คู่มือการสอบวิชาพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่วิชานักสะสม

คมู่ อื การสอบวิชาพเิ ศษ ลูกเสือ เนตรนารี สามญั รุ่นใหญ่ วชิ านกั สะสม สำ�นกั การลูกเสอื ยุวกาชาดและกจิ การนกั เรยี น สำ�นกั งานปลดั กระทรวงศกึ ษาธกิ าร กระทรวงศึกษาธกิ าร

คู่มอื การสอบวชิ าพเิ ศษลกู เสือ เนตรนารี สามัญรนุ่ ใหญ่ วชิ านักสะสม สำ�นกั การลูกเสอื ยุวกาชาดและกจิ การนกั เรียน ส�ำ นกั งานปลัดกระทรวงศกึ ษาธิการ กระทรวงศกึ ษาธิการ

คู่มอื การสอบวิชาพเิ ศษลกู เสือ เนตรนารี สามัญร่นุ ใหญ่ วิชานักสะสม จำ�นวนพมิ พ์ 500 เลม่ ปที ี่พิมพ์ พ.ศ. 2560 จดั ท�ำ โดย กลุ่มส่งเสรมิ และพัฒนาการลูกเสอื ส�ำ นักการลกู เสือ ยุวกาชาดและกจิ การนกั เรียน กระทรวงศกึ ษาธิการ พิมพท์ ่ี โรงพิมพ์ชมุ นุมสหกรณก์ ารเกษตรแหง่ ประเทศไทย จำ�กัด 79 ถนนงามวงศ์วาน แขวงลาดยาว เขตจตจุ กั ร กรุงเทพมหานคร 10900 โทร. 0-2561-4567 โทรสาร 0-2579-5101 นายโชคดี ออสวุ รรณ ผูพ้ มิ พ์ผูโ้ ฆษณา

ค�ำ นำ� ปัจจุบันสถานศึกษาส่วนใหญ่ไม่มีการสอบวิชาพิเศษลูกเสือ โดยเฉพาะลกู เสอื เนตรนารี สามญั รุ่นใหญ่ ดงั น้นั ส�ำ นกั การลกู เสอื ยุวกาชาด และกิจการนักเรียน จึงแต่งต้ังคณะกรรมการดำ�เนินงานการจัดประชุม เชงิ ปฏบิ ตั ิการฯ เพ่ือจัดท�ำ คมู่ ือการสอบวิชาพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามญั รุ่นใหญ่ วิชานักสะสมเพ่ือให้สถานศึกษาได้เรียนรู้ข้ันตอนการสอบวิชาพิเศษดังกล่าว และเปน็ ไปตามนโยบายของรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศกึ ษาธิการ สำ�นักการลูกเสือ ยุวกาชาดและกิจการนักเรียน ขอขอบคุณ คณะกรรมการดำ�เนินงานการจัดประชุมเชิงปฏิบัติการจัดทำ�คู่มือการสอบ วิชาพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ โดยมีนางสุวัฒนา ธรรมประภาส นักวิชาการศึกษาชำ�นาญการพิเศษ กลุ่มส่งเสริมและพัฒนาการลูกเสือ เป็นเลขานุการ ซ่ึงคณะกรรมการได้ระดมความคิดความรู้ในการจัดทำ�คู่มือ การสอบวิชาพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ ครั้งนี้ให้สำ�เร็จลุล่วง ด้วยความเรียบร้อย โดยมุ่งหวังเผยแพร่ให้สถานศึกษาในระดับมัธยมศึกษา สามารถใช้เป็นคู่มือในการสอบวิชาพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ วิชานกั สะสม ไดอ้ ย่างถกู ตอ้ ง และมีคณุ ภาพตอ่ ไป ผู้อำ�นวยการส�ำ นักการลกู เสือ ยวุ กาชาดและกจิ การนกั เรยี น



สารบัญ เน้อื หา หน้า ค�ำ นำ� สารบัญ หลักสตู รวชิ าพิเศษ วชิ านักสะสม 1 การสอบวชิ าพิเศษลกู เสอื เนตรนารี สามัญรุน่ ใหญ่ 24 ขนั้ ตอนการดำ�เนนิ การสอบวชิ าพิเศษ การขออนมุ ัติ และการประดับ เครอ่ื งหมาย 25 1. สถานศึกษาขออนุมตั ผิ ลการสอบวิชาพิเศษ และการประดับเคร่ืองหมาย 27 1.1 โครงการสอบวชิ าพิเศษลกู เสอื เนตรนารี สามญั รนุ่ ใหญ่ วชิ านักสะสม 29 1.2 ค�ำ สง่ั แต่งตั้งคณะกรรมการสอบวชิ าพเิ ศษลกู เสือ เนตรนารี สามญั ร่นุ ใหญ่ วิชานักสะสม 31 1.3 ข้อสอบภาคปฏบิ ตั ิวชิ านักสะสม 33 1.4 ขอ้ สอบภาคทฤษฎีวิชานกั สะสม 34 1.5 รายชือ่ ลกู เสือ เนตรนารี สามัญรนุ่ ใหญท่ ส่ี อบวิชาพิเศษ 46 2. หนังสือจากสว่ นกลางหรือสว่ นภมู ิภาคอนมุ ัติผลการสอบ วิชาพเิ ศษลกู เสอื เนตรนารี สามัญรนุ่ ใหญ่ และการประดับเครอื่ งหมาย 47

สารบัญ (ต่อ) เน้ือหา หน้า 3. สถานศึกษาออกหนงั สอื รบั รองใหก้ ับลกู เสอื เนตรนารี 49 สามัญรุน่ ใหญ่ ที่สอบผ่าน 4. สถานศึกษาบันทึกหลกั ฐานในทะเบียนกองลกู เสือ เนตรนารี (ลส.8/นน.8) 51 5. สถานศึกษาบนั ทกึ หลักฐานในสมดุ ประจ�ำ ตัวลกู เสอื เนตรนารี (ลส.17/นน.17) 53 การประดับเคร่ืองหมายวชิ าพเิ ศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญร่นุ ใหญ ่ 55 บรรณานุกรม 56 ภาคผนวก 57 ค�ำ สั่งสำ�นกั การลกู เสือ ยุวกาชาดและกจิ การนกั เรียน ที่ 52/2559 เร่อื ง แต่งตง้ั คณะกรรมการดำ�เนินงานการประชมุ เชิงปฏิบตั กิ าร จัดท�ำ คมู่ ือการสอบวิชาพเิ ศษลกู เสือ เนตรนารี สามญั รนุ่ ใหญ่ 58

หลักสูตรวชิ าพิเศษ วชิ านักสะสม หลักสตู ร 1. ทำ�การสะสมสิ่งของชนิดหนึ่งอย่างเรียบร้อย และจัดให้ถูกต้อง ตามระบบเปน็ เวลาอย่างน้อย 6 เดอื น 2. ลกั ษณะหรอื เรอ่ื งของการสะสมใหล้ กู เสอื เปน็ ผเู้ ลอื ก ตวั อยา่ งเชน่ ดวงตราไปรษณียากร หน้าไม้ขีดไฟ เงินตรา เปลือกหอย แมลง แร่ธาตุ และวตั ถุมงคล ฯลฯ 3. การสะสมต้องมีปริมาณพอสมควร ซึ่งจะต้องคำ�นึงถึงคุณภาพ เปน็ สำ�คัญ การสะสม การสะสม หมายถึง การเก็บรวบรวมสิ่งของชนิดใดชนิดหน่ึง ไว้เปน็ จ�ำ นวนมาก ซึ่งการเกบ็ รวบรวมส่ิงของนัน้ จะเปน็ การเก็บตัง้ แต่หนึง่ ช้นิ และเพิ่มขึ้นเร่ือยๆ โดยการเก็บนั้นจะเกิดจากการชอบหรือแรงบันดาลใจ ของผู้เก็บรวบรวมสิ่งของน้ันๆ โดยสิ่งของท่ีเก็บรวบรวมหรือที่สะสมน้ัน มีความหมายต่อผู้ท่ีเก็บรวบรวมท้ังสิ้น เช่น การสะสมของเล่น การสะสม พระเครอื่ ง การสะสมแสตมป์ เปน็ ตน้ ค่มู ือการสอบวิชาพเิ ศษลูกเสอื เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ 1 วชิ านักสะสม

ตราไปรษณียากรไทย ตราไปรษณียากร ได้แก่ ดวงตราไปรษณียากร รอยประทับจาก เครื่องประทับไปรษณียากร ดวงตราไปรษณียากรที่พิมพ์บนไปรษณีบัตร หรือ จดหมายไปรษณียอ์ ากาศ ตราไปรษณยี ากรยงั ไมม่ รี อยประทบั ใดๆ ใชใ้ นการช�ำ ระคา่ ไปรษณยี ากร หรือค่าธรรมเนียมไปรษณีย์ได้ เราจะซ้ือตราไปรษณียากรได้จากท่ีทำ�การ ไปรษณยี ์ ทที่ ำ�การไปรษณยี โ์ ทรเลข ท่ที ำ�การไปรษณยี อ์ นุญาต ที่รบั ส่งไปรษณยี ์ และรับจำ�หน่ายตราไปรษณียากรตามราคาท่ีระบุไว้ ในการจ่าหน้าซองจดหมาย และใช้ตราไปรษณียากร ควรแบ่งพ้ืนท่ีหน้าซองออกเป็นส่วนๆ เพื่อใช้ประโยชน์ ตา่ งๆ กัน ขอภาพทีช่ ดั เจนคะ่ 2 คูม่ อื การสอบวชิ าพเิ ศษลกู เสอื เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ วชิ านกั สะสม

ดวงตราไปรษณยี ากร หรอื ทเ่ี รยี กทบั ศพั ทภ์ าษาองั กฤษวา่ “แสตมป”์ นนั้ นอกจากจะใช้ผนึกบนซองจดหมาย บนห่อ หรือบนซองไปรษณียภัณฑ์ และ พสั ดไุ ปรษณียแ์ ลว้ ยังเปน็ ท่ีนิยมสะสมกันอยา่ งแพร่หลาย สมเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ าฯ สยามบรมราชกมุ ารี ทรงมพี ระราชดำ�รสั ไว้ในคำ�นำ�หนังสือตำ�นานไปรษณีย์ไทย พ.ศ. 2379 - 2486 ของนายอาณัฐชัย รัตตกลุ ว่า “ผู้ใหญ่มักจะสนับสนุนให้เด็กๆ สะสมแสตมป์ เพราะจะช่วยให้เด็ก เป็นคนประณีต รู้จักความเป็นระเบียบเรียบร้อยสวยงาม แสตมป์ที่สะสมจาก ต่างประเทศทำ�ให้รู้จักชื่อประเทศต่างๆ นอกจากน้ันภาพที่พิมพ์อยู่บนแสตมป์ ยงั ให้ความร้รู อบตวั อกี หลายด้าน” ดงั นั้น การสะสมแสตมป์จงึ เปน็ งานอดเิ รกท่นี ่าสนใจและมปี ระโยชน์ วิวฒั นาการของแสตมป์ แสตมปด์ วงแรกของโลก คอื แสตมป์เพนนแี บล็ค ของประเทศอังกฤษ แต่ไม่มีช่ือประเทศ ออกใช้เม่ือวันที่ 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2383 ภาพสัญลักษณ์ เป็นภาพสมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรีย พระราชินีผู้ปกครองประเทศอังกฤษ มีราคาบนดวง 1 เพนนี แสตมป์ดวงแรกของไทย คือ แสตมป์โสฬศ ออกมาพร้อมกับแสตมป์ ราคาอัฐ เสี้ยว ซีก และสลึงหนึ่ง นับเป็นแสตมป์ชุดแรกของไทย ออกใช้ เป็นทางการเมื่อวันท่ี 4 สิงหาคม พ.ศ. 2426 หลังจากอังกฤษออกแสตมป์ ดวงแรก 43 ปี แสตมปน์ เี้ ปน็ ภาพพระบาทสมเด็จพระจลุ จอมเกล้าเจา้ อยูห่ วั คูม่ อื การสอบวิชาพิเศษลกู เสอื เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ 3 วิชานักสะสม

: แสตมปเ์ พนนีแบลค็ แสตมปด์ วงแรกของโลก :แสตมป์โสฬศ แสตมปด์ วงแรกของไทย แสตมป์ท่ีมีราคาสูงท่ีสุดในโลก คือ แสตมป์ 1 เซนต์ สีม่วงแดง ของประเทศกายอานาอังกฤษ หรือปัจจุบันคือประเทศกายอานา ออกใช้เมื่อ พ.ศ. 2399 ราคาท่ีประมูลกัน ณ นครนิวยอร์ก ประเทศสหรัฐอเมริกา เม่ือ เดอื นพฤษภาคม พ.ศ. 2523 เปน็ เงนิ 1 ล้านเหรียญสหรฐั อเมรกิ า หรือประมาณ 23 ลา้ นบาท เมื่อคิดเทยี บตามอัตราการแลกเปลย่ี นเป็นเงนิ ไทยขณะน้นั แสตมป์ 1 เซนต์ แสตมป์อสี ต์อินเดยี ราคา 2 แอนนา แสตมป์ที่มรี าคาสงู ทสี่ ดุ ในโลก ซึ่งสเตรตสเ์ ซตเทิลเมนต์ ประทับ แกเ้ ปน็ 32 เซนต์ แลว้ ไทยขอยมื มา ประทับอกั ษร “B” กอ่ นน�ำ ออกใช้ ปจั จบุ นั เปน็ แสตมปท์ ม่ี รี าคาสงู สดุ ของไทย 4 คมู่ อื การสอบวชิ าพเิ ศษลกู เสือ เนตรนารี สามญั รุ่นใหญ่ วิชานกั สะสม

แสตมป์ทม่ี รี าคาสูงท่ีสุดของไทย คอื แสตมป์อสี ตอ์ นิ เดยี ราคา 2 แอนนา ซ่ึงสเตรตส์เซตเทิลเมนต์ ขอยืมมาใช้ โดยประทับแก้บนราคา 2 แอนนา เป็น 32 เซน็ ต์ แลว้ ไทยขอยมื มาประทบั อกั ษร “B” (Bangkok) ซง่ึ มาจากภาษาองั กฤษ ว่า Bangkok (อา่ นว่า แบงคอ็ ก) หมายถึง กรุงเทพมหานคร แสตมป์นน้ี �ำ ออกใช้ ใน พ.ศ. 2425 จำ�นวนเพียง 20 ดวง ปัจจุบันคงเหลืออยู่เพียงไม่กี่ดวง มีการประมูลซอื้ ขายครั้งสุดทา้ ยท่นี ครนวิ ยอร์ก ในเดือนพฤศจกิ ายน พ.ศ. 2528 ราคา 8,250 เหรียญสหรัฐอเมรกิ า หรือประมาณ 222,000 บาท การสะสมแสตมป์ นอกจากเราจะนิยมสะสมดวงตราไปรษณียากร หรือแสตมป์ (Stamp) แล้ว ยังมีผู้นิยมสะสมรอยประทับบนแสตมป์ไปรษณียบัตร ตลอดจนจดหมาย ไปรษณียอ์ ากาศรุ่นต่างๆ ดังนัน้ นอกจากการสะสมแสตมป์ใหค้ รบชุด เราอาจจะ สะสมและศึกษาตราไปรษณยี ากรในรูปแบบต่างๆ ไดห้ ลายรปู แบบ เช่น 1. การสะสมแบบศกึ ษาเชิงประวตั ไิ ปรษณยี ์ (Postal history) เปน็ การสะสมเฉพาะแสตมปท์ ใี่ ชแ้ ลว้ เทา่ นน้ั แสตมปท์ น่ี ยิ มสะสมน้ี จะเป็นแสตมป์ที่มีตราประทับที่สำ�คัญ บ่งบอกถึงความเป็นมาในอดีต เป็น แสตมป์เด่ียว หรือผนึกอยู่บนซองก็ได้ เช่น ตราประทับ KEDAH - ไทยบุรี ซึ่ง แสดงให้เห็นว่ารัฐไทรบุรีเคยอยู่ในการปกครองของไทย และซองผนึกแสตมป์ สเตรตส์เซตเทิลเมนต์ประทับ “B” แสดงให้เห็นว่าในอดีตเราเคยขอยืมแสตมป์ จากสเตรตสเ์ ซตเทิลเมนต์ มาใช้ในการส่งจดหมายออกไปยังต่างประเทศ เปน็ ต้น คมู่ ือการสอบวิชาพเิ ศษลกู เสอื เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ 5 วิชานักสะสม

การสะสมแสตมป์ การสะสมแสตมป์เฉพาะเร่อื งใดเรอื่ งหนึ่ง แบบศึกษาเชงิ ประวตั ิไปรษณีย์ 2. การสะสมเฉพาะเรือ่ งใดเรอื่ งหน่ึง (thematics) เป็นการสะสมเพ่ือศึกษาถึงความเป็นมาของการไปรษณีย์ของ ประเทศใดประเทศหน่ึง แล้วผนึกบนซองไปรษณียบัตรและจดหมายไปรษณีย์ อากาศ ในชุดหรือเรื่องเดียวกัน เช่น ชุดภาพ นก ปลา ผีเสื้อ สัตว์ป่า รถ เรือ รถไฟ ดอกไม้ ผลไม้ การกีฬา ธงชาติ ลูกเสือ สัปดาห์สากลแห่งการเขียน จดหมาย บุคคลส�ำ คญั ศลิ ปะ วตั ถโุ บราณ และจิตรกรรม เป็นตน้ 3. การสะสมเชงิ ตำ�นานไปรษณยี ์ (traditional, classics) เป็นการสะสมเพ่ือศึกษาถึงความเป็นมาของการไปรษณีย์ของ ประเทศใดประเทศหนึ่งโดยเฉพาะ อาจจะสะสมต้ังแต่เร่ิมมีการส่งจดหมาย เข้า - ออกจากประเทศ มาจนถึงสมัยใดสมัยหน่ึง เพื่อศึกษาวิวัฒนาการ การไปรษณีย์ของประเทศนั้นๆ มาเป็นลำ�ดับ ตามหลักสากล ถือว่าการสะสม แสตมป์ในชว่ งก่อน พ.ศ. 2418 น้นั เปน็ การสะสมเชิงตำ�นานไปรษณีย์ท่ีแท้จรงิ แต่ก็อนุโลมใช้กับการสะสมแสตมป์ท่ีหายาก ที่ใช้หลังจากช่วงนั้นได้โดยปกติ การสะสมในเชิงตำ�นานไปรษณีย์นี้ นิยมสะสมแสตมป์ท่ีออกตั้งแต่ระยะแรก ของการไปรษณีย์ในแต่ละประเทศ เรื่อยมาถึงระยะใดระยะหน่ึง ตัวอย่างเช่น 6 คมู่ ือการสอบวิชาพเิ ศษลกู เสือ เนตรนารี สามัญรนุ่ ใหญ่ วิชานกั สะสม

ในการศึกษาความเป็นมาของการไปรษณีย์ไทย ก็จะสะสมสิ่งท่ีใช้แทนแสตมป์ ในสมัยก่อนการใช้แสตมป์ที่แท้จริง มาจนถึงระยะท่ีขอยืมแสตมป์จาก ประเทศอนื่ มาใช้ และระยะทมี่ แี สตมปช์ ดุ แรกออกใชเ้ องเปน็ ชดุ ที่ 12 ววิ ฒั นาการ เป็นชดุ ท่ี 2 ชุดท่ี 3 เรื่อยมา เป็นตน้ การสะสมแสตมป์เชิงตำ�นานไปรษณยี ์ ตัวอยา่ งแสตมปส์ เตรตสเ์ ซตเทลิ เมนตท์ ี่นำ�มาใช้มตี ราประทับกงสลุ อเมริกนั กงสลุ องั กฤษ และ “Bangkok” คู่มือการสอบวชิ าพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามญั รุน่ ใหญ่ 7 วชิ านกั สะสม

4. การสะสมเฉพาะตราประทับบนแสตมป์ (Postmark) เป็นการสะสมเฉพาะตราประทับต่างๆ ของที่ทำ�การไปรษณีย์ บนดวงแสตมป์ จะเป็นตราประทับในช่วงระยะเวลาปัจจุบันหรือในอดีตก็ได้ ถ้าแสตมป์ท่ีมีตราประทับที่หายากยังคงผนึกอยู่บนซอง ก็ให้สะสมไว้ท้ังซอง ไม่ควรแช่น้ํา ลอกแสตมป์ออกจากซอง ตัวอย่างการสะสมตราประทับนี้ ได้แก่ สะสมตราประทับประจำ�วันทุกที่ทำ�การไปรษณีย์ท่ัวประเทศไทยในสมัยใด สมัยหนึ่ง สะสมตราประจำ�วันและตราประทับพิเศษในงานแสดงนิทรรศการ ไปรษณียง์ านใดงานหนึ่ง เปน็ ตน้ 5. การสะสมสง่ิ จ�ำ หน่ายเพอื่ การสะสม (Postal stationary) เป็นการสะสมไปรษณียบัตร รวมถึงกระดาษต่างๆ ที่มีตราไปรษณียากร พิมพ์ติดอยู่ ใช้ส่งทางไปรษณีย์ได้ทันที โดยสะสมสิ่งเหล่านี้ให้ครบในสมัยใด สมยั หนงึ่ หรอื หลายประเทศในชว่ งเวลาหนงึ่ ๆ กไ็ ด้ ปจั จบุ นั มผี สู้ ะสมไปรษณยี บตั ร รุ่นแรกของทกุ ประเทศท่ัวโลก และเคยไดร้ บั รางวัลระดับสูงของโลกมาแลว้ การสะสมไปรษณียบตั ร 8 คู่มอื การสอบวชิ าพิเศษลูกเสอื เนตรนารี สามัญรุน่ ใหญ่ วชิ านักสะสม

6. การสะสมจดหมายไปรษณีย์อากาศ และเรื่องเกี่ยวกับการบิน (aerogram and aero-philately) เป็นการสะสมแบบหนึ่งท่ีมีผู้นิยมมากในขณะน้ี อาจจะสะสม จดหมายหรือไปรษณีย์อากาศท่ีส่งไปกับเที่ยวบินเที่ยวแรก หรือท่ีส่งไปกับ เรือเหาะต่างๆ นอกจากนี้ ยังเคยมีผู้นำ�จดหมายส่งไปกับยานอวกาศท่ีเดินทาง ไปดวงจันทร์และน�ำ กลบั ลงมาสพู่ ้ืนโลก ออกแสดงแกป่ ระชาชนอกี ด้วย นอกจากที่กล่าวมาแล้ว นักสะสมอาจจะสะสมแสตมป์ตัวตลก หรือ แสตมปท์ ดลองพมิ พ์ หรอื แสตมปต์ ัวอยา่ ง ไดต้ ามแตค่ วามสนใจอีกด้วย การเกบ็ รักษาแสตมป์ มูลค่าของตราไปรษณียากรน้ันขึ้นอยู่กับสภาพ ความหายาก และ ความนิยมสะสมเป็นสำ�คัญ เช่น แสตมป์ที่มีรอยปรุ หรือที่เรียกกันว่า ฟันของ แสตมป์ ขาดชำ�รุด แสตมป์ที่มีสภาพเหลืองหรือแตก กรอบแสตมป์ที่ยังไม่ได้ใช้ แสตมป์ท่ีไม่มีกาวทางด้านหลังหรือมีกาวในสภาพไม่ดี เหล่าน้ีถือว่ามีสภาพ ไม่สมบูรณ์ มูลค่าย่อมลดลงตามแต่สภาพ เพ่ือที่จะรักษาสภาพเดิมของแสตมป์ หรอื ตราไปรษณียากรใหค้ งทน เราควรปฏบิ ตั ดิ ังน้ี : แสตมปช์ ดุ ปีกครุฑ พมิ พค์ ร้ังแรกเม่ือ พ.ศ. 2463 9 คมู่ อื การสอบวิชาพิเศษลกู เสือ เนตรนารี สามญั รนุ่ ใหญ่ วิชานักสะสม

1. เกบ็ ตราไปรษณยี ากรใสล่ งในเมา้ ทห์ รอื ซองส�ำ หรบั ใสต่ ราไปรษณยี ากร (mount) กอ่ นน�ำ ใส่กรอบอัลบมั้ หรือซอง มีหลายขนาด 2. เก็บไว้ในที่ท่ีอากาศไม่ร้อนจัด และหลีกเลี่ยงการถูกแสงแดด โดยตรง 3. เกบ็ ไวใ้ นทท่ี อี่ ากาศไมช่ นื้ จดั เพราะความชนื้ จะทำ�ใหแ้ สตมปเ์ หลอื ง นอกจากน้ี ควรหลีกเลี่ยงการใช้มือจับแสตมป์โดยตรง เพราะมือของเราสกปรก และมีความชนื้ จะท�ำ ให้แสตมป์เสยี หรือฟันขาดชำ�รุดได้ ให้ใชค้ ีมคบี แสตมปแ์ ทน ความรู้ทั่วไปเกย่ี วกับแสตมป์ ค�ำ ศพั ทเ์ บ้ืองตน้ เกีย่ วกบั แสตมป์ ในวงการแสตมป์ มีค�ำ ศัพท์เฉพาะท่ีใช้กันเช่นเดียวกับศาสตร์แขนงหนึ่ง บางค�ำ ใชท้ บั ศพั ทภ์ าษาองั กฤษโดยตรง บางคำ�มศี พั ทท์ ต่ี ง้ั ขนึ้ เฉพาะเปน็ ภาษาไทย นกั สะสมควรทราบค�ำ ศพั ทเ์ หลา่ นไ้ี วเ้ พอื่ ความเขา้ ใจในการศกึ ษาตราไปรษณยี ากร ตอ่ ไป ตราไปรษณยี ากร ราคา 1 เสี้ยว 10 คู่มอื การสอบวชิ าพิเศษลกู เสอื เนตรนารี สามัญร่นุ ใหญ่ วชิ านกั สะสม

ตวั ตลกท่ีเกดิ จากความผดิ ปกต ิ แสตมป์ท่มี กี ารพมิ พ์ประทบั เพมิ่ ของเคร่อื งพมิ พ ์ หรือโอเวอร์พรินต์ แสตมป์บล็อก (block of stamps) เป็นแสตมป์ท่ีพิมพ์ติดต่อกัน ในแนวตั้งหรือแนวนอน อย่างน้อย 2 ดวง เช่น แสตมป์บล็อก 4 จะมีแสตมป์ ในแนวตงั้ 2 ดวง และแนวนอน 2 ดวง แสตมปบ์ ลอ็ ก 6 จะมแี สตมป์ในแนวต้งั 3 ดวง และแนวนอน 2 ดวง เปน็ ต้น สมุดตราไปรษณียากรเล่มเล็ก (stamp booklet) เป็นสมุด เลม่ เลก็ ๆ คลา้ ยกระดาษแขง็ พบั ครึง่ เป็นรูปส่ีเหลี่ยมผืนผ้า ภายในบรรจุแสตมป์ ซ่ึงเป็นแสตมป์ราคาเดียวหรือหลายราคาก็ได้ ในประเทศไทยใช้บรรจุแสตมป์ ราคาเดียว สมุดตราไปรษณียากรเล่มเล็กน้ี ช่วยให้สะดวกต่อการนำ�แสตมป์ ติดตัวไปใช้ในโอกาสตา่ งๆ นอกจากนี้ ยงั มปี ระโยชนใ์ นการสะสมแสตมป์อกี ดว้ ย เกดิ ขึน้ ครัง้ แรกในประเทศลักเซมเบริ ก์ (Luxembourg) ใน พ.ศ. 2433 11คู่มอื การสอบวชิ าพเิ ศษลูกเสือ เนตรนารี สามญั ร่นุ ใหญ่ วชิ านกั สะสม

แผ่นแสตมป์ (sheet) คือ แผ่นแสตมป์ที่พิมพ์สำ�เร็จออกมาจาก โรงพิมพ์ ปกตจิ ะประกอบดว้ ยแสตมป์ 50 ดวง หรอื 100 ดวง ลายน้ํา (water Mark) คือ ลวดลายต่างๆ บนกระดาษที่ใช้พิมพ์ แสตมป์ สังเกตไดจ้ ากด้านหลังของแสตมป์ รอยปรหุ รอื รอยจักร (perforate) คือ รอยปรุจดุ ไขป่ ลา หรือรอยจักร หรอื รอยปรุทแี่ ยกแสตมปอ์ อกเป็นดวงๆ เพ่อื ชว่ ยในการฉกี ใหร้ วดเรว็ ข้ึน ไม่มีรอยปรุ (imperforate) อาจเป็นแสตมป์ที่ตั้งใจพิมพ์ออกมา โดยไมม่ รี อยปรุ หรือแสตมปท์ ีไ่ ม่มรี อยปรุ เน่อื งจากความผดิ พลาดในการพมิ พ์ กาว (gam) กาวท่ีใช้ฉาบอยู่ด้านหลังแสตมป์ เป็นกาวแห้ง เม่ือใช้ นํ้าแตะท่ีด้านหลังนั้นก็สามารถผนึกแสตมป์ลงบนซองได้ทันที เรามักจะพบ อักษร “O.G.” หมายถึง original gum คอื กาวเดิมทีฉ่ าบอยู่ด้านหลงั แสตมป์ ตง้ั แต่แรก สง่ิ จ�ำ หนา่ ยเพอื่ การสะสม (postal stationary) เปน็ ค�ำ รวมทใ่ี ชเ้ รยี ก กระดาษต่างๆ ที่มีตราไปรษณียากรพิมพ์ติด สามารถส่งทางไปรษณียากร ได้ทันที เชน่ ไปรษณียบัตร ไปรษณียบรรณ (ซองจดหมายท่มี ตี ราไปรษณียากร พิมพ์ติด) กระดาษห่อส่ิงตีพิมพ์ และจดหมายไปรษณีย์อากาศหรือแอโรแกรม ทั้งนี้ นับรวมถงึ ตราไปรษณยี ากรทเ่ี ป็นดวงๆ หรือแผ่นๆ การทดลองพิมพ์ (proof) เป็นการพิมพ์ขึ้นเพ่ือนำ�มาตรวจแบบ และสีกอ่ นท่จี ะพมิ พ์จริง โอเวอร์พรินต์ (overprint) คือ การพิมพ์ประทับเพิ่มด้วยหมึกบน ดวงแสตมป์ โดยจะพิมพ์เพ่ิมด้านหน้าของแสตมป์ ภายหลังท่ีแสตมป์น้ัน พิมพ์เสร็จโดยสมบรู ณแ์ ล้ว 12 คมู่ ือการสอบวชิ าพเิ ศษลกู เสือ เนตรนารี สามญั รุ่นใหญ่ วิชานักสะสม

ตัวตลกท่ีเกิดจากความผิดพลาดขณะทำ�การผลิตแสตมป์ (error) เปน็ แสตมป์ท่อี อกโดยทางการ แต่มีลกั ษณะผิดไปจากแสตมป์ปกติ เนื่องมาจาก ความผิดพลาดขณะทำ�การผลิตแสตมป์น้ันๆ เช่น ผิดพลาดในการใช้กระดาษ (paper error) อาจน�ำ กระดาษของแสตมปช์ ดุ อน่ื ทม่ี ลี ายนาํ้ ตา่ งกนั มาใชพ้ มิ พแ์ ทน หรือผิดพลาดในการพิมพ์ (printing error) เช่น พิมพ์ภาพหัวกลับ พิมพ์ซํ้า พิมพ์ผิดดา้ น เปน็ ต้น ตัวตลกที่เกิดจากความผิดปกติของแม่พิมพ์หรือเคร่ืองพิมพ์ (Variety) เป็นแสตมป์ที่ออกโดยทางการ แต่มีลักษณะผิดไปจากแสตมป์ปกติ เนื่องจากความผิดปกติของแม่พิมพ์หรือเคร่ืองพิมพ์ ซึ่งอาจจะเกิดข้ึนกับแสตมป์ ดวงเดียวหรือหลายดวงในแผ่นก็ได้ เช่น มีฟองอากาศในดวงแสตมป์ สีหมึก ทีพ่ มิ พเ์ ลอะเลอื น เน่ืองจากบล็อกแมพ่ ิมพส์ กึ เปน็ ต้น ตราประทับควบคุม (control marks) เป็นตราประทับท่ีทำ�ขึ้น เพื่อควบคุมการสูญหายของแสตมป์ เพราะบางคร้ังแสตมป์อาจถูกขโมยไปจาก คลังได้ ตราประทบั น้มี กั จะประทบั ด้านหลงั ของแสตมป์ โดยประทับดว้ ยตรายาง หรอื ใช้พมิ พ์ หรอื เขียนก็ได้ การประทับตราประจำ�วัน (cancellation) คือ การประทับตรา ประจำ�วันของท่ีทำ�การไปรษณีย์ลงบนตราไปรษณีย์ ลงบนตราไปรษณียากร เพื่อป้องกันการนำ�เอาใช้ซํา้ อกี ตราประทับ (postmark) เป็นตราประจำ�วันท่ีปรากฏอยู่บน ซองจดหมาย โดยปกตจิ ะระบชุ อ่ื ทท่ี ำ�การไปรษณยี ์ วนั เดอื น ปี และเวลาทป่ี ระทบั การประทับตราเพ่ือการสะสม (cancelled to order : CTO) เป็นการประทับตราประจำ�วันลงบนตราไปรษณียากร โดยไม่ได้มีการส่งผ่าน เส้นทางขนส่งทางไปรษณีย์อย่างแท้จริง กล่าวคือ เม่ือมีผู้สะสมประสงค์ที่จะได้ 13คมู่ ือการสอบวิชาพิเศษลูกเสอื เนตรนารี สามัญรนุ่ ใหญ่ วิชานกั สะสม

แสตมป์ท่ีซ้ือมา มีการประทับตราเช่นเดียวกับแสตมป์ท่ีใช้แล้ว ก็จะน�ำ แสตมป์ นัน้ ๆ ไปขอให้เจา้ หนา้ ทข่ี องทที่ ำ�การไปรษณยี ป์ ระทบั ตราประจ�ำ วนั ให้ ซองวันแรกจำ�หน่าย (first day cover) เป็นซองจดหมายที่มี แสตมป์ชุดที่ออกใหม่ผนึกครบชุด และมีตราประทับพิเศษประทับบนซอง ในวาระแรกจ�ำ หนา่ ยของแสตมปช์ ุดนัน้ ประวตั กิ ารไปรษณีย์สากล การติดต่อส่งข่าวสารระหว่างกันในสมัยแรก ประมาณสามพันปี กอ่ นครสิ ต์ศกั ราชน้นั คนท่ัวไปใชก้ ารจ�ำ ข่าวสารและบอกกนั เปน็ ทอดๆ ไปจนถึง ผู้รบั ขา่ วสารน้ัน (memorized messages) พระเจ้าแผ่นดนิ หรือเจา้ ผคู้ รองนคร มกั จะมีคนสือ่ สารโดยเฉพาะ คนเดินหนงั สอื บรุ ุษไปรษณยี ์ คนเดนิ เท้า ใน พ.ศ. 1978 ของศาสนา ของเมอื งแฟรงกเ์ ฟิร์ต ใน พ.ศ. 1978 14 คู่มือการสอบวิชาพิเศษลกู เสือ เนตรนารี สามญั รุน่ ใหญ่ วชิ านักสะสม

คนเดินหนงั สือพิเศษของพวกขนุ นาง คนเดินข่าวทางทหารใน พ.ศ. 2013 ต่อมามีการประดิษฐ์ตัวอักษรขึ้นเพ่ือใช้แทนเสียงท่ีพูดจากัน การใช้ ตัวอักษรเขียนข่าวสารติดต่อสื่อสารกันก็เร่ิมมีข้ึน ระบบการส่งข่าวสารมี วิวัฒนาการขึ้นเป็นล�ำ ดับ ในรัชสมัยพระจักรพรรดิออกัสตัส (Augustus, 63 ปี กอ่ นครสิ ต์ศักราช ค.ศ. 104) แหง่ จกั รวรรดโิ รมนั ได้มกี ารจัดต้งั ระบบการตดิ ต่อ ทางไปรษณีย์ของทางการ (state post) ข้ึน มีการใช้ม้าในการส่งข่าวสาร มีการจัดต้ังสถานีท่ีพักสับเปลี่ยนเจ้าหน้าที่และม้า มีอาหารและท่ีพักพิงส�ำ หรับ เจ้าหนา้ ทีส่ อ่ื สาร และข้าราชบรพิ ารทเ่ี ดินทางมาพกั เรยี กวา่ โพซติ สั (positus) แปลว่า ตัง้ ไว้ เชื่อวา่ เป็นทีม่ าของค�ำ วา่ “post” (การไปรษณีย)์ ในปจั จุบัน ต่อมาในยุคกลางได้มีการใช้นกพิราบส่ือสาร (pigeon post) ซึ่งสามารถทำ�ได้รวดเร็วและปลอดภัยกว่าวิธีการอื่นๆ ในระยะใกล้เคียงกัน ส่วนระบบการส่งข่าวสารเดิม คือ ม้าเร็ว หรือคนขี่ม้า ก็ยังใช้อยู่ท่ัวไป ใน พ.ศ. 1848 ในอิตาลีและสเปนมีการจัดต้ังบริษัทรับส่งข่าวสารขึ้น ดำ�เนินการ โดยครอบครัว มีบทบาทสำ�คัญในการบริการรับส่งข่าวสารในยุโรปสมัยน้ัน ส่วนเมืองท่ีไม่มีบริการน้ี ประชาชนก็ได้อาศัยฝากจดหมายและสิ่งของไปมากับ พ่อค้าขายเน้อื ซงึ่ เดินทางไปหาซื้อเน้อื ตามทอ้ งถ่นิ ต่างๆ แทบทุกวัน 15คู่มอื การสอบวชิ าพเิ ศษลูกเสอื เนตรนารี สามญั รุ่นใหญ่ วชิ านักสะสม

ในคริสต์ศตวรรษที่ 16 การเดินทางไปมาหากันและการค้าขายเจริญ มากขึ้น ความต้องการบริการไปรษณีย์ในหมู่ประชาชนในทุกประเทศจึงมี มากขึ้น หลายประเทศสั่งห้ามการรับส่งจดหมายของบริษัทและให้อำ�นาจ สิทธข์ิ าดแกห่ นว่ ยงานของรัฐทจ่ี ดั ต้ังขนึ้ ในระหว่างคริสต์ศตวรรษท่ี 17 มีการไปรษณีย์เกิดข้ึนท่ัวไปในแทบ ทุกประเทศ ในสหรัฐอเมริกามีการไปรษณีย์เกิดขึ้นเป็นครั้งแรกท่ีเมืองบอสตัน ในฝรงั่ เศส พระเจา้ หลยุ ส์ ท่ี 14 ทรงวางรากฐานการไปรษณยี ์หลวงของฝร่ังเศส ให้ทำ�การรับส่งจดหมายส่วนการไปรษณีย์ภายใต้ตัวเมือง มีชาวฝร่ังเศสช่ือ เดอ วาลาเยร์ (De Valayer) คดิ วิธจี ัดต้งั ไปรษณยี ์ขนาดย่อมข้นึ โดยจัดต้ังตไู้ ปรษณีย์ ไวต้ ามจดุ ตา่ ง ๆ ไขเกบ็ จดหมายวนั ละ 3 ครง้ั น�ำ จา่ ยวนั ละ 4 ครงั้ เขายงั เสนอแนะ ให้ใช้กระดาษแผ่นเล็กๆ เขยี นว่า “ใบเสร็จรบั เงนิ คา่ นำ�สง่ ” (receipt for the payment of transport) เพื่อจำ�หน่ายแก่ประชาชนที่ต้องการส่งจดหมาย เดอ วาลาเยร์ ได้รับพระราชทานพระบรมราชานุญาตจัดต้ังการไปรษณีย์ ขนาดย่อมตามความคิดของเขาข้ึนในปารีส เม่ือวันที่ 4 สิงหาคม พ.ศ. 2196 ต่อมาก็ได้มีการไปรษณีย์ชนิดเดียวกันนี้ท่ีเมืองสตราสบูร์ก (Strasbourg) และ เมืองอนื่ ๆ สำ�หรบั ในชนบทน้นั มกี ารวา่ จา้ งคนเดินหนังสือเป็นรายปี พ.ศ. 2223 มีพ่อค้าชาวอังกฤษชื่อ ด็อควรา (Dockwra) เดินทาง มาค้าขายท่ีปารีสเสมอ จึงนำ�เอาแบบอย่างการไปรษณีย์ขนาดย่อมที่ปารีสไปใช้ ท่ีลอนดอน นอกจากน้ี ยังได้จัดทำ�ตราประทับบอกวัน เดือน ปี และเวลา ในการฝากส่ง นำ�เอาระบบการลงทะเบียนและการรับประกันมาใช้ในบริการ ของเขาดว้ ย ในจีน สมัยราชวงศ์ชงิ (Ching dynasty, ค.ศ. 1662 - 1911) นัน้ มีการส่งข่าวสารอยู่ 2 ระบบ คือ การเดินหนังสือราชการธรรมดา และ 16 คมู่ อื การสอบวชิ าพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามญั รนุ่ ใหญ่ วชิ านกั สะสม

การเดินหนงั สอื ด่วนครอบคลมุ ท่วั ประเทศ มมี ้าใช้เป็นพาหนะรบั ส่ง และมีสถานี สบั เปล่ยี นม้า ในเส้นทางทะเลทรายก็ใช้อูฐเปน็ พาหนะ นบั แตค่ รสิ ตศ์ ตวรรษที่ 18 เปน็ ตน้ มา กจิ การไปรษณยี ไ์ ดร้ บั การพฒั นา เจรญิ กา้ วหน้ามาเป็นอนั มาก ท้ังในตวั ระบบการไปรษณีย์เอง และการใชอ้ ุปกรณ์ เคร่ืองมือ ตลอดจนยานพาหนะต่างๆ มีการใช้เรือกลไฟและรถไฟในการขนส่ง ถุงไปรษณีย์ ซ่ึงแต่ก่อนมักจะมีอยู่แต่ในเมืองใหญ่ๆ ในศตวรรษน้ีก็ได้ขยายตัว ออกไปยังภูมิภาคต่างๆ รัฐบาลของประเทศต่างๆ เริ่มซ้ือกรรมสิทธ์ิการจัด รบั ส่งไปรษณียก์ ลับมาเป็นของรัฐบาล และด�ำ เนินการเอง ในเดอื นพฤษภาคม พ.ศ. 2383 รัฐบาลอังกฤษได้พมิ พ์แสตมปอ์ อกใช้ แสตมป์ดวงแรกของโลก คือ แสตมป์เพนนีแบล็ค (penny black) เป็นภาพ สมเดจ็ พระราชนิ นี าถวกิ ตอเรยี (Victoria, ค.ศ. 1819 - 1901, พระราชนิ ผี ปู้ กครอง ประเทศอังกฤษ) ราคาบนดวง 1 เพนนี (one penny) ไมม่ ชี ือ่ ประเทศก�ำ กบั สว่ นแสตมป์ทม่ี ีราคาสูงที่สดุ ในโลก คือ แสตมป์สมี ว่ งแดง (black on margenta) ราคาบนดวง 1 เซนต์ (one cent) ของประเทศกายอานาอังกฤษ (British Guiana) ปัจจุบันคือ ประเทศกายอานา แสตมป์ดวงนี้ออกใช้เม่ือ พ.ศ. 2397 หลังจากเลิกใชไ้ ปนานถึง 17 ปี ใน พ.ศ. 2416 เด็กชายวยั สิบขวบ คนหนง่ึ กไ็ ดพ้ บโดยบงั เอญิ และมกี ารซอ้ื ขายเปลยี่ นมอื เรอื่ ยมา ราคาทปี่ ระมลู กนั ณ นครนิวยอร์ก สหรัฐอเมริกา เม่ือเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2523 เป็นเงิน งบประมาณ 1 ลา้ นเหรยี ญสหรฐั อเมรกิ า หรอื ประมาณ 23 ลา้ นบาท เมอ่ื คดิ เทยี บ ตามอตั ราการแลกเปล่ยี นเงินไทยในขณะนน้ั ใน พ.ศ. 2417 ได้มีการประชุมใหญ่การไปรษณีย์ระหว่างประเทศ ขึ้นที่กรุงเบิร์น (Bern) สวิสเซอร์แลนด์ มีประเทศต่างๆ เข้าร่วมประชุม 22 ประเทศ ท�ำ ใหม้ กี ารจดั ตง้ั สหภาพสากลไปรษณยี ์ (Universal Postal Union ) 17คมู่ อื การสอบวิชาพเิ ศษลกู เสือ เนตรนารี สามญั รุ่นใหญ่ วิชานักสะสม

ข้ึนเมื่อวันท่ี 9 ตุลาคม พ.ศ. 2419 ซึ่งถือเป็นวันสหภาพสากลไปรษณีย์ (UPU Day) มาจนทกุ วันน้ี และนับแต่ตอนกลางของคริสต์ศตวรรษที่ 20 เป็นต้นมา วิทยาการ สมัยใหม่ก้าวหน้ามาอย่างรวดเร็ว มีการประดิษฐ์คิดค้นเคร่ืองจักรใหม่ๆ มาใช้ ผอ่ นแรง นำ�เครอื่ งจกั รกลตา่ งๆ มาใชใ้ นการปฏบิ ตั งิ านมากขน้ึ เชน่ เครอื่ งประทบั ขีดฆ่าตราไปรษณียากร เครื่องเรียงจดหมาย และอื่นๆ มีการส่งดาวเทียมเพ่ือ การส่ือสารออกไปโคจรรอบโลก รวมท้ังมีการเปิดบริการใหม่ๆ แก่ประชาชน เพ่มิ ข้นึ อยูเ่ สมอ ประวตั ิการไปรษณยี ์ไทย การติดต่อส่งข่าวสารไปมาถึงกันของคนไทยในสมัยโบราณนั้น ถ้าเปน็ เรือ่ งเร่งร้อนสำ�คญั กม็ ักจะจดั ให้คนถือไป หากเปน็ เรอ่ื งธรรมดาไม่เรง่ รอ้ น ก็มักจะฝากไปกับพ่อค้าหรือคนเดินทาง ท่ีจะเดินผ่านไปทางนั้นๆ ส่วนในทาง ราชการ หากเป็นราชการเร่งร้อนสำ�คัญ ก็มีการแต่งข้าหลวงเชิญหนังสือ หรือ “ท้องตรา” หรอื “ใบบอก” ออกไปยังท่ีหมาย ซง่ึ อาจจะต้องข่ชี ้าง ขม่ี ้า ลงเรอื ลงแพ ตามลักษณะของภูมิประเทศ และเป็นหน้าที่ของกรมการเมืองรายทาง ที่ผ่าน ท่ีจะต้องจัดยานพาหนะพาไปส่งถึงชายแดน ถ้าเป็นราชการไม่เร่งร้อน คณะกรรมการเมืองกจ็ ดั คนใหส้ ่งหนังสอื ต่อๆ กนั ไป สว่ นการสง่ พระราชสาสน์ หรอื หนงั สอื ตดิ ตอ่ กบั ประเทศนนั้ มวี ธิ ใี หญๆ่ อยู่ 2 วิธี คอื 1. แต่งตั้งคณะทูตอัญเชิญพระราชสาสน์ไปยังประเทศท่ีจะติดต่อ โดยตรง เช่น พระวิสุทธสุนทร (ปาน) อันเชิญพระราชสาสน์ของสมเด็จ พระนารายณม์ หาราชไปถวายพระเจา้ หลยุ ส์ที่14แหง่ ฝรงั่ เศสพระยามนตรสี รุ ยิ วงศ์ 18 คมู่ อื การสอบวชิ าพเิ ศษลูกเสอื เนตรนารี สามญั รุ่นใหญ่ วชิ านักสะสม

เป็นราชทูต อันเชิญพระราชสาสน์และเครื่องราชบรรณาการ ของพระบาท สมเดจ็ พระจอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั ไปถวายสมเดจ็ พระราชนิ นี าถวกิ ตอเรยี แหง่ องั กฤษ เป็นต้น 2. ทางราชสำ�นักฝากหนังสือผ่านคนกลาง ซ่ึงโดยมากก็คือ พ่อค้า นายเรือ หรอื เจา้ หน้าทข่ี องตา่ งประเทศเปน็ ส�ำ คัญ เป็นท่ีน่าสังเกตว่า การติดต่อสื่อสารกันทางจดหมายในสมัยก่อน ไม่เคยมีแพร่หลาย นอกจากจะมีสาเหตุจากความไม่สะดวกในการฝากส่งและ การเดินหนังสือไปมาแล้ว ยังมีสาเหตุอื่นคือ การศึกษาเล่าเรียนของประชาชน มีจำ�กัด ในสมัยก่อนไม่มีโรงเรียน การศึกษาเล่าเรียนของพระบรมวงศานุวงศ์ หรอื ข้าราชการ ขุนนางช้ันผู้ใหญ่ จงึ มอี าจารยส์ อนให้เฉพาะในวัง ตัวอยา่ งจดหมาย ใน พ.ศ. 2406 ใช้แสตมปอ์ สี ตอ์ นิ เดีย ราคา 2 แอนนา 4 ดวง ซ่งึ พิมพ์ประทับ “B 172” 19คมู่ ือการสอบวิชาพิเศษลูกเสอื เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ วิชานกั สะสม

ตัวอย่างจดหมายท่ีสง่ จากกรงุ เทพฯ ไปยังฝรงั่ เศส เม่อื พ.ศ. 2426 ตอ้ งสง่ ผา่ น และลงทะเบยี นทส่ี งิ คโปร์ ซึ่งสังเกตไดจ้ ากตราประทับ “SINGAPORE P.O.” จนมาถึงปลายรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาล ท่ี 3) มีกลุม่ มิชชนั่ นารหี รือกลมุ่ สอนศาสนาชาวยุโรปเขา้ มาเผยแพรศ่ าสนาครสิ ต์ ในประเทศไทย จึงเริ่มมีการเขียนจดหมายติดต่อกับญาติพี่น้อง มิตรสหาย ในประเทศของตนข้ึน โดยส่งจดหมายไปทางเรือ ดังตัวอย่างจดหมายของ มิชช่ันนารีผู้หน่ึง ซ่ึงเป็นภรรยาของหมอบรัดเลย์ ผู้ริเริ่มตั้งโรงพิมพ์แห่งแรก ในประเทศไทย (โรงพิมพ์อักษรสยามนุกูลกิจ) จดหมายน้ีส่งจากกรุงเทพฯ ในวันท่ี 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2379 ถึงเมืองรอเชสเตอร์ (Rocester) วันที่ 9 เมษายน พ.ศ. 2380 ใช้เวลาเดินทางท้ังสิ้น 5 เดือน อัตราค่าส่ง 18 เซนต์ ซง่ึ ขณะนั้นยังไมม่ แี สตมปใ์ ช้ ในสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 4) ทรง เปลย่ี นแปลงนโยบายการต่างประเทศ คือ ทรงตอ้ นรับชาวต่างประเทศ โดยเฉพาะ อย่างยิ่งชาวยุโรป เน่ืองจากทรงตระหนักเป็นอย่างดีว่าไทยยังด้อยทางวิทยาการ 20 คมู่ ือการสอบวชิ าพเิ ศษลกู เสือ เนตรนารี สามญั รุ่นใหญ่ วชิ านกั สะสม

สมัยใหม่กว่าประเทศทางยุโรปอยู่มาก จำ�ต้องเรียนรู้วิทยาการต่างๆ เหล่าน้ี จากประเทศทางยุโรป จึงโปรดเกล้าฯ ให้ท�ำ สัญญาทางการค้ากับประเทศต่างๆ ซ่ึงเปิดโอกาสให้ประเทศนั้นๆ เข้ามาต้ังสถานกงสุลของตนขึ้นในประเทศไทย เพื่อคอยควบคุมดูแลคนและกิจการค้าขายของตน เช่น ใน พ.ศ. 2398 เซอรจ์ อหน์ เบาวร์ งิ (Sir John Bowering) ผวู้ ่าการเกาะฮอ่ งกง และผูส้ �ำ เรจ็ ราชการ ชาวอังกฤษประจำ�ประเทศจีน ได้เดินทางเข้ามาทำ�สนธิสัญญาเบาว์ริงกับไทย และใน พ.ศ. 2399 ได้มกี ารจดั ตั้งสถานกงสุลอังกฤษข้ึนในกรุงเทพฯ เป็นผลให้ การค้ากับต่างประเทศตื่นตัว มีบริษัทของอังกฤษหลายบริษัทมาเปิดสาขา ในกรงุ เทพฯ เชน่ บรษิ ทั บอนนวี ลิ ล์ (Bonneville) บรษิ ทั มารค์ วาลด์ (Markwald) และบริษัท บอร์เนยี ว (Borneo) เป็นต้น ในรัชสมัยเดียวกนั น้เี อง ไดม้ ีการจดั ตัง้ สถานกงสลุ สหรฐั อเมริกา ในกรงุ เทพฯ ติดตามมา ผลจากการท่ชี าวต่างประเทศ เข้ามาพำ�นักอยู่ในกรุงเทพฯ มากขึ้น ทำ�ให้เกิดความต้องการในบริการไปรษณีย์ สถานกงสุลอังกฤษจึงเป็นธุระจัดการรวบรวมข่าวสารของชาวยุโรป ส่งลงเรือ ไปยังสิงคโปร์เพื่อส่งต่อไปยังปลายทางอีกทอดหน่ึง ส่วนสถานกงสุลสหรัฐฯ ก็เป็นธุระจัดการรวบรวมข่าวสารให้แก่ชาวอเมริกัน นอกจากน้ันในบางครั้ง บริษัทต่างประเทศท่ีมีสาขาในกรุงเทพฯ ก็ส่งจดหมายเองโดยตีตราประทับของ บริษัทตนและฝากส่งลงเรือไปยังสิงคโปร์ แต่เนื่องจากขณะน้ันประเทศไทย เรายังไม่มีแสตมป์ของตนเอง จึงนำ�แสตมป์ของอีสต์อินเดีย และสเตรตส์ เซตเทิลเมนต์ (Straits Settlements) มาจำ�หน่าย เพื่อใช้ในการส่งจดหมาย ไปพลางก่อน นอกจากนั้นยงั ได้นำ�แสตมปข์ องฮ่องกงมาใช้ในบางช่วงอกี ดว้ ย ต่อมาราว พ.ศ. 2410 สถานกงสุลอังกฤษได้ใช้แสตมป์ท่ีนำ�มาจาก สเตรตส์เซตเทิลเมนต์ พิมพ์อักษร “B” ทับลงไป (“B” ใช้แทน Bangkok) ใช้ผนกึ จดหมายทร่ี บั ฝากสง่ ดังปรากฏหลกั ฐานการนำ�แสตมปด์ งั กลา่ วมาใช้ 21คูม่ ือการสอบวิชาพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญรนุ่ ใหญ่ วิชานักสะสม

แสตมป์ประทับอักษร “B” น้ี ได้นำ�มาใช้ถึงวันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2429 เท่าน้นั เพราะเม่อื ไทยมีกิจการไปรษณยี ์ของเราเองมาไดร้ ะยะหน่ึง การใช้ สถานกงสุลเป็นที่ฝากส่งจดหมายกย็ กเลิกไป ในขณะทเ่ี อกชนและบรษิ ทั ตา่ งๆ มกี ารสง่ ขา่ วสารตดิ ตอ่ กบั ตา่ งประเทศ ทางดา้ นราชส�ำ นกั กม็ กี ารสง่ พระราชสาสนต์ ดิ ตอ่ เจรญิ สมั พนั ธไมตรกี บั ตา่ งประเทศ เช่นกัน แต่การจัดส่งทำ�โดยเจ้าหน้าท่ีพระราชวัง ไม่ได้มีการติดแสตมป์ แต่อย่างใด โดยปกติจะอาศัยฝากส่งหรือเดินทางไปกับเรือสินค้าเป็นสำ�คัญ ดังตัวอย่างพระราชสาสน์ของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระบาท สมเด็จพระปิน่ เกล้าเจ้าอย่หู วั และพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลา้ เจา้ อยูห่ วั ในตอนต้นรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาล ท่ี 5) พ.ศ. 2418 สมเด็จเจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ พร้อมพระบรมวงศานุวงศ์ ทรงออกหนงั สอื พมิ พร์ ายวนั ขน้ึ ชอื่ “ขา่ วราชการ” หรอื “Court” หนงั สอื รายวนั ฉบับแรกของไทย ทรงให้มีบุรุษเดินหนังสือข่าวราชการส่งแก่สมาชิก เรียกว่า “โปสต์แมน (postman)” มีการจัดพิมพ์ตั๋วแสตมป์เป็นค่าบริการ ตั๋วแสตมป์นี้ เป็นพระรูปเหมือนของสมเด็จเจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ มีอยู่ 2 รุ่น รุ่นแรก ด้านล่างมีภาษาอังกฤษว่า “RISINTG P” ซึ่งมีความหมายตรงกับภาษาไทย ว่า ภาณรุ งั ษี ร่นุ ที่ 2 มีอกั ษรทม่ี ุมทั่งสีว่ า่ “ป ม ภ ส” ย่อมาจาก โปสต์มาสเตอร์ ภาณรุ งั ษีสว่างวงศ์ และมีคำ�ดา้ นล่างวา่ “คา่ หนังสอื ฝาก” 22 คมู่ ือการสอบวิชาพเิ ศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุน่ ใหญ่ วชิ านักสะสม

วตั ถุประสงค์ 1. เพื่อเป็นการส่งเสริมกิจกรรมการสอบวิชาพิเศษตามแนวทาง การฝึกอบรมลูกเสือตามข้อบังคับคณะลูกเสือแห่งชาติว่าด้วยการปกครอง หลกั สูตรและวิชาพิเศษลกู เสอื สามัญรุน่ ใหญ่ 2. เพ่ือเปิดโอกาสให้มีการสอบวิชาพิเศษตามความถนัด ความสนใจ และความตอ้ งการของลกู เสอื เนตรนารี สามญั รุ่นใหญ่ 3. เพื่อเป็นประโยชน์ต่อการนำ�ไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำ�วัน และการประกอบอาชีพในอนาคต 23คูม่ อื การสอบวชิ าพิเศษลกู เสือ เนตรนารี สามญั รุ่นใหญ่ วชิ านักสะสม

การสอบวิชาพเิ ศษลูกเสอื เนตรนารี สามญั รุน่ ใหญ่ 1. ลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ ต้องสอบได้รับเครื่องหมาย ลูกเสือโลก และผ่านพิธีเข้าประจำ�กองแล้ว จึงประดับเคร่ืองหมายลูกเสือโลก ท่ีกงึ่ กลางกระเป๋าเสอ้ื ขา้ งซ้ายได้ 2. ลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ เมื่อสอบได้เคร่ืองหมาย ลูกเสือโลกแล้ว จึงมีสิทธิ์เลือกสอบวิชาพิเศษตามที่ตนมีความถนัดและ มีความสนใจ โดยสถานศึกษาเป็นผู้แต่งต้ังกรรมการสอบวิชาพิเศษ และเมื่อ ดำ�เนินการสอบทั้งภาคปฏิบัติและภาคทฤษฎีเรียบร้อยแล้ว ให้สถานศึกษา ท�ำ เรอื่ งขออนมุ ัติผลการสอบไปยังผู้มีอำ�นาจอนุมตั ิตอ่ ไป 24 ค่มู ือการสอบวชิ าพิเศษลูกเสอื เนตรนารี สามัญรนุ่ ใหญ่ วิชานกั สะสม

ข้ันตอนการดำ�เนินการสอบวิชาพเิ ศษ การขออนุมตั ิ และการประดับเครอื่ งหมาย 1. ลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ เม่ือสอบเคร่ืองหมายลูกเสือโลก ได้แล้ว และไดเ้ ขา้ พิธีประจำ�กอง จงึ มสี ิทธป์ิ ระดบั เครื่องหมายลกู เสอื โลก จากนน้ั จึงมีสิทธเิ์ ลอื กสอบวิชาพเิ ศษลกู เสือ เนตรนารี สามัญร่นุ ใหญ่ 2. เมือ่ ลูกเสือ เนตรนารี สามญั รุน่ ใหญ่ แสดงความประสงคท์ ีจ่ ะสอบ เพื่อรับเครื่องหมายวิชาพิเศษ คณะกรรมการดำ�เนินงานของกองลูกเสือจะต้อง พจิ ารณาเหน็ ชอบใหม้ กี ารสอบวิชาพเิ ศษลูกเสือ เนตรนารี ตามทีเ่ สนอ 3. ผู้กำ�กับกองลูกเสือ เนตรนารี เสนอโครงการเพื่อขออนุมัติต่อ ผอู้ �ำ นวยการลกู เสอื โรงเรยี น 4. เมื่อได้รับการอนุมัติแล้ว จึงจัดทำ�คำ�สั่งแต่งต้ังคณะกรรมการสอบ วชิ าพเิ ศษลกู เสอื เนตรนารี โดยประธานคณะกรรมการสอบตอ้ งไดร้ บั เครอื่ งหมาย วูดแบดจ์ ประเภทสามัญรุ่นใหญ่ ส่วนกรรมการต้องผ่านการฝึกอบรมขั้นความรู้ เบือ้ งตน้ ประเภทสามัญรุ่นใหญเ่ ปน็ อย่างน้อย 5. ดำ�เนินการสอบวิชาพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ ทัง้ ภาคปฏบิ ัติและภาคทฤษฎี 25คู่มอื การสอบวชิ าพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญรนุ่ ใหญ่ วิชานกั สะสม

6. เม่ือสอบเสร็จแล้ว สถานศึกษาทำ�หนังสือขออนุมัติผลการสอบ วิชาพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ และการประดับเคร่ืองหมายไปยัง ผู้มีอำ�นาจอนุมัติ พรอ้ มแนบหลักฐาน ดังนี้ 6.1 โครงการสอบวชิ าพิเศษ 6.2 ค�ำ ส่ังแตง่ ตั้งคณะกรรมการสอบ 6.3 ข้อสอบภาคปฏิบตั ิ 6.4 ขอ้ สอบภาคทฤษฎี 6.5 รายช่ือลกู เสอื เนตรนารี ที่สอบผ่าน - ไม่ผา่ น 7. ส่วนกลางหรือส่วนภูมิภาคอนุมัติผลการสอบและการประดับ เครือ่ งหมาย 8. เม่ือสถานศึกษาได้รับหนังสืออนุมัติผลการสอบและการประดับ เครื่องหมายแลว้ จะต้องด�ำ เนนิ การดงั น้ี 8.1 สถานศกึ ษาออกหนงั สอื รบั รองใหล้ กู เสอื เนตรนารี ทส่ี อบผา่ น 8.2 สถานศึกษาลงทะเบียนไว้เป็นหลักฐานในสมุดทะเบียน กองลกู เสอื กองเนตรนารี (ลส.8/นน.8) 8.3 สถานศกึ ษาบันทึกหลักฐานในสมดุ ประจ�ำ ตัวลูกเสอื เนตรนารี (ลส.17/นน.17) 9. ประดับเครื่องหมายวชิ าพเิ ศษลูกเสือ เนตรนารี 26 คูม่ ือการสอบวิชาพเิ ศษลูกเสือ เนตรนารี สามญั รนุ่ ใหญ่ วิชานกั สะสม

สถานศึกษาขออนุมตั ผิ ลการสอบวิชาพิเศษและการประดบั เครื่องหมาย ตวั อย่างหนังสอื ขออนมุ ตั ผิ ลการสอบวิชาพเิ ศษ วชิ านกั สะสม และขออนญุ าตประดบั เคร่อื งหมาย ท่.ี ......./.............. สถานศึกษา....................... วนั ท.่ี .......เดือน...................พ.ศ. ........... เรื่อง ขออนมุ ัติผลการสอบวชิ าพเิ ศษลูกเสอื เนตรนารี สามญั รนุ่ ใหญ่ วิชานกั สะสม และการประดับเครื่องหมาย เรยี น เลขาธิการส�ำ นักงานลกู เสอื แหง่ ชาต/ิ ผ้อู ำ�นวยการลูกเสอื จังหวดั (แล้วแต่กรณี) สิง่ ที่ส่งมาด้วย 1. โครงการสอบวชิ าพเิ ศษลกู เสอื เนตรนารี สามญั รนุ่ ใหญ่ วิชานักสะสม 2. คำ�สั่งแต่งตั้งคณะกรรมการสอบวิชาพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามญั รนุ่ ใหญ่ วิชานกั สะสม 3. ข้อสอบภาคปฏิบตั ิ 4. ข้อสอบภาคทฤษฎี 5. รายชอื่ ลกู เสอื เนตรนารีสามญั รนุ่ ใหญ่ทส่ี อบผา่ น-ไมผ่ า่ น วิชาพเิ ศษลูกเสอื เนตรนารี สามญั รุน่ ใหญ่ วชิ านกั สะสม 27คู่มอื การสอบวชิ าพเิ ศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุน่ ใหญ่ วชิ านกั สะสม

ด้วยสถานศึกษาได้ทำ�การสอบวิชาพิเศษ วิชานักสะสม ตามท่ี กำ�หนดไว้ในโครงการ บัดนี้ สถานศึกษาได้ดำ�เนินการสอบท้ังภาคปฏิบัติและ ภาคทฤษฎเี ปน็ ท่เี รียบร้อยแลว้ ผลปรากฏว่า มลี ูกเสือ เนตรนารี สามญั รุ่นใหญ่ จำ�นวน.........คน สอบผ่าน (รายช่อื ดังแนบ) จึงเรียนมาเพอ่ื โปรดพจิ ารณา ขอแสดงความนบั ถอื (……………………………………………) ผู้อำ�นวยการลกู เสอื โรงเรียน.............................. 28 คูม่ ือการสอบวชิ าพิเศษลูกเสอื เนตรนารี สามัญรนุ่ ใหญ่ วิชานกั สะสม

โครงการสอบวชิ าพเิ ศษลูกเสอื เนตรนารี สามัญรนุ่ ใหญ่ วชิ านักสะสม ประจำ�ปี….....……… 1. ชื่อโครงการ “การสอบวิชาพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ วิชานกั สะสม ประจำ�ปี พ.ศ. .............” 2. หลักการและเหตุผล ด้วยในการประชุมคณะกรรมการดำ�เนินงานของกองลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ ครั้งที่....../...........เม่ือวันท่ี......เดือน.........พ.ศ. .......... ณ ห้องประชุมลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ มีมติเห็นชอบ ให้มีการสอบ วิชาพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ วิชานักสะสม ให้แก่ลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ ที่สอบได้เคร่ืองหมายลูกเสือโลก และผ่านพิธีเข้า ประจำ�กองแลว้ โดยมีลกู เสอื เนตรนารี สามญั รุ่นใหญ่ สมัครสอบ จ�ำ นวน.......คน เพ่ือรับเคร่ืองหมายวิชาพิเศษ วิชานักสะสม และได้น�ำ เสนอผู้อำ�นวยการลูกเสือ โรงเรียนพจิ ารณาใหค้ วามเห็นชอบแล้ว 3. วตั ถุประสงค์ 3.1 เพื่อให้นักเรียนในระดับมัธยมศึกษาตอนต้นเห็นคุณค่า ของกิจกรรมลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ 3.2 เพื่อสร้างแรงจูงใจให้แก่ลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ สมคั รสอบเพือ่ รับเคร่ืองหมายวิชาพิเศษ วิชานักสะสม 29คมู่ ือการสอบวิชาพเิ ศษลกู เสือ เนตรนารี สามญั ร่นุ ใหญ่ วิชานกั สะสม

4. เปา้ หมาย รับสมัครลกู เสอื เนตรนารี สามญั รุ่นใหญ่ จ�ำ นวน............คน 5. วิธีด�ำ เนินการ 5.1 เปดิ รบั สมัครลกู เสือ เนตรนารี สามญั รนุ่ ใหญ่ ทต่ี ้องการสอบ เพ่อื รบั เครอื่ งหมายวชิ าพิเศษ วิชานกั สะสม 5.2 จัดทำ�คำ�ส่ังแต่งตั้งคณะกรรมการสอบวิชาพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญรนุ่ ใหญ่ วชิ านกั สะสม 5.3 เริ่มด�ำ เนนิ การสอบตงั้ แตบ่ ดั น้เี ป็นตน้ ไป 5.4 ดำ�เนนิ การขออนมุ ตั ิผลการสอบและการประดบั เครอ่ื งหมาย 6. งบประมาณ เก็บจากลกู เสอื เนตรนารี สามญั รุน่ ใหญ่ คนละ 50 บาท 7. วันและสถานท่ี ระหว่างเดือน.........................ถึงเดือน.........................พ.ศ. ..... ณ........................... 8. ผลทจี่ ะไดร้ ับ ลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ จำ�นวน............คน จะได้รับ เคร่ืองหมายวชิ าพิเศษ วิชานกั สะสม อยา่ งนอ้ ย.......คน 9. ผรู้ ับผิดชอบโครงการ รองผู้อ�ำ นวยการลูกเสือโรงเรียน.................... 10. ชนิดของโครงการ เป็นโครงการตอ่ เนอ่ื งทกุ ปี 30 คู่มือการสอบวิชาพเิ ศษลกู เสือ เนตรนารี สามญั รุ่นใหญ่ วชิ านักสะสม

ส�ำ เนา ค�ำ สง่ั โรงเรียน.................................................... ที่...................../..................... เรอ่ื ง แต่งต้งั คณะกรรมการสอบวชิ าพเิ ศษลกู เสอื เนตรนารี สามญั รุ่นใหญ่ วิชานกั สะสม เพ่ือให้การสอบวิชาพิเศษ วิชานักสะสม ให้แก่ลูกเสือ เนตรนารี สามญั รนุ่ ใหญ่ ระหวา่ งวนั ท.ี่ .........ถงึ วนั ท.่ี .........เดอื น........................พ.ศ. ............. ณ ..............จงั หวดั ..................เป็นไปดว้ ยความเรียบร้อยและมปี ระสิทธิภาพ จึงแต่งต้ังบุคลากรทางการลูกเสือต่อไปนี้ ดำ�เนินการสอบตามกำ�หนด วนั และสถานทด่ี งั กล่าวขา้ งต้น ดังนี้ 1. รองผูอ้ �ำ นวยการลกู เสือโรงเรียน A.L.T./SS.W.B. ประธาน 2. ผกู้ ำ�กับกล่มุ ลกู เสือโรงเรียน A.L.T./SS.W.B. รองประธาน 3. รองผู้ก�ำ กบั กลมุ่ ลกู เสอื โรงเรยี น SS.W.B. กรรมการ 4. ผ้กู ำ�กบั กองลูกเสือสามญั รุ่นใหญ่ กรรมการ กองท่ี 1 กลุม่ ที่ 1 SS.W.B. 5. ผกู้ �ำ กบั กองเนตรนารีสามัญรุ่นใหญ่ กรรมการ กองที่ 1 กลุม่ ท่ี 1 SS.W.B. 31คมู่ อื การสอบวิชาพเิ ศษลกู เสอื เนตรนารี สามัญรนุ่ ใหญ่ วชิ านกั สะสม

6. กรรมการ 7. กรรมการ 8. ฯลฯ กรรมการ 9. กรรมการ 10. รองผู้ก�ำ กับกองลูกเสือสามัญร่นุ ใหญ่ กรรมการ กองท่ี 1 กลมุ่ ที่ 1 SS.B.T.C. 11. รองผ้กู �ำ กับกองเนตรนารีสามัญรนุ่ ใหญ่ กรรมการ กองท่ี 1 กลุ่มท่ี 1 SS.B.T.C ฯลฯ (ลงนาม)…………………………… ผู้อำ�นวยการลกู เสือโรงเรยี น.............................. 32 คู่มือการสอบวชิ าพเิ ศษลูกเสือ เนตรนารี สามญั รนุ่ ใหญ่ วชิ านักสะสม

ขอ้ สอบภาคปฏิบตั ิวิชานักสะสม (กราารย สกะาสรม ) (วนั เเดร่มิอื น ป ี) (วันสเน้ิดสือุดน ปี) ลายมอื ชอ่ื ผูก้ ำ�กบั ลูกเสือ 1. ดวงตราไปรษณียากร (วนั เดอื น ปี) 2. หนา้ ไมข้ ีดไฟ 3. เงนิ ตรา 4. เปลือกหอย 5. แมลง 6. แรธ่ าตุ 7. วตั ถมุ งคล ฯลฯ หมายเหตุ : ให้ลูกเสือเป็นผู้ลงวัน เดือน ปีท่ีเร่ิมและส้ินสุดการสะสมตามที่ ผู้กำ�กับลูกเสือได้มอบหมาย ผู้กำ�กับจะลงลายมือช่ือเมื่อลูกเสือ ได้น�ำ ผลงานการสะสมมาเสนอ 33คู่มอื การสอบวิชาพเิ ศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญร่นุ ใหญ่ วชิ านกั สะสม

ขอ้ สอบภาคทฤษฎวี ชิ านักสะสม คำ�ช้แี จง ใหเ้ ขียนเครอื่ งหมาย  ล้อมรอบตวั อักษรหนา้ ขอ้ ความที่ถกู ต้องท่สี ดุ 1. นกั สะสมในความหมายของเคร่ืองหมายวชิ าพเิ ศษลูกเสอื หมายถงึ ก. การสะสมสิ่งทีส่ นใจอยา่ งมรี ะบบ ข. การสะสมทุกสิง่ ทกุ อย่างเพ่อื เป็นของท่ีระลกึ ค. การสะสมส่งิ ของใหไ้ ดม้ ากท่สี ุด ง. การซอื้ สิ่งของเพอื่ การสะสม 2. สงิ่ ของทีส่ ะสม ลกู เสือควรปฏิบตั ิดังน้ี ก. ซอื้ ของท่ีแปลกใหม่ ข. สะสมของทใี่ ช้แลว้ ค. สะสมสิ่งของตามธรรมชาติ ง. ถกู ทั้งข้อ ข. และ ค. 3. ในการสะสม ลูกเสอื ควรคำ�นึงถงึ ก. เป็นสงิ่ ของทีใ่ ช้แล้ว ข. เป็นการอนุรักษ์ ค. เป็นประโยชนต์ อ่ การศึกษาหาความรู้ ง. ถูกทกุ ข้อ 34 คู่มือการสอบวิชาพิเศษลกู เสอื เนตรนารี สามญั รุน่ ใหญ่ วิชานกั สะสม

4. สงิ่ ท่ีตอ้ งคำ�นงึ ถงึ ในการสะสม ก. พยายามสะสมให้ได้มากทส่ี ดุ ข. จ�ำ แนกประเภทเสรจ็ ทันกำ�หนดเวลา ค. สะสมให้ได้หลายๆ ประเภท ไม่ควรค�ำ นึงเร่อื งเวลา ง. ไมจ่ ำ�เปน็ ต้องเรยี นรใู้ นส่ิงทสี่ ะสม 5. การสะสมท่สี ะดวกทีส่ ดุ ควรปฏบิ ตั ิดังน้ี ก. น�ำ ใสส่ มุดตามตัวอย่าง พร้อมมีคำ�อธิบาย ข. น�ำ ใสถ่ งุ พรอ้ มค�ำ อธบิ าย ค. รวบรวมใสภ่ าชนะท่เี หมาะสม พร้อมค�ำ อธิบาย ง. ส่งตวั อย่าง พรอ้ มรายละเอยี ด 6. การสะสมทีด่ ี จ�ำ เปน็ ตอ้ ง ก. กระทำ�ได้โดยทนั ที ข. สามารถซือ้ หาได้ตามท้องตลาด ค. รวบรวมภายในชว่ งระยะเวลาที่กำ�หนด ง. ชว่ ยกันหลายๆ คน 7. ตราไปรษณียากร ไดแ้ ก่ ก. จดหมายไปรษณียอ์ ากาศ ข. ดวงตราไปรษณียากร ค. รอยประทับจากเครอื่ งประทบั ไปรษณียากร ง. ถูกทุกข้อ 35คู่มือการสอบวชิ าพิเศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญรนุ่ ใหญ่ วชิ านกั สะสม

8. ดวงตราไปรษณียากรดวงแรกของโลก ออกใชใ้ นประเทศ ก. อเมริกา ข. องั กฤษ ค. ฝรัง่ เศส ง. เยอรมนั 9. มีการใช้ดวงตราไปรษณยี ากรครั้งแรกในประเทศไทย เมอ่ื พ.ศ. ก. พ.ศ. 2483 ข. พ.ศ. 2426 ค. พ.ศ. 2399 ง. พ.ศ. 2338 10. ต๋วั แสตมป์น�ำ มาใชค้ รง้ั แรกในประเทศไทย เม่ือ พ.ศ. ก. พ.ศ. 2325 ข. พ.ศ. 2352 ค. พ.ศ. 2418 ง. พ.ศ. 2452 11. การสะสมตราไปรษณยี ากรเชิงประวตั ิศาสตร์ หมายถงึ ก. การสะสมเพือ่ ศึกษาถึงความเปน็ มาของการไปรษณีย์ ข. การสะสมตราไปรษณยี ากรเฉพาะเรื่องใดเรอื่ งหน่งึ ค. การสะสมเพื่อเตรียมการจำ�หน่าย ง. การสะสมเฉพาะตราไปรษณียากรทใ่ี ชแ้ ลว้ เทา่ นนั้ 36 คมู่ อื การสอบวิชาพเิ ศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ วชิ านักสะสม

12. การติดต่อสือ่ สาร (การไปรษณยี ์) สมัยโบราณใช้วธิ ใี ด ก. ใช้มา้ ในการส่งข่าวสาร ข. ใชน้ กพิราบในการส่งขา่ วสาร ค. ใช้คนในการสง่ ข่าวสาร ง. ถูกทุกขอ้ 13. การจัดระบบการตดิ ตอ่ สือ่ สารทางไปรษณยี ์เกิดขน้ึ ในทวปี ใด ก. ทวีปยโุ รป ข. ทวีปอเมริกา ค. ทวปี เอเชยี ง. ทวปี แอฟรกิ า 14. ผู้ท่ีนำ�เอาแบบอยา่ งการไปรษณีย์จากปารีสไปใชใ้ นลอนดอน เปน็ ชาว ก. ฝรัง่ เศส ข. อังกฤษ ค. อเมรกิ า ง. แคนาดา 15. ตราไปรษณยี ากรชุดสมั พันธภาพไทย - ฝรง่ั เศส เกดิ ขน้ึ ในสมัยใด ก. สมเดจ็ พระเจา้ อ่ทู อง ข. สมเดจ็ พระนารายณ์มหาราช ค. พระบาทสมเดจ็ พระพทุ ธยอดฟา้ จุฬาโลก ง. พระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกล้าเจา้ อยหู่ ัว 37คู่มือการสอบวิชาพเิ ศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ วิชานักสะสม

16. อกั ษรท่สี ถานกงสลุ อังกฤษนำ�ไปประทบั ในแสตมป์ ท่ีใช้แทน Bangkok ไดแ้ กอ่ กั ษร ก. A ข. B ค. C ง. D 17. ตราไปรษณยี ากร (แสตมป)์ ท่สี งั่ พมิ พ์มาจากประเทศอังกฤษ เรมิ่ ในรัชกาลใด ก. รัชกาลท่ี 1 ข. รัชกาลท่ี 3 ค. รัชกาลที่ 4 ง. รชั กาลที่ 5 18. หลงั จากทไ่ี ทยเข้ารว่ มเปน็ สมาชิกสหภาพสากลไปรษณีย์แลว้ ไดข้ ยายการไปรษณีย์ไปจงั หวัดใด เปน็ จงั หวดั แรก ก. สมุทรปราการ ข. นนทบรุ ี ค. นครปฐม ง. ราชบุรี 38 คมู่ อื การสอบวชิ าพเิ ศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ วิชานักสะสม

19. ผบู้ ริหารท่ที �ำ การไปรษณีย์ เราเรยี กว่า ก. เจา้ หนา้ ท่ีไปรษณยี ์ ข. นายไปรษณีย์ ค. บรุ ุษไปรษณีย์ ง. พนกั งานไปรษณีย์ 20. ปัจจุบันหนว่ ยงานที่รับผดิ ชอบการไปรษณยี ์ เราเรียกวา่ ก. กรมไปรษณีย์ ข. กรมการส่อื สาร ค. เรียนรู้ภายในหอ้ งเรยี น ง. การไดร้ ับมอบหมายใหป้ ฏบิ ัติ 21. การสะสมท่ปี ระสบความส�ำ เร็จ เป็นผลจาก ก. ได้รับการสนบั สนุน ข. การเก็บเลก็ ผสมนอ้ ย ค. เรียนรู้ภายในห้องเรยี น ง. การได้รบั มอบหมายใหป้ ฏิบตั ิ 22. เม่ือเริม่ สะสม ลกู เสอื จะตอ้ งทราบถึง ก. วิธกี ารและอุปกรณ์ ข. จำ�นวนของทีจ่ ะสะสม ค. คณุ คา่ หรอื ประโยชนท์ ีจ่ ะไดร้ ับ ง. ระยะเวลา 39คู่มอื การสอบวิชาพิเศษลูกเสอื เนตรนารี สามัญรุน่ ใหญ่ วิชานักสะสม

23. กรรมวิธใี นการสะสมเปน็ เรอ่ื งส�ำ คญั ลูกเสอื ควรเลอื กสะสม ก. ธนบตั ร ข. เครอื่ งลายคราม ค. ของทร่ี ะลกึ ประจำ�ชาติ ง. แสตมป์ 24. การสะสมเปน็ การใช้เวลาวา่ งให้เกดิ ประโยชน์ ถอื วา่ เปน็ ก. คนรกั สงบ ข. ใฝร่ ู้ ค. คนขยัน ง. งานอดิเรก 25. การสะสมที่ให้ความรเู้ กย่ี วกับธรรมชาตริ อบตัวเรา ได้แก่ การสะสม ก. แมลง ข. ดอกไม้ ค. ใบไม้ ง. ถูกทุกขอ้ 26. การสะสมจะมีคุณค่ายิ่งข้นึ ถา้ ผูส้ ะสมสามารถบนั ทกึ ก. ท่มี า ข. ความเป็นมา ค. ลกั ษณะทเี่ ด่นชัด ง. วัน เดือน ปีทีส่ ะสม 40 คู่มือการสอบวชิ าพิเศษลกู เสอื เนตรนารี สามัญรุ่นใหญ่ วิชานักสะสม

27. แสตมป์เปน็ สิ่งทีช่ �ำ รุดได้ง่าย การสะสมลูกเสือจะตอ้ ง ก. ใช้ความระมัดระวงั เป็นพเิ ศษ ข. เกบ็ ในที่ปลอดภยั ค. ใสย่ ากนั แมลง ง. อยา่ ใหโ้ ดนความรอ้ น อาจชำ�รดุ เสียหายได้ 28. แสตมป์ที่ช�ำ รดุ หมายถงึ ก. มีรอยยับ ข. เลอะเลือน ค. ฉกี ขาด ง. มรี อยขดี ขว่ น 29. แสตมป์ท่ีนิยมสะสม คอื แสตมป์ ก. เป็นชดุ ข. เปน็ แสตมป์ใหม่ ค. ไม่มีรอยประทบั ตรา ง. แสตมป์ใช้แลว้ 30. การสะสมแสตมปเ์ ฉพาะเร่อื ง หมายถึง ก. การสะสมเพ่ือดขู ้ันตอนของเรอื่ ง ข. การสะสมเพ่อื การเปรยี บเทียบ ค. การสะสมเพอื่ ศึกษาความเปน็ มา ง. การสะสมเพอ่ื การแข่งขนั 41คมู่ อื การสอบวชิ าพเิ ศษลูกเสอื เนตรนารี สามัญร่นุ ใหญ่ วิชานกั สะสม

31. การสะสมแสตมป์เชิงตำ�นานไปรษณยี ์ เปน็ การสะสมเพื่อ ก. ศกึ ษาความเป็นมา ข. จัดลำ�ดับแสตมป์ท่ผี ลิตขนึ้ ค. สะสมแสตมป์ทห่ี ายาก ง. คัดเลอื กแสตมปท์ ไ่ี ด้รบั ความนิยม 32. การสะสมตราประทับบนแสตมป์ หมายถึง ก. ตราประจ�ำ วนั ท่ีประทบั บนแสตมป์เทา่ นั้น ข. ตราประจำ�วนั ทป่ี ระทบั บนแสตมป์ และยงั ผนกึ อยบู่ นซองดว้ ย ค. ทปี่ ระทบั ตราบนแสตมป์ ง. ทีป่ ระทับตราประจำ�วนั บนแสตมป์ 33. การสะสมส่ิงจ�ำ หนา่ ยเพอื่ การสะสม คอื ก. ไปรษณยี บัตร ข. กระดาษเขยี นจดหมาย ค. ซองจดหมาย ง. ถกู ทกุ ข้อ 34. จดหมายไปรษณีย์อากาศ นอกจากส่งทางเครื่องบินแล้ว ยังรวมถึง การสง่ ไปโดย ก. เรอื เหาะ ข. เคร่ืองบินทะเล ค. ผู้โดยสารเครอื่ งบิน ง. อากาศยานทุกชนิด 42 คูม่ อื การสอบวชิ าพเิ ศษลูกเสือ เนตรนารี สามญั รนุ่ ใหญ่ วชิ านักสะสม

35. แอคฮซี ฟี หมายถงึ ก. ไปรษณยี บัตร ข. จดหมายไปรษณยี ์อากาศ ค. แสตมป์ท่ีใช้ปดิ ซองจดหมาย ง. กล่องบรรจวุ สั ดุภณั ฑ์ 36. วันสำ�คญั ของการไปรษณียร์ ะหว่างประเทศ เรยี กว่า ก. วันสหภาพสากลไปรษณีย์ ข. วันสากลไปรษณีย์ ค. วันไปรษณยี ส์ ากล ง. วันไปรษณยี ์ระหวา่ งประเทศ 37. การส่งจดหมายตดิ ต่อทางเรือ สมัยกรุงรตั นโกสินทรต์ อนต้น โดย ก. พอ่ คา้ ข. ข้าราชการ ค. มิชชนั่ นารี ง. ทตู 38. ค่าบริการส่งจดหมายระหวา่ งประเทศสมัยรัชกาลท่ี 3 แห่งกรุงรัตนโกสนิ ทร์ คดิ อยา่ งไร ก. คดิ ค่าบริการดว้ ยตว๋ั แสตมป์ ข. คดิ ค่าบรกิ ารด้วยเงนิ สด ค. คิดคา่ บริการรวมไปกับสินคา้ ง. ไม่คดิ ค่าบรกิ าร 43ค่มู ือการสอบวชิ าพเิ ศษลูกเสือ เนตรนารี สามัญรนุ่ ใหญ่ วชิ านกั สะสม