จดหมายข่าวชุมชนคนรักสุขภาพ_ฉบับสร้างสุข_ประจำเดือนตุลาคม_2563

จดหมายขา่ วชุมชนคนรกั สขุ ภาพ ฉบับ ปที ่ี 16 ฉบับที่ 228 ตุลาคม 2563 หยุดพนนั หยุดชวี ิตพัง รทู้ ันภัย นาํ้ เมาออนไลน์ สร้างสขุ ดว้ ยการสรา้ งเด็ก สํานกั งานกองทนุ สนับสนุนการสร้างเสรมิ สุขภาพ (สสส.)















เพราะ “เยาวชน” คอื อนาคตสำาคญั นางสาวรงุ่ อรณุ ลม้ิ ฬหะภณั ผอู้ าํ นวยการสาํ นกั สนบั สนนุ การควบคมุ ปัจจยั เสยี่ งทางสงั คม สสส. กล่าววา่ ทุกวันที่ 20 กันยายนของทุกป ถูกกําหนดให้เปนวันเยาวชน แห่งชาติ และในปน ี้ สสส. และเครือข่ายเยาวชน จึงจัดกจิ กรรมรณรงค ภายใต้แนวคิด “กบั ดัก เยาวชน” เพ่ือส่ือถงึ ส่งิ ที่เยาวชนตอ้ งเผชญิ กับปัจจัยเสยี่ ง 4 ด้าน ได้แก่ การถกู ล่วงละเมดิ ทางเพศ การหลงอยใู่ นวังวนเครอ่ื งดืม่ แอลกอฮอล การพนัน และส่มุ เสย่ี งกับอุบตั เิ หตุ จากการสำารวจของสำานักงานสถิติแห่งชาติในป พ.ศ. 2560 เรื่องพฤติกรรมการดื่ม เครื่องด่ืมแอลกอฮอล์ของนักด่ืมเยาวชนไทย ท่ีมีอายุระหว่าง 15-19 ป พบว่า มีแนวโน้ม การดื่มเพิ่มขึ้น จากร้อยละ 11.00 ในป พ.ศ. 2544 เป็นร้อยละ 13.6 ในป พ.ศ. 2560 ซึ่งอายุเฉล่ียของผู้ดื่มครั้งแรกเร่ิมต้นดื่มเมื่ออายุ 20.3 ป ท้ังนี้ วัยรุ่นชายเริ่มด่ืมครั้งแรก เร็วกว่าวัยรุ่นหญงิ เมื่อมีอายุ 19.3 ป และ 23.7 ป ตามลำาดับ ขณะที่การสำารวจการเสียชีวิตจากอุบัติเหตุจราจรทางบกของ กลุ่มเยาวชน พบว่า ในแตล่ ะวันมอี ตั ราการเสียชวี ติ เฉลีย่ 13 คน/วนั โดยเป็นผบู้ าดเจบ็ ราว 800 คน และเปน็ ผู้บาดเจบ็ สาหสั ประมาณ 150 คน ทง้ั น้ี มผี ทู้ ต่ี อ้ งกลายเปน็ ผพู้ กิ ารจาำ นวน 7 คน ยานพาหนะ ส่วนใหญ่ 4 ใน 5 คือ รถจักรยานยนต์ สําหรบั ปญั หาการพนัน พบวา่ เยาวชนไทยเล่นพนนั กวา่ 3.6 ล้านคน และร้อยละ 28 อยากเลน่ การพนันออนไลน ซึ่งตอนนก้ี ลายเปนประเดน็ ทนี่ ่าหว่ งทส่ี ุด สดุ ท้ายคอื ปัญหาการคุกคามทางเพศ จากการรวบรวมสถิตขิ า่ วความรนุ แรงทางเพศ ป 2560 ในหนังสือพมิ พ์ 13 ฉบับ โดยมลู นิธหิ ญงิ ชายก้าวไกล พบว่า เกิดเหตุความรนุ แรง ทางเพศทั้งหมด 317 ข่าว ซึ่งช่วงอายุของผู้ถูกกระทำาเกินครึ่งเป็นกลุ่มเด็กและเยาวชน อายุ 5-20 ป ถงึ รอ้ ยละ 60.6 ทน่ี า่ กงั วลใจ คอื อายขุ องผถู้ กู กระทาำ นอ้ ยทส่ี ดุ เปน็ เดก็ หญงิ อายุ 5 ขวบถูกข่มขืน ด้านกลุ่มอาชพี ผูถ้ ูกกระทำามากที่สดุ คือ นกั เรยี น นักศึกษา “ถึงเวลาแล้วท่ีทุกฝ่ายจะต้องจริงจังกับปัญหาปัจจัยเสี่ยงท่ีเข้ามาคุกคามล่อลวง เยาวชน ไม่ให้ตกเป็นเหยื่อ ตลอดจนการช่วยเหลือเยียวยาฟื้นฟูผู้ที่ก้าวพลาดผิด ให้เห็น คุณคา่ ในตวั เอง ไมก่ ลับไปส่วู งั วนที่ดาํ มืดในจุดเดมิ เราต้องทมุ่ เทกับปัญหาปัจจัยเสี่ยงในเด็ก และเยาวชนใหม้ ากกว่าน”้ี สํานักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ร่วมกับมูลนิธิรณรงคหยุดพนัน และภาคีเครือข่าย ร่วมกันติดตามสถานการณการพนันมาโดยตลอด ทุกกลุ่มอายุ ขณะที่กลุ่มเด็ก และเยาวชนมีสถาบันยุวทัศนแห่งประเทศไทย คอยทําหน้าที่สํารวจคนอายุ 15-25 ป ซึ่งถือเปน กลุ่มเปราะบาง ไม่ต่างจากผู้สูงอายุท่ีพบว่าเข้าสู่วังวนการพนันจํานวนมาก นอกจากนี้ยังมีสายด่วน สขุ ภาพจิต ตดิ พนนั เปน โรค รักษาได้ 1323 ที่ทุกคนสามารถโทรปรกึ ษาได้ ขณะท่ีการช่วยเหลือบำาบัดผู้ติดการพนัน ยังมีสถาบันสุขภาพจิตเด็กและวัยรุ่น ราขนครนิ ทร์ กรมสุขภาพจิต ทาำ หนา้ ที่ใหค้ ำาปรกึ ษาและชว่ ยเหลอื ครอบครวั ทีต่ อ้ งการ บาำ บดั ผตู้ ดิ การพนนั ซงึ่ เปรยี บการพนนั เปน็ โรคทางการแพทยช์ นดิ หนง่ึ ทแ่ี มจ้ ะยงั ไมถ่ กู บรรจเุ ปน็ รหสั โรค แต.่ ..ในสงั คมตอนนถ้ี อื วา่ ความกา้ วหนา้ ทางการแพทยค์ วรทาำ หนา้ ท่ี รักษาในทางจติ วิทยาไดอ้ ีก 1 ทาง ควบคกู่ บั ความรัก ความเข้าใจจากครอบครวั















​เปน็ ทนี่ า่ สงั เกตวา่ ความเชอ่ื มโยงกนั ระหวา่ ง “การนอนกลางวันนั้น อันท่ีจริงแล้วก็เป็นเรื่องธรรมดาสามัญที่คน การนอนกลางวันมาก กับความเส่ียงในการตาย ทัว่ โลกกท็ ำ�กนั ​ อกี ทงั้ ยงั ถอื วา่ เป็นพฤตกิ รรมทด่ี ตี อ่ สุขภาพดว้ ย ​หากอยู่ใน เร็วนั้น พบได้ชัดเจนในคนกลุ่มตัวอย่างท่ีนอน ช่วงเวลาท่ีไม่มากเกินไป​ เพราะการงีบนอนช่วยทำ�ให้ฟื้นประสิทธิภาพใน หลับในเวลากลางคืนมากด้วยเช่นกัน กล่าวคือ การทำ�งานของร่างกายและสมอง ซึ่งมักถูกลดทอนลงไปในคนที่นอนหลับ เป็นกล่มุ ที่นอนหลบั มากกว่า 6 ช่วั โมง/คนื ขึ้นไป พักผอ่ นในเวลากลางคนื ที่ไมเ่ พียงพอ” นพ.เซ ปัน กล่าว​ ​แม้ว่ายังไม่มีข้อมูลที่ชัดเจน มายืนยันว่า อย่างไรก็ดี จากผลการวิจัยล่าสุดนี้ ก็ยังมีความไม่ชัดเจนเก่ียวกับ การนอนหลบั กลางวนั ยาวๆ มีความเก่ยี วขอ้ งกับ ความถใี่ นการนอนกลางวนั ของกลมุ่ ประชากรตวั อยา่ งทศี่ กึ ษา ซง่ึ นพ.เซ ปนั ระดบั ของการอกั เสบตา่ ง ๆ ในรา่ งกายทส่ี งู กวา่ ปกติ เองก็ยอมรับวา่ คณะวจิ ัยของเขาไม่ได้มงุ่ เนน้ ศึกษาเรอ่ื งความถขี่ องการนอน แต่นักวิจัยก็สงสัยว่า มีความเป็นไปได้ว่าอาจจะ กลางวนั และเหน็ ดว้ ยเรอื่ งความถใ่ี นการนอนกลางวนั นน้ั กจ็ �ำ เปน็ ตอ้ งศกึ ษา เกี่ยวกัน เหตุผลหนึ่งก็เพราะว่า การอักเสบใน เพมิ่ เตมิ ต่อไป รา่ งกายมสี ว่ นกระตนุ้ ใหเ้ กดิ ปญั หาโรคหวั ใจตามมา น่ันเอง ซึ่งคณะนักวิจัยตั้งใจว่า จะศึกษาลงลึก ผลการศึกษาล่าสุดนี้ มีความสัมพันธ์กันกับผลการวิจัยก่อนหน้า กันตอ่ ไป ซง่ึ ศกึ ษาโดยทมี นกั วจิ ยั จากประเทศฝรง่ั เศสทพ่ี บวา่ การนอนใชห้ นใ้ี นวนั หยดุ “ถ้าคุณต้องการงีบหลับกลางวันบ้าง หลังจากท่ีสะสมยอดหน้ีเวลาท่ีนอนไม่พอมาตลอดสัปดาห์ ไม่สามารถช่วย จากผลการศึกษาของเราพบว่า ถ้าจะให้ดีควรอยู่ ฟน้ื ฟรู า่ งกายไดจ้ รงิ อยา่ งทห่ี ลายคนมกั จะเขา้ ใจกนั ไปเอง อกี ทง้ั ยงั พบดว้ ยวา่ ในชว่ งเวลาทต่ี �ำ่ กวา่ 1 ช่ัวโมง แต่ส่วนใครทีไ่ ม่ไดม้ ี พฤตกิ รรมการอดนอน แลว้ คอ่ ยไปชดเชยในชว่ งวนั หยดุ ยงั ถอื เปน็ พฤตกิ รรม พฤติกรรมการนอนกลางวันอยู่ก่อนแล้ว ก็ไม่มี ทางสขุ ภาพทไ่ี มด่ อี กี ดว้ ย เพราะการอดนอนเปน็ บอ่ เกดิ ของความเสย่ี งหลายโรค เหตผุ ลอนั ใดทจ่ี ะตอ้ งหดั นอนหรอกนะ” นพ.เซ ปนั การแก้ปัญหานอนไม่หลับโดยไม่ต้องใช้ยานั้น มีอยู่ด้วยกันหลายวิธี​ หวั หน้าคณะนักวิจยั กลา่ ว อาทิ จดั เวลานอนใหส้ ม�่ำ เสมอ เลย่ี งการนอนกลางวนั ปรบั อณุ หภมู กิ ารนอน “ผลการวิจัยของเรายังพบอีกด้วยว่า ให้เหมาะสม กินอาหารว่างที่ไม่หนักเกินไป อาจช่วยในการนอนหลับ เช่น การนอนกลางวันเพียงส้ัน ๆ โดยเฉพาะท่ีนอน นำ้�ส้ม นมอุ่น นำ้�ผลไม้อ่ืน ๆ มื้อเย็นควรงดนำ้�ชา กาแฟ รวมท้ังก่อนนอน นอ้ ยกวา่ 30 นาที หรอื 45 นาที นน้ั ใหผ้ ลกลบั กนั ควรหลกี เลีย่ งกิจกรรมท�ำ ใหต้ ื่นตวั ก่อนนอน เช่น การดหู นงั ตอ่ สู้ ควรท�ำ ให้ คอื อาจเปน็ ผลดีต่อสขุ ภาพหวั ใจ ในกลมุ่ ของคน หอ้ งนอนรสู้ กึ สงบ ลดความวติ กกงั วล ฝกึ สมาธกิ �ำ หนดลมหายใจ ออกก�ำ ลงั กาย ทน่ี อนไมพ่ อในตอนกลางคนื ” เบา ๆ ในชว่ งเยน็ เ​ปน็ ตน้ ตามคำ�แนะน�ำ วา่ ด้วยการนอนหลบั พักผ่อน ปัญหาการนอนน้ันเช่ือมโยงกับสุขภาพ การปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ที่เพียงพอ โดยสำ�นักงานระบบสุขภาพแห่งชาติ การนอนถือเป็นสิ่งที่จะสามารถชว่ ยใหส้ ุขภาพดีขน้ึ ไดเ้ ช่นกัน ประเทศอังกฤษ คนวัยผู้ใหญ่ควรต้องนอนวันละ ประมาณ 6-9 ชว่ั โมง แตส่ �ำ หรบั บางคนทม่ี ปี ญั หา การนอนไม่หลับในเวลากลางคืนเป็นครั้งคราว หรอื เพยี งระยะสน้ั ๆ กย็ งั ไมพ่ บวา่ มคี วามเชอ่ื มโยง กบั ปญั หาสขุ ภาพแตอ่ ยา่ งใด และโดยมากเมอ่ื นอน ไมค่ อ่ ยหลบั ในตอนกลางคนื กม็ กั จะจ�ำ เปน็ ตอ้ งพง่ึ การงบี หลบั ในเวลากลางวนั แทน ยกตัวอย่างในประเทศอังกฤษ มีข้อมูลว่า คนจ�ำ นวนมากถงึ 1 ใน 3 คน มปี ญั หาในการนอน ไม่ค่อยหลับในเวลากลางคืนกันท้ังน้ัน ทำ�ให้ นอนหลบั พกั ผ่อนไมเ่ พียงพอ และการนอนไม่พอ น่ีเอง มีการศึกษาหลายชิ้น​ก่อนหน้าน้ี ระบุว่า มีความเช่ือมโยงกับโรคหลายโรค ท้ังโรคอ้วน โรคเบาหวาน และความดนั โลหิตสูง นิตยสารสร้างสุข 17

สขุ ไรค้ วัน หนมุ่ สาวมะกนั เสย่ี งตดิ โควดิ สงู 7 เทา่ เพราะสบู บหุ รม่ี วน-บหุ รไ่ี ฟฟา้ เป็นงานวิจัยล่าสุดจากมหาวิทยาลัยสแตนฟอร์ด ประเทศสหรัฐอเมริกา ที่พบว่า คนอเมริกัน วัยรุ่น และวัยผู้ใหญ่ตอนต้น มีความเสี่ยงในการติดโรคโควิด-19 มากกว่า ปกติถึง 7 เทา่ ถา้ หากสูบท้งั บหุ ร่ีท่ัวไปร่วมกบั การสูบบุหรี่ไฟฟา้ หรอื แม้แตค่ นทสี่ บู บหุ ร่ี ไฟฟ้าแค่เพยี งอยา่ งเดยี ว กย็ ังพบวา่ มคี วามเสย่ี งตดิ โควิดมากถงึ 5 เทา่ ตัว เม่ือเทยี บกับ คนทีไ่ มส่ บู เลย เป็นการศกึ ษาในกล่มุ ตัวอยา่ งท้งั สนิ้ 4,351 คน อายุระหวา่ ง 13-24 ปี ในจํานวนนี้ เป็นผู้ไม่สูบบุหรี่เลย 2,168 คน นักวิจัยนําพฤติกรรมการสูบบุหรี่ และบุหร่ีไฟฟ้าของ คนกลุม่ นม้ี าวิเคราะห์เปรียบเทียบกบั อตั ราการติดโควดิ -19 จึงได้ผลสรปุ ออกมาตามท่กี ลา่ วมาแลว้ น้ัน ปัจจัยอืน่ ๆ นกั วิจยั กไ็ ดน้ ํามา ปรบั ออกแล้ว ทงั้ ดัชนมี วลกาย และการปฏบิ ัติตัวตามคําสั่งต่างๆ ทใ่ี ห้อยู่บา้ นเพอื่ ลดการตดิ เชอ้ื โรคโควิด แตผ่ ลตา่ งในกลุ่มทส่ี ูบบหุ รี่ และบุหรไ่ี ฟฟา้ กบั คนท่ีไมส่ ูบ ก็ยังตา่ งกนั อย่างเห็นไดช้ ัดอยา่ งท่ีว่ามาอยู่ดี ล่าสุดด้านรัฐแคลิฟอร์เนีย ได้ผ่านร่างกฎหมายห้ามผลิตจําหน่ายผลิตภัณฑ์บุหรี่แต่งรสทุกชนิด รวมถึงรสเมนทอลด้วย ท้ังนี้ ผู้ว่าการรัฐฯ ได้เซ็นอนุมัติในข้ันสุดท้ายเรียบร้อยแล้วเช่นกัน ฝั่งบริษัทบุหร่ีแม้รู้ท้ังรู้ว่า หมดหวังหลังล็อบบ้ีมาอย่างหนักหน่วง กย็ งั ไมเ่ ลกิ เดนิ หนา้ ปน่ั ใหเ้ รอ่ื งนก้ี ลายเปน็ เรอ่ื งของการเหยยี ดคนอเมรกิ นั ผวิ สี และคนลาตนิ อเมรกิ นั ทน่ี ยิ มบหุ รเ่ี หลา่ นม้ี าก ๆ ไปเสยี ได้ ท้ังๆ ท่กี ารหา้ มบหุ รแี่ ต่งรสเหล่านี้ ทุกคนทราบดวี า่ ทาํ ไปเพ่ือลดการพงุ่ เป้าเจาะกลุ่มวัยรุ่นโดยบริษทั บุหร่ี นกั มวยหนุม่ ฝนั ดบั ปอดเท่าคนอายุ 80 เพราะบุหรไี่ ฟฟ้า เหตุการณ์ก็ผ่านมาร่วม 4 ปีแล้ว แต่ทุกอย่างยังคงเป็นเหมือนฝันร้าย ทไ่ี มร่ จู้ บ สาํ หรบั อวี าน ฟชิ เชอร์ อดตี นกั มวยดาวรงุ่ พงุ่ แรงชาวองั กฤษ ทป่ี จั จบุ นั อายเุ พยี ง 19 ปี แตส่ ขุ ภาพปอดแยพ่ อ ๆ กบั คนอายุ 80 ปี ทส่ี บู บหุ รม่ี าตลอดชวี ติ เหตุการณ์ท่ีเปล่ียนชีวิตอีวานจากหน้ามือเป็นหลังมือ เกิดข้ึนในคืนก่อน ทเ่ี ขาจะตอ้ งไปสอบวดั ระดบั เพอ่ื เขา้ เรยี นตอ่ เมอ่ื ตอนอายุ 16 ปี ทจ่ี ู่ ๆ เขากป็ ว่ ยหนกั ถกู หามเขา้ หอ้ งฉกุ เฉนิ และตอ้ งพกั รกั ษาตวั ในโรงพยาบาลเปน็ เวลา 2 เดอื นครง่ึ แพทยต์ อ้ งใหเ้ ขาใชป้ อดเทยี มชว่ ยในการหายใจจนกวา่ ปอดจรงิ ๆ จะฟน้ื คนื สภาพมา ใกลเ้ คยี งสภาพปกติ ในตอนแรกแพทยบ์ อกเขาวา่ คงตอ้ งใชเ้ วลาสกั 2 ปี ทวา่ ตอนนผ้ี า่ นไปจะ 4 ปแี ลว้ ปอดฟน้ื สภาพกลบั มาเพยี งแค่ 60% เท่านน้ั เอง ทุกวันน้ี ทําอะไรก็เหน่อื ยง่ายไปหมด แม้แตก่ ารเดนิ ขึน้ ชน้ั 2 ของบ้าน กเ็ หมอื นการเดนิ ขน้ึ ภูเขา คณุ ปู่ของอีวาน ซ่ึงอายุ 65 ปี กย็ งั แข็งแรงกวา่ อีวานเลยในตอนนี้ แพทย์ท่ีรักษาอีวานชี้ชัดว่า อาการป่วยเกิดจากการต่อต้านทางภูมิคุ้มกันร่างกายอย่างรุนแรงต่อสารเคมี ที่อีวาน สูบเข้าไปผ่านบุหรี่ไฟฟ้า นอกจากร่างกายท่ีไม่แข็งแรงแล้ว น้ําหนักตัวยังเพิ่มมากข้ึนเร่ือย ๆ จนความหวังที่จะกลับไปเดิน ตามทางฝัน เปน็ นักมวยอาชีพอีกก็เร่มิ เลอื นลางไปทกุ ทีๆ เพราะเขาไม่สามารถออกกําลงั กายได้เหมือน ตอนทีเ่ ป็นนักมวยสมยั รุ่งๆ ท่ตี ้องฟิตร่างกายเป็นประจํา และแขง็ แรงมากๆ 18 นิตยสารสร้างสขุ