KARIŞIMLAR KARMA TEST - 9 1. Birbiri içinde çözünebilen arı X ve Y sıvılarının ay- 4. Kütlece %20'lik 250 gram tuz çözeltisine sabit nı dış basınçtaki kaynama noktaları sırası ile 70 °C sıcaklıkta; ve 110 °C dir. I. 250 gram su eklemek Buna göre; II. Kütlece %5'lik 500 gram tuzlu su eklemek III. 150 gram tuz ekleyip çözmek I. Oluşan karışım emülsiyondur. II. Ayrımsal damıtma ile bileşenlerine ayrılabilir. işlemlerinden hangileri ayrı ayrı uygulanırsa III. Karışım ısıtıldığında zamanla özkütlesi artar. son çözelti kütlece %10'luk olur? yargılarından hangileri doğrudur? (dy > dx ) A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III D) I ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III 2. 450 gram suda 100 gram tuz çözündükten sonra 5. I. Kütlece %16'lik 400 gram tuzlu su sabit sıcaklıkta çözeltiden 250 gram su buharlaştı- II. Kütlece %20'lik 800 gram tuzlu su rılıyor. Yukarıda verilen çözeltilerden I.'nin yarısı ve Son durumda 50 gram tuz çöktüğüne göre son II.'nin 1 'ü alınarak karıştırılıyor. Üzerine sabit çözeltinin kütlece yüzde derişimi kaçtır? sıcaklık4ta 400 gram da su eklendiğinde son çö- zeltinin kütlece yüzde derişimi kaç olur? A) 30 B) 25 C) 20 D) 15 E) 10 A) 18 B) 15 C) 13 D) 9 E) 5 3. 210 gram suda 60 gram şeker çözündükten son- 6. 300 gram kütlece %10'luk tuz çözeltisi ve kütlece ra sabit sıcaklıkta çökme olmadan bir miktar su bu- %15'lik 400 gram tuz çözeltileri aynı sıcaklıkta ka- harlaştırılıyor. rıştırılıp 250 gram su buharlaştırılıyor. Son durumda çözelti kütlece %25'lik olduğuna Çökme olmadığına göre son çözelti kütlece göre buharlaştırılan su kaç gramdır? yüzde kaçlıktır? A) 50 B) 45 C) 40 D) 35 E) 30 A) 15 B) 20 C) 30 D) 35 E) 40 1. D 2. C 3. E 49 4. C 5. D 6. B
KARMA TEST - 10 KARIŞIMLAR 1. I. kapta bulunan çözelti ısıtıldığında II. kaptaki katı- 4. 4V 4V sı ile dengede olan çözelti oluşuyor. 2V Kütlece A B Kütlece 2V V %40’lık %10’luk V şeker şeker çözeltisi X(suda) X(suda) çözeltisi II. I I. X(k) II Isıtma işleminde su miktarı değişmediğine gö- Boş re; III I. Birinci çözelti daha derişiktir. II. İkinci çözelti doygundur. Yukarıda I. kapta kütlece %40’lık ve yoğunluğu III. Sıcaklık arttıkça çözünen X miktarı azalmıştır. 2 d g/mL olan, II. kapta ise kütlece %10’luk ve yo- ğunluğu 1,5 d g/mL olan şeker çözeltileri bulun- yargılarından hangileri doğrudur? maktadır. A ve B muslukları açılarak boş olan III. kaba I. kaptan V hacimli, II. kaptan 2V hacimli çö- A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II zeltiler boşaltılıyor. D) I ve III E) I, II ve III Buna göre, III. kaptaki çözeltinin kütlece yüzde derişimi kaç olur? A) 12 B) 19 C) 22 D) 25 E) 32 2. Kütlece %10'luk 200 gram tuzlu su ile kütlece %20 5. 500 gram kütlece %10'luk şekerin sulu çözeltisine 'lik 300 gram şekerli su karıştırılıyor. aynı sıcaklıkta 150 gram daha şeker ekleniyor. Bir çökme gözlenmediğine göre son karışımda Eklenen şekerin 50 gramı çözünmeden kaldığı- bulunan şekerin kütlece yüzde derişimi kaçtır? na göre son durumda çözeltinin kütlece yüzde- si kaçtır? A) 12 B) 15 C) 17 D) 18 E) 19 A) 20 B) 25 C) 30 D) 35 E) 40 3. Kütlece yüzde derişimleri eşit olan şeker - su 6. Doygun tuz çözeltisine sabit sıcaklıkta ayrı ayrı; ve tuz - su karışımlarının; I. Bir miktar daha tuz eklemek II. Bir miktar su buharlaştırmak I. Çözünen kütlesi III. Bir miktar su eklemek II. İletkenlik işlemleri uygulanıyor. III. Yoğunluk Hangi işlem sonunda çözeltinin kütlece yüzde niceliklerinden hangileri aynı olabilir? derişimi değişir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III 1. E 2. A 3. D 50 4. C 5. B 6. C
KARIŞIMLAR KARMA TEST - 11 1. Aşağıdakilerden hangisi ppm derişiminin birimi 5. Aşağıdaki grafikte aynı koşullarda çözünen mik- olabilir? tarı değişmeyen sulu çözeltinin kütlece yüzde derişim - zaman grafiği verilmiştir. A) mol B) gram C) kilogram litre kilogram litre Kütlece Yüzde Derişim D) miligram E) gram 12 kilogram litre 5 2. Doymamış tuz çözeltisinden sabit sıcaklıkta bir t Zaman miktar su buharlaştırılıyor. Buna göre, çözelti ile ilgili; Bu olayda çözeltinin; I. Zamanla su buharlaştırılmıştır. II. Kaynamaya başlama sıcaklığı başlangıca göre I. Birim hacimdeki çözünen miktarı II. Hacmi artmıştır. III. Kaynama noktası III. Donmaya başlama sıcaklığı başlangıca göre niceliklerinden hangileri azalır? değişmiştir. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III yargılarından hangileri doğrudur? D) II ve III E) I, II ve III (Çözünenin, çözünürlüğü sıcaklıkla doğru orantılı- dır. Donma esnasında çökelme olmuyor.) A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III 3. I. Kütlece %5'lik tuzlu su 6. Aşağıdaki karışımlar için karşılarında verilen II. Derişimi 300 ppm olan tuzlu su karışımları ayırma yöntem veya tekniklerinden hangisi uygun değildir? III. 80 gram suda 20 gram tuz çözünerek hazırla- nan çözelti Aynı ortamda bulunan yukarıdaki maddelerin kaynamaya başlama sıcaklıkları arasındaki iliş- ki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiş- tir? A) II > III > I B) I > III > II C) III > I > II D) III > II > I E) II > I > III Ayırma yöntemi veya tekniği 4. Çözeltilerin koligatif özellikleri; Karışım A) Tebeşir tozu – su Süzme I. Sıcaklık II. Çözücünün özkütlesi B) Yemek tuzu - su Buharlaştırma III. Çözeltinin derişimi niceliklerinden hangilerine bağlıdır? C) Mazot – su Ayırma hunisi ile ayırma D) Zeytinyağı - su Ayrımsal kristallendirme A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III E) Alkol - su Ayrımsal damıtma D) II ve III E) I, II ve III 1. D 2. B 3. C 4. A 51 5. E 6. D
KARMA TEST - 12 KARIŞIMLAR 1. I. Kaynama noktası yükselmesi 4. Kobalt tozu - nikel Çelik I II. Donma noktası düşmesi tozu III. Özkütlenin yükselmesi V Yukarıda verilen özelliklerden hangileri koliga- tif özelliklerden değildir? Karışım A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III IV II Demir tozu - şeker Odun talaşı - nikel D) I ve III E) II ve III talaşı III Naftalin - tuz Yukarıdaki kavram haritasında verilen karışım- lardan hangisi bileşenlerine mıknatıs kullanıla- rak ayrıştırılabilir? 2. Aşağıda verilen karışım türleri ve örneklerinden A) I ve II B) II ve IV C) III ve V hangisi yanlıştır? D) II, IV ve V E) I, II, IV ve V Karışım Türü Örnek A) Aerosol Duman B) Emülsiyon Kolonya C) Kolloid Kan D) Homojen Hava E) Süspansiyon Tebeşir tozu - su 3. Aşağıda aynı ortamda bulunan iki farklı çözelti ve- 5. Çözünürlüğü sıcaklık artıkça artan bir tuzun doy- rilmiştir. gun sulu çözeltisine bir miktar su ekleniyor. Buna göre; Çözünen kütlesi Kaynama noktası Çözelti derişimi Kütlece %20’lik Kütlece %10’luk 100 g NaCI 200 g NaCI çözeltisi çözeltisi I II Bu çözeltilerle ilgili aşağıdaki niceliklerden Zaman Zaman Zaman hangisi eşittir? I II III yukarıda çizilen grafiklerden hangileri doğrudur? A) İletkenlikleri B) Çözücü kütleleri A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III C) Çözünen kütleleri D) Kaynama noktaları E) Donma noktaları D) II ve III E) I, II ve III 1. C 2. B 3. C 52 4. B 5. C
KARIŞIMLAR KARMA TEST - 13 1. 4. Diyaliz yöntemi ile ilgili; Kuruyemiş Kum-çakıl karışımı Deodorant I. Tanecik boyutu farkından yararlanılarak yapı- I II III lan ayırma yöntemlerindendir. II. Süzme ya da santrifüjleme yöntemi ile ayrıla- mayan küçük parçaların ayrılması işlemidir. III. Süzgeç olarak yarı geçirgen zar kullanılır. yargılarından hangileri doğrudur? Yukarıda verilen karışımlardan hangilerini ele- A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II me yöntemi ile ayırmak uygun olur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III 2. I. Mısır - un karışımı 5. Aşağıda verilen ayırma işlemlerinden hangisi II. Kuru çay - çay tozu karışımı çözünürlük farkından yararlanılarak bileşenleri- III. Kum - su karışımı ne ayrılmaya örnek verilemez? Yukarıda verilen karışımlardan hangilerinin ay- A) Şeker pancarından şeker eldesi rıştırılmasında eleme yönteminin kullanılması B) Kum - talaş karışımından talaş eldesi uygun olur? C) Tuzlu topraktan tuz eldesi D) Toz çayın demlenmesi A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II E) Çiçeklerden parfüm hammaddelerinin eldesi D) I ve III E) I, II ve III 3. Karışım Karışımı ayırma 6. Aşağıda verilen iki sulu çözelti sabit sıcaklıkta ka- yöntemi I. Kum - çakıl rıştırıldığında son çözelti kütlece %21’lik oluyor. a) Süzme II. Bakır tozu - su b) Destilasyon III. Tuz–su c) Eleme Kütlece %15’lik Kütlece %25’lik Tuz çözeltisi Tuz çözeltisi Yukarıda bazı karışım örnekleri ve bunları ayırma- m1 m2 da kullanılan ayırma yöntemleri verilmiştir. Buna göre, karışım-ayırma yöntemi eşleştir- Buna göre, başlangıçtaki çözelti kütleleri m1 ve mesi aşağıdakilerden hangisinde doğru veril- m2 aşağıdakilerden hangisi gibi olabilir? miştir? m1 m2 A) I – a B) I – b C) I – c A) 300 200 II – b II – c II – b III – c III – a III – a B) 100 100 C) 400 600 D) I – a E) I – c D) 50 150 II – c II – a E) 500 200 III – b III – b 1. B 2. C 3. E 53 4. E 5. B 6. C
KARMA TEST - 14 KARIŞIMLAR 1. 4. X sıvısının soğutulması sırasında sıcaklığının za- Z manla değişimi aşağıdaki grafikte verilmiştir. X–Y Sıcaklık (°C) Yukarıda verilen kapta X, Y ve Z sıvılarının oluştur- 10 15 Zaman (dk.) duğu karışım bulunmaktadır. –5 Buna göre, –8 I. X ile Y’nin özkütleleri kesinlikle eşittir. Buna göre, X sıvısı ile ilgili; II. Karışım ayırma hunisi ile bileşenlerine ayrıştırı- I. Saftır. lırsa toplama kabında ilk Z sıvısı toplanır. II. Donma -8°C’de başlar. III. X - Y karışımı bileşenlerine ayrımsal damıtma III. Donma 10. dakikada başlamıştır. yargılarından hangileri doğrudur? ile ayrıştırılabilir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III 2. Katı - katı karışımları bileşenlerine ayırmak için 5. • Tuz - şeker karışımı aşağıda verilen yöntemlerden hangisi kullanıla- • Çakıl taşı - kum karışımı maz? • Talaş - kum karışımı • Naftalin - su karışımı A) Eleme Yukarıda verilen karışımlarla aşağıda verilen B) Erime noktası farkı ayırma yöntemleri eşleştirildiğinde, hangi ayır- C) Mıknatıs ile ayırma ma yöntemi açıkta kalır? D) Süzme A) Eleme E) Ayrımsal kristallendirme B) Flotasyon C) Süzme FEN LİSELERİNE YÖNELİK D) Ayrımsal kristallendirme E) Santrifüjleme 3. Flotasyon Ayırma hunisi I V IV Yöntem II 6. I. Hastaların kullandığı maske ile tozlu havadan Savurma III Santrifüj tozun ayrılması Kristallendirme II. Fabrika bacalarından çıkan dumandaki katı ta- Yukarıdaki kavram haritasında yer alan ayır- neciklerin tutulması ma yöntemlerinden hangisi yoğunluk farkın- dan yararlanılarak geliştirilen ayırma yöntem- III. Katı - sıvı heterojen karışımlardan katının ay- lerinden değildir? rıştırılması Yukarıda verilen ayırma yöntemlerinden hangi- leri süzmeye örnek verilebilir? A) I B) II C) III D) IV E) V A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 1. A 2. D 3. C 54 4. B 5. E 6. E
KARIŞIMLAR KARMA TEST - 15 1. Aşağıda bazı karışımlar verilmiştir. 4. Bir sıvı karışımın ayırma hunisi ile bileşenlerine ay- I. II. rıldığı bilinmektedir. Parfüm Doğalgaz Z Y III. IV. X Deodorant Krema Buna göre, hangilerinin bileşimi ve özelliği her Buna göre, karışımdaki bileşenlerin aşağıdaki yerinde aynıdır? özelliklerinden hangisinin birbirinden farklı ol- ması gerekir? A) I ve II B) I ve III C) II ve IV A) Yoğunluk B) Tanecik boyutu D) I, II ve III E) I, II, III ve IV C) Fiziksel hal D) Kaynama sıcaklığı E) Sertlik 2. I. Mazot - su 5. • X'in yoğunluğu 1,4 g/mL'dir. II. Ayçiçek yağı - su • Y'nin yoğunluğu 0,8 g/mL'dir. III. Alkol - su X ve Y'den oluşan karışım, Yukarıda verilen karışımlardan hangileri ayırma hunisi ile bileşenlerine ayrıştırılabilir? I. Süzme II. Ayırma hunisi A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II III. Ayrımsal damıtma D) I ve III E) II ve III yöntemlerinden hangileri kullanılarak bileşen- lerine ayrıştırılabilir? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II 3. Etil alkol ve sudan oluşan bir karışımın hacimce D) II ve III E) I, II ve III birleşme oranı Valkol = 3 ‘dir. Vsu 7 6. Yüzdürme (flotasyon) yöntemi ile ilgili; Buna göre, karışımla ilgili; I. Katı - katı heterojen karışımları ayırmada kul- I. Hacimce %70 su içerir. lanılır. II. Kütlece %30 alkol içerir. III. Elektrolittir. II. Yoğunluk farkından yararlanılarak yapılan ayır- yargılarından hangileri doğrudur? ma işlemlerindendir. (dsu = 1 g/mL, dalkol = 0,8 g/mL) A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II III. Demir tozu - su karışımını ayırmada kullanıla- bilir. yargılarından hangileri yanlıştır? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) II ve III D) II ve III E) I, II ve III 1. A 2. C 3. A 55 4. A 5. E 6. B
KARMA TEST - 16 KARIŞIMLAR 1. Aşağıda verilen ayrımsal damıtma düzeneğinde X 4. Aşağıda bazı karışımlar dağılan parçacık boyutları- ve Y sıvılarından oluşan karışım ısıtılmaktadır. Be- na göre X, Y ve Z şeklinde gösterilmişlerdir. lirli bir süre sonra ısıtma kabında Y sıvısının kütle- ce yüzdesinin arttığı görülüyor. 10–1m5 10–m9 10–m6 10–m3 Fraksiyon Termometre Su çıkışı X YZ kolonu Geri soğutucu Buna göre, X, Y ve Z’nin hangi karışım türünü ifade ettiği aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? Isıtıcı Su girişi X Y Z Toplama kabı A) Homojen Süpansiyon Kolloid Destilat B) Kolloid Süspansiyon C) Süspansiyon Homojen Homojen Buna göre; Kolloid I. Toplama kabında toplanan tanecik sayıları ara- D) Homojen Kolloid Süspansiyon sında X > Y ilişkisi bulunur. E) Kolloid Süspansiyon Homojen II. Geri soğutucunun sıcaklığı X'in kaynama nok- tasından büyüktür. III. Kaynama noktaları arasındaki ilişki Y > X'dir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) II ve III 5. Kum - şeker - kobalt talaşı karışımını bileşen- 2. Kum ve tuz karışımı suya atılarak ayrıştırılırken lerine ayırmak için aşağıda verilen yöntemler- den hangisi kullanılmaz? aşağıdaki ayırt edici özelliklerden hangisinden yararlanılır? A) Eleme B) Suda çözme A) Çözünürlük B) Özkütle C) Özısı C) Buharlaştırma D) Mıknatıslama D) Erime noktası E) Özhacim E) Süzme 3. I. Tuz - su 6. Karışımları ayırma yöntemleri ile ilgili verilen- II. Alkol - su lerden hangisi yanlıştır? III. Zeytinyağı - su A) Tuzlu peynirden tuz, özütleme ile ayrılır. Yukarıda verilen karışımları ayırmak için kul- lanılacak en uygun yöntemler aşağıdakilerden B) Naftalin ile şeker, çözünürlük farkından yararla- hangisinde verilmiştir? narak ayrılır. I II II C) 18 ayar altın erime noktası farkı ile bileşenlerine A) Destilasyon Süzme Ayırma hunisi ayrılır. B) Buharlaştırma Ayrımsal Mıknatıslanma D) Kolonya kaynama noktası farkı ile bileşenlerine damıtma ayrılır. C) Süzme Ayırma hunisi Eleme E) Nikel - bakır alaşımı mıknatıslanma ile bileşen- lerine ayrılır. D) Basit damıtma Ayrımsal Ayırma hunisi damıtma E) Süzme Buharlaştırma Eleme 1. D 2. A 3. D 56 4. D 5. A 6. E
KARIŞIMLAR KARMA TEST - 17 1. I. Tuz - kum - su 4. Aşağıdaki karışımlardan hangisi mıknatıs yar- II. Saman - buğday - su dımı ile bileşenlerine ayırılabilir? III. Zeytinyağı - su A) Demir – kobalt B) Nikel – çinko Yukarıdaki karışımlardan hangileri, özkütle far- kından yararlanılarak bileşenlerine ayrılamaz? C) Demir – nikel D) Bakır – çinko E) Mangan – bakır A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) II ve III 2. • X ve Y özkütleleri farklı, birbiri içinde çözünme- 5. I. Naftalin - tuz karışımı yen iki sıvıdır. II. Su - alkol karışımı III. Odun talaşı - kum karışımı • Z; Y sıvısı içinde çözünmeyen, X sıvısı içinde çözünebilen bir katıdır. Yukarıda verilen karışımları bileşenlerine ayır- ma işlemlerinde, karışımı oluşturan maddelerin • T, yalnız Y sıvısı içinde çözünebilen bir katıdır. hangi özelliklerinin farklılığından yararlanılır? Yukarıdaki bilgilere göre; X, Y, Z ve T arı mad- I II III deleri ile oluşturulan karışımların bileşenlerine Tanecik ayrıştırılmasında kullanılan en uygun yöntem- A) Çözünürlük Özkütle büyüklüğü ler hangi seçenekte doğru verilmiştir? Elektrik iletkenliği X-T X-Y Z-Y-T B) Tanecik Kaynama Çözünürlük __k_a_r_ış_ı_m_ı__ __k_a_r_ış_ı_m_ı__ ___k_a_r_ış_ı_m_ı___ büyüklüğü noktası Özkütle A) Ayrımsal Ayırma hunisi Ayrımsal C) Erime noktası Özkütle damıtma kristallendirme Kaynama Kaynama noktası B) Ayrımsal Süzme Ayırma hunisi D) Çözünürlük noktası kristallendirme C) Süzme Ayırma hunisi Süzme-damıtma E) Özkütle Çözünürlük D) Buharlaştırma Ayrımsal Süzme- damıtma mıknatıslama E) Mıknatıslama Ayrımsal Ayrımsal kristallendirme damıtma 3. Aşağıda verilen kaplarda çözücü ve çözünen 6. X ve Y arı sıvılarından oluşan bir karışım ayırma miktarları belirtilen çözeltilerden hangisinin de- hunisi ile bileşenlerine ayrıldığında, önce Y sıvısı rişimi en yüksektir? ayrılmaktadır. A) B) C) Buna göre; 20 g tuz 40 g tuz 80 g tuz I. X sıvısının özkütlesi, aynı koşullardaki Y sıvısı- 80 g su 160 g su 120 g su nınkinden küçüktür. D) E) II. Heterojen karışımdır. III. Y sıvısının normal kaynama noktası, X sıvısı- nınkinden büyüktür. 100 g tuz 50 g tuz yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur? 150 g su 50 g su A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) II ve III 1. A 2. C 3. E 57 4. B 5. D 6. C
KARMA TEST - 18 KARIŞIMLAR 1. I. Kütlece %15’lik doymamış tuz çözeltisi 4. I. Damıtma II. 50 gram tuz ile 150 gram sudan oluşan doyma- II. Eleme mış çözelti III. Flotasyon III. Doygun tuz çözeltisi Yukarıdaki işlemlerden hangileri X katısı ile Y sıvısının homojen karışımını bileşenlerine ayır- Yukarıda oda koşullarında bulunan aynı tuz ile ha- mada kullanılabilir? zırlanan üç farklı çözelti verilmiştir. Soğutulduklarında çökme gözlenmediğine göre A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III çözeltilerin donmaya başlama sıcaklıklarını kü- çükten büyüğe doğru sıralanması aşağıdakiler- D) II ve III E) I, II ve III den hangisinde doğru verilmiştir? A) III, II, I B) I, II, III C) III, I, II D) I, III, II E) II, I, III 5. • Tebeşir tozu - tuz 2. • X katısı; Y sıvısında çözünüyor, Z sıvısında çö- • Naftalin - şeker • Kum - çamaşır sodası zünmüyor. • Y sıvısı, Z sıvısında çözünüyor. Yukarıdaki karışımları bileşenlerine ayırmak için • Y ve Z sıvılarının aynı basınçtaki kaynama nok- suda çözme, süzme ve buharlaştırma işlemleri sı- rası ile yapılmaktadır. taları farklıdır. Bu işlemlerde karışımı oluşturan maddelerin Buna göre; hangi özelliklerinin farklı olmasından yararlanı- lır? I. Y - Z çözeltisi, ayrımsal damıtma ile bileşenle- rine ayırılır. A) Özkütle II. X - Y çözeltisinden buharlaştırma ile X katısı B) Kaynama noktası elde edilir. C) Çözünürlük III. X - Z süspansiyonundan süzme ile X katısı el- de edilir. D) Erime noktası yargılarından hangileri doğru olabilir? E) Yoğunlaşma noktası A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 6. Kütlece %25’lik 100 gram şeker - su karışımına; 3. Aşağıdakilerden hangisi bileşenlerin fiziksel I. 5 gram şeker II. 55 gram su hali bakımından diğerlerinden farklı bir ayırma III. 20 gram şekerle birlikte 60 gram su yöntemidir? yukarıda verilenlerden hangileri aynı koşullar- A) Ayrımsal damıtma ile ayırma da ayrı ayrı eklenirse son karışımın kütlece yüz- B) Mıknatıslanma ile ayırma desi başlangıca göre artar? C) Ayrımsal kristallendirme D) Eleme ile ayırma A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II E) Flotasyon D) II ve III E) I, II ve III 1. A 2. E 3. A 58 4. A 5. C 6. A
KARIŞIMLAR KARMA TEST - 19 1. X, Y ve Z katılarından oluşan bir karışımı bileşen- 4. I. Sofra tuzu lerine ayırmak için karışımın üzerine su ilave edi- II. Zeytinyağı liyor. Y üstten süzgeçle toplanıp alındıktan sonra III. Naftalin tekrar süzme işlemi yapılıyor ve Z karışımdan alı- IV. Şeker nıyor, sonra karışıma damıtma işlemi yapıldığında kapta X katısı kalıyor. Verilen maddelerden hangilerinin su ile oluştu- racakları karışım heterojendir? X, Y ve Z aşağıdakilerden hangisi olabilir? –––––X–– –––– –––––Y–– –––– ––––––Z––––––– A) Yalnız II B) Yalnız IV C) I ve II A) Kum Odun talaş Tuz D) II ve III E) I, III ve IV B) Tuz Odun talaşı Kum C) Şeker Demir tozu Tebeşir tozu D) Şeker Tuz Tebeşir tozu E) Tebeşir tozu Tuz Şeker 2. Bir maddenin, başka bir madde içinde çözüne- 5. I. Dağılan fazın tanecikleri 1 nm den büyüktür. bilmesi, II. Çok fazlı karışımlardır. I. Mol kütleleri III. Bileşenleri kendi özelliklerini kaybetmez. II. Özkütleleri III. Tanecik polaritesi Heterojen karışımlar ile ilgili verilen bilgilerden hangileri doğrudur? niceliklerinden hangilerinin benzer olması ile açıklanabilir? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III 3. Çözeltilerle ilgili aşağıda verilen bilgilerden 6. I. C2H5OH hangisi yanlıştır? II. C6H12O6 III. CaBr2 A) En az iki farklı maddeden oluşur. Yukarıda verilen bileşiklerden hangilerinin sulu B) Özkütleleri bileşenlerinin miktarlarına bağlı ola- çözeltisi elektrolit değildir? rak değişir. A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II C) Çözeltinin hacmi çözücü ve çözünen hacimleri toplamına her zaman eşittir. D) I ve III E) II ve III D) Homojendir. E) Fiziksel yollarla bileşenlerine ayrılırlar. 1. B 2. C 3. C 59 4. D 5. E 6. C
YAZILI SORULARI KARIŞIMLAR 1. Aşağıda bazı çözeltilerin çözücü ve çözünen tane- 3. Kütlece % 20 lik 600 gram tuzlu sudan kaç gram cikleri verilmiştir. su buharlaştırılırsa kütlece %30 luk olur? Bu tanecikler arasındaki etkin etkileşim türlerini m1 · %1 = m2 · %2 karşılarına belirtiniz. (1H, 6C, 7N, 8O, 11Na, 17Cl) 20 Çözücü Çözünen Etkin Etkileşim Türü 600 · 20 = (600 – X) · 30 a) HCl H2S .................................. 600 – X = 400 b) H2O NaCl .................................. c) H2O X = 200 gram su buharlaştırılmalı. d) CCl4 e) CO2 C2H5OH .................................. 4. Kütlece %10 luk 300 gram şeker çözeltisi ile kütle- CO2 .................................. NH3 .................................. ce %40 lık 200 gram şeker çözeltisi eşit sıcaklıkta karıştırılıyor. Son karışım kütlece yüzde kaç şeker içerir? a) Dipol - Dipol m1 · %1 + m2 · %2 = mson · %son b) İyon – Dipol c) Hidrojen bağı (300 · 10) + (200 · 40) = (500 · %son) d) London e) Dipol - İndüklenmiş dipol %son = 3000 + 8000 =%22 dir. 500 2. 1 • Sis 6 • Kahve 5. Aşağıda verilen kaplara üzerlerinde belirtilen mik- tarlarda NaCl tuzu aynı ortamda eklenerek çözün- mesi sağlanıyor. 2 • Kolonya 7 • Maden suyu 30 g NaCl 40 g NaCl 18 g NaCl 3 • Benzin 8 • Ayran 4 • Mayonez 9 • Amalgam 100 gram su 200 g su 50 g su 5 • Serum 10 • Yağlı boya Yukarıda verilen karışımları homojen ve hetero- I II III jen şeklinde sınıflandırınız. Oluşan çözeltileri kaynamaya ve donmaya baş- lama sıcaklıklarına göre sıralayınız. Homojen = 2, 3, 5, 7, 9 / Heterojen = 1, 4, 6, 8, 10 Kaynamaya başlama sıcaklıkları: III > I > II Donmaya başlama sıcaklıkları: II > I > III 1. a) Dipol - Dipol b) İyon – Dipol c) Hidrojen bağı d) London 3. 200 gram su 4. % 22 5. Kaynamaya başlama sıcaklıkları: e) Dipol - İndüklenmiş dipol 2. Homojen = 2, 3, 5, 7, 9 / Heterojen = 1, 4, 6, 8, 10 60 III > I > II Donmaya başlama sıcaklıkları: II > I > III
KARIŞIMLAR YAZILI SORULARI 6. Aşağıda verilen ayırma yöntemleri ve karışımla- 8. Karışımların genel özelliklerinden 5 tanesini ya- rı ayrımada kullanılan özellikleri eşleştiriniz. zınız. Yöntem Özellik • Saf değildirler. 1. Özütleme a. Tanecik boyutu farkı • Homojen ya da heterojen olabilirler. • Belirli E.N ve K.N yoktur. 2. Diyaliz b. Kaynama noktası farkı • Bileşenleri arasında belirli bir oran yoktur. • Belirli formül ya da sembolleri yoktur. 3. Flotasyon c. Çözünürlük farkı 9. Kütlece %40'lık 300 gram şekerli suya kaç gram 4. Ayrımsal damıtma d. Yoğunluk farkı daha şeker eklenip çözünürse kütlece %60'lık olur? 1-c 2-a m1 · %1 + m2 · %2 = mson · %son 3-d (300 · 40) + (X · 100) = (300 + X) · 60 4-b 12 000 + 100X = 18 000 + 60X 7. Çakıl taşları, tuz, kum karışımını bileşenlerine 40X = 6000 X = 150 ayırmak için I. Mıknatıslama 10. Aşağıda özkütlesi 1,6 g/mL olan 500 mL kütlece II. Eleme III. Suda çözme %5 lik X tuzu çözeltisi bulunmaktadır. IV. Isıtma V. Buharlaştırma d = 1,6 g/mL VI. Ayrımsal damıtma X çözeltisi VII. Süzme işlemlerinden hangileri, hangi sıra ile yapılmalı- dır. Kaba çökme olmadan 200 gram daha X katısı II - III - VII - V eklenip çözünürse çözeltinin kütlece yüzdesi kaç olur? d= m V 1,6 = m 500 m = 800 gram %5’i X ise 800 40 gram X 760 gram su 200 gram daha X çözersek Kütlece % derişimi = m çözünen x 100 m çözelti = 40 + 200 X100 800 + 200 = %24 6. 1 - c 2 - a 3 - d 4 - b 7. II - III - VII - V 8. • Saf değildirler. • Homojen ya da heterojen olabilirler. • Belirli 61 E.N ve K.N yoktur. • Bileşenleri arasında belirli bir oran yoktur. • Belirli formül ya da sembolleri yoktur. 9. 150 10. %24
YAZILI SORULARI KARIŞIMLAR 11. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun kelimelerle doldurunuz. 1. Homojen karışımlara .............ç.ö..z..e.l.t.i............. denir. 2. Karşılaştırıldığı çözeltiye göre derişimi büyük olan çözeltilere .............d..e..r.i.ş.i.k............. çözelti denir. 3. Dağıtan fazın sıvı, dağılan fazın katı olduğu heterojen karışımlara ......s..ü..s..p.a..n..s..iy..o..n........... denir. 4. Bir karışımdaki toplam madde miktarının milyonda bir kısmına ..............p..p..m................ denir. 5. Çözeltilerin derişimine bağlı olarak değişebilen özelliklerine .............k..o..l.i.g.a..t.i.f................ özellikler denir. 6. Gaz karışımları her zaman ............h..o..m...o.j.e..n........... karışımlardır. 7. Kanın ve mayonezin örnek olarak verildiği karışım türü ...............k..o.l.l.o..i.d....................... tir. 8. Talaş-su karışımında dağılan tanecik boyutu 10-6 m den ...........b..ü..y.ü..k........... tür. 9. Ham petrolü bileşenlerine ayırmak için .........a..y..r.ı.m..s..a..l.d..a..m..ı.t.m...a............. yöntemi kullanılır. 10. Eleme ve süzme yönteminde karışımı oluşturan maddelerin .................t.a..n..e.c..i.k..b..o..y..u.t.u................... farkın- dan faydalanılır. 12. Aşağıdaki cümlelerin başına, doğru ise D, yanlış ise Y yazınız. 1. (...Y....) Şekerli su, süzme ile bileşenlerine ayrıştırılabilir. 2. (...Y....) Çelik mıknatıs yardımı ile bileşenlerine ayrıştırılabilir. 3. (...D....) Duman aerosole örnektir. 4. (...Y....) Katı-sıvı tüm karışımlar heterojendir. 5. (...Y....) Sıvı-sıvı homojen karışımlara emülsiyon denir. 6. (...D....) Kolloid karışımlarda fazlar gözle görülmez. 7. (...D....) Karışımlar en az iki maddenin bir araya gelmesi ile oluşur. 8. (...Y....) Suda bir madde çözündüğünde kaynama noktası kesinlikle yükselir. 9. (...D....) Seyreltik bir çözeltiden su buharlaştırılırsa daha derişik hale gelir. 10. (..D.....) Kütlece %20 lik 200 gram tuzlu suda 80 gram su buharlaştırılırsa kütlece %33,3 lük olur. 11. 1. çözelti 2. derişik 3. süspansiyon 4. ppm 5. koligatif 6622 12. 1. Y 2. Y 3. D 4. Y 5. Y 6. homojen 7. kolloid 8. büyük 9. ayrımsal damıtma 6. D 7. D 8. Y 9. D 10. D 10. tanecik boyut1u. A 2. A 3. A 6. A 4. A 5. A
KARIŞIMLAR YENİ NESİL SORULARI-1 1. Bayramların vazgeçilmez ikramlarından olan baklavaya ger- çek lezzetini veren şerbetidir. Şerbet doğru yöntemlerle ha- zırlanmadığında baklava ya çok yumuşak ya da çok sert ola- bilir. Baklava şerbeti yapılırken kullanılan malzemeler: • 3 su bardağı su • 3 su bardağı şeker • Yarım limonun suyu • Bir çay kaşığının üçte biri kadar tuz şeklindedir. Buna göre, baklava şerbeti ile ilgili; I. Homojendir. II. İçerdiği şekerin kütlece yüzdesi, tuzun kütlece yüzdesinden fazladır. III. Kaynamaya başlama noktası aynı koşullardaki saf suya göre daha fazladır. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III • Şeker, tuz ve limon suyu suda homojen karışır (I doğru) • Şerbete eklenen şeker kütlesi tuzdan daha fazla olduğu için şekerin kütlece yüzdesi daha fazladır. (II doğru) • Suda uçucu olmayan katıların (şeker, tuz) çözünmesi kaynama noktasını artırır. (III doğru) Cevap: E 2. Sınıf içi yapılan bir etkinlikte öğretmenleri Ayşe’ye bir oyun oynatmaktadır. Oyuna göre Ayşe renkli dart tahtasına üç ok atma hakkına sahip olacaktır. Vurduğu her renk karşılığında kendisine renklerle eşleştirilmiş bir madde verilecek Ayşe de bu maddeyi su ile ka- rıştırarak oluşan karışımın bir özelliğini söyleyecektir. Ayşe'nin sırası ile vurduğu renkler ve aldığı madde ile hazır- ladığı karışımların özellikleri aşağıdadır. • Kırmızı, aldığım madde ile elektrolit bir çözelti hazırladım. • Yeşil, aldığım madde ile emülsiyon elde ettim. • Beyaz, aldığım madde ile su karışımı süzme ile ayrıştırı- labilir. Buna göre, vurduğu renklere göre Ayşe'nin öğretmeni- ninden aldığı maddeler aşağıdakilerden hangisi gibi olabilir? Kırmızı Yeşil Beyaz • Suda iyonlarına ayrışarak çözünen maddelerin sulu çözeltileri A) Demir Alkol Şeker elektrolittir. (Tuz, asit, baz) B) Tuz C) Şeker Cıva Naftalin • Emülsiyon olması için sıvı-sıvı heterojen karışım olmalı su ile D) Tuz cıva, zeytinyağı, petrol.... gibi maddeler emülsiyon oluşturur. E) Demir Zeytinyağı Tebeşir • Süzme işleminin uygulanabilmesi için maddenin suda çözün- meyen katı olması gerekir. Naftalin, tebeşir, kükürt... gibi. Cevap: B Zeytinyağı Benzin Alkol Kükürt 1. E 63 2. B
YENİ NESİL SORULARI-2 KARIŞIMLAR 1. Günümüzde aspirin ağrı kesici ve ateş düşürücü bir ilaç olarak bilinmektedir. Fakat yapılan araştırmalar aspirinin vücudumuza farklı bir çok etkisinin olduğunu ortaya koymuştur. Aspirinin etken maddesi; COOH CH3 O O Asetil Salisilik Asit formülü ile gösterilen asetil salisilik asittir. Aspirinin ham maddesi olan salisilik asit doğal olarak söğüt ağacının ka- buklarından da elde edilebilir. Bu işlemin basamakları aşağıdaki gibidir. • Söğüt ağacının kabukları kaynatılır. • Elde edilen karışımda söğüt ağacının kabukları ve sıvı kısım ayrıştırılır. • Sıvı kısımdan su uzaklaştırılarak salisilik asit kristalleri elde edilir. Bu basamaklar baştan sona düşünüldüğünde kullanılan ayırma teknikleri ve kullanılan özellikler hakkında, KARIŞIMLARIN AYRILMASI Tanecik boyutu farkı Çözünürlük farkı Yoğunluk farkı Kaynama noktaları ile ayırma ile ayırma ile ayırma farkı ile ayırma 1. Ayıklama 1. Ayrımsal 1. Ayırma hunisi ile 1. Damıtma 2. Eleme kristallendirme (Destilasyon) 3. Süzme 2. Çöktürme 4. Diyaliz 2. Ekstraksiyon 2. Ayrımsal damıtma (özütleme) 3. Aktarma (Dekantasyon) 4. Yüzdürme (Flotasyon) tablodan faydalanarak aşağıdaki yargılardan hangisinin yanlış olduğunu bulunuz? A) Tanecik boyutu farkı ile ayırma yöntemi kullanılabilir. B) Ekstraksiyon işlemi uygulanmıştır. C) Ayrımsal damıtma işlemi uygulanmıştır. D) Çözünürlük farkı ile ayırma kullanılmıştır. E) Flotasyon işlemi kullanılmamıştır. • Söğüt ağacının kabukları kaynatılırken kabukta bulunan etken madde özütlenerek (ekstraksiyon) suya geçer bura- da çözünürlük farkından faydalanılır. • Daha sonra kabuklar tanecik boyutu farkından faydalanılarak süzülür. • En son süzüntüye kaynama noktası farkı ile basit damıtma yapılarak (destilasyon) etken madde elde edilir. Cevap: C 3. C 64
Search
