โมลกับจำนวนอนุภาคของสาร

โมล นางพนารตั น์ เอกปัจชา กลม่ ุ สาระการเรยี นรวู้ ิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี โรงเรยี นเบญจมราชทู ิศ จงั หวดั จนั ทบรุ ี

คำนำ หนังสอื เรียนอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ (E-Book) เรอื่ ง “โมลกบั จำนวนอนุภำคของสำร” เลม่ น้ี เปน็ ส่วนหนึ่งของกำรจดั กำรเรยี นรใู้ นหน่วยกำรเรียนรเู้ รอื่ ง โมลและปริมำณตอ่ โมล รำยวชิ ำเคมี2 รหสั วิชำ ว30222 โดยมีจุดประสงคเ์ พ่ือใชเ้ ป็นส่อื ประกอบกำรเรียนรู้ สง่ เสรมิ นักเรียนที่เรียนรู้ ได้เร็ว และ ซ่อมเสรมิ ในจดุ ประสงคท์ ่ีนกั เรียนยงั ขำดควำมรู้ ควำมเข้ำใจ มีกระบวนกำรคดิ คำนวณ อย่ำงละเอยี ด ดว้ ยวิธีกำรตดั หน่วย (Factor-label method) ซึ่งอำศยั ควำมเข้ำใจในควำมสมั พันธ์ ของปรมิ ำณตำ่ งๆ มำเป็นแฟคเตอรเ์ ปล่ียนหนว่ ย (Conversion factor) ภำษำที่ใช้ในบทเรียนน้ี เป็นภำษำพูดที่เข้ำใจง่ำย เรียนรู้จำกเน้ือหำท่ีง่ำยไปหำยำก ตำมลำดับ นักเรียนสำมำรถศึกษำเรยี นรู้ได้ดว้ ยตนเอง ฝึกทักษะกำรคำนวณได้อย่ำงเต็มศักยภำพ เกิดทกั ษะกำรเรียนรู้และสำมำรถนำหลกั กำรไปใชใ้ นกำรคำนวณระดบั ทีส่ งู ขึ้นตอ่ ไป ข้ำพเจ้ำขอขอบคุณท่ำนผู้เขียนตำรำ เอกสำร และส่ิงพิมพ์ต่ำงๆ เกี่ยวกับโมลและ ปริมำณต่อโมล ซง่ึ เป็นสิ่งสำคญั ที่ทำให้ข้ำพเจ้ำได้ศึกษำคน้ คว้ำ อ้ำงอิง และได้รวบรวมเน้ือหำมำ เป็นหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ ขอขอบคุณท่ำนผู้ตรวจทำนและให้คำปรึกษำ ตลอดจนผู้ท่ีนำไป เผยแพรเ่ พ่อื เปน็ ประโยชนใ์ นกำรเรยี นกำรสอนต่อไป นำงพนำรตั น์ เอกปัจชำ โรงเรยี นเบญจมรำชทู ิศ จงั หวดั จนั ทบรุ ี

คำแนะนำในกำรใชบ้ ทเรียน 1. หนังสือเรยี นอิเล็กทรอนิกส์ (E-Book) เร่อื ง “โมลกับจำนวนอนภุ ำคของสำร” นักเรียนสำมำรถ เรยี นรูไ้ ด้ด้วยตนเอง ไมจ่ ำกดั เวลำ ขนึ้ อย่กู บั ควำมสำมำรถของแตล่ ะบคุ คล 2. นกั เรยี นควรศึกษำจุดประสงค์กำรเรยี นรู้อย่ำงละเอยี ดกอ่ นศึกษำบทเรียน เพ่ือจะได้ มีจุดหมำยใน กำรศึกษำ 3. ในบทเรยี นจะประกอบดว้ ย เน้ือหำ คำถำม ตวั อย่ำงกำรคำนวณ แบบฝกึ กำรคำนวณ และเฉลย 4. กำรศกึ ษำบทเรยี น ให้อำ่ นข้อควำมในแต่ละกรอบให้เข้ำใจ แล้วฝึกตอบคำถำม ถ้ำตอบถกู จงึ ศึกษำ บทเรียนในกรอบต่อไป แต่ถ้ำนกั เรยี นตอบผิดให้ย้อนกลับไปอ่ำนในกรอบเดิมอีกครั้ง อยำ่ อ่ำน ขำ้ มกรอบนะคะเพรำะอำจจะไมเ่ ข้ำใจได้ 5. หนงั สือเรียนอิเลก็ ทรอนกิ ส์ (E-Book) น้ี เป็นบทเรยี นทมี่ งุ่ ใหน้ ักเรยี นเรยี นรู้ดว้ ยตนเอง นักเรยี น จึงควรมีควำมซ่ือสัตย์ในตนเอง ให้คะแนนตนเองตำมควำมเป็นจริง ไม่เปิดดูเฉลยก่อนทำ แบบฝึกหัด 6. ควรใช้บทเรยี นน้ใี นเวลำทน่ี ักเรียนมีควำมพรอ้ มทจี่ ะศึกษำ มีควำมมุง่ ม่ัน และอยำ่ ทอ้ แท้นะคะ

โมลกบั จำนวนอนุภำคของสำร 1 ผลการเรียนรู้ อธบิ ำยและคำนวณปรมิ ำณใดปริมำณหนงึ่ จำกควำมสมั พนั ธ์ของโมล จำนวนอนุภำค มวล และปริมำตรของแกส๊ ที่ STP จดุ ประสงค์การเรียนรู้ในบทเรียนนี้ 1. บอกควำมหมำยของปรมิ ำณสำร 1 โมล และเลขอำโวกำโดรได้ 2. บอกควำมสมั พันธ์ระหวำ่ งจำนวนโมลกับจำนวนอนุภำคของสำรได้ 3. คำนวณหำจำนวนโมล หรือจำนวนอนภุ ำคของสำรได้ เมื่อทรำบปริมำณใด ปรมิ ำณหนง่ึ ควำมรู้พื้นฐำนทีน่ กั เรยี นตอ้ งมกี ่อนเรียนบทเรียนนี้ 1. ธำตุ สำรประกอบ ไอออน 2. พันธะเคมี นำงพนำรัตน์ เอกปัจชำ กลุ่มสำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี โรงเรียนเบญจมรำชูทิศ จงั หวดั จนั ทบุรี

โมลกบั จำนวนอนุภำคของสำร 2 กรอบนา อนุภำคของสำรมีขนำดเลก็ มำก ในทำงปฏิบตั ิไม่สำมำรถ นำไปชง่ั หรือตวงไดโ้ ดยตรง จึงไดก้ ำหนดหน่วย “โมล” ข้ึนมำ เพอื่ แสดงปริมำณของสำรจำนวนมำก นน่ั คือ สำรใดๆ 1 โมล มีจำนวน 6.02 x 1023 อนุภำค นำงพนำรตั น์ เอกปัจชำ กลุ่มสำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี โรงเรียนเบญจมรำชูทิศ จงั หวดั จนั ทบุรี

โมลกบั จำนวนอนุภำคของสำร 3 กรอบท่ี 1 หน่วยนับ คุณยำยครับ ยำยไมข่ ำย ขอซ้ือน้ำตำลทรำย 50 ลำ้ นเมด็ เป็นเมด็ หรอกจะ้ ยำยขำยเป็ นถุง คุณพีข่ ำ ขอซ้ือขำ้ วสำรหน่อยค่ะ พ่ีไมข่ ำยเป็นเมลด็ เอำแค่ 20 ลำ้ นเมลด็ ก็พอค่ะ หรอกจะ้ พ่ีขำยเป็ นถงั นกั เรียนลองคดิ ดูซิวำ่ …………… …………… ทำไมคุณยำยไม่ขำยน้ำตำลทรำยโดยกำรนบั เป็นเมด็ …………… ทำไมคุณพีไ่ ม่ขำยขำ้ วสำรโดยกำรนบั เป็นเมลด็ …………… นำงพนำรตั น์ เอกปัจชำ กลมุ่ สำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี โรงเรียนเบญจมรำชูทิศ จงั หวดั จนั ทบุรี

โมลกบั จำนวนอนุภำคของสำร 4 เฉลยกรอบที่ 1 เก่งมาก…. เพรำะอนุภำคของสำรเหล่ำน้นั มี ขนำดเลก็ มำกๆ ไม่สะดวกตอ่ กำรนบั จึงตอ้ ง กำหนดหน่วยที่ใหญข่ ้ึน เพ่ือสะดวกตอ่ กำรนบั กำรกำหนดหน่วย เพื่อสะดวกตอ่ กำรนบั มีอีก มำกมำย เช่น 1 คู่ = 2 หน่วย 1 โหล = 12 หน่วย 1 กุรุส = 144 หน่วย นำงพนำรัตน์ เอกปัจชำ กล่มุ สำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี โรงเรียนเบญจมรำชูทิศ จงั หวดั จนั ทบุรี

โมลกบั จำนวนอนุภำคของสำร 5 กรอบที่ 2 นิยามของโมล ในทางเคมี อนุภาคของสารมขี นาดเลก็ มาก ในทางปฏบิ ัติ ไม่สามารถนาไปชั่งหรือตวงโดยตรงได้ จงึ มกี ารกาหนดหน่วย ทใ่ี ช้แสดงปริมาณของสารจานวนมาก เพื่อสะดวกต่อการชั่ง หรือตวงปริมาตร ซ่ึงเรียกว่า “โมล” โมล (mole) มำจำกคำวำ่ moles ในภำษำละติน แปลวำ่ “มวลมหมึ า (huge mass) ” mole เขียนยอ่ ว่ำ mol ตดั e ออกและไม่ตอ้ งมีจุด นิยามของโมล โมล หมำยถึง ปริมำณสำรท่ีมีจำนวนอนุภำคเทำ่ กบั จำนวนอะตอมของคำร์บอน-12 ที่มีมวล 12 กรัม การคานวณหาจานวนอะตอมของคาร์บอน-12 ที่มมี วล 12 กรัม C-12 มีมวลอะตอม 12.00 นนั่ คือ C-12 1 อะตอมมีมวล 12.00 x 1.66 x 10-24 กรัม หรือ C-12 12.00 x 1.66 x 10-24 กรัม มีจำนวน 1 อะตอม C-12 12.00 กรัม มีจำนวน 1 อะตอม x 12.00 กรัม = 6.02 x 1023 อะตอม 12.00 x 1.66 x 10-24 กรัม แสดงว่ำ C-12 12.00 กรัม มีจำนวน 6.02 x 1023 อะตอม เรียกเลขจำนวน 6.02 x 1023 อะตอม น้ีวำ่ เลขอำโวกำโดร นน่ั คือ สารใดๆ 1 โมล มจี านวน 6.02 x 1023 อนุภาค นำงพนำรัตน์ เอกปัจชำ กลมุ่ สำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี โรงเรียนเบญจมรำชูทิศ จงั หวดั จนั ทบุรี

โมลกบั จำนวนอนุภำคของสำร 6 เคานต์ โลเรนโซ โรมาโน อาเมเดโอ การ์โล อาโวกาโดร (Count Lorenzo Romano Amedeo Carlo Avogadro) นกั เคมีชำวอิตำลี เป็นผตู้ ้งั สมมติฐำนไวเ้ ม่ือ พ.ศ.2354 กำหนดใหจ้ ำนวนอนุภำคของสำรใน 1 โมล เท่ำกบั 6.02 x 1023 อนุภำค เรียกจำนวน 6.02 x 1023 อนุภำค น้ีวำ่ เลขอำโวกำโดร ( Avogadro’s Number) ที่มำ: www.th.wikipedia.org/wiki คำถำมกรอบท่ี 2 จงเตมิ จานวนอนุภาคของสารต่อไปนี้ 1. N2 1 โมล มีจำนวน อนุภำค ..............................................อนุภำค 2. He 1 โมล มีจำนวน อนุภำค ..............................................อนุภำค 3. O2 2 โมล มีจำนวน อนุภำค ..............................................อนุภำค 4. NH3 2 โมล มีจำนวน อนุภำค ..............................................อนุภำค 5. CO2 3 โมล มีจำนวน อนุภำค ..............................................อนุภำค 6. CO 3.5 โมล มีจำนวน อนุภำค ..............................................อนุภำค ไมย่ ำกเลยใช่ไหมคะ นำงพนำรตั น์ เอกปัจชำ กลุ่มสำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี โรงเรียนเบญจมรำชูทิศ จงั หวดั จนั ทบุรี

โมลกบั จำนวนอนุภำคของสำร 7 เฉลยกรอบที่ 2 จานวนอนุภาคของสารต่อไปนี้ คือ 1. N2 1 โมล มีจำนวน อนุภำค 6.02 x 1023 อนุภำค 2. He 1 โมล มีจำนวน อนุภำค 6.02 x 1023 อนุภำค 3. O2 2 โมล มีจำนวน อนุภำค 2 x 6.02 x 1023 อนุภำค 4. NH3 2 โมล มีจำนวน อนุภำค 2 x 6.02 x 1023 อนุภำค 5. CO2 3 โมล มีจำนวน อนุภำค 3 x 6.02 x 1023 อนุภำค 6. CO 3.5 โมล มีจำนวน อนุภำค 3.5 x 6.02 x 1023 อนุภำค เพ่ือนๆ คงถกู หมดเหมือนผมนะครับ รู้จกั จำนวนอนุภำคแลว้ เปิ ดกรอบ ต่อไปเลยครับ นำงพนำรัตน์ เอกปัจชำ กลุม่ สำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี โรงเรียนเบญจมรำชูทิศ จงั หวดั จนั ทบุรี

อนุภำคต่อโมลของสำร 8 กรอบที่ 3 ประเภทของโมลกบั จานวนอนุภาคของสาร เพื่อนๆลองเปรียบเทียบดูนะครับ เรียนรู้ไปพร้อมๆกบั ผมนะ 1 โหล = 12 หน่วย 1 โมล = 6.02 x 1023 อนุภาค เกำ้ อ้ี 1 โหล = 12 ตวั O2 1 โมล = 6.02 x 1023 โมเลกลุ สมุด 1 โหล = 12 เล่ม O 1 โมล = 6.02 x 1023 อะตอม ปำกกำ 1 โหล = 12 ดำ้ ม H2O 1 โมล = 6.02 x 1023 โมเลกุล แมว 1 โหล = 12 ตวั CO2 1 โมล = 6.02 x 1023 โมเลกุล พดั ลม 1 โหล = 12 ตวั H+ 1 โมล = 6.02 x 1023 ไอออน ท๊อฟฟ่ี 1 โหล = 12 เมด็ ขนม 1 โหล = 12 ช้ิน CO32- 1 โมล = 6.02 x 1023 ไอออน เพ่ือนๆ พอจะเปรียบเทียบไดแ้ ลว้ นะครบั ระหว่ำง 1 โหล กบั 1 โมล * การระบุหน่วยของคาว่าโหล กข็ ้ึนอยกู่ บั ว่ำลกั ษณะของส่ิงของน้นั เป็น เล่ม ตวั ช้ิน หรืออนั * การระบุหน่วยของคาว่าโมล กข็ ้ึนอยกู่ บั วำ่ อนุภำคของสำรน้นั เป็น โมเลกุล อะตอม หรือ ไอออน นำงพนำรตั น์ เอกปัจชำ กลุ่มสำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี โรงเรียนเบญจมรำชูทิศ จงั หวดั จนั ทบุรี

โมลกบั จำนวนอนุภำคของสำร 9 ประเภทของโมลกบั จานวนอนุภาคของสาร กำรแบ่งประเภทของโมล จะแบ่งตำมชนิดของอนุภำค คือ โมลโมเลกุล โมลอะตอม และโมลไอออน โดยทวั่ ๆไป กำรบอกจำนวนโมล มกั จะไมร่ ะบชุ นิดของอนุภำค แตน่ กั เรียน สำมำรถทรำบไดว้ ำ่ เป็นโมลประเภทใดโดยพิจำรณำจำกสูตรของสำรหรืออนุภำค ของสำรน้นั ๆ คือ - ถำ้ อนุภำค คือโมเลกลุ โมล จะหมำยถึง โมลโมเลกลุ - ถำ้ อนุภำค คืออะตอม โมล จะหมำยถึง โมลอะตอม - ถำ้ อนุภำค คือไอออน โมล จะหมำยถึง โมลไอออน เพอื่ นๆ ทดสอบควำมเขำ้ ใจ ของตวั เองหน่อยนะคะ คำถำมกรอบท่ี 3 ทำเองดว้ ยควำม ซ่ือสตั ยน์ ะคะ แลว้ ค่อยเปิ ดดู คาชีแ้ จง เตมิ หน่วยนับของอนุภาคให้ถูกต้อง เฉลยดำ้ นหลงั 1. Ne 1 โมล = 6.02 x 1023 ................................ 2. CO 1 โมล = 6.02 x 1023 ............................... 3. H2O 1 โมล = 6.02 x 1023 …………………… 4. SO42- 1 โมล = 6.02 x 1023 ............................... 5. O2- 1 โมล = 6.02 x 1023 .............................. 6. Mg 1 โมล = 6.02 x 1023 .............................. นำงพนำรตั น์ เอกปัจชำ กลุ่มสำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี โรงเรียนเบญจมรำชูทิศ จงั หวดั จนั ทบุรี

โมลกบั จำนวนอนุภำคของสำร 10 เฉลยกรอบท่ี 3 การเตมิ หน่วยนับของอนุภาคให้ถูกต้อง 1. Ne 1 โมล = 6.02 x 1023 .....อะตอม............... 2. CO 1 โมล = 6.02 x 1023 .....โมเลกุล.............. 3. H2O 1 โมล = 6.02 x 1023 ….โมเลกุล……… 4. SO42- 1 โมล = 6.02 x 1023 .....ไอออน.............. 5. O2- 1 โมล = 6.02 x 1023 .....ไอออน.............. 6. Mg 1 โมล = 6.02 x 1023 ..... อะตอม............. เพื่อนๆ ทำไดถ้ ูกหมดไหมครับ ถำ้ ยงั ถกู ไมห่ มดกลบั ไปอำ่ นกรอบที่ 3 ให้เขำ้ ใจก่อน แลว้ ทำใหม่อีกรอบ สำหรับคนถูกหมด .... เปิ ดหนำ้ ต่อไปเลยครับ นำงพนำรัตน์ เอกปัจชำ กลมุ่ สำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี โรงเรียนเบญจมรำชูทิศ จงั หวดั จนั ทบุรี

โมลกบั จำนวนอนุภำคของสำร 11 กรอบท่ี 4 ความสัมพนั ธ์ของโมลกบั จานวนอนุภาคของสาร จำก “สำรใดๆ 1 โมล มีจำนวนอนุภำค 6.02 x 1023 อนุภำค” เม่ือเขียนเป็น อตั รำส่วนจะไดด้ งั น้ี 1 โมล หรือ 6.02 x 1023 อนุภำค 6.02 x 1023 อนุภำค 1 โมล เรียกอตั รำส่วนท้งั สองน้ีว่ำ แฟคเตอร์เปล่ยี นหน่วย (Conversion factor) ตวั อยำ่ ง ควำมสมั พนั ธข์ องโมลกบั จำนวนโมเลกุลของ CO2 6.02 x 1023molecule CO2 1 mol CO2 หรือ 1 mol CO2 6.02 x 1023 molecule CO2 คำถำมกรอบท่ี 4 เพ่ือนๆ ลองเขียนควำมสมั พนั ธ์ของโมลกบั จำนวนอนุภำคของสำรตอ่ ไปน้ีนะคะ 1. NO2 1 mol หรือ 2. Mg 1 mol หรือ 3. CCl4 1 mol หรือ 4. CO32- 1 mol หรือ นำงพนำรัตน์ เอกปัจชำ กล่มุ สำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี โรงเรียนเบญจมรำชูทิศ จงั หวดั จนั ทบุรี

โมลกบั จำนวนอนุภำคของสำร 12 เฉลยกรอบท่ี 4 1. ควำมสมั พนั ธข์ องโมลกบั จำนวนโมเลกลุ ของ NO2 1023molecule 6.02 1 mol NO2 หรือ x 1 mol NO2 NO2 6.02 x 1023 molecule NO2 2. ควำมสัมพนั ธ์ของโมลกบั จำนวนอะตอมของ Mg 6.02 x 1023atom Mg 1 mol Mg หรือ 1 mol Mg 6.02 x 1023 atom Mg 3. ควำมสมั พนั ธข์ องโมลกบั จำนวนโมเลกลุ ของ CCl4 1023molecule 6.02 x 1 mol CCl4 หรือ 1 mol CCl4 CCl4 6.02 x 1023 molecule CCl4 4. ควำมสัมพนั ธข์ องโมลกบั จำนวนไอออนของ CO32- 1023 CO32- 6.02 1 mol CO32- หรือ x ion 1 mol CO32- 6.02 x 1023 ion CO32- นำงพนำรัตน์ เอกปัจชำ กล่มุ สำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี โรงเรียนเบญจมรำชูทิศ จงั หวดั จนั ทบุรี

โมลกบั จำนวนอนุภำคของสำร 13 กรอบที่ 5 การคานวณหาปริมาณสัมพนั ธ์ของสารระหว่างโมลกบั จานวนอนุภาค กำรคำนวณหำปริมำณและหน่วยท่ีตอ้ งกำรจำกปริมำณและหน่วยที่โจทยก์ ำหนดให้ โดยใชแ้ ฟคเตอร์เปลี่ยนหน่วย เรียกวำ่ วธิ ีการเทียบหน่วย (Factor– label method) หรือ การวเิ คราะห์มิติ (Dimensional analysis) ดงั ควำมสัมพนั ธด์ งั น้ี คือ ปริมำณและหน่วยท่ีตอ้ งกำร = ปริมำณและหน่วยที่กำหนดให้ x แฟคเตอร์เปลี่ยนหน่วย (Desired guantity and unit) (Given guantity and unit) (Conversion factor) หลกั การคานวณความสัมพนั ธ์ระหว่างโมลกบั จานวนอนุภาคของสาร ข้นั ท่ี 1 พจิ ารณาหน่วยที่โจทย์ต้องการทราบ และหน่วยทโ่ี จทย์กาหนดให้ ข้นั ท่ี 2 นาหน่วยทีโ่ จทย์ต้องการทราบไว้ทางซ้าย และหน่วยที่โจทย์กาหนดให้ ไว้ทางขวาของเครื่องหมายเท่ากับของสมการ ข้นั ที่ 3 นาแฟคเตอร์เปลยี่ นหน่วยมาคูณกับหน่วยท่ีโจทย์กาหนดให้ เพ่ือให้เหลือหน่วยทโ่ี จทย์ต้องการทราบ ตามคาถามของโจทย์ แฟคเตอร์เปลี่ยนหน่วย หน่วยท่ีโจทย์ต้องการทราบ = หน่วยทโี่ จทย์กาหนดให้ x หน่วยทโ่ี จทย์ต้องการทราบ หน่วยท่ีโจทย์กาหนดให้ = คาตอบที่มีหน่วยตามทโี่ จทย์ต้องการทราบ นำงพนำรตั น์ เอกปัจชำ กลุ่มสำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี โรงเรียนเบญจมรำชูทิศ จงั หวดั จนั ทบุรี

โมลกบั จำนวนอนุภำคของสำร 14 คำถำมกรอบที่ 5 เพ่ือนๆ ทบทวนควำมเขำ้ ใจในหลกั กำรคำนวณหำควำมสมั พนั ธ์ ระหว่ำงจำนวนโมลกบั จำนวนอนุภำคของสำรหน่อยนะครับ ข้นั ท่ี 1 .................................................................................................... ข้นั ท่ี 2 .................................................................................................... ข้นั ท่ี 3 .................................................................................................... สรุปคือ = x ถำ้ ยงั จำไม่ได้ กลบั ไปทบทวน กรอบท่ี 5 ก่อนนะครับ จึงจะทำกรอบต่อไปได้ นำงพนำรัตน์ เอกปัจชำ กลมุ่ สำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี โรงเรียนเบญจมรำชูทิศ จงั หวดั จนั ทบุรี

โมลกบั จำนวนอนุภำคของสำร 15 เฉลยกรอบที่ 5 หลกั การคานวณความสัมพนั ธ์ระหว่างโมลกบั จานวนอนุภาคของสาร ข้นั ท่ี 1 พิจำรณำหน่วยท่ีโจทยต์ อ้ งกำรทรำบ และหน่วยท่ีโจทยก์ ำหนดให้ ข้นั ท่ี 2 นำหน่วยท่ีโจทยต์ อ้ งกำรทรำบไวท้ ำงซ้ำย และหน่วยที่โจทยก์ ำหนดให้ ไวท้ ำงขวำของเคร่ืองหมำยเท่ำกบั ของสมกำร ข้นั ที่ 3 นำแฟคเตอร์เปลย่ี นหน่วยมำคณู กบั หน่วยที่โจทยก์ ำหนดให้ เพ่ือใหเ้ หลอื หน่วยท่ีโจทยต์ อ้ งกำรทรำบ ตำมคำถำมของโจทย์ แฟคเตอร์เปลีย่ นหน่วย หน่วยท่ีโจทย์ต้องการทราบ = หน่วยทโ่ี จทย์กาหนดให้ x หน่วยทโ่ี จทย์ต้องการทราบ หน่วยทีโ่ จทย์กาหนดให้ = คาตอบท่ีมหี น่วยตามทโ่ี จทย์ต้องการทราบ นำงพนำรตั น์ เอกปัจชำ กลุม่ สำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี โรงเรียนเบญจมรำชูทิศ จงั หวดั จนั ทบุรี

โมลกบั จำนวนอนุภำคของสำร 16 กรอบท่ี 6 การคานวณเปล่ียนหน่วยจากจานวนโมลไปเป็ นจานวนอนุภาค ตวั อย่าง แก๊สออกซิเจน (O2) 5 โมล มีก่ีโมเลกุล วิธีทำ โจทยต์ อ้ งกำรทรำบจำนวนโมเลกลุ ของ O2 จึงเอำไวท้ ำงซำ้ ย โจทยก์ ำหนดให้ O2 5 โมล จึงเอำไวท้ ำงขวำของเครื่องหมำย = ของสมกำร นำแฟคเตอร์เปล่ียนหน่วยมำคูณ เพื่อตดั หน่วย mol ใหห้ มดไป molecule O2 = 5 mol O2 x 6.02 x 1023 molecule O2 1 mol O2 = 3.01 x 1024 molecule O2 ตอบ แก๊สออกซิเจน 5 โมล มีจำนวน 3.01 x 1024 โมเลกลุ คำถำมกรอบท่ี 6 น้ำ (H2O) จำนวน 2.5 โมล มีกี่โมเลกลุ ตอบ .................................................................................................. นำงพนำรัตน์ เอกปัจชำ กล่มุ สำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี โรงเรียนเบญจมรำชูทิศ จงั หวดั จนั ทบุรี

โมลกบั จำนวนอนุภำคของสำร 17 เฉลยกรอบท่ี 6 น้ำ (H2O) จำนวน 2.5 โมล มีก่ีโมเลกลุ วิธีทำ โจทยต์ อ้ งกำรทรำบจำนวนโมเลกลุ ของ H2O จึงเอำไวท้ ำงซำ้ ย โจทยก์ ำหนดให้ H2O 2.5 โมล จึงเอำไวท้ ำงขวำของเคร่ืองหมำย = ของสมกำร นำแฟคเตอร์เปลี่ยนหน่วยมำคูณ เพ่ือตดั หน่วย mol ใหห้ มดไป molecule H2O = 2.5 mol H2O x 6.02 x 1023 molecule H2O 1 mol H2O = 1.505 x 1024 molecule H2O ตอบ H2O 2.5 โมล มี 1.505 x 1024 โมเลกลุ เพื่อนๆ คงทำได้ ไม่ยำกใช่ไหมละ่ นำงพนำรตั น์ เอกปัจชำ กลมุ่ สำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี โรงเรียนเบญจมรำชูทิศ จงั หวดั จนั ทบุรี

โมลกบั จำนวนอนุภำคของสำร 18 กรอบที่ 7 การคานวณเปลย่ี นหน่วยจากจานวนอนุภาคไปเป็ นจานวนโมล ตวั อย่าง แก๊สฮีเลียม(He) จำนวน 9.03 x 1023 อะตอม เท่ำกบั กี่โมล วิธีทำ โจทยต์ อ้ งกำรทรำบจำนวนโมลของ He จึงเอำไวท้ ำงซำ้ ย โจทยก์ ำหนดให้ He 9.03 x 1023 อะตอม จึงเอำไวท้ ำงขวำของเครื่องหมำย = ของสมกำร นำแฟคเตอร์เปลีย่ นหน่วยมำคูณ เพอื่ ตดั หน่วย จำนวนอะตอม ใหห้ มดไป mol He = 9.03 x 1023 atom He x 1 mol He 6.02 x 1023 atom He = 1.50 mol He ตอบ แก๊สฮีเลียมจำนวน 9.03 x 1023 อะตอม เท่ำกบั 1.50 โมล คำถำมกรอบที่ 7 แก๊สโพรเพน (C3H8) จำนวน 5.418 x 1024 โมเลกลุ คิดเป็นก่ีโมล ตอบ .................................................................................................. นำงพนำรัตน์ เอกปัจชำ กลุ่มสำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี โรงเรียนเบญจมรำชูทิศ จงั หวดั จนั ทบุรี

โมลกบั จำนวนอนุภำคของสำร 19 เฉลยกรอบท่ี 7 แก๊สโพรเพน (C3H8) จำนวน 5.418 x 1024 โมเลกลุ คิดเป็นกี่โมล วิธีทำ โจทยต์ อ้ งกำรทรำบจำนวนโมลของ C3H8 จึงเอำไวท้ ำงซำ้ ย โจทยก์ ำหนดให้ C3H8 5.418 x 1024 โมเลกุล จึงเอำไวท้ ำงขวำของเคร่ืองหมำย = ของสมกำร mol C3H8 = 5.418 x 1024 moleculeC3H8 x 1 mol C3H8 6.02 x 1023 moleculeC3H8 = 9 mol C3H8 นำแฟคเตอร์เปล่ียนหน่วยมำคูณ เพื่อตดั หน่วย จำนวนโมเลกลุ ใหห้ มดไป ตอบ แก๊สโพรเพน 5.418 x 1024 โมเลกลุ คิดเป็น 9 โมล ควำมพยำยำมอยทู่ ี่ไหน ควำมสำเร็จอยทู่ ่ีนน่ั นำงพนำรัตน์ เอกปัจชำ กลุ่มสำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี โรงเรียนเบญจมรำชูทิศ จงั หวดั จนั ทบุรี

โมลกบั จำนวนอนุภำคของสำร 20 กรอบท่ี 8 โจทย์คาถามทซ่ี ับซ้อนขนึ้ นกั เรียนทรำบแลว้ วำ่ อนุภำคของสำร อำจมีหน่วยเป็น อะตอม โมเลกลุ หรือไอออนกไ็ ด้ ข้ึนอยกู่ บั ชนิดของสำร คือ * ถำ้ สำรที่โจทยก์ ำหนดให้คือสำรประกอบ จำนวนอนุภำคคือ จำนวนโมเลกุล * ถำ้ สำรที่โจทยก์ ำหนดให้คือธำตุ จำนวนอนุภำคคือ จำนวนอะตอม * ถำ้ สำรท่ีโจทยก์ ำหนดให้คือไอออน จำนวนอนุภำคคือ จำนวนไอออน หากนักเรียนพบโจทย์ท่ซี ับซ้อนขนึ้ คือ สารที่โจทย์กาหนดให้เป็ นสารประกอบ แต่โจทย์ต้องการทราบจานวนอะตอม นักเรียนต้องคานวณหาจานวนโมเลกลุ ก่อน แล้ว จงึ เป็ นหน่วยเป็ นจานวนอะตอมตามทโ่ี จย์ต้องการ เชน่ CO2 คือสำรประกอบ ใน 1 โมเลกลุ ของ CO2 มี C 1 อะตอม และ O 2 อะตอม รวมเป็น 3 อะตอม แฟคเตอร์เปลี่ยนหน่วย คือ 3 atom CO2 1 molecule CO2 ขอยกตวั อยำ่ งเพ่ิมนะครับเพ่ือนๆ เช่น โจทยถ์ ำมวำ่ โต๊ะ 3 โหล มีกข่ี า เน่ืองจำกโตะ๊ มีหน่วยนบั เป็นตวั เพือ่ นๆ ตอ้ งคำนวณก่อนวำ่ โตะ๊ 3 โหลมีกี่ตวั ก่อน แลว้ จึงเปล่ียนหน่วยตวั เป็นขำ ดงั น้ี โตะ๊ 3 โหล มี 3 x 12 ตวั แตโ่ ตะ๊ 1 ตวั มี 4 ขำ ดงั น้นั โตะ๊ 3 โหล มีจำนวน 3 x 12 x 4 = 144 ขำ นำงพนำรตั น์ เอกปัจชำ กลมุ่ สำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี โรงเรียนเบญจมรำชูทิศ จงั หวดั จนั ทบุรี

โมลกบั จำนวนอนุภำคของสำร 21 ตวั อย่างการคานวณ แก๊สคำร์บอนไดออกไซด์ (CO2) 2 โมล มีก่ีอะตอม วิธีทำ โจทยต์ อ้ งกำรทรำบจำนวนอะตอมของ CO2 จึงเอำไวท้ ำงซำ้ ย โจทยก์ ำหนดให้ CO2 2 โมล จึงเอำไวท้ ำงขวำ ของเครื่องหมำย = ของสมกำร atom CO2 = 2 mol CO2 x 6.02 x 1023 molecule CO2 x 1 3maotloemculCe OCO2 2 1 mol CO2 นำแฟคเตอร์เปลย่ี นหน่วยมำคูณ โจทยต์ อ้ งกำรทรำบจำนวนอะตอม เพอ่ื ตดั หน่วย molใหห้ มดไป จึงตอ้ งเปลีย่ นหน่วย คือ 1 โมเลกุลของCO2 มีจำนวน 3 อะตอม = 3.61 x 1024 atom CO2 ตอบ แก๊สคำร์บอนไดออกไซด์ 2 โมล มีจำนวน 3.61 x 1024 อะตอม คำถำมกรอบท่ี 8 น้ำตำลกลูโคส (C6H12O6) จำนวน 2.5 โมล มีกี่โมเลกุลและกี่อะตอม วธิ ีทำ ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ตอบ .................................................................................................. นำงพนำรัตน์ เอกปัจชำ กลมุ่ สำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี โรงเรียนเบญจมรำชูทิศ จงั หวดั จนั ทบุรี

โมลกบั จำนวนอนุภำคของสำร 22 เฉลยกรอบที่ 8 น้ำตำลกลโู คส (C6H12O6) จำนวน 2.5 โมล มีกี่โมเลกลุ และกี่อะตอม วิธีทำ โจทยต์ อ้ งกำรทรำบจำนวนโมเลกุลของ C6H12C6 จึงเอำไว้ ทำงซำ้ ย โจทยก์ ำหนดให้ C6H12C6 2.5 โมล จึงเอำไวท้ ำงขวำของเครื่องหมำย = ของสมกำร molecule C6H12O6 = 2.5 mol C6H12O6 x 6.02 x 1023moleculeC6H12O6 1 mol C6H12O6 = 1.505 x 1024 molecule C6H12O6 นำแฟคเตอร์เปลี่ยนหน่วยมำคูณ เพื่อตดั หน่วย โมล ใหห้ มดไป atom C6H12O6 = 1.505 x 1024moleculeC6H12O6 x 24 atom CC66HH1122OO66 1 molecule = 3.612 x 1025 atom C6H12O6 1 โมเลกุลของ C6H12O6 มจี ำนวน 24 อะตอม ตอบ น้ำตำลกลโู คสจำนวน 2.5 โมล มี 1.505 x 1024 โมเลกุล และ 3.612 x 1025 อะตอม ควำมพยำยำมอยทู่ ี่ไหน ควำมสำเร็จอยทู่ ่ีนน่ั คิดต่อดีกว่ำ นำงพนำรัตน์ เอกปัจชำ กล่มุ สำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี โรงเรียนเบญจมรำชูทิศ จงั หวดั จนั ทบุรี

โมลกบั จำนวนอนุภำคของสำร 23 กรอบท่ี 9 ฝึ กทักษะการคานวณ เมื่อนกั เรียนเขำ้ ใจกำรคำนวณตำมข้นั ตอนต่ำงๆ แลว้ ตอ้ งฝึกทกั ษะกำรคำนวณ มำกๆ จะไดค้ ล่อง ทบทวนอีกคร้ัง ตำมข้นั ตอนดงั น้ีค่ะ แฟคเตอร์เปลีย่ นหน่วย หน่วยที่โจทยต์ อ้ งกำรทรำบ = หน่วยท่ีโจทยก์ ำหนดให้ x หน่วยท่ีโจทยต์ อ้ งกำรทรำบ หน่วยท่ีโจทยก์ ำหนดให้ = คำตอบที่มีหน่วยตำมท่ีโจทยต์ อ้ งกำรทรำบ ตวั อย่างค่ะ ไม่ต้องเขียนนาทางแล้วนะคะ จงหำจำนวนอะตอมของอลูมิเนียม (Al) 16 โมล วิธีทำ atom Al = 16 mol Al x 6.02 x 1023atom Al 1 mol Al = 9.63 x 1024 atom Al ตอบ อลูมิเนียม 16 โมล มีจำนวนอะตอม 9.63 x 1024 อะตอม เฮ... นำงพนำรัตน์ เอกปัจชำ กลมุ่ สำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี โรงเรียนเบญจมรำชูทิศ จงั หวดั จนั ทบุรี

โมลกบั จำนวนอนุภำคของสำร 24 คำถำมกรอบที่ 9 ข้อ 1 จงหำจำนวนไอออนของโซเดียมคลอไรด์ (NaCl) 0.3 โมล .............................................................................................. .............................................................................................. ข้อ 2 แก๊สแอมโมเนีย (NH3) 4.0 x 1025 โมเลกลุ เท่ำกบั กี่โมล .............................................................................................. .............................................................................................. ข้อ 3 จงหำจำนวนโมเลกลุ ของแก๊สไนโตรเจนไดออกไซด์ (NO2) 0.2 โมล .............................................................................................. .............................................................................................. ข้อ 4 แก๊สซลั เฟอร์ไดออกไซด์ (SO2) 0.15 โมล มีกี่โมเลกุล .............................................................................................. .............................................................................................. ข้อ 5 น้ำตำลกลูโคส (C6H12O6) 0.3 โมล มีจำนวน C , H และ O อยำ่ งละก่ีอะตอม .............................................................................................. .............................................................................................. ข้อ 6 โซเดียม (Na) 3 โมล มีกี่อะตอม .............................................................................................. .............................................................................................. เพื่อนๆ ทำไดเ้ ร็วข้ึนแลว้ ใช่ไหมละ่ นำงพนำรัตน์ เอกปัจชำ กลมุ่ สำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี โรงเรียนเบญจมรำชูทิศ จงั หวดั จนั ทบุรี

โมลกบั จำนวนอนุภำคของสำร 25 เฉขล้อยทกี่ ร1อจบงทห่ี 9ำจำนวนไอออนของโซเดยี มคลอไรด์ (NaCl) 0.3 โมล วิธีทำ ion NaCl = 0.3 mol NaCl x 2 x 6.02 x 1023 ion NaCl 1 mol NaCl = 3.61 x 1023 ion NaCl ตอบ โซเดียมคลอไรด์ 0.3 โมล มีจำนวน 3.61 x 1023 ไอออน ข้อท่ี 2 แก๊สแอมโมเนีย (NH3) 4.0 x 1025 โมเลกลุ เทำ่ กบั ก่ีโมล วิธีทำ mol NH3 = 4.0 x 1025 moleculeNH3 x 6.02 x11m02o3lmNoHle3culeNH3 = 66.65 mol NH3 ตอบ แก๊สแอมโมเนีย 4.0 x 1025 โมเลกุล เทำ่ กบั 66.65 โมล ข้อที่ 3 จงหำจำนวนโมเลกลุ ของแก๊สไนโตรเจนไดออกไซด์ (NO2) 0.2 โมล วิธีทำ molecule NO2 = 0.2 mol NO2 x 6.02 x 1023molecule NO2 1 mol NO2 = 1.204 x 1023 molecule NO2 ตอบ แก๊สไนโตรเจนไดออกไซด์ 0.2 โมล มี 1.204 x 1025 โมเลกลุ ข้อท่ี 4 แก๊สซลั เฟอร์ไดออกไซด์ (SO2) 0.15 โมล มีกี่โมเลกลุ วิธีทำ molecule SO2 = 0.15 mol SO2 x 6.02 x 1023molecule SO2 1 mol SO2 = 9.03 x 1022 molecule SO2 ตอบ แก๊สซลั เฟอร์ไดออกไซด์ 0.15 โมล มีจำนวน 9.03 x 1022 โมเลกลุ นำงพนำรัตน์ เอกปัจชำ กลมุ่ สำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี โรงเรียนเบญจมรำชูทิศ จงั หวดั จนั ทบุรี

โมลกบั จำนวนอนุภำคของสำร 26 ข้อท่ี 5 น้ำตำลกลโู คส (C6H12O6) 0.3 โมล มีจำนวน C , H และ O อยำ่ งละก่ีอะตอม วิธีทำ atom C = 0.3 mol C6H12O6 x 6.02 x 10123mmoolleCc6uHle12CO66H12O6 x 6 atom C 1 molecule C6H12O6 = 1.08 x 1024 atom C atom H = 0.3 mol C6H12O6 x 6.02 x 10123mmoolleCc6uHle12CO66H12O6 x 12 atom H 1 molecule C6H12O6 = 2.17 x 1024 atom H atom O = 0.3 mol C6H12O6 x 6.02 x 10123mmoolleCc6uHle12CO66H12O6 x 6 atom O 1 molecule C6H12O6 = 1.08 x 1024 atom O ตอบ น้ำตำลกลูโคส (C6H12O6) 0.3 โมล มี C 1.08 x 1024 อะตอม มี H 2.17 x 1024 อะตอม และ O 1.08 x 1024 อะตอม ข้อที่ 6 โซเดียม (Na) 3 โมล มีก่ีอะตอม atom Na = 3 mol Na x 6.02 x 1023 atom Na 1 mol Na = 1.81 x 1024 atom Na ตอบ โซเดียม 3 โมล มี 1.81 x 1024 อะตอม นำงพนำรัตน์ เอกปัจชำ กลุม่ สำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี โรงเรียนเบญจมรำชูทิศ จงั หวดั จนั ทบุรี

โมลกบั จำนวนอนุภำคของสำร 27 สรุป โมล หมายถึง ปริมาณสาร อนุภาคอาจเป็ นอะตอม โมเลกลุ หรือ ท่ีมจี านวนอนุภาคเท่ากบั ไอออน ขึน้ อย่กู บั ชนดิ ของสารน้นั ๆ จานวนอะตอมของC-12 ที่มมี วล 12 กรัม อนุภาคต่อโมล การใช้แฟคเตอร์ ของสาร เปลยี่ นหน่วย สารใดๆ 1 โมล มจี านวน 6.02 x 1023 อนุภาค เปล่ียนจากโมลเป็ นจานวนอนุภาค จานวน 6.02 x 1023 6.02 x103 อนุภำค เรียกว่าเลขอาโวกาโดร สำร 1 โมล เปล่ยี นจากจานวนอนุภาคเป็ นโมล สำร 1 โมล 6.02 x103 อนุภำค หลกั การคานวณโดยการเทยี บหน่วย ปริมาณและหน่วยทต่ี ้องการ = ปริมาณและหน่วยทก่ี าหนดให้ x แฟคเตอร์เปลย่ี นหน่วย นำงพนำรตั น์ เอกปัจชำ กลุ่มสำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์และเทคโนโลยี โรงเรียนเบญจมรำชูทิศ จงั หวดั จนั ทบุรี