ไขข้อสงสัย

หอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอถลาง จงั หวดั ภเู กต็

ศ.เกยี รติคณุ นพ.สมศักด์ิ โลห่ ์เลขา ปจั จุบนั เป็น ประธานราชวิทยาลยั กุมารแพทย์แหง่ ประเทศไทย และ นายกสมาคมกุมารแพทย์แหง่ ประเทศไทย ในฐานะแพทย์ผู้ บกุ เบิกเรอ่ื งหลกั เกณฑก์ ารใช้ยาปฏิชวี นะในโรคตดิ เชื้อ และ โรคติดเช้อื ในโรงพยาบาล ได้ก่อตงั้ สมาคมโรคติดเชอื้ แห่ง ประเทศไทย สมาคมโรคติดเช้อื ในเด็กแหง่ ประเทศไทย กอ่ ตั้ง Asian Society of Pediatric Infectious Diseases และเปน็ นายกสมาคมคนแรก ทรี่ ว่ มก่อตัง้ Asia-Pacific Society of Clinical Microbiology and Infection รวมถงึ ไดร้ ับเลอื กเปน็ นายกสมาคมโรคติดเชอ้ื ในเดก็ ของโลก (President, World Society of Pediatric Infectious Diseases) ไดท้ าการวิจัยในระยะแรกศกึ ษาเกี่ยวกบั ภูมิคุ้มกนั ค้นพบ macrophage aggregation factor ตีพิมพ์ใน Journal of Immunology รวมถึงทางานวจิ ัย เก่ียวกบั โรคติดเชอ้ื ยาต้านจุลชีพ และวัคซนี ใหข้ ้อมลู ว่า “การสร้างเสริมภูมิคุม้ กนั โรคมีความจาเป็นอย่างมากในการ ดารงชวี ิตในปจั จุบัน โดยเฉพาะในภาวะทเี่ กิดโรคอบุ ตั ิใหม่ และยังเปน็ โรคระบาดอกี ดว้ ย เชน่ เดยี วกับภาวะวิกฤตโค วดิ -19 ในชว่ งเวลานี้ ห้องสมดุ ประชาชนอาเภอถลาง จงั หวัดภเู กต็

ปกตแิ ลว้ ร่างกายของคนเราจะมกี ลไกในการสรา้ ง ภมู ิคุ้มกันเพื่อตอ่ ตา้ นเชอื้ โรคหรือสร้างภูมิคุม้ กนั ใหแ้ ก่ รา่ งกาย แบ่งเป็น 2 ระบบใหญ่ๆ คอื 1.ภูมคิ ้มุ กนั โดยกาเนดิ เปน็ ภมู ิคุ้มกันทรี่ า่ งกายสร้างขน้ึ มา เองตามธรรมชาติ และมคี วามสามารถในการปอ้ งกนั หรือ ทาลายจลุ นิ ทรยี ์หรอื สิ่งแปลกปลอมได้ในระดับนึง โดยไม่ จาเพาะเจาะจงกบั เช้ือโรคชนิดใดชนดิ หนงึ่ แต่จะปอ้ งกนั โรคได้หลายชนดิ ซ่งึ ระบบภมู ิคมุ้ กันน้ีจะมกี ารเปลี่ยนแปลง ไปตามอายุ พนั ธกุ รรม ฮอรโ์ มน และภาวะโภชนาการของ แต่ละบคุ คล 2.ภูมิคุ้มกันแบบจาเพาะ ซึง่ จะเกดิ ข้นึ ภายหลงั จากทไี่ ดร้ บั สิง่ แปลกปลอม โดยจะตอบสนองจาเพาะกับเช้ือโรคผ่าน เม็ดเลอื ดขาวชนิดลิมโฟไซต์ (Lymphocyte) ซง่ึ จะจดจาเชื้อ โรคได้ และจะตอบสนองในคร้งั หลงั ๆ ได้เจาะจงและ รวดเร็วข้นึ รวมถึงมปี ระสทิ ธภิ าพมากยง่ิ ข้นึ ” หอ้ งสมุดประชาชนอาเภอถลาง จังหวดั ภูเกต็

สาหรับกรณขี องการสร้างภูมคิ ุม้ กนั โดยวัคซนี น้นั จะเป็นการแนะนาให้ร่างกายให้ไดร้ ู้จักกับเชือ้ โรคหรอื บางสว่ นของเชอื้ โรค โดยทไ่ี ม่ทาใหเ้ กิดอันตราย เพ่ือให้ ระบบภูมิคุ้มกันสามารถเรียนรู้วธิ ตี ่อส้ปู อ้ งกันตนเอง เสมือนกบั เปน็ การซ้อมรบ เม่ือถึงคราวได้รับเชอื้ หรือติด เช้ือน้ันเขา้ จริงๆ โดยสารท่เี รยี กว่าแอนติเจนในวัคซีนก็จะ กระตุน้ ใหร้ า่ งกายสร้างแอนตบิ อดหี้ รือสารทส่ี ามารถ ตา้ นทานเช้อื ข้นึ มาได้ ห้องสมุดประชาชนอาเภอถลาง จังหวดั ภูเกต็

เนือ่ งดว้ ยทกุ วนั นว้ี ิวัฒนาการทางการแพทย์ได้ ก้าวหน้าไปอยา่ งมาก และจากการพัฒนาเทคโนโลยีช่วยให้ ประชาชนมอี ายุยืนยาวข้ึน ปจั จบุ นั คนไทยมีอายุขยั คาดการณเ์ ฉลีย่ ตามชว่ งเวลา (period life expectancy) ประมาณ 70-80 ปี ซ่ึงตา่ งจากอดีตทม่ี ีอายเุ ฉลี่ยเพยี ง 40-50 ปี จงึ จาเปน็ ทีจ่ ะตอ้ งดแู ลสขุ ภาพรา่ งกายแขง็ แรง และมอี ายุทยี่ นื ยาวโดยปราศจากโรคภัย ฉะน้นั การป้องกัน ย่อมดกี วา่ การรักษา และการสร้างยอ่ มดีกวา่ การซ่อม เพราะจะทาให้รา่ งกายของเราสามารถต่อสกู้ บั เชื้อโรคได้ อยา่ งยั่งยนื ห้องสมดุ ประชาชนอาเภอถลาง จังหวัดภเู กต็

ระหวา่ งทย่ี ังรอคอยความหวงั จากวคั ซนี โควดิ -19 ขอ แนะนาวธิ ีการดแู ลตนเองเพื่อให้รา่ งกายมสี ขุ ภาพท่ีสมบูรณ์แขง็ แรง ด้วยวธิ ีงา่ ยๆ 4 อยา่ ง คือ • ออกกาลงั กายเปน็ ประจา เพอื่ ใหร้ า่ งกายไดอ้ อกแรงหรือได้ เคลอื่ นไหวรา่ งกายทาใหส้ ขุ ภาพแข็งแรง สมรรถภาพของหวั ใจ และปอดดีขนึ้ สขุ ภาพจติ ดีขน้ึ และสง่ ผลทาให้อายุยืนยาว มี คณุ ภาพชวี ิตทีด่ ี ปลอดจากโรคภัยไข้เจบ็ • รบั ประทานอาหารให้ครบทงั้ 5 หมู่ รวมถงึ สามารถทานอาหาร หรอื วิตามินเสริม คนท่ีขาดแรส่ งั กะสี (Zinc) หรือวิตามนิ ดี จะมี ภมู ิตา้ นทานลดลง แร่สังกะสีจะมใี นถัว่ งา สาหร่าย เนอ้ื สตั ว์ ปลา ไข่ สว่ นวิตามินดี ได้จากแสงแดด • พกั ผอ่ นให้เพียงพอ เป็นสง่ิ ทีส่ าคญั มาก ไม่ควรอดนอน เพราะ รา่ งกายจะตอ่ สู้กบั เชอ้ื โรคไม่ได้ และทาใหภ้ มู คิ ุม้ กนั ในรา่ งกาย ลดลง • ทาจติ ใจเบกิ บาน ไมใ่ หเ้ ครยี ด คนทเี่ ครียดหรือซมึ เศรา้ จะมีภูมิ ต้านทานลดลง ปว่ ยบอ่ ยขน้ึ นอกจากน้ี ควรจะหลกี เล่ียงการไปยังสถานที่ทีม่ คี วามเสยี่ ง หากจาเปน็ กค็ วรหาวธิ ีป้องกนั ตัวเองดว้ ยการใสห่ นา้ กากอนามยั หรอื หนา้ กากผา้ เว้นระยะหา่ งทางสังคม อย่างน้อย 2 เมตร และ หมั่นฆา่ เชอื้ โรคด้วยการลา้ งมือ หรือเจลแอลกอฮอล์เป็นประจา ควรล้างมอื ก่อนทจ่ี ะสัมผัส ตา จมกู ปาก เสมอ ทาความสะอาดสงิ่ ท่ีเราแตะต้องบอ่ ย เช่น ลกู บดิ ประตู พื้นผวิ โต๊ะทุกวนั ซึง่ เปน็ วธิ ีที่ ชว่ ยลดการติดเชือ้ ในสงั คมและการแพรเ่ ชื้อในชมุ ชน ห้องสมดุ ประชาชนอาเภอถลาง จังหวดั ภเู กต็

เนื่องด้วยการผลิตวัคซนี นั้น จะตอ้ งใช้เวลาไม่น้อย กว่า 12-18 เดอื น เพราะการท่ีจะนาวัคซนี ไปฉีดในร่างกาย มนุษยท์ ี่แข็งแรงน้นั ยง่ิ ต้องมน่ั ใจไดว้ า่ มีความปลอดภัยจรงิ ๆ และสามารถปอ้ งกันโรคได้จริงๆ โดยปกตแิ ลว้ การพฒั นา วคั ซนี จะตอ้ งผ่านการทดสอบข้ันต้นในหอ้ งปฏบิ ตั กิ ารและ ทดลองในสตั วก์ อ่ น จึงจะมาถึงข้ันตอนการทดลองทาง คลินกิ (clinical trials) หรือการทดลองกบั มนุษย์ซงึ่ มีอยู่ 3 ระยะดว้ ยกนั • ระยะแรกจะเปน็ การทดสอบในกลมุ่ เล็กเพ่ือดเู รอ่ื งความ ปลอดภัย วธิ ีให้ ขนาดของยา และผลขา้ งเคยี งเปน็ หลกั • ระยะท่สี องจะทดลองในกลุม่ คนจานวนมากขึน้ โดย ม่งุ เน้นที่ผู้มลี กั ษณะตรงกบั กลุ่มเปา้ หมายของวคั ซนี เช่น มีอายุหรอื ขอ้ มูลสขุ ภาพแบบเดยี วกัน รวมทั้งทดสอบใน พื้นทที่ ี่เกดิ การระบาดของโรค • ระยะท่ีสามจะทดลองกบั ประชากรในวงกวา้ งเปน็ กลุ่ม ใหญห่ ลายพันคน เพื่อดปู ระสทิ ธภิ าพของวัคซีนในการ ป้องกนั โรคและผลขา้ งเคยี งเปรยี บเทยี บกบั ยาหลอก ห้องสมดุ ประชาชนอาเภอถลาง จังหวัดภเู กต็

ศ. เกียรติคณุ นพ.สมศักด์ิ โล่ห์เลขา ให้ความเห็นว่า “กรณที มี่ กี ารผลิตวคั ซีนสาเรจ็ และประกาศใช้แล้ว ใน ระยะแรก วคั ซนี ย่อมมรี าคาค่อนข้างสงู และมปี ริมาณ จากดั จึงจาเปน็ จะตอ้ งจากัดกลมุ่ ที่มีความเสี่ยงสงู ใหไ้ ดร้ ับ วัคซนี เป็นอนั ดบั แรกๆ กอ่ น คอื กลุ่มผู้สูงอายุ เน่อื งจากระบบสร้างภมู ิเรม่ิ เสื่อม และถ้า อายุ 80 ปขี น้ึ ไป ระบบก็จะทางานไดน้ ้อยลง กลุ่มท่มี ีโรคประจาตัว เพราะทาใหภ้ มู คิ มุ้ กนั ในร่างกาย ลดลง เชน่ โรคเบาหวาน โรคหัวใจ โรคปอด และโรคอ้วน โดยเฉพาะผู้ที่มนี ้าหนกั ตัวเกนิ 100 กิโลกรัม ยิ่งเสยี่ งสงู เพราะปกติกห็ ายใจลาบากอย่แู ล้ว เพราะมีไขมันเต็มชอ่ ง ท้อง ทาใหด้ ันเน้อื ที่ปอดเหลอื นดิ เดยี ว เปน็ ตน้ ห้องสมดุ ประชาชนอาเภอถลาง จงั หวัดภเู กต็

สาหรบั เดก็ อายตุ ่ากวา่ 9 ปี อาจจะต้องพจิ ารณาอกี ครัง้ เนื่องจากเปน็ ชว่ งวยั ที่ระบบสรา้ งภูมคิ มุ้ กนั ไดด้ ีที่สดุ ซง่ึ เปน็ ภมู คิ ุ้มกนั โดยกาเนดิ ทธ่ี รรมชาตสิ รา้ งข้นึ เพื่อใหต้ อ่ สู้ กับเชือ้ ใหม่ๆ ได้ สงั เกตไดว้ า่ ไมม่ ีเด็กเสยี ชวี ติ จากโควิด-19 เพราะสามารถสู้กับเชอ้ื ไวรสั น้ีได้ ทาใหเ้ ด็กไทยทตี ดิ เช้ือมี จานวนไม่มากและมกั เป็นเดก็ ทอี่ ยู่รว่ มบ้านเดยี วกันกบั ผู้ใหญ่ทต่ี ดิ เชอ้ื โควดิ -19 เด็กทต่ี ดิ เชือ้ พบวา่ มีอาการนอ้ ย หรอื แทบไม่มอี าการ แตส่ ิ่งท่ีกงั วล คือเด็กทีต่ ดิ เชอื้ อาจนา เชื้อไปแพรส่ ู่ผู้สงู วยั ในบา้ นได้ “ในทางกลับกนั ยงั มีโรคอน่ื ๆ อกี มากมายในวัยเดก็ ทผี่ ู้ปกครองควรตระหนักรแู้ ละจาเปน็ ตอ้ งพาบตุ รหลานไป ฉีดวคั ซีนป้องกนั ให้ครบตามกาหนด เพราะเปน็ วคั ซนี ที่ ปอ้ งกันโรคระบาดท่ีสามารถทาให้เดก็ เสยี ชีวิตไดห้ ากไม่ ป้องกัน เช่น โรคคอตีบ โรคบาดทะยกั โรคโปลโิ อ โรค หัด ไวรสั ตบั อกั เสบ บี และไขห้ วัดใหญ่ เปน็ ต้น” การฉีดวัคซนี จึงเป็นอีกปจั จยั สาคัญทีจ่ ะช่วยลด อตั ราการเสยี ชวี ิตของประชากรลงจากโรคท่ีปอ้ งกนั ได้ เป็น การสรา้ งภมู คิ ุม้ กนั ท่ีคุ้มค่า ประชากรมีคณุ ภาพชวี ติ ทีด่ ี และสร้างความม่นั คงด้านสุขภาพให้แก่คนไทย ห้องสมุดประชาชนอาเภอถลาง จังหวดั ภูเกต็

ขอขอบคุณขอ้ มูล ศ.เกยี รตคิ ณุ / นพ.สมศกั ด์ิ โลห่ เ์ ลขา ห้องสมุดประชาชนอาเภอถลาง จงั หวดั ภเู กต็

หอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอถลาง จงั หวดั ภเู กต็