วารสาร เดินไป ปั่นไป ปีที่ 6 ฉบับที่ 24

รส า ร วา ปีท่ี 6 ฉบบั ที่ 24 วารสารสง่ เสริมการเดินการใช้จักรยานในชีวิตประจำ�วันเพื่อสรา้ งชมุ ชนและเมืองน่าอยู่ เดิน เดนิ &จกั รยาน ทางเลอื ก 8 10เพ่ิม และทางรอดในโลกของโควดิ -19 PAจลกั ดรยSาBน ปฏวิ ัตกิ ารเดนิ ทาง Slow Streets & Green Recovery คนท่ัวโลกกลบั มาใช้จกั รยานเพ่มิ ขึ้น

บทบรรณาธิการ เดนิ & จักรยาน ทางเลือกและทางรอดในโลกยุคโควิด-19 หลายประเทศในยุโรปทั้งอังกฤษ ฝรั่งเศส และเยอรมัน รัฐบาลเร่ิมมาตรการล็อกดาวน์รอบสองกันแล้ว เพ่ือสะกัดก้ันการระบาดระลอกสองที่ก�ำลังเกิดข้ึน สถานการณ์การรับมือโควิด-19 จึงยังเข้มข้นในทุกภูมิภาค ของโลก เดนิ ไปปน่ั ไปฉบบั นเี้ ราพาไปสำ� รวจทางเลอื กและทางรอดทม่ี กี ารเดนิ และจกั รยานเปน็ หนงึ่ ในมาตรการท่ี หลายประเทศใชเ้ พ่อื รับมือและฟืน้ ฟูสังคมจากความบอบช�้ำของการระบาด ดว้ ยความเช่อื วา่ เมอื งสามารถฟ้นื ตวั อยา่ งยั่งยืนด้วยจกั รยาน ประเทศในยุโรปจงึ ลงทนุ เก่ียวกับจกั รยานดว้ ย เมด็ เงนิ มหาศาล สว่ นสหรฐั อเมรกิ านน้ั ถอื โอกาสขบั เคลอ่ื น Slow Streets Movement กนั อยา่ งเปน็ รปู ธรรมรณรงค์ ใหม้ กี ารจดั สรรพน้ื ทถ่ี นนใหมส่ ำ� หรบั จกั รยานและการเดนิ เพมิ่ ขน้ึ เกดิ เปน็ เมอื งตน้ แบบ Slow Streets ทห่ี ลายเมอื ง ท�ำตาม ส่วนในเมืองไทยชุมชนจักรยานหลายแห่งพยายามกระตุ้นวิถีชีวิตและเศรษฐกิจชุมชนด้วยการใช้จักรยาน นอกจากนเี้ พือ่ ให้เขา้ กบั ยุค New Normal สถาบันการเดนิ และจักรยานไทยได้จัดกจิ กรรมเสวนา Live Stream ต่อ เนอื่ งหลายครงั้ ผ่านเฟสบุค๊ ภายใตช้ ื่อ Bike and Walk the Series เพ่อื สร้างการรับรู้ความส�ำคัญของการเดนิ และ การใช้จักรยานในหลายมิติ อาทิ ด้านนวัตกรรม ด้านเศรษฐกิจทอ้ งถนิ่ ด้านสุขภาพ ด้านสงิ่ แวดล้อม และดา้ นการ พัฒนาเมือง ซ่ึงสามารถเข้าไปดูย้อนหลังได้ตลอดเวลาท่ีเฟสบุ๊คเพจเดินไป ปั่นไป ถือเป็นอีกหน่ึงความพยายาม ของทุกภาคส่วนที่เข้ามาร่วมสร้างองค์ความรู้สู่สังคม ซึ่งสามารติดตามรับชมย้อนหลังกันได้ที่ www.facebook. com/ibikeiwalk/videos/ และจากปรากฏการณโ์ รคระบาด รวมถงึ เสยี งสะทอ้ นจากแรงกระเพอื่ มทยี่ งั คงมรี ะลอกแลว้ ระลอกเลา่ ตอกยำ้� เราวา่ นบั จากนใี้ นวนั ทกี่ ารดำ� เนนิ ชวี ติ จะไมเ่ หมอื นเดมิ วถิ เี ดนิ และจกั รยานจงึ มคี วามหมายตอ่ ชวี ติ ในแบบวถิ ใี หม่ ของเราอยา่ งยง่ิ I Bike I Walk Collections สมาชิกชุมชนจักรยานมีกันรึยัง!! เสือ้ ยืดคุณภาพดี ดไี ซน์เก๋ Keep Walking and Biking, Keep Physical Distancing สนใจสั่งพรีออเดอร์ในราคาตวั ละ 250 บาท ส่งั ซือ้ กันไดต้ ั้งแต่วนั น้ี โทรศพั ท์ : 0 2618 4434 / 0 2618 5990 (บญั ชชี มรมจกั รยานเพอ่ื สขุ ภาพแหง่ ประเทศไทย ธนาคารออมสนิ เลขท่ี 020046834121) www.thaicyclingclub.org และ facebook.com/thaicycling

ร ส า ร Contents วา ปฏทิ นิ กจิ กรรม วารสารส่งเสรมิ การเดนิ การใชจ้ ักรยานในชีวติ ประจ�ำ วัน ววาารเรสพใกนาส่อื ารชเสารสมีวรใร่งติชา้อืแเง้จปสจงชักรรนกมุิมะร่าฟยจชกอา�ำนารนวยรแี ันเลู่ดะิน เพือ่ สรา้ งชุมชนและเมอื งนา่ อยู่ ปีที่ 6 ฉบับท่ี 24 17 ต.ค. EP 2 : อ้ยุ เลา่ ละออ่ นสร้างสรรค.์ ..ของดี ตราแม่ต�๋ำ ความร่วมมือของ UNFPA, สสส. และ เทศบาลเมืองพะเยา ต6.3ค. 20 ต.ค. บนั ทึกรายการ Bike and Walk the Series 4 Velo Report : ป่ันตอ่ ...อะไรกด็ ี (Bike to Public Transportation) • ความตอ้ งการจักรยานก�ำลังบูมไปทัว่ โลก 26 ต.ค. ถอดบทเรยี น โครงการส่งเสริมการใช้ จักรยานเพ่ิมกิจกรรมทางกายเช่ือมต่อรถไฟฟ้า 5 งานวิจยั แปลงกาย...ใช้ไดจ้ รงิ (สายสีม่วง) • ความเปน็ ไปไดใ้ นการพัฒนาเมอื งบางคล้าให้เป็นเมอื ง และชมุ ชนทเ่ี ปน็ มติ รตอ่ การใชจ้ กั รยานในชวี ติ ประจำ� วนั 27 ต.ค. บันทึกรายการ Bike and Walk the Series : 6 สขุ กายสบายใจ ปน่ั ไปกบั ปู่ จกั รยานและสง่ิ แวดลอ้ ม (Bike and Environment) • MONICA แอปฝึกสมองของชาวสูงวัย 30 ต.ค. สรุปการด�ำเนินงาน คณะกรรมการก�ำกับทิศ • สูงวยั ให้กายและใจแขง็ แรง โครงการสง่ เสรมิ การเดนิ และการใช้จกั รยานในชีวติ ประจ�ำวัน • แอปสูงวัยสมองดี • อาหารบ�ำรุงล�ำไส้ กนิ เสริมภมู ิต้านทานสู้โควิด 8 ถอดบทเรยี น (วิจัย) • ปฏวิ ัตกิ ารเดนิ ทางคนท่วั โลกกลบั มาใช้จักรยานเพมิ่ ข้นึ พ6.3ย. 14 พ.ย. EP 3 : ออนไลน์ สร้างสุขหลากวัย ...แม่ต�๋ำ 10 เดินไปปนั่ ไป Green Recovery ชมุ ชนสรา้ งสรรค์ ความรว่ มมอื ของ UNFPA, สสส. และ เทศบาลเมอื งพะเยา • Slow Streets & เมอื งฟื้นตัวอยา่ งยง่ั ยืนด้วยจกั รยาน 29 พ.ย. One Day Trip “สุขหลากวัยปั่นไปแอ่วแม่ต�๋ำ... 14 ชมุ ชนคนเดนิ -ปนั่ ผ่อกว๊านพะเยา” ความร่วมมือของ UNFPA, สสส. และ เทศบาลเมอื งพะเยา • ชุมชนฟื้นตัวหลังโควดิ -19 ด้วย “จักรยาน” 17 เดินป่ันบันดาลใจ • วิถจี ักรยานมากกว่าแค่พาหนะสองล้อ ที่ปรึกษาและคณะกรรมการ : มลู นธิ สิ ถาบนั การเดนิ และการจกั รยานไทย คณะผจู้ ดั ทำ� : อจั จมิ า มพี รง้ิ / 20 คลนิ ิกจกั รยาน สรัสวดี โรจนกุศล / วันทนีย์ บูรณ์เจริญ / นนทนีย์ วิบูลย์กุล / รัตตินันท์ เสนีย์สมบัติ บรรณาธิการ : สรญั ญา โภคาลยั บรรณาธิการต้นฉบับและพิสูจน์อักษร : บษุ กร เสนากลุ บรรณาธิการศิลปกรรม : • ตรวจสอบให้มน่ั ใจ... ก่อนป่นั ฉตั รทพิ ย์ โลหจ์ รสั ศริ ิ เทคนคิ งานพมิ พแ์ ละประสานงานผลติ : สญั ญา วงสา พมิ พแ์ ละแยกสี : หา้ งหนุ้ สว่ น จำ� กดั พเี อน็ เอส ครเี อชน่ั ดำ� เนนิ งานโดย : บรษิ ทั กลา้ กา้ วอนิ สไปเรชนั่ จำ� กดั e-mail : [email protected] 22 I Bike I Walk News เจา้ ของ : มูลนธิ ิ สถาบนั การเดนิ และการจกั รยานไทย เลขท่ี 15 อาคารรจั นาการ ชนั้ 4 ซอยประดพิ ทั ธ์ 17 แขวงพญาไท เขตพญาไท กรงุ เทพฯ 10400 • สขุ หลากวัย (ปนั่ ) ไปดว้ ยกนั โทรศพั ท์ 0 2 618 4434, 0 2 618 5990 โทรสาร 0 2 618 4430 • Live Bike and Walk the Series เสวนาเดนิ และจกั รยาน email : [email protected] www.ibikeiwalk.org facebook.com/ibikeiwalk ไมใ่ ชเ่ พียงทางเลือก...แตเ่ ป็นทางรอด สนบั สนนุ โดย : ส�ำนกั งานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสขุ ภาพ (สสส.)

Velo Report ความตอ้ งการจกั รยาน กำ�ลังบูมไปทวั่ โลก ข่าวดีของชาวจักรยานปีนี้ยอดขายจักรยานทั่วโลกเพิ่มสูง ขึ้นอย่างชัดเจน อันเป็นผลสืบเนื่องมาจากความกังวลใจเกี่ยว กับการแพร่ระบาดของไวรัสโควิด-19 ประชาชนทั่วโลกโดยเฉพาะ ในเมืองใหญ่เริ่มหาวิธีหลีกเลี่ยงการใช้ระบบขนส่งสาธารณะ ไม่ว่าจะ เป็นรถโดยสารประจำ�ทาง รถแท็กซี่ หรือรถไฟฟ้าที่เคยใช้เป็นประจำ� ซึ่งในขนส่งสาธารณะเหล่านี้ได้ชื่อว่าเป็นสถานที่แออัดและมีความ เสี่ยง ด้วยสถานการณ์เช่นนี้ทำ�ให้เกิดกระแสที่คนทั่วโลกแห่กันหาซื้อ จักรยานมาใช้ มีข้อมูลการซื้อจักรยานที่เพิ่มมากขึ้นทั้งในปารีส จีน และสหรัฐอเมริกา จนยอดขายจักรยานพุ่งสูงขึ้นเป็นประวัติการณ์ อย่างที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน นายกเทศมนตรีของกรุงปารีส Anne Hidalgo บอกว่าหลังจาก แล้ว สอดคลอ้ งกับขอ้ มลู จาก People for Bikes แนวรว่ มผผู้ ลิตและ การท�ำงานหนักมาหลายปีเพื่อให้เส้นทางจักรยานขยายตัวจนมีคนใช้ จำ� หนา่ ยจกั รยานไดส้ รปุ ยอดขายจกั รยานโดยรวมทง้ั ออนไลนแ์ ละจาก จกั รยานเพมิ่ ขนึ้ ในชว่ งสองสามปที ผ่ี า่ นมา ในชว่ งควบคมุ การแพรร่ ะบาด รา้ นค้าที่เพ่ิมขนึ้ คิดเป็น 81 เปอรเ์ ซ็นตจ์ ากปีกอ่ น และมีมลู คา่ มากถงึ จงึ เรง่ หาทางอำ� นวยความสะดวกใหค้ นหนั มาใชจ้ กั รยานเดนิ ทางเพม่ิ ขนึ้ 1.1 พันล้านดอลล่าร์สหรฐั โดยพบว่าในช่วงล็อกดาวน์เดือนพฤษภาคมและมิถุนายนชาวปารีสซ้ือ ด้านประเทศในแถบเอเชีย พบว่าประเทศจีนมีความต้องการ จักรยานเพ่ิมขึ้นเป็นสองเท่าเทียบกับในช่วงเวลาเดียวกันของปีท่ีแล้ว ผู้ จักรยานเพ่ิมข้ึนเป็นห้าเท่าหลังจากรัฐบาลคลายมาตรการล็อกดาวน์ คา้ จกั รยานถงึ กบั ตอ้ งคนื เงนิ ใหก้ บั คนทสี่ ง่ั จอง เพราะจกั รยานขาดตลาด ชาวจีนบางส่วนเริ่มหันกลับมาใช้จักรยานเป็นรูปแบบในการเดินทาง จากการที่มีคนซ้ือเพ่ิมขึ้นอย่างรวดเร็ว หลายแห่งเร่งน�ำจักรยานมือสอง สัญจรเพ่ิมขึ้น ส่วนในบังกลาเทศยอดขายจักรยานพุ่งสูงข้ึนเช่นกัน มาปรับปรุงใหม่เพ่ือขายให้กับคนท่ีไม่อยากรอซื้อจักรยานใหม่นานๆ หลงั ประกาศยกเลกิ ลอ็ กดาวนใ์ นปลายเดอื นพฤษภาคมในชว่ งทวี่ กิ ฤต ไมใ่ ชแ่ คใ่ นปารสี เทา่ นน้ั แตจ่ กั รยานขายดไี ปทว่ั โลก Decathlon รา้ นขาย การแพรร่ ะบาดของเชอื้ โควดิ -19 ยงั คงไมน่ า่ วางใจ ชาวกรงุ ธากา เมอื ง สนิ คา้ กฬี าชอื่ ดงั จากฝรงั่ เศสทมี่ สี าขาไปทว่ั โลกคำ� นวณวา่ เฉพาะในยโุ รป หลวงของบังกลาเทศเริ่มน�ำจักรยานออกขับขี่แทนการใช้ระบบขนส่ง ยอดขายจกั รยานพุง่ ขึ้นไปถงึ เกอื บสามเท่า สาธารณะ จากข้อมูลของ Dhaka’s Bangshal Bike Bazar ศนู ยร์ วม ในสหรัฐอเมริกายอดจ�ำหน่ายจักรยานสูงท่ีสุดนับตั้งแต่ทศวรรษที่ ร้านขายจักรยาน 150 ร้าน ระบุว่าการปั่นจักรยานไปท�ำงานหรือไป 1970 ทีช่ ่วงนน้ั ผู้คนหนั ไปใช้จักรยานในชว่ งวกิ ฤตนำ้� มันขาดแคลน โดย โรงเรยี นกลายเปน็ วถิ ชี วี ติ ใหมข่ องผคู้ นในนครหลวงของบงั กลาเทศไป ความต้องการซื้อจักรยานพุ่งสูงข้ึนในช่วงกลางเดือนมีนาคมเม่ือรัฐบาล แลว้ ประกาศใชม้ าตรการอยบู่ า้ นเพอ่ื ยบั ยง้ั การแพรร่ ะบาดของโควดิ -19 และ การท่ีคนทั่วโลกหันมาใช้จักรยานกันมากขึ้น เพราะรู้สึกมั่นใจ ยอดขายจกั รยานเพมิ่ ขน้ึ เปน็ สามเทา่ ในชว่ งเดอื นเมษายน ทำ� ใหเ้ กดิ ภาวะ สบายใจ และเช่ือว่าเป็นอีกหนทางหน่ึงในการช่วยหยุดย้ังวิกฤตการ จกั รยานขาดตลาดเนอ่ื งจากตลาดจกั รยานของสหรฐั อเมรกิ าพงึ่ พงิ การนำ� แพรร่ ะบาดของโรคนไ้ี ด้ ประกอบกบั นโยบายของรฐั บาลหลายประเทศ เขา้ จากประเทศจีนมากกวา่ 90 เปอรเ์ ซน็ ต์ โดยการซอ้ื จกั รยานออนไลน์ ทส่ี นบั สนนุ ใหป้ ระชาชนใชจ้ กั รยานเพม่ิ ขนึ้ ซงึ่ ถอื เปน็ อกี มาตรการหนงึ่ พุ่งสูงขึ้นไปถึง 5,000 เปอร์เซ็นต์ เมื่อเทียบกับช่วงเวลาเดียวกันของปีที่ ในการรบั มอื โควดิ -19 ทเ่ี ปน็ รูปธรรม 4

งานวิจัยแปลงกาย... ใช้ได้จริง ความเปน็ ไปได้ในการพฒั นา ผลการศกึ ษาสว่ นหนึง่ ไดน้ �ำ เสนอกระบวนการเชงิ นโยบายเพือ่ แก้ไขปญั หา เมอื งบางคลา้ ให้เป็นเมือง ข้อจำ�กัด และพัฒนาชุมชนสู่ความเป็นเมืองแห่งการใช้จักรยานอย่างยั่งยืน และชมุ ชนท่ีเป็นมติ รต่อการใช้ เมื่อสำ�รวจทราบแนวคิดของผู้เดินทางในพื้นที่ถึงปัจจัยที่เป็นปัญหาและ จกั รยานในชวี ติ ประจำ�วัน อุปสรรคต่อการใช้จักรยานจึงจำ�เป็นต้องมีกระบวนการกำ�หนดนโยบายและ แผน โดยเริ่มจากการวิเคราะห์ SWOT ANALYSIS เพื่อตรวจสอบความเป็น ต�ำบลบางคล้า จงั หวดั ฉะเชงิ เทรา ไปได้สำ�หรับการพัฒนาและผลักดันบางคล้าให้เป็นเมืองที่เป็นมิตรต่อการใช้ จกั รยานในชวี ติ ประจ�ำ วนั ซงึ่ ผลการประเมนิ จะเปน็ จดุ เรมิ่ ตน้ ใหเ้ มอื งมแี ผนแมบ่ ท ที่สอดคล้องเพื่อการพัฒนาต่อไป จุดแข็ง 3กม0. (Strength) กระแสจราจร ทอ่ งเทีย่ วและ มคี วามเรว็ ต�่ำ เมืองไมห่ นาแนน่ สถานทรี่ าชการรวมศนู ย์ ระบบขนส่งสาธารณะ ร้านอาหาร อยู่ในพื้นท่ีใกลเ้ คยี งกัน มเี พยี งรายเดียว ไมม่ ี จกั รยานยนตร์ ับจ้าง ใชจ้ ักรยานเชอ่ื มโยง เข้าถึงชุมชน สถานที่ต่างๆ เรม่ิ ขยายตัวธรุ กิจอสงั หาริมทรพั ย์ สถานท่ที อ่ งเที่ยว ด้วยจักรยานและการเดนิ ไม่มอี ตุ สาหกรรมขนาดใหญ่ (Wจeุดaอk่อnนess) ใช้จักรยานยนต์ ไม่มีทางจกั รยาน ถนนบางเสน้ ทาง พฤตกิ รรมการใชถ้ นน การใช้พ้นื ท่ี จำ� นวนมาก และทางเดินเทา้ มคี วามกวา้ งผิวจราจร และการจอดรถขดั ตอ่ ท่ไี ม่เป็นระเบยี บ ทไี่ ดม้ าตรฐาน ไม่มาก การใชจ้ กั รยานและการเดิน (Oppโoอกrtาuสnity) มงุ่ เน้นปรชั ญา สนับสนนุ แนวทาง ปรบั ปรงุ เพอื่ ให้เกดิ ใชจ้ ักรยาน จุดจอดจักรยาน รา้ นซ่อม เศรษฐกจิ พอเพยี ง การใช้จกั รยาน การพัฒนาใหเ้ ป็นเมือง เพ่มิ มากขนึ้ จกั รยาน ร้านขายจกั รยาน การพัฒนาอย่างยง่ั ยืน และการเดินอยา่ ง และชุมชนทเ่ี ปน็ มิตรต่อ ซ่งึ ส่ิงอ�ำนวยความสะดวก และชมุ ชนนา่ อยู่ เปน็ รปู ธรรม การเดินและใชจ้ กั รยาน เหลา่ น้ี ล้วนเปน็ โอกาสในการ ลงทุนในอนาคต ป(ัจTอจภิทัยัยhธภคrิพeาุกยaลคนขtาeออมnงก)/ ผคู้ นมีพฤตกิ รรมบริโภคนยิ ม มีประชากรแฝงอยูใ่ นพนื้ ท่ี สรุ เมศวร์ พริ ยิ ะวฒั น.์ (2562). การตรวจสอบปจั จยั ทเ่ี ปน็ ปญั หาและ ใช้รถยนตส์ ่วนบุคคลและ ทำ� ใหก้ ารจดั ระเบยี บพฤตกิ รรม อุปสรรคต่อการใช้จักรยานในชีวิตประจ�ำวันและกระบวนการเชิง จกั รยานยนต์เพมิ่ ขึน้ การเดินทางทำ� ไดย้ ากขนึ้ นโยบายในการแก้ไขปัญหา: กรณีศึกษาต�ำบลบางคล้า จังหวัด ฉะเชิงเทรา [บทคัดย่อ]. การประชุมวิชาการการส่งเสริมการเดิน และการใช้จักรยานในชีวิตประจ�ำวัน ครั้งท่ี 7 : Think Globally, Bike – Walk Locally. สถาบันการเดินและการจักรยานไทย, 103. 5

สุขกาย-สบายใจ แMอปOฝNกึ สICมอAงของชาวสงู วยั ทมี วจิ ยั จากศนู ยเ์ ทคโนโลยโี ลหะและวสั ดแุ หง่ ชาติ(เอม็ เทค)สำ� นกั งานพฒั นา วทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยแี หง่ ชาติ(สวทช.)ไดค้ ดิ คน้ และออกแบบแอปพลเิ คชนั เกมฝกึ สมองทช่ี อ่ื วา่ MONICA (โมนกิ า้ ) เพอ่ื ชว่ ยใหผ้ สู้ งู อายไุ ดบ้ รหิ ารสมองฝกึ ฝน ดา้ นความจำ� อยา่ งตอ่ เนอ่ื งเพอ่ื ชะลอภาวะสมองเสอ่ื ม ผา่ นการเลน่ เกมทร่ี ปู ภาพ และไอคอนตา่ งๆ ทม่ี สี สี นั รปู ทรงเหมาะสมกบั ผสู้ งู วยั ในการพัฒนาแอปพลิเคชันคร้ังน้ีนักวิจัยได้รับคําแนะนําจากผู้เชี่ยวชาญ โรงพยาบาลรามาธบิ ดี และศนู ยผ์ สู้ งู วยั สขุ กายสขุ ใจ สถาบนั ประสาทวทิ ยา เพอื่ สรา้ งสรรคน์ วตั กรรมเกมฝกึ สมองชอ่ื MONICA สาํ หรบั ชว่ ยกระตนุ้ และฝกึ สมอง ผสู้ งู อายุ ฝกึ สมาธคิ วามจาํ การเรยี นรู้ การมองเหน็ และตอบสนอง การวางแผน การตดั สนิ ใจ และยงั ชว่ ยเพม่ิ ความภมู ใิ จใหผ้ สู้ งู อายมุ นั่ ใจในความสามารถของ ตนเอง ดว้ ยการไตร่ ะดบั เอาชนะระดบั ความยากทเ่ี พม่ิ ขน้ึ ของเกม สามารถดาวน์ โหลดแอปพลเิ คชน่ั MONICA สำ� หรบั Android จาก Play store และ iOS จาก App store แสลงู ะวใจยั แใขหง็ก้ แารยง ออกก�ำลงั กายสมำ่� เสมอ นอนหลบั สบาย เดินวันละ 20-30 นาที นอนหลับพักผ่อนอยา่ งนอ้ ย ผสู้ งู อายมุ กั มโี รคประจำ� ตวั เชน่ เบาหวาน เพือ่ ให้กล้ามเนือ้ แขง็ แรง วันละ 7-8 ช่ัวโมง ความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง ซึ่งโรค เหลา่ นเี้ ปน็ สาเหตสุ ำ� คญั ของโรคไต โรคหลอด งดท�ำร้ายสขุ ภาพ อาหารดี เลือดหัวใจ รวมถึงภาวะสมองเสื่อม ดังน้ัน งดการสูบบหุ รี่ กินอาหารตามหลัก เพอื่ ใหผ้ สู้ งู อายมุ คี ณุ ภาพชวี ติ ทด่ี ใี หน้ านทสี่ ดุ และการดม่ื สรุ า โภชนาการ ลดอาหาร กุญแจส�ำคัญอยู่ที่การป้องกันโรคกลุ่มน้ีด้วย มันและเคม็ การปรับวิถีชีวิตให้ร่างกายและจิตใจสมดุล ออกก�ำลังกายอยู่เสมอ เลือกรับประทาน ฝึกฝนทักษะทางสมอง อาหารทดี่ ี ดแู ลอารมณใ์ หแ้ จม่ ใส พกั ผอ่ นให้ เช่น ฝึกร้องเพลง เล่น เพยี งพอ และมโี อกาสพบปะสงั สรรคเ์ ขา้ สงั คม เกมกระดาน หรือเล่น พยายามหางานอดิเรกท่ีช่วยให้เพลิดเพลิน เกมฝึกสมองผ่านแอป ท�ำกิจกรรมที่มีคุณค่าต่อจิตใจ พัฒนาวิธีคิด พลิเคชัน เปน็ ตน้ ในการยอมรับบทบาทและสถานภาพท่ี เปลยี่ นแปลงเม่อื อายุมากขน้ึ นอกจากนี้การสร้างเสริมสุขภาพในวัย สูงอายุควรเริ่มฝึกฝนต้ังแต่ในช่วงวัยผู้ใหญ่ ตอนปลาย เพอ่ื คอ่ ยๆ ปรบั เปลย่ี นพฤตกิ รรม การใช้ชีวิต เตรียมร่างกายและจิตใจให้ พร้อมเขา้ สวู่ ยั ผูส้ งู อายุอย่างมคี ุณภาพ 6

แอปสูงวยั สมองดี จากรายงานการส�ำรวจสุขภาพประชาชนไทย โดยการตรวจ รา่ งกายครงั้ ท่ี 5 ปี 2557 โดยสำ� นกั งานสำ� รวจสขุ ภาพประชาชนไทย สถาบนั วจิ ยั ระบบสาธารณสขุ พบผสู้ งู อายทุ ม่ี อี ายุ 60 ปขี นึ้ ไปมภี าวะ สมองเสอ่ื มรอ้ ยละ 8.1 และเมอื่ อายเุ พม่ิ มากขน้ึ กย็ ง่ิ พบภาวะสมอง เสอื่ มเพมิ่ มากขน้ึ ดว้ ย จากสถติ พิ บวา่ ผสู้ งู อายวุ ยั เกนิ 60 ปี ทกุ 12 คน จะพบเปน็ โรคสมองเสอ่ื ม 1 คน ดังน้ันเพื่อรณรงค์ป้องกันภาวะสมองเส่ือมในผู้สูงอายุให้เกิด ประสิทธิภาพยิ่งข้ึน และสร้างการตระหนักรู้ในการป้องกันโรค กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุขได้พัฒนาแอปพลิเคช่ันสูงวัย สมองดีทจี่ ะชว่ ยใหผ้ ใู้ ชง้ านสามารถประเมนิ คดั กรองภาวะสมองเสอื่ ม ไดด้ ว้ ยตวั เอง และมขี อ้ มลู ดา้ นการปอ้ งกนั ภาวะสมองเสอ่ื มใหเ้ รยี นรู้ สามารถดาวนโ์ หลดแอปพลเิ คชน่ั สำ� หรบั Android จาก Play store และ iOS จาก App store อาหารบำ�รงุ ล�ำ ไส้ กนิ เสรมิ ภมู ติ า้ นทานสู้โควิด ลำ� ไสท้ ำ� หนา้ ทด่ี ดู ซมึ สารอาหาร และยอ่ ยสลายเชอ้ื โรคทเี่ ขา้ สรู่ า่ งกาย ดังนั้นถ้าล�ำไส้อ่อนแอจนการดูดซึมลดลงร่างกายอาจขาดสารอาหาร บางอย่างส่งผลให้ภูมิคุ้มกันลดต�่ำท�ำให้เช้ือโรคเข้าจู่โจมได้ง่าย จนป่วย ติดเชื้อทางปอดได้ง่าย เป็นหวัดง่าย ติดเช้ือที่ผิวหนัง และท้องเสียได้ง่าย การบ�ำรุงล�ำไส้ให้แข็งแรงท�ำได้โดยการรับประทานอาหารท่ีมีใยอาหารสูง เพื่อไปส่งเสริมให้จุลินทรีย์ชนิดดีในล�ำไส้เจริญเติบโตได้ดี และช่วยก�ำจัด จุลินทรีย์ที่ก่อให้เกิดโรค นอกจากน้ีเคล็ดลับปรับสมดุลล�ำไส้อีกอย่างหนึ่ง ทำ� ไดโ้ ดยการรบั ประทานอาหารทมี่ โี ปรไบโอตกิ ส์ (Probiotics) เพอื่ ไปชว่ ย เสรมิ ใหจ้ ลุ นิ ทรยี ช์ นดิ ทดี่ ภี ายในรา่ งกายทำ� งานไดด้ ขี นึ้ โปรไบโอตกิ สเ์ ปน็ จลุ นิ ทรยี ท์ ม่ี ชี วี ติ พบในลำ� ไส้และยงั พบในอาหารหลาย ชนดิ มปี ระโยชนต์ อ่ รา่ งกายชว่ ยปรบั สมดลุ ของจลุ นิ ทรยี ท์ อ่ี าศยั อยใู่ นลำ� ไส้ ทำ� ใหแ้ บคทเี รยี ทดี่ มี จี ำ� นวนมากขนึ้ และแบคทเี รยี ทไี่ มด่ มี จี ำ� นวนลดลงทำ� ให้ ล�ำไส้มีสุขภาพดีข้ึน ช่วยป้องกันอาการท้องอืด ท้องเสีย โดยอาหารท่ีมี โพรไบโอติกส์สูงที่ควรหามารับประทานอยู่เสมอ เช่น คอทเทจชีส กิมจิ นมเปรี้ยว โยเกิร์ต มิโสะ พิคเกิ้ล (แตงกวาดองแบบฝรั่ง) น�้ำส้มสายชู หมักจากแอปเปิ้ล (Apple Cider Vinegar) เทมเป้ (โปรตีนท่ีท�ำมาจาก ถวั่ เหลอื งหรอื ถว่ั เมลด็ แหง้ ) และพารม์ ซี านชสี เปน็ ตน้ 7

ถอดบทเรียน (วิจัย) เมืองมลิ าน อติ าลี ปฏิวัตกิ ารเดินทางคนทัว่ โลก • สร้างทางจกั รยานใหม่ 35 กิโลเมตร กลับมาใชจ้ ักรยานเพ่ิมขนึ้ เพ่อื ใหช้ าวเมืองออกมาใชช้ วี ิตบนทอ้ ง ถนนอย่างมีชวี ติ ชวี าอีกคร้ัง ทุกเมืองในยุโรปลงทุนเรื่องจักรยานอย่างมหาศาล • ก่อนโควิด-19 มคี นใชจ้ กั รยานในถนน นับแต่การแพร่ระบาดของโควิด-19 เศรษฐกจิ สายหลักของเมอื งประมาณ 1,000 คน • ทุกเมืองใช้งบประมาณมากกว่า • ปัจจบุ นั เพ่มิ เปน็ 7,000 คน 907 ล้านยูโร • ลงทุนโครงสร้างพื้นฐาน กรงุ บรสั เซลส์ เบลเย่ยี ม เกี่ยวกับจักรยาน และ ทางจักรยานรวม 2,300 กิโลเมตร • ทำ�ทางจักรยาน 40 กิโลเมตร คู่ขนานไปกับถนนทีก่ ารจราจร 8 หนาแนน่ ท่ีสุดของเมือง • ปรับเปล่ียนอตั ราความเรว็ ของรถให้ช้าลงทั่วทั้งเมอื ง • มีผู้ใชจ้ ักรยานเพิม่ ขน้ึ 44% เทยี บกับเวลาเดยี วกนั ในปีท่แี ล้ว

กรงุ ปารีส ฝรั่งเศส เมอื งลิมา่ ประเทศเปรู สู้โควิดดว้ ยจกั รยาน • ลงทนุ เร่ืองจกั รยาน 20 ล้านยโู ร นบั แตเ่ รม่ิ มกี ารแพรร่ ะบาดของโควดิ -19 องคก์ ารอนามยั โลก (WHO) จดั ทำ�รายงาน • ลงทนุ ทางจักรยานมากกว่า พเิ ศษเกยี่ วกบั ความจริงจงั เรอ่ื งจกั รยานเพอื่ 800 กโิ ลเมตร รับมือโควิด- 19 ของเมืองลมิ ่า ประเทศเปรู • เปลย่ี นบางสว่ นของถนน ทางดว่ นจักรยาน จัดทำ�เสน้ ทางพิเศษ Rue de Rivoli เปน็ Car-free ท่ีเรยี กว่า ทางด่วนสำ�หรับจักรยาน 46 ถนน Rue de Rivoli ทม่ี ีชอื่ เสยี ง กิโลเมตร ทอดยาวจากตะวนั ออกถงึ ตะวนั ตก สรา้ งทางจกั รยานใหม่ 13 กิโลเมตร ของกรุงปารีส ปจั จบุ ันบางสว่ นของ แล้วเสร็จเปดิ ใหบ้ ริการในเดอื นสิงหาคม ถนนสายนหี้ า้ มรถยนต์ผา่ นโดยสนิ้ เชงิ • จดั ทำ�ทจี่ อดจกั รยานเพิ่มขน้ึ ในจุดทเ่ี ชอื่ ม • จำ�นวนผู้ใชจ้ กั รยานเพมิ่ ข้นึ 27% โยงเสน้ ทางทัว่ ทงั้ เมอื ง เทยี บกบั เวลาเดียวกันของปีท่แี ล้ว • สร้างความตระหนักตอ่ สาธารณะ การ • รัฐบาลฝรง่ั เศสอดุ หนนุ เงนิ ใชจ้ ักรยานเป็นทางเลือกเพ่ือลดการแพร่ 50 ยโู ร ให้กับประชาชนเพ่อื การซอ่ ม กระจายของโรคระบาด จกั รยาน • สายตรวจจักรยาน เจ้าหน้าทต่ี ำ�รวจหญิง 30 คน เข้าฝกึ อบรมการใช้จักรยานในเขต เมือง และออกตรวจโดยการใชจ้ กั รยาน • การเพิ่มพื้นทีเ่ ก่ยี วกบั จกั รยาน ส่งผลใหค้ น ออกมาใชจ้ กั รยานเพ่มิ ข้นึ ข้อมลู จาก https://www.bbc.com/news/world-europe-54353914 https://www.iea.org/articles/changes-in-transport-behaviour-during-the-covid-19-crisis https://www.who.int/news-room/feature-stories/detail/expanding-cycling-infrastructure- to-fight-the-covid-19-pandemic-lima-peru 9

เดินไปปั่นไป Slow Streets Green&Recovery เมอื งฟน้ื ตัวอย่างยง่ั ยนื ดว้ ยจกั รยาน สถานการณ์แพร่ระบาดโควิด-19 ท�ำให้หลายเมืองในโลกเร่งลงทุนสู่การเป็นเมืองท่ีเป็นมิตรกับจักรยาน (Bike-friendly)มกี ารปรบั ปรงุ สภาพแวดลอ้ มใหถ้ นนหนทางใชจ้ กั รยานไดป้ ลอดภยั มากขนึ้ ขยายเสน้ ทางจกั รยาน ให้ครอบคลุม บางประเทศรัฐบาลมีการอุดหนุนการซ้ือจักรยานของประชาชนด้วย นอกจากนี้ยังท�ำให้การ เคลอื่ นไหวขบั เคลอ่ื นเรอ่ื งจกั รยานทท่ี ำ� มายาวนานไดร้ บั การสนบั สนนุ อยา่ งเขา้ ใจมากขนึ้ โดยเฉพาะการเคลอื่ นไหว เร่ือง Slow Streets ท่ีอาจเรียกในช่ืออ่ืนๆ ว่า Safe Streets หรือ Healthy Streets การขับเคลื่อนที่พุ่งเป้า ใหเ้ กดิ การพฒั นาถนนหนทางในเมอื งใหค้ นเดนิ และใชจ้ กั รยานไดส้ ะดวกและมคี วามปลอดภยั โดย Slow Streets Movement กำ� ลงั เปน็ กระแสขบั เคลอ่ื นอยใู่ นสหรฐั อเมรกิ า 10

Slow Streets Movement • เรยี กในชอื่ อื่นๆ ว่า Safe Streets หรือ Healthy Streets • จดั สรรพนื้ ท่ถี นนให้มที างสำ�หรบั จักรยานและการเดนิ เพ่ิมข้ึน • ออกแบบระบบถนนที่มกี ารจัดการ ดา้ นการจราจรที่ทำ�ให้คนเดนิ และขี่ จักรยานสะดวกและปลอดภยั • ทางเดนิ และทางจักรยานเช่อื มตอ่ กับ ระบบขนสง่ มวลชนทงั้ ระบบของเมอื ง • โอค๊ แลนดเ์ มอื งต้นแบบ “Oakland Slow Streets” ปรบั ปรุงถนน ในชุมชนใหค้ นออกมาเดนิ และข่จี กั รยานภายในชมุ ชน ดา้ นอกี ฟากหนงึ่ ของโลกประเทศในยโุ รปจบั มอื กบั องคก์ ารสหประชาชาติสรา้ งความตระหนกั รดู้ า้ นการเดนิ ทางทเ่ี ปน็ มติ รกบั สง่ิ แวดลอ้ ม และปรบั ปรงุ ระบบขนสง่ มวลชนใหย้ งั่ ยนื ในระยะยาว ดว้ ยแนวคดิ Green Recovery รว่ มกนั ออกมาตรการดา้ นระบบ การขนสง่ ทเ่ี ปน็ มติ รกบั จกั รยานทจ่ี ะกระตนุ้ ใหร้ ฐั บาลลงมอื ทำ� ตามกลยทุ ธอ์ ยา่ งจรงิ จงั และทำ� ใหก้ ารฟน้ื ตวั ของเมอื งเปน็ ไปใน แนวทางทยี่ ง่ั ยนื ในเรอื่ งการใสใ่ จผลกระทบตอ่ สง่ิ แวดลอ้ มทกุ ดา้ นมากยงิ่ ขน้ึ ขับเคลือ่ น Slow Streets สชู่ ุมชน Bike-friendly Slow Streets Movement เปน็ การเคลื่อนไหวรณรงคเ์ พือ่ ให้มีการจัดสรรพ้ืนทถี่ นนใหมใ่ ห้มีพน้ื ท่ีสำ� หรบั จกั รยานและการ เดินเพิ่มขึน้ ถอื เปน็ อีกหนึ่งหนทางในการรบั มือกบั โควิด-19 ท่กี �ำลงั เกิดขึน้ และหลายเมอื งขานรับแนวทางนี้อย่างจริงจงั Slow Streets ยังรวมถึงการท�ำให้ระบบถนนเช่ือมต่อกับระบบขนส่งมวลชนท้ังระบบ ในช่วงล็อกดาวน์ที่ทุกอย่างในเมืองหยุด เคลื่อนไหว ถนนหนทางท่ีโล่งข้ึนทำ� ให้คนออกมาเดนิ และขจ่ี กั รยานเพิ่มขึน้ เม่ือเปิดเมอื งรัฐจงึ ต้องเร่มิ คิดถึงโครงสรา้ งพ้ืนฐาน เพอื่ รองรบั จกั รยานและการเดนิ ถอื เปน็ โอกาสอนั ดที จี่ ะเรม่ิ ตน้ ปรบั เปลย่ี นระบบขนสง่ มวลชนใหร้ องรบั การเดนิ ทางเชอื่ มตอ่ ได้ มากขนึ้ โดยเมอื งตอ้ งปรบั ระบบของเสน้ ทางใหร้ องรบั รปู แบบการเดนิ ทางทหี่ ลากหลาย ในขณะทตี่ อ้ งรกั ษามาตรฐานเกย่ี วกบั ความปลอดภัยสำ� หรับคนเดนิ ทางไว้ การเคลอ่ื นไหวรณรงค์ Slow Streets ไดร้ บั ความสนใจมากขนึ้ ในชว่ งโควดิ -19 ไดน้ ำ� เสนอบทเรยี นทจี่ ะชว่ ยใหเ้ มอื งสามารถ สรา้ งรปู แบบการเดนิ ทางและวถิ ชี ีวติ ทผี่ สมผสานหลากหลาย โดยการออกแบบเมอื งและเสน้ ทางการเดนิ ทางให้เหมาะสมกบั การรกั ษาระยะหา่ ง • เริ่มจากการพัฒนาถนนและซอกซอยสายเล็กๆ ที่การจราจรไม่หนาแน่นให้เป็น สถานท่ีผอ่ นคลายและใชช้ ีวติ ของคนในชุมชนได้มากขึ้น • สรา้ งโอกาสใหป้ ระชาชนในชมุ ชนไดอ้ อกมาสำ� รวจชมุ ชนของตนเองอยา่ งทไ่ี มเ่ คย ทำ� มาก่อน ท้ังการใชบ้ รกิ ารสวนสาธารณะในชมุ ชน วง่ิ ออกกำ� ลังกาย หรอื การเดิน เล่นตามทางเดินรอบชุมชน เพื่อลดการไปรวมตัวกันในสวนสาธารณะขนาดใหญ่ ของเมอื ง หรอื ออกเดนิ ทางไปทำ� กิจกรรมนอกชุมชน 11

“Oakland Slow Streets” Slow Streets กับเมอื งในสหรัฐอเมริกา เมืองโอค๊ แลนด์ จากฐานขอ้ มลู Crowdsourced ทร่ี เิ รม่ิ จดั เกบ็ โดย Transporta- ใรทนฐัั้งเแหดคมอื ลดนฟิ ม7อนี เ4านคียมไรม์คลไิดดเ์ป้ปิด็นถ1น0น% tion Planner แห่ง University of North Carolina เกบ็ รวบรวมขอ้ มูล พบวา่ มี 21 เมอื ง ชมุ ชน และประเทศจากทวั่ โลกทไ่ี ดร้ เิ รมิ่ สรา้ งสรรค์ ของเครอื ขา่ ยถนนทงั้ หมดในเมือง ถนนท่ีปลอดภัยกว่า และเป็นมิตรกับประชาชนมากกว่าขึ้นมา ในชว่ งน้ี ซ่ึงสอดคลอ้ งกบั แนวคดิ Slow Streets ทเี่ รมิ่ ตน้ ดว้ ยกญุ แจ สำ� คญั จากขอ้ เทจ็ จรงิ ทพี่ บวา่ สว่ นใหญข่ องการเดนิ ทางดว้ ยการเดนิ และจักรยานเป็นการเดินทางระยะสั้นและใกล้บ้าน การขับเคลื่อน Slow Streets จึงเน้นการปรับสภาพของเมืองทั่วสหรัฐอเมริกา ให้เหมาะสมกบั การเดนิ ทางระยะสั้นของคนในชุมชน ตัวอย่างท่ีเป็นต้นแบบให้เมืองอื่นๆ เร่ิมข้ึนท่ีเมืองโอ๊คแลนด์ รฐั แคลฟิ อเนยี ร์ ทอ้ งถ่ินไดป้ ดิ ถนนทงั้ หมด 74 ไมล์ในเดอื นมนี าคม คดิ เปน็ 10 เปอรเ์ ซ็นตข์ องเครอื ข่ายถนนท้ังหมดในเมือง โดยถนนที่ ปิดยังคงอนุญาตให้เฉพาะพาหนะของคนในพื้นที่เข้าไปหาที่จอด เทา่ นนั้ และมเี ปา้ หมายเปดิ ใหเ้ ฉพาะคนเดนิ เทา้ และใชจ้ กั รยานทยี่ งั สามารถใช้ถนนผ่านทางได้ การปิดถนนนี้ท�ำให้ “Oakland Slow Streets” เปน็ ทรี่ จู้ กั และเปน็ เมอื งแรกในสหรฐั อเมรกิ าทปี่ รบั เมอื งให้ เป็นมิตรกับการเดินและการใช้จักรยานด้วยวิธีการในลักษณะน้ี ส่ิงที่เกิดขึ้นในโอ๊คแลนด์ได้สร้างแรงบันดาลใจให้อีกหลายเมือง ท�ำตาม และเร่มิ กอ่ ตง้ั “Slow Streets” ในเมอื งของตนเองข้ึนมา “Mobility Bonus” ยโุ รปสรา้ ง Slow Streets ให้เกดิ ข้ึนจรงิ โดยสนับสนุนเงนิ ให้ หลายประเทศพยายามคว้าโอกาสเพ่ือพัฒนาไปเป็นเมืองท่ีย่ังยืนกว่าเดิมหลังวิกฤตการณ์โควิด-19 มีการ ใช้หลากหลายวิธีการท่ีพยายามให้ส่งผลไปถึงพฤติกรรมของคน บางประเทศให้เงินอุดหนุนการซ้ือจักรยาน ปคนระลชะา5ชน0ป0ระมยาโูณร ประเทศฝรง่ั เศสใชง้ บประมาณ 55 ลา้ นดอลลา่ รส์ หรฐั หนนุ ใหม้ กี ารนำ� จกั รยานเกา่ มาปรบั ปรงุ ใหใ้ ชง้ านได้ และ มีแผนให้มีการปรับปรุงจักรยานให้ได้ 1 ล้านคันภายในส้ินปีน้ี ส่วนรัฐบาลอิตาลีรัฐได้ท�ำโครงการ “Mobility สำ�หรบั ซอื้ จกั รยาน Bonus” โดยสนบั สนนุ เงินให้ประชาชนประมาณคนละ 500 ยูโรสำ� หรับซือ้ จกั รยาน หรือสก๊ตู เตอรไ์ ฟฟา้ หรอื สกตู๊ เตอร์ไฟฟ้า ท่ีผ่านมาเมืองใหญ่ๆ ท่ัวทั้งยุโรปได้ด�ำเนินการเปลี่ยนเมืองให้เป็นมิตรกับจักรยาน (Cycle-friendly) มา ตลอดหลายปี ในปนี ที้ า่ มกลางวกิ ฤตจากการปดิ เมอื งเพอ่ื สะกดั กน้ั โรคระบาด หลายเมอื งไดเ้ รง่ ปรบั เปลย่ี นสภาพ ถนนหนทางกันใหม่อีกครั้ง ไม่ว่าจะเป็นนครปารีสหรือกรุงโรมที่ได้ลงทุนเพิ่มทางจักรยานในเขตเมือง ประเทศ ในยุโรปต่างขานรับกลยุทธ์ท่ีจะปรับเปล่ียนวิถีชีวิตเมืองให้เป็นเมืองน่าอยู่มากข้ึนในระยะยาว ด้วยการท�ำให้ เมืองเดนิ ได้และปน่ั จักรยานไดใ้ ห้มากกว่าท่ีเคยทำ� มา เทศบาลเมืองตา่ งๆ ทั่วฝร่งั เศสได้ทมุ่ งบประมาณมหาศาลลงทุนสร้างทางจักรยานช่วั คราวขนึ้ มาประมาณ 1,000 กโิ ลเมตรนบั แตเ่ กดิ วกิ ฤตการณโ์ ควดิ -19 ตอ่ มารฐั บาลกลางของฝรง่ั เศสประกาศใหง้ บประมาณสนบั สนนุ ทอ้ งถน่ิ ในการปรบั ปรงุ โครงสรา้ งพนื้ ฐานทางจกั รยานทที่ ำ� ขนึ้ ชวั่ คราวใหเ้ ปน็ ทางจกั รยานทปี่ ลอดภยั แบบถาวร สว่ นในกรงุ โรมสภาของเมอื งอนมุ ตั กิ ารกอ่ สรา้ งทางจกั รยานทงั้ ชวั่ คราวและถาวรรวมแลว้ กวา่ 150 กโิ ลเมตร ใน เสน้ ทางถนนหลักและถนนรองของเมอื ง รวมท้ังในเสน้ ทางส�ำคญั อ่ืนๆ ท่จี ะทำ� ใหเ้ กิดการเชื่อมต่อได้ดีทส่ี ดุ 12

เมืองฟ้ืนตวั ดว้ ยแนวคดิ Green Recovery France UN ควา้ โอกาสสรา้ งการตระหนกั รเู้ รอื่ งสง่ิ แวดลอ้ มดว้ ยแนวคดิ Green Recovery ฝรัง่ เศส เพื่อให้จักรยานเป็นพาหนะที่น�ำไปสู่การเดินทางท่ีใส่ใจสิ่งแวดล้อมมากขึ้นของชาว • รฐั บาลหนนุ ใหม้ ีการน�ำ เมอื ง โดยรว่ มมอื กบั ชาตใิ นยโุ รปออกมาตรการเพอื่ ทำ� ใหร้ ฐั สง่ เสรมิ ระบบการขนสง่ ท่ี จกั รยานเก่ามาปรบั ปรงุ เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม และช่วยให้การฟื้นตัวของเมืองจากวิกฤตการณ์โควิด-19 มี มีแผนให้มีการปรบั ปรงุ ความย่ังยนื จกั รยานให้ได้ 1 ลา้ นคนั จักรยานจะเป็นส่วนหนึ่งในการช่วยให้เมืองฟื้นตัวจากวิกฤตคร้ังนี้ได้หรือไม่เป็น ภายในสิ้นปี ค�ำถามส�ำคัญที่ UN และประเทศในยุโรปต้ังเป็นประเด็นส�ำคัญ โดยประเทศยุโรปท่ี • เทศบาลทอ้ งถ่ินทัว่ ฝรั่งเศส เป็นสมาชิกขององค์การสหประชาชาติ และคณะกรรมาธิการเศรษฐกิจแห่ง สรา้ งทางจักรยานชั่วคราว สหประชาชาติในยุโรป (UNECE) มองเห็นโอกาสที่จะท�ำให้ระบบขนส่งมวลชนมี รวม 1,000 กิโลเมตร ประสิทธิภาพมากขึ้น และดีต่อสิ่งแวดล้อมมากขึ้น ได้ร่วมกันน�ำประเด็นน้ีเข้าสู่สภา • รัฐบาลใหง้ บประมาณ เพอื่ หาแนวทางพฒั นาระบบขนสง่ มวลชนหลงั โควดิ -19 ใหค้ ำ� นงึ ถงึ สภาพแวดลอ้ มที่ สนับสนนุ ทอ้ งถ่ินในการ มมี ลภาวะทางเสยี งนอ้ ยลง มคี วามปลอดภยั และใสใ่ จสงิ่ แวดลอ้ มทกุ ดา้ นอยา่ งยง่ั ยนื ปรบั ปรงุ ทางจกั รยาน ในช่วงเวลาท่ีผ่านมารัฐบาลส่วนใหญ่มีข้อมูลว่า ประชาชนในทุกประเทศหันมา ชว่ั คราวให้เป็นทาง เดินและข่ีจักรยานมากขึ้นตามค�ำแนะน�ำของรัฐท่ีให้รักษาระยะห่างระหว่างกัน เพ่ือ จกั รยานถาวร ตอบสนองตอ่ การเปลย่ี นแปลงพฤตกิ รรมของชาวเมอื งทง้ั เมอื งมลิ าน เจนวี า บรสั เซลส์ และลอนดอนไดต้ ดั สนิ ใจลงทนุ ในทางจกั รยานเพม่ิ ขน้ึ แตร่ ฐั บาลกย็ งั มคี วามเปน็ หว่ ง Italy วา่ ในทางกลบั กนั คนสว่ นหนง่ึ กจ็ ะหนั กลบั มาใชร้ ถยนตส์ ว่ นตวั เพมิ่ ขนึ้ ดว้ ยเชน่ กนั ซงึ่ จะท�ำให้ล้มเหลวในเป้าหมายการพัฒนาท่ีย่ังยืนที่ก�ำลังท�ำร่วมกับองค์การ อติ าลี สหประชาชาติ (UN) • กรุงโรมสภาของเมือง ดังน้ันจึงได้จับมือกันแต่งตั้งหน่วยงานใหม่ที่อยู่ในการบังคับบัญชาของ Trans- อนุมัตกิ ่อสรา้ งทางจกั รยาน port, Health and Environment Pan-European Programme (THE PEP) ซึ่งไดร้ ับ ท้งั ช่วั คราวและถาวร ความร่วมมือจากคณะกรรมาธิการเศรษฐกิจแห่งสหประชาชาติในยุโรป (UNECE) รวมกว่า 150 กิโลเมตร และองคก์ ารอนามยั โลก (WHO) มีเปา้ หมายเพื่อหาทางปอ้ งกนั เรอ่ื งทก่ี ังวลดงั กล่าว และพฒั นาแนวทางสำ� หรบั ระบบการขนสง่ ทคี่ ำ� นงึ ถงึ สงิ่ แวดลอ้ ม สขุ ภาพ และมคี วาม 13 ยั่งยืน โดยหน่วยงานน้ีจะประกอบไปด้วยตัวแทนจากรัฐบาลประเทศต่างๆ ในยุโรป องคก์ ารระหว่างประเทศ องค์กรทางสงั คม นกั วิชาการ และภาคสว่ นต่างๆ เพื่อค้นหา กลยุทธ์ท่ีจะท�ำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในระยะยาว เช่น การลดการอุดหนุนราคา น้ำ� มนั จากฟอสซลิ เพ่อื ลดอัตราการใช้รถยนตส์ ่วนตวั เป็นต้น

ชุมชนคนเดิน-ปั่น ชมุ ชนฟื้นตัวหลังโควิด-19 ด้วย “จักรยาน” จักรยานช่วยให้ชุมชนฟ้ืนตัวจาก สถานการณแ์ พรร่ ะบาดของโควดิ -19 ได้ดีข้ึนในหลายมิติ โดยเฉพาะด้าน เศรษฐกิจชุมชนการเดินทางในชุมชน ทำ � ใ ห้ เ กิ ด ก า ร ติ ด ต่ อ สื่ อ ส า ร แ ล ะ กระตุ้นเศรษฐกจิ ในชุมชน ชุมชนหรือเมืองที่ให้ความสำ�คัญ กับการเดินและการใช้จักรยาน จะ สามารถฟ้ืนตัวจากโควิด-19 ได้เร็ว กวา่ นอกจากนนั้ จกั รยานยงั สามารถ สรา้ งรายไดจ้ ากกระแสการทอ่ งเทย่ี ว อย่างยง่ั ยนื อีกดว้ ย การท่องเทยี่ วชุมชนปรับตวั หลงั โควิด-19 เมอื งท่ีเดนิ และใชจ้ กั รยาน ช่วยกระตนุ้ เศรษฐกิจท้องถิ่น รปู แบบการทอ่ งเทยี่ วของคนในประเทศเปลยี่ นเปน็ การเดนิ ทางระยะ ส้ันภายในประเทศ โอกาสของการท่องเท่ียวเชิงสุขภาพ และการท่อง ในสภาวะปกติเมืองท่ีมีสภาพแวดล้อมท่ีดี มีทางเดินเท้าที่เดินได้ เทยี่ วโดยชมุ ชนจงึ มเี พม่ิ ขน้ึ โดยหลายชมุ ชนไดพ้ ยายามพฒั นาศกั ยภาพ และมีการเชื่อมโยงถนนหนทางให้ปั่นจักรยานได้อย่างสะดวกสบายมี การทอ่ งเที่ยววิถีใหมใ่ ห้มีความปลอดภยั ทง้ั ความปลอดภัยในชีวติ และ การเจรญิ เตบิ โตทางเศรษฐกจิ ทดี่ กี วา่ เพราะผคู้ นสามารถเขา้ ถงึ รา้ นคา้ ทรพั ยส์ นิ และความปลอดภยั ดา้ นสขุ ภาพ สถานการณโ์ ควดิ -19 กระตนุ้ ภายในชมุ ชนไดง้ า่ ยกวา่ สง่ ผลใหเ้ ศรษฐกจิ ในชมุ ชนเกดิ การหมนุ เวยี น ใหช้ มุ ชนทอ่ งเทยี่ วปรบั ตวั จนเกดิ กระแส Slow Tourism ใชก้ ารทอ่ งเทยี่ ว ไดด้ กี วา่ ผลการศกึ ษาจากเมอื งและชมุ ชนจากทวั่ โลกพบวา่ เมอื งทเ่ี ดนิ ด้วยจักรยานเพื่อเข้าไปสัมผัสวิถีของชุมชน และให้ความส�ำคัญกับการ ไดแ้ ละใชจ้ กั รยานไดม้ สี ว่ นชว่ ยใหเ้ ศรษฐกจิ ทอ้ งถน่ิ มกี ารขยายตวั มาก ท่องเท่ียวอย่างย่ังยืนท่ีเป็นมิตรกับส่ิงแวดล้อม ดังน้ันรัฐและชุมชนควร ขนึ้ ดงั นนั้ จงึ พบวา่ ชมุ ชนหรอื เมอื งทใี่ หค้ วามสำ� คญั กบั การเดนิ และการ รว่ มมอื กนั หาแนวทางสง่ เสรมิ ใหเ้ กดิ เสน้ ทางทอ่ งเทยี่ วทเ่ี ชอ่ื มโยงชมุ ชน ใช้จักรยานนั้นสามารถฟื้นตัวทางเศรษฐกิจหลังมาตรการปิดเมืองเพ่ือ กับแหล่งท่องเท่ียวกระแสหลักท่ีอยู่ใกล้เคียง เพื่อกระจายรายได้จาก ปอ้ งกนั โรคระบาดไดด้ กี ว่า แหล่งท่องเที่ยวหลักลงไปสู่ชุมชนให้เพ่ิมข้ึนในช่วงที่คนไทยหันมาท่อง เที่ยวภายในประเทศมากข้นึ 14

ตะเคียนเตย้ี ชุมชนท่องเท่ยี ว หลงั ลอ็ กดาวนท์ กุ คนกต็ นื่ เตน้ ทจี่ ะไดเ้ ทยี่ ว กจิ กรรม วถิ มี ะพรา้ วดว้ ยจกั รยาน จกั รยานกฮ็ ติ เพราะเปน็ กจิ กรรมนอกสถานที่ คนไมต่ อ้ ง มาอยู่ในสถานที่ปิดเดียวกัน ต่างคนต่างปั่นกันไป ชุมชนตะเคียนเตี้ย อ.บางละมุง จ.ชลบุรี เป็นชุมชนท่ีอยู่ แล้วได้ไปสัมผัสกับธรรมชาติ จำ�นวนนักท่องเที่ยว ไมไ่ กลจากเมอื งพทั ยา ซง่ึ เปน็ เมอื งทอ่ งเทยี่ วทม่ี นี กั ทอ่ งเทยี่ วมาเทยี่ ว เพิ่มมากขึ้น น่าดีใจคือเป็นลักษณะของครอบครัว ปีละหลายสิบล้านคน ชุมชนตะเคียนเตี้ยมองเห็นโอกาสนี้จึงได้เร่ิม มากขึ้น ไม่ใช่นักท่องเที่ยวที่มาในลักษณะดูงานหรือ ท�ำการท่องเท่ียวชุมชนวิถีมะพร้าว โดยหวังดึงนักท่องเที่ยวจาก หน่วยงานเหมือนเมื่อก่อน และเป็นกลุ่มที่แตกต่าง พทั ยาใหม้ าทอ่ งเทยี่ วภายในชมุ ชน โดยใชแ้ นวคดิ “กจิ กรรมจกั รยาน จากกอ่ นโควดิ เปน็ กลมุ่ ครอบครวั นกั เรยี น แลว้ กม็ กี ลมุ่ ทอ่ งเทยี่ ววถิ มี ะพรา้ ว” จดั ทำ� เสน้ ทางจกั รยานศกึ ษาวถิ ชี มุ ชนทม่ี กี าร หน่วยงานส่งเสริมให้มีการท่องเที่ยวในชุมชน บริษัท ท�ำมะพร้าวเป็นพืชเศรษฐกิจของชุมชนมาเน่ินนาน การท่องเท่ียว ตา่ งๆ กพ็ าพนกั งานและใหพ้ าครอบครวั มาเทยี่ วดว้ ยกนั แนวนไี้ ดส้ รา้ งรายไดใ้ หก้ บั ชมุ ชนอยา่ งตอ่ เนอื่ ง พบวา่ หลงั จากทผ่ี อ่ น มากขนึ้ เหน็ ชดั เจนหลงั โควดิ นลี่ ะ่ แตก่ อ่ นอาจมาเทยี่ วชม คลายมาตรการล็อกดาวน์ มีนักท่องเที่ยวเข้ามาท่ีชุมชนมากกว่า โดยไม่ได้ขี่จักรยาน แต่ตอนนี้มาทำ�กิจกรรมจักรยาน 200 คน ในชว่ งเดอื นกรกฎาคม – สงิ หาคม กอ่ ใหเ้ กดิ รายไดป้ ระมาณ กันมากขึ้น ทำ�ให้ชุมชนฟื้นตัวจากโควิดได้ดี น่าจะเพราะ 1 แสนบาท กระจายใหก้ ับชาวบ้านที่เกย่ี วขอ้ งกบั การทอ่ งเทยี่ ว คนไทยเที่ยวในประเทศมากขึ้น หลังโควิดดีขึ้นในแง่มี นอกจากการการท่องเที่ยววิถีมะพร้าวแล้ว ชุมชนตะเคียนเต้ีย เด็ก นักเรียน นักศึกษา ครอบครัวที่มาใช้เวลาร่วมกัน ยงั มจี ดุ เดน่ ดา้ นการทอ่ งเทยี่ วทยี่ งั่ ยนื มกี ารจดั การปญั หาขยะอยา่ ง โ ด ย ใ ช้ จั ก ร ย า น เ ป็ น สื่ อ ใ น ก า ร ท่ อ ง เ ที่ ย ว ใ น ชุ ม ช น มีส่วนร่วม ชูการท่องเที่ยวแบบไร้ขยะโดยใช้หลอดจากธรรมชาติ ของเรา ท�ำจากก้านมะละกอ และขอความร่วมมือนักท่องเที่ยวน�ำขวดน�้ำ คณุ สาโรช โรจนส์ กุลพานชิ ท่ีแจกกลับมาให้ชุมชนรีไซเคิล สร้างความประทับใจในการเป็น ประธานวิสาหกิจชุมชนฯ ชุมชนทอ่ งเที่ยวท่ีคำ� นงึ ถงึ ส่งิ แวดลอ้ ม บรกิ ารท่องเที่ยวชมุ ชน ดว้ ยจกั รยาน 15

ชุมชนในเขตเทศบาลต�ำ บลบางคล้า ชุมชนที่มีการขับเคลื่อนต่อยอดแก้ปัญหาและพัฒนาเมือง แห่งการใช้จักรยาน ด้วยการมีส่วนร่วมของผู้บริหารท้องถ่ินและ ภาคส่วนต่างๆ ในชุมชนมาอย่างต่อเน่ือง มีการด�ำเนินการส่งเสริม การเดินและการใช้จักรยานในชีวิตประจ�ำวันในเมืองบางคล้าอย่าง เป็นรูปธรรม มีการจัดท�ำแผนแม่บทเมืองบางคล้าเพื่อการเดินทาง อย่างย่ังยืน และก�ำหนดแนวทางการพัฒนาด้วยการสร้างทัศนคติ ท่ีดีของคนในชุมชนที่มีต่อการใช้จักรยาน บูรณาการประเด็นการใช้ จักรยานในชุมชน การส่งเสริมการท่องเที่ยวในชุมชนโดยใช้จักรยาน เป็นยานพาหนะ จัดกิจกรรมส่งเสริมการเดินและการใช้จักรยาน ให้แก่เด็กและเยาวชน ด้วยพื้นฐานเช่นนี้ท�ำให้ในช่วงโควิดพบว่า ชาวบ้านน�ำจักรยานออกมาใช้เพ่ือการออกก�ำลังกายดูแลสุขภาพ และใช้สัญจรภายในชุมชนเพิ่มขน้ึ อย่างชดั เจน ชาวบ้านใช้จักรยานในการออกกำ�ลังกาย มากขน้ึ เพราะตอนโควดิ คนไมค่ อ่ ยไดอ้ อกก�ำ ลงั กาย สวนสาธารณะต่างๆ ก็หยุดกันหมด พอมีโควิด เขาก็ปิดสวน แต่ยังมีคนที่มาเดินตามชายนํ้า เดนิ ตามสวนทเี่ ปดิ ไมม่ รี ว้ั รอบขอบชดิ บา้ ง ในชว่ ง โควิดบางคนท่ีมีจักรยานเก่าๆ ก็รื้อออกมาใช้ ข่ีไปไหนมาไหนเพื่อให้ร่างกายได้ออกกำ�ลังกาย บ้าง เพราะหยุดน่ิงมานานคนก็กลัวเร่ืองสุขภาพ คนดูแลสุขภาพเพิ่มขึน้ ออกก�ำ ลงั กายกันเพิ่มขนึ้ อย่างตัวผมเองก็ใช้จักรยานเป็นประจำ�อยู่แล้ว ขีไ่ ปตลาด ไปซือ้ ของ ถ้าเราไมไ่ ดเ้ ดนิ ทางไกล เดนิ ทางในละแวกบางคล้าก็ใช้จักรยานเป็นหลัก ยิ่ง ช่วงโควิดอยู่บ้านไม่ได้ไปไหนเลยก็เดินทางแถวนี้ ด้วยจกั รยานตลอด คณุ คงศักดิ์ นมิ มานรดี ผ้นู �ำชุมชนตลาดน้�ำบางคล้า ขอ้ มูล • Bike and Walk the Series ตอนที่ 2: จักรยาน สร้างเงนิ ได้ (Bicycle and Local Economy) • รายงานการสง่ เสรมิ การเดนิ การปัน่ จักรยาน และการใช้ขนส่งสาธารณะในการเดนิ ทาง: กรณศี ึกษา 4 ชมุ ชนในประเทศไทย โดยมลู นิธเิ พ่อื การพฒั นานโยบายสขุ ภาพระหวา่ งประเทศ 16

เดินปั่นบันดาลใจ มวิถากจี กักวรา่ยแาคนพ่ าหนะสองล้อ คุณปุณ​ธี​ หัสสรังสี หรือคุณตาล นักวิเคราะห์​ธุรกิจค้าและ วางแผนกลยุทธ์ สาวออฟฟสิ ท่ีปั่นจักรยานไปทำ� งานมากวา่ 10 ปี การเริ่มปน่ั จักรยานของเธอเร่ิมขึ้นอย่างเรียบง่าย ทุกวันที่ปั่นจักรยานเป็นการเติมพลัง ชวี ติ เธอไดค้ ้นพบแง่มมุ ทสี่ วยงามของสองขา้ งทาง ได้มองเหน็ โลกในมมุ มอง ใหมท่ ี่สร้างแรงบนั ดาลใจใหท้ �ำสิ่งต่างๆ ทีม่ ีความหมายให้กบั ตนเอง 17

ความส�ำ เร็จเริม่ ในวนั แรก เรมิ่ ปน่ั ครงั้ แรกตงั้ แต่ 2007 ตอนนนั้ บา้ นยงั อยเู่ ยาวราชกบั พอ่ แม่ แลว้ ขไ่ี ปทำ� งานตรงโรงเรยี นหอวงั ระยะทางไปกลบั ประมาณ 40 กิโลเมตร ย้อนกลับไปตอนเรมิ่ ตน้ มีนอ้ งทร่ี ู้จกั เขาปั่นจกั รยานไปทำ� งาน ตอนนน้ั ทท่ี ำ� งานกม็ ที ำ� ทอ่ี าบนำ้� ให้ เราเหน็ นอ้ งเขาขม่ี ากเ็ ปน็ การออกกำ� ลงั กายทดี่ นี ะ ไมต่ อ้ งเขา้ ยมิ ไม่ ตอ้ งเสยี คา่ นำ�้ มนั ไหนจะคา่ ทจี่ อด กเ็ ลยคดิ วา่ ลองขจ่ี กั รยานดู ซอื้ จกั รยานเลยโดยไมม่ คี วามรอู้ ะไร เดนิ ไปถึงก็ซอ้ื คนั นงึ มาขี่เลย จกั รยานคันแรกชือ่ น้องเชงเชง จักรยานจะมีชอื่ ทกุ คัน ตอนเชา้ กป็ ั่นเลย คิดวา่ ปั่นไปเร่ือยๆ เด๋ียวก็ถึงแล้ว เราก็ดูแผนท่ีในกูเกิลไว้ล่วงหน้าว่าจะวิ่งเส้นไหน พอมาถึงก็รู้สึกเป็น Achievement ในชวี ติ เราไดท้ ำ� ในสิง่ ท่ชี ีวติ เราไมเ่ คยทำ� มาก่อน ตอนน้ีบ้านอยซู่ อยอารยี ป์ น่ั ไปท�ำงาน เซ็นทรลั พระราม 9 ระยะทางประมาณ 6 กิโล ป่ันชิลล์ๆ อย่ทู ค่ี รึง่ ช่วั โมง ป่นั รีบๆ อยู่ที่ 15 นาที พอข่จี ักรยานเราได้เห็นโลกทเี่ ราไมเ่ คยเหน็ ขี่วันแรกเราก็ได้เห็นคนทเี่ ขาอยตู่ รงนนั้ มาตลอดน่ันละ่ แต่เราไม่เคยเห็นเขาเลย ถา้ เรานั่งรถเราอาจจะไม่เคยเห็นเขา ไมไ่ ด้ทักทายเขา จนวันท่ี 2 วันท่ี 3 เราก็ ทกั ทายกัน มิตรภาพก็ก่อตัวขนึ้ ถา้ ชว่ งไหนฝนตกตอนเชา้ ไม่ไดข้ ่หี ลายวัน พอกลับมาคณุ ลุงทเ่ี ขาเปน็ คนไร้บ้านนั่งอยแู่ ถวนนั้ เขาก็ทักทาย ถามวา่ หายไปไหนมา จกั รยานสร้างแรงบันดาลใจ มเี งนิ เกบ็ ข้นึ มาอยา่ งเหลอื เชอื่ เดอื นละ 8-9 พันบาท ไมม่ ีค่าน�้ำมัน เงินเกบ็ ที่เพ่ิมข้ึนมาอีกส่วนคือพอปั่นจักรยาน เราไม่มีโอกาสไปช็อปปิ้งดูหนังฟังเพลง เหมอื นตอนขับรถ เพราะปั่นกลับบา้ นเรากเ็ หน่ือยแลว้ เราก็ประหยดั ข้ึนอกี ทาง แลว้ สรา้ งแรงบนั ดาลใจมาก เราเปน็ นกั เขยี น เปน็ อนิ ดตี้ วั แมก่ เ็ ขยี นบทความได้ 30 ตอนเรอื่ งจักรยาน เขยี นเรื่องจกั รยานซีรีสล์ งโซเชียลมเี ดยี ทคี่ นอ่านกันเยอะ อยู่เหมือนกัน เขียนมุมมองของคนข่ีจักรยานบนอานที่มองโลกใบนี้แตกต่างไป ท�ำให้เรามองโลกเปลีย่ นไป มองตวั เองเปลี่ยนไป 18

เติมพลังให้กบั ชีวิต เม่ือก่อนไลฟ์สไตล์ก็ขับรถไปท�ำงาน ไปหาเพื่อน กินข้าว ใช้รถตลอดเวลา เหมือนพนักงาน ออฟฟสิ ปกติ สขุ ภาพไม่คอ่ ยชนื่ ม่ืนเท่าไหร่ ไม่มกี ารดแู ลร่างกาย มแี ตก่ ิน นอน อา่ นหนังสือ ดูหนงั ขบั รถ ใชช้ วี ติ อยบู่ นถนน พอมาขจี่ กั รยานรา่ งกายกด็ ขี นึ้ หลงั ทเ่ี คยปวดกด็ ขี นึ้ หรอื วนั ไหนรสู้ กึ ปวด หัวพอปั่นจักรยานไปท�ำงานหายเลย นอกจากแรงบันดาลเรื่องการเขียนกับเรื่องดูแลสุขภาพแล้ว เรารู้สึกรักธรรมชาติของสองข้างถนนมากข้ึน เราเห็นต้นไม้ต้นนี้เราข่ีผ่านเขาทุกวันเลย ใครมาตัด ก่ิงไม้ไป เราจะเห็น เราเริ่มใส่ใจในรายละเอียดของสิ่งแวดล้อม รู้สึกรักธรรมชาติมากขึ้น แล้วได้ มติ รภาพบนทอ้ งถนน รสู้ ึกสงั คมนา่ อยู่ ส่ิงทป่ี ระทับใจอีกอยา่ งสมัยก่อนเราก็เงนิ น้อยแต่เราอยาก เท่ียว เราเคยเอาจักรยานข้ึนเคร่ืองไปโฮจิมินต์ แล้วเราก็ปั่นกลับมา ปั่นทะลุเขมรมาเรื่อยๆ เป็น ความรู้สึกว่าจักรยานช่วยให้คนไปถึงตรงไหนก็ได้ สองแรงขาเราท�ำให้เราไปสู่ฝันของเราโดยไม่ ตอ้ งพ่ึงพาใคร สง่ิ นี้เอม็ พาวเวอร์ (Empower) ตวั เอง และสรา้ งความภูมิใจให้กับตัวเราเอง คนใช้จกั รยานเพ่มิ ขนึ้ ในชว่ งโควดิ หลังโควิดเห็นคนใช้จักรยานเยอะข้ึนจนน่าภูมิใจ เม่ือก่อนก็จะเห็นแค่ 1-2 คันท่ี เราจะข่ีกนั ประจำ� ข่ีตามกันมาเวลามาท�ำงาน แต่หลังๆ โดยเฉพาะหลงั โควดิ เห็นมาก ขึ้น อย่างพนักงานและคนท�ำงานเขาน่าจะเห็นว่าจักรยานช่วยชีวิตเขา แล้วก็ข่ีได้จริง ในท้องถนนไทย เอาจริงๆ ไม่เคยเห็นอุบัติเหตุเกี่ยวกับจักรยานท่ีใช้ในชีวิตประจำ� วัน นะ ดงั นนั้ ถนนเมอื งไทยขจี่ กั รยานงา่ ย คนกเ็ รมิ่ ใชก้ นั เยอะ เสน้ พระรามหก พระรามเกา้ ทุกเส้นท่ีรถติดๆ จะเห็นจักรยานอย่างน้อย 1-2 คัน คนคงเริ่มมีความรู้สึกว่าประหยัด สะดวก แล้วจักรยานช่วยให้เราก�ำหนดเวลาในชีวิตได้ว่าจากจุดน้ีไปจุดน้ีเราใช้เวลา เท่าไหร่ ย่ิงโควิดมาแบบนี้คนก็คงคิดว่าจักรยานช่วยให้ปลอดภัยข้ึนได้ หลังโควิดมา เหน็ คนใชจ้ กั รยานมากข้ึน เพราะปกติเสน้ พระรามเกา้ เหน็ น้อย การสนบั สนุนของภาครฐั จกั รยานบา้ นๆ ใหร้ าคาถกู เออ้ื มถงึ ไดส้ �ำหรับคนท่วั ไปทีไ่ ม่ได้มีก�ำลังทรัพยม์ าก คนทกุ ระดับเศรษฐกิจเขา้ ถงึ ได้ ส่วนสภาพ ถนนอยากใหเ้ รยี บขึน้ ทุกวันนล้ี ้อกระแทกจนล้อเหล่ยี มเลย กระแทกกบั ฝาทอ่ และความไมเ่ รียบของถนน อยากใหพ้ ฒั นาถนน ให้มีความเป็นไปได้ในการใช้งาน มีท่ีจอดให้คนได้จอดแล้วแน่ใจว่าไม่หาย อย่างท่ีท�ำงานตอนน้ีเซ็นทรัลกรุ๊ปมีท่ีจอดจักรยาน ภายในอาคารให้ทุกท่ี มีโซนนึงไว้ให้จักรยานล็อก ถ้าทุกองค์กรสามารถเอื้ออำ� นวยให้มีท่ีจอด มีห้องอาบน�้ำ ส่วนแต่งตัวให้กับ คนท่ัวไปสามารถเขา้ มาใชห้ ้องอาบน�้ำ อาจจะเสยี ค่าบริการถูกๆ คนทุกคนทขี่ ีจ่ กั รยานเขากอ็ ยากมาใชบ้ ริการ อปุ กรณ์จักรยานก็อยากให้ถูก พวกไฟตา่ งๆ อยา่ งเราเคยซ้ือของถกู ทีไรไฟจะดบั ภายใน 7-8 วัน แตพ่ อซอ้ื ของแพงกจ็ ะอย่ไู ด้ นาน ซงึ่ ไมใ่ ชท่ กุ คนจะซอื้ ได้ ราคากเ็ ปน็ พนั เหมอื นกนั ไฟหนา้ ทส่ี อ่ งไปไกลๆ ซงึ่ ทำ� ใหป้ ลอดภยั กบั จกั รยานมาก กลางวนั หรอื กลาง คนื กค็ วรจะเปดิ ทำ� ใหร้ ถเหน็ เรา อปุ กรณด์ ๆี ของจกั รยานยงั แพงอยู่ อยา่ งซอื้ ไฟหนา้ กบั ไฟหลงั เซต็ ดๆี กส็ องพนั แลว้ ถา้ รฐั สนบั สนนุ ใหต้ น้ ทุนการใช้จักรยานถกู ลง แล้วเรื่องถนนหนทางทำ� ให้ดกี ว่านไี้ ดก้ จ็ ะดีกับการจราจรท้ังหมด ไม่ใชแ่ คด่ ีกับจกั รยาน จกั รยานจึงเปน็ มากกวา่ ยานพาหนะเพอ่ื ใหถ้ งึ ทหี่ มาย แตไ่ ดเ้ ตมิ ความหมายใหมๆ่ ใหก้ บั เสน้ ทางชวี ติ ของคณุ ตาลอยทู่ กุ เมอื่ เชื่อวัน ในทุกครง้ั ท่ีเธอไดอ้ อกไปปน่ั จกั รยาน 19

คลินิกจักรยาน ตรวจสอบใหม้ ่ันใจ... ก่อนปน่ั ควรตรวจสอบสภาพจกั รยานเปน็ ประจ�ำ กอ่ นปน่ั ทกุ ครง้ั เพอ่ื ความปลอดภยั สงู สดุ น็อตตา่ งๆ และตวั ขนั อืน่ ๆ • ตรวจสอบใหแ้ นใ่ จวา่ ไมม่ อี ะไรหลวม ลองยกลอ้ หนา้ ขนึ้ จากพนื้ สองถงึ สาม นิ้วแล้วปล่อยใหเ้ ดง้ พน้ื ตอ้ งไมม่ สี ่วนใดทม่ี เี สยี ง หรือรสู้ ึกถงึ ความหลวม • ตรวจสอบด้วยการสัมผัสลูบผิวจักรยานทั้งคันว่ามีช้ินส่วนหรืออุปกรณ์ หลวมหรือไม่ หากมีขันให้แน่น หรือถ้าไม่แน่ใจว่าควรขันอย่างไรจึงจะ เหมาะ ใหช้ ่างทม่ี ีประสบการณ์ตรวจสอบใหก้ ็ได้ 20

คลินิกจักรยาน ยางและลอ้ ปัน่ จักรยานในเวลาฝนตกถนนชน้ื แฉะ • ตรวจเช็คลมยางว่าสูบลมเข้ายางอย่างเหมาะสม ช่วงน้ีฝนตกบ่อยๆ พื้นถนนช้ืนแฉะ โดยวางมือข้างหนึ่งบนอาน อีกมือวางที่แฮนด์และ ส่งผลไม่ดีกับการเกาะถนน การเบรก คอแฮนด์ แลว้ ลองกดนำ�้ หนกั ลงบนจกั รยาน ดกู ารเดง้ และการมองเห็น ท้ังส�ำหรับผู้ใช้จักรยาน ของยางเปรียบเทียบกับตอนที่ยางได้รับการเติมลม และยานพาหนะอื่นๆ ท่ีใช้ถนนร่วมด้วย อยา่ งเหมาะสม ท�ำ ใ ห ้ เ กิ ด ค ว า ม เ สี่ ย ง ใ น ก า ร เ กิ ด อุ บั ติ เ ห ตุ • ยางอยใู่ นสภาพดหี รอื ไม่ หมนุ ลอ้ ชา้ ๆ และมองหารอย มากกว่าช่วงเวลาอื่นๆ เพราะเวลาถนนลื่น ฉีกตามดอกยางและแก้มยาง ถา้ ยางมีความเสยี หาย พลังหยุดของเบรกทุกยานพาหนะจะลดลง ควรเปล่ียนยางกอ่ นขจี่ กั รยาน อย่างมาก และยางจะไม่เกาะถนนเท่าที่ควร • ล้อคดหรือไม่ หมุนแต่ละล้อตรวจสอบว่าเบรกสี ท�ำให้ควบคุมความเร็วได้ยากข้ึน เสียการ หรอื ไม่ และยางแกว่งหรือไม่ หากลอ้ แกว่งข้างแม้แต่ ควบคุมได้ง่ายขึ้น ดังนั้นเพ่ือให้แน่ใจว่าจะ นิดเดียว หรือล้อสีกับผ้าเบรกให้น�ำจักรยานไปท่ีร้าน สามารถชะลอความเร็วและหยุดได้อย่าง เพ่ือท�ำการตั้งล้อ ปลอดภัยควรปั่นด้วยความเร็วท่ีช้าลง • ขอบล้อสะอาดและไม่มีความเสียหาย ไม่มีร่องรอย และชะลอหรือหยุดใหบ้ ีบเบรกเร็วขน้ึ กวา่ เดิม ขอบล้อสึก ปั่นจกั รยานในยามค่ำ� คืน โซจ่ กั รยาน การปน่ั จกั รยานในเวลากลางคนื มอี นั ตราย • นำ� จาระบหี รอื นำ้� มนั มาหลอ่ ลนื่ โซจ่ กั รยานทกุ 2 เดอื น มากกว่าการปั่นจักรยานในเวลากลางวัน จึง • ตรวจสอบความตึงของโซ่ให้เหมาะสม โซ่ต้องตึง ต้องใส่ใจทั้งการขับข่ี และการเลือกอุปกรณ์ พอเหมาะ ไมห่ ย่อนเกนิ ไป เพราะถา้ โซ่หย่อนเวลาปัน่ เฉพาะเพอื่ ช่วยลดความเสี่ยง อาจท�ำให้เกิดโซห่ ลดุ ได้ • ทับทิมสะท้อนแสง ถูกออกแบบมาเพื่อรับ เบรก และสะทอ้ นแสงบนท้องถนน เพ่อื ให้พาหนะ • ตรวจสอบเบรก สายควบคมุ ทกุ เสน้ อยใู่ นตำ� แหนง่ และ อ่ืนๆ มองเห็นจักรยานที่ก�ำลังเคลื่อนที่ มกี ารดึงใหห้ ยุดไดอ้ ย่างปลอดภยั ตรวจสอบให้แน่ใจว่าจักรยานมีทับทิมที่ได้ • ควรทดสอบเบรกกอ่ นปน่ั ทุกครงั้ เพราะการเกบ็ นานๆ รับการติดตั้งไว้อย่างถูกต�ำแหน่ง สะอาด อาจทำ� ใหแ้ ปน้ เบรกแขง็ ลองบบี มอื เบรกแลว้ สงั เกตวา่ ตรง ไม่หัก ติดต้ังไว้อย่างแข็งแรง และ เบรกเร่ิมท�ำงานภายในระยะการบีบมือเบรกหนึ่งนิ้ว อยา่ ถอดทบั ทมิ ออกจากจกั รยานเดด็ ขาด เวลาบีบก้านเบรกต้องไม่สัมผัสแฮนด์ ถ้าต้องบีบจน • ซ้ือและตดิ ต้ังไฟหน้าและท้าย ก้านเบรกสัมผัสกับแฮนด์แสดงว่าเบรกอยู่ในสภาพ • สวมใส่เสื้อผ้าและอุปกรณ์สีสว่างและ ใชง้ านไมค่ อ่ ยดี ควรปรบั เบรกให้อยใู่ นสภาพท่ีใช้งาน สะท้อนแสง เช่น เส้ือก๊ักสะท้อนแสง สาย ได้ดีกว่านี้ ไม่ควรใช้จักรยานจนกว่าเบรกจะได้รับ รัดขาและแขนสะทอ้ นแสง หรือแถบสะท้อน การปรับโดยชา่ งจักรยานมืออาชีพ แสงทีห่ มวกกันน็อก • ปนั่ อยา่ งชา้ ๆ กวา่ ทปี่ ่ันในเวลากลางวัน • พยายามใชเ้ ส้นทางท่ีคนุ้ เคย 21

I bike I Walk News สขุ หลากวัย (ปน่ั ) ไปดว้ ยกนั โครงการภายใตค้ วามรว่ มมอื ระหวา่ งกองทนุ ประชากรแหง่ สหประชาชาติ (UNFPA) เทศบาลเมืองพะเยา ส�ำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้าง เสริมสุขภาพ (สสส.) และมูลนิธิสถาบันการเดินและการจักรยานไทย ไดอ้ อกแบบกระบวนการและจดั กจิ กรรมเพอื่ สง่ เสรมิ และสรา้ งความสมั พนั ธ์ ระหว่างเยาวชน คนท�ำงาน และผู้สูงวัย ในชุมชนแม่ต�๋ำ เทศบาลเมือง พะเยา กิจกรรมครัง้ แรกจัดข้นึ เม่ือ 13 กนั ยายน 2563 “เล่าเรอื่ งอุ้ยหลาน ผา่ น ภาพถ่าย ให้ทะลุจอ” เช่ือมโยงคนสองวัย โดยใช้มือถือเป็นส่ือกลางสร้าง ความรู้สึกที่ดีต่อกันระหว่างอุ้ย-ละอ่อน ถ่ายรูปที่ต้องมีองค์ประกอบของ จกั รยานคนสองวยั ในภาพ และกจิ กรรมครง้ั ทสี่ องจดั ขนึ้ เมอ่ื 17 ตลุ าคม 2563 “อยุ้ เลา่ ละออ่ นสรา้ งสรรค์ ของดตี ราแมต่ ำ๋� ” ชมุ ชนแมต่ ำ๋� มผี ลติ ภณั ฑท์ อ้ ง ถน่ิ ทขี่ น้ึ ชอ่ื หลากหลาย เทศบาลเมอื งพะเยาตอ้ งการสง่ เสรมิ ใหผ้ ลติ ภณั ฑข์ อง กลุ่มวิสาหกิจชุมชนเป็นท่ีรู้จัก โดยจัดกิจกรรมให้คนหลากวัยได้มาเรียนรู้ ทกั ษะสรา้ งเรอื่ งเลา่ ทม่ี าของผลติ ภณั ฑ์ การจดั การบรรจภุ ณั ฑ์ ความปลอดภยั ของผลิตภัณฑ์ รวมถึงช่องทางการขายที่ตรงกลุ่มเป้าหมาย โดยได้รับเกียรติ จากคณุ ธญั ยณ์ ภคั ช์ ศริ ปิ ระภาเจรญิ คนรนุ่ ใหมเ่ จา้ ของชาไทยแบรนด์ Karun มาแบ่งปนั ประสบการณ์ และเปดิ เวทีให้กลุ่มผู้เข้ารว่ มทกุ วยั ได้เรยี นรพู้ ฒั นา ทักษะการพฒั นาผลติ ภัณฑ์ชุมชนร่วมกนั 22

Live Bike and Walk the Series เสวนาเดนิ และจกั รยาน ไม่ใช่เพยี งทางเลอื ก... แต่เป็นทางรอด ส�ำนกั งานกองทนุ สนบั สนนุ การสรา้ งเสรมิ สขุ ภาพ (สสส.) และมลู นธิ สิ ถาบนั การเดนิ และการจกั รยานไทย (CWIT) จดั กจิ กรรมพเิ ศษวงเสวนาและแลกเปลย่ี น (เมอื่ ) ถงึ เวลาเดนิ และจกั รยาน ไม่ใชเ่ พยี งทางเลอื ก...แตเ่ ปน็ ทางรอด (Bike and Walk the Series: Bike-Walk is not just a choice, but a viable solution.) เพอื่ สง่ เสรมิ การเดนิ และการใชจ้ กั รยานในชวี ติ ประจ�ำวนั ในสงั คมไทย และเผยแพร่ ข้อมูลความรู้ ประโยชน์ของการเดินและการใช้จักรยานท่ีเชื่อมโยงกับมิติต่างๆ ภายใตช้ อื่ รายการพเิ ศษ Bike and Walk the Series ออกอากาศผา่ นระบบ Live Stream เฟสบคุ๊ เพจ “เดนิ ไป ปน่ั ไป Thailand Walking and Cycling Institute” ประกอบดว้ ย ตอนท่ี 1 : นวัตกรรม ปนั่ เมือง (Bicycle and Innovation), ตอนท่ี 2 : จกั รยาน สรา้ งเงนิ ได้ (Bicycle and Local Economy), ตอน ท่ี 3 : คุณหมอ….ชวนปั่น (Bicycle and Health) ตอนท่ี 4 : คุณปั่น….โลกเปลี่ยน (Bicycle and Environment) และ ตอนที่ 5 : เมืองที่พัฒนา(แล้ว) ...เมืองจักรยาน (Bicycle and Urban Development) โดยวงเสวนาผา่ นระบบ Live Stream สอดคลอ้ ง ตอ่ สถานการณโ์ ลกทเี่ ขา้ สโู่ หมด New Normal ซง่ึ ประชาชนทว่ั ไปสามารถเขา้ ถงึ รายการ ไดง้ า่ ยผา่ นชอ่ งทางการสอ่ื สารออนไลน์ และสามารถรบั รคู้ วามสำ� คญั ของการเดนิ และ การใช้จักรยานใน 5 มิติ อาทิ มิติด้านนวัตกรรม มิติด้านเศรษฐกิจท้องถ่ิน มิติด้าน สขุ ภาพ มติ ดิ า้ นสง่ิ แวดลอ้ ม และมติ ดิ า้ นการพฒั นาเมอื ง ซง่ึ ในระยะเวลาระหวา่ งเดอื น สิงหาคม - กันยายน 2563 ที่รายการออกอากาศมผี ู้เข้าถึงมากกวา่ 33,600 บัญชผี ้ใู ช้ งานเฟสบคุ๊ และพบวา่ มผี ใู้ ชง้ านเฟสบคุ๊ รายใหมค่ น้ หาขอ้ มลู เพมิ่ เตมิ ทเ่ี กยี่ วขอ้ งกบั การ เดนิ และการใชจ้ กั รยานในประเดน็ สขุ ภาพ 23