จดหมายข่าวชุมชนคนรักสุขภาพ_ฉบับสร้างสุข_ประจำเดือนสิงหาคม_2563

จดหมายข่าวชมุ ชนคนรกั สขุ ภาพ ฉบบั ปที ี่ 16 ฉบับที่ 226 สิงหาคม 2563 ชวนเปิดโลกนกั สบื สุขภาวะ แจก สอ่ งบริษทั (นา่ )ทํางานในฝัน กะเทาะความสขุ คนหัวใจเพชร ฟรี! สํานักงานกองทนุ สนับสนนุ การสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)















นางเบญจมาภรณ์ ลิมปิษเฐียร  ผู้ช่วยผู้จัดการกองทุน สสส. และรักษาการผู้อํานวยการศูนย์เรียนรู้สุขภาวะ สสส. กล่�วว่� ศูนย์เรียนรู้สุขภ�วะ สสส. มบี ทบ�ทสร�้ งคว�มเข�้ ใจและขย�ยฐ�นคว�มรู้ ซงึ่ นทิ รรศก�ร “สบื สรา ง สขุ ” เปน็ หนง่ึ ในช่องท�งนำ�เสนอองค์คว�มรู้สุขภ�วะในหล�กหล�ยประเด็น เช่น เครื่องด่ืมแอลกอฮอล์ บุหร่ี โภชน�ก�ร กิจกรรมท�งก�ย ก�รจัดก�รขยะภ�ยในอ�ค�ร คว�มสัมพันธ์ในครอบครัว และปัจจัยท่ีก่อให้เกิดโรคไม่ติดต่อเร้ือรัง (NCDs)  ซึ่งเป็นปัญห�ด้�นสุขภ�วะที่จำ�เป็นต้อง สอ่ื ส�ร สร�้ งก�รรบั รู้ และน�ำ ไปสกู่ �รเปลย่ี นแปลงพฤตกิ รรม มงุ่ เนน้ สอ่ื ส�รแกเ่ ดก็ และเย�วชน อ�ยรุ ะหว�่ ง  7-15  ปี ใหส้ �ม�รถน�ำ ไปปรบั ใชไ้ ดจ้ รงิ ในชวี ติ ประจ�ำ วนั ผ�่ นรปู แบบและกจิ กรรม ที่เน้นก�รสร้�งประสบก�รณ์ตรงจ�กก�รจำ�ลองเป็น “สายลับฝกหัด” เพ่ือเป็นจุดเร่ิมต้น ในก�รสร�้ งแรงบันด�ลใจในก�รปรับเปลย่ี นพฤติกรรมสชู่ ีวิตวถิ ีใหม่ ส่องสถานการณ์ โรคไม่ติดตอ่ เรือ้ รัง (NCDs) “สารเสพตดิ ” ท่พี บบอ่ ย ในชว่ งโควดิ -19 ระบาด • โรคเบ�หว�น • โรคหัวใจและหลอดเลอื ด สสส. ร่วมกับ ศูนยศึกษาปญหาการเสพติด • โรคคว�มดนั โลหิตสงู • โรคไขมนั ในเลอื ดสูง (ศศก.) ศูนยวิจัยเพ่ือการพัฒนาสังคมและธุรกิจ • โรคอว้ น ลงพงุ • โรคหวั ใจและหลอดเลือด (SAB) ได้สำารวจสถานการณการใช้สารเสพติด • โรคถุงลมโป่งพอง • โรคมะเร็ง ในช่วงการแพร่ระบาดของไวรัสโควิด-19 ในกลุ่ม วัยรุ่น อายุ 15 ปขึ้นไปใน 15 จังหวัดท่ัวภูมิภาค กลุ่มโรคเหลา่ น้ี ของไทย มีการใช้สารเสพติดน้อยลง ไม่บูมเหมือน ช่วงเวลาปกติ ขณะท่ีการดื่มเครื่องด่ืมแอลกอฮอล มสี าเหตุมาจากพฤติกรรม กรรมพนั ธ์ ในชว่ งโควดิ นอ้ ยลง 56% และการสบู บหุ รก่ี น็ อ้ ยลง 28% ปัจจยั เสี่ยง สิง่ แวดลอ้ ม กลุ่มตัวอย่�ง 1,825 ร�ยในไทย โดยสำ�รวจ • บุหร่ี ยาสูบ เป็นส�เหตุ มะเร็งปอด มะเร็ง เก็บข้อมูลด้วยก�รโทรศัพท์สัมภ�ษณ์ เมื่อวันที่ กล่องเสียง โรคหลอดเลือดหัวใจ หลอดเลือด 20-24 พฤษภ�คม 2563 พบข้อมูลท่ีน่�สนใจ สมองตบี โรคหลอดเลอื ดแดงสว่ นปล�ย ถงุ ลม เม่ือถ�มถึงก�รใช้ส�รเสพติดในรอบ 12 เดือน โปง่ พอง ท�งเดินห�ยใจอดุ ก้ัน มะเร็ง ทผ่ี �่ นม� โดย 4.6% มกี �รใชส้ �รเสพตดิ เชน่ กญั ช� • เครอื่ งดืม่ แอลกอฮอล เปน็ ส�เหตุ อบุ ตั เิ หตุ ใบกระท่อม รวมถึงเครื่องด่ืมแอลกอฮอล์และย�สูบ ท�งถนน ทะเล�ะววิ �ท เพศสมั พนั ธไ์ มป่ ลอดภยั ทผ่ี ลส�ำ รวจพบว�่ ประช�ชนบรโิ ภคลดลง เดมิ นกั สบู มะเร็งในป�กกล่องเสียงและหลอดอ�ห�ร 40% ขณะน้ีเหลือ 19% แอลกอฮอล์ ก�รด่ืมหนัก ตับอักเสบ และตับแข็ง อ�ก�รท�งจิต ก็ลดลง โดยรวมในช่วงระบ�ดโควิด-19 มีแนวโน้ม และประส�ทในร�ยทด่ี ่ืมหนัก ใช้ส�รเสพติดน้อยลง 29.8% แม้ว่�เป็นตัวเลข • อาหารรสจัด หวานจัด เค็มจัด ไขมันสูง ระยะส้ัน แต่จะตอ้ งมีก�รตดิ ต�มอย�่ งใกลช้ ิดตอ่ ไป เป็นส�เหตุ คอเลสเตอรอล หลอดเลือดหัวใจ คว�มดนั โลหติ เบ�หว�น น�ำ้ หนกั เกนิ ภ�วะอว้ น ไขมนั ในเลือดสงู • ไม่ออกกำาลังกาย เป็นส�เหตุของ กลุ่มโรค คว�มดนั โลหติ สงู และโรคหวั ใจข�ดเลอื ด โรคอว้ น โรคเบ�หว�น ไขมันในเลอื ดสงู และโรคเครียด

สขุ สรา้ งได้ ท(ี่ น่า)ทํางานในฝัน ดีต่อใจมนษุ ยเ์ งนิ เดือน เชือ้ เพลิงดจี ะทาํ ใหม้ แี รงขับเคลือ่ นทรงพลงั ! เชน่ เดยี วกบั บรษิ ทั องคก์ รตา่ ง ๆ ทท่ี รพั ยากรมนษุ ยถ์ อื เปน็ สงิ่ สาํ คญั ทสี่ ดุ และหากอยากขบั เคลอ่ื นองคก์ ร ไปให้ไกล ก็ตอ้ งทาํ นบุ ํารุงเช้อื เพลิงที่ขับเคลอ่ื นองค์กรเหลา่ นดี้ ้วยความสขุ เทรนดก์ ารสรา้ งพนกั งานใหม้ คี วามสขุ ในการทาํ งาน เปน็ สง่ิ ทอ่ี งคก์ รขนาดใหญร่ ะดบั โลกหนั มาใหค้ วามสนใจ อย่างจริงจัง คนวัยแรงงานต้องอยู่ในที่ทํางาน วันละไม่ต่ํากว่า 8 ชั่วโมง ถ้านับเวลาเดินทางก็อาจจะมากกว่า สิบช่ัวโมงต่อวัน เวลาคุณภาพที่จะมีให้สมาชิกในครอบครัวจึงย่อมลดน้อยลง แต่ถ้าหาก 8-10 ชั่วโมงน้ัน เป็นเวลาทํางานที่มีสมดุลกับการดูแลสุขภาวะพนักงาน จะทําให้พนักงานคลายแรงกดดันเพราะมีชีวิตงาน และชวี ติ ส่วนตัวท่ีสมดลุ มากยงิ่ ขนึ้ 10 นิตยสารสรา้ งสขุ













ทั้งน้ี ข้อมูลที่ดูจะเป็นกลางและอยู่บนพื้นฐานความ ด้าน ศ.เอริก้า ออลมานน์ซาเฟียร์ นักชีววิทยาโครงสร้าง เป็นจริงมากท่ีสุด ยูเอสทูเดย์ สื่อใหญ่ของสหรัฐฯ ได้จัดเวที สถาบันภูมิคุ้มกันวิทยา ลา โจลลา ซึ่งเป็นองค์กรไม่แสวงกำ�ไร เชญิ ผเู้ ชย่ี วชาญชน้ั น�ำ ในระดบั ชาติ ทง้ั ทางดา้ นการแพทยท์ ว่ั ไป ในรัฐแคลิฟอร์เนีย กล่าวว่า การตั้งเป้าให้มีวัคซีนใช้ให้เพียงพอ ด้านไวรัสวิทยา ด้านภูมิคุ้มกันวิทยา ด้านระบบโลจิสติกส์ เฉพาะในสหรัฐฯ น้ัน ไม่เพียงพอท่ีจะช่วยปกป้องคนสหรัฐฯ และด้านเครือข่ายห่วงโซ่อุปทาน มาให้ทัศนะว่า ความหวัง จากโรคระบาดใหม่โรคนี้ได้ เพราะตราบใดที่คนท่ัวโลกยังไม่มี ท่ีจะมีวัคซีนใช้มีความใกล้เป็นจริงเพียงใด โดยผู้เชี่ยวชาญ ภมู คิ มุ้ กนั ​ ความเสี่ยงในการติดเช้อื ก็ยงั คงอยู่ วิเคราะห์ว่า ชาติผูน้ ำ�โลกอยา่ งสหรฐั ฯ เดนิ ทางมาได้เพียงแค่ ถือเป็นคำ�ถามที่ยังค้างคาใจกันอยู่จนทุกวันน้ีเกี่ยวกับ 1 ใน 3 ของกระบวนการทง้ั หมด ทจ่ี ะตอ้ งไปใหถ้ งึ การมวี คั ซนี วัคซีนป้องกันโควิด-19 คอื ทา้ ยสุดแลว้ ภมู ิตา้ นทานทจี่ ะไดจ้ าก ปอ้ งกันโรคโควดิ -19 ส�ำ เร็จ วคั ซนี ใหม่นี้จะต้านทานเชอ้ื ไดพ้ ียงใด? “ผมคิดวา่ เรานา่ จะมวี ัคซนี ราว ๆ กลางปีหน้านะครบั ” ทั้งน้ี สหรัฐฯ เคยมีบทเรียนสำ�คัญเรื่องความผิดพลาด นพ.พอล ออฟฟิต ผู้อำ�นวยการศูนยก์ ารศึกษาเก่ียวกบั วคั ซนี ในการเร่งพัฒนาและใช้วัคซีนโรคไข้หวัดใหญ่คร้ังสำ�คัญมาแล้ว โรงพยาบาลเด็ก ฟิลาเดลเฟีย กล่าวใหค้ วามเห็น ซ่งึ พาเมลา่ โดยมจี ดุ เรม่ิ มาจากการเสยี ชวี ติ ของพลทหาร เดวดิ เลวสิ ทเ่ี สยี ชวี ติ บจอรก์ มาน นกั ชวี วทิ ยาโครงสรา้ ง แหง่ มหาวทิ ยาลยั แคลเทค กะทันหันขณะเล่นสกีอยู่ที่ฐานทัพฟอร์ตดิกซ์ ในรัฐนิวเจอร์ซี บอกว่า เธอเหน็ ด้วยกับเงอื่ นเวลานี้ ทว่าแสดงความเปน็ หว่ ง โดยพบว่า ผู้ตายมีเช้ือไข้หวัดใหญ่ท่ีมีลักษณะคล้ายคลึงกับเชื้อ เกย่ี วกบั ศกั ยภาพในการผลติ วคั ซนี ใหไ้ ดใ้ นจ�ำ นวนทม่ี ากเพยี งพอ ทเ่ี ปน็ ตน้ เหตขุ องการระบาดใหญไ่ ปทวั่ โลกของไขห้ วดั ใหญส่ เปน กบั ความตอ้ งการ ซง่ึ เธอมองวา่ เปน็ สว่ นทย่ี ากทส่ี ดุ ในกระบวนการ ในปี 2461 จนกลายเป็นความตระหนกระดับชาติทำ�ให้รัฐบาล พฒั นาวคั ซีน สหรัฐฯ ขณะนั้นเร่งพัฒนาวัคซีนออกมาต่อสู้กับเช้ือท่ีตรวจเจอ พาเมลา่ กลา่ วดว้ ยวา่ ความทา้ ทา้ ยเรอ่ื งวคั ซนี โควดิ -19 น้ี ทฟ่ี อรต์ ดิกซ์ เพราะกลัวจะซ�ำ้ ร้อยไขห้ วดั ใหญ่สเปน ไม่ได้จะจบที่เพียงแค่ได้วัคซีนที่ปลอดภัยและมีประสิทธิภาพ แต่ผลท่ีตามมากจากความเร่งรีบนี้คือ ความหายนะ เท่าน้นั ซงึ่ ขณะนีม้ วี ัคซีนตัวหลกั ๆ ท่กี ำ�ลงั ทดลองในคนของ เพราะมีคนมากว่า 500 คนท่ีได้รับวัคซีนท่ีพัฒนาออกมาอย่าง สหรัฐฯ มากกว่า 11 ตัว แต่ยังเป็นเรื่องที่น่าคิดว่าจะทำ�ได้ รีบ ๆ ด้วยความต่ืนกลัวครั้งน้ัน ต้องกลายมาเป็นคนพิการ สำ�เรจ็ เมือ่ ใด และอย่างไร และมีประมาณ 25 คน ท่ีต้องเสียชีวิตไปเพราะวัคซีนตัวนั้น ซ่ึงโชคดียงั มอี ย่ตู รงทีว่ ่า ประชากรสหรฐั ฯ เพยี งแค่ 22% ได้รับ ​ แมผ้ เู้ ชย่ี วชาญหลายคนจะกลา่ วชน่ื ชมปรากฏการณใ์ หม่ วคั ซนี ท่ีมปี ัญหา จากท่ีจรงิ ๆ แล้วรัฐบาลต้ังเปา้ จะให้คนสหรัฐฯ ของโลกที่วคั ซนี โควิด-19 สามารถพัฒนาออกมาได้เรว็ มาก ๆ อย่างน้อย 80% ต้องได้รับวัคซีน บทเรียนคร้ังนั้นยังฝังใจ เพียงแค่ราว 6 เดือนจากท่ีโรคใหม่น้ีเร่ิมระบาดไปทั่วโลก และไมม่ ีใครอยากใหเ้ กิดข้นึ อกี แต่มีความเป็นห่วงเร่ืองการเร่งรีบหาวัคซีนเร็วจนเกินไปด้วย การเฝ้ารอวัคซีนดว้ ยความหวงั ยงั คงเดนิ ตอ่ ไป หากแต่เรา เชน่ กนั โดยเฉพาะเมอ่ื ค�ำ นงึ ถงึ ขอ้ เทจ็ จรงิ ทว่ี า่ วคั ซนี หลายตวั ต้องช่วยกันสร้างวัคซีนส่วนตัวเพื่อเพิ่มภูมิต้านทานให้ตนเอง ที่กำ�ลังเร่งทดลองกันอยู่ในขณะน้ีล้วนแล้วแต่เป็นวัคซีนท่ีใช้ ดว้ ยการดแู ลสขุ ภาพ ออกก�ำ ลงั กาย บรโิ ภคอาหารทด่ี ี สวมหนา้ กาก เทคโนโลยีใหม่ๆ ​ทั้งส้นิ หม่ันล้างมอื ก็จะช่วยพยุงสถานการณ์ใหด้ ขี น้ึ ไดใ้ นเรว็ วัน นิตยสารสร้างสขุ 17

สุขไร้ควนั ยกั ษ์บหุ รีโ่ ป๊ะแตกแอบจ้างพอี าร์ส่งขา่ วโจมตชี ว่ ยคนเลิกบหุ รี่ งานนไ้ี มเ่ พียงแต่ บรษิ ทั บรติ ชิ อเมรกิ นั โทแบคโค ในประเทศองั กฤษเท่าน้ัน ทีต่ ้อง หน้าแตกเม่ือโดนจับได้ว่าแอบจ้างบริษัทพีอาร์ ส่งข่าวอ้างอิงข้อมูลด้านเดียวโจมตี ระบบสุขภาพอังกฤษและสภาช่วยคนเลิกสูบบุหร่ี โดยไม่มีการเปิดเผยว่า บริษัทพีอาร์ ทาํ งานชิ้นนีใ้ หก้ บั บริษทั บรติ ิช อเมรกิ ันฯ ซึง่ ถือเป็นเร่อื งทผ่ี ดิ จรรยาบรรณ สอ่ื ในองั กฤษหลายสาํ นกั ไมต่ รวจสอบขอ้ มลู กอ่ นรว่ มลงขา่ วโจมตโี ครงการใหค้ วาม ช่วยเหลือและรักษาผู้ต้องการเลิกบุหรี่ อาทิ พาดหัวว่าเป็นการสูญเสียงบประมาณ ประเทศโดยใช่เหตุเนื่องจากรักษาแล้วก็ไม่ค่อยได้ผล หากแต่ในความเป็นจริงแล้ว เม่ือมีผู้รู้ท่ีได้มาอ่านตัวเลขงบประมาณก็ตรวจสอบได้ทันทีว่า มีการหมกเม็ดตัวเลขงบประมาณท่ียกมากล่าวอ้าง โดยไม่ได้นํา ค่าใช้จ่ายทางด้านสาธารณสุขของประเทศ ที่สามารถลดลงไปได้มหาศาลจากการช่วยให้คนเลิกบุหร่ีได้แต่ละคน ๆ มาคิดด้วย จึงเหมือนว่าโครงการนีม้ ีแต่ส้นิ เปลืองงบประมาณ ซ่งึ ไม่ใช่เร่ืองจรงิ อกี ทง้ั ยงั มีการแอบเชียรผ์ ลิตภณั ฑบ์ หุ รี่ไฟฟา้ วา่ เป็นทางเลือก ท่ีประหยัดกว่าสําหรับการเลิกสูบหรี่ด้วย เม่ือสืบจึงเจอต้นตอว่า บริษัทพีอาร์รายดังกล่าวได้รับงานจากบริษัท บริติช อเมริกันฯ แต่ไมเ่ ปิดเผยวา่ ตัวเองทาํ การเผยแพรข่ อ้ มูลในนามของบรษิ ัทบุหร่ีรายใหญร่ ายนี้ หลงั จากเกดิ เรอ่ื งออ้ื ฉาว บรษิ ทั พอี าร์ อา้ งวา่ หลงั จากทห่ี ลายสาํ นกั เผยแพรข่ า่ วออกไปแลว้ ถงึ ไดต้ ดิ ตอ่ นกั ขา่ วแตล่ ะสาํ นกั ไป เพอ่ื ใหข้ อ้ มลู เพม่ิ เตมิ สว่ นบรษิ ทั บรติ ชิ อเมรกิ นั ฯ เองกพ็ ดู เพยี งแตอ่ อ้ มๆ วา่ บรษิ ทั กต็ อ้ งการเพยี งแคส่ อ่ื สารขอ้ มลู ทเ่ี ปน็ ประโยชน์ ตอ่ สุขภาพไปถึงผู้บรโิ ภคเท่านั้นเอง เยอรมนั เริม่ นโยบายห้ามโฆษณายาสูบ ในฐานะที่เป็นชาติเดียวในสหภาพยุโรปท่ียังอนุญาตให้มีการโฆษณา ผลติ ภณั ฑย์ าสบู อยู่ ณ ปจั จบุ นั น้ี ในทส่ี ดุ แลว้ ประเทศเยอรมนี กจ็ าํ ตอ้ งดาํ เนนิ นโยบายเรอ่ื งบหุ รใ่ี หเ้ ปน็ ไปในทางเดยี วกนั กบั ชาตอิ น่ื ๆ ในกลมุ่ สหภาพยโุ รป โดยล่าสุดรัฐบาลเยอรมนีได้ออกมาประกาศแล้วว่า นับต้ังแต่ปี 2565 เป็นต้นไป จะเริ่มห้ามการโฆษณาผลิตภัณฑ์ยาสูบทุกชนิด โดยจะสามารถมี โฆษณาไดเ้ พยี งแคใ่ นรา้ นจาํ หนา่ ยบหุ ร่ี ในขณะทพ่ี น้ื ทโ่ี ฆษณาอยา่ งโรงภาพยนตร์ ก็จะถูกจํากัดให้โฆษณาได้แค่ในโรงท่ีฉายภาพยนตร์ที่อนุญาตให้ผู้มีอายุต้ังแต่ 18 ปีขึ้นไปดไู ด้เทา่ นั้น การสง่ ตัวอย่างผลติ ภัณฑย์ าสบู แบบให้ฟรไี ปให้ลกู ค้าตามบ้านหรือแจกจ่ายท่ัวไปก็จะทําไม่ได้อกี ตอ่ ไป และในวนั ท่ี 1 มกราคม ปี 2565 โฆษณากลางแจง้ ของผลติ ภณั ฑย์ าสบู ทง้ั หลายกจ็ ะไมใ่ หม้ อี กี ตอ่ ไป และ 1 ปหี ลงั จากนน้ั เปน็ ควิ ของ เคร่อื งอุ่นรอ้ นบุหร่ี ทจี่ ะไมส่ ามารถโฆษณาได้อีกตอ่ ไป สว่ นบุหรี่ไฟฟา้ ก็จ่อควิ ถกู หา้ มโฆษณาในอกี ปถี ดั ไป ด้านกลุ่มผู้รอคอยให้รัฐบาลเยอรมนีห้ามโฆษณายาสูบ มองว่า เป็นความสําเร็จ ส่วนฝั่งท่ีไม่เห็นด้วย ซ่ึงรวมถึง บริษัทบุหร่ีข้ามชาติยักษ์ใหญ่ในเยอรมนี ก็ถึงกับออกโรงมาส่งเสียงค้าน ด้วยข้ออ้างท่ีว่าจะเป็นการไปจํากัดการเข้าถึง ข้อมูลเกี่ยวกบั ทางเลอื กใหผ้ ตู้ อ้ งการเลิกบหุ ร่ี 18 นติ ยสารสร้างสุข