PDR Birimi Mayıs 2017 Bülten

MAYIS, 2017 SAYI:1 PDR BÜLTENİNesibe Aydın Okulları Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik BülteniHelikopter Ebeveynler 1 Nesibe Aydın Okulları PDR Bülteni ile SizlerleFarklı Bir Öğrenme Aracı: 5Akıllı Telefonlar Nesibe Aydın Okulları Rehberlik Birimi tarafından hazırlanan PDR Bülteni ile karşınızdayız. Bu sayımızaDuygularımızda Bahar 8 fotoğraflarıyla renk katarak bizlere destek olanTemizliği öğrencilerimize teşekkür ederiz. İyi okumalar dileriz.Akran Zorbalığı 10

HELİKOPTER EBEVEYNLER Özlem GÜREŞ Ortaokul Rehberlik Birimi Kaynakça: Cline Foster W., Fay Jim, Parenting with Love and Logic: Teaching Children Responsibility Shellenbarger Sue, Helicopter Parenting: a Breakdown, The Wall Street Journal Helikopter ebeveyn, küçük bir çocuğun annesini \"Annem, tıpkı bir helikopter gibi sürekli başımın etrafında dönmekte.\" diyerek tanımlamasıyla literatüre girmiş bir kavramdır. Bu ebeveynlik tarzı, baby boomer (1946-1964 kuşağı) anne babaların \"Y kuşağı\" çocuklarında etkisini göstermiş ve “Z kuşağı” yetiştirilirken sıkça görülmeye başlamıştır. Eğitimli ve orta gelir düzeyindeki bu ailelerin akademik beklentilerinin çok yüksek olduğu, çocuklarının mutluluğu için aşırı koruyucu oldukları söylenebilir.Toplum yapısındaki köklü değişiklikler, kalabalık ailelerin azalması, metropolhayat tarzı, yaşamı doğrudan etkilemiştir. Günümüz çocukları, sokak kültürüolmayan, komşusunu tanımayan bir hale gelmiştir. Yaşlılarla sohbetler, gününyoğun temposunda yok edilmiştir. Boşlukları doldurma ve eksiksiz olmagayretiyle kaygı düzeyi yüksek, başarıya doyumsuz aileler ortaya çıkmıştır. 1

Helikopter Ebeveynler Nasıldır?Helikopter ebeveyn, çocuğun seçimlerinin kabul görmeyeceği telaşıyla dümenegeçer ve rotayı çizer. Mükemmel bir hayat tasarlayarak bu hedef için pek çokfedakarlığı göze alır.Yetişmesi gereken ödev, proje ve etkinlikleri kendi hayatını erteleyerek üstlenir.Mutsuz hissettirecek gerçekleri gizleyebilir veya değiştirebilir. Çocuğun hatalıdavranabileceğini kabul edemez. Objektiflikten uzak bir bakış açısıyla, kişi vekurumlarla çatışmaya girer.Çocuğun donanımsızlığı gerekçesiyle, arkadaşlık ilişkilerine, oyunlara ve okulyaşamına yapılan müdahale, gençlik yıllarında da çeşitlenerek devam eder.Üniversite tercihlerinde, \"iyi ve garantili bir gelecek için\" gencin ilgi, yetenek veistekleri gerekirse gözardı edilir.ABD’de, kolej başvuru mektuplarını yazan, gencin bağımsızlığına engel olan bu tipanne-babalara, helikopter aile tiplerinin en zararlısı sayılan “The BlackHawk Parents(Kara Kartallar)” denir.Üniversite yıllarına gelindiğinde ise amfide dersi dinlemek isteyen anneler, sınavsonuçlarını bilmek için rektörden karne talep eden babalar, akademisyenler ile sıkçayapılan görüşmeler de bu örnekler arasındadır.Özel hayat sınırı tanımayan, kullanıcı bilgilerine kadar öğrenen, yurtlara ve özel aracaverici yerleştiren helikopter ailelere ise “The Toxic Parent (Zehirli Ebeveyn)”denilmektedir. Üniversite sonrası, genç ile iş görüşmelerine katılan, bekleme salonlarında diğerailelerle iş yeri ve imkanlarının kritiğini yapan, işe alınmama sebebini müdürletartışan aile, aslında istemeden işverene çocuğu hakkında olumsuz imajçizmektedir.  2

Neden Helikopter Ebeveynlik?Hayatı ıskalamış, yapmak istediklerini ertelemiş, yaşamı kontrol edememiş anne-babalar,gerçekleştiremediklerini çocuklarında yaşamak ister. Çocuk merkezli bu ebeveynlikte her şeyçocuk içindir. Çocuklarına gereksiz, büyük ve pahalı hediyeler alır, risksiz ve abartılı bir hayatsunarlar.Çocuğun kendi başına deneyimleyeceği her olaya dahil olan helikopter ebeveyn, çocuğunözerkliğini kabul edemez ve onu kendisinden ayrı olarak görmekte zorlanır. Misafirleri\"Sınavımız var, hazırlanmamız gerek.\" diyerek reddeder. Ne okumayı istiyorsunsorusuna,\"Doktor olacağız teyzesi.\" der. \"Babamız izin vermez.\" diyerek çocuğunarkadaşlarıyla etkinliklerine karışır.İleri boyutlarda ise çocuğun arkadaş, akraba, doktor ve öğretmenlerini yönetir, onlaradevamlı ne yapılması gerektiğini anlatır. Çocuğa senaryosu elleriyle yazılmış ortamlar yaratır.Çocuk Gözüyle…Çocukların helikopter ebeveynleri kolaylıkla kabullendiği görülmektedir. Kaçımız evinprens- prensesi olmayı, her istediğinin alınmasını, yatağın toplanmasını, ödevlerinyapılmasını, sorunlarının çözülmesini, arkasının kollanmasını redderdi ki? Fakat uzun vadedebakıldığında bu lüks hayatın ciddi zararları olduğu gözlenmektedir.Biliyoruz ki, değer yargılarımız, alışkanlıklarımız, ilgilerimiz beklentilere göreşekillenmektedir. Aşırı koruyuculuk, hayatı anne-babasından öğrenen çocuğun dış dünyayı“korkunç ve tehlikeli bir yer” olarak algılamasına yol açar. Bu önyargı, \"Sana güveniyorumama ortama güvenmiyorum.” tarzı cümlelerle desteklenir.Akıllı telefon ve sosyal medya kullanımı; ailelerin, detaylara hakim olmasını kolaylaştırmıştır.Çocuklar, takip edildiğini bilerek gerçek benliklerini bastırdıkları için kişisel gelişimleri zarargörür.Devamlı yönetilmek, bir süre sonra çocukta uyarılara karşı duyarsızlaşmaya yol açmaktadır.Çocuğun defalarca söylenilse de isteneni yapmaması, iletişimin zarar gördüğünü gösterir.Her hareketini onaylatma ihtiyacı duyan çocuk, öz saygısını korumakta zorlanır.Evde hırçın, asabi ve tahammülsüz olan çocuk dışarıda çabuk vazgeçen, çekingen ve içekapanık bir yapıya bürünür.İlerleyen yıllarda, korunaklı fanuslardan çıkan çocuklar, aileden kopma sürecinde sıkıntıyaşar. Empatiden yoksun, başarısızlığa tahammülsüz, yüksek egolu, benmerkezci, inisiyatifkullanamayan ve sıklıkla depresyona giren yetişkinlere dönüşür. 3

Ne Yapılmalı?Çocuğun bir birey olduğunu kabul eden ve \"saygı uyandıran ebeveynlik\" için birkaç önerisıralamak mümkün:1. Gerçekçi beklentiler oluşturalım. Çocuğun asla ulaşamayacağı başarılar hedeflemekyerine adım adım ilerlemek, büyük hayal kırıklıklarını önler.Diğer anne-babalarla aşırı rekabet duygusundan uzaklaşalım.2. Çocuk yerine konuşmaktan vazgeçelim. Kendini ifade eden, bireyselleşmiş çocuğun özsaygısı artar. İlgiyle dinlenen, fikirlerinin değerli olduğunu bilen bireyler, fark yaratır.3. Çocuk, kendisine ait görevleri tamamlarken sabırlı olalım. Sorumluluğu yerinegetirmeyen çocuğun olumsuz sonuçla karşılaşması, neden- sonuç bağı kurmasını veisteklerini önem sırasına koymasını öğretir. Mutsuz olacak endişesiyle bu öğrenmelerinönüne geçmeyelim.4. Sınırları öğretelim. Çocuklar, hayatı anlamak için sınır ve kurallara ihtiyaç duyar. Busınırlar belirlenirken emredici bir üslup yerine farklı seçenekler önerelim. Önemli kararlardaailesine bağlı olsa da kendi seçimlerini yapabilme hakkına sahip olduğunu bilen çocuğunotokontrol gücü gelişir.5. Problem çözme becerisi kazanmasına fırsat verelim. Çocuğun yöntemlerine saygıduyalım. Zaman tanınırsa çocuk en uygun çözümü birkaç denemede bulacak; böylecekararlılık, sabır, yaratıcı düşünme gibi önemli nitelikleri gelişecektir.6. Okul ve öğretmene güvenelim ve onlarla işbirliği içinde olalım. Öğretmenlerinçocuğun yaş grubu ile olan tecrübelerinden faydalanalım. Okul hayatına devamlı müdahaleciolmaktan kaçınmak gizil öğrenmeleri olumlu etkileyecektir.7. Başarısızlık ve hayal kırıklığı duygusu ile baş ederken yanında olalım. Yenilgi,çocukluktan yaşlılığa, hayatın getirdiği deneyimlerdendir. Bir işi yaparken süreç içerisindekiolumlu adımların fark edildiğini, hata ve başarısızlığına rağmen sevildiğini gören çocuklar,kendi ayakları üzerinde durmakta zorlanmaz. Hayat boyu çocuğun yanında olunamayacağını unutmayalım ve onları, kendilik algısını geliştirme sürecinde cesaretlendirelim. 4

FARKLI BİR ÖĞRENME ARACI:AKILLI TELEFONLAR Psk. B. İpek GÜLER İlkokul Rehberlik Birimi Kaynak: www.scholastic.com Teknoloji her yerde ve teknoloji olmadan çağa uygun bir hayat sürdürmek neredeyse imkansız. Teknolojinin bize kattıklarının yanı sıra bizden götürdüklerini hemen hemen her yerde görüp duyuyorsunuzdur. Bu sefer sizlere teknoloji kullanımını, daha doğrusu akıllı telefonların kullanımını günlük hayatımızda nasıl daha verimli hale getirebileceğimizle ilgili olarak birkaç öneride bulunmak istiyoruz. Herhangi bir uygulamaya ihtiyaç duymadan yalnızca telefonların kendine ait özelliklerini kullanarak çocuklarımıza bir şeyler öğretmeye ne dersiniz?Çoğu ebeveynin sahip olduğu şey nedir?Bu yazıda sizlere önereceğim beş yol, çocuklarımızın oyunlarıyla veya izlediklerivideolarla ilgili değil. Bu yazı, genel kullanım amaçlarından daha farklı olarak ceptelefonlarının bir öğrenme aracı olarak kullanımı ile ilgili. Ayrıca güzel bir haberimvar; fazladan bir şey satın almak zorunda da değilsiniz! Size önereceğim fikirleri akıllıtelefonunuzun kendine ait özelliklerini kullanarak uygulayabilirsiniz. Muhtemelentelefonunuzu bu şekilde kullanıyorsunuzdur zaten, yararlı ve eğitici olduğununfarkına varmadan...5

             Aile bireyleriyle mesajlaşma: Mesajlaşırken yazım kurallarına uyma ve uygun dilkullanma!            Çocuklar anne veya babalarıyla iletişim kurmaktan keyif alırlar. Üstelik bu iletişim yolualışılmışın dışındaysa onlar için çok daha eğlenceli bir hal alır. Anne veya babadan biriişteyken veya dışarıdayken diğer ebeveynin telefonuyla mesajlaşmak çocuklar için eğlenceliolacaktır. Ancak çocuk, telefonu kullanırken sorumluluklarını bilmelidir. Bu mesajlaşmaetkinliği, gerçek bir mektup yazmak kadar yararlı olmasa da daha ulaşılabilir olduğu kesindir.Bu şekilde çocuklar heceleme üzerine pratik yapabilirler ve uygun dil kullanma konusundakendilerini geliştirebilirler. Tabii mesajlaşırken çocuğa örnek olmak ve verilencevaplarda yazım ve konuşma kurallarına dikkat etmek önemlidir.             Telefon numarası çevirme: Numaraları tanıma ve ezberleme!            Telefon numaralarını ezberlediğimiz zamanları hatırlıyor musunuz? Arkadaşlarımızın,anne-babamızın veya akrabalarımızın ev telefonlarını ezbere bildiğimiz zamanları... Bu bilgiyesahip olmak çocuğunuza, işte olan annesini aramasına veya büyükannesini arayarak sohbetetmesine imkan verilebilir. Bu etkinlik küçük yaşta numaraları ezberlemesine olanaksağladığı gibi rakamları tanımasına da yardımcı olacaktır. Bu sayede matematik gibi aritmetikbecerilerin gelişmesi desteklenmiş olur. Bunların yanı sıra numara ezberlemenin en büyükfaydası, akademik alanda değildir; çocuğunuzun bir kriz anında önemli numaraları bilecekolmasıdır (tabii ki herkesle paylaşmaması gerektiğini söylemeyi unutmamalıyız).             Çocuğunuz kitap okurken videosunu çekme: Akıcı okumaya ve özgüven sağlamayadestek!             Bazı çocuklar ailelerinin önünde sesli okuma yapma konusunda pek istekliolmayabilirler. Peki ya kendilerini izleme konusunda? Bir yenilik daha! Çocuklar kendileriniizlemeye bayılırlar. Onlara izlettirmek üzere bir şeyler okurken onları videoya çekmek vesonradan onlara izlettirmek, sayfalarca okumasını sağlayabilir. Bunun yanı sıra okumahatalarını ve okuma hızını kendisinin değerlendirmesine de olanak sağlamış olursunuz. Ookurken hatalarını düzeltmemek veya eleştiri yapmamak önemli çünkü sonuçta önemli olanonun okuması ve özgüvenini geliştirmesidir. Hatalarını veya eleştiriye açık olan yerleriizlerken kendisi zaten fark edecektir. 6

             Facetime uyku öncesi hikayeleri: Rol model olmayı ve bağlanmayı sağlama!            Ne yazık ki her geceyi çocuklarımıza sarılmış bir şekilde geçirebileceğimiz birdünyada yaşamıyoruz. Bizim için özel olan insanların bizden uzakta olmasının birçoksebebi olabilir. İş seyahatleri, boşanmalar, büyükanne veya büyükbabanın farklışehirlerde yaşaması vb. FaceTime (veya Google Hangouts) gibi uygulamalar o an yan yanaolamasanız bile birlikte okuma yapmanıza imkan sağlamaktadır. Bu da çocuğunuzaokumanın, uzakta olsanız bile hala öncelikli ve eğlenceli olduğunu hatırlatacaktır.            Aile fotoğrafları öyküleri: Öykü yaratma pratiği!            Çocuklar, öyküleri okuyarak ve onları yaratarak daha iyi öğrenirler. Ailefotoğraflarını kullanarak öykü yaratma, çocukların öyküyü yaratırken uygulanacak harikabir yöntem olabilir. Sadece telefonunuzun ekranından fotoğrafları kaydırarak ve “Bufotoğrafı bana anlatır mısın?” diyerek önceden sahip olduğu bilgilerle öykünün ögelerinibağlamasına ve karakterleri yerleştirmesine yardımcı olarak onlara yol göstericiolabilirsiniz.  Çocuklarınıza ne yapmaları gerektiğini söylemeyin, gösterin. 7

DUYGULARIMIZDA BAHAR TEMİZLİĞİ Psk. Mine GENÇER İlkokul Rehberlik Birimi Mevsim değişikliklerinin ruh halimizde ve davranışlarımızda yarattığı değişimin farkında mıyız? Mevsimler sadece ruh halimizi değil, enerji seviyemizi, iştahımızı, beslenme alışkanlıklarımızı, yaratıcılığımızı ve tabii ki davranışlarımızı da etkilemekte. İlkbahar yüzyıllardır, eğlence ve yeniden doğuş ile ilişkilendirilmiş, birçok yazar ve şaire de ilham vermiştir. Şair Orhan Veli de “ Beni bu güzel havalar mahvetti.” diyerek başladığı eserinde bahar  ayı ile yaşamında meydana gelen değişimlere değinir. Kış aylarının kasvetli, soğuk, karanlık günlerinden sonra güneş ışığını ve parlaklığını daha çok hissettiğimiz, yeni kararlar almak için  içsel enerjimizin yükseldiği, duygu ve düşüncelerimizde “bahar temizliği” yapmak için doğal bir güdülenme hissettiğimiz aylardan bahsediyorum. 8

Mevsim değişikliklerinin vücudumuzun hormon seviyelerinde yarattığı olumsuz sonuçlarındankaçınmak için öncelikle beslenme alışkanlıklarımızı gözden geçirerek kışın fazlasıylatükettiğimiz ve bize kilo aldıran karbonhidratlardan ve yorgunluğa neden olan şekerden uzakdurmalıyız. Meyvelerden gelen tazeliğin tüm hücrelerimize işleyerek bize güç katmasına fırsatvermeliyiz. Bu dönemde uyku düzenimize de dikkat etmeli, özellikle teknolojiden uykuöncesinde uzak durmalıyız.Bahar mevsimiyle, güneş ışığının olumlu etkilerinden daha çok faydalanmak için evimizin, işyerimizin, sınıfımızın perdelerini daha çok açabilir, hava müsaade ettiği sürece açık havadadaha çok vakit geçirerek açık havanın iyileştirici etkisinden de yararlanabiliriz.  Bahar mevsimi ile birlikte bizi daha mutlu ve enerjik yapan hormonların salınımının da yardımıile kış boyu uyku halinde olan enerjimizi, istek ve yaratıcılığımızı hayata geçirmek için güzelhavalardan faydalanmalı, bizi olumsuz etkileyen insanlardan ve düşüncelerden uzakdurmalıyız. Varlığımızdan ve “şimdi, şu andan” mutlu olabilmeyi başarmalıyız.  9

AKRAN ZORBALIĞI Meltem KAHRAMAN Lise Rehberlik Birimi Kaynakça: Berfin URAL; Okulda ZorbalıkOkul zorbalık hatıralarımız bu olayları yaşayan kişiler kadar farklıdır. Şiddeti hepbaşkalarının başına gelen bir olay olarak biliriz. Ama okul yıllarımızda belki de şiddetiuygulayan sizdiniz. Belki de bir grubun zorbaca davranışlarının hedefindeydiniz.Zorbalık kavramı pek çok davranış şeklini anlatmak için kullanılan bir tabirdir. Şakaolarak başlattığımız isim takmaktan tutun da kişiye ciddi psikolojik rahatsızlıklaryaşatabilecek bir dizi şiddet içerikli davranışa kadar pek çok durumu kapsar. Zorbalığıbazen tek bir kişi bazen de bir grup beraber yapar. Bu noktada asıl önemli olan, yaşananolaydan öte olayın mağdur kişi üzerindeki etkisidir. Kimse zorbalığa uğramış bir çocuğunaslında ne kadar korktuğunu hayal bile edemez. Zorbalık kişi ya da gruba karşı kasıtlı,tekrarlayan ve her türlü zarar verici davranışlardır. Risk faktörlerinden birkaçının birarada olması çocuk ya da gencin zorbaca davranışlara yönelmesinde ya da onunmağdur olarak seçilmesinde önemli rol oynar. Alıngan, güvenilmez kişilik özellikleri,arkadaşlara kendini zorla kabul ettirmeye çalışanlar veya fiziksel zayıflık, akademikbaşarısızlık, aileleri tarafından aşırı korunarak yetiştirilenler, yalnızlığı tercih edençocuklar ya da yalnızlığa mecbur kalan çocuklar risk grubu içindedir. Zorba davranış eğilimi gösteren çocuğu ya da genci izlediğimizde daha agresif yapıdaolduklarını görürüz. Yine bu gruba baktığımızda fiziksel ya da sözel şiddet içeriklidavranışları çevresi tarafından hoşgörü ile karşılanmış ve bir şekilde pekiştirilmiş olan buçocuk ve gençlerin zorba güçlerini diğerlerinin üzerinde uyguladıkları izlenir. 10

Bir çocuğun zorbalığa uğradığını gösteren kanıtlar olmayabilir. Fiziksel yaralanmalar,zorbalık vakalarında nispeten daha az görülür. Açıklanmayan hastalanmaların veya okulagitmede şiddetli direnç göstermenin altında belki de okulda yaşanan bir zorbalık vakasıyatıyor olabilir. Okuldaki öğretmenler zorbalık vakasının çocuktan ya da arkadaşlarından birileti gelmediği sürece farkında olamayabilirler. Bu noktada zorbalık işaretlerini ilk farkedecek olan çocuğun ailesidir. Aileler bu konuda son derece dikkatli olmalı vakitkaybetmeden okula haber vermeli ve okulun rehberliği doğrultusunda adım atmalıdır.Çocuk zorbalık konusunda konuşmakta isteksiz olabilir ya da maruz kaldığı olayın olumsuzbir şey olduğunu tanımlayamayabilir. Gençler ise kendilerinden büyüklerle konuşmayı zorbuldukları için olayı kendi içlerinde çözümlemeye çalışabilirler. Çocukların okul ortamında yaşayabilecekleri ve zorbalık olarak nitelendirebileceğimizyaşantılar için ailelere öncelikli önerimiz, çocuk ve gencin aktarımlarını ciddiye alarak vevakit kaybetmeden okul ile iletişim kurmalarıdır. Bunun yanı sıra yapılabilecekleri şu şekildesıralayabiliriz; Çocuğunuzla açık iletişim kurun. Durumu tartışmak yerine konuşmasına, duygularını paylaşmasına izin verin ve dinleyin. Zorbalığın nerede ve nasıl meydana geldiğini öğrenin. Olumlu stratejiler geliştirmesinde yardımcı olun. (Benimle uğraşma deyip sakin bir şekilde uzaklaşmak, akran istismarına veya rahatsız edilme eylemlerine maruz bırakacak ortamlardan kaçınmak, yeni arkadaşlar edinmek vb.) ‘Sen de aynısını ona yap.’ cümlesinin fayda sağlamaktan çok zarar getireceğini unutmayın.  Olayla ilgili olarak kendi duygularınızı mümkün olduğunca kontrol edin. Hemen aşırı tepki göstermeyin. Çocuğunuzu asla suçlamayın. Bu durumu kendisinin çözmesi gerektiğini ya da yardımcı olamayacağınızı söylemeyin.  Eğer çocuğunuz bunu kimseye anlatmamanızı isterse bunun zorbalık davranışı sergileyen kişiyi korumak anlamına geleceğini anlatın.   İlgi alanları doğrultusunda sosyal etkinliklere, aktivitelere yönlendirin.  Çocuğunuzu bundan sonraki akran istismarı ve rahatsız etme eylemlerini okulda güvendikleri bir öğretmene bildirmeye teşvik edin. Sonrasında ise belli zaman dilimleri içerisinde aynı olayın tekrarlanıp tekrarlanmadığını ve onu üzen veya kızdıran arkadaşları olup olmadığını sorun. 11