Plant Factory ในจีีนเติิบโตมาก มีีพื้้� นที่�่ปลููกโดยรวมหลายแสน Plant Factory เป็็นการปลููกพืืชในสภาพควบคุุมสิ่่�งแวดล้้อม ตารางเมตร ทั้้�งๆ ที่�่เพิ่่�งเปิิดวััฒนธรรมการเกษตรแบบไร้้ดิินได้้ไม่่นาน แบ่่งระดัับได้้ว่่า ประเทศไทยเองก็็อยู่่�ในแนวโน้ม้ เช่น่ เดีียวกัันนี้้� การเกษตรแบบดั้้�งเดิิมนั้้�น ไม่่ตอบโจทย์์ไลฟ์์สไตล์์เกษตรกรรุ่�นใหม่่ และคุุณภาพของผลผลิิต 1. ใชแ้ สงธรรมชาติ ปกติบางคนเรยี กว่า การปลกู พืชแนวต้ัง จะไม่่ได้้ (Vertical Farm) โดยใชเ้ ทคโนโลยีควบคมุ Plant Factory ในญี่�่ปุ่่�น มีีการพััฒนามา 30 ปีี ก็็ยัังมีีข้้อผิิดพลาด 2. ใชแ้ สงธรรมชาติสว่ นหน่ึงและใชแ้ สงเทียมเสรมิ สว่ นหน่ึง ต้้องปรัับปรุุง ครึ่่�งหนึ่่�งล้้มหายตายจากไป อีีกครึ่่�งหนึ่่�งอยู่่�ได้้ ในจำำ�นวนนี้้� (Solar Plant) มีีเพีียง 30% ที่�่อยู่่�ได้้และขยายพื้้� นที่�่ปลููก แต่่อีีก 20% ยัังล้้มลุุก คลุุกคลานอยู่่� เทคโนโลยีีที่�่ใช้้ในการทำำ�เกษตรด้้วยโรงปลููกพืืชระบบปิิด 3. ใช้แสงเทียม 100% เป็นระบบปิด 100% หากถามว่าจะเลือก (Plant Factory) ยังั ไม่น่ ิ่่ง� อาทิิ เทคโนโลยีีแสง ซึ่�ง่ เป็น็ หนึ่่�งในเทคโนโลยีี การปลูกู ในระบบควบคุมุ สภาพแวดล้้อมในระดัับไหน ขึ้้�นกัับโจทย์์ หลัักสำ�ำ คััญสำ�ำ หรับั การเกษตรด้้วยโรงปลูกู พืืชระบบปิดิ (Plant Factory) ของเกษตรกรว่่าจะปลูกู พืืชเพื่�อ่ ไปผลิิตอะไรในแบบปิดิ 100% และประเทศไทยอยู่่�ในช่่วงเริ่่�มต้้น ต้้นทุนุ สูงู สุดุ Plant Factory ปลููกพืืชสมุุนไพร ในญี่�่ปุ่่�นใช้้ Plant Factory ปลููกผัักสลััด ตกกิิโลกรััมละ 400 บาท ปััจจุุบััน ศููนย์์เกษตรกรรมบางไทร ทำำ�การปลููกพืืชด้้วยระบบโรงปลููก ใช้้เวลาปลููก 30 วััน ค่่าแรง ค่่าไฟ ค่่าดำำ�เนิินการ เป็็นต้้น ประเทศไทย ผลิิตผัักทั่่�วไปจาก Plant Factory ได้้กิิโลกรััมละ 150 บาท ตอนนั้้�นจะ แบบปิดิ เพื่�อ่ ปลูกู กััญชา และยังั ปลูกู พืืชสมุนุ ไพร (ฟ้า้ ทลายโจร/ขมิ้้น� ชันั ) ทำำ�ให้้เกิิดอุุตสาหกรรม Plant Factory ที่�่ยิ่่�งใหญ่ม่ าก แต่่ตอนนี้้�ของไทย และปลูกู ใบบัวั บก อีีกด้้วย ข้้ามจุุดนั้้�นมาเนื่�่องจากนโยบายปลููกกััญชาทางการแพทย์์ หากไทยผลิิต กัญั ชา 4 เดืือน ขายได้ก้ ิโิ ลกรัมั ละ 10,000 บาท ไทยกำำ�ลังั เอา Plant Factory ศูนู ย์เ์ กษตรกรรมบางไทรทำำ�โรงปลูกู ให้้ สวทช. ในโครงการที่�่ทำำ�ร่ว่ มกันั มาใช้้ปลููกกััญชา จะทำำ�ให้้องค์์ความรู้้�การใช้้ระบบปิิดในการปลููกพืืชมีี กัับกระทรวงสาธารณสุุข โดยมีีโจทย์์ว่่า ต้้องการสารสกััดเคอร์์คิิวมิิน การพััฒนา เป็น็ การเริ่่ม� ต้้นที่�่ดีี เพราะในฐานะผู้้�ประกอบการจะสามารถ (Curcumin) ที่�่มาจากขมิ้้�นชััน แม้้ในไทยจะมีีการปลููกขมิ้้�นชัันทั่่�วไป อยู่่�ได้้ แต่่ตััวเลขการนำ�ำ เข้า้ สารสกััดเคอร์ค์ ิิวมินิ (Curcumin) พบว่่าประเทศไทย นำ�ำ เข้า้ ปีลี ะหลายร้อ้ ยล้้านบาท ปรากฏว่า่ การปลูกู ในระบบหัวั ไร่ป่ ลายนา พืืชที่�่เหมาะกัับการปลูกู ในโรงเรืือนระบบปิดิ คืือ พืืชต้้องอายุุสั้้�น อาทิิ ไม่่สามารถที่�่จะควบคุุมคุุณภาพ และสััดส่่วนของสารสกััดเคอร์์คิิวมิิน ผัักบุ้้�ง 15 วัันเก็็บผลผลิิต ผัักโขม 18 วัันเก็็บผลผลิิตได้้ สมมติิเกษตรกร (Curcumin) ในขมิ้้น� ชันั ที่�่ต้้องการได้้ ลงทุนุ โรงปลูกู ผักั บุ้้�งเพื่�อ่ ส่ง่ MK ใน 1 ปีี ทำำ�ได้้ 24 รอบปลูกู มีีแปลงปลูกู 15 แปลง จะมีีของส่ง่ ทุกุ วััน หากแปลงหนึ่่�ง 100 กิิโลกรัมั เท่่ากัับมีีผักั บุ้้�ง สวทช. มีีนโยบายจะใช้้เทคโนโลยีีเพื่�่อผลิิตพืืชชั้้�นสููงเพื่�่อขัับเคลื่�่อน ส่ง่ ทุกุ วััน วัันละ 100 กิิโลกรัมั ก็็สามารถคำำ�นวณได้้ ควบคุมุ คุณุ ภาพและ เศรษฐกิิจของประเทศเข้้าสู่่�ระดัับชุุมชน นครพนมถููกคััดเลืือกมาเป็็น ผลผลิิตได้้ ต้้นแบบ เพราะที่�่โรงพยาบาลเรณููนคร จัังหวััดนครพนม มีีการทำำ�กลุ่่�ม ยาสมุนุ ไพร ทาง สวทช. จึึงเลืือกที่�่จะทำำ�ระบบ Plant Factory ลงชุุมชน เกษตรกรสามารถนำำ�ระบบโรงปลููกระบบปิิดมาใช้้ปลููกพืืชที่�่มีีมููลค่่า ที่�่นครพนม เพราะที่�่นั่่�นมีีตลาด เพื่�่อให้้ชุุมชนที่�่นั่่�นได้้เรีียนรู้้�การทำำ� ทางเศรษฐกิิจที่�่ค่่อนข้า้ งสูงู เป็น็ พืืชที่�่มีีรอบการผลิิตสั้้�น ทดแทนการปลูกู การเกษตรด้้วยโรงปลูกู แบบปิดิ เพื่�อ่ ให้ม้ าซึ่�ง่ สารสกััดจากพืืชที่�่มีีคุณุ ภาพ พืืชผัักเพื่�่อการบริิโภค ที่�่บางชนิิดปลููกได้้บางฤดูู กัับใช้้เพื่�่อปลููกพืืชเพื่�่อ เพื่�่อการแพทย์์ด้้วยสมุุนไพร ตอนนี้้�ที่�่นครพนมโฟกััสที่�่ฟ้้าทลายโจร สารสกััดจากพืืช เพื่�่อตอบโจทย์์อุุตสาหกรรมยา เวชสำ�ำ อาง ซึ่�่งประการ ขมิ้้น� ชันั และใบบัวั บก หลัังเป็น็ การใช้้ Biotechnology เหมาะกัับการทำำ�การเกษตรในไทย และ สอดคล้้องกัับนโยบายของรััฐบาล ในการใช้้ Biotechnology เข้้ามา ที่่�นครพนมเป็็นโรงปลููกแบบปิิด หรืือ Plant Factory โรงแรก ขับั เคลื่�่อนเศรษฐกิิจ หรืือที่�่เรีียกว่่า Bio-base technology จากเวชสำ�ำ อาง ของไทย ขนาดปลููก 230 ตารางเมตร เป็็นการเรีียนรู้้�ร่่วมกััน สู่่�ยา ซึ่�่งมููลค่่าทางเศรษฐกิิของพืืชสููง ระหว่่างเอกชน ภาครััฐและชุุมชน สิ่่�งที่่�ปรากฎถืือเป็็นการเริ่�มต้้น ที่่�เป็็นประโยชน์์มากสำำ�หรัับประเทศ จากทฤษฎีี การทดลอง Smart Farm ไม่่ใช่่แค่่การนำ�ำ เทคโนโลยีีเข้้ามาปลููกพืืชผัักเพื่�่อการ สู่่�การปลููกจริิง ทำำ�ให้้พบปััญหา ทำำ�ให้้เกิิดการสร้้างองค์์ความรู้�ใน บริิโภคเท่่านั้้�น แต่่สามารถนำ�ำ มาปลููกพืืชเพื่�่อตอบโจทย์์อุุตสาหกรรมอื่�่น การทำำ�การเกษตรแบบใหม่่นี้้�เยอะมาก ที่�่มีีมููลค่่าสููง ได้้แก่่ เวชสำ�ำ อางและยา และเป็็นทิิศทางของประเทศไทย ที่�่เดิินมาถูกู ทาง โรงปลููกที่�่นครพนม เป็็นจุุดเริ่่�มต้้นที่�่ทำำ�ให้้ศููนย์์เกษตรกรรมบางไทร หันั มาเอาจริงิ เอาจัังและเดิินหน้า้ ในการพัฒั นาระบบโรงปลูกู แบบปิดิ ให้้ ก้้าวหน้า้ ขึ้้�น ปััจจุุบััน ศููนย์์เกษตรกรรมบางไทรทำำ� Solar Plant ให้้กัับ สวทช. อยู่่� ที่�่อุุทยานวิิทยาศาสตร์์ เป็็นการผสมผสานการใช้้แสงธรรมชาติิและ แสงเทีียม Smart Farming การเกษตรอััจฉริิยะ | 49
ริิมปิิงออร์แ์ กนิคิ ฟาร์์ม บริษิ ััท ริมิ ปิงิ ออร์์แกนิคิ ฟาร์ม์ จำำ�กัดั คือื ฟาร์ม์ เกษตรอินิ ทรีีย์์ 100% บนพื้้�นที่่� 100 ไร่่ ในเชีียงใหม่่ที่่�สร้้างผลผลิิตพืืชผัักปลอดสารเคมีี ให้้ผู้้�บริโิ ภคได้ท้ านปีลี ะ 100 ตันั ริิมปิิงออร์์แกนิิคฟาร์์ม เอกราช เครื่�อ่ งพนัดั ผู้้�จััดการทั่่�วไป บริษิ ััท ริมิ ปิงิ ออร์แ์ กนิคิ ฟาร์ม์ จำำ�กััด กล่่าวว่่า ผลิิตภััณฑ์์หลัักของฟาร์ม์ คืือ Smart Farm ที่่�ใช้้ Bio-Control ผักั สลััดแฟนซีี ประมาณ 7-8 ชนิดิ ผักั สลััดเกืือบครึ่่�งหนึ่่�งของผลผลิิตทั้้�งหมด และมีีผักั ไทย อาทิิ ผักั บุ้้�ง ผักั โขม เพื่่�อผลผลิิตออร์์แกนิิคแท้้ 100% มะเขืือเทศ และข้า้ วโพด เป็น็ ต้้น ซึ่�ง่ ศัตั รููพืืชของผักั สลััด คืือ หนอนกระทู้้�ผักั ส่ว่ นศัตั รููของข้า้ วโพด คืือ หนอน กระทู้้�ฝ้า้ ย ซึ่�ง่ สารชีีวภััณฑ์์ NPV เข้า้ จััดการได้้โดยตรง ริิมปิิงออร์์แกนิิคฟาร์์ม เป็็นฟาร์์มอิินทรีีย์์ทั้้�งหมด ฟาร์์มใช้้ชีีวภััณฑ์์ NPV มาใช้้กำำ�จััดศััตรููพืืช ใช้้แล้้วได้้ผล เราซื้้�อ NPV มาเป็็นสิินค้้าพร้้อมใช้้ ด้้วยพื้้�นที่�่ประมาณ 100 ไร่่ วิิธีีการที่�่ใช้้เป็็น preventive เราพยายามที่�่จะ ใช้้เป็็นประจำำ�ตามตาราง คืือ ประมาณสััปดาห์์ละ 2 ครั้้�งสำ�ำ หรัับหน้้าปกติิ ถ้้าเป็็นหน้้าร้้อนหน้้าแล้้งต้้องเพิ่่�ม เป็น็ 3-4 รอบ เพราะหน้า้ ร้อ้ นหน้า้ แล้้ง UV แรง อากาศแแห้ง้ เราใช้้ NPV โดยรวมๆ น่า่ จะประมาณ 100 ลิิตร ต่่อปีีส่่วนใหญ่่เป็็น NPV หนอนกระทู้้�ผััก และหนอนเจาะสมอฝ้้าย เพราะหนอนกระทู้้�หอมในพื้้�นที่�่ฟาร์์ม ไม่ร่ ะบาดเท่่าใดนักั จากประสบการณ์ส์ ารชีีวภััณฑ์์ NPV มามากกว่่า 10 ปีี เรารู้้�ว่่า NPV มีีประสิทิ ธิภิ าพสูงู มาก ในการจััดการหนอนซึ่�่งเป็็นศััตรููของพืืชผััก และที่�่สำ�ำ คััญสารชีีวภััณฑ์์ดีีต่่อคนใช้้ ต่่อผลิิตภััณฑ์์การเกษตร และต่่อสิ่่�งแวดล้้อมต่่างๆ และต่่อผู้้�บริิโภค เราอยากให้้คนได้้กิินอาหารที่�่ปลอดภััย 50 | Smart Farming การเกษตรอััจฉริิยะ
ผลผลิิตทั้้�งหมดขายในประเทศ ซึ่�่งในไทยยัังมีีความต้้องการกว่่านี้้�อีีก 3-4 เท่่า ตลาดใหญ่่อยู่่�ที่�่กรุุงเทพฯ และที่�่เชีียงใหม่่ ในเรื่�่อง logistic ก็็มีีเทคโนโลยีี data locker ห้้องเย็็นของรถขนส่่งผัักมาที่�่กรุุงเทพฯ และที่�่เชีียงใหม่่ซึ่�่งบริิษััทวางแผนจะขยายความสามารถในการผลิิตผััก และขยายพื้้�นที่�่การเพาะปลููกอีีกประมาณ 100 ไร่่ ซึ่�่งต้้องดููเรื่�่องต้้นทุุน เพราะการทำำ�เกษตรอิินทรีีย์ม์ ีีต้้นทุนุ สูงู เราใช้้สารชีีวภััณฑ์์อย่่างต่่อเนื่่�องมาตลอด อยากให้้เกษตรกรทุุกคน ได้้ใช้้แม้้ว่่าเขาจะไม่่ได้้ทำำ�เกษตรอิินทรีีย์์ 100% ก็็ตาม สารเคมีีบางตััว ลิิตรละ 6,000-7,000 บาท แต่่สาร NPV ลิิตรละ 2,000 กว่่าบาท ไม่่ได้้แพงกว่่า ที่่�สำำ�คััญ NPV ปลอดภััยกัับทุุกอย่่าง โดยภาพรวม ด้้วยพื้้�นที่�่ 100 ไร่่ ถ้้าไม่่ทำำ�เกษตรอิินทรีีย์์ต้้นทุุนจะลง ได้้อีีก 30-40% เกษตรอิินทรีีย์์จะมีีปััญหาตอนหน้้าฝน พืืชส่่วนใหญ่่ จะมีีผลผลิิตลดลงช่่วงหน้้าฝน เพราะโรคเยอะ ยิ่่�งป็็นเกษตรอิินทรีีย์์ ผลผลิิตจะหายไปประมาณครึ่่�งหนึ่่�ง เพราะแสงไม่ม่ ีี ฝนตกและพื้้�นที่�่ผลิิต ที่�่มีีอยู่่�อย่่างปีี 2561 ฝนตกรวมกัันประมาณ 5-6 เดืือน หน้้าฝนก็็ครึ่่�งปีี ทำำ�ให้้สููญเสีียเยอะ พอคำำ�นวณกลัับมาเป็็นต้้นทุุนทำำ�ให้้มีีต้้นทุุนสููง ผัักอิินทรีีย์์ รููปทรงอาจจะไม่่สวยเหมืือนผัักทั่่�วไป อยากให้้ผู้้�บริิโภค เทคโนโลยีีเหล่า่ นี้้� ช่ว่ ยให้ส้ ามารถบริหิ ารการจััดการได้้มีีประสิิทธิิภาพ เข้้าใจ อยากให้้เกษตรกรหัันมาใช้้สารชีีวภััณฑ์์มาแก้้ปััญหาเรื่�อง ขึ้้�นประมาณ 30-40% หากเทีียบกัับเมื่�อ่ ก่่อน ผักั สลััดที่�่ปลูกู คนงานให้น้ ้ำ�ำ โรคแมลงมากขึ้้�น อาจจะค่่อยๆ ปรัับไป NPV ที่่�ผมใช้้เป็็นปััจจััย ไม่่ทััน จะทำำ�ให้้ผัักสลััดมีีรสชาติิขม ทำำ�ให้้สููญเสีียผลผลิิตไปคราวละ การผลิิตที่่�ใช้้มามากกว่่า 10 ปีี ไม่่ได้้ทำำ�ให้้ผิิดหวัังในการจััดการปัญั หา 100-200 กิิโลกรัมั เพราะไม่ส่ ามารถทำำ�การเก็็บผลผลิิตได้้ ตั้้�งแต่่มีีระบบ เรื่ �องหนอน การบริหิ ารจัดั การน้ำ�ำ ฟาร์ม์ ก็ไ็ ม่ม่ ีีปัญั หาเรื่�อ่ งนี้้อ� ีีกเลย ทั้้�ง 100 ไร่่ มีีคนงาน ทั้้�งหมด 20 คน นอกจากการทำำ�เกษตรอิินทรีีย์์แล้้ว ริิมปิิง ออร์์แกนิิคฟาร์์ม ยัังใช้้ ระบบเทคโนโลยีีเข้้ามาใช้้ โดยเฉพาะอย่่างยิ่่�ง ระบบการบริิหารจััดการ ฟาร์์มเริ่่�มเป็็นสมาร์์ทฟาร์์มมา 3 ปีีกว่่า ย่่างเข้้าปีีที่�่ 4 ฟาร์์มมีีแผน น้ำ�ำ ในฟาร์์มโดยใช้้ระบบคอมพิิวเตอร์์ควบคุุม หรืือที่�่เรีียกว่่า Smart อยากใช้้เซ็็นเซอร์์ตรวจจัับความชื้้�นในดิิน ดููเปอร์์เซ็็นต์์ความชื้้�นในดิิน Irrigation ลดจำำ�นวนคนงานลง จากเดิิมต้้องใช้้ 3 คน ดููแลการให้้น้ำ�ำ เพื่�่อประสิิทธิิภาพในการบริิหารจััดการน้ำ�ำ ดีีขึ้้�น เพราะปััจจุุบัันในพื้้�นที่�่ ทั้้�งหมด 100 ไร่่ ในขณะที่�่ประสิิทธิิภาพไม่่ได้้เท่่าระบบคอมพิิวเตอร์์ 100 ไร่่ มีีการฝัังเซ็็นเซอร์์ (Probe) ในดิิน ประมาณ 10 ไร่่ เป็็นตััวแทน ควบคุุม ซึ่�่งสามารถกำำ�หนดเวลาได้้เลยจะให้้เปิิดปิิดน้ำ�ำ ตอนกี่�่โมง การอ่่านค่่าในอนาคตหากมีี 5G ฟาร์์มอาจเพิ่่�มจำำ�นวนเซ็็นเซอร์์ให้้ เวลาจึึงค่่อนข้า้ งแม่น่ ยำ�ำ จากใช้ค้ น 3 คน เหลืือแค่่ 1 คน ฟาร์ม์ ใช้ร้ ะบบนี้้� ครอบคลุมุ พื้้�นที่�่ทั้้�ง 100 ไร่่ เพื่�อ่ ความแม่น่ ยำ�ำ มา 3 ปีแี ล้้ว ระบบ Smart Irrigation ที่�่เชื่�่อมต่่อระบบคอมพิิวเตอร์์ควบคุุมใน นอกจากนี้้� ยังั มีีการใช้เ้ ซ็น็ เซอร์ท์ ี่�่ดูผู ่า่ นมืือถืือ ช่ว่ ยแนะนำ�ำ ว่่าควรให้น้ ้ำ�ำ ออฟฟิิศ ลงทุุนประมาณ 2 ล้้านกว่่า เป็็นการลงทุุนครั้้�งเดีียว ไม่่รวมค่่า ตอนไหนอย่่างไร เพราะจะสามารถให้้อ่่านค่่าแสง ค่่า UV อุุณหภููมิิ อุุปกรณ์์อื่�่นๆ และค่่าดููแล ซึ่�่งลงทุุนมาประมาณ 3 ปีีแล้้ว ซึ่�่งคุ้้�มค่่ากัับที่�่ น้ำ�ำ อากาศ ดิิน ได้้เรีียลไทม์์ ซึ่�่งฝัังบางพื้้�นที่�่ในไร่่ยัังไม่่ได้้ฝัังเซ็็นเซอร์์ ลงทุนุ ไป ทั้้�ง 100 ไร่่ เพราะต้้องใช้้สััญญาณ wifi ส่่วนระบบการบริิหารจััดการน้ำำ� ครอบคลุุมพื้้�นที่�่ทั้้�ง 100 ไร่่ อย่า่ งไรก็็ดีี เทคโนโลยีีจะเข้า้ มามีีบทบาทในการเกษตรแน่น่ อน เพราะ จะช่ว่ ยให้ป้ ระสิทิ ธิภิ าพและศักั ยภาพการทำำ�เกษตรดีีขึ้้�น โดยเฉพาะเรื่�อ่ ง การให้้น้ำ�ำ ขึ้้�นกัับอายุุของพืืช ความต้้องการของพืืช สภาพอากาศ ความแม่น่ ยำ�ำ ในการทำำ�การเกษตร ซึ่�ง่ ปัจั จุุบันั ราคาของเทคโนโลยีีเหล่่านี้้� เป็็นต้้น เราสามารถควบคุุมได้้เฉพาะน้ำ�ำ เพราะเราทำำ�ฟาร์์มในพื้้�นที่�่เปิิด อยู่่�ในระดัับที่�่เกษตรกรทั่่�วไปจัับต้้องได้้มากขึ้้�น ส่่วนแสงสามารถควบคุุมได้้บ้้าง ด้้วยการทำำ�โรงเรืือนในบางส่่วน ส่ว่ นการดูกู ารคาดการณ์ส์ ภาพอากาศ เราก็ด็ ูผู ่า่ นแอปในมืือถืือ ใช้ร้ ่ว่ มกับั ในต่่างประเทศ มีีการฝัังเซ็็นเซอร์์ตรวจวััดอััตรากาารไหลของท่่อ การบริิหารจััดการการให้้น้ำ�ำ ในฟาร์์ม และการฉีีดพ่่นชีีวภััณฑ์์เพราะ ลำำ�เลีียงน้ำำ��ลำำ�เลีียงอาหารในต้้นพืืช มอนิิเตอร์์พืืชเป็็นโซนๆ ได้้เลย ถ้้าฝนจะตกจะต้้องเลื่�่อนโปรแกรมการฉีีดพ่่นสารชีีวภััณฑ์์ ถ้้าทำำ�โดย ทำำ�ให้้เข้้าใจพืืช แต่่สิ่่�งที่่�เราทำำ�ปััจจุุบััน เราสัังเกตอาหารพืืชแล้้วคิิด ไม่ด่ ูสู ภาพอากาศจะทำำ�ให้้สููญเสีียทั้้�งเวลาและชีีวภััณฑ์์ ต้้องมาทำำ�ใหม่่ ว่่าเราเข้้าใจ แต่่จริิงๆ แล้้วเรายัังไม่่เข้้าใจพืืช คำำ�ว่่า Smart จะมา ช่่วยในการประมวลผล ทำำ�ให้้แม่่นยำำ�และจััดการได้้ดีีขึ้้�น Smart Farming การเกษตรอััจฉริิยะ | 51
บ้า้ นสวนเมล่อ่ น บ้้านสวนเมล่่อนป็็นสวนผสมผสานมีีทั้้�งพืืชผัักสวนครััวและพืืชอื่่�นๆ อาทิิ ตะไคร้้ ใบกะเพรา ถั่่�วฝัักยาว มะเขืือเทศราชิินีีเหลืือง ข้้าวโพด หวานฮอกไกโด เห็ด็ ฯลฯ ปัจั จุบุ ันั บ้า้ นสวนเมล่อ่ น มีีทั้้ง� หมด 17 โรงเรืือน ปคุุณา บุุญก่่อเกื้้�อ หรืือ คุุณแก้้ว เจ้้าของสวน “บ้้านสวนเมล่่อน” กล่่าวว่่า บ้้านสวนเมล่่อน การบริหิ ารจัดั การพื้้�นที่ข�่ องบ้า้ นสวนเมล่อ่ น บน มีีการควบคุุมคุุณภาพของผลผลิิตโดยใช้้วิิธีีการปลููกในโรงเรืือนระบบปิิด ไม่่ใช้้สารเคมีีอัันตราย พื้้�นที่�่จำำ�นวน 4 ไร่่ มีีการจััดสรรพื้้�นที่�่ออกเป็็น ฉีีดพ่น่ ไม่ว่ ่า่ จะเป็น็ พืืชเพื่�อ่ การบริโิ ภค แม้ก้ ระทั่่�งวัชั พืืชที่เ�่ กิดิ ขึ้้น� ภายในสวน ภายในสวนมีีการจัดั การ 4 ส่ว่ น ( 30 : 30 : 30 : 10 ) ระบบน้ำ�ำ ทิ้้�งก่่อนที่�่จะปล่่อยน้ำ�ำ ออกสู่่�ธรรมชาติิ ควบคุุมคุุณภาพความหวาน โดยการตรวจสอบ ความหวานโดยใช้้เครื่�่องมืือทุุกครั้้�ง ก่่อนให้้ลููกค้้าได้้เข้้าตััดภายในสวน ส่่วนที่่� 1 เป็็นสวนเพื่�่อจััดไว้้รัับรองลููกค้้าที่�่เข้้าสวน ปัจั จัยั สำ�ำ คัญั ที่ท�่ ำำ�ให้บ้ ้า้ นสวนเมล่อ่ นประสบความสำ�ำ เร็จ็ ในการทำำ�การเกษตร คืือ การใช้เ้ ทคโนโลยีี จำำ�หน่่ายสิินค้้า อาหาร ห้้องอบรม จุุดพัักผ่่อน ในการจััดการผลิิตและการตลาด บ้้านสวนเมล่่อนได้้เข้้าร่่วมโครงการติิดตั้้�งเครื่�อ่ งมืือเทคโนโลยีี ตามความร่ว่ มมืือของกรมส่ง่ เสริมิ การเกษตร ดีีแทค และเนคเทค ส่่วนที่่� 2 เป็็นพืืชเศรษฐกิิจหลัักของสวน คืือเมล่่อน มีีการใช้้เทคโนโลยีี Internet of Things หรืือ IoT ปััญญาประดิิษฐ์์ หรืือ AI และบิ๊๊�กดาต้้า (Big Data) พัฒั นาฟาร์ม์ เพื่�อ่ ทำำ�ให้ส้ วนเมล่อ่ นเป็น็ ฟาร์ม์ อัจั ฉริยิ ะ (Smart Farm) เพิ่่ม� ประสิทิ ธิภิ าพ ส่ว่ นที่่� 3 ในการทำำ�ฟาร์ม์ ให้ม้ ีีความแม่น่ ยำ�ำ ในการทำำ�การเพาะปลูกู มากยิ่่ง� ขึ้้�น เพื่�อ่ ลดต้้นทุนุ และเพิ่่ม� ผลผลิิต เป็็นพื้้�นที่�่เศรษฐกิิจพอเพีียง ปลููกทุุกอย่่าง ส่่งผลให้้ผลผลิิตดีี มีีรายได้้เพิ่่�มมากขึ้้�น ที่�่ทานได้้ เลี้้�ยงเป็็ด ไก่่จิ้้�งหรีีด ปลาทั้้�งทานเอง และนำำ�มาปรุุงเป็็นอาหารเพื่�่อจำำ�หน่่าย โดยเครื่�่องมืือดัังกล่่าวสามารถบอกค่่าความชื้้�นอากาศ อุุณหภููมิิ ความเข้้มแสง และความชื้้�น ในส่่วนที่�่ 1 ของสวน ในดินิ ได้ผ้ ่า่ นโทรศัพั ท์ส์ มาร์ท์ โฟน จากการเปรีียบเทีียบผลผลิิตระหว่่างก่่อนและหลัังใช้้เทคโนโลยีี ดัังกล่่าว พบว่่า ลดการสููญเสีียผลผลิิต (เมล่่อน) จาก 26.6% เหลืือเพีียง 6.6% ต่่อโรงเรืือน ส่ว่ นที่่� 4 และเมล่่อนมีีน้ำำ�เพิ่่�มขึ้้�นจาก 352 กิิโลกรััม เป็็น 448 กิิโลกรััมต่่อโรงเรืือน เป็็นพื้้�นที่�่ปลููกบ้้านที่�่อยู่่�อาศััย ส่่วนด้้านการตลาดได้้เปิิดแฟนเพจเฟซบุ๊๊�ก “บ้้านสวนเมล่่อน ฉะเชิิงเทรา” เพื่�่ออััพเดทสิินค้้า เกษตรและกิิจกรรมต่่างๆ ให้้ลููกค้้าทราบ และให้้บริิการจััดส่่งสิินค้้าเกษตรทั่่�วไทยผ่่านเคอรี่�่ รวมถึึงให้้บริิการซื้้�อขายผ่่านการโอนเงิิน หรืือใช้้คิิวอาร์์โค้้ดภายในสวนได้้ สอดคล้้องกระแส สังั คมไร้เ้ งิินสด ปคุณุ า ได้้พัฒั นาสวนเมลอนเป็น็ แหล่่งท่่องเที่�่ยวเชิงิ เกษตร กระจายรายได้้สู่่�ชุุมชน มีีการจััดตั้้�ง สหกรณ์์พืืชผัักผลไม้้เกษตรปลอดภััยสููง จัังหวััดฉะเชิิงเทรา เพื่�่อเป็็นแหล่่งรวบรวม จััดจำำ�หน่่าย สิินค้้าเกษตรของเครืือข่่ายซึ่�่งเป็็นสิินค้้ามาตรฐาน GAP ทั้้�งหมด อาทิิ เมลอน ถั่่�วฝัักยาว คะน้้า เห็็ด มะพร้้าว มะม่่วง ผัักสลััด ข้้าวโพดฮอกไกโด มะเขืือเทศราชิินีี ข่่า ตะใคร้้ ใบมะกรููด พืืชผััก สวนครััว รวมถึึงผลิิตภััณฑ์์อื่�่นๆ ที่�่แปรรููปแล้้ว ไม่่ว่่าจะเป็็น น้ำ�ำ เมล่่อน น้ำ�ำ เมล่่อนปั่่� น สบู่่�เมล่่อน เป็็นต้้น โดยมีีตลาดหลัักคืือ การบิินไทย ปััจจุุบัันเมล่่อนในฟาร์์มเป็็นของว่่างแสนอร่่อยบน เครื่�อ่ งบินิ ซึ่�ง่ สร้า้ งความภาคภูมู ิใิ จเป็น็ อย่า่ งมาก 52 | Smart Farming การเกษตรอััจฉริิยะ
กลไกสนัับสนุุน ของ สวทช. • เขตนวตั กรรมระเบยี งเศรษฐกจิ พิเศษภาคตะวันออก • สถาบันการจดั การเทคโนโลยแี ละนวัตกรรมเกษตร • ธนาคารทรัพยากรชีวภาพแห่งชาติ • ศูนย์ชีววัสดปุ ระเทศไทย • ศูนย์นวัตกรรมอาหารและอาหารสตั ว์ • เมอื งนวัตกรรมอาหาร • โครงการบรหิ ารจดั การนวตั กรรมเพ่ือการพัฒนาอตุ สาหกรรมใหม่ • บรกิ าร สวทช. เพ่ือผู้ประกอบการธุรกิจเทคโนโลยี
เขตนวััตกรรม ผลักั ดันั ประเทศไทยขึ้้น� แท่น่ “ศูนู ย์ก์ ลาง นวัตั กรรมชั้้น� นำ�ำ ” แห่ง่ ใหม่ข่ อง ระเบียี งเศรษฐกิิจพิิเศษ เอเชีียตะวัันออกเฉีียงใต้้ที่่�มีีระบบนิิเวศนวััตกรรมสมบููรณ์์ ยกระดัับ ภาคตะวัันออก งานวิิจััยและการพััฒนานวััตกรรมระดัับประเทศ ควบคู่่�ไปกัับการ ยกระดับั คุุณภาพชีีวิติ ประชาชนอย่า่ งยั่่�งยืืน สวทช. ได้้รัับมอบหมายจากกระทรวงการอุุดมศึึกษา วิิทยาศาสตร์์ นอกจากนี้้� สวทช. มีีการเตรีียมความพร้อ้ มรองรับั การพัฒั นาอุตุ สาหกรรม วิิจััยและนวััตกรรม ให้้เป็็นเจ้้าภาพหลัักในการพััฒนา EECi ร่่วมกัับ เกษตรสมััยใหม่่ และอุุตสาหกรรมไบโอรีีไฟเนอรีี เพื่�่อส่่งเสริิมการใช้้ หน่่วยงานพัันธมิิตรในทุุกภาคส่่วน ให้้เป็็นศููนย์์กลางการทำำ�วิิจััยและ ประโยชน์์จากผลผลิิตจากภาคเกษตรกรรมและความหลากหลายทาง พััฒนา เพื่�่อที่�่จะได้้นำ�ำ ไปต่่อยอดไปสู่่�การใช้้งานจริิง ทั้้�งเชิิงพาณิิชย์์และ ชีีวภาพซึ่�่งจะมีี Biopolis เป็็นเมืืองนวััตกรรมหลัักในการขัับเคลื่�่อน เชิงิ สาธารณประโยชน์์ ที่�่ใ ห้้ ค ว า ม สำำ �คัั ญ ใ น ก า ร บูู ร ณ า ก า ร ต ล อ ดห่่ ว ง โ ซ่่ อุุ ปท า น แ ล ะ ทำำ � ง า น ร่่วมกัับหน่่วยงานพัันธมิิตรทั้้�งในประเทศและต่่างประเทศ เกษตรสมััยใหม่่และเทคโนโลยีีชีีวภาพเป็็น 1 ใน 6 ของอุุตสาหกรรม เป้้าหมายของ EECi พื้้�นที่�่กว่่า 3,455 ไร่่นี้้�ของวัังจัันทร์์วััลเลย์์ เป็็นที่�่ตั้้�ง การพััฒนาโรงงานต้้นแบบไบโอรีีไฟเนอรีี (Biorefinery) ระดัับขยาย ของสำ�ำ นัักงานใหญ่่ EECi โรงงานต้้นแบบและโรงเรืือนอััจฉริิยะของ ขนาดที่�่ใกล้้เคีียงกัับระดัับการผลิิตในระดัับอุุตสาหกรรม รองรัับวััตถุุดิิบ Biopolis (เมืืองนวััตกรรมชีีวภาพ) รวมถึึงโครงสร้้างพื้้�นฐานรองรัับ และการผลิิตผลิิตภััณฑ์์ที่�่หลากหลายได้้มาตรฐาน GMP และ Non GMP Aripolis (เมืืองนวััตกรรมระบบอััตโนมััติิ หุ่่�นยนต์์และอิิเล็็กทรอนิิกส์์ อััจฉริยิ ะ), Space Innopolis (เมืืองนวััตกรรมด้้านการบินิ และอวกาศ) การพััฒนาระบบ Plant Factory และโรงเรืือนปลููกพืืชที่�่ติิดตั้้�งระบบ High throughput Phenotyping เพื่�่อให้้บริิการการวิิจััยด้้านสรีีรวิิทยา สวทช. มีีความร่่วมมืือกัับหน่่วยงานพัันธมิิตร สร้้างความร่่วมมืือ ในเชิิงลึึกและการตอบสนองของพืืชต่่อสภาวะความเครีียดในสภาวะ ขัับเคลื่�่อนเขตนวััตกรรมระเบีียงเศรษฐกิิจพิิเศษภาคตะวัันออก EECi แวดล้้อมต่่างๆ ซึ่�่งเครืือข่่ายความร่่วมมืือในการวิิจััยเทคโนโลยีีสมััยใหม่่ เพื่�่อสร้้าง ความเข้ม้ แข็ง็ และความสามารถในการแข่ง่ ขันั ให้ก้ ัับประเทศอย่า่ งยั่่�งยืืน มีีการจััดตั้้�งระบบต้้นแบบทั้้�ง Plant Factory และ High throughput พร้้อมทั้้�งพััฒนาประเทศให้้มีีศัักยภาพของภููมิิภาคนี้้� Phenotyping ไว้้ที่�่อุุทยานวิิทยาศาสตร์ป์ ระเทศไทยก่่อนเพื่�อ่ เร่ง่ พัฒั นา องค์์ความรู้�และเสริิมสร้้างทัักษะที่�่จำำ�เป็็นก่่อนขยายผลไปสู่่�ที่�่ EECi พื้้� นที่�่ EECi เป็็นส่่วนสำ�ำ คััญในการพััฒนาและได้้รัับการสนัับสนุุน ในอนาคต จากพัันธมิิตรและร่่วมมืือกัันในการพััฒนาและใช้้ประโยชน์์ของพื้้� นที่�่ EECi บริเิ วณวัังจัันทร์ว์ ััลเลย์์ โดยได้้รับั ความร่ว่ มมืือจากหลายหน่ว่ ยงาน 54 | Smart Farming การเกษตรอััจฉริิยะ
สถาบันั การจัดั การเทคโนโลยีี AGRITEC เป็็นหน่่วยงานภายใต้้ สวทช. กระทรวงการอุุดมศึึกษา และนวััตกรรมเกษตร วิิทยาศาสตร์์ วิิจััยและนวััตกรรม ดำำ�เนิินงานให้้บริิการเทคโนโลยีี และนวััตกรรมเกษตรแบบครบวงจร (One Stop Service) ภายใต้้ การทำำ�งานร่่วมกัับหน่่วยงานพัันธมิิตรทั้้�งภาครััฐและเอกชน เพื่่�อให้้ เกิิดการปฏิิรููปภาคเกษตรด้้วยเทคโนโลยีีและพััฒนาความเข้้มแข็็ง ของชุมุ ชน ลดความเหลื่่�อมล้ำำ�� เชื่่�อมโยงสู่่�เศรษฐกิิจชีีวภาพ โดยนำ�ำ ผลงานวิิจััยจาก สวทช. และพัันธมิิตรสู่่�การใช้้งานจริิงในพื้้�นที่�่ ผ่า่ นการถ่่ายทอดเทคโนโลยีีสู่่�ชุุมชนอย่า่ งทั่่�วถึึง พร้อ้ มทั้้�งพัฒั นบุุคลากร ด้้านการเกษตรและชุุมชนให้้ก้้าวทัันเทคโนโลยีี ตลอดจนเป็็นแหล่่ง ความรู้�ที่�่เข้้าถึึงได้้ง่่าย และตอบโจทย์์ความต้้องการของเกษตรกร และ ชุุมชนโดยมีีการถ่่ายทอดเทคโนโลยีีและนวััตกรรมเกษตร ให้้เกษตรกร นำ�ำ ไปใช้ไ้ ด้้อย่า่ งทั่่�วถึึง เพื่�อ่ เพิ่่ม� ประสิทิ ธิภิ าพการผลิิต สร้า้ งมูลู ค่่า/รายได้้ นำ�ำ ไปสู่่�คุุณภาพชีีวิิตที่�่ดีีขึ้้�นของเกษตรกรและชุุมชน โดยใช้้เทคโนโลยีี เป็็นตััวขัับเคลื่�่อน และมีีการสร้้างและพััฒนาสมรรถนะความสามารถ และกระบวนการเรีียนรู้�ของทั้้�งเกษตรกรและชุุมชน นอกจากนี้้�ยัังสร้้าง และเชื่�อ่ มโยงเครืือข่า่ ยความร่ว่ มมืือจากภาคการผลิิตสู่่�ภาคการตลาด มีีการให้บ้ ริกิ ารความรู้�และข้อ้ มูลู เทคโนโลยีี และนวัตั กรรมด้า้ นการเกษตร วิินิิจฉััยปััญหา ให้้คำำ�ปรึึกษา และเสาะหาเทคโนโลยีีที่�่เหมาะสม จััดฝึึก อบรมและถ่่ายทอดเทคโนโลยีีที่�่เหมาะสม ส่ง่ เสริมิ การเรีียนรู้� เพื่�อ่ เตรีียม ความพร้้อมสำ�ำ หรัับการนำ�ำ เทคโนโลยีีไปใช้้ประโยชน์์หรืือต่่อยอด สร้้าง และพััฒนาบุุคลากรที่�่มีีทัักษะตลอดห่่วงโซ่่การผลิิต เพื่�่อสร้้างเกษตรกร รุ่�นใหม่่ และผู้้�ประกอบการด้้านการเกษตร สร้้างและเชื่�่อมโยงเครืือข่่าย ความร่ว่ มมืือระหว่่างเกษตรกร/ชุุมชน ภาครัฐั และภาคเอกชน Smart Farming การเกษตรอััจฉริิยะ | 55
ธนาคารทรัพั ยากรชีวี ภาพ ประเทศไทยอยู่่�ในแหล่่งที่่�มีีความหลากหลายทางชีีวภาพมากเป็็น แห่่งชาติิ อัันดัับ 8 ของโลก เพราะมีีอุุณหภููมิิและความชื้้�นที่่�พอเหมาะกัับ การเจริิญเติิบโตของจุุลิินทรีีย์์ ไวรััส เชื้้�อรา เซลล์์ และเมล็็ดพัันธุ์์� ต่่างๆ ที่่�สามารถนำ�ำ ไปใช้้ประโยชน์์ได้้หลากหลายรููปแบบ ทั้้�งอาหาร สมุุนไพร เครื่�องสำำ�อาง ยารัักษาโรค ฯลฯ แต่่ที่่�ผ่่านมายัังมีีการนำ�ำ ทรัพั ยากรเหล่่านี้้�มาใช้ใ้ ห้เ้ กิิดประโยชน์์ได้้น้้อย สาเหตุุส่่วนหนึ่่�งมาจาก การขาดระบบบริิหารจััดการข้้อมููลความหลากหลายทางชีีวภาพ ที่่�เชื่่�อมโยงอย่า่ งเป็น็ ระบบ ภายใต้้โครงการ Big Rock ที่�่เน้น้ การนำ�ำ วิิทยาศาสตร์แ์ ละเทคโนโลยีี ดร. ศิิษเฎศ ทองสิมิ า มาสร้้างความเข้้มแข็็งทางเศรษฐกิิจของประเทศ ในส่่วนที่�่เรีียกว่่า “วิิทย์์เสริิมแกร่่ง” สวทช. จึึงเสนอให้้มีีการจััดตั้้�ง “ธนาคารทรััพยากร ผู้้�อำำ�นวยการ ชีีวภาพแห่ง่ ชาติิ” หรืือ National Biobank of Thailand (NBT) เพื่�อ่ เป็น็ ธนาคารทรััพยากร โครงสร้้างพื้้�นฐานสำ�ำ คััญด้้านวิิทยาศาสตร์์และเทคโนโลยีี รวมทั้้�งด้้าน ชีีวภาพแห่่งชาติิ ความมั่่�นคงของประเทศ (NBT) สวทช. ดร. ศิษิ เฎศ ทองสิมิ า ผู้้�อำำ�นวยการ ธนาคารทรัพั ยากรชีีวภาพแห่ง่ ชาติิ กล่า่ วว่า่ ธนาคารทรัพั ยากรชีีวภาพแห่ง่ ชาติจิ ะทำำ�หน้า้ ที่เ�่ ป็น็ แหล่ง่ รวบรวม และเก็็บรัักษาทางชีีวภาพของสิ่่�งมีีชีีวิิต ยีีนของสิ่่�งมีีชีีวิิต และข้้อมููล สิ่่�งมีีชีีวิิตอย่่างเป็็นระบบ วััตถุุประสงค์์เพื่�่อการอนุุรัักษ์์ การวิิจััย และ นำ�ำ ไปใช้ป้ ระโยชน์ต์ ่่อไป 56 | Smart Farming การเกษตรอััจฉริิยะ
ด้้านการอนุุรัักษ์์ ด้้านการใช้้ประโยชน์์ ด้้านคุุณภาพชีีวิิต เป็น็ การเก็็บรักั ษาทรัพั ยากรชีีวภาพนอกสภาพ สนับั สนุนุ การนำ�ำ มาพัฒั นาให้เ้ กิิดประโยชน์ท์ าง เช่น่ การจััดเก็็บข้อ้ มูลู พันั ธุุกรรมเพื่�อ่ ประโยชน์์ ธรรมชาติิ เพื่�่อลดความเสี่�่ยงต่่อการสููญพัันธุ์์� ด้้านเศรษฐกิิจ คุุณภาพชีีวิิต และสิ่่�งแวดล้้อม ในการวิิเคราะห์ท์ างการแพทย์ไ์ ด้้แม่น่ ยำ�ำ โดยมีี จากการกระทำำ�ของมนุษุ ย์์ จากภัยั พิบิ ัตั ิิ หรืือจาก โดยเปิดิ ให้ท้ ุกุ ภาคส่ว่ นไม่ว่ ่า่ นักั วิจิ ัยั นักั วิชิ าการ แผนจััดเก็็บ DNA ของคนไทย จำำ�นวน 50,000 การเปลี่�่ยนแปลงของสภาพภูมู ิอิ ากาศ เกษตรกร ผู้้�ผลิิตอุุตสาหกรรม หรืือบุุคคลทั่่�วไป คน ไว้้เป็็นต้้นทุุนพััฒนาสู่่�การแพทย์์จากการ สามารถเข้า้ ถึึงข้อ้ มูลู ชีีวภาพและนำ�ำ ไปต่่อยอด ถอดรหัสั พันั ธุกุ รรม ซึ่ง�่ จะช่ว่ ยให้แ้ พทย์ส์ ามารถ การจััดเก็็บแบ่ง่ ออกเป็็น 3 ส่ว่ น ได้้แก่่ ให้เ้ กิิดประโยชน์ไ์ ด้้ง่่ายขึ้้�น วิินิิจฉััยโรคได้้แม่่นยำ�ำ และเลืือกวิิธีีการรัักษา • ธนาคารจุลินทรีย์ โรคได้้อย่่างถููกต้้องกว่่าวิิธีีกาวิินิิจฉััยแบบเดิิม จััดเก็็บในรููปแบบสิ่่�งมีีชีีวิิต เช่่น จุุลิินทรีีย์์ สำำ�หรัับภาคอุุตสาหกรรม รวมทั้้ง� จะสามารถทำำ�นายการเกิดิ โรคได้ล้ ่ว่ งหน้า้ ไวรัสั เชื้้�อรา เซลล์์ ฐานข้้อมููลชีีวภาพสามารถนำ�ำ ไปสู่่�การพััฒนา จาก DNA ที่�่จััดเก็็บ • ธนาคารเมล็ดพันธุ์ อุุตสาหกรรมใหม่่ในกลุ่่�มเศรษฐกิิจชีีวภาพ เก็็บรวบรวมพืืชพรรณที่�่มีีเมล็็ดพัันธุ์์� และ (Bio-economy) โดยการนำ�ำ จุุลิินทรีีย์์มาใช้้ ด้้านสิ่่�งแวดล้้อม เพาะเลี้้�ยงเนื้้�อเยื่�่อ สำ�ำ หรัับพืืชพรรณที่�่ไม่่มีี พัฒั นาผลิิตภััณฑ์์มูลู ค่่าสูงู เช่น่ เอนไซม์์ วััคซีีน เช่่น การใช้้ประโยชน์์ด้้านการอนุุรัักษ์์ เมล็็ดพันั ธุ์์� ยา หรืืออาหาร เช่น่ โปรไบโอติิกส์์ อาหารเสริมิ • ธนาคารยีน สุขุ ภาพ ซึ่ง�่ คาดว่า่ จะมีีบทบาทสำ�ำ คัญั ในการสร้า้ ง และฟื้� ้นฟููป่่าเพื่�่อสร้้างสภาพแวดล้้อมที่�่ดีีจาก สำ�ำ หรับั การจัดั เก็บ็ ทางพันั ธุกุ รรมขนาดใหญ่่ รายได้้ให้ป้ ระเทศมากขึ้้�น ข้้อมููลชีีวภาพที่�่บ่่งบอกให้้รู้้�ว่่า พืืชพรรณใด เช่น่ ข้อ้ มูลู ทางพันั ธุกุ รรม (Genomic Data) ควรอยู่่�กัับสภาพแวดล้้อมอย่่างไร ทำำ�ให้้ไทย ของคนไทย จะเกิิดป่่าปลููกที่�่มีีสภาพใกล้้เคีียงป่่าธรรมชาติิ มากยิ่่ง� ขึ้้�น ด้้านการวิิจััย ส่่วนภาคเกษตรกรรม จะเห็็นได้้ว่่าธนาคารทรััพยากรชีีวภาพแห่่ง จะมีีการศึึกษาวิิจััย แยกแยะ จััดหมวดหมู่่�และ ธนาคารฯ จะเป็น็ โครงสร้า้ งพื้้�นฐานให้น้ ักั วิจิ ัยั ชาติิเป็็นหนึ่่�งในโครงสร้้างพื้้�นฐานทาง ทำำ�ข้อ้ มูลู กำำ�กับั ให้เ้ ป็น็ ระบบตามมาตรฐานสากล วิิทยาศาสตร์์และเทคโนโลยีีที่่�สำำ�คััญ ที่�่สามารถเรีียกใช้้ได้้อย่่างมีีประสิิทธิิภาพ โดย และเกษตรกรสมัยั ใหม่ท่ ำำ�การปรับั ปรุุงพันั ธุ์์�พืืช ของประเทศ ซึ่่�งเป็็นปััจจััยหนึ่่�งในการ อาศััยเทคโนโลยีีสารสนเทศมาบริิหารจััดการ หรืือพันั ธุ์์�สัตั ว์์ ให้ม้ ีีลัักษณะตามที่�่ตลาดต้้องการ ขัับเคลื่่�อนเศรษฐกิิจของประเทศด้้วย งานส่่วนนี้้�ถืือเป็็นหััวใจสำ�ำ คััญที่�่มีีผลต่่อการนำ�ำ ได้้ดีีขึ้้�น หรืือจััดการสภาพแวดล้้อม ให้้เหมาะ นวััตกรรมทางวิิทยาศาสตร์์และเทคโนโลยีี ไปใช้้ประโยชน์ต์ ่่อไป เพราะจะมีีข้อ้ มูลู ชีีวภาพ กับั พันั ธุ์์�พืืชโดยรู้้�ว่า่ พืืชใดต้อ้ งการ อุณุ หภูมู ิิ แสง ขณะเดีียวกัันก็็เป็็นต้้นทุุนสำำ�คััญของ (Biodata) ที่ล�่ งลึกึ แต่ล่ ะมิติ ิอิ ย่า่ งละเอีียดชัดั เจน ความชื้้�นอย่า่ งไร ซึ่�ง่ จะเป็น็ ประโยชน์อ์ ย่า่ งมาก การพััฒนาทางการแพทย์์และสิ่่�งแวดล้้อม เป็น็ ฐานข้อ้ มูลู เบื้้�องต้น้ ชั้้น� ดีี ช่ว่ ยให้น้ ักั วิจิ ัยั นำ�ำ ไป ในการทำำ�โรงงาน ผลิิตพืืช (Plant Factory) ที่�่ เพื่่�อคุุณภาพชีีวิิตที่่�ดีีขึ้้�นของคนไทย เชื่�่อมโยงกัับข้้อมููลอื่�่นที่�่เกี่�่ยวข้้องได้้สะดวก เพาะเลี้้ย� งพืืช ภายใต้ก้ ารกำำ�หนดสภาพแวดล้อ้ ม และนำ�ำ ไปพัฒั นาต่อ่ ยอดได้อ้ ย่า่ งมีีประสิทิ ธิภิ าพ ได้้ตามต้้องการ Biobank จึึงเสมืือนเป็็นฐานสนัับสนุุนการ พััฒนาตามแนวคิิด Smart Farmer โดยช่่วย ย่่นระยะเวลาในการทำำ�งานของนัักวิิจััย หรืือ ผู้้�ประกอบการการเกษตร ช่่วยให้้ไม่่เสีียเวลา กัับการค้้นหาและลองผิิดลองถููกแบบต่่างคน ต่่างทำำ� ซึ่�ง่ เป็น็ การสิ้้น� เปลืืองต้้นทุนุ ทั้้�งเวลาและ เงิินลงทุนุ อยา่ งไรก็ตาม การจัดเก็บทรพั ยากรชีวภาพเปน็ พนั ธกิจแบบระยะยาว จ�ำเปน็ ต้องใชเ้ วลาและต้องอาศยั ความรว่ มมอื จากภาคสว่ นต่างๆ ที่มขี อ้ มลู และความช�ำนาญแต่ละด้าน บางหนว่ ยงานที่มีการจัดเก็บขอ้ มลู ชีวภาพมาก่อน ทางธนาคารทรพั ยากรชีวภาพแหง่ ชาติจะท�ำหนา้ ที่รวบรวมและท�ำให้ ฐานข้อมูลเหล่าน้ันเชื่อมโยงกันอยา่ งเป็นระบบ เป้าหมายเพื่อท�ำใหส้ ามารถใชป้ ระโยชนไ์ ด้จากแหล่งเดียวแบบเบด็ เสร็จในอนาคต ปจั จุบนั การด�ำเนนิ การเปน็ ระยะรเิ รมิ่ ของการจัดเก็บ แยกแยะ จัดหมวดหมู่ และท�ำขอ้ มลู ก�ำกับเพื่อเปน็ ประโยชนใ์ นการน�ำไปใช้ โดยมีก�ำหนดเปดิ ให้บริการอยา่ งเปน็ ทางการในเดือนมนี าคม 2563 Smart Farming การเกษตรอััจฉริิยะ | 57
ศููนย์์ชีวี วัสั ดุุประเทศไทย ศููนย์ช์ ีวี วัสั ดุปุ ระเทศไทย (Thailand Bioresource Research Center) หรืือ TBRC เป็็นคลัังชีีววััสดุุที่่�มีีการบริิการชีีววััสดุุพร้้อมข้้อมููลและ เทคโนโลยีีการใช้ป้ ระโยชน์ใ์ นระดับั มาตรฐานของนานาชาติิ ศูนู ย์ก์ ลางการให้บ้ ริกิ ารชีีววัสั ดุปุ ระเภทต่า่ งๆ อาทิเิ ช่น่ จุลุ ินิ ทรีีย์์ ดีีเอ็น็ เอ อย่า่ งไรก็็ตามการเก็็บรักั ษาสายพันั ธุ์์�จุุลิินทรีีย์แ์ ละชีีววััสดุุ (Biological พลาสมิิด เนื้้�อเยื่�่อสััตว์์และเนื้้�อเยื่�่อพืืชรวมทั้้�งให้้บริิการอื่�่นๆ ที่�่เกี่�่ยวข้้อง materials) ของประเทศยัังมีีข้้อจำำ�กััด เนื่�่องจากความหลากหลายของ กัับชีีววััสดุุแบบครบวงจร มีีการบริิหารจััดการเครืือข่่ายคลัังชีีววััสดุุของ จุุลิินทรีีย์์มีีสููงมาก จึึงไม่่มีีศููนย์์จุุลิินทรีีย์์ใดที่�่สามารถรองรัับการจััดเก็็บ ประเทศและภููมิิภาคอาเซีียนเพื่�่อให้้มีีการเก็็บรัักษา และศึึกษาวิิจััยด้้าน รักั ษาจุุลิินทรีีย์ไ์ ด้้ทุกุ ชนิดิ การใช้ป้ ระโยชน์จ์ ากชีีววัสั ดุใุ ห้เ้ หมาะสมกับั ความต้อ้ งการของอุตุ สาหกรรม ทั้้�งระดับั ภูมู ิภิ าค ประเทศและท้อ้ งถิ่่น� โดยสร้า้ งความร่ว่ มมืือผ่า่ นเครืือข่า่ ย นอกจากนี้้ย� ังั พบว่า่ จุลุ ินิ ทรีีย์แ์ ละชีีววัสั ดุทุ ี่ม�่ ีีการวิจิ ัยั ในสถาบันั การศึกึ ษา ศูนู ย์จ์ ุลุ ินิ ทรีีย์แ์ ละชีีววัสั ดุตุ ่า่ งๆ ทั้้�งในสถาบันั การศึกึ ษา หน่ว่ ยงานภาครัฐั หรืือตีีพิิมพ์์เผยแพร่่ในวารสารวิิชาการเป็็นจำำ�นวนมากนั้้�น อาจไม่่ได้้ และเอกชน ทั้้ง� ในและนอกประเทศ มีีฐานข้อ้ มูลู บูรู ณาการข้อ้ มูลู คลังั ชีีววัสั ดุุ มีีการเก็็บรัักษาอย่่างถููกต้้องเหมาะสม อีีกทั้้�งมีีการนำ�ำ จุุลิินทรีีย์์ไปฝาก ของประเทศเพื่�อ่ สนับั สนุนุ ความสามารถในการเข้า้ ถึงึ และการใช้ป้ ระโยชน์์ เก็็บสำ�ำ รองที่�่ศููนย์์จุุลิินทรีีย์์มาตรฐานจำำ�นวนน้้อยมาก ทำำ�ให้้การเข้้าถึึง จากชีีววััสดุไุ ด้้อย่า่ งยั่่�งยืืน จุุลิินทรีีย์์และชีีววััสดุุในสถาบัันการศึึกษาเป็็นไปได้้ยาก ส่่งผลให้้ จุุลิินทรีีย์์และชีีววััสดุุที่�่มีีประโยชน์์จำำ�นวนมากไม่่เคยถููกนำำ�มาศึึกษาวิิจััย เป็น็ ศูนู ย์บ์ ริกิ ารชีีววัสั ดุมุ าตรฐานระดับั นานาชาติิ เพื่�อ่ สนับั สนุนุ งานวิจิ ัยั ต่่อยอดหรืือใช้้ประโยชน์์ในอุุตสาหกรรมต่่างๆ ทำำ�ให้้เกิิดการสููญเสีีย วิิทยาศาสตร์์และการพััฒนาเทคโนโลยีีชีีวภาพในภาคอุุตสาหกรรม โอกาสในการใช้ท้ รัพั ยากรที่�่มีีคุณุ ค่่าของประเทศ ด้้วยระบบการบริิหารจััดการชีีววััสดุุที่�่ทัันสมััย และมีีประสิิทธิิภาพสููง ทั้้�งในด้้านการจััดเก็็บรัักษาชีีววััสดุุ การบริิการฐานข้้อมููลชีีววััสดุุ และ ไบโอเทคจึึงก่่อตั้้�ง TBRC หรืือศููนย์์ชีีววััสดุุประเทศไทย ในปีี 2555 การดำำ�เนินิ การที่�่สอดคล้้อง รองรับั กัับกฎหมายและระเบีียบต่่างๆ โดยมุ่่�ง โดยการดำำ�เนิินงานของ TBRC ประกอบด้้วยการให้้บริิการจุุลิินทรีีย์์และ สร้้างกลไกการพััฒนาฐานทรััพยากรจุุลิินทรีีย์์และเทคโนโลยีีชีีวภาพที่�่ ชีีววััสดุุที่�่มีีการบริิหารจััดการชีีววััสดุุ ข้้อมููลและกฎหมายชีีวภาพที่�่ สามารถนำำ�ไปใช้้ในการพัฒั นาเศรษฐกิิจชีีวภาพของประเทศ โดยทำำ�การ เชื่�อ่ มโยงกัันอย่า่ งเป็น็ ระบบ มีีประสิทิ ธิภิ าพได้้มาตรฐาน เพื่�อ่ สร้า้ งเสริมิ สนัับสนุุนการเพิ่่�มความสามารถในการเข้้าถึึงและการใช้้ประโยชน์์จาก ศักั ยภาพที่�่สำ�ำ คััญของประเทศในการเป็น็ ผู้้�นำ�ำ อาเซีียนในด้้านทรัพั ยากร จุุลิินทรีีย์ใ์ นภาคอุุตสาหกรรมได้้อย่า่ งมีีประสิทิ ธิภิ าพ ชีีวภาพ ความเป็น็ มาคืือ ไบโอเทคได้จ้ ัดั ตั้้�งห้อ้ งปฏิบิ ัตั ิกิ ารเก็บ็ รวบรวมสายพันั ธุ์์� ปััจจุุบััน TBRC มีีสมาชิิกกว่่า 130 ราย พร้้อมกัันนี้้� TBRC ได้้ก่่อตั้้�ง จุุลิินทรีีย์์ (BIOTEC Culture Collection หรืือ BCC) ขึ้้�นตั้้�งแต่่ปีี 2539 เครืือข่า่ ยการวิจิ ัยั การใช้ป้ ระโยชน์จ์ ากจุลุ ินิ ทรีีย์ท์ ั้้�งในประเทศและภูมู ิภิ าค เพื่�่อสนัับสนุุนการศึึกษาวิิจััย และการให้้บริิการต่่างๆ ที่�่เกี่�่ยวข้้องกัับ อาเซีียนเพื่�อ่ การยกระดัับการวิิจััยและการประยุุกต์์ใช้เ้ ทคโนโลยีีชีีวภาพ จุุลิินทรีีย์์ที่�่มีีคุุณภาพสููงตามมาตรฐาน ในภูมู ิภิ าคอาเซีียน ให้ม้ ีีความก้า้ วหน้า้ และสอดคล้อ้ งต่อ่ แนวโน้ม้ การพัฒั นา เศรษฐกิิจและการรักั ษาความหลากหลายทางชีีวภาพของภูมู ิภิ าคอีีกด้้วย ปััจจุุบััน BCC มีีจุุลิินทรีีย์์ที่�่เก็็บรัักษาอยู่่�มากกว่่า70,000 สายพัันธุ์์� ซึ่�่ง นำ�ำ ไปใช้้สำ�ำ หรัับงานวิิจััยการใช้้ประโยชน์์ในด้้านต่่างๆ เช่่น จุุลิินทรีีย์์ที่�่ TBRC มีบี ริกิ าร ได้้แก่่ ผลิิตเอนไซม์ท์ ี่�่ใช้ใ้ นอาหารสัตั ว์์ จุุลิินทรีีย์ส์ ำ�ำ หรับั ควบคุมุ ศัตั รููพืืช เป็น็ ต้้น กลุ่่�มงานด้้านชีีววััสดุุ รัับฝากและให้้บริิการชีีววััสดุุ บริิการด้้านเทคนิิคเกี่�่ยวกัับการเก็็บรัักษา ชีีววััสดุุ การคััดแยกและจััดจำำ�แนกจุุลิินทรีีย์์ และบริกิ ารฝึกึ อบรม การเก็็บ รักั ษาชีีววััสดุุ การจััดจำำ�แนกจุุลิินทรีีย์์ และการบริหิ ารจััดการศูนู ย์ช์ ีีววััสดุุ กลุ่่�มงานด้้านข้้อมููลชีีววััสดุุ เป็น็ ศูนู ย์ก์ ลางบริกิ ารข้อ้ มูลู ชีีววััสดุุ บริกิ ารระบบคอมพิวิ เตอร์เ์ พื่�อ่ บริหิ าร จัดั การข้อ้ มูลู ชีีววัสั ดุุ และการเชื่�อ่ มโยงข้อ้ มูลู ของสมาชิกิ เครืือข่า่ ย พัฒั นา และบริิการระบบคอมพิิวเตอร์์ในการวิิเคราะห์์ข้้อมููลชีีววััสดุุที่�่จำำ�เป็็นต่่อ งานวิจิ ัยั เชื่�อ่ มโยงข้อ้ มูลู กับั ฐานข้อ้ มูลู ชีีววัสั ดุอุ ื่�น่ ๆ ในระดับั นานาชาติแิ ละ ฝึกึ อบรมการใช้ง้ านระบบซอฟต์์แวร์ใ์ ห้แ้ ก่่สมาชิกิ เครืือข่า่ ย กลุ่่�มงานด้้านกฎหมายชีีวภาพ การบริหิ ารจััดการด้้านกฎหมายที่�่เกี่�่ยวข้อ้ งกัับการดำำ�เนินิ กิิจกรรมของ คลัังชีีววััสดุแุ ละบริกิ ารให้ค้ ำำ�ปรึกึ ษาด้้านกฎหมายชีีวภาพและฝึกึ อบรม ให้แ้ ก่่หน่ว่ ยงานต่่างๆ 58 | Smart Farming การเกษตรอััจฉริิยะ
ศููนย์น์ วััตกรรมอาหาร ทำำ�หน้้าที่่�เป็น็ ตััวกลางรวบรวมองค์ค์ วามรู้้�ด้้านวิทิ ยาศาสตร์์ และอาหารสัตั ว์์ เทคโนโลยีี และนวัตั กรรมหลากหลายแขนงใน สวทช. และเป็น็ ศููนย์ร์ วม บุุคลากรวิิจััยของ สวทช. และเครืือข่่ายพัันธมิิตรในมหาวิิทยาลััย และภาคเอกชน ศููนย์์นวััตกรรมอาหารและอาหารสััตว์์ Food and Feed ร่่วมคิิดค้้นสร้้างนวััตกรรม พััฒนาผลิิตภััณฑ์์ใหม่่ พััฒนาต่่อยอดจาก Innovation Center ใช้้เทคโนโลยีีชีีวภาพสร้้างนวััตกรรมเพื่่�อ ผลิิตภััณฑ์์ที่�่ได้้พัฒั นาขึ้้�นแล้้วไปสู่่�การใช้ป้ ระโยชน์์เชิงิ พาณิิชย์์ เพื่�่อตอบ เพิ่่�มขีีดความสามารถในการแข่่งขัันของอุุตสาหกรรมอาหาร โจทย์์อุุตสาหกรรมอาหารและอาหารสััตว์์ไว้้ที่�่จุุดเดีียว หรืือ One Stop และอาหารสััตว์์ของไทยอย่่างยั่่�งยืืน Service และด้้วยความพร้้อมของโครงสร้้างพื้้�นฐานที่�่สามารถดำำ�เนิิน งานวิิจััยตั้้�งแต่่ระดัับห้้องปฏิิบััติิการวิิจััยสู่่�การทดสอบระบบการผลิิตใน ระดัับกึ่่�งอุุตสาหกรรมจนได้้ต้้นแบบผลิิตภััณฑ์์ที่�่พร้้อมถ่่ายทอดสู่่�การใช้้ ประโยชน์เ์ ชิงิ พาณิชิ ย์ไ์ ด้้อย่า่ งครบวงจร เน้้นตอบโจทย์์จากความต้้องการของภาคเอกชน ตั้้�งแต่่การคััดเลืือก จุุลิินทรีีย์์ที่�่มีีความสามารถพิิเศษ เทคโนโลยีีการหมััก เทคโนโลยีี ชีีวกระบวนการ การประเมิินความเสี่�่ยงความปลอดภััยในอาหาร เคมีี อาหาร การผลิิตสารมููลค่่าสููงจากวััสุุดเศษเหลืือจากการแปรรููปอาหาร สารต้้านอนุุมููลอิิสระ เปปไทด์์ต้้านจุุลชีีพ วิิทยาศาสตร์์เนื้้� อสััตว์์ และ nutrigenomics เป็็นต้้น โดยศููนย์์มีีห้้องปฏิิบััติิการวิิจััยตั้้�งอยู่่�ที่�่ ชั้้�น 9 ทาวเวอร์์ B ของอาคารกลุ่่�มนวััตกรรม 2 มีีเนื้้�อที่�่ประมาณ 900 ตารางเมตร มีีเครื่�่องมืือวิิทยาศาสตร์์ที่�่ทัันสมััยพร้้อมสำ�ำ หรัับการวิิจััย และสร้า้ งสรรค์์นวััตกรรม กลุ่่�มเป้า้ หมายหลัักคืือ อุุตสาหกรรมอาหารและอาหารสัตั ว์์ เป็น็ กลไก ที่�่สำ�ำ คััญในการผลัักดัันการถ่่ายทอดเทคโนโลยีีให้้กัับภาคอุุตสาหกรรม นำ�ำ ไปใช้ป้ ระโยชน์์ ซึ่�ง่ จะสร้า้ งผลกระทบทางเศรษฐกิิจให้ก้ ัับประเทศ ลดการนำำ�เข้้าผลิิตภััณฑ์์จากต่่างประเทศ และเกิิดการสร้้างผลิิตภััณฑ์์ ใหม่่ที่�่มีีคุุณภาพ เพิ่่�มขีีดความสามารถในการแข่่งขัันของภาคเอกชน ต่่อไป ตััวอย่่างผลงานวิิจััยที่�่ประสบความสำ�ำ เร็็จ เช่่น ต้้นเชื้้�อจุุลิินทรีีย์์ บริิสุุทธิ์์�สำ�ำ หรัับหมัักแหนม ผัักกาดดองเปรี้้�ยว ด้้านการผลิิตเอนไซม์์ที่�่มีี ศักั ยภาพในอุุตสาหกรรมอาหารและอาหารสัตั ว์์ เช่น่ อาหารหมักั ชีีวภาพ สำ�ำ หรัับสััตว์์ ผลิิตภััณฑ์์เอนไซม์์รวมสำ�ำ หรัับสััตว์์ ด้้านการผลิิตสารที่�่มีี มููลค่่าสููง เช่่น กระบวนการผลิิตกรดไขมัันไม่่อิ่่�มตััว และโพลีีแซคคาไรด์์ จากจุุลิินทรีีย์์ ผลิิตภััณฑ์์เสริิมอาหารต่่างๆ ด้้านนวััตกรรมอาหาร เช่่น คอลลาเจนชนิิดผง ผลิิตภััณท์์โปรตีีนไข่่ พาสเจอร์์ไรซ์์ เป็็นต้้น นอกจากนี้้�ศููนย์์ยัังทำำ�หน้้าที่�่เป็็นตััวกลางจััดหาและปรัับเทคโนโลยีี จากต่่างประเทศให้้เหมาะสมกัับผู้้�ประกอบการในไทย และให้้บริิการ ทางวิิชาการในด้้านการเป็็นที่�่ปรึึกษา การให้้บริิการด้้านเทคนิิค การให้้ บริิการเช่่าเครื่�่องมืือสำ�ำ หรัับภาครััฐและเอกชน และถ่่ายทอดเทคโนโลยีี รวมถึึงการฝึึกอบรมเฉพาะทางให้้กัับบุุคลากร เกิิดการประสานงานใน การทำำ�งานวิิจััยอย่่างใกล้้ชิิด แลกเปลี่�่ยนประสบการณ์์ อัันส่่งผลให้้ งานวิิจััยบรรลุผุ ลได้้อย่า่ งมีีประสิทิ ธิภิ าพ และนำ�ำ ไปสู่่�การรับั ช่ว่ งถ่่ายทอด เทคโนโลยีีสู่่�เอกชน Smart Farming การเกษตรอััจฉริิยะ | 59
เมือื งนวัตั กรรมอาหาร จััดตั้้�งตามมติิคณะรััฐมนตรีใี นคราวประชุมุ เมื่่�อวัันที่่� 16 พฤษภาคม Food Innopolis 2559 เพื่่�อสร้้างระบบนิิเวศนวััตกรรม (Innovation Ecosystem) สำำ�หรัับการพััฒนาอุุตสาหกรรมอาหารของประเทศ และส่่งเสริิม ให้ป้ ระเทศไทยเป็น็ อีกี ศููนย์ก์ ลางนวัตั กรรมอาหาร (Food Innovation Hub) ของอาเซีียนและของโลกภายในปีี 2564 Food Innopolis มีีบริิษััทเอกชนทั้้�งไทยและต่่างประเทศมาลงทุุน Food Innopolis ณ อุทุ ยานวิทิ ยาศาสตร์ป์ ระเทศไทยเป็น็ พื้้�นที่ด�่ ำำ�เนินิ การ วิิจััย พััฒนาในพื้้� นที่�่ จำำ�นวน 35 บริิษัั ท และมีีการเตรีียมพื้้� นที่�่ แห่ง่ แรก ตั้้ง� อยู่่�บนพื้้�นที่ก�่ ว่า่ 200 ไร่่ มีีความพร้อ้ มรองรับั กิจิ กรรมวิจิ ัยั พัฒั นา “Future Food Lab” เพื่�่อรองรัับวิิสาหกิิจขนาดกลางและขนาดย่่อม และนวััตกรรมของบริิษััทเอกชน ทั้้�งทางด้้านโครงสร้้างพื้้�นฐานและพื้้�นที่�่ (SMEs) ในการทำำ�กิิจกรรมวิิจััย พััฒนาและนวััตกรรมอีีกไม่่น้้อยกว่่า ใช้ส้ อยกว่า่ 20,000 ตารางเมตร ซึ่ง�่ เหมาะต่อ่ การวิจิ ัยั พัฒั นาและนวัตั กรรม 30 บริษิ ััทต่่อปีี กระทรวงการอุุดมศึึกษา วิิทยาศาสตร์์ วิิจััยและนวััตกรรม ยัังให้้จััดตั้้�ง เมืืองนวััตกรรมอาหารอีีก 7 แห่่ง ได้้แก่่ มหาวิิทยาลััยเกษตรศาสตร์์ ในระยะต่่อไป Food Innopolis มีีเป้า้ หมายที่�่จะเชิญิ ชวนบริษิ ััทอาหาร จุุฬาลงกรณ์์มหาวิิทยาลััย มหาวิิทยาลััยมหิิดล มหาวิิทยาลััยเทคโนโลยีี ชั้้�นนำ�ำ ระดัับโลกที่�่เน้น้ การวิิจััยและพัฒั นา และหน่ว่ ยงานผู้้�ให้บ้ ริกิ ารด้้าน พระจอมเกล้้าธนบุุรีี มหาวิิทยาลััยเชีียงใหม่่ มหาวิิทยาลััยขอนแก่่น การวิิจััย (contract research organizations) ชั้้�นนำ�ำ ของโลกเข้้ามาให้้ และมหาวิิทยาลััยสงขลานคริินทร์์ นัับเป็็นครั้้�งแรกของประเทศไทยที่�่ บริกิ ารใน Food Innopolis เพื่�อ่ ให้เ้ กิิดการเชื่�อ่ มโยงกัับบริษิ ััทอาหารและ มุ่่�งพัฒั นา ‘นวััตกรรมอาหาร’ ในสเกลใหญ่ร่ ะดัับนี้้� อุุตสาหกรรมที่�่เกี่�่ยวเนื่�อ่ งของไทยตลอดทั้้�งห่ว่ งโซ่ม่ ูลู ค่่า Food Innopolis มุ่่�งสนับั สนุนุ ผู้้�ประกอบการในภาคเอกชน โดยเฉพาะ ดังั นั้้น� เพื่�อ่ ให้ก้ ารดำ�ำ เนินิ งาน Food Innopolis เป็น็ ไปตามเป้า้ หมายของ ผู้้�ประกอบการขนาดเล็็กและขนาดกลาง ให้้มีีโอกาสทำำ�วิิจััย พััฒนาและ การเพิ่่ม� ขีีดความสามารถด้้านการวิิจััย พัฒั นาและนวััตกรรมของเอกชน นวััตกรรมในพื้้�นที่�่เมืืองนวััตกรรมอาหารโดยไม่ม่ ีีค่่าใช้จ้ ่่าย ได้อ้ ย่า่ งครอบคลุมุ ทั่่�วทั้้�งประเทศ และกระจายสู่่�ภูมู ิภิ าคนั้้น� มีีความจำ�ำ เป็น็ เร่่งด่่วนที่�่ต้้องขยายการดำ�ำ เนิินงานของ Food Innopolis ไปยัังพื้้�นที่�่ ที่�่มีีศัักยภาพและความพร้้อม ซึ่�่งจะทำ�ำ ให้้ Food Innopolis สนัับสนุุน บริิษััทเอกชนให้้ทำ�ำ วิิจััย พััฒนาและนวััตกรรมได้้อย่่างมีีประสิิทธิิภาพ และเกิดิ ผลอย่า่ งเป็น็ รููปธรรมตามเป้า้ หมายที่ม�่ ุ่่�งหวังั อย่า่ งแท้จ้ ริงิ 60 | Smart Farming การเกษตรอััจฉริิยะ
กิิจการวิิจััย พัฒั นาและนวััตกรรมเป้้าหมายใน Food Innopolis ได้้แก่่ อาหารฟังั ก์์ชั่่�นและโภชนเภสััชภััณฑ์์ อาหารและวััตถุุดิิบเพื่่�อผลิิตอาหารคุุณภาพสููง คืือ อาหารเพื่�่อสุุขภาพและผลิิตภััณฑ์์ที่�่ผลิิตจากสารธรรมชาติิซึ่�่งมีี คืือ อาหาร หรืือวััตถุุดิิบที่�่มีีคุุณภาพ ซึ่�่งเป็็นหััวใจสำ�ำ คััญต่่อผลิิตภััณฑ์์ คุณุ สมบัตั ิปิ ้อ้ งกันั หรืือรักั ษาโรค เช่น่ อาหารเสริมิ ความงาม อาหารสำ�ำ หรับั อาหารที่�่มีีคุุณภาพและปลอดภััยต่่อผู้้�บริิโภค เช่่น วััตถุุดิิบจากพืืช และ ชะลอวัยั อาหารเพื่�อ่ ควบคุมุ น้ำ�ำ หนักั อาหารที่ส�่ ่ง่ เสริมิ การเผาผลาญอาหาร วััตถุุดิิบจากสััตว์์ สััตว์์น้ำ�ำ อาหารทะเล ที่�่จะต้้องสามารถระบุุถึึง แหล่่ง ในร่า่ งกาย อาหารบำ�ำ รุุงสมอง อาหารบำ�ำ รุุงสายตา อาหารสำ�ำ หรับั ผู้้�ป่ว่ ยที่ม�่ ีี ที่�่มา ชนิิด ปริิมาณ คุุณภาพ และการเสื่�่อมคุุณภาพ ตลอดจนการเก็็บ ความจำำ�เพาะเจาะจง เช่น่ อาหารสำ�ำ หรับั คนเป็น็ โรคเบาหวาน หรืืออาหาร รัักษาวััตถุุดิิบก่่อนเข้้าสู่่�กระบวนการแปรรููป เพื่�่อให้้ได้้วััตถุุดิิบเข้้าสู่่� สำ�ำ หรับั นักั กีีฬา เป็น็ ต้้น กระบวนการผลิติ มีีคุณุ ภาพสม่ำ�ำ เสมอ และปลอดภัยั ต่อ่ ผู้้�บริโิ ภค โดยทั่่�วไป มัักมีีมููลค่่าสููงกว่่าอาหารหรืือวััตถุุดิิบชนิิดเดีียวกัันที่�่มีีคุณุ ภาพด้้อยกว่่า สารปรุุงแต่่งอาหารและสารสกััดทางโภชนาการ ผลิิตภััณฑ์์ไขมัันและน้ำำ��มัันเพื่่�อสุุขภาพ คืือ ส่่วนผสมที่�่ใช้้เป็็นวััตถุุดิิบเพื่�่อประกอบเป็็นผลิิตภััณฑ์์อาหาร ได้้แก่่ คืือ ผลิิตภััณฑ์์ที่�่ได้้จากไขมัันหรืือน้ำ�ำ มัันจาก พืืช สััตว์์ หรืือ จุุลิินทรีีย์์ เครื่�่องปรุุงรส สารปรุุงแต่่งกลิ่่�นรส หรืือเครื่�่องปรุุงรสอาหาร และสารให้้ ที่ใ�่ ห้ค้ ุณุ ประโยชน์ห์ รืือฟังั ก์ช์ ั่่น� พิเิ ศษนอกเหนืือจากการเป็น็ แหล่ง่ พลังั งาน กลิ่่�นหรืือเครื่�่องปรุุงรสอื่�่นๆ ที่�่ได้้จากแหล่่งธรรมชาติิหรืือจากกรรมวิิธีี โดยเฉพาะอย่่างยิ่่�งผลิิตภััณฑ์์จากไขมัันและน้ำำ�มัันที่�่มีีความจำำ�เป็็นต่่อ การสังั เคราะห์ท์ างเคมีี ที่�่เป็น็ ที่�่นิยิ มใช้ใ้ นอุุตสาหกรรมอาหาร ร่่างกายของสิ่่�งมีีชีีวิิต หรืือส่่งเสริิมให้้ผู้้�บริิโภคมีีสุุขภาวะของร่่างกายที่�่ ดีีขึ้้�น อาทิิเช่่น กรดไขมัันอิ่่�มตััวต่ำำ�ซึ่�่งจะช่่วยลดความเสี่�่ยงในการอุุดตััน ของหลอดเลืือด และน้ำ�ำ มันั ถั่่�วเหลืืองคุณุ ภาพสูงู เป็น็ ต้้น ผลิิตภััณฑ์์ผัักและผลไม้้คุุณภาพสููง กิิจการสนัับสนุุนนวััตกรรมอาหาร ได้้แก่่ ผลิิตภััณฑ์์ที่�่ได้้จากการแปรรููปผัักและผลไม้้โดยอาศััยองค์์ความรู้� เช่่น เทคโนโลยีีสารสนเทศ บรรจุุภััณฑ์์และการออกแบบบรรจุุภััณฑ์์ เพื่�อ่ รักั ษาคุณุ ค่่าทางอาหาร หรืือแปรรููปให้เ้ กิิดผลิิตภััณฑ์์ มีีคุณุ ลัักษณะ โลจิิสติิกส์แ์ ละการขนส่ง่ อาหาร วััสดุเุ พื่�อ่ การยืืดอายุุการเก็็บรักั ษาอาหาร หรืือคุุณภาพที่�่เป็็นที่�่ต้้องการของผู้้�บริิโภค เช่่น การใช้้วิิทยาการหลััง การออกแบบเชิงิ วิิศวกรรมและเครื่�อ่ งจัักรกล และโรงงานผลิิตอาหาร การเก็็บเกี่�่ยวให้้ผัักและผลไม้้สามารถคงความสดใหม่่ หรืือการแปรรููป ผัักและผลไม้้ ได้้แก่่ ผัักและผลไม้้กระป๋๋อง น้ำ�ำ ผัักและผลไม้้ และผััก และผลไม้้แปรรููปอื่�่นๆ โดยใช้้เทคโนโลยีีการแปรรููปอาหารขั้้�นสููง เช่่น การอบกรอบด้้วยสููญญากาศ (Vacuum Frying) และการทำำ�แห้้งแบบ แช่แ่ ข็ง็ (Vacuum Freeze-dried) โดยมีสี ิทิ ธิิประโยชน์์และแรงจููงใจ คืือ สิิทธิิประโยชน์์ BOI กระทรวงการอุดุ มศึึกษา วิิทยาศาสตร์์ วิจิ ััย และนวััตกรรม • ยกเว้้นภาษีีเงิินได้้นิติ ิิบุุคคล 8 ปีี ลดหย่อ่ นได้้อีีก 50% ด้้านกำำ�ลัังคน เพิ่่ม� เติิมอีีก 5 ปีี • Talent Mobility • สนับั สนุนุ นักั ศึกึ ษาทำำ�งานควบคู่่�ศึกึ ษาในโรงงาน • ยกเว้้นอากรขาเข้า้ เครื่�อ่ งจัักร (Work-integrated Learning) • ยกเว้้นอากรขาเข้า้ อุุปกรณ์น์ ำ�ำ เข้า้ สำ�ำ หรับั การวิิจััยและพัฒั นา • การฝึกึ อบรม Advanced Technology สำ�ำ หรับั บุุคลากร ในภาคอุุตสาหกรรม การส่ง่ เสริมิ SME และ Start-up • ลดภาษีีเงิินได้้ SMEs ที่�่มีีกำำ�ไรตั้้�งแต่่ 30,000-2,999,000 บาท ด้้านเทคโนโลยีแี ละนวััตกรรม • คูปู องนวััตกรรม จาก 15% เหลืือ 10% และบริษิ ััทที่�่มีีกำำ�ไร 3,000,000 บาทขึ้้�นไป • Start Up Voucher จาก 20% เหลืือ 10% (2 ปี)ี • ITAP • ยกเว้้นภาษีีเงิินได้้ Start-up 5 ปีี • การอนุญุ าตให้ใ้ ช้ส้ ิทิ ธิทิ รัพั ย์ส์ ินิ ทางปัญั ญา • เงิินกู้้�ดอกเบี้้�ยต่ำำ� • MSTQ (บริกิ ารทดสอบมาตรฐานเพื่�อ่ การรับั รองคุณุ ภาพ) Smart Farming การเกษตรอััจฉริิยะ | 61
ศูนู ย์ว์ ิจิ ััยอาหารแห่ง่ อนาคต (Future Food Lab) ศููนย์์วิิจััยอาหารแห่่งอนาคต (Future Food Lab) หนึ่่�งใน สวทช. ได้้รัับมอบหมายจากกระทรวงการอุุดมศึึกษา วิิทยาศาสตร์์ แพลตฟอร์์มของ Food Innopolis เพื่่�อช่่วยเหลืือผู้้�ประกอบการ อาหารในทุุกระดัับและครบทุุกมิิติิการทำำ�งาน ขัับเคลื่่�อนทั้้�งในเชิิง วิิจััยและนวััตกรรม ให้้เป็็นเจ้้าภาพหลัักในการพััฒนา EECi ร่่วมกัับ จุุลภาคและมหภาค หน่่วยงานพัันธมิิตรในทุุกภาคส่่วน ให้้เป็็นศููนย์์กลางการทำำ�การวิิจััย และพััฒนา เพื่�่อที่�่จะต่่อยอดไปสู่่�การใช้้งานจริิงเชิิงพาณิิชย์์และเชิิง สาธารณประโยชน์์ เกษตรสมัยั ใหม่แ่ ละเทคโนโลยีีชีีวภาพ เป็น็ 1 ใน 6 ของอุุตสาหกรรม เป้้าหมายของ EECi พื้้�นที่�่กว่่า 3,455 ไร่่นี้้�ของวัังจัันทร์์วััลเลย์์เป็็นที่�่ตั้้�ง ของสำ�ำ นัักงานใหญ่่ EECi โรงงานต้้นแบบ และโรงเรืือนอััจฉริิยะของ Biopolis (เมืืองนวััตกรรมชีีวภาพ) รวมถึึงโครงสร้้างพื้้�นฐานรองรัับ Aripolis (เมืืองนวััตกรรมระบบอััตโนมััติิ หุ่่�นยนต์์ และอิิเล็็กทรอนิิกส์์ อััจฉริยิ ะ) Space Innopolis (เมืืองนวััตกรรมด้้านการบินิ และอวกาศ) สวทช. มีีความร่่วมมืือกัับหน่่วยงานพัันธมิิตร สร้้างความร่่วมมืือเพื่�่อ ขัับเคลื่�่อนเขตนวััตกรรมระเบีียงเศรษฐกิิจพิิเศษภาคตะวัันออก หรืือ EECi (EasternEconomic Corridor of Innovation) ซึ่�่งเครืือข่่าย ความร่่วมมืือในการวิิจััยเทคโนโลยีีสมััยใหม่่ เพื่�่อสร้้างความเข้้มแข็็ง และความสามารถในการแข่่งขัันให้้กัับประเทศอย่่างยั่่�งยืืน พร้้อมทั้้�ง พััฒนาประเทศให้้มีีศัักยภาพของภููมิิภาคนี้้� ซึ่�่งพื้้� นที่�่ EECi เป็็นส่่วน สำ�ำ คััญในการพััฒนา ได้้รัับการสนัับสนุุนจากพัันธมิิตร และร่่วมมืือกััน ในการพััฒนาและใช้้ประโยชน์์ของพื้้�นที่�่ EECi บริิเวณวัังจัันทร์์วััลเลย์์ โดยได้้รับั ความร่ว่ มมืือจากหลายหน่ว่ ยงาน คลัังฐานข้้อมูลู วััตถุดุ ิบิ ที่่�ใช้้ในอาหาร (Food Ingredient Library) เพื่�่อสนัับสนุุนการทำำ�วิิจััยให้้เป็็นไปอย่่างมีีประสิิทธิิภาพและมีีมาตรฐาน Food Innopolis ยัังร่่วมจััดตั้้�งขึ้้�นภายในศููนย์์วิิจััยอาหารแห่่งอนาคต ซึ่�่งจะเป็็นแหล่่งรวบรวมข้้อมููลและตััวอย่่างวััตถุุดิิบที่�่ใช้้ในอาหารเพื่�่อให้้บริิการสำำ�หรัับนัักวิิจััยและผู้้�ที่�่สนใจการทำำ�วิิจััยด้้านอาหาร โดยสามารถเข้้าไป ค้้นหาวััตถุุดิิบที่�่ใช้้ในอาหารเพื่�่อนำำ�ตััวอย่่างไปทดลองใช้้ในงานวิิจััย พััฒนาผลิิตภััณฑ์์ของตนเองได้้ ในอนาคตจะใช้้ Food Ingredient Library เป็็นต้้นแบบของคลัังอื่�่นที่�่ Food Innopolis วางแผนจะจััดตั้้�งตามมา ไม่่ว่่าจะเป็็น Material Library โดย จะรวบรวมบรรจุุภััณฑ์์ประเภทต่่างๆ ที่�่ใช้้สำำ�หรัับอุุตสาหกรรมอาหารและ OEM Library ซึ่�่งจะเป็็นฐานข้้อมููลเกี่�่ยวกัับบริิษััทที่�่รัับทำำ� OEM เกี่�่ยวกัับ กระบวนการผลิิตอาหาร เพื่�่อสนัับสนุุนการพััฒนาวิิจััยต่่อไป 62 | Smart Farming การเกษตรอััจฉริิยะ
โครงการบริหิ ารจััดการ Innovation Management (IM) หน่่วยงานใหม่่ที่่�ตั้้ง� ขึ้้�นมาได้้ 2 ปีี นวััตกรรมเพื่่�อการ เพื่่�อขัับเคลื่่�อนอุุตสาหกรรมใหม่ด่ ้ว้ ย กลไกทุกุ อย่่างที่่�มีีในมือื โดยมีี พััฒนาอุุตสาหกรรมใหม่่ ยุุทธศาสตร์์ล้้อไปกัับนโยบายรััฐบาล และต้้องเชื่่�อมผู้้�ประกอบการ ในอุุตสาหกรรมนั้้�นๆ ดร.สัญั ชัยั เอกธวัชั ชัยั ที่ป�่ รึกึ ษาอาวุโุ ส โครงการบริหิ ารจัดั การนวัตั กรรม หากเราใช้้เทคโนโลยีีนี้้�เราสามารถควบคุุมสภาวะแวดล้้อมได้้ 100% เพื่�่อการพััฒนาอุุตสหากรรมใหม่่ สวทช. กล่่าวว่่า บทบาทของ IM เป็็น อาจจะมีีการทำำ�ทดสอบว่า่ จะกระตุ้้�นพืืชให้ผ้ ลิติ สารอาหารที่ม�่ ากกว่า่ ปกติิ Facilitator เพื่�่อให้้อุุตสาหกรรมแต่่ละอัันสามารถเคลื่�่อนที่�่ไปได้้ตาม ในธรรมชาติิได้้ ต้้นไม้้ ถ้้าต้้องการให้้เขาสร้้างสารอาหารที่�่มีีประโยชน์์ แผนที่�่วางไว้้ ช่่วยอำำ�นวยความสะดวกเรื่�่องงานวิิจััยและการนำ�ำ ไป เพิ่่�มเติิม เกษตรกรต้้องทำำ�อย่่างไรกัับพืืช ซึ่�่งในสภาวะแวดล้้อม ใช้้งานจริิง ให้้สามารถข้้ามศููนย์์ข้้ามหน่่วยงานกัันได้้อย่่างไร้้รอยต่่อ ในธรรมชาติิทำำ�ไม่่ได้้ เราเลยใช้้วิิธีีการจำำ�ลองธรรมชาติิเข้้ามาท้้ายสุุด โดยพยายามใช้้กลไกทุุกกลไกในมืือเพื่�่อทำำ�งานให้้ได้้ ของการทำำ� Plant Factory คืือ การปลููกพืืชที่�่มีีมููลค่่าสููง ในญี่�่ปุ่่�นมีี การใช้้ Plant Factory ปลูกู สตอเบอรี่ผ�่ ลิิตเป็น็ วััคซีีนรักั ษามะเร็ง็ ในสุนุ ัขั โครงการการบริิหารจััดการนวััตกรรมเพื่่�อการพััฒนา เป็น็ ต้้น เรามองว่่ามีีรููปแบบธุุรกิิจที่�่เป็น็ ไปได้้และเห็น็ ว่่าใช้้เทคโนโลยีีนี้้� อุุตสาหกรรมใหม่่ จะดูแู ลเรื่�องการเชื่่�อมโยงทั้้�งซััพพลายเชน เพิ่่�มมููลค่่าของพืืชได้้ ตั้้ง� แต่่งานวิจิ ััยถึึงผู้้�ประกอบการ รวมถึึงองค์ป์ ระกอบของบริิบทอื่่�น เช่น่ สิิทธิิประโยชน์์จาก BOI บางครั้้ง� อาจจะมีีการนำ�ำ เข้า้ เครื่�องจักั ร ดร.สััญชััย มองว่่า Plant Factory เป็็นอนาคตของอุุตสาหกรรม เทคโนโลยีจี ากต่่างประเทศจะต้้องเสีียภาษีีนำำ�เข้้าจากต่่างประเทศ เกษตรยุุคใหม่่ที่�่ประเทศไทยและทั่่�วโลกกำำ�ลัังมุ่่�งหน้้าไป เนื่�่องด้้วย ถ้้ามีีสิิทธิปิ ระโยชน์์ที่่�เราสามารถช่่วยอำำ�นวยความสะดวกให้้ สภาวะแวดดล้้อมและสภาพอากาศที่�่เปลี่�่ยนแปลงไป ควบคุุมไม่่ได้้ ผู้้�ประกอบการได้้ เราก็็จะนััดหารืือกัับ BOI มีีความเสี่�่ยงเรื่�่องอาหารที่�่จะได้้รัับผลกระทบ ปััจจุุบัันโครงการกำำ�ลัังผลัักดัันเรื่�่อง Plant Factory มีีผู้้�ประกอบการ ถ้้าสามารถผลัักดัันตรงนี้้�ได้้จะช่่วยเรื่�่อง Food Security ได้้ ทำำ�ให้้มีี จะนำ�ำ เทคโนโลยีีนี้้�ไปใช้้ผลิิตเชิิงพาณิิชย์์จริิง แต่่ด้้วยที่�่ผ่่านมา BOI ปริิมาณอาหารที่�่เพีียงพอ ทั่่�วโลกที่�่พยายามพััฒนาเทคโนโลยีีตรงนี้้�มา ไม่่เคยให้้สิิทธิิประโยชน์์เรื่�่องของการปลููกพืืช กลายเป็็นว่่า หาก เพราะมีีปััญหาเรื่�่องผลกระทบจากสภาพแวดล้้อม อากาศของแต่่ละ ผู้้�ประกอบการนำ�ำ เข้้าเทคโนโลยีี Plant Factory มาจะต้้องเสีียภาษีี ประเทศ อย่่างในญี่�่ปุ่่�นที่�่ผลัักดัันเรื่�่องนี้้�มา 30 กว่่าปีีแล้้ว เทคโนโลยีี เต็็มอััตรา คืือ ประมาณ 20-30% ซึ่�่งถืือว่่าสููงอยู่่� ทำำ�ให้้ต้้นทุุนการผลิิต ที่�่เรานำ�ำ เข้้ามาเป็็นรุ่�นที่�่ 3 ที่�่เขาพััฒนาในญี่�่ปุ่่�น จากการที่�่เราพา การทำำ�การเกษตรสมัยั ใหม่ส่ ูงู ขึ้้�น ผู้้�ประกอบการไปดููงานที่�่ญี่�่ปุ่่�น เขาเริ่่�มมองเห็็นว่่ามีีความเป็็นไปได้้ ในเชิงิ ธุุรกิิจ ชีีววััสดุุมีีคุุณภาพ ผ่่านการทำำ�วิิจััยมาแล้้วมีีข้้อมููล สนัับสนุุนภาคอุุตสาหกรรมสามารถไปวิิจััยต่่อย อ ด เ พิ่่� ม แ ล ะ ป ร ะ ยุุ ก ต์์ ใ ช้้ ไ ด้้ อ ย่่ า ง ส ะ ด ว ก ร ว ด เ ร็็ ว ดร.สััญชััย เอกธวััชชัยั ที่่�ปรึึกษาอาวุโุ ส โครงการบริิหารจัดั การนวััตกรรม เพื่่�อการพััฒนาอุตุ สาหกรรมใหม่่ (IM) ศููนย์์บริิหารจัดั การเทคโนโลยีี (TMC) สทวช. Smart Farming การเกษตรอััจฉริิยะ | 63
บทบาทของ IM เรีียกว่่า BCG (Bio Economy, Circular Eeconomy และ Green Economy) เป็็นยุุทธศาสตร์์ของโครงการที่�่ต้้องล้้อตาม รััฐบาล ซึ่�่งอุุตสาหกรรมอาหารและการเกษตรสมััยใหม่่เป็็นส่่วนหนึ่่�ง ดร.สััญชััย กล่่าวว่่า เกษตรกรสามารถจะผลิิตวััตถุุดิิบเพื่�่อตอบสนอง ประโยชน์์ในปลายทางได้้โดยใช้้เทคโนโลยีีการเกษตรเป็็นตััวเริ่่�มต้้น ซึ่�่งโครงการฯ เชื่�่อมโยงทั้้�ง Food Innopolis และเขตนวััตกรรมระเบีียง เศรษฐกิิจพิิเศษภาคตะวัันออก (Eastern Economic Corridor of Innovation,EECi) มีีศููนย์์วิิจััยที่�่เกี่�่ยวข้้อง คืือ Biopolis ซึ่�่งเกี่�่ยวกัับ เทคโนโลยีีชีีวภาพ เกษตรเป็็นหนึ่่�งในเทคโนโลยีีชีีวภาพที่�่ต้้องผลัักดััน ให้้เกิิดการใช้้เทคโนโลยีีการเกษตรสมััยใหม่่และเชื่�อ่ มโยงกัับศูนู ย์ว์ ิิจััย ของไบโอเทคและศููนย์์นาโนเทค เป็็นต้้น จะมีีการทำำ� Pilot Research ที่�่ EECi เป็็นการทำำ�วิิจััยที่�่มากกว่่า Lab ScaleResearch เพื่�่อเชื่�่อมโยง ไปที่�่อุุตสาหกรรม ซึ่�่งการขยาย Pilot Research ไปที่�่ EECi จะช่่วยให้้ ใกล้้ชิิดกัับภาคอุุตสาหกรรม Food Innopolis และ Biopolis มีีความเชื่�่อมโยงกััน Food Innopolis สร้้างระบบนิิเวศน์์ให้้เกิิดสภาวะแวดล้้อมให้้เหมาะสมกัับ การทำำ�งานวิิจััยและผลัักดัันงานวิิจััยไปใช้้ประโยชน์์ ส่่วนของไบโอเทค คืือ สร้า้ งคลััสเตอร์ใ์ ห้เ้ กิิด Food & Feed ในส่ว่ น Food for the Future ดูภู าพรวมว่่าจะทำำ�งานวิิจััยอะไร บทบาทของเรา คืือ พยายามผลัักดัันอุุตสาหกรรมใหม่่ให้้เกิิดขึ้้�น โดยไม่่จำำ�กััดว่่าใช้้กลไลอะไร อย่่าง Food Innopolis เป็็นส่่วน ที่่�ต้้องเอาพืืชจาก Plant Factory ไปแปรรููปเป็็นวััตถุุดิิบของ อาหาร ในส่่วนของการเกษตรเป็็นต้้นทางของอุุตสาหกรรม อาหาร ยา และเครื่�องสำำ�อาง เราพยายามเชื่่�อมโยงการเกษตร การเพาะปลููกซึ่�่งเป็็นต้้นน้ำำ�� และพยายามเชื่่�อมโยงกัับคนที่่�ใช้้ วััตถุุดิิบตรงนี้้�ที่่�ปลายทางไม่่ว่่าจะเป็็น อาหาร ยา และเครื่�อง สำำ�อาง เป็็นต้้น อย่่างเครื่�องสำำ�อาง เราก็็เชื่่�อมโยงกัับนาโนเทค เพื่่�อดููว่่าความต้้องการของอุุตสาหกรรม อาหาร ยา และเครื่�อง สำำ�อางต้้องการวััตถุุดิิบไปใช้้รููปแบบใดบ้้าง อาจจะแปรรููปจาก พืืชไปเป็็นอาหารโดยตรง หรืือแปรรููปจากสารสกััดเพื่่�อไปใช้้เป็็น วััตถุุดิิบในเครื่�องสำำ�อาง หรืืออาหารเสริิม เช่่น วิิตามิินซีี วิิตามิินเอ เป็็นต้้น ส่ว่ น Smart Farm นั้้�น ดร.สัญั ชัยั กล่า่ วว่า่ นิยิ ามค่อ่ นข้า้ งกว้้างแต่ห่ ัวั ใจ คืือ การนำ�ำ เทคโนโลยีีเข้า้ มาใช้ใ้ นกระบวนการผลิติ กระบวนการเพาะปลูกู ซึ่�่งบทบาทของโครงการนี้้� คืือ ช่่วยเกษตรกรดููเทคโนโลยีีที่�่เหมาะสม กัับการผลิิตและเพาะปลููก รวมถึึงความต้้องการและความพร้้อมของ เกษตรกรเองด้้วย อาทิิ ในส่่วนของ วีีทีี แหนมเนืือง ที่�่หน่่วยงาน IM พาไปดููงานที่�่ญี่�่ปุ่่�น และพาบริิษััทญี่�่ปุ่่�นมาดููพื้้�นที่�่ที่�่อุุดรธานีี และก่่อสร้้าง Plant Factory เพราะเดิิมเขามีีปััญหาเรื่�่องซััพพลาย และคุุณภาพไม่่ได้้ โดยเฉพาะ หน้า้ แล้้ง บางครั้้�งเข้า้ มาตััดแต่่งทิ้้�งไป 30% แต่่ละวัันใช้ผ้ ักั 1 ตััน ต้้องสั่่�ง เข้า้ มา 1.3 ตััน 64 | Smart Farming การเกษตรอััจฉริิยะ
บริิการ สวทช. สวทช. สนัับสนุุนผู้้�ประกอบการไทยเข้้าถึึงเทคโนโลยีีได้้ง่่ายขึ้้�น ลดความเสี่่�ยงของการลงทุุนวิิจััย พัั ฒนา และเพิ่่� มขีีดความ สามารถทางการแข่่งขััน Technology Services Financial, Tax, R&D Business Promotions SMEs Promotional Measures /Start-up การถ่า่ ยทอดเทคโนโลยีี การเงิิน ภาษีี และมาตรการส่่งเสริิม กลไกส่่งเสริมิ ธุุรกิจิ SMEs/Startups • รบั จ้างวิจัย รว่ มวิจัย • ยกเว้นภาษี 300% ส�ำหรบั การลงทนุ วิจัย • บม่ เพาะธุรกิจ (Company Creation) • การใหค้ �ำปรึกษาเทคโนโลยี • เงินกู้ดอกเบ้ียต่�ำ • เงินรว่ มลงทนุ ในธุรกิจเทคโนโลยี • Thailand Tech Show (ITAP-Consultancy) • บัญชีนวัตกรรม • การถา่ ยทอดเทคโนโลยี อนญุ าตใหใ้ ชส้ ทิ ธิ • Research Gap Fund • NSTDA Investor’s Day • บรกิ ารวิเคราะห์และทดสอบ • Start-up Voucher • ใหค้ �ำปรกึ ษาและแกไ้ ขปญั หาทางวศิ วกรรz • ศูนย์สนับสนนุ และให้บริการประเมิน จััดอัันดัับเทคโนโลยีีของประเทศ Infrastructure Development STI Professional Development สนัับสนุุนผู้้�ประกอบการธุุรกิิจเทคโนโลยีี และนวััตกรรม เพิ่่�มขีีดความสามารถทาง โครงสร้้างพื้้�นฐานสำำ�คัญั ทางวิิทยาศาสตร์์ การพััฒนาบุุคลากรด้้านวิทิ ยาศาสตร์์ การแข่่งขััน และนิคิ มวิิจัยั ของประเทศ เทคโนโลยีีและนวัตั กรรม • สถาบนั พัฒนาบุคลากรแหง่ อนาคต • อุทยานวิทยาศาสตรป์ ระเทศไทย • เขตอุตสาหกรรมซอฟต์แวรป์ ระเทศไทย Career for the Future Academy (CFA) • เมอื งนวัตกรรมอาหาร • ศนู ยน์ วัตกรรมอาหารและอาหารสตั ว์ • ศูนยช์ ีววัสดุประเทศไทย Download PDF \"NSTDA Services\" Email : [email protected] Call Center : 02 564 8000 Website : www.nstda.or.th Facebook : NSTDA - สวทช. Line : @NSTDA Smart Farming การเกษตรอััจฉริิยะ | 65
ขอขอบคุณ คุุณวิริ าภรณ์์ มงคลไชยสิิทธิ์์� ดร.นพดล คีรี ีีเพ็็ชร รองผู้้�อำำ�นวยการ สวทช. นักั วิิจััยอาวุุโส ทีีมวิิจััยคลัังอนุพุ ันั ธ์ค์ วามรู้� (KEA) ผู้้�อำำ�นวยการ สถาบันั การจััดการเทคโนโลยีีและนวััตกรรมเกษต กลุ่่�มวิิจััยวิิทยาการข้อ้ มูลู และการวิิเคราะห์์ (DSARG) (AGRITEC) สวทช. ศูนู ย์เ์ ทคโนโลยีีอิิเล็็กทรอนิกิ ส์แ์ ละคอมพิวิ เตอร์แ์ ห่ง่ ชาติิ (NECTEC) สวทช. ดร.ศิิษเฎศ ทองสิมิ า ดร.วััชรากร หนููทอง ผู้้�อำำ�นวยการ ธนาคารทรัพั ยากรชีีวภาพแห่ง่ ชาติิ (NBT) สวทช. นักั วิิจััย ทีีมวิิจััยนวััตกรรมและข้อ้ มูลู เพื่�อ่ สุขุ ภาพ (HII) ดร.สัญั ชััย เอกธวััชชััย ศูนู ย์ว์ ิจิ ัยั เทคโนโลยีีสิ่่ง� อำ�ำ นวยความสะดวกและเครื่�อ่ งมืือแพทย์์ (A-MED) ศูนู ย์เ์ ทคโนโลยีีอิิเล็็กทรอนิกิ ส์แ์ ละคอมพิวิ เตอร์แ์ ห่ง่ ชาติิ (NECTEC) ที่�่ปรึกึ ษาอาวุุโส สวทช. โครงการบริหิ ารจััดการนวััตกรรมเพื่�อ่ การพัฒั นาอุุตสาหกรรมใหม่่ (IM) ศูนู ย์บ์ ริหิ ารจััดการเทคโนโลยีี (TMC) สวทช. ดร.โอภาส ตรีีทวีีศัักดิ์์� คุุณศศิิวิิมล บุุญอนันั ต์์ นักั วิิจััย ทีีมระบบไซเบอร์-์ กายภาพ (CPS) หน่ว่ ยทรัพั ยากรด้้านการคำำ�นวณและไซเบอร์-์ กายภาพ (NCCPI) นักั วิิเคราะห์์ ฝ่า่ ยบริหิ ารวิิจััยเพื่�อ่ สนับั สนุนุ ยุุทธศาสตร์ช์ าติิ (RNS) ศูนู ย์เ์ ทคโนโลยีีอิิเล็็กทรอนิกิ ส์แ์ ละคอมพิวิ เตอร์แ์ ห่ง่ ชาติิ (NECTEC) สวทช. สวทช. Prof. Timothy W. Flegel นายแพทย์์ไพศาล พลโลก ที่�่ปรึกึ ษา ทีีมวิิจััยเทคโนโลยีีชีีวภาพปลาและกุ้้�ง (AFST) รักั ษาการผู้้�อำำ�นวยการ โรงพยาบาลเรณูนู คร กลุ่่�มวิิจััยเทคโนโลยีีชีีวภาพสัตั ว์์น้ำ�ำ แบบบููรณาการ (AAQG) ศูนู ย์พ์ ันั ธุุวิิศวกรรมและเทคโนโลยีีชีีวภาพแห่ง่ ชาติิ (BIOTEC) คุณุ เอกราช เครื่�องพนััด สวทช. ผู้้�จััดการทั่่�วไป บริษิ ััท ริมิ ปิงิ ออร์แ์ กนิคิ ฟาร์ม์ จำำ�กััด ดร.แสงจัันทร์์ เสนาปินิ คุุณมััฆวาล หอสุวุ รรณ์์ นักั วิิจััยอาวุุโส ทีีมวิิจััยเทคโนโลยีีชีีวภาพปลาและกุ้้�ง (AFST) กลุ่่�มวิิจััยเทคโนโลยีีชีีวภาพสัตั ว์์น้ำ�ำ แบบบููรณาการ (AAQG) กรรมการผู้้�จััดการ ศูนู ย์เ์ กษตรกรรมบางไทร ศูนู ย์พ์ ันั ธุุวิิศวกรรมและเทคโนโลยีีชีีวภาพแห่ง่ ชาติิ (BIOTEC) สวทช. คุุณปคุณุ า บุุญก่อ่ เกื้้�อ บ้า้ นสวนเมล่่อน ดร.ธีีรยุุทธ ตู้้�จิินดา นักั วิิจััยอาวุุโส กลุ่่�มวิิจััยเทคโนโลยีีชีีวภาพพืืชและการจััดการ แบบบููรณาการ (ACBG) ศูนู ย์พ์ ันั ธุุวิิศวกรรมและเทคโนโลยีีชีีวภาพแห่ง่ ชาติิ (BIOTEC) สวทช. คุุณสััมฤทธิ์์� เกีียววงษ์์ นักั วิิชาการอาวุุโส ทีีมวิิจััยเทคโนโลยีีไวรัสั เพื่�อ่ ควบคุมุ แมลงศัตั รููพืืช (AVBT) กลุ่่�มวิิจััยนวััตกรรมสุขุ ภาพสัตั ว์์และการจััดการ (AVIG) ศูนู ย์พ์ ันั ธุุวิิศวกรรมและเทคโนโลยีีชีีวภาพแห่ง่ ชาติิ (BIOTEC) สวทช. 66 | Smart Farming การเกษตรอััจฉริิยะ
จัดทำ�โดย ฝ่ ายธุรกิจสัมพนั ธ์ ศนู ยบ์ รหิ ารจัดการเทคโนโลยี สำ�นักงานพฒั นาวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยแี หง่ ชาติ 111 อุทยานวิทยาศาสตรป์ ระเทศไทย ถนนพหลโยธนิ ตำ�บลคลองหน่ึง อำ�เภอคลองหลวง จังหวัดปทุมธานี 12120 โทร. 02 564 7000 Call Center 02 564 8000 [email protected] www.nstda.or.th NSTDA - สวทช @NSTDA
Search
