เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

เอกสารวิชาการ แัตมรลูทงเุ ร-ยี นไร ำนกั วจิ ยั พัฒนาการอารักขาพืช กรมวชิ าการเกษตร ประจำปงบประมาณ 2562

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ัยการใช้สารป้ องกนั กําจดั ศัตรพู ชื เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศตั รทู ุเรียน ขอ้ มูลทางบรรณานกุ รมของส�านักหอสมุดแหง่ ชาติ National Library of Thailand cataloging in Publication Data ส�ำนักวิจัยพฒั นำกำรอำรกั ขำพืช กรมวชิ ำกำรเกษตร. เอกสำรวิชำกำร แมลง-ไร ศตั รูทุเรยี น -- กรงุ เทพฯ : ส�ำนกั วิจัยพัฒนำกำรอำรกั ขำพืช กรมวิชำกำรเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ,์ 2562 ISBN 978-974-436-932-1 สงวนสิทธ์ิ ปีท่ีพมิ พ์ : 2562 จ�ำนวนหน้ำ : 88 หนำ้ จ�ำนวนทพี่ ิมพ ์ : 1,000 เล่ม จดั พมิ พ์โดย ส�ำนกั วจิ ัยพฒั นำกำรอำรกั ขำพชื กรมวิชำกำรเกษตร เลขท่ ี 50 ถนนพหลโยธิน แขวงลำดยำว เขตจตุจักร กรุงเทพฯ 10900 โทร. 0 2579 5583 โทรสำร 0 2940 5396 เว็บไซต์ http://www.doa.go.th/plprotect/ พิมพ์ท่ี บรษิ ทั นิวธรรมดำกำรพิมพ์ (ประเทศไทย) จ�ำกัด เลขที่ 202 ซอยเจรญิ กรุง 57 แขวงยำนนำวำ เขตสำทร กรุงเทพฯ 10120

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ัยการใช้สารป้ องกนั กําจดั ศัตรพู ชื คำ�น�ำ ส�ำนักวิจัยพัฒนำกำรอำรักขำพืช มีหน้ำที่ ศึกษำ ค้นคว้ำ วิจัย ทดลองและพัฒนำวิชำกำรเกษตร ด้ำนอำรักขำพืชซึ่งเป็นหน้ำท่ีหลักข้อหน่ึงของกรมวิชำกำรเกษตร เพื่อให้ได้ข้อมูลควำมรู้ด้ำนวิชำกำรในกำรป้องกัน ควบคุม หรือจัดกำรศัตรูพืช เป็นกำรเพิ่มผลผลิตและคุณภำพของพืชปลูกให้ได้มำตรฐำนตำมท่ีก�ำหนด ซึ่งจะท�ำ ใหผ้ ลผลติ มมี ลู คำ่ และควำมปลอดภยั สงู ขน้ึ โดยสำ� นกั วจิ ยั พฒั นำกำรอำรกั ขำพชื ไดต้ ระหนกั ถงึ ควำมสำ� คญั ของกำรจดั กำร ศตั รพู ืชในกำรผลิตทุเรยี น เพื่อใหไ้ ดป้ รมิ ำณและคณุ ภำพท่ตี ลำดต้องกำรทั้งภำยในและต่ำงประเทศ ปี พ.ศ. 2560 ประเทศไทยมีพื้นที่ปลูกทุเรียนรวม 788,000 ไร่ ผลผลิตรวม 635,000 ตัน แหล่งปลูก 10 อันดับแรก ได้แก่ จังหวัดจันทบุรี ชุมพร ระยอง ยะลำ สุรำษฎร์ธำนี นครศรีธรรมรำช อุตรดิตถ์ ต ร ำ ด น ร ำ ธิ ว ำ ส แ ล ะ ส ง ข ล ำ ส� ำ ห รั บ ก ำ ร ผ ลิ ต ทุ เรี ย น เ พ่ื อ ใ ห้ ไ ด้ คุ ณ ภ ำ พ ท่ี ดี ต ำ ม ที่ ต้ อ ง ก ำ ร นั้ น จ� ำ เ ป็ น ต้ อ ง มีกำรบริหำรจัดกำรที่ดีตั้งแต่ก่อนปลูกจนกระท่ังถึงกำรเก็บเก่ียว ปัจจุบันแมลง-ไรศัตรูทุเรียน มีกำรระบำดและ เ ป็ น ส ำ เ ห ตุ ส� ำ คั ญ ที่ ท� ำ ใ ห้ ผ ล ผ ลิ ต ทุ เ รี ย น ไ ม่ ไ ด้ คุ ณ ภ ำ พ ต ำ ม ท่ี ต้ อ ง ก ำ ร จ ำ ก ป ร ะ เ ด็ น ปั ญ ห ำ ดั ง ก ล่ ำ ว ส� ำ นั ก วิ จั ย พั ฒ น ำ ก ำ ร อ ำ รั ก ข ำ พื ช จึ ง ไ ด้ จั ด ท� ำ เ อ ก ส ำ ร วิ ช ำ ก ำ ร “ แ ม ล ง - ไ ร ศั ต รู ทุ เ รี ย น ” โ ด ย มี วั ต ถุ ป ร ะ ส ง ค์ เพื่อรวบรวมข้อมูลแมลง-ไร ศัตรูทุเรียนที่ส�ำคัญ และเทคนิคกำรใช้สำรป้องกันก�ำจัดแมลง-ไร ศัตรูทุเรียน ที่ ส� ำ คั ญ โ ด ย ร ว บ ร ว ม ท บ ท ว น ป รั บ ป รุ ง แ ล ะ เ พิ่ ม เ ติ ม ข้ อ มู ล ท ำ ง วิ ช ำ ก ำ ร ท่ี ไ ด้ จ ำ ก ห น่ ว ย ง ำ น ต่ ำ ง ๆ ซ่ึ ง ไ ด้ น� ำ ข้อมูลมำประมวลและกล่ันกรองให้ถูกต้องโดยผู้ทรงคุณวุฒิ และคณะท�ำงำน เพื่อจัดเป็นองค์ควำมรู้ท่ีสมบรูณ์ ครบถ้วน ถูกต้องและมีควำมเหมำะสม สำมำรถน�ำไปปฏิบัติได้ ซ่ึงส�ำนักวิจัยพัฒนำกำรอำรักขำพืชหวังเป็นอย่ำงย่ิงว่ำ เอกสำรวิชำกำรฉบบั นจ้ี ะเป็นประโยชนส์ �ำหรบั นำ� ไปใชใ้ นกำรจดั กำรแมลง-ไร ศัตรูทุเรียนอยำ่ งมปี ระสิทธภิ ำพตอ่ ไป (นำงวิไลวรรณ พรหมค�ำ) ผู้อำ� นวยกำรสำ� นกั วิจัยพัฒนำกำรอำรกั ขำพชื

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ยั การใช้สารป้ องกนั กําจดั ศัตรพู ชื

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ยั การใช้สารป้ องกนั กําจดั ศัตรพู ชื ส�รบญั หน้� 1 สถ�นก�รณข์ องทเุ รยี น 4 ก�รพัฒน�ของทุเรยี น 7 สถ�นก�รณแ์ มลงศัตรทู ุเรยี น 8 แมลง-ไร ศัตรูทส่ี �ำ คัญ 10 16 หนอนเจาะเมล็ดทุเรยี น 20 เพล้ียไก่แจ้ทเุ รยี น 24 หนอนเจาะผล 28 เพลย้ี แปง้ 31 เพลยี้ ไฟพริก 34 มอดเจาะลา� ต้น 40 ดว้ งหนวดยาวเจาะลา� ต้นทุเรยี น 44 เพลย้ี หอยเกลด็ ทเุ รียน 48 ไรแดงแอฟริกนั 50 วธิ ีก�รติดต�มสถ�นก�รณแ์ มลง-ไร ศัตรทู ุเรยี นที่สำ�คัญ 73 และศัตรูธรรมช�ติ 76 เทคนคิ ก�รใช้ส�รป้องกันกำ�จัดแมลง-ไร ศัตรูทุเรยี น บรรณ�นุกรม ดชั นี

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ยั การใช้สารป้ องกนั กําจดั ศัตรพู ชื

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ยั การใช้สารป้ องกันกําจดั ศัตรพู ชื สถานการณ์ของทเุ รยี น ทเุ รยี น (Durio zibethinus L.) เปน็ ไมผ้ ลยนื ตน้ ขนาดใหญ่ เจรญิ เตบิ โตไดด้ ใี นเขตรอ้ นชน้ื ทมี่ ฝี นตกชกุ และ สมา่� เสมอ มปี ริมาณน�้าฝนเฉลยี่ 1,600 - 4,000 มิลลิเมตรตอ่ ปี มคี วามชนื้ ในอากาศสูง 75 - 85% และมีอุณหภมู ิ ที่เหมาะสมอยู่ในช่วง 25 - 30 องศาเซลเซียส ดินที่เหมาะสมควรระบายน้�าได้ดีและมีสภาพความเป็น กรดเปน็ ดา่ ง (pH) ประมาณ 5.5 - 6.5 ทเุ รยี นมแี หลง่ ผลติ อยใู่ นภมู ภิ าคเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้ เชน่ ไทย มาเลเซยี อนิ โดนเี ซยี และเวยี ดนาม ในประเทศไทยซง่ึ เปน็ ผผู้ ลติ รายใหญข่ องโลกมปี ลกู ทกุ ภาค แตแ่ หลง่ ปลกู ในเชงิ การคา้ จะอยู่ในภาคตะวันออก ได้แก่ จันทบุรี ระยอง และตราด ภาคใต้ ได้แก่ ชุมพร นครศรีธรรมราช สุราษฎร์ธานี และยะลา ภาคเหนือ ได้แก่ อุตรดิตถ์ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ได้แก่ ศรีสะเกษ โดยมีพันธุ์ท่ีนิยมปลูกคือ หมอนทอง กระดมุ ทอง ชะนี พวงมณี และก้านยาว เนื่องจากทุเรียนเป็นพืชที่ท�ารายได้ต่อเกษตรกรสูง เกษตรกรจึงมีการดูแลรักษาให้ต้นทุเรียนมี ความอุดมสมบูรณ์เพ่ือให้พร้อมส�าหรับการออกดอกติดผล และมีการป้องกันก�าจัดศัตรูพืชเพ่ือป้องกันผลผลิต แต่เนื่องจากทุเรียนมีแมลงศัตรูหลายชนิด ทั้งที่เป็นแมลงศัตรูที่ส�าคัญและพบระบาดเป็นประจ�าในพื้นที่ ปลูกทุเรียนทั่วไป บางชนิดมีการระบาดรุนแรงเฉพาะในบางพื้นท่ี บางชนิดมีความรุนแรงถึงข้ันท�าให้ต้นทุเรียน ตายได้ นอกจากนี้มีแมลงศัตรูทุเรียนชนิดใหม่หลายชนิดเกิดขึ้นเนื่องจากการดูแลรักษาของเกษตรกรที่ มีการใช้สารฆ่าแมลงค่อนข้างมาก ท�าให้แมลงศัตรูท่ีไม่เคยเป็นปัญหามาก่อนมีการระบาดที่รุนแรงและเกิดข้ึน เป็นประจ�า แมลงศัตรูทุเรียนชนิดใหม่บางชนิดเกิดข้ึนเน่ืองจากสภาพแวดล้อมท่ีเปลี่ยนไป รวมท้ังการจัดการ ของเกษตรกรเอง ทเุ รยี นเปน็ ผลไมท้ ม่ี ขี นาดผลใหญ่ มหี นาม รสชาตหิ วานมนั ไดช้ อื่ วา่ เปน็ ราชาของผลไม้ (King of the fruits) ทุ เ รี ย น จั ด เ ป ็ น พื ช เ ศ ร ษ ฐ กิ จ ท่ี ส� า คั ญ ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย มี แ ห ล ่ ง ป ลู ก ที่ ส� า คั ญ อ ยู ่ ใ น ภ า ค ต ะ วั น อ อ ก และภาคใต้ รองลงมาคือภาคเหนอื บางส่วน ภาคกลาง และ ภาคตะวันออกเฉียงเหนอื บางสว่ น ในปี พ.ศ. 2560 มีพื้นท่ีปลูกรวมประมาณ 788,000 ไร่ ผลผลิตรวม 635,000 ตัน (ตารางที่ 1) และมีการขยายตลาดไปสู่ต่าง ประเทศโดยสง่ ไปในรปู ผลสด ทเุ รยี นแชแ่ ขง็ และทเุ รยี นแปรรปู ทเุ รยี นเปน็ ผลไมท้ ม่ี คี วามส�าคญั ตอ่ ภาคการเกษตร ของไทยโดยสร้างรายได้มากเป็นอันดับที่ 3 ในสินค้ากลุ่มไม้ผลและผลิตภัณฑ์ รองจากล�าไยและสับปะรด เอกสารวิชาการ  แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ัยการใช้สารป้ องกนั กาํ จดั ศัตรพู ชื ทา� รายได้เข้าประเทศและต่อเกษตรกรผู้ปลูกเป็นจ�านวนมาก ดังนั้น เกษตรกรจึงมีการดูแลรักษาทุเรียนอย่างดี ทง้ั ดา้ นการผลติ และอารกั ขาพชื เพอื่ ปอ้ งกนั ผลผลติ ในปจั จบุ นั มกี ารใชเ้ ทคโนโลยหี ลายอยา่ งเพอ่ื บงั คบั ใหท้ เุ รยี น ออกผลในช่วงฤดูที่ต้องการ และได้ผลผลิตท่ีตรงต่อความต้องการของตลาด อย่างไรก็ตามเกษตรกรต้องประสบ กับปัญหาการผลิตด้านต่างๆ เช่น สภาพดินฟ้าอากาศที่ผันแปร และปัญหาศัตรูพืชทั้งโรคและแมลงที่ระบาด ท�าความเสียหายต่อทุเรียนอย่างมาก ทุเรียนมีแมลงศัตรูหลายชนิดเข้าท�าลายท�าความเสียหายส่งผลให้ผลผลิต ลดลง คุณภาพผลผลิตต่�าลงท�าให้ชาวสวนทุเรียนต้องใช้สารฆ่าแมลงเพิ่มขึ้นอย่างมาก จากการส�ารวจการใช้ สารเคมีของเกษตรกรผู้ปลูกทุเรียนในภาคตะวันออกปี พ.ศ. 2538 พบว่าเกษตรกรใช้สารฆ่าแมลงเฉล่ียทุกๆ 15 วัน การใช้วิธีการป้องกันก�าจัดโดยใช้สารฆ่าแมลงน้ีเป็นวิธีที่ใช้แก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าเท่าน้ันไม่สามารถ ใช้ได้ตลอดไป และยังก่อให้เกิดปัญหาอื่นๆ ตามมาอีกมากมาย เช่น แมลงสร้างความต้านทานต่อสารฆ่าแมลง การระบาดของแมลงที่ยังไม่เป็นศัตรูพืชที่ส�าคัญขณะนี้ และปัญหามลพิษต่อสภาพแวดล้อม นอกจากนี้ยังเป็น อันตรายต่อเกษตรกรและผู้บริโภคด้วย ตารางท่ี 1 พ้นื ท่ีปลูก พน้ื ทใ่ี ห้ผล ผลผลติ ผลผลติ ตอ่ ไร่ ราคา และมลู คา่ ของผลผลิตตามราคา ทีเ่ กษตรกรขายได้ ปี พ้นื ทเ่ี พาะปลูก พน้ื ทใี่ ห้ผล ผลผลิต ผลผลติ ราคาทเ่ี กษตรกร มลู คา่ ของผลผลิตตาม (ไร่) (ไร)่ (ตนั ) ตอ่ ไร่ ขายได้ ราคาทเ่ี กษตรกรขายได้ (กก.) 2551 729,000 668,000 638,000 955 (บาท / กก.) (ล้านบาท) 2552 686,000 629,000 662,000 1,053 20.93 13,353 2553 668,000 612,000 569,000 929 21.52 14,246 2554 665,000 605,000 509,000 843 25.36 14,430 2555 649,000 582,000 524,000 902 27.76 14,130 2556 656,000 577,000 569,000 986 31.92 16,726 2557 667,000 571,000 632,000 1,107 40.45 23,016 2558 707,000 583,000 601,000 1,031 34.29 21,671 2559 736,000 591,000 512,000 867 46.96 28,223 2560 788,000 605,000 635,000 1,049 62.96 32,613 71.81 44,235 ทีม่ า : สำานักงานเศรษฐกิจเกษตร  เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ัยการใช้สารป้ องกันกาํ จดั ศัตรพู ชื การผลติ ทเุ รยี นส่งออก หนอนเจาะเมลด็ ทุเรียน และเพลี้ยแป้ง นบั เป็นแมลงศตั รูทางด้านกักกันพชื ที่ หลายๆ ประเทศไม่ยอมใหต้ ดิ ไปกับผลผลติ เน่ืองจากหนอนเจาะเมล็ดทเุ รียนและเพล้ียแปง้ อาจจะเข้าไประบาด ทา� ใหเ้ กดิ ความเสยี หายแกพ่ ชื ผลอน่ื ๆ ในประเทศนนั้ ๆ ได้ จงึ ตง้ั เงอื่ นไขในการนา� เขา้ ผลทเุ รยี นสดจากประเทศไทย โดยใช้พันธกรณีว่าด้วยมาตรการสุขอนามัยและสุขอนามัยพืช (SPS Agreement) มาเป็นข้อก�าหนด ซ่ึงสินค้า ทางการเกษตรจากประเทศไทยต้องปลอดจากศัตรูพืชและสารพิษตกค้าง เช่น กรณีของประเทศออสเตรเลีย ไดว้ เิ คราะหค์ วามเสย่ี งของหนอนเจาะเมลด็ ทเุ รยี น และจดั เปน็ แมลงศตั รทู ม่ี คี วามเสย่ี งสงู จงึ ใชม้ าตรการเขม้ งวด ส�าหรับการน�าเข้าผลทุเรียนสดจากประเทศไทยโดยข้ันตอนการตรวจสอบก่อนการส่งออกที่ศูนย์บรรจุภัณฑ์ จะตอ้ งสุ่มผ่าผลจ�านวน 450 ผล ในกรณที ตี่ ้องการสง่ ออกตา่� กว่า 1,000 ผล แตถ่ า้ มีการส่งออกมากกว่า 1,000 ผล จะตอ้ งมกี ารสุม่ ผา่ 600 ผล รวมทง้ั มกี ารสุ่มตรวจอกี 600 ผล เมือ่ สินคา้ ถงึ ปลายทาง ถา้ ตรวจพบหนอนเพียงตวั เดียวหรอื ผลทุเรียนถกู ทา� ลายเพียงผลเดียว ผลทเุ รียนทั้งหมดจะต้องถกู ส่งกลบั หรอื ถูกทา� ลายทันที เอกสารวิชาการ  แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ยั การใช้สารป้ องกันกาํ จดั ศัตรพู ชื การพัฒนาของทุเรยี น จากบันทึกชาวสวนผลไม้ 2537 รายงานว่า หลังเก็บเก่ียวผลผลิต ทุเรียนจะมีการแตกใบอ่อนหลัก 2 - 3 ครั้ง ระหว่างเดือนมิถุนายนถึงพฤศจิกายน และจะมีการแตกใบอ่อนย่อยอีกคร้ังในช่วงต้นปี ทุเรียนแทง ช่อดอกในช่วงเดือนพฤศจิกายนถึงธันวาคม ดอกบานในช่วงเดือนมกราคมถึงกุมภาพันธ์ และมีช่วงติดผลใน ช่วงเดือนมกราคมถึงกรกฎาคม ซ่ึงข้ึนอยู่กับพันธ์ุทุเรียน ผลทุเรียนส่วนใหญ่จะแก่ในช่วงเดือนพฤษภาคมถึง กลางเดอื นกรกฎาคม ระยะพัฒนาการของทุเรียน (ภาคตะวันออก) ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. แตกใบออ่ น แทงชอ่ ดอก ดอกบาน ติดผล ผลแก่  เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ยั การใช้สารป้ องกันกําจดั ศัตรพู ชื ทุเรยี นระยะเเตกใบออ่ น ชุดใบทเุ รยี นท่ีสมบูรณ์ ทเุ รียนระยะแทงชอ่ ดอก หรอื ไขป่ ลา ทเุ รียนระยะดอกตูม หรือหวั กา� ไล เอกสารวิชาการ  แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ยั การใช้สารป้ องกันกาํ จดั ศัตรพู ชื ทเุ รยี นระยะดอกบาน ทุเรียนระยะหางแยไ้ หม้ หรือไมก้ ลดั หรือปนิ่ ทเุ รยี นระยะผลออ่ น ทุเรยี นระยะเก็บเกี่ยว  เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ัยการใช้สารป้ องกนั กาํ จดั ศัตรพู ชื สถานการณ์แมลงศัตรทู ุเรยี น แมลงศัตรูทุเรียนที่พบในประเทศไทย มีท้ังที่เป็นแมลงศัตรูท่ีส�าคัญพบระบาดเป็นประจ�าและพบเป็น คร้งั คราว บางชนดิ ท�าความเสยี หายอยา่ งรนุ แรงสว่ นบางชนดิ ไม่ทา� ความเสยี หายมากนัก แมลง-ไร ศัตรทู ีส่ ำ�คญั และท�ำ คว�มเสยี ห�ยท�งเศรษฐกิจให้แกท่ ุเรียนมี 7 ชนดิ ไดแ้ ก่ หนอนเจ�ะเมล็ดทเุ รียน เพลีย้ ไก่แจ้ทเุ รยี น หนอนเจ�ะผล เพล้ียแป้ง เพลี้ยไฟ มอดเจ�ะลำ�ต้น และไรแดงแอฟริกัน นอกจากนี้ยังมีแมลงศัตรูทุเรียนท่ี อบุ ตั ใิ หม่ในทุเรียน จ�านวน 2 ชนิด ไดแ้ ก่ หนอนดว้ งหนวดย�วเจ�ะลำ�ต้นทุเรียน และ เพลย้ี หอยเกลด็ ทเุ รียน จากการสา� รวจแมลงศตั รบู นตน้ ทเุ รยี นสว่ นใหญ่ พบวา่ จา� นวนประชากรจะสงู เมอ่ื มอี าหารมาก หรอื เมอื่ ถงึ ระยะพืชท่เี หมาะสม เช่น เพลยี้ ไก่แจจ้ ะระบาดเฉพาะระยะที่ทุเรียนแตกใบออ่ นเท่านั้น หนอนเจาะเมลด็ และ หนอนเจาะผล จะระบาดในช่วงทุเรียนติดผล ส่วนศัตรูพืชบางชนิดท่ีระบาดทุกระยะพืช เช่น มอดเจาะล�าต้น หนอนด้วงหนวดยาวเจาะลา� ตน้ ทเุ รียน เปน็ ต้น เอกสารวิชาการ  แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ัยการใช้สารป้ องกันกําจดั ศัตรพู ชื ตารางที่ 2 รายชือ่ แมลง - ไร ศตั รทู เุ รียนในประเทศไทย ชือ่ ภาษาไทย ช่ือวิทยาศาสตร์ ส่วนของพชื ท่ถี ูก ทา� ลาย แมลงและไรศตั รูทส่ี า� คญั Mudaria luteileprosa Holloway หนอนเจาะเมล็ดทเุ รียน Allocarsidara malayensis (Crawford) เมล็ด ผล เพลี้ยไก่แจท้ เุ รยี น Conogethes punctiferalis (Guenee) ใบออ่ น หนอนเจาะผล Planococcus minor (Maskell) ผล เพลี้ยแปง้ แปซฟิ ิค Planococcus lilacinus (Cockerell) ผล ใบอ่อน ยอดอ่อน เพลี้ยแปง้ กาแฟ Scirtothrips dorsalis Hood ผล ใบอ่อน ยอดอ่อน เพล้ยี ไฟพรกิ Xyleborus fornicatus (Eichhoff) ผลอ่อน ดอก มอดเจาะลาำ ต้น Batocera rufomaculata De Geer ลาำ ต้น กิ่ง ดว้ งหนวดยาวเจาะลำาต้นทเุ รยี น ลำาตน้ กิ่ง ใบ กงิ่ เพลย้ี หอยเกล็ดทเุ รียน Aulacaspis vitis Green ใบ ไรแดงแอฟรกิ ัน Eutetranychus africanus (Tucker) ใบ แมลงและไรศัตรทู ่ีพบเปน็ ครง้ั คราว ราก ใบอ่อน ดว้ งกนิ ใบ Aprosterna pallida Fabricius ผลออ่ น ดอก หนอนด้วงปกี แขง็ กินรากทเุ รยี น Leucopholis sp. ดอก ดอก เพลี้ยจกั จ่นั ฝอยทเุ รียน Amrasca durianae Hongsaprug ดอก ใบ เพล้ยี ไฟดอกไม้ Frankiniella sp. ดอก ใบออ่ น ใบออ่ น เพลี้ยไฟดอกถ่วั Megalurothrips sjostedti Trybom ใบ ใบ เพลย้ี ไฟหลากสี Thrips coloratus Schmutz เพลย้ี ไฟดอกไมฮ้ าวาย Thrips hawaiiensis (Morgan) เพลยี้ ไฟฝา้ ย Thrips palmi Karny เพล้ยี หอยเกลด็ มะพร้าว Aspidiotus destructor Signoret เพลี้ยออ่ นฝา้ ย Aphis gossypii Glover เพล้ียอ่อนดำาสม้ Toxoptera aurantii (Boyer de Fonscolombe) แมลงคอ่ มทอง Hypomeces squamosua (Fabricius) ดว้ งงวง Platytrachelus psittacinus Faust  เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ยั การใช้สารป้ องกนั กาํ จดั ศัตรพู ชื ตารางที่ 2 (ต่อ) รายชื่อแมลง - ไร ศัตรูทุเรียนในประเทศไทย ชื่อภาษาไทย ชอ่ื วิทยาศาสตร์ ส่วนของพชื ท่ถี กู ทา� ลาย หนอนกนิ ดอก Autoba versicolor Walker หนอนกินดอก Rapala dieneces dieneces (Hewitson) ดอก ใบ หนอนบุ้งกินใบ Suana concolor (Walker) ดอก หนอนกนิ ใบ Arctornis cygna (Moore) ใบ หนอนคืบกินใบ Athisma scissuralis Moore ใบ ผเี ส้ือหนอนวุ้น Chalcocelis albiguttatus (Snellen) ใบ หนอนบงุ้ กนิ ใบ Olene inclusa (Walker) ใบ หนอนกินใบ Erizada lichenaria Walker ใบ ผีเสอ้ื ตาลคู่หางไหม้ Remelana jangala ravata (Moore) ใบ ผีเส้อื หนอนเจาะผล Tirathaba ruptilinea (Walker) ผล หนอนเจาะสมอฝา้ ย Helicoverpa armigera (Hübner) ผล หนอนกินดอก Horaga onyx onyx (Moore) ดอก ใบ หนอนกินใบ Daphnusa ocellaris Walker ใบ หนอนบุ้งกินใบ Olene mendosa (Hübner) ใบ หนอนบุ้งกินใบ Lymantria marginata Walker ใบ หนอนบ้งุ ปกเหลอื ง Orgyia postica (Walker) ใบ หนอนกนิ ใบ Paracrama dulcissima Walker ใบ หนอนรา่ นส่ีเขา Setora fletcheri Holloway ใบ หนอนกินใบ Tiruvaca subcostalis Walker ใบ หนอนม้วนใบ Adoxophyes privatana Walker ใบ หนอนม้วนใบ Archips machlopis Meyrick ใบ หนอนม้วนใบ Homona difficilis (Meyrick) ใบ ไรแดงชมพู่ Oligonychus biharensis (Hirst) ใบ ไรแมงมุมฟจิ ิ Tetranychus fijiensis Hirst ใบ ใบ เอกสารวิชาการ  แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ยั การใช้สารป้ องกันกาํ จดั ศัตรพู ชื หนอนเจาะเมลด็ ทเุ รียน Common name durian seed borer ช่ือสามัญ/ชือ่ พื้นเมอื ง หนอนใต้ หนอนรู หนอนมาเลย์ ชือ่ วิทยาศาสตร์ Mudaria luteileprosa Holloway วงศ์ Noctuidae อันดบั Lepidoptera ชว่ งการระบาดของหนอนเจาะเมลด็ ทุเรียน : ระยะผลจนถึงเกบ็ เก่ยี ว มม..คค.. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ความส�าคญั และลักษณะการท�าลาย หนอนเจาะเมลด็ ทเุ รยี นเปน็ แมลงศตั รทู มี่ คี วามสา� คญั และทา� ความเสยี หายตอ่ ผลผลติ ทเุ รยี นมากในเขต ภาคตะวันออก หนอนชนิดน้ีมีถิ่นก�าเนิดอยู่ในประเทศมาเลเซียแล้วระบาดเข้ามาทางภาคใต้ของประเทศไทย เมื่อเกษตรกรน�าเมล็ดทุเรียนพันธุ์พื้นเมืองซ่ึงมีขนาดโตมาจากภาคใต้เพ่ือใช้เป็นต้นตอ จะได้ต้นกล้าท่ีแข็งแรง เจรญิ เตบิ โตไดร้ วดเรว็ และมคี วามทนทานตอ่ โรคสงู การนา� เมลด็ พนั ธจ์ุ ากทางภาคใตม้ าเปน็ เหตทุ �าใหห้ นอนชนดิ น้ี ติดมาด้วย เกษตรกรจึงเรียกหนอนชนิดนี้ว่า “หนอนใต้” หรือ “หนอนมาเลย์” หนอนชนิดน้ีเม่ือเข้าท�าลาย ผลทุเรียนจะไม่สามารถสังเกตจากลักษณะภายนอกได้ หนอนเจาะเข้าไปในผลทุเรียนถ่ายมูลออกมาปะปน อยู่กับเนื้อทุเรียนท�าให้เนื้อทุเรียนเสียคุณภาพ เกษตรกรไม่สามารถขายเน้ือทุเรียนสดได้ ต้องน�าไปแปรรูปซึ่ง ราคาตา่� ทา� ใหส้ ญู เสยี รายไดไ้ ปมาก จนกระทงั่ เมอ่ื หนอนโตเตม็ ทพี่ รอ้ มเขา้ ดกั แด้ จะเจาะเปลอื กเปน็ รอู อกมาและ ทิง้ ตวั ลงบนพื้นดินเพอ่ื เข้าดกั แดใ้ นดนิ เกษตรกรเห็นแต่รูไม่พบตัวหนอนอยภู่ ายในหรือบางครง้ั พบความเสยี หาย เมื่อเก็บเก่ยี วผลผลติ เรียบรอ้ ยแล้วหลงั จากหนอนเจาะออกมา จึงเรียกหนอนชนดิ นีอ้ ีกชือ่ วา่ “หนอนร”ู หนอนชนิดน้ีพบระบาดเป็นครั้งแรกที่ อ�าเภอแกลง จังหวัดระยอง เม่ือปี 2530 ในปี พ.ศ. 2533 ที่จังหวดั ระยอง พบหนอนชนิดน้รี ะบาดใน 8 ต�าบล คอื ซากโดน สองสลึง หว้ ยยาง เนินค้อ ทางเกวยี น วังหว้า บา้ นนา และกรา�่ ทตี่ า� บลซากโดนเสยี หายสงู สดุ ถงึ 26% ของพน้ื ทปี่ ลกู สว่ นทจ่ี งั หวดั จนั ทบรุ พี บเฉพาะ 2-3 ตา� บล ในเขตอา� เภอเมอื งเท่านั้น และความเสียหาย 4% ในปี พ.ศ. 2534 ทจ่ี งั หวัดระยอง พืน้ ทีร่ ะบาดโดยเฉลีย่ เพิม่ ขนึ้ พนื้ ทเี่ สยี หายสงู สดุ 29% ทตี่ า� บลเนนิ คอ้ สว่ นทจี่ งั หวดั จนั ทบรุ พี บหนอนชนดิ นเ้ี พมิ่ เปน็ 4 อา� เภอ คอื อา� เภอเมอื ง  เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ัยการใช้สารป้ องกนั กําจดั ศัตรพู ชื แหลมสงิ ห์ ขลงุ และมะขาม สวนทุเรียนบางแห่งได้รับความเสียหายจากหนอนชนิดน้ีสงู ถงึ 80 - 90% และพืน้ ท่ี การระบาดไดข้ ยายออกจากแหลง่ ทพี่ บการระบาดครง้ั แรกไปในหลายพน้ื ทขี่ องจงั หวดั ระยอง จนั ทบรุ ี ตราด และ ในปัจจุบันพบการระบาดของหนอนชนิดน้ีทุกแหล่งปลูกทุเรียนในประเทศ ในระยะที่ผ่านมาพบว่ามี หนอนเจาะเมล็ดทุเรียนติดไปจนถึงผู้บริโภคทั้งตลาดภายในและต่างประเทศ เป็นผลท�าให้ขาดความเช่ือถือต่อ สินค้าท่สี ง่ ไปและอาจมีผลกระทบต่อตลาดการคา้ ได้ ความเสยี หายท่ีเกิดจากหนอนเจาะเมลด็ ทเุ รยี น รปู รา่ งลกั ษณะและชีวประวัติ ตวั เต็มวยั เป็นผเี สื้อกลางคนื สามารถวางไขไ่ ด้ 100 - 200 ฟองตอ่ ตวั วางไขเ่ ป็นฟองเด่ยี วบนผลทุเรยี น ในขณะทผี่ ลยงั ออ่ น จากนนั้ ตวั หนอนทเี่ พงิ่ ฟกั จากไขจ่ ะเจาะเขา้ ไปกดั กนิ เมลด็ ภายในผล การเขา้ ทา� ลายจะสงั เกต รอยเจาะของหนอนไดย้ าก เนอ่ื งจากมขี นาดเลก็ มากและเปลอื กทเุ รยี นทกี่ า� ลงั ขยายจะปดิ รเู จาะของหนอน ทเุ รยี น ทถี่ กู ทา� ลายสว่ นใหญจ่ ะอยใู่ นระยะทเี่ มลด็ แขง็ แลว้ หนอนเจรญิ เตบิ โตอยภู่ ายในผลทเุ รยี นกดั กนิ เมลด็ เปน็ อาหาร ประมาณ 30 - 40 วัน โดยคาดคะเนจากเวลาทีจ่ บั แม่ผเี สื้อตัวแรกได้และเวลาทพ่ี บหนอนท่โี ตเต็มที่พร้อมจะเข้า ดักแด้ซ่ึงห่างกันประมาณ 48 วัน จึงคาดว่าระยะตั้งแต่ผีเสื้อออกจากดักแด้ ผสมพันธุ์ วางไข่ และไข่ฟักเป็น ตัวหนอน จะกนิ เวลาประมาณ 10 วนั ดงั นนั้ ระยะหนอนประมาณ 38 วัน การทา� ลายของหนอนเจาะเมลด็ ทุเรียน จะเจาะไชเขา้ ไปในเมลด็ กดั กนิ และถา่ ยมลู ออกมาทา� ใหเ้ นอื้ ทเุ รยี นเปรอะเปอ้ื นเสยี หาย หนอนอาศยั อยใู่ นผลทเุ รยี น จนกระทั่งผลแก่ เม่ือหนอนโตเต็มท่ีหรือถ้าผลร่วงก่อน หนอนจะเจาะรูกลมขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 5 - 8 มลิ ลิเมตร ออกมาและเขา้ ดักแด้ในดนิ ระยะกอ่ นเขา้ ดักแด้ 8 - 10 วัน ระยะดกั แด้ 1 - 9 เดือน ผีเสื้อ ตัวเต็มวัยทีอ่ อกจากดักแด้ภายในหน่งึ เดอื นอาจจะเข้าท�าลายทุเรียนรนุ่ หลงั ในปเี ดยี วกันได้ หรืออาจจะออกจาก ดักแดใ้ นปถี ดั ไปโดยมฝี นในช่วงตน้ ปีเป็นตัวกระตุ้นให้ตัวเต็มวัยออกจากดกั แด้ ผเี ส้อื ตัวเต็มวัยท่ีจบั ไดจ้ ากกับดัก แสงไฟจะมชี วี ติ เพยี ง 7 - 10 วันเท่านนั้  เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ัยการใช้สารป้ องกนั กาํ จดั ศัตรพู ชื หนอนเจาะเมลด็ ทุเรียน ตวั เตม็ วยั (ผเี สื้อ) หนอนเจาะเมลด็ ทเุ รยี น ผเี สอ้ื วางไข่เปน็ ฟองเดีย่ วๆ บนผลทุเรียน หนอนกัดกินเฉพาะเนอื้ เมล็ดทุเรียน  เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ัยการใช้สารป้ องกันกําจดั ศัตรพู ชื รทู ี่หนอนเจาะออกมาเพอ่ื เข้าดักแด้ ดักแดข้ องหนอนเจาะเมลด็ ทเุ รียนมีดนิ หมุ้ การติดตามสถานการณ์การระบาดหนอนเจาะเมลด็ ทุเรยี น • ช่วงทุเรียนติดผลให้ตรวจดูตัวเต็มวัยของหนอนเจาะเมล็ดทุเรียนในกับดักแสงไฟ (black light) ทุก 2 - 3 คร้ังต่อสัปดาห์ โดยเฉพาะหลังฝนตกหนักตรวจดูทุกวัน ระดบั เศรษฐกิจ ตวั เต็มวัยในกบั ดกั แสงไฟ 1 ตวั พืชอาหาร ทเุ รียน ศัตรธู รรมชาติ จากการสำารวจยังไมพ่ บ การป้องกนั ก�าจดั 1. เกษตรกรไม่ควรขนย้ายเมล็ดทุเรียนจากที่อ่ืนเข้ามาในแหล่งปลูก ถ้ามีความจ�าเป็นควรท�าการ คัดเลือกเมลด็ อยา่ งระมัดระวงั หรอื แชเ่ มลด็ ดว้ ยสารฆา่ แมลง เช่น มาลาไทออน (malathion) 83% EC อัตรา 40 มิลลิลติ ร ตอ่ นา้� 20 ลิตร หรอื คาร์บารลิ (carbaryl) 85% WP อัตรา 50 กรมั ต่อนา�้ 20 ลติ ร กอ่ นทา� การ ขนย้ายจะช่วยก�าจัดหนอนได้  เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ัยการใช้สารป้ องกันกาํ จดั ศัตรพู ชื 2. การห่อผลระยะยาวโดยใช้ถุงพลาสติกสขี าวขุน่ ขนาด 40 x 75 เซนติเมตร เจาะก้นถุงเพอ่ื ระบายน�า้ สามารถปอ้ งกนั ไมใ่ หต้ วั เตม็ วยั มาวางไขไ่ ด้ โดยเรมิ่ หอ่ ผลตงั้ แตผ่ ลทเุ รยี นมอี ายุ 6 สปั ดาหเ์ ปน็ ตน้ ไปจนถงึ เกบ็ เกยี่ ว ก่อนห่อตรวจสอบผลทุเรียนท่ีจะห่อให้ปราศจากการท�าลายของหนอนเจาะผลและเพล้ียแป้ง ถ้ามีให้ก�าจัดโดย การเขยี่ หรอื ใช้แปรงปัดออก แลว้ พน่ ดว้ ยสารฆ่าแมลง คลอร์ไพรฟิ อส (chlorpyrifos) อตั รา 15 มิลลลิ ติ ร ต่อนา�้ 20 ลติ ร 3. การป้องกันก�าจัดด้วยวิธีผสมผสาน โดยการพ่นสารฆ่าแมลง แลมบ์ดา-ไซฮาโลทริน (lambda-cyhalothrin) 2.5% CS อัตรา 20 มลิ ลิลติ ร ตอ่ น�า้ 20 ลติ ร หรอื คารบ์ าริล (carbaryl) 85% WP อัตรา 50 กรมั ต่อน�า้ 20 ลิตร หา่ งกนั คร้ังละ 1 สัปดาห์ เรมิ่ เมื่อผลอายุ 6 สัปดาห์ และหอ่ ด้วยถุงพลาสติก ขาวขุน่ ขนาด 40 x 75 เซนตเิ มตร เจาะก้นถุงเพ่อื ระบายนา้� เมือ่ ผลอายุ 10 สปั ดาห์ โดยการเลอื กหอ่ เฉพาะผล ท่ีมีขนาดและรูปทรงได้มาตรฐาน ก่อนห่อผลควรมีการส�ารวจเพล้ียแป้ง ถ้าพบเพล้ียแป้งระบาดควรพ่นสาร คลอรไ์ พริฟอส (chlorpyrifos) อตั รา 15 มลิ ลลิ ติ ร ตอ่ น�้า 20 ลติ ร 4. การใช้กับดักแสงไฟโดยใช้หลอด black light เพ่ือล่อตัวเต็มวัยหนอนเจาะเมล็ดทุเรียนมาท�าลาย สามารถชว่ ยลดการระบาดของแมลงชนิดนลี้ งได้มากเน่อื งจากตัวเตม็ วัยแต่ละตวั มีไข่ประมาณ 100 - 200 ฟอง และกับดักแสงไฟยังสามารถใช้เป็นเครื่องมือตรวจการระบาดของแมลงชนิดนี้ได้ เพื่อให้ทราบว่ามีแมลงระบาด ในช่วงไหน ควรใช้สารฆ่าแมลง (ถ้าจ�าเป็น) มีประสิทธิภาพมากขึ้น สามารถลดจ�านวนการพ่นสารฆ่าแมลง อยา่ งท่ีเกษตรกรปฏบิ ตั อิ ยู่ตัง้ แต่ทเุ รียนเรม่ิ ออกดอก 5. การป้องกันก�าจดั โดยใชส้ ารฆา่ แมลง เม่ือพบว่าตวั เต็มวยั เรม่ิ ระบาดให้ใชส้ าร คาร์บารลิ (carbaryl) 85% WP อัตรา 50 มลิ ลลิ ิตร ต่อน�า้ 20 ลิตร หรอื เดลทาเมทรนิ (deltamethrin) 3% EC อัตรา 15 มลิ ลิลิตร ต่อน้�า 20 ลิตร หรือ แลมบ์ดา-ไซฮาโลทริน (lambda-cyhalothrin) 2.5% CS อัตรา 20 มิลลิลิตร ต่อน�้า 20 ลิตร หรือ เบตา-ไซฟลูทรนิ (beta-cyfluthrin) 2.5% EC อัตรา 20 มิลลลิ ิตร ตอ่ น้�า 20 ลิตร หา่ งกนั ครั้งละ 1 สัปดาห์ เร่มิ เมอ่ื ผลอายุ 6 สปั ดาห์  เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ยั การใช้สารป้ องกนั กําจดั ศัตรพู ชื เมล็ดทุเรยี นทเ่ี กษตรกรน�ามาใชเ้ ปน็ ต้นตอ การใชก้ ับดกั แสงไฟเพือ่ ตรวจการระบาด การหอ่ ผลทุเรยี นด้วยถงุ พลาสติกสขี าวขุ่น การห่อผลทุเรยี นโดยใช้เครื่องมอื ใช้ไดส้ ะดวกกบั ผล การหอ่ ผลทเุ รียน เมอื่ ผลอายุประมาณ 10 สปั ดาห์  เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ยั การใช้สารป้ องกนั กาํ จดั ศัตรพู ชื เพล้ียไกแ่ จ้ทเุ รยี น Common name durian psyllid ชอ่ื สามญั /ช่อื พนื้ เมือง เพล้ียไกฟ่ ้า ชื่อวิทยาศาสตร์ Allocarsidara malayensis (Crawford) วงศ์ Psyllidae อันดับ Hemiptera ช่วงการระบาดของเพลี้ยไกแ่ จท้ เุ รียน : ระยะทเุ รียนแตกใบออ่ น มม..คค.. ก.พ. ม.ี ค. เม.ย. พ.ค. ม.ิ ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ความสา� คัญและลักษณะการทา� ลาย เพลย้ี ไกแ่ จท้ เุ รยี น พบระบาดทา� ความเสยี หายใหก้ บั ทเุ รยี นอยา่ งมากในแหลง่ ปลกู ทเุ รยี นทว่ั ไป ตวั ออ่ น และตัวเต็มวัยดูดกินน้�าเล้ียงจากใบอ่อน ท�าให้ใบอ่อนเป็นจุดสีเหลือง ไม่เจริญเติบโต เมื่อระบาดมากๆ ท�าให้ ใบหงิกงอ ถ้าเพลี้ยไก่แจ้ทุเรียนเข้าท�าลายในช่วงที่ใบอ่อนยังเล็กมากและยังไม่คล่ีออกจะท�าให้ใบแห้งและร่วง ตวั อ่อนของแมลงชนิดนจ้ี ะขบั สารเหนยี วสีขาวออกมาปกคลุมใบทเุ รยี น เป็นสาเหตทุ า� ใหเ้ กิดเช้อื ราตามบรเิ วณท่ี สารชนิดนี้ถูกขับออกมา ระยะตัวอ่อนท�าความเสียหายมากที่สุด นอกจากน้ี ได้รายงานว่าแมลงชนิดน้ีท�าความ เสยี หายให้กับทุเรยี นพนั ธ์ุชะนมี ากทส่ี ดุ ตัวออ่ นและตวั เต็มวัยเพลีย้ ไก่แจ้ทเุ รียน การทา� ลายของเพลยี้ ไก่แจท้ ุเรียน  เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ัยการใช้สารป้ องกันกําจดั ศัตรพู ชื รปู ร่างลกั ษณะและชีวประวัติ ตัวเต็มวัยของแมลงชนิดนี้วางไข่เข้าไปในเน้ือเยื่อของใบพืช มีลักษณะเป็นตุ่มสีเหลืองหรือน�้าตาลเป็น กลมุ่ ๆ แตล่ ะกลมุ่ มไี ขป่ ระมาณ 8 - 14 ฟอง หลงั จากนนั้ ไขจ่ ะฟกั เปน็ ตวั ออ่ นมขี นาดเลก็ มากประมาณ 1 มลิ ลเิ มตร และเมอ่ื พฒั นาเป็นตัวอ่อนระยะต่อไปมีขนาดใหญข่ น้ึ ยาวประมาณ 3 มิลลเิ มตร มปี ยุ สีขาวติดอย่ตู ามลา� ตัวโดย เฉพาะที่ด้านท้ายของล�าตัวจะมีปุยยาวสีขาวคล้ายๆ กับหางไก่ แมลงชนิดน้ีจึงได้ชื่อว่า “เพลี้ยไก่แจ้” หรือ “เพลีย้ ไกฟ่ ้า” เมือ่ ตัวอ่อนลอกคราบเปน็ ตัวเตม็ วัยจะมีสนี �้าตาลปนเขยี ว ขนาดยาวประมาณ 5 มลิ ลเิ มตร และ มอี ายยุ าวถงึ 6 เดอื น โดยปกตติ วั เตม็ วยั จะไมค่ อ่ ยบนิ นอกจากถกู รบกวน แมลงชนดิ นมี้ รี ะบาดในทอ้ งทปี่ ลกู ทเุ รยี น ท่วั ไป และระบาดในช่วงทเุ รียนแตกใบอ่อน ตวั เต็มวัยเพลี้ยไกแ่ จท้ เุ รียน ตัวอ่อนเพล้ยี ไกแ่ จท้ เุ รยี นเขา้ ท�าลาย เพลีย้ ไก่เเจ้ทเุ รยี นวางไขใ่ นเน้ือใบรวมเปน็ กลมุ่ ในระยะทุเรียนแตกใบ  เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ัยการใช้สารป้ องกนั กาํ จดั ศัตรพู ชื ไข่ของเพล้ียไก่แจท้ ุเรยี นฝงั อยใู่ นเนือ้ ใบ ตัวอ่อนเพลี้ยไกแ่ จ้ทุเรยี นวัยที่ 1 การติดตามสถานการณก์ ารระบาดเพล้ียไกแ่ จท้ ุเรยี นและศตั รธู รรมชาติ • สาำ รวจ 10% ของต้นทง้ั หมด ทุก 7 วัน • ตรวจนบั 5 ยอดต่อตน้ ทง้ั เพล้ยี ไกแ่ จ้ทเุ รยี นและศัตรูธรรมชาติ • พบเพลี้ยไก่แจท้ ุเรยี น มากกวา่ 5 ตวั ตอ่ ยอด ถือวา่ ยอดถูกทาำ ลาย • ประเมินประสิทธิภาพของศัตรูธรรมชาติในการควบคุมเพลี้ยไก่แจ้ทุเรียน และปริมาณของยอดที่ ถกู เพลย้ี ไก่แจท้ ุเรียนทาำ ลาย ระดับเศรษฐกจิ พบยอดถูกทำาลาย มากกว่า 50% ต่อต้น หรือ ยอดที่พบไข่ มากกว่า 20% ต่อต้น ของการแตกใบอ่อน ครั้งท่ี 1 และ 2 พชื อาหาร ทุเรยี น ศัตรธู รรมชาติ แมลงศัตรูธรรมชาติของเพลี้ยไก่แจ้ทุเรียนมีหลายชนิดทั้งแมลงห้ำาได้แก่ ด้วงเต่าลาย 3 ชนิดในวงศ์ Coccinellidae คือ Menochilus sexmaculatus (Fabricius) Micraspis discolor (Fabicius) และ Coccinella transversalis Fabricius และ แมลงช้างปีกใสสกุล Chrysopa, Hemerobius และชนิด Ankylopteryx octopunctata สำาหรับแมลงเบียน พบแตนเบียนตัวอ่อนเพลี้ยไก่แจ้ในวงศ์ Encyrtidae พบ ปรมิ าณคอ่ นขา้ งสูงโดยเฉพาะในสวนที่ใช้สารเคมนี อ้ ย  เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ยั การใช้สารป้ องกนั กําจดั ศัตรพู ชื แตนเบียนตวั อ่อนของเพลย้ี ไก่เเจท้ เุ รยี น ดว้ งเต่าลายกนิ เพล้ียไกเ่ เจท้ ุเรยี นเปน็ อาหาร การป้องกันก�าจดั 1. เพลี้ยไก่แจ้ทุเรียนจะท�าลายเฉพาะใบอ่อนทุเรียนท่ียังไม่โตเต็มที่ และโดยปกติทุเรียนแตกใบอ่อน ไมพ่ รอ้ มกนั แมแ้ ตท่ เุ รยี นในสวนเดยี วกนั ชาวสวนทเุ รยี นควรจะพน่ สารฆา่ แมลงเมอื่ ทเุ รยี นสว่ นใหญแ่ ตกใบออ่ น ส�าหรับต้นท่ีแตกใบอ่อนไม่พร้อมต้นอื่นควรพ่นเฉพาะต้น วิธีน้ีช่วยลดการใช้สารฆ่าแมลงและเปิดโอกาสให้ศัตรู ธรรมชาติไดม้ บี ทบาทในการควบคุมเพล้ยี ไก่แจท้ ุเรยี น และยงั เปน็ การอนุรกั ษศ์ ตั รธู รรมชาตเิ หล่านีอ้ ีกด้วย 2. วธิ ีบงั คับให้ทุเรียนแตกใบออ่ นพร้อมกนั ซึ่งอาจกระตนุ้ ดว้ ยการพ่นยูเรีย (46 - 0 - 0) 200 กรัม ต่อน�้า 20 ลิตร เพื่อลดช่วงการเข้าท�าลายของเพล้ียไก่แจ้ทุเรียน จะช่วยลดการใช้สารเคมีลงได้มาก โดยปกติ ทุเรียนตอ้ งการใบออ่ นที่สมบูรณ์ 2 - 3 ชุดตอ่ ปี เพอี่ ใหต้ น้ ทเุ รยี นพรอ้ มทีจ่ ะให้ผลผลิตท่ีดี 3. สารฆ่าแมลงท่ีมีประสิทธิภาพเม่ือเพลี้ยไก่แจ้ทุเรียนระบาดมาก คือ แลมบ์ดา-ไซฮาโลทริน (lambda-cyhalothrin) 2.5% EC อัตรา 10 มิลลิลติ ร ตอ่ น้�า 20 ลิตร หรือ อิมดิ าโคลพริด (imidacloprid) 70% WG อัตรา 5 กรมั ตอ่ นา้� 20 ลติ ร หรือ ไทอะมที อกแซม (thiamethoxam) 25% WG อัตรา 8 กรมั ต่อน้�า 20 ลิตร หรือ ไดโนทีฟูแรน (dinotefuran) 10% WP อัตรา 15 กรัม ต่อน้�า 20 ลิตร หรือ ไทอะมีทอกแซม/แลมบ์ดา-ไซฮาโลทริน (thiamethoxam/lambda-cyhalothrin) 14.1%/10.6% ZC อัตรา 30 มิลลิลิตร ต่อน�้า 20 ลิตร หรือ คาร์บาริล (carbaryl) 85% WP อัตรา 10 กรัม ต่อน�้า 20 ลิตร พน่ ทุก 7 - 10 วันในชว่ งระยะแตกใบอ่อน  เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ยั การใช้สารป้ องกันกาํ จดั ศัตรพู ชื หนอนเจาะผล Common name yellow peach moth ชอื่ สามัญ/ช่ือพน้ื เมอื ง หนอนเจาะผลละหุ่ง ชื่อวทิ ยาศาสตร์ Conogethes punctiferalis Guenee วงศ์ Crambidae อันดับ Lepidoptera ช่วงการระบาดของหนอนเจาะผล : ระยะผล มม..คค.. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ิ ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ความส�าคญั และลกั ษณะการท�าลาย หนอนเจาะผลเป็นศัตรูทุเรียนที่ส�าคัญพบระบาดท่ัวไปในแหล่งปลูกทุเรียนท่ัวประเทศ หนอนเจาะผล จะเขา้ ทา� ลายทเุ รยี นตง้ั แตผ่ ลยงั เลก็ อายปุ ระมาณ 2 เดอื นไปจนถงึ ผลใหญท่ า� ใหผ้ ลเปน็ แผล อาจเปน็ ผลใหผ้ ลเนา่ และรว่ งเนอ่ื งจากเชอื้ ราเขา้ ทา� ลายซา�้ การทผ่ี ลมรี อยแมลงทา� ลายทา� ใหข้ ายไมไ่ ดร้ าคา ถา้ หากหนอนเจาะกนิ เขา้ ไป จนถึงเนื้อผล ท�าให้บริเวณดังกล่าวเน่าเม่ือผลสุก ภายนอกผลทุเรียนจะสังเกตเห็นมูลและรังของหนอน ได้อย่างชัดเจน และจะมีน�้าไหลเยิ้มเมื่อทุเรียนใกล้แก่ ผลทุเรียนที่อยู่ชิดติดกันหนอนจะเข้าท�าลายมากกว่าผล ท่อี ยเู่ ดี่ยวๆ เพราะแม่ผเี สื้อชอบวางไขใ่ นบริเวณรอยสัมผสั น้ี หนอนเจาะผลทา� รงั บริเวณเปลือกทเุ รยี น รอยเนา่ บนเปลอื กเนื่องจากหนอนเจาะผล  เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ัยการใช้สารป้ องกนั กําจดั ศัตรพู ชื รปู ร่างลกั ษณะและชวี ประวัติ ตัวเต็มวัยของหนอนเจาะผลเป็นผีเส้ือกลางคืนขนาดค่อนข้างเล็ก เม่ือกางปีกกว้างประมาณ 2.3 เซนติเมตร ปกี ทั้งคมู่ ีสีเหลอื ง มีจุดสีด�ากระจายอยูท่ ั่วปกี วางไขไ่ ว้บนเปลือกผลทุเรยี น ระยะไข่ 4 วัน หนอนวยั แรกมสี ีขาว หวั สนี ้า� ตาล แทะกนิ ผิวทุเรียนก่อน เมื่อโตขน้ึ จงึ เจาะกนิ เข้าไปในเปลอื กผลทุเรียน ตัวหนอนวยั ต่อมา มีลักษณะสีน�้าตาลอ่อนและมีจุดสีน�้าตาลเข้มประอยู่บริเวณหลังตลอดล�าตัวและมีหัวสีน�้าตาลเข้ม หนอนเจริญ เต็มทีม่ ีขนาดยาวประมาณ 1.5 - 1.8 เซนตเิ มตร จะเขา้ ดกั แดอ้ ยู่ระหว่างหนามของผลทเุ รยี นโดยมีใยและมลู ของ หนอนหมุ้ ตวั เมื่อเล้ยี งดว้ ยผลละหงุ่ ระยะหนอน 12 - 13 วัน ระยะดักแด้ 7 - 9 วัน ระยะตวั เต็มวยั เพศผู้ 10 - 18 วัน และเพศเมีย 14 - 18 วนั หนอนเจาะผลระบาดทา� ความเสยี หายแก่ผลทุเรยี น เข้าทา� ลายในระยะทที่ ุเรียนติดผลจน กระทัง่ ผลโตเต็มทพ่ี รอ้ มที่จะเก็บเกย่ี ว หนอนเจาะผลกัดท�าลายบรเิ วณเปลือกทุเรียน ผีเสอ้ื ตัวเตม็ วัยหนอนเจาะผล หนอนเจาะผลกัดเเทะผิวเปลอื ก  เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ยั การใช้สารป้ องกันกาํ จดั ศัตรพู ชื การตดิ ตามสถานการณก์ ารระบาดหนอนเจาะผลและศัตรูธรรมชาติ • สาำ รวจ 10% ของตน้ ท้งั หมด ทุก 7 วัน • ตรวจนบั 5 ผลต่อต้น ทงั้ หนอนเจาะผลและศตั รูธรรมชาติ • ประเมนิ ประสทิ ธิภาพของศัตรธู รรมชาติในการควบคมุ หนอนเจาะผล และปรมิ าณของผลที่ถกู หนอน เจาะผลทำาลาย ระดับเศรษฐกิจ ผลถกู ทาำ ลาย มากกวา่ 20% ต่อต้น หลังการตัดแต่งผลครง้ั ท่ี 3 พืชอาหาร แมลงชนิดนีพ้ บทว่ั ไปตลอดทง้ั ปเี นื่องจากมพี ชื อาศยั กวา้ ง นอกจากทเุ รียนแลว้ มีรายงานว่าหนอน ชนิดนีท้ าำ ลายผลไม้ชนิดอื่น เช่น มะหวด ลำาไย ลิน้ จี่ เงาะ ทับทิม ละห่งุ หม่อน และโกโก้ ศัตรธู รรมชาติ แตนเบียน Apanteles sp. การปอ้ งกันกา� จดั 1. หม่ันตรวจดูตามผลทุเรียน เมือ่ พบรอยทำาลายของหนอน ใหใ้ ชไ้ มห้ รอื ลวดแขง็ เขย่ี ตวั หนอนออกมาทาำ ลาย 2. ผลทเุ รียนท่เี น่าและร่วงเพราะถกู หนอนทาำ ลายควรเก็บทำาลายโดยเผาไฟหรอื ฝงั เสีย 3. ตัดแต่งผลทุเรียนท่ีมีจำานวนมากเกินไป โดยเฉพาะผลที่อยู่ติดกันควรใช้ก่ิงไม้หรือกาบมะพร้าวค่ัน ระหว่างผล เพอื่ ป้องกนั ไมใ่ ห้ตัวเต็มวัยวางไข่หรอื ตวั หนอนเข้าหลบอาศยั 4. การห่อผลด้วยถุงมุง้ ไนล่อน ถุงรเี มย์ หรอื ถุงพลาสตกิ สขี าวข่นุ เจาะรทู บี่ ริเวณขอบลา่ งเพอ่ื ใหห้ ยดน้าำ ระบายออก โดยเรมิ่ หอ่ ผลตง้ั แต่ผลทุเรียนมีอายุ 6 สัปดาห์เปน็ ต้นไปจะชว่ ยลดความเสียหายได้ 5. สารฆา่ แมลงที่มีประสิทธิภาพเม่อื จาำ เป็นตอ้ งใช้ คือ แลมบด์ า-ไซฮาโลทรนิ (lambda-cyhalothrin) 5% EC อตั รา 20 มิลลลิ ิตร ตอ่ นา้ำ 20 ลติ ร หรือ คลอร์ไพรฟิ อส (chlorpyrifos) 40% EC อตั รา 20 มลิ ลิลติ ร ต่อนา้ำ 20 ลติ ร พน่ เฉพาะสว่ นผลทเุ รียนท่ีการทาำ ลายของหนอนเจาะผล  เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ัยการใช้สารป้ องกันกาํ จดั ศัตรพู ชื ใช้ไม้ค่นั ระหวา่ งผล และตดั เเตง่ ไม่ให้ผลตดิ กนั ช่วยลดการเขา้ ทา� ลายได้ การหอ่ ผลด้วยถงุ พลาสตกิ ชว่ ยปอ้ งกันการเข้าท�าลายได้  เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ัยการใช้สารป้ องกันกาํ จดั ศัตรพู ชื เพลีย้ แปง้ Common name mealybugs ชอ่ื สามัญ/ชอื่ พื้นเมอื ง เพลย้ี แปง้ แปซฟิ คิ เพลยี้ แปง้ กาแฟ ชือ่ วทิ ยาศาสตร์ Planococcus minor (Maskell) Planococcus lilacinus (Cockerell) วงศ์ Pseudococcidae อนั ดบั Hemiptera ชว่ งการระบาดของเพลย้ี แปง้ : ระยะผล ดอก และยอดอ่อน มม..คค.. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ความส�าคัญและลกั ษณะการท�าลาย เพลี้ยแป้งเป็นแมลงศัตรูที่ส�าคัญพบระบาดท�าความเสียหายต่อทุเรียนในแหล่งปลูกท่ัวไป ดูดกินน้�าเลยี้ งจากบรเิ วณกิง่ ช่อดอก ผลอ่อน ผลแก่ โดยมีมดช่วยคาบพาไปตามส่วนตา่ งๆ ของพชื สว่ นทถ่ี กู ทา� ลายจะแคระแกรน็ และชะงักการเจรญิ เติบโต นอกจากน้เี พล้ียแปง้ จะขับมลู หวาน (honeydew) ออกมา เป็นเหตุใหร้ าด�าเขา้ ท�าลายซา้� เพล้ยี แปง้ เข้าทา� ลายทุเรียนผลเลก็ ทา� ให้ผลแคระแกรน็ ไม่เจรญิ เตบิ โตตอ่ ไป ถ้าเปน็ ทุเรยี นผลใหญ่ ไม่มีผลทา� ใหเ้ นอ้ื ของทุเรียนเสยี หาย แต่ท�าให้คณุ ภาพของผลทุเรยี นเสียไป ราคาต่�า และเปน็ ท่ีรังเกยี จของผูบ้ ริโภค  เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ยั การใช้สารป้ องกันกาํ จดั ศัตรพู ชื เพลี้ยแปง้ ทา� ลายผลออ่ นทา� ใหแ้ คระแกรน็ เพลีย้ แป้งขับนา้� หวานออกมาเปน็ เหตุ ใหร้ าด�าเข้าทา� ลาย เพล้ยี แปง้ ทา� ลายผลทเุ รียนระยะหางแย้ไหม้ เพลย้ี แป้งทา� ลายยอดอ่อนทุเรียน  เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ัยการใช้สารป้ องกันกาํ จดั ศัตรพู ชื เพล้ยี แป้งทา� ลายทุเรียนผลออ่ น เพลยี้ แปง้ ชนิดทีท่ �าลายผลทุเรยี นแก่ รูปร่างลกั ษณะและชวี ประวตั ิ เพลี้ยแป้งเพศเมีย มีขนาดลำาตัวยาวประมาณ 3 มิลลิเมตร มีสีเหลืองอ่อนหรือชมพู ลักษณะอ้วนส้ัน มี ผงสขี าวคล้ายผงแปง้ ปกคลมุ ลาำ ตัวอยู่ ไข่เป็นกลมุ่ จาำ นวนไขแ่ ตล่ ะกลมุ่ 100 - 200 ฟอง เพศเมียตัวหน่ึงสามารถ วางไข่ได้ 600 - 800 ฟอง ในเวลา 14 วัน ไขจ่ ะฟักอยใู่ นถงุ ใตท้ ้องเพศเมยี ระยะไขป่ ระมาณ 6 - 10 วนั ส่วนเพศเมีย เม่ือหยุดไข่ก็จะตายไป ตัวอ่อนท่ีฟักออกจากไข่ใหม่ๆ มีสีเหลืองอ่อนไม่มีผงสีขาวปกคลุม ตัวอ่อนจะคลานออก จากกลุ่มไข่ไปหาท่ีเหมาะสมเพื่ออยู่อาศัย เพศเมียมีการลอกคราบ 3 ครั้ง และไม่มีปีก ส่วนเพศผู้ลอกคราบ 4 คร้ัง มีปีก และมีขนาดเล็กกว่าเพศเมีย เพศเมียจะวางไข่หลังการลอกคราบครั้งท่ี 3 เพล้ียแป้งสามารถขยาย พนั ธไุ์ ด้ 2 - 3 รุ่น ใน 1 ปี ในระยะท่ีพชื อาหารไมเ่ หมาะสม เพล้ยี แป้งอาศัยอยู่ใต้ดินตามรากพชื เช่น หญ้าแห้วหมู โดยมีมดท่ีอาศยั กนิ สิง่ ขับถ่ายของเพล้ยี แปง้ เปน็ ตัวพาไป เพล้ียแป้งจะระบาดทำาความเสียหายแก่ผลทุเรียน ต้ังแต่ระยะที่ทุเรียนเริ่มติดผลจนกระทั่งผลโตเต็มที่ พร้อมทจี่ ะเกบ็ เกีย่ ว หรือกลางเดอื นกรกฎาคมสาำ หรับทเุ รยี นรุน่ หลัง การตดิ ตามสถานการณก์ ารระบาดเพลยี้ แปง้ และศตั รูธรรมชาติ • สาำ รวจ 10% ของต้นทัง้ หมด ทุก 7 วัน ในช่วงทเุ รียนตดิ ผล • ตรวจนบั 5 ผลต่อต้น ทั้งเพลย้ี แป้งและศัตรธู รรมชาติ • ประเมินประสิทธิภาพของศัตรูธรรมชาติในการควบคุมเพลี้ยแป้ง และปริมาณของผลที่ถูกเพล้ียแป้ง ทำาลาย  เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ยั การใช้สารป้ องกันกาํ จดั ศัตรพู ชื ระดบั เศรษฐกจิ ผลถูกทาำ ลาย มากกวา่ 20% ตอ่ ต้น หลงั การตดั แตง่ ผลครง้ั ที่ 3 พชื อาหาร ทุเรยี น มังคุด เงาะ และ สับปะรด ศตั รธู รรมชาติ พบด้วงเต่าในวงศ์ Coccinellidae เป็นแมลงห้ำา 3 ชนิด คือ Cryptolaemus montrouzieri Scymnus sp. และ Nephus sp. การป้องกันกา� จดั 1. หากพบเพล้ยี แป้งระบาดเล็กน้อยใหต้ ัดสว่ นของพชื ทพ่ี บการระบาดนา� ไปเผาทา� ลาย 2. เมอ่ื พบเพลย้ี แปง้ ปรมิ าณนอ้ ยบนผลทเุ รยี นใชน้ า�้ พน่ ใหเ้ พลย้ี แปง้ หลดุ ไป หรอื การใชน้ า�้ ผสม white oil อตั รา 20 มลิ ลลิ ติ ร ต่อน�้า 20 ลติ ร ชว่ ยในการกา� จดั เพลย้ี แป้งได้ดี 3. เนอื่ งจากเพลยี้ แปง้ แพรร่ ะบาดโดยมมี ดพาไป การปอ้ งกนั โดยใชผ้ า้ ชบุ สารฆา่ แมลง เชน่ มาลาไทออน (malathion) 83% EC อตั รา 20 มิลลลิ ติ ร ตอ่ น�้า 20 ลิตร หรือ คารบ์ าริล (carbaryl) 85% WP อัตรา 10 กรัม ตอ่ นา้� 20 ลิตร พันไวต้ ามก่งิ สามารถปอ้ งกันไม่ใหม้ ดคาบเพลี้ยแป้งไปยังส่วนตา่ งๆ ของทเุ รยี น หรือการพ่นสาร ฆ่าแมลงไปทีโ่ คนตน้ จะชว่ ยป้องกนั มดและลดการเข้าทา� ลายของเพลย้ี แป้งได้มาก 4. สารฆา่ แมลงท่ีไดผ้ ลในการควบคุมเพลย้ี แป้งคอื สารคลอร์ไพริฟอส (chlorpyrifos) 40% EC อัตรา 30 มลิ ลิลติ ร ต่อน�้า 20 ลิตร หรือ คลอร์ไพรฟิ อส (chlorpyrifos)/ไซเพอรเ์ มทริน (cypermethrin) 50% / 5% EC อัตรา 30 มลิ ลิลติ ร ตอ่ น�้า 20 ลิตร โดยพ่นสารเฉพาะตน้ ทพ่ี บเพลย้ี แป้งท�าลาย  เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ัยการใช้สารป้ องกันกาํ จดั ศัตรพู ชื เพล้ียไฟพรกิ Common name chili thrips ชอ่ื สามญั /ชอื่ พื้นเมอื ง เพลยี้ ไฟพรกิ ชือ่ วิทยาศาสตร์ Scirtothrips dorsalis (Hood) วงศ์ Thripidae อันดับ Thysanoptera ช่วงการระบาดของเพลยี้ ไฟ : ชว่ งดอก ผลออ่ น และใบอ่อน มม..คค.. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ความสา� คัญและลักษณะการท�าลาย ในทุเรียนพบเพลี้ยไฟหลายชนิดทำาลายทุเรียนในระยะพัฒนาการต่างๆ แต่ท่ีพบมากและสำาคัญที่สุดคือ เพลยี้ ไฟพรกิ ระบาดทาำ ลายในชว่ งผลออ่ นและใบออ่ น รองลงมาคอื เพลยี้ ไฟดอกไมฮ้ าวายระบาดในชว่ งดอกบาน สาำ หรับเพลี้ยไฟพรกิ ระบาดทำาลายไม้ผลหลายชนดิ เช่น มังคดุ มะมว่ ง เงาะ ส้มโอ ส้มเขยี วหวาน ล้นิ จ่ี และลาำ ไย ทั้งตัวอ่อนและตัวเต็มวัยดูดกินนำ้าเลี้ยงจากส่วนต่างๆ ของพืช มีผลทำาให้ใบอ่อนหรือยอดอ่อน ชะงักการเจริญ เติบโต แคระแกรน็ ใบโคง้ แหง้ หงกิ งอ และไหม้ การทาำ ลายในช่วงดอก ทาำ ใหด้ อกแห้ง ดอกและก้านดอกเปล่ียนเปน็ สี น้ำาตาล แคระแกร็น และร่วงได้ และในช่วงผลอ่อน ทำาให้ชะงักการเจริญเติบโต หนามเป็นแผลและเกิดอาการ ปลายหนามแหง้ ผลไมส่ มบรู ณแ์ ละแคระแกรน็ เนอ่ื งจากทเุ รยี นมปี รมิ าณดอกมากโดยเฉลย่ี สงู ถงึ ตน้ ละประมาณ 20,000 ดอก ทำาให้เพล้ียไฟสามารถเพิ่มปริมาณได้มากในช่วงดอกบาน เกษตรกรบางส่วนพยายามรักษาดอก ทเุ รยี นทง้ั หมดไวจ้ งึ มกี ารใชส้ ารปอ้ งกนั กาำ จดั แมลงศตั รพู ชื คอ่ นขา้ งมากและเกนิ ความจาำ เปน็ ทงั้ ทคี่ วรใหม้ จี าำ นวน ผลทุเรียนอยบู่ นต้นทีเ่ หมาะสมประมาณ 50 - 150 ผลตอ่ ตน้ สาำ หรับในชว่ งพฒั นาการของใบ ต้นทเุ รยี นแต่ละตน้ มคี วามสมบรู ณไ์ มเ่ ทา่ เทยี มกนั จงึ มกี ารแตกใบออ่ นไมพ่ รอ้ มเพรยี งกนั และเมอื่ มกี ารแตกใบออ่ นชดุ ใหมจ่ ะดงึ ดดู ให้เพล้ียไฟเข้ามาทำาลาย ทำาให้เพล้ียไฟระบาดอย่างต่อเน่ือง เกษตรกรต้องทำาการป้องกันกำาจัดด้วยสารฆ่า แมลงซึง่ เป็นการเพม่ิ ตน้ ทนุ การผลิต เพลี้ยไฟจะระบาดรุนแรงในช่วงแล้ง ระหว่างเดือนธันวาคม - พฤษภาคม ซึ่งตรงกับระยะท่ีต้นทุเรียน ออกดอกตดิ ผล เพลยี้ ไฟมอี าหารอยา่ งอดุ มสมบรู ณ์ สามารถเพมิ่ ปรมิ าณไดม้ ากเนอ่ื งมาจากดอกทเุ รยี นเปน็ แหลง่ อาหารและแหลง่ ขยายพนั ธท์ุ ด่ี ขี องเพลยี้ ไฟ รวมทงั้ ตน้ ทเุ รยี นมปี รมิ าณดอกมาก ประกอบดว้ ยเพลย้ี ไฟมวี งจรชวี ติ ท่คี ่อนขา้ งสัน้  เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ัยการใช้สารป้ องกนั กําจดั ศัตรพู ชื เพลี้ยไฟพรกิ ในทุเรียน เพล้ยี ไฟปกี มลี กั ษณะเป็นเสน้ ขน เพลี้ยไฟระบาดในระยะใบออ่ นท�าให้โคง้ งอ เพล้ียไฟท�าลายทเุ รียนผลออ่ นท�าให้ปลายหนามแห้ง รปู ร�่ งลกั ษณะและชีวประวัติ เพลีย้ ไฟพริก (Scirtothrips dorsalis Hood) มีล�าตวั สีเหลอื ง หรือสีน�้าตาลอ่อน ขอบปีกมเี สน้ ขนเป็น แผง เคลือ่ นไหวได้รวดเรว็ เพศเมยี มคี วามยาว 1.05 มิลลิเมตร กวา้ ง 0.19 มลิ ลิเมตร บริเวณส่วนปลายของปลอ้ ง ท้องมีอวัยวะวางไข่เหน็ ไดช้ ัดเจน เพศผู้ มีความยาว 0.71 มิลลเิ มตร กวา้ ง 0.14 มิลลิเมตร มกั อยูร่ วมกนั เปน็ กลุม่ ไขม่ ีขนาดเล็กลกั ษณะคลา้ ยเมลด็ ถ่วั สีขาว ขนาดยาว 0.25 มลิ ลิเมตร กว้าง 0.10 มลิ ลิเมตร ฝังอยูใ่ นเนื้อเยื่อพชื บรเิ วณใกลเ้ สน้ กลางใบ เพศเมยี วางไข่วนั ละ 2 - 3 ฟอง ระยะไข่ประมาณ 6 - 9 วนั ตวั อ่อนทเี่ พ่ิงฟักใหม่มสี ีเหลอื งออ่ น ขนาดยาว 0.29 มิลลิเมตร กวา้ ง 0.09 มลิ ลิเมตร สว่ นอกกวา้ ง และส่วนท้องเรยี วแหลมไปทางสว่ นปลาย ตวั อ่อน วยั ท่ีสอง มสี ีเหลืองส้ม ขนาดยาว 0.59 มลิ ลเิ มตร กวา้ ง 0.18 มลิ ลเิ มตร โดยมีระยะตวั อ่อนวยั แรกและวัยทส่ี อง เฉลีย่ 4.3 - 5.7 วัน ในระยะกอ่ นเขา้ ดกั แด้จะมีตุ่มปกี สนั้ ๆ ทีบ่ ริเวณสว่ นอก และหนวดช้ไี ปทางด้านหน้าของล�าตัว ล�าตวั ยาว 0.59 มิลลิเมตร กว้าง 0.24 มิลลิเมตร ในระยะดักแด้ ปีกมีการพัฒนายาวขน้ึ จนเกือบเท่าความยาวของ สว่ นท้อง ลา� ตวั ยาว 0.63 มลิ ลิเมตร กว้าง 0.26 มิลลเิ มตร รวมระยะก่อนเข้าดกั แดแ้ ละระยะดกั แด้ ใชเ้ วลาเฉล่ยี 2.9 - 4.1 วนั และมีสัดส่วนของเพศเมยี ต่อเพศผู้ เทา่ กับ 4:1 สรปุ ไดว้ ่าเมอ่ื เล้ียงบนใบออ่ นมงั คดุ ระยะตวั อ่อน 6 - 7 วนั จึงเตรยี มเขา้ ดักแด้ 1 - 2 วนั และตวั เต็มวัยมชี วี ิตอยไู่ ดน้ านประมาณ 22 วนั เพศเมยี แตล่ ะตวั วางไขเ่ ฉล่ีย 60 ฟอง  เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ยั การใช้สารป้ องกนั กาํ จดั ศัตรพู ชื เพล้ยี ไฟมปี ริมาณสูงสุดในช่วงดอกบาน เพล้ยี ไฟทา� ลายทเุ รยี นระยะติดผลท�าความเสยี หายมาก การตดิ ตามสถานการณ์การระบาดเพลี้ยไฟและศัตรธู รรมชาติ • สำารวจ 10% ของตน้ ท้งั หมด ทุก 7 วนั ในช่วงทเุ รียนดอกบาน ผลอ่อน และใบออ่ น • ตรวจนบั เพล้ียไฟ โดยใช้วิธเี คาะ ช่อดอก หรอื ยอด ลงบนแผน่ พลาสติก จำานวน 5 ชอ่ ดอก หรือ ยอดต่อต้น ทั้งเพลยี้ ไฟและศตั รูธรรมชาติ • พบเพล้ียไฟ มากกว่า 5 ตวั ต่อยอด หรอื ช่อดอก ถอื ว่ายอดหรอื ชอ่ ดอกถกู ทาำ ลาย • ประเมินประสิทธิภาพของศัตรูธรรมชาติในการควบคุมเพลี้ยไฟ และปริมาณของยอดหรือช่อดอก ท่ถี ูกเพลี้ยไฟทาำ ลาย • ใช้กบั ดกั กาวเหนยี วสเี หลอื งตดิ บนต้นทเุ รยี นทร่ี ะดบั ความสงู 2 เมตรจากพื้นดิน (จาำ นวน 5 กับดกั ต่อไร่ ในแนวเส้นทแยงมุม) เพื่อตรวจเช็คปริมาณประชากรตัวเต็มวัยเพลี้ยไฟที่เคล่ือนย้ายเข้า แปลงทุเรยี น ระดับเศรษฐกิจ ยอด หรือ ชอ่ ดอก หรอื ผลออ่ นถกู ทาำ ลาย มากกว่า 20% ตอ่ ต้น พืชอาหาร เพลยี้ ไฟพรกิ ระบาดทำาลายไมผ้ ลไดห้ ลายชนิด เชน่ มงั คุด มะม่วง เงาะ สม้ โอ ส้มเขียวหวาน ล้ินจี่ และ ลำาไย ส่วนเพล้ยี ไฟดอกไมฮ้ าวาย ทำาลายส่วนดอกของพชื หลายชนดิ เช่น มะม่วง สม้ โอ กล้วย กหุ ลาบ เนคทาลีน บัว พดุ ฯลฯ ศัตรูธรรมชาติ ศัตรธู รรมชาติของเพลย้ี ไฟ ได้แก่ แมงมมุ ชนิดตา่ ง ๆ ตวั ออ่ นแมลงช้าง และเพลย้ี ไฟตัวหำ้า การป้องกันก�าจดั 1. หากพบเพลยี้ ไฟระบาดเลก็ น้อยให้ตัดสว่ นทถ่ี กู ทำาลายทิง้ 2. เม่ือพบเพล้ียไฟระบาดรุนแรง ใช้สารฆ่าแมลงที่มีประสิทธิภาพในการป้องกันกำาจัดเพลี้ยไฟ ได้แก่ อิมดิ าโคลพริด (imidacloprid) 10% SL อตั รา 10 มลิ ลิลติ ร ต่อนำา้ 20 ลิตร หรอื ฟิโพรนลิ (fipronil) 5% SC อัตรา 10 มลิ ลิลิตร ต่อนาำ้ 20 ลิตร และไม่ควรใชส้ ารฆ่าแมลงชนดิ ใดชนดิ หนงึ่ ซ้าำ ติดต่อกนั หลายครั้ง เพราะทำาให้ เพลี้ยไฟสร้างความตา้ นทานตอ่ สารฆา่ แมลง และอาจเกิดแมลงศัตรูชนิดอน่ื ระบาดข้นึ มาได้  เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ยั การใช้สารป้ องกนั กําจดั ศัตรพู ชื มอดเจาะลาำ ตน้ Common name shot hole borer ชอ่ื สามัญ/ช่ือพ้นื เมือง มอดเจาะลา� ตน้ ชื่อวิทยาศาสตร์ Xyleborus fornicatus (Eichhoff) วงศ์ Scolytidae อนั ดับ Coleoptera ช่วงการระบาดของมอดเจาะลำาต้น : ทุกระยะพชื มม..คค.. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ิ ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ความสา� คัญและลักษณะการทา� ลาย มอดเจาะลำาต้นเปน็ แมลงศัตรูทุเรยี นพบระบาดในแหลง่ ปลกู ทเุ รยี นบางพ้นื ท่ี ตวั หนอนและตวั เตม็ วัย เจาะเข้าไปกินในลำาต้นและก่ิงของทุเรียน ส่วนมากพบทำาลายบริเวณโคนต้น และก่ิงขนาดใหญ่ ต้นทุเรียนท่ีถูก แมลงชนิดน้ีทำาลายสังเกตได้ง่ายคือมีรูพรุนตามโคนต้น และที่ปากรูมีมูลของหนอนลักษณะเป็นขุยละเอียดอยู่ ท่วั ไป มอดเจาะเขา้ ไปกนิ ในลำาตน้ หรือกิ่งลึกตั้งแต่ 2 - 3 เซนตเิ มตรขึน้ ไป หากเปน็ ทุเรียนตน้ เลก็ ทำาให้ตน้ ตายได้ สำาหรับทุเรียนต้นใหญ่ถ้าถูกทำาลายน้อยจะไม่เป็นอันตรายมากนัก แต่รอยเจาะของมอดเป็นทางให้เช้ือของโรค รากเนา่ -โคนเนา่ เขา้ ทาำ ลายและทาำ ใหท้ เุ รยี นตายได้ โดยทวั่ ไปมกั พบมอดเจาะลาำ ตน้ ระบาดรว่ มกบั โรครากเนา่ -โคนเนา่ ในบางคร้งั จงึ สามารถใช้รอ่ งรอยการทาำ ลายของมอดในการหาแผลเนา่ ท่อี ยภู่ ายใต้เปลอื กไม้ได้ รอยเจาะของมอดจะมีข้ีมอดที่บริเวณปากรู หนอนของมอดเจาะลา� ต้นชอนไชกัดกินเนอ้ื ไม้  เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ยั การใช้สารป้ องกันกาํ จดั ศัตรพู ชื รปู รา่ งลักษณะและชวี ประวตั ิ ตวั เตม็ วัยมขี นาดลำาตัวยาว 3 - 4 มิลลิเมตร มสี ดี าำ มันปนนำ้าตาล รปู รา่ งทรงกระบอกหวั และทา้ ยตดั ตัวเต็มวัยเจาะเข้าไปท่ีลำาต้นหรือกิ่งทำาให้เป็นรูพรุน หลังจากผสมพันธุ์ตัวเมียวางไข่ในรูที่เจาะ เม่ือไข่ฟักเป็นตัว หนอนกัดกินชอนไชภายในกิ่งและลำาต้นทุเรียน เข้าดักแด้อยู่ภายในรูที่มอดอาศัยอยู่ เจริญเป็น ตัวเต็มวัย ผสมพันธุ์และวางไข่ต่อไป สำาหรับด้วงชนิดนี้พบเพศเมียมากกว่าเพศผู้ถึง 10 เท่า เมื่อผสมพันธุ์แล้ว เพศเมียจะบนิ ไปยงั ตน้ อน่ื แต่เพศผู้ไมบ่ นิ วงจรชีวติ ประมาณ 30 - 35 วนั และเพศเมียตัวหน่ึงสามารถขยายพนั ธ์ุได้ 30 - 50 ตวั แมลงชนดิ นมี้ รี ายงานวา่ พบในมาดากัสการ์ อินเดีย เอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้ และปาปวั นิวกนิ ี สาำ หรบั ในประเทศไทยพบระบาดตลอดปใี นบรเิ วณทีป่ ลกู ทุเรยี น โดยเฉพาะอย่างยิง่ ทจ่ี ังหวัดจนั ทบรุ ี ระยอง และตราด เกือบทุกสวนจะพบมอดชนิดน้ี โดยเฉพาะในปี พ.ศ. 2538 มีการระบาดของมอดเจาะลำาต้นมาก เนื่องมาจาก มกี ารระบาดของโรครากเนา่ -โคนเนา่ อยา่ งรนุ แรงในภาคตะวนั ออกเนอ่ื งจากมปี รมิ าณฝนมากและตกชกุ ตลอดปี มอดเจาะลา� ต้นทเุ รยี น ลักษณะกลมุ่ ไขข่ องมอดเจาะลา� ต้นทุเรียนภายในรู ไข่ หนอน และดกั แด้มอดเจาะล�าตน้ ทเุ รยี น  เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ัยการใช้สารป้ องกันกําจดั ศัตรพู ชื การติดตามสถานการณก์ ารระบาดมอดเจาะล�าต้นทเุ รียน • สำารวจรอยเจาะของมอดเจาะลำาต้นท่ีบริเวณลำาต้นและกิ่ง โดยเฉพาะบริเวณรอยแผลของโรค รากเนา่ -โคนเนา่ • ใช้กับดักกาวเหนียวพร้อมด้วยขวดบรรจุนำ้าส้มสายชูสำาหรับดึงดูดตัวเต็มวัยมอดเจาะลำาต้นทุเรียน ติดบนตน้ ทเุ รยี น เพอ่ื ตรวจเชค็ ปรมิ าณประชากรมอดในแปลงทเุ รยี น ระดบั เศรษฐกจิ ไมม่ รี ะดับเศรษฐกิจ พชื อาหาร ทุเรียน ชา พชื ตระกลู ส้ม และโกโก้ ศตั รธู รรมชาติ จากการสาำ รวจยังไมพ่ บ การปอ้ งกันกา� จดั 1. หม่ันตรวจดูตามลาำ ตน้ ทุเรียน ถ้าพบกิง่ แห้งท่ถี ูกมอดทำาลาย ควรตัดและเผาทำาลายเสีย อย่าปล่อย ท้งิ ไว้ใหม้ อดขยายปริมาณและการทำาลายออกไปยังต้นอื่นๆ 2. สาำ หรบั สว่ นทไ่ี มส่ ามารถตดั ทง้ิ ได้ เชน่ ในสว่ นของลาำ ตน้ หรอื กงิ่ ใหญ่ อาจจาำ เปน็ ตอ้ งใชส้ ารฆา่ แมลง เช่น คลอร์ไพริฟอส (chlorpyrifos) 40% EC อัตรา 40 มิลลิลิตร ต่อนำ้า 20 ลิตร พ่นบนลำาต้น หรือกิ่งท่ีมี รูมอดเจาะ  เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ัยการใช้สารป้ องกันกาํ จดั ศัตรพู ชื ด้วงหนวดยาวเจาะลำาตน้ ทุเรยี น Common name durian stem borer ชื่อสามัญ/ชอื่ พน้ื เมอื ง ดว้ งบา่ หนามจุดนูนดา� ชื่อวิทยาศาสตร์ Batocera rufomaculata De Geer วงศ์ Cerambycidae อนั ดบั Coleoptera ช่วงการระบาดของหนอนด้วงหนวดยาวเจาะลำาตน้ : ทกุ ระยะพชื มม..คค.. ก.พ. ม.ี ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ความส�าคัญและลกั ษณะการทา� ลาย ด้วงหนวดยาวเจาะลาำ ต้นทุเรียน (Batocera rufomaculata De Geer) เปน็ ด้วงหนวดยาวทาำ ลาย ทเุ รยี นทพ่ี บมาก จดั อยใู่ นอนั ดบั Coleoptera วงศ์ Cerambycidae การระบาดของแมลงศตั รชู นดิ น้ี เกดิ ขน้ึ และ คอ่ ยๆ สะสมความรนุ แรงแบบภยั มดื โดยชาวสวนไมท่ ราบวา่ มกี ารระบาด เนอื่ งจากเปน็ แมลงทมี่ พี ฤตกิ รรมตา่ งๆ เกิดข้ึนในช่วงกลางคืน โดยด้วงชนิดนี้พบระบาดทำาความเสียหายต่อทุเรียนอย่างรุนแรงในพื้นที่ปลูกทุเรียนภาค ตะวันออก ในปี พ.ศ. 2545 - 2547 ในจงั หวดั ระยองพบการระบาดแทบทกุ อาำ เภอทป่ี ลกู ทเุ รียน สว่ นในจงั หวดั จันทบุรี และ ตราด พบระบาดเฉพาะในบางพ้นื ที่ แลว้ ยงั พบระบาดในทเุ รยี นทปี่ ลกู ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคเหนอื ภาคกลาง และ ภาคใต้ การทาำ ลายในทุเรยี น ส่วนใหญพ่ บทำาลายทเุ รียนพันธุห์ มอนทอง ตวั เตม็ วยั กัด เปลือกไม้เป็นแผลเลก็ ๆ ตามลำาต้นจากโคนถงึ ยอดรวมทั้งกิง่ ทมี่ ขี นาดใหญ่ จากการสาำ รวจและตดิ ตามพฤตกิ รรม การวางไข่ ซ่ึงเปน็ แมลงกลางคืน พบว่า ในชว่ งเวลา 19.00 - 06.00 น. ตวั เมยี แตล่ ะตัวจะเดนิ ข้นึ เดินลงจากโคน ไปยอดตน้ ทเุ รยี น ใชเ้ ขยี้ วกดั เปลอื กไมเ้ พอ่ื หาจดุ วางไขท่ เ่ี หมาะสมและวางไขเ่ ฉลยี่ ประมาณ 15 ฟองตอ่ คนื ในสวน ท่ีมีการระบาดรนุ แรงจึงพบหนอนดว้ งหนวดยาวระยะตา่ งๆ ในต้นทุเรยี นเปน็ จำานวนมาก เฉล่ีย 40 - 50 ตัวตอ่ ตน้ ตัวหนอนทฟ่ี กั จากไขใ่ หมๆ่ จะกัดกนิ ไชชอนไปตามเปลอื กไม้ด้านใน หรอื อาจกัดควนั่ เปลือกรอบต้น ขณะหนอน ยังเล็กอยู่ สังเกตแทบไม่พบรอยทำาลาย แต่เม่ือหนอนโตขึ้นจะพบขุยไม้ละเอียดซ่ึงเป็นมูลของหนอนบริเวณ ใกลๆ้ รอยทำาลาย หรือตรงบริเวณท่หี นอนทำาลายกดั กนิ เนือ้ ไมอ้ ยภู่ ายในจะเห็นมนี า้ำ เป็นสีนา้ำ ตาลแดงไหลเยม้ิ อยู่  เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ยั การใช้สารป้ องกันกาํ จดั ศัตรพู ชื ในระยะตอ่ มาจงึ จะพบมูลหนอนออกมากองเป็นกระจุกอย่ขู ้างนอกเปลือก เมื่อใช้มีดแหลมแกะเปลือกไม้ จะพบ หนอนอยู่ภายใน เกษตรกรจะสังเกตพบรอยทาำ ลายต่อเมอื่ หนอนตวั โตและอาจเจาะเขา้ เนอื้ ไม้ หรอื กนิ ควัน่ รอบ ตน้ ทเุ รยี นแลว้ ซงึ่ จะมผี ลทาำ ใหท้ อ่ นา้ำ ทอ่ อาหารถกู ตดั ทาำ ลายเปน็ เหตใุ หท้ เุ รยี นเรม่ิ ทรดุ โทรม ใบเหลอื งและรว่ ง และ ยนื ตน้ ตายได้ หนอนแตล่ ะตวั สามารถกดั กินเปลอื กไม้ไดเ้ ป็นทางยาวมากกว่า 1 เมตร เน่อื งจากตวั เตม็ วยั มอี ายุขัย ยาวนาน ช่วงเวลาการวางไข่จึงมีระยะเวลายาว ในต้นหนง่ึ ๆ จึงพบไข่และหนอนระยะต่างๆ กนั เปน็ จาำ นวนมาก ตวั หนอนดว้ งกดั กินเปลือกไม้อยดู่ า้ นใน ด้านนอกทห่ี นอนท�าลายมีนา้� เปน็ สีน้า� ตาลแดงไหลเย้ิม ลักษณะขยุ ไม้ละเอียดท่พี บได้ทเ่ี ปลือกตน้ ทุเรียน ขยุ ไม้ท่ีพบไดท้ ี่บรเิ วณคบไมห้ รือบนพนื้ บรเิ วณโคนต้น  เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ยั การใช้สารป้ องกันกาํ จดั ศัตรพู ชื หนอนกดั กินบริเวณเปลอื กไม้ทมี่ ที ่อนา้� ท่ออาหาร เมือ่ ถากเปลอื กออกจะเห็นรอยท�าลายของหนอน ของต้นทุเรยี นจนกว่าจะพรอ้ มที่จะเข้าดกั แด้ เปน็ รอยควน่ั รอบตน้ รูปรา่ งลักษณะและชวี ประวัติ ตัวเต็มวัย มีขนาดยาว 49 - 56 มิลลิเมตร สีนำ้าตาล ด้านบนปีกมีจุดสีเหลือง หรือสีส้มประปราย ส่วนนอกมีหนามแหลมยื่นออกทางด้านข้างทั้งสองด้าน ใต้ปีกมีแถบสีขาวยาวตลอดจากส่วนข้างถึงส่วนท้อง มีฟันเป็นแบบเขี้ยวขนาดใหญ่ ยาวประมาณ 5 มิลลิเมตร เพศผู้มีหนวดยาวกว่าลำาตัว ส่วนเพศเมียมีหนวดส้ัน หรือเทา่ กบั ลาำ ตวั ตัวเตม็ วัยมอี ายุขัยประมาณ 4 - 6 เดือน ตวั เต็มวัยดว้ งหนวดยาวเปน็ แมลงกลางคืน  เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ัยการใช้สารป้ องกันกาํ จดั ศัตรพู ชื ดว้ งเพศเมียหาจุดที่เหมาะสมบนต้นทเุ รียนและวางไข่ ไขม่ ลี ักษณะเหมือนเมลด็ ข้าวสารฝังอยใู่ ต้ผิวเปลอื ก การวางไข่ ตวั เมยี ทไ่ี ดร้ บั การผสมพนั ธ์ุ และพรอ้ มวางไขจ่ ะออกจากทหี่ ลบซอ่ น เพอ่ื วางไขบ่ นตน้ ทเุ รยี น ในชว่ งเวลากลางคนื โดยเดินสำารวจเพ่อื หาตาำ แหน่งทเ่ี หมาะสม และใช้เขีย้ วกดั เปลือกไมเ้ ป็นแผลลึกขนาดความ ยาวของเข้ียว ประมาณ 5 มิลลเิ มตร แลว้ วางไข่เปน็ ฟองเด่ยี วๆ ฝังไวใ้ นรอยแผล เม่ือวางไขเ่ สร็จจะกลบรอยแผล โดยใช้อวัยวะวางไขด่ ้วยขยุ ไมห้ รอื เปลือกไม้ ในบางครง้ั เม่ือตัวเมยี พบเพศผู้ที่รอจบั คู่บนต้นทุเรียน เพศผจู้ ะใช้ขา คหู่ นา้ เกาะหลงั เพศเมยี ไวแ้ ละเดนิ ตามเพศเมยี เพอ่ื ผสมพนั ธใ์ุ นขณะทต่ี วั เมยี ยงั เดนิ หาทวี่ างไข่ โดยจะมกี ารวางไข่ สลบั กบั ผสมพนั ธก์ุ บั เพศผเู้ ปน็ ชว่ งๆ และเพศเมยี สามารถผสมไดห้ ลายครงั้ ตอ่ คนื พบเรม่ิ วางไขเ่ มอ่ื เวลาประมาณ 20.00 น. ถึงเช้ามืด ไข่มีลกั ษณะคลา้ ยเมลด็ ข้าวสาร ขนาด 2 x 6 มิลลิเมตร สีขาวขุ่น เพศเมียวางไขเ่ ปน็ รุ่นๆ แตล่ ะ รุ่นมไี ข่เฉลยี่ ประมาณ 30 ฟอง ตลอดอายขุ ยั วางไข่ได้เฉลี่ยประมาณ 200 ฟอง ไขจ่ ะฟักภายใน 14 วนั ตัวหนอน มีเขี้ยวขนาดใหญ่และแข็งแรง สีนำ้าตาลเข้ม ลำาตัวสีขาวขุ่นและค่อนข้างใส หลังฟักจากไข่จะกัดกินไชชอนอยู่ใต้ เปลือกไม้ หนอนโตเตม็ ทม่ี ีขนาดยาว 8 - 10 เซนตเิ มตร และจะเจาะเขา้ เนอ้ื ไม้กลางกิ่งหรอื ลาำ ต้นเมือ่ ถึงระยะเขา้ ดักแด้ ระยะหนอนประมาณ 3 - 6 เดอื น  เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ยั การใช้สารป้ องกนั กําจดั ศัตรพู ชื หนอนมีขนาดใหญ่กัดกินเปลอื กไม้ด้านใน ระยะหนอนโตเต็มที่มีความยาว 8 - 10 เซนตเิ มตร ดักแด้ เมอ่ื หนอนโตเตม็ ท่ีจะเจาะเขา้ สกู่ ลางกง่ิ หรือลาำ ตน้ ทุเรยี นโดยกดั เนอ้ื ไม้เป็นช่องรูปรสี ำาหรบั เขา้ ดกั แดใ้ นแนวตงั้ และใชข้ ้ีไมผ้ สมกบั สารทขี่ บั ออกมาปิดชอ่ งทางทเี่ จาะเขา้ ไปไว้ หนอนเริ่มหดตวั และเขา้ ดกั แดใ้ น เวลาต่อมา ระยะดักแด้ประมาณ 1 เดือน เม่ือฟักจากดักแด้แล้วตัวเต็มวัยจะพักตัวอยู่ระยะหนึ่งจนแข็งแรง จงึ เจาะออกสู่ภายนอกเป็นชอ่ งกลมขนาดประมาณ 1.5 - 2.0 เซนตเิ มตร เพ่ือผสมพันธแ์ุ ละวางไขต่ ่อไป การตดิ ตามสถานการณก์ ารระบาดด้วงหนวดยาวเจาะล�าตน้ ทุเรยี น สำารวจตน้ ทุเรยี นวา่ มอี าการทรดุ โทรม ใบเหลอื ง และร่วง โดยสงั เกตดรู อยขุยไม้ หรอื รอยชาำ้ เป็นนำ้าสี น้ำาตาลแดงไหลเยิ้มทบี่ นลาำ ต้นหรอื กิ่ง และใชม้ ดี ปลายแหลมแกะเปลือกไม้ดู หรอื สังเกตรอยเศษข้ไี ม้ทต่ี ดิ อยบู่ น คบไมแ้ ละบนพืน้ ดินบริเวณโคนตน้ ระดบั เศรษฐกจิ ไม่มีระดับเศรษฐกจิ พชื อาหาร ดว้ งชนดิ น้ีเป็นแมลงศัตรปู ่าไมม้ พี ชื อาศัยกวา้ ง และเป็นศัตรพู ชื เศรษฐกจิ หลายชนดิ เช่น ทุเรียน มะมว่ ง และ นนุ่ ศัตรธู รรมชาติ ในต่างประเทศมรี ายงานวา่ แตนเบียน Callimomoides ovivorus และ Avetianella batocerae เปน็ แมลงศตั รูธรรมชาตขิ องดว้ งหนวดยาวเจาะลำาต้น Batocera rufomaculata (Duffy, 1968) นอกจากนี้ มนี กหลายชนดิ เชน่ นกหัวขวาน และ นกกะปูด เปน็ ศตั รูธรรมชาตขิ องหนอน และ ด้วง ตามลำาดับ  เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ัยการใช้สารป้ องกนั กําจดั ศัตรพู ชื การปอ้ งกันกา� จัด 1. กาำ จัดแหลง่ ขยายพันธ์ุ โดยตดั ตน้ ทเุ รยี นท่ีถกู ทาำ ลายรุนแรงจนไม่สามารถใหผ้ ลผลิตเผาทงิ้ และควร มีการดูแลรกั ษาต้นทุเรยี น ให้มีความสมบรู ณ์ แข็งแรงอย่เู สมอ 2. กาำ จดั ตวั เตม็ วยั ดว้ งหนวดยาว โดยใชไ้ ฟสอ่ งจบั ตวั เตม็ วยั ตามตน้ ทเุ รยี นในชว่ งเวลา 20.00 น. ถงึ ชว่ ง เชา้ มืด หรอื ใช้ตาข่ายดกั ปลาตาชนดิ ถีพ่ ันรอบต้นหลายๆ รอบ เพอื่ ดักตัวดว้ ง 3. หม่ันตรวจสวนเป็นประจำา โดยสังเกตรอยแผล ซ่ึงเป็นแผลเล็กและชื้นท่ีตัวเต็มวัยทำาขึ้นเพ่ือการ วางไข่ ถา้ พบใหท้ าำ ลายไข่ทง้ิ หรอื ถ้าพบขุยและการทาำ ลายทเี่ ปลือกไมใ้ ห้ใชม้ ีดแกะ และจบั ตัวหนอนทำาลาย 4. ถา้ ระบาดไมร่ นุ แรง และหนอนเจาะเขา้ เนอ้ื ไมแ้ ลว้ ใหใ้ ชม้ ดี แกะหารู ฉดี สารคลอรไ์ พรฟิ อส (chlorpy- rifos) 40% EC อตั รา 1 มลิ ลิลติ ร เข้าในรแู ล้วใช้ดินเหนียวอดุ 5. แหลง่ ทมี่ ีการระบาดรนุ แรงควรป้องกนั การเขา้ ทำาลายของดว้ งหนวดยาวเจาะลำาต้นทุเรยี น โดยพ่น สารฆา่ แมลง ไทอะมที อกแซม/แลมบด์ า-ไซฮาโลทรนิ (thiamethoxam/lambda-cyhalothrin) 14.1%/10.6% ZC อัตรา 40 มิลลิลิตร ต่อนาำ้ 20 ลิตร หรอื โคลไทอะนิดนิ (clothianidin) 16% SG อัตรา 20 กรมั ตอ่ น้าำ 20 ลิตร หรือ อมิ ิดาโคลพริด (imidacloprid) 10% SL อตั รา 30 มิลลิลิตร ตอ่ น้ำา 20 ลติ ร หรือ อะซีทามิพรดิ (aceta- miprid) 20% SP อัตรา 50 กรัม ต่อนา้ำ 20 ลิตร ให้ทัว่ บริเวณตน้ และกงิ่ ขนาดใหญ่ การระบาดของดว้ งหนวดยาวอยา่ งรุนแรงในพนื้ ทก่ี วา้ ง  เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ัยการใช้สารป้ องกนั กาํ จดั ศัตรพู ชื เพล้ียหอยเกล็ดทเุ รียน Common name armored scale ชอื่ สามญั /ช่ือพื้นเมือง เพล้ยี หอยเกล็ดทเุ รยี น ชอื่ วทิ ยาศาสตร์ Aulacaspis vitis Green วงศ์ Diaspididae อนั ดบั Hemiptera ช่วงการระบาดของเพลี้ยหอยเกลด็ ทเุ รียน : ทุกระยะพืช มม..คค.. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ิ ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ความสา� คญั และลักษณะการทา� ลาย เพลีย้ หอยเกลด็ ทุเรยี นเป็นแมลงศตั รูทีพ่ บระบาดทาำ ความเสียหายตอ่ ทุเรียนในแหลง่ ปลกู ทว่ั ไป ดดู กนิ นำา้ เล้ียงจากบรเิ วณใบ กิง่ ตา และขั้วผล เมือ่ มีการระบาดรุนแรงจะทาำ ใหส้ ว่ นต่างๆ ของพชื เหลืองหรอื แหง้ ตาย การระบาดของเพลยี้ หอยเกลด็ ทเุ รยี น มกั มกี ารระบาดเปน็ กลมุ่ ๆ เนอื่ งจากแมลงชนดิ นสี้ ามารถเคลอื่ นทไี่ ดเ้ ฉพาะ ระยะตัวอ่อนวัยที่ 1 (crawler) เท่านั้น เม่ือมีการลอกคราบเพื่อเจริญเติบโตไปสู่วัยต่างๆ โดยคราบเก่าของ วยั ท่ี 1, 2 และ 3 จะอยดู่ า้ นขา้ งของแผน่ ปกคลมุ ลาำ ตวั ซงึ่ จะขยายขนาดใหญอ่ อกเรอื่ ยๆ ตามระยะการเจรญิ เตบิ โต ของเพลยี้ หอยเกลด็ ทเุ รยี น ดงั นนั้ เพลยี้ หอยเกลด็ ทเุ รยี นจะปกคลมุ ทวั่ ทงั้ ใบ กง่ิ ตา และขว้ั ผล ทาำ ใหพ้ ชื ไมส่ ามารถ สังเคราะหแ์ สงได้ ตัวเต็มวัยเพล้ียหอยเกล็ดทุเรียน (Aulacaspis vitis Green) มีลักษณะภายนอกคล้ายคลึงกับ เพลี้ยหอยเกล็ดมะมว่ ง (Aulacaspis tubercularis Newstead) อย่างมากเน่ืองจากอยู่ในสกลุ เดยี วกนั และไม่ สามารถจำาแนกได้จากลักษณะภายนอกแต่สามารถจำาแนกความแตกต่างอย่างชัดเจนได้จากการทำาสไลด์เพื่อดู ภายใต้กลอ้ งจุลทรรศน์  เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ัยการใช้สารป้ องกันกําจดั ศัตรพู ชื รูปร่างลักษณะและชีวประวตั ิ ตัวเต็มวัยเพศเมีย มีแผ่นปกคลุมลำาตัวสีขาวขุ่น รูปร่างค่อนข้างกลม หรือยาวรี ตัวเต็มวัย เพศเมยี ภายใตแ้ ผน่ ปกคลมุ ลาำ ตวั มสี แี ดงอมสม้ ลาำ ตวั ยาวประมาณ 1.3 - 2.0 มลิ ลเิ มตร ตวั ออ่ นวยั ที่ 1 หรอื crawler มขี นาดคอ่ นข้างเลก็ ปรากฏเหน็ ส่วนขา 3 คู่ ชดั เจนทำาใหส้ ามารถเคลื่อนยา้ ยไปยงั จุดที่เหมาะสม บนพชื อาศยั เพอ่ื หาตาำ แหนง่ ทส่ี ามารถดดู กนิ นาำ้ เลยี้ งของพชื ไดต้ ลอดอายขุ ยั เนอ่ื งจากเมอื่ มกี ารลอกคราบ เพื่อเจริญเติบโตไปสู่วัยต่างๆ โดยคราบเก่าของวัยท่ี 1, 2 และ 3 จะอยู่ด้านข้างของแผ่นปกคลุมลำาตัว ตัวเต็มวัย ไม่มีการเคล่ือนย้ายตำาแหน่งไปยังจุดอ่ืนๆ ของพืชอาศัยอีก เพราะส่วนของขาจะลดรูปไป จนไมส่ ามารถเคลือ่ นยา้ ยได้อกี ตวั เตม็ วยั เพศผู้ มแี ผน่ ปกคลมุ ลาำ ตวั มขี นาดเลก็ กวา่ เพศเมยี วยั ท่ี 2 เปน็ วยั สดุ ทา้ ยทจ่ี ะกนิ อาหาร ตอ่ จากนนั้ จะเขา้ สรู่ ะยะกอ่ นเขา้ ดกั แด้ ระยะดกั แด้ และตวั เตม็ วยั ซง่ึ มปี กี 1 คู่ สว่ นของปากไมพ่ ฒั นา มอี ายุ ประมาณ 1 - 7 วนั เทา่ น้ัน เพลี้ยหอยเกล็ดทุเรยี นมีการสืบพนั ธโ์ุ ดยอาศัยเพศ วงจรชีวิตประมาณ 35 - 40 วัน ต่อรุ่น มีประมาณ 4 - 5 รุ่นต่อปี เพล้ียหอยเกล็ดทุเรียนระบาดทำาความเสียหายแก่สวนทุเรียนทั่วทุก พ้ืนท่ขี องประเทศไทย การตดิ ตามสถานการณก์ ารระบาดเพล้ียหอยเกล็ดทเุ รยี น สาำ รวจ 10% ของต้นทัง้ หมด ทุก 7 วัน ตรวจนับ 5 ใบตอ่ ต้น ทั้งเพลยี้ หอยเกล็ดทุเรยี นและศตั รูธรรมชาติ พบเพลยี้ หอยเกลด็ ทเุ รยี น มากกวา่ 5 ตวั ตอ่ ใบ ถอื วา่ ถกู ทาำ ลาย ประเมนิ ประสทิ ธภิ าพของศตั รธู รรมชาติ ในการควบคมุ เพล้ยี หอยเกลด็ ทเุ รยี น และปริมาณของใบที่ถูกเพล้ียหอยเกล็ดทุเรยี นทาำ ลาย  เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ัยการใช้สารป้ องกันกาํ จดั ศัตรพู ชื ระดับเศรษฐกิจ ใบถูกทำาลายมากกว่า 20% ต่อต้น พชื อาหาร ทุเรยี น ศัตรธู รรมชาติ ไม่มีข้อมลู การป้องกันก�าจัด 1. หากพบเพลีย้ หอยเกล็ดทเุ รยี นระบาดเล็กนอ้ ยให้ตดั ส่วนทถ่ี กู ทาำ ลายเผาทง้ิ 2. เมื่อพบเพล้ียหอยเกล็ดทุเรยี นปรมิ าณนอ้ ยบนใบใชน้ ้ำาผสม white oil อตั รา 20 มลิ ลลิ ติ ร ตอ่ นำ้า 20 ลติ ร พน่ ใหท้ วั่ ชว่ ยในการกำาจัดเพลย้ี หอยเกล็ดได้ดี 3. สารฆ่าแมลงทีไ่ ดผ้ ลในการควบคุมเพลยี้ หอยเกล็ดทเุ รยี น คือ สารคลอร์ไพรฟิ อส (chlorpyrifos) 40% EC อตั รา 30 มลิ ลลิ ติ ร ตอ่ นา้ำ 20 ลติ ร หรอื คลอรไ์ พรฟิ อส/ไซเพอรเ์ มทรนิ (chlorpyrifos/cypermethrin) 50% EC อตั รา 30 มิลลิลติ ร ต่อนำา้ 20 ลติ ร โดยพ่นสารเฉพาะต้นทพ่ี บเพล้ยี หอยเกลด็ ทเุ รียนเข้าทาำ ลาย  เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน

Facebook : กลมุ่ งานวจิ ยั การใช้สารป้ องกันกาํ จดั ศัตรพู ชื เพลย้ี หอยเกลด็ ทุเรียนดดู กนิ น�้าเลยี้ งจากก่งิ และใบ ลกั ษณะของดกั แด้เพลย้ี หอยเกลด็ ทุเรยี นเพศผู้  เอกสารวิชาการ แมลง-ไร ศัตรูทุเรียน