA = 12 g/mol ı) 1 molekülü ……1…7 …… akb dir. 6.10 23 j) NA tane molekülü ……1…4 ……gram N içerir. MAXY2 = 24 + 2.12 = 48 g/mol k) 1 molü ………3……… gram H içerir. MA = 24 g/mol n= m & 0, 2 = m MA 48 m = 9,6 gram 1. 63,6 2. a. 0,25 b. 0,25NA c. 16 3. 9,6 38 4. a) 12-16-28 b) 4–7 c) 43 d) 6–3 5. a) 1,806.1023 b) 2,5 c)4,4 d)34 e)10,8 f)294 6.a)17b)17/NAc)17d)17e)17NAf)4·NAg)NA/17 h) 4 NA/ 17 ı) 17 j) 14 k) 3

MOL KAVRAMI YAZILI SORULARI 7. X ve Y elementlerinden oluşan X3Y4 bileşiğinin 0,2 9. C3H6 ve C2H4 gazlarından oluşan bir karışımın nor- molünün kütlesi 8 gram, X2Y6 bileşiğinin ise 0,3 mal koşullarda 11,2 litresi 18,2 gramdır. molünün kütlesi 9 gramdır. Buna göre, X ve Y nin atom kütleleri kaçtır? Buna göre, karışımda toplam kaç mol atom bu- lunur? (C: 12 , H: 1) n= m & MA = m MA n 1 mol gaz NK’da 22,4 L 8 X3Y4 için 3X + 4.Y = 0, 2 ? 11,2 L 3X + 4Y = 40 ? = 0,5 mol gaz karışımı X2Y6 için 2X + 6Y = 9 C3H6 C2H4 0, 3 x mol (0,5 - x) mol (x . 42) gram (0,5 – x) . 28 gram 2X + 6Y = 30 mkarışım = mC3H6 + mC2H4 18,2 = x . 42 + (0,5 – x) . 28 –2/3X + 4Y = 40 3/ 2X + 6Y = 30 18,2 = x . 42 + 14 – x . 28 —————————— 4,2 = 14 x 10Y = 10 Y=1 x = 0,3 3X + 4Y = 40 C3H6 = 0,3 mol ➝ 0,3 . 9 = 2,7 mol 3X + 4 = 40 C2H4 = 0,2 mol ➝ 0,2 . 6 = + 1,2 mol 3X = 36 Toplam = 3,9 mol atom bulunur. X = 12 8. Aşağıdaki cümlelerin başına, doğru ise D, yanlış 10. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uy- ise Y harfi yazarak belirtiniz. gun kelime ve sayılarla doldurunuz. a) (..Y...) 0,2 mol H2O normal koşullarda 4,48 litre a) 12C izotopunun bir tanesinin kütlesinin 1 sine hacim kaplar. 2 1 ..a..k..b.. denir. b) (..Y...) NK’da 11,2 litre CH4 gazı 2,5 tane atom b) 1 tane Mg atomunun kütlesi ...4. ... 1..0.–.2.3... gramdır. içerir. (Avogadro sayısı: 6 . 1023, Mg: 24) c) (..Y...) 2 molekül-gram C2H6 30 gramdır. c) Bir bileşiğin en küçük tam sayılarla gösterilen (H: 1, C: 12) formülüne ....b..a.s..i.t.... formül denir. d) (..D...) 1,806 . 1022 tane C3H4 gazı 0,12 mol H d) Normal koşullarda 6,72 litre hacim kaplayan O2 atomu içerir. (Avogadro sayısı: 6,02.1023) gazı ......9..,6...... gramdır. e) (..D...) 2 mol C3H8 88·NA akb’dir. e) 1 tane X atomu 27 akb, 1 tane Y atomu 2.10-23 gramdır. Buna göre 0,2 mol X4Y3 (Avogadro sayısı: NA, H: 1, C: 12) ....2.8..,.8.... gramdır. (NA: 6.1023) f) (..D...) 30 akb C2H6 taneciği 8 tane atom içerir. f) 1 tane C3H4 molekülü .....4..0..... akb’dir. (H:1 C:12) (H: 1, C: 12) g) (..D...) 0,6 mol C atomu içeren C2H4 bileşiği 1,2 g) 48 gram SO3 molekülü ....2.,.4...N..A... tane atom içe- gram H atomu içerir. (H: 1) rir. (O: 16, S: 32) 7. X = 12, Y = 1 8. a) Y b) Y c) Y d) D e) D f) D g) D 39 9. 3,9 10. a) akb b) 4 . 10–23 c) basit d) 9,6 e) 28,8 f) 40 g) 2,4 NA

YENİ NESİL SORULAR MOL KAVRAMI 1. Bir takvimde, ayın günleri sayılar yerine atom ya da 2. Kadriye Hanım daha az su ile daha yüksek verim molekül kütleleri ile ifade edilmiştir. Takvimde çar- elde etmek için tarlasına damlama sulama sistemi şamba gününe ait yaprak; kurdurmuştur. Avogadro sayısı kadar atom içeren O2 gazının kütlesi (O: 16) Şeklinde gösterildiğine göre, bu günü takip eden ilk cumartesi günü aşağıdaki takvim yap- raklarından hangisinde gösterilmiştir? Tarlaya 600 sıra boru döşenmiştir. Her borunun uzunluğu 6000 metredir. Boruların her 1,5 meter- A) lik bölümünde 1 tane delik bulunmaktadır. Her de- likten günde 6000 damla su damlamaktadır. Oda koşullarında 11,2 litre hacim kaplayan Buna göre, Kadriye Hanım’ın tarlasında 1 ayda kaç mol damla su kullanılmıştır? Ne gazının kütlesi (Ne: 20) (NA: 6.1023, 1 ay 30 gündür.) B) A) 6.10-23 B) 24·10-20 C) 36·10-16 Normal koşullarda 11,2 litre hacim kaplayan D) 72.10-14 E) 96.10-10 F2 gazının kütlesi (F: 19) C) 3. Mutluluk paylaşılınca artar, dertler paylaşınca azalır. Avogadro sayısı kadar molekül içeren H2O’nun Cümlesindeki ünlü harflerin tür sayısı kadar kütlesi (H: 1, O: 16) atom türü içeren bileşik ve bileşiğin gerçek küt- lesi aşağıdakilerden hangisinde doğru veril- D) miştir? (H: 1, C: 12, O: 16, Cl: 35) 1 mol CH4 gazının kütlesi (H: 1,C: 12) Bileşik Bileşiğin Gerçek Kütlesi (gram) E) 1 mol F2 A) CH2 — CH — CH3 113 gazının kütlesi Cl Cl (F: 19) B) CH2 — CH2 62 1. B OH OH 113 C) CH2 — CH — CH3 NA Cl Cl D) CH3 — CH — CH2 — OH 94 Cl NA E) CH3 — CH — CH2 — OH 94 Cl 40 2. D 3. D