ธรรมะข้างเตียง

ไม่ทุกข์ทรมานมากก็คงไม่บรรลุธรรม แต่ที่ท่านบรรลุธรรมได้ก็ เพราะว่ามีความเจ็บปวดแสนสาหัสจนเห็นแจ้งในความจริงของ สงั ขาร เพราะฉะน้ันท่ที า่ นอาจารย์พทุ ธทาสพดู จงึ สำ� คัญมาก ขอ้ สำ� คญั คอื อยา่ ใหค้ วามเจบ็ ปวดทกุ ขท์ รมานครอบงำ� จติ ของเรา เมอ่ื ไหรม่ นั เขา้ มาครอบงำ� จติ ของเรา เรากจ็ ะเกดิ โทสะ และโมหะกจ็ ะ ตามมา มันจะไปครอบหรอื สกัดไมใ่ หโ้ พธิ หรือว่าความตื่นรู้ของ เราทำ� งานได้ เพราะฉะนั้นขอให้มสี ติ อยา่ ใหค้ วามเจ็บความปวด ครอบง�ำใจเรา แตใ่ ชม้ ันเพอ่ื ชว่ ยปลุกเร้าให้เกิดปญั ญาว่าสงิ่ เหล่า น้มี ันไม่เทยี่ ง เต็มไปดว้ ยทุกข์ มันไมน่ า่ รัก ไม่น่าเอา ไมน่ า่ ยึดเอา ไว้ แต่ก็ไม่ได้รังเกียจผลักไสเขา เพียงแต่รู้ว่ามันเป็นเช่นนั้นเอง ความเมตตาในสังขารก็มีอยู่ เราเมตตาร่างกายน้ี เราเมตตาใน คุณก้อนเน้ือ เราเมตตาอวัยวะต่างๆ ในร่างกายท่ีเขาพยายาม ท�ำงานเต็มท่ี แต่ถึงแม้เขาจะท�ำงานเต็มที่ ไม่ว่าเขาจะดีวิเศษ อย่างไร ก็ไม่สามารถเป็นท่ีพึ่งของเราได้ เราก็รู้ว่าเขาท�ำได้แค่น้ี แหละ อยา่ ไปยึดมนั ว่าเปน็ เราเปน็ ของเรา ตรงนแ้ี หละทจ่ี ะทำ� ให้ เราเปน็ อสิ ระ 100

ตอนนี้เป็นโอกาสที่พรจะได้เข้าใจสัจธรรม ไม่ใช่แค่มองเห็น แจม่ แจง้ วา่ สง่ิ ทง้ั ปวงไมเ่ ทยี่ ง สงิ่ ทง้ั ปวงกำ� ลงั เสอื่ มโทรมทงั้ นน้ั แต่ ยังได้เรียนรู้ด้วยว่าในความทุกข์ เราสามารถเข้าถึงความไม่ทุกข์ ได้ ในภาวะทบ่ี บี ค้นั เจบ็ แสบ เราสามารถสัมผสั กับความโปร่งโล่ง เบาสบายอยา่ งทพี่ ระอรหนั ตห์ ลายทา่ นอาศยั ความจรงิ ตรงนแี้ หละ เข้าถึงการหลุดพ้นข้ันสูงสุดได้ในยามที่ร่างกายป่วยไข้เสื่อมสลาย สองอยา่ งนม้ี าด้วยกนั เหมือนกบั สองดา้ นในเหรียญเดียวกัน มนั ไม่มที กุ ขล์ ้วนๆ ในความทุกข์มีสุขแฝงอยู่ เราต้องเข้าใจ และมอง ใหเ้ หน็ อยา่ ปฏเิ สธ อยา่ ผลกั ไสความทกุ ขค์ วามเจบ็ ปวด ใหต้ อ้ นรบั ทุกอย่างด้วยสติ โอบกอดต้อนรับส่ิงต่างๆ ที่เข้ามาสู่จิตใจและ ร่างกายของเราดว้ ยสติ ใหส้ ติสมั ผัสกบั ความเจบ็ ความปวดอย่าง นมุ่ นวล สัมผสั ความหงดุ หงดิ ร�ำคาญใจอย่างนุ่มนวล แลว้ ตณั หา จะเปล่ียนเป็นความเผ่ือแผ่ ความพยาบาทก็จะกลายเป็นกรุณา ความหลงจะกลายเปน็ โพธิหรือปัญญา มนั อยูด่ ้วยกนั เหมอื นเป็น สิ่งเดียวกัน เพียงแต่ว่าเราต้องอาศัยสติเป็นตัวแปรเปลี่ยนสิ่ง เหล่าน้ี เหมือนขยะกับดอกไม้ ขยะกับดอกไม้ก็เป็นสิ่งเดียวกัน นน่ั แหละ ขยะแปรสภาพเปน็ ปยุ๋ แลว้ กลายเปน็ ดอกไม้ สว่ นดอกไม้ 101

อยไู่ ปนานๆ กก็ ลายเปน็ ขยะ กเิ ลสกบั โพธิ ความทกุ ขก์ บั ความสขุ วฏั สงสารหรอื นิพพานมนั อยู่ด้วยกนั พยายามหาให้เจอ พยายาม เขา้ ถงึ ใหไ้ ดด้ ว้ ยสตดิ ว้ ยการตระหนกั รู้ ไมม่ อี ะไรทำ� มากกวา่ นี้ แค่ เพยี งรู้ อะไรที่เกิดข้นึ กร็ ู้ ทำ� แค่นีก้ ็พอ พรจ�ำบทสวดท�ำวัตรท่ีพระพุทธเจ้าเตือนว่าอย่าไปห่วงอาลัย ถึงอดตี เพราะอดีตกผ็ ่านไปแลว้ อยา่ ไปกงั วลอนาคตเพราะยงั มา ไม่ถึงและไม่มีความแน่นอน อดีตที่เราระลึกนึกถึงน้ันเป็นเพียง แคซ่ ากสตั ว์หรอื สัตว์สตฟั ฟ์ ไมใ่ ช่ความจริง พระพทุ ธเจ้าตรัสวา่ “ผู้ใดเห็นธรรมเฉพาะหน้าในท่ีน้ันๆ อย่างแจ่มแจ้ง ไม่ง่อนแง่น คลอนแคลน เขาควรพอกพูนอาการเชน่ นั้นไว”้ เหน็ ธรรมทเี่ กิดข้ึน เฉพาะหนา้ หมายถึงอะไร หมายถงึ เหน็ สิ่งทเ่ี กดิ ขึน้ กับกายกบั ใจ ไม่ว่าความปวด ความกลัว ความ โกรธ ความกังวล ความปีติ ความยินดี ความ ยินรา้ ยทัง้ หลายทง้ั ปวง สง่ิ นี้มนั มาแล้วก็ผา่ น เลยไป เราไม่ยึดมนั อนั นั้นแหละคอื ธรรมที่ เกิดข้ึนเฉพาะหน้า เมื่อเกิดข้ึนก็มองให้เห็น 102

อยา่ งแจม่ แจง้ โดยไมผ่ ลกั ไสหรอื ใฝห่ า กค็ อื เหน็ ดว้ ยตาในหรอื สติ ธรรมเหล่าน้ันจะเปิดเผยตัวเองให้เรารู้ว่า มันไม่เที่ยง มันไม่ใช่ ตัวตน มนั ไม่ใช่ส่งิ ทเ่ี ราจะยดึ ถอื ครอบครองอะไรได้ ความทุกข์มิใช่ว่าจะกัดกร่อนจิตใจเราได้เสมอไป ความเจ็บ ปวดมิใช่ว่าจะมาบ่ันทอนจิตใจของเราได้เสมอไป พระอรหันต์ หลายรูปทา่ นบรรลธุ รรมไดเ้ พราะความทกุ ขน์ ั่นเอง เห็นทุกขเ์ กดิ ขนึ้ แตว่ า่ ไมป่ ลอ่ ยใหม้ นั เขา้ มาคกุ คามใจ แตร่ จู้ กั มองจนกระทงั่ เกดิ ปญั ญาขึ้นมา เกดิ ความเขา้ ใจในธรรมชาตขิ องส่ิงทง้ั ปวง เขา้ ใจว่า มันไมเ่ ท่ียง มนั เปน็ ทุกข์ มนั ไมใ่ ชต่ ัวตน มนั ไม่น่าเอา เกดิ อาการ หน่ายขนึ้ มา พอหนา่ ยใจกไ็ มอ่ ยากจะยึดแลว้ อยากจะละ อยาก จะวาง วิมตุ หรือความหลดุ พน้ เกิดขึ้นได้ตรงน้ี รา่ งกาย สงั ขาร มนั กำ� ลังสอนสจั ธรรมอยตู่ ลอดเวลา ขอให้ เปดิ ใจรบั เปดิ ใจดว้ ยสติ เวลาใดทร่ี ู้สึกวา่ พอทนได้ อนั นนั้ กถ็ ือวา่ ดี ในยามทเ่ี รารสู้ กึ วา่ มนั ทนไดย้ าก กใ็ หร้ สู้ กึ วา่ มนั เปน็ เชน่ นนั้ เอง อยา่ ไปผลกั ไสมนั ยอมรับมันตามทีเ่ ปน็ จริง ถ้าเราไม่ผลกั ไสมัน 103

ก็จะมาคกุ คามเราได้นอ้ ยลง ยง่ิ เราไปรงั เกยี จไปผลักไสมันเรายง่ิ ทุกข์ แตเ่ ม่อื ทำ� ใจเปดิ รบั ส่ิงเหลา่ นแี้ ลว้ มันจะดับไปเอง เพราะวา่ มันไม่เท่ยี ง มนั ไมส่ ามารถท่ีจะตง้ั ไดอ้ ย่นู าน พิจารณาเหน็ ความ จรงิ อนั นี้ อนั นแี้ หละทจ่ี ะทำ� ใหจ้ ติ ของเรารดุ หนา้ ไปเรอ่ื ยๆ ในขณะ ท่ีร่างกายของเราเสื่อมทรุดลงไป จิตของเราสามารถท่ีจะเจริญ ก้าวหนา้ ไปไดเ้ ร่อื ยๆ โพธิจติ จะงอกงามมากขึน้ เรอ่ื ยๆ เอาโพธจิ ิต ในใจพรน่แี หละเปน็ ที่พง่ึ โพธจิ ิตมีอยู่แล้วในมนษุ ย์ทกุ คน พระพทุ ธเจ้าตรสั วา่ โลกตุ ร- ธรรมเป็นอรยิ ทรัพย์ เป็นทรัพย์ของทกุ คนเป็นสมบัติของทุกชีวติ โลกุตรธรรมคือธรรมท่ีท�ำให้หลุดพ้น ไม่ติดยึดในสุขและทุกข์ ในความยินดยี นิ ร้ายเป็นสมบัติของทุกคน เป็นสมบัตขิ องพรดว้ ย อันน้ีแหละคือสิ่งที่เราเรียกว่าโพธิจิต พยายามเอาโพธิจิตเป็น ท่พี ่ึงหล่อเลีย้ ง บำ� รุงเล้ียงดว้ ยสติความร้ตู วั เป็นผ้รู ู้ ผเู้ ห็น ไมเ่ ขา้ ไปยึด ไม่เขา้ ไปเป็น ไมไ่ ปยึดว่าฉันเจบ็ ฉนั ปวด เหน็ แค่ความเจ็บ ความปวด วา่ มนั เกดิ ขนึ้ กบั กายเฉยๆ เวลาความโกรธเกดิ ขน้ึ กอ็ ยา่ ไปยดึ วา่ ฉันโกรธ ฉนั กลัว เหน็ ว่ามันเป็นเพยี งอาการทีป่ รากฏขึน้ 104

ในจิตใจ ตั้งอยู่ได้ไม่นานมันก็จะต้องดับไป ไม่เท่ียง ไม่คงตัว ไมค่ งที่ ประคองจติ ใหเ้ ปน็ ผเู้ หน็ อยา่ งตอ่ เนอื่ ง ไมเ่ ขา้ ไปเปน็ ไมเ่ ขา้ ไป ยดึ ไมว่ ่าจะเปน็ อะไรกต็ าม ไมผ่ ลักไสไมว่ า่ จะเป็นอะไรกต็ าม ตง้ั จติ บนฐานรนู้ ่แี หละ โดยมลี มหายใจเป็นตวั ชว่ ยยึดจติ ของเราเอา ไว้ ใหม้ สี ตปิ ระคองใจเอาไวอ้ ยา่ งตอ่ เนอ่ื ง พยายามทำ� ตอ่ ไปเรอื่ ยๆ อย่าท้อแท้ อย่าทอ้ ถอย อยา่ รูส้ ึกเหน่อื ยกับการประคองใจ ให้มี สตเิ พราะวา่ วนั นเ้ี รารกั ษาสตเิ อาไว้ พรงุ่ น้ีสติจะรกั ษาเรา วนั นเ้ี รา รักษาสติ เราสร้างสติไม่ให้หลุด พร่งุ นส้ี ติจะรักษาเราไม่ให้ทุกข์ เพราะฉะนั้นพยายามท�ำไปเร่ือยๆ มีเพ่ือนๆ เป็นก�ำลังใจอยู่ เพ่ือนๆ ก็เจริญสติฝกึ สตไิ ปพรอ้ มๆ กบั พรด้วย ช่วยกนั เปน็ กำ� ลัง ใจให้แกก่ ันและกัน พรพยายามรกั ษาใจใหม้ สี ตเิ อาไวน้ ะ ธรรมะของพระพทุ ธเจา้ กม็ หี วั ใจตรงนเี้ ทา่ นน้ั แหละ รกั ษาใจใหเ้ ปน็ ปกติ เคยมพี ระรปู หนง่ึ ในสมยั พทุ ธกาลมากราบทลู พระพทุ ธเจา้ วา่ อยากจะลาสกิ ขาเพราะ 105

เพศบรรชิตนั้นมีระเบียบวินัยมากมายเหลือเกิน ท�ำอย่างนั้นก็ ไมไ่ ด้ ท�ำอยา่ งนก้ี ไ็ มไ่ ด้ เลยขอสกึ ดกี วา่ พระพทุ ธเจา้ จงึ ตรสั วา่ ถา้ ให้ท่านท�ำอย่างเดียวจะท�ำได้ไหม พระรูปนั้นก็รับปากว่าจะท�ำ พระองค์จึงแนะให้รักษาใจให้เป็นปกติเอาไว้ ให้ท�ำข้อเดียวพอ พระรปู นนั้ กน็ ำ� ไปปฏบิ ตั ิ พยายามระมดั ระวงั รปู ทเ่ี หน็ ทางตา เสยี ง ที่ได้ยินทางหู กลิ่นที่ได้รับทางจมูก สัมผัสที่ได้รับทางผิวหนัง ตลอดจนความคดิ ทเ่ี กดิ ขน้ึ ในใจ แตก่ อ่ นท่านไม่ได้ระมัดระวงั ตัว จิตจึงหวั่นไหว ใจกระเพ่ือมขึ้นลง แต่ตอนหลังก็พยายาม ระมดั ระวงั ไมว่ า่ อะไรเกดิ ขนึ้ เข้ามา ทาง ตา หู จมกู ลนิ้ กาย กร็ ับรเู้ ฉยๆ เห็นกส็ กั แต่ว่าได้เหน็ ได้ยนิ กส็ ักแต่วา่ ได้ยนิ ไดก้ ลน่ิ ก็สักแต่ว่าได้กลิ่น ความนึกคิดเกิดข้ึนก็สักแต่ว่า มันเกิดข้ึน ไม่ตอ่ ความยาวสาวความยืด ไม่ปรุงแต่งมัน กด็ ้วยการรักษาจิต ใหเ้ ปน็ ปกตแิ บบนแ้ี หละ ในทส่ี ดุ ทา่ นกบ็ รรลุ ธรรม เป็นพระอรหันต์ การรักษาใจให้เป็นปกติไม่ใช่ เป็นเรื่องของพระสงฆ์หรือครูบา 106

อาจารย์ ใครๆ ก็ทำ� ได้ ในยามนี้พรกย็ งั ท�ำได้ พยายามรักษาใจให้ เปน็ ปกติ นกึ ถงึ ภาพใบบัว พอมนี ้�ำหยดลงมามันก็ไม่ติดใบบวั ได้ แตก่ ลงิ้ อยบู่ นใบบวั ทำ� อะไรใบบวั ไมไ่ ด้ ใหพ้ ยายามรกั ษาจติ อยา่ ง น้ัน รกั ษาจิตใหเ้ ป็นปกติอยูเ่ สมอ แล้วความเปน็ ปกติของจิตก็จะ ช่วยคุ้มกันจิต ไม่ให้ความทุกข์เข้ามาแผ้วพาน เหมือนหยดน�้ำที่ เข้าไปแผ้วพานใบบัวไม่ได้ อะไรที่มากระทบทางตาทางหู เช่น แสงมากไป เสียงดังไป หรอื ว่า มีส่ิงต้องกายทหี่ ยาบกร้าน ท�ำให้ เจ็บปวด ขอให้สักแต่ว่าเห็น สักแต่ว่าได้ยิน สักแต่ว่าสัมผัส รวมทง้ั เมอ่ื มคี วามนกึ คดิ เกดิ อารมณป์ รงุ แตง่ ตา่ งๆ ในใจ กส็ กั แต่ วา่ รูว้ า่ มนั เกิดขึ้นท่ีใจ อย่าพยายามผลักดันใหม้ นั หายไป อยา่ พยายามก�ำจดั มนั เพยี งแคเ่ ราไมเ่ อาเฉยๆ เราหา้ มไมใ่ ห้ มันเกิดไมไ่ ด้ หา้ มไมใ่ ห้มนั เจ็บไมไ่ ด้ ห้ามไมใ่ หห้ งดุ หงิดร�ำคาญใจ ไม่ได้ หา้ มไมใ่ หไ้ ม่กลัวไม่ได้ แตว่ ่าอยา่ ไปยึดมนั ไม่เอา อย่าไป เอามนั อะไรจะเกิดขนึ้ กไ็ มเ่ อาทง้ั ส้ิน ไมผ่ ลกั ไส ไมป่ ฏเิ สธ ไม่ ยดึ ติด ถา้ เอาเมอ่ื ไหรก่ ท็ กุ ข์เมอื่ น้นั ถา้ เอาความทกุ ข์มาเป็นของ เรา เอาความโกรธมาเป็นของเรา เราก็ทุกข์ มันเกิดข้ึนมาตาม 107

ธรรมดา ตามเหตปุ ัจจัย ถา้ เราไปยดึ เรากเ็ จ็บเรากป็ วดเทา่ นัน้ เอง เหมอื นกบั หนามมนั กม็ ขี องมนั ตามธรรมชาติ เราเพยี งแตอ่ ยหู่ า่ งๆ ไมไ่ ปเกี่ยว ไม่ไปข้องแวะมันกม็ าทิ่มแทงเราไม่ได้ ความเจบ็ ความปวด ความบบี คัน้ ท่เี กิดขน้ึ กบั กายและใจ เรา ห้ามไม่ใหเ้ กดิ ไม่ได้ มันมาตามธรรมชาติ แต่วา่ สิ่งทเ่ี ราทำ� ไดค้ ือ รับรเู้ ฉยๆ รูส้ ึกเปน็ กลางกับมัน ไมผ่ ลักไสต่อต้านหรือยดึ ติดถอื มน่ั เมอ่ื ทำ� อยา่ งนม้ี นั กม็ าครอบงำ� จติ ใจของเราไมไ่ ด้ ตอนนเ้ี ราไม่ สามารถจะหา้ มอะไรได้เลยสักอย่าง ความปวดเอย ความเจ็บเอย ความไม่สบายกาย ไม่สบายใจเราห้ามไม่ให้เกิดข้ึนอะไรไมไ่ ดเ้ ลย สักอย่าง แต่ว่าเรายังมีส่ิงหน่ึงที่เราท�ำได้คือ การรักษาใจให้เป็น ปกตเิ อาไว้ ไม่ยดึ ติด ไมม่ ีอุปาทาน อนั นแ้ี หละคอื สิ่งส�ำคัญทสี่ ุด ส�ำหรับพรตอนนี้ อะไรเกิดข้ึนก็ไมย่ นิ รา้ ย ไมย่ นิ ดี ไมผ่ ลกั ไส ไม่ ยึดติดคลอเคลียกับมัน ทรงใจให้เป็นปกติเป็นกลางๆ เป็นเพียง แค่ผดู้ ู ผ้เู ห็น รับรอู้ ยู่ เหมอื นกบั อยูบ่ นภเู ขา มองเหน็ สงิ่ ตา่ งๆ ท่ี อยู่เบื้องล่าง อะไรก็ตามที่อยู่เบ้ืองล่างมันก็ท�ำอะไรเราไม่ได้ เหมือนเราอยู่ในห้องกระจกเห็นส่ิงต่างๆ มากมายที่อยู่ข้างนอก 108

บางครั้งก็มีสิ่งท่ีน่ากลัว ส่ิงท่ีไม่น่าดู แต่มันก็ท�ำอะไรเราไม่ได้ เพราะเราอยใู่ นห้องที่มกี ระจก เพราะเราเปน็ แค่ ผู้ดู ผูเ้ หน็ ไมใ่ ช่ เข้าไปคลกุ เคลา้ คลอเคลียหรอื ผลกั ไสไลส่ ง่ ตอนนี้ไม่มีอะไรท่ีต้องห่วงต้องกังวลอีกแล้ว ไม่ว่าแม่หรือ ครอบครวั พรไดท้ ำ� อยา่ งดที ่ีสุดแลว้ วางได้เลย มาถงึ ตอนนีแ้ ล้ว มีแต่จะต้องเดินไปขา้ งหน้า ขา้ งหนา้ ไม่มอี ะไรนา่ กลวั เลยนะ อย่า ไปกลัว อย่าไปกังวลกับข้างหน้า เพราะว่าทุกอย่างมันมาจากใจ เราท้ังน้ันแหละ ย่ิงพรได้ท�ำความดีมาตลอด ทุกอย่างจะราบร่ืน อาจจะมีแสงสว่างให้เห็น ก็อย่าไปวิตกกับแสงน้ัน เพราะมันมา จากจติ ใจของเราเอง อาจจะมนี ิมิตทด่ี ูน่ากลัว แตม่ ันกไ็ ม่ใช่อะไร แคส่ ่ิงปรุงแต่งจากใจ ถ้าหากวา่ พรต้ังสตเิ อาไวใ้ ห้ดๆี นมิ ติ เหล่านี้ ก็ท�ำอะไรไม่ได้ เพราะฉะนั้นอย่าไปกลัว ไม่มีอะไรให้น่าตกใจ มีแต่การครองสติเอาไว้ ย่งิ ได้ทำ� ความดมี า สรา้ งกุศลมา กศุ ลน่นั แหละกจ็ ะเปน็ สมบตั ติ ดิ ตามเราไป คนเราเวลาจะจากโลกนไ้ี ปเอา อะไรติดตัวไปไมไ่ ด้สกั อย่าง แตส่ งิ่ ทเ่ี อาไปไดค้ ือบญุ กศุ ล เพราะ ฉะนั้นให้มั่นใจในบุญกุศลท่ีท�ำมา บุญกุศลนี่แหละจะช่วยรักษา 109

ปกปอ้ งให้พรสามารถผา่ นสิง่ ต่างๆ ไปได้ด้วยดี ใหพ้ รภมู ใิ จและมนั่ ใจในชวี ติ ทผี่ า่ นมา ไมม่ อี ะไรทต่ี อ้ งรสู้ กึ ผดิ หรือวา่ รสู้ ึกไมส่ บายใจ เป็นชวี ติ ทพี่ รมัน่ ใจและภมู ิใจได้ เม่ือมั่นใจ และภมู ใิ จอยา่ งนแ้ี ลว้ กไ็ มต่ อ้ งกลวั วา่ อะไรจะเกดิ ขนึ้ ขา้ งหนา้ อยา่ ง มากก็เป็นแค่การเปล่ียนสภาพ หรือเปลี่ยนบ้านเท่าน้ันเอง มัน ไมม่ ีอะไรทน่ี า่ กลัว แตห่ ากมีความกลวั เกดิ ข้ึนกอ็ ย่าไปผลักไสมัน อย่าไปพยายามก�ำจดั มนั ให้ยอมรบั ตามท่เี ปน็ จริงว่า ความกลัว เกดิ ขน้ึ ความวติ กเกดิ ขน้ึ ถา้ ยง่ิ ไปพยายามกำ� จดั มนั กย็ ง่ิ ทกุ ข์ แต่ ถ้ายอมรับตามท่ีเป็นจริง ความกลัวความวิตกกังวลก็จะทนอยู่ ไมไ่ ด้ เมอื่ ใดท่ีเราเหน็ เรารู้ มนั ก็อยไู่ ม่ได้ อย่างท่เี ราเคยเลา่ ให้ พรฟังว่า เวลามารมาล่อหลอกพระพทุ ธเจ้าหรือพระสาวก เพียง แต่พระพุทธเจ้าหรือพระสาวกบอกว่า นี่แหน่ะ มารเรารู้จักเจ้านะ แค่นี้แหละมารก็ทนอยู่ ไมไ่ ด้ ตอ้ งหนีไปเอง การรเู้ หน็ หรอื รู้จกั นี้ มนั มนั มพี ลงั มาก เพราะฉะนน้ั เมอ่ื มคี วาม กลวั เกดิ ขน้ึ ความวติ กกงั วลเกดิ ขน้ึ พรไม่ 110

ตอ้ งไปทำ� อะไรมนั และกอ็ ยา่ หงดุ หงดิ ผดิ หวงั กบั ตวั เองวา่ อตุ สา่ ห์ ปฏบิ ตั ธิ รรมมาตงั้ นานทำ� ไมถงึ ยงั กลวั ยงั กงั วลอยู่ มนั เปน็ ธรรมดา เพียงแต่รู้ว่ามันเกิดขึ้น และไม่เข้าไปในความกลัว ไม่เข้าไปใน ความกังวล มันก็ทนอยู่ไม่ได้เพราะว่าเรารู้จักมัน มันทนต่อการ รจู้ ักหรอื การเหน็ ไมไ่ ด้ ย่งิ พรมคี วามม่นั ใจภมู ใิ จในชวี ิตทผ่ี ่านมาก็ จะไมม่ ีอะไรจะตอ้ งกลวั พรเป็นศษิ ย์มีครู กย็ ่ิงไมม่ อี ะไรตอ้ งกลวั ศิษย์มีครู ครูของเราคือใคร คือ พระพุทธเจ้า เรามีอาจารย์ท่ี ประเสรฐิ ยงิ่ จึงไมม่ อี ะไรต้องกลวั พระพทุ ธเจา้ ทรงแนะนำ� ภกิ ษทุ ง้ั หลายวา่ ถา้ กลวั เมอื่ ไหรข่ อให้ นึกถึงพระองค์ กลัวเมอื่ ไหรใ่ หน้ ึกถงึ พระพุทธเจา้ ถา้ นึกไมอ่ อกก็ ให้นึกถึงพระธรรมก็จะหายกลัว นึกไม่ออกกน็ ึกถงึ พระสงฆ์ หรอื พระอริยสงฆ์ที่พรเคารพนับถอื ความกลวั กจ็ ะหายไป สิ่งเหล่านี้ มนั ไมส่ ามารถทนทานตอ่ อานภุ าพของพระพทุ ธเจา้ ได้ ไมส่ ามารถ ทนทานต่ออานุภาพของพระธรรมได้ ไม่สามารถทนทานต่อ อานภุ าพของพระสงฆ์ได้ พรเป็นศษิ ย์มคี รอู ย่แู ล้วจงภมู ใิ จ ม่ันใจ ตรงนี้ ไมเ่ ฉพาะพระพุทธเจ้าองค์นี้เทา่ นน้ั องค์กอ่ นๆ ในกลั ปน์ ี้ 111

เมื่อระลึกถึงก็จะช่วยได้เช่นกัน แม้แต่พระโพธิสัตว์ที่พรเคารพ นับถือ เม่ือระลึกนึกถึงความกลัวหรือความวิตกกังวลก็จะหนีไป เพราะมนั เกดิ ขนึ้ มาจากความหลง ใหร้ ะลกึ ไวว้ า่ อาการเหลา่ นม้ี นั เกดิ จากความหลงทเี่ กดิ ขน้ึ พรกม็ คี วามรคู้ วามเขา้ ใจดอี ยแู่ ลว้ เรอื่ ง ความหลงวา่ มนั มาอยา่ งไร เพราะฉะน้นั อย่าวติ กกังวล อยา่ กลัว หรอื ถา้ กลวั กย็ อมรบั ตามทเ่ี ปน็ จรงิ และอาศยั พระพทุ ธ พระธรรม พระสงฆ์ เป็นท่ีพึ่งก็จะช่วยได้ พยายามมั่นใจในเส้นทางท่ีเดินท่ี ยืนอยู่ แลว้ พรจะไปดี 112

113

หนังสือเครอื ขา่ ยพทุ ธกิ าท่นี ่าสนใจ ฉลาดทำ� บญุ รวมเรอื่ งน่ารคู้ ู่มือท�ำบุญ พระชาย วรธมโฺ ม และพระไพศาล วสิ าโล เรียบเรยี ง ราคา 60 บาท ฉลาดทำ� ใจ หนกั แคไ่ หนก็ไม่ทกุ ข์ สุขเพยี งใดก็ไม่พลัง้ พระไพศาล วิสาโล เรียบเรียง ราคา 99 บาท เปน็ ไทย เป็นพุทธ และเป็นสขุ พระไพศาล วสิ าโล เรยี บเรยี ง ราคา 75 บาท เผชิญความตายอยา่ งสงบ เล่ม 1 พระไพศาล วสิ าโล และคณะ เรียบเรียง ราคา 120 บาท เผชญิ ความตายอยา่ งสงบ เล่ม 2 พระไพศาล วิสาโล และคณะ เรยี บเรียง ราคา 99 บาท

เหนอื ความตาย พระไพศาล วิสาโล เรยี บเรยี ง ราคา 120 บาท บทเรยี นจากผจู้ ากไป นพ.เต็มศักด์ิ พึ่งรัศมี และอโนทยั เจยี รสถาวงศ์ บรรณาธิการ ราคา 100 บาท สขุ สุดทา้ ยท่ปี ลายทาง กรรณจรยิ า สุขรุ่ง เรยี บเรยี ง ราคา 190 บาท ระลกึ ถึงความตายสบายนัก พระไพศาล วิสาโล เรียบเรียง ราคา 40 บาท ชวี ิตและความตายในสังคมสมัยใหม่ พระไพศาล วิสาโล และคณะ เรียบเรียง ราคา 55 บาท ฝา่ พน้ วิกฤตศีลธรรมดว้ ยทศั นะใหม่ พระไพศาล วิสาโล เรยี บเรยี ง ราคา 80 บาท

ความตายในทัศนะของพุทธทาสภกิ ขุ พระดษุ ฎี เมธงั กโุ ร และคณะ ราคา 70 บาท คมู่ ือสวดมนต์ ฉบับสวนโมกขพลาราม จัดทำ� โดยเครือขา่ ยพุทธกิ า ราคา 35 บาท จิตเบิกบาน งานสัมฤทธ์ิ พระไพศาล วิสาโล เรยี บเรยี ง ราคา 59 บาท ธรรมะส�ำหรับผ้ปู ่วย พระไพศาล วสิ าโล เรียบเรียง ราคา 100 บาท รักษาใจให้ไกลทกุ ข์ พระไพศาล วิสาโล เรยี บเรียง ราคา ๒0 บาท ดวี ีดี สู่ความสงบทป่ี ลายทาง ราคาแผ่นละ 50 บาท นำ�้ ใส ใจเยน็ พระไพศาล วสิ าโล เรียบเรยี ง ราคา 79 บาท

ซีดี MP3 เผชิญความตายอยา่ งสงบชุด 1 (1 ชุด มี 6 แผ่น) ราคาแผน่ ละ 50 บาท ชุดละ 300 บาท 30 วธิ ที ำ� บญุ , สอนลูกทำ� บญุ , ฉลาดทำ� ใจ, การช่วยเหลอื ผู้ป่วยระยะสุดทา้ ยด้วยวธิ ี แบบพทุ ธ, เตมิ เต็มชีวิตดว้ ยจติ อาสา, ธรรมะในงาน ธรรมะในใจ, สขุ สวนกระแส, ความสขุ ท่ปี ลายจมกู , ใสบ่ าตรให้ไดบ้ ุญ, ความสขุ ที่แท้, พรวนั ใหม่ ชวี ติ ใหม่, คูม่ อื พระภกิ ษุ เพ่ือการเยีย่ มพระอาพาธและผปู้ ว่ ยระยะสุดทา้ ย สมทบคา่ จดั พิมพ์ เล่มละ 10 บาท (ไมร่ วมค่าจดั ส่ง)

เครือขา่ ยพทุ ธกิ า การจะรักษาพระศาสนาให้ย่ังยืนนั้นมิใช่หน้าที่ของคนใดคนหน่ึง หรือบุคคลใดเพียงกลุ่มเดียวท้ังมิใช่เป็นความรับผิดชอบท่ีจ�ำกัดอยู่กับ พระสงฆห์ รือรัฐบาลเท่านั้น หากเป็นหน้าท่ีของชาวพุทธทุกคนและเป็น ความรับผดิ ชอบท่พี ระพุทธองค์ทรงมอบหมายแกพ่ ทุ ธบรษิ ัททัง้ หลาย ดงั นนั้ เมอ่ื ถงึ คราวทพ่ี ระพทุ ธศาสนาประสบภาวะวกิ ฤต จงึ ควรทช่ี าว พทุ ธทกุ คนจะรว่ มมอื กนั อยา่ งเตม็ กำ� ลงั ความสามารถเพอ่ื ฟน้ื ฟพู ระพทุ ธ ศาสนาใหเ้ จริญงอกงามและกลับมามคี วามหมายตอ่ สงั คมไทยรวมทัง้ ยงั ประโยชน์แกส่ งั คมโลก ดว้ ยเหตนุ ้ี “เครอื ขา่ ยพทุ ธกิ า” จงึ เกดิ ขน้ึ เพอ่ื เปน็ จดุ เรมิ่ ตน้ ของการ มีองค์กรประสานงานในภาคประชาชนสำ� หรบั การเคลอ่ื นไหวผลักดนั ให้ มีการฟน้ื ฟพู ระพทุ ธศาสนาอยา่ งจรงิ จงั และตอ่ เนื่อง เครือข่ายพุทธิกา ประกอบด้วยองค์กรสมาชิก ๙ องค์กร ได้แก่ มลู นธิ โิ กมลคมี ทอง มลู นธิ เิ ดก็ มลู นธิ พิ ทุ ธธรรม มลู นธิ สิ ขุ ภาพไทย มลู นธิ ิ สานแสงอรณุ มลู นธิ สิ ายใยแผน่ ดนิ เสมสกิ ขาลยั มลู นธิ เิ มตตาธรรมรกั ษ์ และกล่มุ เสขิยธรรม 118

119

ธรรมะขา้ งเตียง คำ� แนะน�ำส�ำหรับผู้ปว่ ยระยะสุดท้าย พระไพศาล วิสาโล 120