คู่มือฝึกอบรม ส่งเสริมเยาวชน ลูกเสือ เนตรนารีป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย

คมู ือฝก อบรม สง เสรมิ เยาวชน ลูกเสือ เนตรนารี ปองกันและบรรเทาสาธารณภัย 97 4.18 การละเมิดความปลอดภัย ผูปฏิบัติงานคนใดท่ีละเมิดกฎความปลอดภัย ซ้ําหลาย ครั้ง หรือละเลยระเบียบของความปลอดภัย อันเปนเหตุใหเกิดอันตรายตอตนเองและผูอ่ืน อาจถูกส่ัง ใหออกจากพน้ื ที่เกดิ เหตุโดยหวั หนางานดา นรักษาความปลอดภัย 4.19 เร่ืองอื่น ๆ หัวหนางานดานรักษาความปลอดภัย สามารถตัดสินใจในเร่ืองความ ปลอดภยั อ่นื ๆ ได ไมใชเฉพาะแตเ รือ่ งความปลอดภัยของการกภู ัย 5. ขอพิจารณาดา นความปลอดภยั ในระหวางดําเนินภารกจิ - เจาหนาท่ีกูภัยในโครงสรางอาคารถลม จะตองรับผิดชอบดูแลดานความปลอดภัยของ สมาชิกในทมี - ในทีมกูภัยในโครงสรางอาคารถลม จะไมมีหัวหนางานดานรักษาความปลอดภัย เพราะฉะนนั้ สมาชกิ ในทมี กูภ ัยจะตองระวังภัยใหก บั ตัวเองและสมาชิกของทมี อยางจรงิ จงั 5.1 ระยะเตรียมพรอม - ตองมีการดูแลรักษา ทําความสะอาด และเก็บรักษาเคร่ืองมืออุปกรณ ใหอยูใน สภาพพรอ มใชง านอยเู สมอและมีการฝกซอมการใชเ คร่อื งมืออุปกรณท ุก ๆ 3 – 4 เดอื น - ตอ งมีการฝกฝน ทางดานทกั ษะความรู รา งกาย และจิตใจอยสู มาํ่ เสมอ - ควรมีการบันทึกขอมูล ดานการปฏิบัติการ การดําเนินการ และปญหาที่เกิดข้ึนใน สถานทีต่ าง ๆ และขอ มลู มาใชใ นการปรบั ปรงุ และแกไขแผนการปฏิบัตงิ านใหมปี ระสทิ ธิภาพตอ ไป 5.2 ระยะระดมพลและเคลือ่ นยาย - เนนเร่อื งความปลอดภัยเปน สําคัญ - ชุดกูภัย ตองมีความพรอมท้ังรางกายและจิตใจ และตองถอดแหวนและ เครอื่ งประดบั อ่นื ๆ ออก เพือ่ ลดความเส่ียง - การเดินทางทางอากาศตองมั่นใจวาปลอดภยั ทงั้ ในขณะอยบู นเครอ่ื งและลงสพู น้ื 5.3 ระยะปฏิบตั ิการ - ระบคุ วามเสย่ี งตอ ไปนีไ้ ดอยางถกู ตอ ง - ฐานปฏิบตั กิ ารตองมคี วามปลอดภัย - สถานที่ปฏิบัติการตองปลอดภัย - รวมถงึ ส่งิ ตอไปน้ี 1) สัญญาณเตรียมพรอม และสญั ญาณเตือนภัย 2) เสน ทางหลบหนี และจุดนดั พบ 3) หัวหนางานดานรกั ษาความปลอดภัยท่ีไดร บั การแตง ตง้ั ตามความจําเปน 4) ใสเ ส้ือกกั๊ ทีเ่ ปน เอกลักษณ 5) จัดสถานท่ีรักษาพยาบาลและวิธีการเคล่ือนยายในกรณีท่ีมีอุบัติเหตุหรือมี ผูไ ดรบั บาดเจบ็ เกดิ ข้นึ สาํ นักการลูกเสอื ยุวกาชาด และกิจการนกั เรยี น

98 คมู ือฝกอบรม สง เสริมเยาวชน ลูกเสือ เนตรนารี ปอ งกันและบรรเทาสาธารณภัย - แนวทางดา นความปลอดภัยในขณะที่อยใู นสถานทีป่ ฏบิ ัติการ - ใหม ีมาตรฐานดานความปลอดภยั อยใู นแผนปฏบิ ัตกิ าร - ติดตามการปฏิบัติการใหเปนไปตามมาตรฐานความปลอดภัย เชน กอน และหลัง การปฏบิ ัติงาน จะตอ งมกี ารเช็คจาํ นวนสมาชกิ วาครบหรือไม - เนนการผลัดเปลี่ยนบคุ ลากร ถาหากมีความเหน่อื ยลาใหผ ลดั เปล่ียนทันที - เนน การอธบิ ายใหบ ุคลากรตระหนกั ในการปฏิบัติตามมาตรการดานความปลอดภยั - สังเกตดวู าบคุ ลากรมีความยากลําบากหรือไดรับความกดดันหรอื ความเครียดหรือไม - หัวหนาทีมตองม่ันใจวาลูกทีมปฏิบัติตามกฎดานความสะอาดโดยเฉพาะ กอนและ หลังการรับประทานอาหาร เพราะการลา งมอื จะชวยปอ งกนั การแพรเ ชื้อจากตนเองและผอู น่ื - จัดทาํ รายงาน และตรวจสอบผูไดร ับบาดเจ็บ และอุบตั เิ หตุทกุ ราย 5.4 ระยะจบการปฏิบัติการและถอนกาํ ลัง ใหเนนดานความยากลําบากและความกดดัน และภาวะวิกฤตทางกายและจิตใจ ภายหลัง ไดร ับบาดเจบ็ ซึ่งจาํ เปนทจี่ ะตอ งดแู ลกนั และกนั 5.5การปฏิบตั หิ ลังจบภารกจิ 1) ใหรวบรวมขอมูลรายงานการปฏิบัติภารกิจทั้งหมด รวมทั้งจุดบกพรอง จุดเดน จุด แกไ ข ปรับปรงุ 2)ใหผูเกี่ยวของประเมินการปฏิบัติงานตามแผนการประเมินหลังภารกิจ กับสมาชิก ของทมี กภู ัยในโครงสรา งอาคารถลม ทกุ คน เพื่อประเมนิ เกณฑภารกจิ 3) ใหจัดทําเอกสารเพ่ือปรับปรุง แกไข ขอปฏิบัติดานความปลอดภัยแบบเฉพาะ มาสู การพัฒนาระบบการทาํ งานใหด ีข้ึน 4) ใหทําการบําบัดรักษาผูท่ีมีความผิดปกติทางกายและจิตใจหลังจากที่ไดรับบาดเจ็บ จากการกภู ยั เชน อาการหดหู หรือภาพตดิ ตา 5) อุปกรณปองกันตัวเอง หรืออุปกรณดานความปลอดภัยที่เส่ือมสภาพหรือเกาให เปลีย่ นทันที 6. หัวหนางานดานรักษาความปลอดภัย หมายถึง ผูดูแลความปลอดภัยทั้งกอน ระหวาง และหลังการปฏิบัติงาน เปนบุคคลที่ดําเนินงานดวยความรับผิดชอบ อดทนตอส่ิงย่ัวยุที่เกี่ยวของตอ การปฏิบตั งิ าน และตอ งเปนคนทีม่ ีระเบียบวินัยในตัวเอง 6.1 ประเภทของหัวหนางานดานรักษาความปลอดภัย - ประเภทภาพรวมทงั้ หมด หมายถึง เปนหัวหนางานดานรักษาความปลอดภัยสําหรับ ปฏบิ ตั ิการแบบการกูภ ัย จนเสรจ็ สิน้ ภารกิจ สํานักการลูกเสือ ยวุ กาชาด และกจิ การนกั เรยี น

คูมือฝก อบรม สงเสริมเยาวชน ลกู เสือ เนตรนารี ปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภยั 99 - ประเภทเฉพาะพื้นท่ี หมายถึง หัวหนางานดานรักษาความปลอดภัยรับผิดชอบ เฉพาะงานชว ยชวี ิต - ประเภทภัยเฉพาะ หัวหนางานดานรักษาความปลอดภัย ท่ีเปนบุคคลหรือทีม ที่รับ มอบหมายเฉพาะพื้นท่ีเพ่ือติดตามภัยใดภัยหน่ึง เชน คนหน่ึงหรือสองคนที่ไดรับมอบหมายใหขึ้นไป บนภูเขา เพ่ือแจงเตือนภัยลวงหนาสําหรับเจาหนาที่กูภัยท่ีกําลังปฏิบัติงานอยูดานลางของเข่ือน ระหวางเหตกุ ารณอ ฟั เตอรช อ็ ค ภายหลงั เกดิ แผน ดนิ ไหว 7. แผนงานดานความปลอดภัย แบบภัยหลากหลาย(ท่ัวไป) เปนแนวทางเก่ียวกับ องคประกอบพ้ืนฐานดานความปลอดภัย สําหรับแตละเหตุการณท่ีเกิดขึ้น ชื่อยอท่ีใชคือ LCES ซึ่งยอมาจากการระงับภัย (Lookouts) การติดตอสื่อสาร (Communications) เสนทางหลบหนี (Escape Routes) และเขตปลอดภัย (Safe Zone) ในการปฏิบัติการทุกข้ันตอนตองใหความมั่นใจดานความ ปลอดภยั และใหค ําอธิบายแกสมาชกิ ทีมดาํ เนินงานทกุ คน 7.1 การระวังภัย (Lookouts) เปนหนาท่ีปกติของหัวหนางานดานรักษาความปลอดภัย ซึ่งจะคอยสังเกตการณและบอกเหตุอันตรายที่อาจจะเกิดขึ้นได และประกาศใหทุกคนทราบกอนท่ี ความหายนะจะเกิด 7.2 การติดตอส่ือสาร (Communications) ผูเช่ียวชาญดานการสื่อสารจะตองพัฒนา แผนการติดตอสื่อสารอยางเปนทางการ แผนน้ีจะช้ีแจงเรื่องผูบัญชาการ และชองสัญญาณวิทยุแบบ พิเศษและยทุ ธวธิ ี ส่งิ เหลา น้ีเปนการปฏบิ ัตกิ ารแบบการใหสัญญาณสว นบุคคลไปสูภ ายนอก เพือ่ ใหม ี แหลง ทรัพยากรเพอ่ื การสนบั สนุน และความปลอดภยั 7.3 เสนทางหลบหนี (Escape Routes) จะตองมีการเตรียมการเพ่ือหนีออกมาสูจุด ปลอดภัยที่เตรียมเอาไว ซ่ึงอาจจะไมเปนเสนตรงก็ได เชน เกิดแผนดินไหว สิ่งกอสรางยังคงตั้งอยู แตส่ิงอื่น ๆ อาจถลมลงมาปดขวางเสนทางหนีได แผนการหลบหนีจะตองมีการปรับใหทันสมัยอยู เรอื่ ย ๆ เพือ่ ที่จะไดม ีผลตอ การเปล่ยี นแปลงของแตละสถานการณ 7.4 เขตปลอดภัย (Safety Zones) เปนพื้นที่ซ่ึงไดรับการกลาวอางวาเปนที่พักปลอดภัย เปน การไดรบั การจัดต้งั ข้นึ โดยมคี วามหมายวา เปนทป่ี ลอดภัย 8. สาระสาํ คัญดานความปลอดภยั องคป ระกอบสาระสาํ คัญดานความปลอดภัย - หนว ยรับคําส่ัง - หัวหนางานดา นรักษาความปลอดภยั - แผนงานดานความปลอดภยั - แผนการติดตอ ส่อื สาร - แผนงานดานการแพทย - แผนงานดา นการฟน ฟู - ภยั เฉพาะตาง ๆ - ขา วดานความปลอดภัยทัว่ ไป สํานกั การลกู เสือ ยวุ กาชาด และกิจการนกั เรยี น

100คูมอื ฝกอบรม สงเสริมเยาวชน ลูกเสอื เนตรนารี ปอ งกันและบรรเทาสาธารณภยั บรรณานกุ รม กรมควบคมุ มลพิษ. คมู ือประชาชน การระวังภยั จากสารเคมีอันตราย. http://pcdv1.pcd.go.th กรมประมง. คูมือการจัดต้ังหองปฏิบัติการการวิเคราะหคุณภาพสัตวน้ําและผลิตภัณฑ. กองควบคุม ตรวจสอบผลิตภณั ฑแ ละการแปรรูปสัตวน ้ํา. 71 หนา . คณะกรรมการกลุมผลิตชุดวิชา บรรเทาสาธารณภัย มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.(2545). เอกสารการ สอนชุดวิชาบรรเทาสาธารณภัย. (พิมพคร้ังท่ี 16). กรุงเทพฯ : แสงจันทรการ พิมพ. คณะทํางานจัดทําคูมือการบริหารจัดการงานสาธารณภัย กระทรวงสาธารณสุข .(2549). คูมือการ บรหิ ารจดั การงานสาธารณภัย. กรุงเทพฯ. คณะทํางานเฝาระวังปองกันและควบคุมไขหวัดนก กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ .(2550). คูมือการ ฝก ซอ มแผนเตรียมรับการระบาดของโรคไขห วัดใหญ.กรงุ เทพฯ . เจริญ ธนสถิตกุล (2548). สึนามิในประเทศไทยและวิธีเตรียมรับมือในอนาคต. กรุงเทพฯ: เม็ดทราย พริน๊ ต้ิง. ชวงชัย แสงแจ.(2548). เอกสารประกอบการสอนวิชาการพยาบาลอุบัติภัยทางนํ้าและสาธารณภัย. มปท. ประกาศกระทรวงมหาดไทย . (2534). ความปลอดภัยในการทํางานเก่ียวกับสารเคมีอันตราย. ราช กจิ จานุเบกษา เลมที่ 108 ตอนท่ี 167 ลงวันที่ 24 กนั ยายน 2534. และอนามยั สงิ่ แวดลอ ม ปท ่ี 25 ฉบับท่ี 2. วรรณเพ็ญ อินทรแ กว และคณะ. (2548). การพยาบาลสาธารณภยั . กรุงเทพฯ: สาํ นกั พิมพ สุภา จํากดั . วราภรณ กลั ยาเลิศ. 2545. ปา ยกํากบั สารเคมอี นั ตรายกบั ความหมาย. วารสารการสง เสรมิ สุขภาพ สถาบันการแพทยด า นอุบัตเิ หตแุ ละสาธารณภยั (2545). คูม ือประชาชน เร่ืองนา รเู กย่ี วกับสาธารณภยั . กรุงเทพฯ: สามเจริญพาณชิ ย. สุทธิเวช ต.แสงจันทร. 2547. เอกสารเผยแพรในการสัมมนาทางวิชาการเรื่อง การจัดการสารเคมี และการกาํ จดั ของเสียจากหองปฏบิ ตั ิการ. โรงแรมโนโวเทล เซน็ ทรลั สุคนธา หาดใหญ สงขลา. 38 หนา . อนันต ตัณบุญกุล.(๒๕๔๒). การปองกันและบรรเทาสาธารณภัยของโรงพยาบาล. กรุงเทพฯ: แอล ที เพรส. Briggs S. M. & Brinsfield K. H. (2003). Advanced Disaster Medical Response. Boston:Harvard http://www.nu.ac.th/course_hp/001151/page/5-2.html สํานกั การลกู เสอื ยวุ กาชาด และกจิ การนกั เรยี น

คูม ือฝก อบรม สงเสริมเยาวชน ลูกเสอื เนตรนารี ปองกนั และบรรเทาสาธารณภยั 101 http://www.fire2fight.com/articles.php?article_id=35 Kelly, R.J. 1996. Chemical Health and Safety. American Chemical Society. Sept, 28-36, Rev. 12/97. Office of Safety and Environmental Health. 1997. Chemical waste management: A guide to the generation, storage and disposal of hazardous waste at Auburn University. AuburnUniversity, Alabama, USA. Office of Safety and Environmental Health. 2000. Auburn university laboratory safety manual and chemical hygiene plan. Auburn University, Alabama, USA. 64 p. Medical Prizing enterprises. 1990. Right to know. 15 p. Sharp, D. 2002. Introduction to safety in the research laboratory. Lecture Note, Auburn University, Alabama, USA. สํานักการลูกเสือ ยวุ กาชาด และกจิ การนกั เรียน

102คูมอื ฝก อบรม สง เสรมิ เยาวชน ลกู เสือ เนตรนารี ปองกนั และบรรเทาสาธารณภยั คณะผจู ดั ทํา นายวายุ พยัคฆนั ตร ทปี่ รึกษา นายศุภกร วงศปราชญ ที่ปรึกษา นายสายัณห สันทัด ทป่ี รกึ ษา วิทยาลยั ปอ งกันและบรรเทาสาธารณภัย ที่ปรึกษา นางวรรณภา พรหมถาวร ประธานคณะทํางาน นายอาํ นาจ สายฉลาด รองประธานคณะทํางาน นายจรูญ เจษฎาชัยยุทธ คณะทํางาน นายเจษฎาภรณ วริ ยิ ะสกลุ ธรณ คณะทาํ งาน นางสกาวรัตน พยคั ฆันตร คณะทํางาน นายธาํ รงเกียรติ แจม ดวง คณะทํางานและเลขานกุ าร สํานักการลูกเสือ ยุวกาชาด และกิจการนักเรียน