• หลกี เลย่ี งการใกลช้ ดิ ในระยะ 1 เมตร • ทำ� ความสะอาดบรเิ วณท่ผี ู้เดนิ ทางกลับพัก เชน่ เตยี ง โตะ๊ บริเวณของใช้ รอบ ๆ ตวั ของผ้ปู ่วย รวมถงึ ห้องน�้ำดว้ ย นำ้� ยาฟอกขาว 5% โซเดียมไฮโปคลอไรท์ (นำ้� ยา ฟอกขาว 1 ส่วนต่อน�ำ้ สะอาด 99 ส่วน) หากผเู้ ดนิ ทางกลับ สามารถท�ำความสะอาดพื้นท่ี ของตนได้ ใหท้ ำ� ความสะอาดเอง • ทำ� ความสะอาดเสอื้ ผา้ ผา้ ปูเตียง ผา้ ขนหนู ฯลฯ ดว้ ยสบูห่ รอื ผงซกั ฟอก ธรรมดาและนำ้� หรอื ซกั ผา้ ดว้ ยนำ�้ ร้อนท่ี อณุ หภูมนิ ้ำ� 60-90 °C 6. ข้อปฏบิ ตั ขิ องหน่วยงานอ่นื ๆท่เี กย่ี วขอ้ ง • อนุญาตให้พนักงานที่เป็นผู้ปกครองลาเพ่ือดูแลผู้ถูกแยกสังเกตอาการที่ เป็นเด็ก โดยอาจขอหลักฐานจากสถานศึกษาเพอื่ ประกอบการพจิ ารณาอนุญาต 1. ก�ำหนดพื้นที่คัดกรอง บรเิ วณกอ่ นเข้าหอพัก หรอื อาคาร ควรเปน็ พนื้ ที่ ที่อากาศถา่ ยเทไดส้ ะดวก 2. มปี า้ ยบอกใหช้ ดั เจน 3. จดั เตรยี มอปุ กรณ์ ไดแ้ ก่ เครอ่ื งวดั อณุ หภมู แิ บบมอื ถอื (Handheld ther- mometer), ถุงมือ, 70% แอลกอฮอล์ส�ำหรับเช็ดท�ำความสะอาด พื้นผิวและเครื่องวัด อณุ หภมู ,ิ หนา้ กากอนามยั สำ� หรบั ผคู้ ดั กรองและผทู้ มี่ อี าการปว่ ยใหส้ วมหนา้ กากอนามยั ทนั ที 4. มีป้ายประกาศ อาการท่ีเข้าเกณฑ์การเฝ้าระวังโรคติดเช้ือโคโรน่าไวรัส 2019 ไดแ้ ก่ ไข้ รว่ มกบั ไอ จาม เจบ็ คอ มีนำ้� มกู หอบเหนื่อย 5. จัดให้มีป้ายประชาสัมพันธ์ การป้องกันควบคุมโรคติดเช้ือ ไวรัสโคโรน่า ในภาษาต่าง ๆ ที่เกี่ยวขอ้ งกบั สถานศกึ ษา โดยสามารถดาวนโ์ หลดเอกสาร ประชาสมั พนั ธ์ ต่าง ๆ ไดท้ ี่ หมายเหตุ มาตรการนี้ปรับจากค�ำแนะน�ำส�ำหรับการแยกเพื่อสังเกตอาการ ณ ท่ีพักอาศัย (Self-Quarantine at Home) กรณนี ักเรียน นักศกึ ษา ทีเ่ ดนิ ทางกลบั จากพ้ืนท่ี ระบาดของโรคตดิ เชอื้ ไวรสั โคโรนา่ 2019 (COVID-19) วนั ท่ี 23 กุมภาพันธ์ 2563 โรคตดิ เชือ้ ไวรัสโคโรน่า 2019 | โควดิ 19 43 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
การปอ้ งกันตนเองจากโรค COVID-19 สำ� หรับผู้ปฏิบตั งิ านดูแลรกั ษา ความสะอาด ผู้ปฏบิ ัตงิ านหรอื พนักงานเก็บรวบรวมขยะมูลฝอย และพนกั งานท�ำความสะอาดใน สถานทที่ วั่ ไปทไี่ มใ่ ชส่ ถานบรกิ ารสาธารณสขุ ตอ้ งปฏบิ ตั งิ านหนา้ ทที่ ม่ี คี วามเสย่ี งตอ่ อบุ ตั เิ หตุ และความไม่ปลอดภัยในการทำ� งาน มีโอกาสสมั ผสั กับเชื้อโรคต่าง ๆ ไดง้ ่าย โดยเฉพาะใน ช่วงที่มีการระบาดของโรคติดเช้ือไวรัสโคโรน่า 2019 (COVID19) โรคนี้สามารถทางนำ�้ มูก น�้ำลาย เสมหะ จึงอาจมีการปนเปื้อนในมูลฝอยจากผู้ป่วยหรือผู้ได้รับเช้ือได้ นอกจากน้ี ห้องน�้ำห้องส้วมเป็นอีกแหล่งที่อาจมีความเสี่ยงต่อการแพร่กระจายเช้ือโรคได้เช่นเดียวกัน จากการที่ผปู้ ่วยหรอื ผตู้ ดิ เช้ือใช้งาน ผู้ปฏิบัติงานจึงต้องมีความรู้ ความเขา้ ใจในการปอ้ งกนั ตนเอง เพื่อใหส้ ามารถปฏบิ ัตติ น ได้อยา่ งถูกตอ้ งและปลอดภยั มากทสี่ ดุ ก. ชดุ อปุ กรณป์ อ้ งกนั อนั ตรายสว่ นบคุ คลทเี่ หมาะสมสาํ หรบั ผปู้ ฏบิ ตั งิ าน เกบ็ ขยะมลู ฝอย และพนกั งานทำ� ความสะอาด ประกอบดว้ ย 1) หน้ากากผ้า หรือหน้ากากปดิ ปากและจมูก 2) ถุงมือยางหนา 3) ผ้ายางกันเป้ือน 4) รองเทา้ พ้ืนยางหมุ้ แข้ง 5) แว่นปอ้ งกันตา 6) หมวกคลมุ ผม ข. ข้อปฏบิ ัตสิ ำ� หรบั พนักงานท�ำความสะอาด 1) ก่อนการปฏบิ ตั ิงาน • กรณีผ้ปู ฏบิ ตั ิงานมอี าการเจบ็ ป่วย เชน่ มีไข้ ไอ จาม มนี �ำ้ มูก หรือเหนือ่ ย หอบ ให้หยดุ ปฏิบัตงิ าน ใหแ้ จ้งหัวหน้างานและพบแพทยท์ นั ที • ควรปิดก้นั บริเวณพนื้ ทหี่ รือพ้ืนผิวท่ีปนเปอ้ื นเช้อื กอ่ นด�ำเนินการ • สวมใส่ชดุ อุปกรณ์ปอ้ งกันอันตรายส่วนบุคคลท่เี หมาะสม • เลือกใช้อุปกรณ์ท�ำความสะอาดที่มีด้ามจับ เพ่ือลดการสัมผัสโดยตรงกับ พนื้ ผวิ 2) ระหว่างปฏบิ ตั งิ าน • เปดิ ประตู หนา้ ต่าง เพอ่ื การระบายอากาศ ในขณะทำ� ความสะอาด หรือ 44 โรคตดิ เชอ้ื ไวรสั โคโรน่า 2019 | โควดิ 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
เมอื่ ใชน้ ำ้� ยาฆา่ เชอ้ื หรอื นำ้� ยาฆา่ เชอื้ ทม่ี สี ว่ นประกอบของคลอรนี เชน่ โซเดยี มไฮโปคลอไรท์ หรือน�ำ้ ยาฟอกขาว • ควรใช้วิธีเช็ดท�ำความสะอาดไม่ควรพ่นด้วยสเปรย์ลงบนพื้นผิวโดยตรง เน่ืองจากจะเป็นการท�ำให้ เสมหะทต่ี กอย่บู นพน้ื ผิวฟุ้งกระจายเป็นละอองขน้ึ มาได้ • หากถุงมือช�ำรุดเสียหายมีรอยร่ัวให้ถอดถุงมือออกล้างมือด้วยสบู่และน�้ำ แล้วใชถ้ งุ มือค่ใู หม่ • ล้างมือให้สะอาดด้วยน้�ำและสบู่ทุกคร้ัง หลังสัมผัสขยะมูลฝอยหรือสิ่ง สกปรก หลกี เลี่ยงการใช้มอื สมั ผัสใบหน้า ตา ปาก จมูก โดยไมจ่ �ำเป็น 3) หลังจากปฏิบตั งิ าน • อปุ กรณท์ �ำความสะอาดใหท้ ้ิงในถงุ และรัดปากถุงให้แนน่ • อปุ กรณท์ ตี่ ้องการนำ� มาใชใ้ หม่ เช่น ถงุ มือยางหนา ใหฆ้ า่ เช้ือโดยการแช่ น�้ำยาฆ่าเช้ือที่มี สว่ นประกอบของคลอรีน เชน่ โซเดยี มไฮโปคลอไรท์ ความเขม้ ขน้ 5,000 ppm เป็นเวลา 30 นาที หรอื ต้มในนำ�้ รอ้ น • เมื่อเสร็จงาน ให้ถอดชุดอุปกรณ์ป้องกันอันตรายส่วนบุคคล ช�ำระล้าง รา่ งกายใหส้ ะอาด เปลยี่ นเสอ้ื ผ้า ก่อนออกจากพืน้ ท่ปี ฏิบัติงาน หรอื กอ่ นกลับบ้าน ค. ข้อปฏบิ ตั ิสำ� หรับผปู้ ฏิบตั งิ านเก็บขยะมลูฝอย 1) ก่อนการปฏบิ ัตงิ าน • กรณีผู้ปฏิบัตงิ านมีอาการเจบ็ ป่วย เช่น มีไข้ ไอ จาม มีนำ้� มูก หรอื เหน่ือย หอบ ให้หยดุ ปฏบิ ัตงิ าน ให้แจ้งหวั หนา้ งานและพบแพทยท์ ันที • สวมใส่ชดุ อปุ กรณ์ปอ้ งกนั อันตรายส่วนบุคคลท่ีเหมาะสม 2) ระหว่างปฏบิ ัติงาน • ปฏบิ ตั งิ านดว้ ยความระมดั ระวงั และคำ� นงึ ถงึ การปอ้ งกนั การแพรก่ ระจาย ของเชอ้ื โรค เลือกใชอ้ ุปกรณเ์ กบ็ ขยะท่มี ีด้ามจับเพ่อื ลดการสัมผัสโดยตรงกบั ขยะมลู ฝอย • ล้างมือให้สะอาดด้วยน�้ำและสบู่ทุกครั้ง หลังสัมผัสขยะมลูฝอยหรือสิ่ง สกปรก และหลีกเลย่ี งการ ใช้มือสัมผสั ใบหนา้ ตา ปาก จมกู โดยไม่จำ� เป็น • หากถงุ มอื ชำ� รุดเสยี หายมรี อยรั่วให้เปล่ียนถงุ มอื คู่ใหม่ • งดพดู คุยระหวา่ งปฏบิ ัตงิ าน 3) หลังจากปฏิบัตงิ าน ให้ถอดอปุ กรณ์ปอ้ งกนั อนั ตรายสว่ นบุคคล และชำ� ระลา้ ง ร่างกายให้สะอาด เปลย่ี นเสอื้ ผา้ ก่อนออกจากสถานท่ปี ฏิบัตงิ าน โรคตดิ เชอื้ ไวรัสโคโรนา่ 2019 | โควดิ 19 45 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
แนวทางการปฏิบตั ิด้านสขุ อนามยั ส�ำหรบั รา้ นสะดวกซือ้ (ซุปเปอรม์ าเก็ต/มินิมาร์ท/ รา้ นขายของช�ำ) ในสถานการณ์การระบาด ของไวรสั โคโรนา่ 2019 (COVID - 19) รา้ นสะดวกซื้อ เช่น ซปุ เปอรม์ าเก็ต มนิ มิ าร์ท ร้านขายของช�ำ เปน็ สถานท่จี ำ� หนา่ ย สนิ ค้าอุปโภค บริโภค ทั้งอาหารสด อาหารแห้ง อาหารทอ่ี ย่ใู นภาชนะบรรจุปดิ สนิท อาหาร ปรุงสำ� เรจ็ พร้อมบรโิ ภค และ เครอ่ื งด่มื ทีจ่ ำ� เป็นตอ่ ชวี ติ ประจำ� วนั ส่วนใหญ่เปิดบริการทุก วนั และบางแหง่ ใหบ้ รกิ ารตลอด 24 ชวั่ โมง ภายในตวั รา้ นมกี ารจดั วางสนิ คา้ ใหเ้ ลอื กซอ้ื หลาก หลายชนดิ จึงทำ� ใหม้ ผี ูบ้ ริโภคเขา้ ไปใชบ้ ริการเปน็ จ�ำนวนมาก บางร้านเปน็ ห้องแอร์ และตั้ง อยูใ่ นชุมชน จงึ มีความเสีย่ งในการแพร่กระจายของไวรัสโคโรน่า 2019 (COVID - 19) ได้ จงึ ควรปฏบิ ัติตามคำ� แนะนำ� ดงั นี้ 1. สถานท่ี 1) บริเวณพื้นทําความสะอาดด้วยน�้ำผงซักฟอกหรือน้�ำยาท�ำความสะอาด และ อาจฆา่ เชอ้ื โรคดว้ ย นำ้� ยาทม่ี สี ว่ นผสมของโซเดยี มไฮโปคลอไรท์ ทมี่ คี วามเขม้ ขน้ 1,000 สว่ น ในล้านสว่ น เชน่ หากใช้นำ�้ ยาฟอกขาว ที่มีโซเดียมไฮโปคลอไรท์ 6% ใหผ้ สมในอตั ราส่วน 1 ช้อนโต๊ะต่อนำ�้ 1 ลิตร 2) บริเวณเคาน์เตอร์ช�ำระเงิน ควรท�ำความสะอาดเป็นประจำ� ทุกวัน อย่างน้อย วนั ละ 2 ครัง้ หรือทกุ รอบทเ่ี ปลยี่ นพนกั งาน และอาจฆ่าเชื้อโรคดว้ ยแอลกอฮอล์ 70 % โดย สเปรย์หรือหยดแอลกอฮอล์ลงบนผ้า สะอาดพอหมาดๆ เช็ดไปในทิศทางเดียวกัน จนทั่ว พื้นทที่ ี่ตอ้ งการ 46 โรคติดเชอื้ ไวรสั โคโรน่า 2019 | โควิด 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
3) ภายในรา้ นสะดวกซอ้ื ทม่ี หี อ้ งนำ้� หอ้ งสว้ ม ใหท้ ำ� ความสะอาดดว้ ยนำ�้ ยาทำ� ความ สะอาดท่ัวไปทุกวัน และเน้นบริเวณท่ีมีการใช้มาก เช่น ท่ีรองนั่งโถส้วม ท่ีกดชักโครก ราวจบั ลูกบิดหรือกลอนประตทู แี่ ขวน กระดาษชำ� ระ อ่างลา้ งมอื กอ๊ กน้ำ� และอาจฆ่าเช้ือ ให้ทัว่ บริเวณด้วยผา้ แชน่ �้ำยาฟอกขาว สำ� หรับพ้นื ห้องสว้ มให้ ราดน้ำ� ยาฟอกขาวท้ิงไว้อยา่ ง นอ้ ย 10 นาที 4) จดั บรกิ ารเจลแอลกอฮอลส์ ำ� หรบั ทำ� ความสะอาดมอื ใหแ้ กผ่ บู้ รโิ ภคบรเิ วณทาง เข้า – ออกของร้าน สะดวกซ้ือ 5) จดั ให้มีภาชนะรองรับมลู ฝอยที่สะอาด มสี ภาพดี มีฝาปดิ 6) จดั ให้มจี ดุ คัดกรองพนักงาน และผู้บรโิ ภคทเี่ ขา้ ไปใชบ้ ริการ หากมอี าการปว่ ย เชน่ มไี ข้ ไอ จาม มนี ำ้� มูก หรอื เหน่อื ยหอบ ให้ไปพบแพทย์ทนั ที 7) มกี ารก�ำหนดจดุ ระหว่างพนักงาน และผู้บริโภคทีเ่ ข้ามาซื้ออาหาร ต้องจดั ให้มี มาตรการเว้น ระยะห่างระหว่างบคุ คลอย่างน้อย 1-2 เมตร 2. สินคา้ 1) จดั วางสนิ คา้ ใหเ้ ปน็ ระเบยี บ แยกเปน็ หมวดหมตู่ ามประเภทของสนิ คา้ ไมป่ ะปน กนั เพ่อื ความสะดวกรวดเร็วในการเลือกซ้อื สนิ คา้ ของผู้บรโิ ภค 2) สินคา้ ประเภทอาหารในภาชนะบรรจปุ ดิ สนิท เช่น บะหมีก่ ่งึ สำ� เรจ็ รปู อาหาร บรรจุ กระป๋อง เครื่องปรุงรส ต้องได้รับการรับรองจากหน่วยงานราชการ เช่น อย. โดย ภาชนะบรรจุต้องมี สภาพดี ไมเ่ ป็นสนมิ ไมม่ รี อยบบุ และไม่หมดอายุโดยการตรวจสอบวัน เดอื น ปี ทหี่ มดอายบุ นฉลากสินคา้ 3) เก็บอาหารที่ต้องแช่เย็นหรือแช่แข็ง เป็นสัดส่วนตามประเภทของอาหารสด และปกปดิ อาหารเพ่อื ป้องกนั การปนเปื้อน ในอุณหภูมทิ ี่เหมาะสม • ช่องแช่แข็ง (-18°C) เก็บเนื้อสัตว์สดและผลิตภัณฑ์อาหารอื่นท่ีต้องการ ความเยน็ จดั เชน่ ไอศกรมี น้ำ� แข็ง เป็นตน้ • ช่องเย็นทสี่ ดุ (0 - 5°C) สำ� หรบั อาหารทีต่ อ้ งการความเย็นแตไ่ มต่ ้องแช่ แขง็ เชน่ อาหารพร้อมปรุงน้�ำสลดั อาหารปรุงส�ำเรจ็ เปน็ ตน้ • ช่องเยน็ ธรรมดา (5 - 7°C) สำ� หรบั อาหารท่ไี ม่ต้องการความเยน็ มาก เชน่ นม โยเกริ ์ต น้�ำผลไม้ น�ำ้ ดื่ม น�ำ้ อัดลม เป็นต้น 4) อาหารปรุงส�ำเร็จพร้อมบริโภค ต้องบรรจุในภาชนะท่ีเหมาะสมกับอาหาร มี การปกปดิ มดิ ชิด และมี การตดิ ฉลากขอ้ มลู เช่น สถานทีผ่ ลิต วนั /เดอื น/ปี เวลาที่ผลติ หลกี โรคติดเชอ้ื ไวรัสโคโรนา่ 2019 | โควดิ 19 47 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
เลี่ยงการนำ� อาหารเสีย่ ง เช่น อาหารที่มี สว่ นประกอบของ กะทิ หา้ มน�ำอาหารที่ปรุงขา้ มวนั มาจำ� หนา่ ย 5) อาหารแห้ง อาหารแปรรูป ต้องสะอาด ไม่ข้ึนรา ไม่เหม็นอับ ไม่มีสีที่ผิดไปจาก ธรรมชาติ จัดเก็บ แยกตามประเภทของอาหารแหง้ ไมป่ ะปนกัน 6) ผัก และผลไม้สด ต้องสด ผิวไม่เหี่ยว สะอาด มีสีธรรมชาติ ไม่มีคราบดิน หรือ สงิ่ สกปรก จดั เก็บ แยกตามประเภทของผกั ผลไม้ ไมป่ ะปนกนั 7) ในกรณีมกี ารปรงุ อาหาร/เครือ่ งดื่มเพอ่ี จ�ำหนา่ ย 7.1) บริเวณท่ีมีการปรุงประกอบอาหาร/เคร่ืองดื่ม ต้องสะอาด และท�ำความ สะอาด ดว้ ยนำ้� และนำ�้ ยาทำ� ความสะอาดอยา่ งสมำ�่ เสมอ และอาจฆา่ เชอื้ โรคดว้ ยแอลกอฮอล์ 70 % โดยสเปรยห์ รอื หยดแอลกอฮอล์ลงบนผา้ สะอาดพอหมาดๆ เช็ดไปในทิศทางเดียวกนั จนทว่ั พื้นทที่ ตี่ ้องการ 7.2) ภาชนะบรรจุอาหาร/เคร่อื งดมื่ ตอ้ งสะอาด ปลอดภยั มกี ารปกปดิ อาหาร และอุ่นอาหารทกุ ๆ 2 ช่วั โมง 7.3) ใช้อุปกรณ์ส�ำหรับหยิบ จับ หรือตักอาหารแบบบริการตนเอง เช่น ชอ้ น ส้อม ฯลฯ ในกรณมี ีการใชอ้ ปุ กรณ์ส�ำหรับหยิบจับ หรอื ตกั อาหาร ควรใชเ้ ปน็ อปุ กรณ์ ใช้ครั้งเดยี วท้งิ ใหผ้ ้บู ริโภคบรกิ ารตนเองแล้วน�ำกลับไปดว้ ยเมือ่ เลือกอาหารเสร็จ หรอื สวม ถงุ มอื พลาสตกิ ใช้แล้วท้ิงกอ่ นหยิบตักอาหาร 7.4) ลา้ งภาชนะ อปุ กรณท์ ใ่ี ชป้ รงุ ประกอบอาหาร/เครอื่ งดมื่ ใหส้ ะอาดตามหลกั สุขาภิบาลอาหารดว้ ย นำ้� ยาลา้ งจานใหส้ ะอาด แล้วอาจฆ่าเช้ือโดยแชภ่ าชนะในน้�ำร้อน 80 องศาเป็นเวลา 30 วนิ าที หรือแช่ โซเดียมไฮโปคลอไรท์ (น�ำ้ ยาฟอกขาว) เข้มขน้ 100 ส่วน ในล้านสว่ น (ใชโ้ ซเดยี มไฮโปคลอไรท์ 6% ใน อตั ราส่วน ครงึ่ ช้อนชาตอ่ นำ้� 1 ลติ ร) แช่ทิ้งไว้ 1 นาที แล้วลา้ งนำ้� ให้ สะอาด อบหรอื ผึง่ ใหแ้ หง้ ก่อนใชใ้ สอ่ าหาร 7.5) ผปู้ รงุ ประกอบอาหาร/เครอ่ื งดม่ื ใหส้ วมผา้ กนั เปอ้ื น ถงุ มอื หนา้ กาก ตลอด เวลา เพ่ือป้องกัน ตนเองและไอ จาม ปนเป้อื นอาหาร ล้างมือบอ่ ย ๆ ด้วยน้ำ� และสบู่ และ หากมีอาการปว่ ย เชน่ มีไข้ ไอ จาม มี น�ำ้ มกู หรือเหน่ือยหอบ ใหห้ ยุดงานและไปพบแพทย์ ทนั ที 8) ควรท�ำความสะอาดตะกร้า/รถเขน็ ใส่สนิ ค้า ด้วยแอลกอฮอล์ 70 % โดยสเปรย์ หรอื หยด แอลกอฮอลล์ งบนผา้ สะอาดพอหมาดๆ เชด็ ไปในทศิ ทางเดยี วกนั โดยเฉพาะบรเิ วณ ท่ีจับ และควรเชด็ ท�ำความสะอาดเป็นประจำ� ทุกวนั 48 โรคตดิ เชอ้ื ไวรัสโคโรนา่ 2019 | โควิด 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
3. พนักงาน 1) ดูแลรักษาความสะอาดของร่างกาย สวมหน้ากากผ้าหรือหน้ากากอนามัย เพอื่ ปอ้ งกันตนเอง และ ลดความเส่ียงจากการไดร้ ับเชื้อโรคระหวา่ งปฏิบตั ิงาน 2) ล้างมือบ่อย ๆ ด้วยน้�ำและสบู่ หรือใช้เจลแอลกอฮอล์ ต้ังแต่เร่ิมปฏิบัติงาน หลงั เขา้ สว้ ม หลังจบั สง่ิ สกปรก และจับเงนิ 3) ควรรกั ษาระยะหา่ งกบั ผอู้ นื่ ในระยะ 1 เมตร เพอื่ ลดความเสย่ี งจากการไดร้ บั เชอ้ื โรค 4. ผบู้ ริโภค/ผ้ซู ้อื สินคา้ 1) ผู้บริโภคควรวางแผนในการเลือกซื้อสินค้า เพ่ือความรวดเร็วในการเลือกซื้อ สินค้า และลดระยะเวลาทีอ่ ย่ภู ายในร้านสะดวกซื้อ 2) สวมหนา้ กากผ้าหรือหนา้ กากอนามัยในระหว่างการเลือกซอ้ื สินคา้ 3) ควรรักษาระยะห่างกบั ผอู้ ืน่ ในระยะ 1 เมตร เพื่อลดความเสยี่ งจากการไดร้ ับ เชือ้ โรค 4) ล้างมอื ดว้ ยน้�ำและสบบู่ อ่ ย ๆ หรือเจลแอลกอฮอล์ ก่อนและหลงั การเลือกซ้ือ อาหาร ก่อนรบั ประทานอาหาร หลังเขา้ ส้วม หลงั จบั สงิ่ สกปรก และจับเงิน 5) ตรวจสอบคณุ ภาพอาหารกอ่ นเลอื กซอ้ื เชน่ กลนิ่ ความสะอาด สภาพและความ เหมาะสมของ อาหารและภาชนะบรรจกุ ารปกปิดมิดชดิ ไม่เลอะเทอะ ไม่ฉีกขาด เป็นตน้ โรคตดิ เช้อื ไวรัสโคโรน่า 2019 | โควิด 19 49 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
คำ� แนะนำ� ส�ำหรับการเก็บอาหารท่ีถูก สขุ ลักษณะในสถานการณ์การระบาดของ โรคติดเชอื้ ไวรสั โคโรน่า 2019 (COVID-19) ด้วยสถานการณป์ ัจจบุ นั ได้เกดิ การระบาดของโรค ติดเชอื้ ไวรสั โคโรน่า 2019 (COVID-19)และในตอนนพี้ บ ผ้ตู ิดเช้ือในประเทศไทยจ�ำนวนหลายราย ท�ำให้ประชาชน จ�ำนวนมากเรมิ่ มกี ารซอ้ื อาหารเพอ่ื กกั ตนุ ไว้ ซ่ึงในการเกบ็ รักษาอาหารดงั กล่าว หากเกบ็ ไม่ถกู สุขลักษณะ อาจทำ� ให้ อาหารเกิดการเนา่ เสียหรอื ถกู ปนเปือ้ นดว้ ยฝนุ่ ละออง สารเคมี เช้อื โรค รวมถึงสัตว์และแมลงนำ� โรคต่าง ๆ ได้ ประชาชนจึงควรปฏบิ ัติตามค�ำแนะนำ� ในการเกบ็ อาหาร ทถ่ี ูกสขุ ลกั ษณะ ดังน้ี 1. อาหารสด 1.1 ผกั สด - ผลไม้ การจัดเก็บผักสด-ผลไม้ ควรเกบ็ ไว้ ในตเู้ ยน็ ที่อุณหภมู ิ 7-10°C ในภาชนะทสี่ ะอาด แยกเป็นสัดส่วนเฉพาะ โดยผกั สดที่เตรียมจะปรงุ ควรล้างแล้วหั่นใหเ้ รยี บร้อยและเก็บในภาชนะ สะอาดเปน็ สัดส่วนในตเู้ ยน็ บางครง้ั หากมคี วามจ�ำเปน็ ตอ้ งเก็บผัก ผลไม้ไวใ้ ช้ ควรคำ� นึงถงึ ธรรมชาตขิ องผกั ผลไมน้ ัน้ วา่ เป็นประเภทใด เชน่ ประเภทเห่ียวเฉางา่ ย ได้แก่ ผักบงุ้ ผักชี ไม่ควรเกบ็ ไว้นาน 1.2 เนอื้ สตั ว์ ในลกั ษณะของอาหารเนอ้ื สด จะตอ้ งเกบ็ ในภาชนะทสี่ ะอาด แยกเปน็ สดั สว่ นเฉพาะโดยมกี ารแบง่ เปน็ ชน้ิ สว่ นในขนาดพอเหมาะท่ีจะใช้ในการปรุงแต่ละคร้งั ส�ำหรบั เนือ้ สัตว์ทจี่ ะตอ้ งการเกบ็ ไว้นาน จะต้องเก็บไวใ้ นอุณหภมู ิตำ่� กวา่ 0 °C หรือช่องแชแ่ ขง็ (-18 °C) ในขณะท่เี น้อื สัตว์ทอี่ ยใู่ นระหวา่ ง รอการปรงุ ให้ เกบ็ ในอณุ หภูมติ เู้ ย็นคอื 5-7 °C ส�ำหรับเน้อื สตั ว์ทอ่ี ยใู่ นลักษณะอาหารปรงุ สำ� เรจ็ จะต้องเก็บในภาชนะท่ี สะอาด ฝาปิดมดิ ชิดและสูงจากพ้ืนอยา่ งน้อย 60 เซนติเมตร ในระหวา่ งรอเสริ ฟ์ ควรใชค้ วามรอ้ นอนุ่ เปน็ ระยะ ๆ (2 ชว่ั โมง/ครง้ั ) เพอ่ื เปน็ การทำ� ลายเชอ้ื โรค 50 โรคติดเชือ้ ไวรสั โคโรนา่ 2019 | โควดิ 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
1.3 ไข่ ควรเกบ็ ไขใ่ นตเู้ ยน็ ทอ่ี ณุ หภมู ิ 5-7 °C ในภาชนะทสี่ ะอาด แยกเปน็ สดั สว่ น เฉพาะถ้าต้องการ เก็บให้นานขึ้น วางไข่เอาด้านแหลมลง ควรน�ำไข่สดไปจุ่มลงในขี้ผึ้งท่ี หลอมเหลว เพื่อปิดรูอากาศบริเวณผิวไข่ จะท�ำให้เก็บไดน้ านข้ึน 2. อาหารแห้ง 2.1 ถั่วเมล็ดแห้งและธัญพืชต่างๆ พวกเมล็ดพืชควรตากให้แห้งสนิทเสียก่อน แลว้ จงึ นำ� มาเกบ็ ใน ภาชนะทสี่ ะอาด มฝี าปดิ และไมอ่ บั ชนื้ สำ� หรบั หอม กระเทยี ม ควรแขวน ไว้ในท่ีโปร่งสะอาดมีลมโกรกและควรหม่ันน�ำ ไปผึ่งแดดอ่อนๆ เป็นประจ�ำด้วยจะดีมาก อาหารแห้งทีบ่ รรจุในภาชนะปิดสนิท ตอ้ งวางสูงจากพื้นอย่างน้อย 60 เซนติเมตร 2.2 เน้ือสัตว์แห้งชนิดต่าง ๆ ควรจะน�ำไปตากแดดให้แห้งเสียก่อน แล้วนำ� มา แขวนในบรเิ วณทแ่ี หง้ ลมโกรกไดด้ หี รอื เกบ็ ไวใ้ นภาชนะทสี่ ะอาด มฝี าปดิ และไมอ่ บั ชนื้ และ ควรเก็บสูงจากพ้นื อย่างนอ้ ย 60 เซนตเิ มตรหรอื เกบ็ ในตู้เย็น 3. อาหารในภาชนะบรรจทุ ป่ี ิดสนิท เกบ็ ไวใ้ นทที่ อี่ ากาศเยน็ โปรง่ และไมอ่ บั ชน้ื เพราะความชน้ื จะทำ� ใหก้ ระปอ๋ งเกดิ สนมิ ได้ง่ายจนอาจ เกิดการรั่วทะลุท�ำให้เช้ือโรคจากภายนอกเข้าไปในกระป๋องได้และควรจัดให้ เป็นหมวดหมู่ เพ่ือหยิบใช้ได้สะดวกข้ึน และวางสูงจากพ้ืนอย่างน้อย 30 เซนติเมตร และ ส�ำหรับอาหารกระป๋องทเี่ ปดิ บริโภคแล้ว คงเหลืออยูต่ ้อง ถ่ายเกบ็ ในภาชนะทีส่ ะอาด มีฝา ปดิ มดิ ชดิ แลว้ เก็บไว้ในตูเ้ ย็น 4. นมและผลิตภณั ฑ์จากนม เก็บในภาชนะท่สี ะอาดที่มีฝาปดิ ไมร่ ั่วซึม และตอ้ งเก็บในอุณหภูมิ ท่ีเหมาะสมกบั ประเภทของผลติ ภัณฑค์ อื 4.1 นมประเภทพาสเจอรไ์ รสแ์ ละนมเปรย้ี วตอ้ งเกบ็ ในตแู้ ชเ่ ยน็ อณุ หภมู ิ 4-10°C และ ระยะจ�ำหน่ายไมเ่ กิน 3 วัน นับตั้งแต่วันบรรจุในภาชนะ 4.2 นมประเภทสเตอริไลส์ หรือวิธียเู อสทีตอ้ งเก็บไวใ้ นทเ่ี ป็นสัดส่วนเฉพาะ สะอาด และสูงจากพ้ืน อย่างน้อย 60 ซม. อยู่ในอุณหภูมิห้องธรรมดาท่ีมีอากาศถ่ายเทได้ดีและ สามารถปอ้ งกนั สตั วแ์ มลงนำ� โรคได้ ระยะเวลาจำ� หนา่ ยไมเ่ กนิ 6 เดอื น นบั ตง้ั แตว่ นั ผลติ หรอื สงั เกตจากวนั หมดอายบุ นภาชนะ โรคตดิ เชือ้ ไวรสั โคโรนา่ 2019 | โควิด 19 51 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
4.3 นมถั่วเหลืองปรุงแต่ง ต้องบรรจุในภาชนะสะอาด มีฝาปิดสูงจากพ้ืนอย่างน้อย 60 เซนติเมตรและ ควรมกี ารอนุ่ ให้รอ้ นเป็นระยะ ๆ 4.4 ไอศกรีม จะแช่แข็งในตู้แช่แข็ง อุณหภูมิต่�ำกว่า -18 °C เพ่ือป้องกันการ หลอมละลาย ระยะเวลา จำ� หนา่ ยไมเ่ กนิ 5-7 วัน 5. อาหารปรุงส�ำเร็จ ได้แก่ อาหารทีผ่ ่านการเตรยี ม ปรงุ พร้อมทจ่ี ะนำ� ไปบริโภคได้ทันที แบง่ เปน็ • ประเภทบริโภคแบบเย็น ได้แก่ สลดั แซนด์วิช ผลไม้ บรรจใุ นภาชนะที่ สะอาด มกี ารปกปิด วางสงู จากพื้นอยา่ งนอ้ ย 60 เซนตเิ มตร ในที่มอี ุณหภมู ติ ำ่� กวา่ 5°C นมและผลิตภัณฑพ์ าสเจอร์ไรเซชน่ั เก็บทอ่ี ุณหภมู ิต่ำ� กวา่ 5°C • ประเภทบริโภคแบบรอ้ น บรรจุในภาชนะทส่ี ะอาด มกี ารปกปดิ หรือใน ตทู้ ีม่ กี ารปอ้ งกนั การ ปนเปอื้ น เกบ็ ในอุณหภมู ทิ ม่ี ีอณุ หภมู สิ ูงกว่า 60°C โดยใช้เตาอุ่นหรือ อ่างน�้ำร้อน กรณวี างท่ีอณุ หภูมหิ อ้ งปกติ ตอ้ งน�ำมาอุ่นใหร้ ้อนจนเดอื นทกุ ๆ 2 ช่ัวโมง 6. เคร่ืองปรงุ รสอาหาร ควรเก็บในภาชนะทสี่ ะอาด มีฝาปดิ มดิ ชิด และ เกบ็ ในท่ีเยน็ ไม่ชืน้ สามารถปอ้ งกัน แมลงและสัตว์อ่ืนได้ โดยเฉพาะภาชนะใสน่ ้ำ� สม้ สายชู นำ้� ปลา และช้อนที่ใชต้ ัก ตอ้ งทำ� ดว้ ยแกว้ หรอื กระเบอื้ ง เคลือบขาวหรอื สแตนเลส มฝี าปิด และต้งั สูงจากพืน้ อย่างน้อย 60 ซม. 7. นำ้� ดมื่ /เครื่องด่มื บรรจุขวดปดิ สนิท ไม่ควรเกบ็ รวมกับสารเคมี เกบ็ บริเวณที่มีความสูง จากพนื้ อยา่ งน้อย 60 เซนตเิ มตร 52 โรคติดเชื้อไวรสั โคโรน่า 2019 | โควิด 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
คำ� แนะนำ� ส�ำหรบั ผสู้ งู อายุ ในสถานการณ์ การระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรน่า 2019 (COVID-19) จากสถานการณ์การแพรร่ ะบาดของโรคติด เชอื้ ไวรสั โคโรนา่ 2019 ทม่ี กี ารแพรร่ ะบาดในวง กวา้ ง ในปจั จบุ นั ผสู้ ูงอายถุ อื เป็นประชาชนกล่มุ เสยี่ งต่อการเกดิ โรค เนื่องจากผู้สูงอายสุ ว่ นใหญม่ ี โรคประจ�ำตวั ท�ำใหม้ ีความเส่ียงตอ่ การติดเช้อื โรค ง่าย และอาจมีอาการอยา่ งรุนแรงมากกว่ากลุ่มวยั อน่ื ซง่ึ ในทพ่ี กั อาศยั เป็นสถานที่ทกุ คนในครอบครัว มาอย่รู ว่ มกันและหากมีสมาชกิ ในครอบครวั หรือผ้สู งู อายุท่เี ดนิ ทางมาจากตา่ งประเทศ พ้ืนท่ี กรงุ เทพมหานคร ปริมณฑล และพน้ื ทท่ี ม่ี กี าร ระบาดของโรคตดิ เชอ้ื ไวรัสโคโรนา่ 2019 อาจทำ� ให้ เกิดการ แพร่กระจายเช้อื โรคได้ ดังนั้น ผู้สงู อายุและ บุคคลในครอบครัว ควรมีการปฏิบัตติ นเพ่อื การ ปอ้ งกันการรบั สมั ผสั และแพร่กระจายเชื้อโรค ดงั นี้ 1. คำ� แนะน�ำสำ� หรบั ผู้สงู อายุ 1) ลา้ งมอื อยา่ งถกู วธิ ดี ว้ ยนำ�้ และสบู่ หรอื เจลแอลกอฮอลท์ กุ ครง้ั กอ่ นรบั ประทาน อาหาร และหลังเข้าส้วม รวมทง้ั หลกี เลย่ี งการใชม้ ือสมั ผัสใบหน้า ตา ปาก จมกู 2) ดูแลตัวเองดว้ ยการเลือกทานอาหารทร่ี อ้ นหรือปรุงสุกใหม่ ๆ หากทานอาหาร ร่วมกันใหใ้ ช ้ ชอ้ นกลาง ออกก�ำลังกายสม�่ำเสมอ และพักผ่อนใหเ้ พียงพอ 3) ดแู ลสง่ เสรมิ สขุ ภาพจติ หาวิธผี ่อนคลายความเครยี ดดว้ ยตนเอง เชน่ การออก ก�ำลงั กายท่ีเหมาะสมกบั สขุ ภาพ (เชน่ ร�ำมวยจนี โยคะ) ฟังเพลง รอ้ งเพลงหรือเล่นดนตรี ปลูกตน้ ไม้ ท�ำสวน จัดห้องตกแต่งบา้ น เลน่ กับสัตวเ์ ล้ียง สวดมนต์ นั่งสมาธิ การฝกึ หายใจ คลายเครยี ด ท�ำบุญตกั บาตร เป็นต้น 4) หากมี อาการไอ จาม ใหไ้ อ จาม ใสก่ ระดาษทิชช่แู ลว้ ทิ้งทิชชลู่ งในถุงพลาสติก ปดิ ปากถุงใหส้ นิทกอ่ นทง้ิ หรือใชแ้ ขนเส้อื ปิดปากจมกู เมือ่ ไอหรอื จาม และทำ� ความสะอาด โรคติดเชือ้ ไวรสั โคโรนา่ 2019 | โควิด 19 53 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
มือดว้ ยสบ่แู ละนำ�้ หรือเจลแอลกอฮอลท์ นั ที หรอื ใหส้ วมหน้ากาก โดยปิดถึงคาง หลีกเล่ยี ง/ ไมอ่ ยใู่ กลช้ ดิ ผู้ท่มี ีอาการหวดั มีไข้ ไอ จาม มีน้�ำมูก 5) หลกี เลยี่ งออกจากบา้ นในชว่ งทมี่ กี าระบาดของโรคหรอื บรเิ วณทม่ี คี นหนาแนน่ หากจำ� เป็นใหส้ วมใสห่ น้ากากอนามยั หรอื หนา้ กากผา้ โดยใชเ้ วลานอ้ ยที่สดุ รักษาระยะห่าง จากบุคคลอน่ื 1 - 2 เมตรหรอื 6 ฟุต (Social Distancing) หลกี เลย่ี งการสวมกอด การอ้มุ หรอื พดู คยุ ในระยะใกลช้ ดิ กบั บคุ คลอน่ื และเปลยี่ นมาใชเ้ ทคโนโลยใี นการตดิ ตอ่ กบั ผอู้ น่ื เชน่ คยุ โทรศัพท์ สงั คมออนไลน์ เป็นต้น 6) หากมโี รคประจำ� ตัว ไดแ้ ก่ โรคหวั ใจและหลอดเลอื ด โรคเบาหวาน โรคความ ดนั โลหิตสงู หรือโรคปอด อุดกนั้ เรือ้ รัง โรคมะเร็ง ผู้สูงอายทุ ีม่ ภี มู ติ า้ นทานโรคต�่ำ เป็นตน้ ควรจดั เตรยี มยาสำ� รองสำ� หรบั รกั ษาโรคประจำ� ตวั ของผสู้ งู อายไุ วภ้ ายใตด้ ลุ ยพนิ จิ ของแพทย์ หากจำ� เป็นให้ญาตไิ ปพบแพทยแ์ ทน 2. คำ� แนะนำ� สำ� หรบั ผทู้ เี่ ดนิ ทางกลบั จากกรงุ เทพมหานครและปรมิ ณฑล ตา่ งประเทศ หรอื พน้ื ทท่ี ีม่ ีการระบาดของโรค 1) ให้มีการแยกห้องนอนและห้องน้�ำ ส�ำหรับผู้ท่ีเดินทางกลับจากกรุงเทพมหานคร และปริมณฑล ตา่ งประเทศ หรือพนื้ ทท่ี ี่มีการระบาดของโรค และหา่ งจากผสู้ ูงอายุพักอาศยั กรณหี อ้ งนำ้� หอ้ งสว้ มแยก ไมไ่ ด้ ควรใชห้ อ้ งนำ�้ หอ้ งสว้ มเปน็ คนสดุ ทา้ ย และใหท้ ำ� ความสะอาด ทนั ทหี ลงั ใชเ้ สรจ็ ทงั้ นี้ ใหป้ ดิ ฝาทกุ ครง้ั กอ่ นกดชกั โครกเพอื่ ปอ้ งกนั การแพรก่ ระจายของเชอ้ื โรค 2) สงั เกตอาการตนเอง หากมอี าการไข้ ไอ จาม มนี ำ�้ มกู ใหส้ วมหนา้ กากอนามยั หาก มอี าการหอบ หรือ หายใจลาํ บาก ควรรบี ไปพบแพทยพ์ รอ้ มทง้ั แจง้ ประวัติการเดนิ ทาง 3) ควรหลีกเล่ียงการออกไปในที่ชุมชน สาธารณะโดยไม่จ�ำเปน็ ไมใ่ ชส้ ่งิ ของร่วมกบั ผ้อู ่นื เช่น แก้วนำ้� ผ้าเชด็ ตวั ชอ้ นส้อม เปน็ ต้น และหลกี เลีย่ งการใกลช้ ิดกับผอู้ น่ื โดยเฉพาะ ผ้สู ูงอายุ 4) จัดให้มีน�้ำด่ืมแยกเฉพาะ แยกการรับประทานอาหาร ไม่รับประทานอาหารร่วม กบั คนในครอบครัว ใหต้ กั แบง่ อาหารมารับประทานต่างหาก และเกบ็ ลา้ งภาชนะดว้ ยน�้ำยา ล้างจาน ผง่ึ ใหแ้ ห้งและตากแดด 5) ลา้ งมือเป็นประจำ� ด้วยน�้ำสะอาด พร้อมสบู่หรือเจลแอลกอฮอล์ ก่อนรับประทาน อาหาร หลังใชส้ ว้ ม หรอื หลังจากไอ จาม หรือหลงั จากการทำ� กิจกรรมรว่ มกับผูอ้ น่ื 6) ดแู ลตัวเองดว้ ยการออกก�ำลังกายสม�่ำเสมอ และพักผ่อนให้เพียงพอ 54 โรคติดเชื้อไวรสั โคโรนา่ 2019 | โควิด 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
คำ� แนะน�ำสถานดูแลผู้สูงอายใุ นการ ปอ้ งกันการแพร่การระบาดของโรคตดิ เช้อื ไวรสั โคโรนา่ 2019 (COVID-19) จากสถานการณ์การแพรร่ ะบาดของโรค ติดเช้อื ไวรัสโคโรน่า 2019 ท่มี ีการแพรร่ ะบาด ในวงกวา้ งในปัจจุบัน ผู้สงู อายุ ถือเปน็ ประชาชนกลุ่มเสีย่ งต่อการเกดิ โรค เนอ่ื งจากผู้ สูงอายสุ ว่ นใหญม่ ีโรคประจ�ำตัว เชน่ โรคเบาหวาน ความดันโลหติ สูง โรคระบบทางเดนิ หายใจ ทำ� ใหม้ คี วามเส่ยี งต่อการติดเช้อื โรคงา่ ยและ อาจมีอาการอยา่ งรุนแรงมากกวา่ กลุ่มวยั อ่นื โดยเฉพาะสถานดแู ลผสู้ ูงอายุ เปน็ สถานหนึง่ ซ่ึงให้บริการ ด้านท่พี กั อาศยั มกี ารดแู ลช่วยเหลือผสู้ ูงอายุในการดำ� เนนิ กจิ วตั รประจ�ำวนั และการรักษาพยาบาลเบอ้ื งตน้ ทั้งใหบ้ ริการแบบพักค้างคนื และการบรกิ ารแบบเชา้ ไป-เยน็ กลบั (Day Care) นอกจากน้ียังมีกิจกรรมท่ผี ้เู กีย่ วขอ้ งเข้ามาจัดกจิ กรรมในสถาน ดแู ลผสู้ ูงอายุ ดังนั้น ผู้บริหาร ผู้ประกอบการ ผู้จดั การ เจา้ หนา้ ท่ี ผู้ปฏบิ ตั งิ าน และผู้สูง อายุ ควรมกี ารปฏิบตั ติ น และการดแู ลผสู้ ูงอายุ เพ่อื การป้องกนั การรับสัมผัสและ แพร่ กระจายเชือ้ โรค ดังนี้ 1. ผบู้ รหิ าร ผ้ปู ระกอบการผ้จู ดั การ สถานดูแลผ้สู ูงอายุ 1.1 คดั กรอง จดั ใหม้ ีจุดคดั กรองสขุ ภาพส�ำหรบั ผู้สงู อายุ เจา้ หนา้ ทผ่ี ปู้ ฏบิ ัตงิ าน ผมู้ าตดิ ตอ่ และญาติ บรเิ วณทางเขา้ อาคารทค่ี รอบคลมุ ผมู้ ารบั บรกิ ารทกุ คน โดยสงั เกตอาการ ผดิ ปกตขิ องระบบทางเดินหายใจ เชน่ ไอ มนี ้�ำมูก เจ็บคอ หรอื หายใจล�ำบาก หรอื ใช้เครอื่ ง วดั อุณหภมู ิรา่ งกาย กรณี มีไข้ อณุ หภูมิรา่ งกาย ตัง้ แต่ 31.5 องศาเซลเซียสขนึ้ ไป ร่วมกับอาการ ระบบทางเดนิ หายใจอย่างใดอย่างหน่ึง 1) เจา้ หนา้ ทผ่ี ปู้ ฏบิ ตั งิ านใหแ้ จง้ หวั หนา้ และไปพบแพทยท์ นั ที กรณเี จา้ หนา้ ที่ ผปู้ ฏบิ ัติงานคนใด คนหนง่ึ ในสถานดูแลผสู้ งู อายุปว่ ยดว้ ยโรคติดเช้ือไวรัสโคโรนา่ 2019 ให้ สถานดแู ลผสู้ งู อายกุ ำ� หนดมาตรการสำ� หรบั ผปู้ ฏบิ ตั งิ านใกลช้ ดิ กบั ผปู้ ว่ ย โดยใหก้ กั กนั ตนเอง เพอื่ สงั เกตอาการ ทีบ่ ้าน 14 วนั และก�ำกบั ดแู ลใหม้ กี ารทำ� ความสะอาด อาคาร และสถาน ที่ทำ� งานอย่าง เคร่งครัด โรคติดเช้อื ไวรสั โคโรนา่ 2019 | โควดิ 19 55 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
2) กรณมี ผี สู้ งู อายรุ ายใหมท่ ร่ี บั เขา้ มาในสถานดแู ลผสู้ งู อายุ ควรแจง้ ญาติ หรอื ตัวผู้สงู อายเุ อง รวมทงั้ แนะนำ� พบแพทยท์ นั ที 3) ผู้สูงอายุท่ีอยู่ในสถานดูแลผู้สูงอายุ ให้งดการร่วมกิจกรรมและพาไปพบ แพทยท์ ันที 4) ผู้มาติดตอ่ หรอื ญาติให้งดเยี่ยม แนะนำ� ใหไ้ ปพบแพทยท์ นั ที 1.2 จดั ให้มีการดูแลสขุ ลักษณะอาคารและสถานที่ 1) ท�ำความสะอาดอาคารและบรเิ วณโดยรอบอย่างสมำ�่ เสมอ เช่น พนื้ ผนงั ประตู เป็นตน้ 2) ท�ำความสะอาดจุดหรือบริเวณท่ีมีการใช้ร่วมกัน เช่น กลอนหรือลูกบิด ประตู ราวจบั หรือราวบนั ได จุดประชาสัมพันธ์ จดุ ช�ำระเงนิ สวติ ชไ์ ฟ ปมุ่ กดลิฟต์ รีโมท โทรศพั ท์ ดว้ ย นำ้� ยาท�ำความสะอาดอย่างสมำ่� เสมอ 3) ทำ� ความสะอาดบรเิ วณหอ้ งนำ�้ หอ้ งสว้ ม โดยเนน้ จดุ เสยี่ งทม่ี กี ารสมั ผสั รว่ ม กัน ได้แก่ โถส้วม ท่ีกดชักโครกหรือโถปัสสาวะ สายฉีดช�ำระ กลอน หรือลูกบิดประตู ฝารองน่ัง ฝาปดิ ชักโครก กอ๊ กน้�ำอ่างล้างมือ ดว้ ยน�ำ้ ยาท�ำความสะอาดอย่างสม่�ำเสมอ 4) จัดใหม้ ีน้�ำ สบู่ ส�ำหรบั การลา้ งมอื หรือแอลกอฮอลเ์ จล ในบริเวณที่มกี าร อยู่ร่วมกัน เช่น บรเิ วณอาคารทพี่ ักผ้สู งู อายุ โรงอาหาร ลานกจิ กรรม พ้นื ทห่ี รือบรเิ วณเยี่ยม ญาติ เปน็ ต้น 5) หอ้ ง หรอื สถานท่ี ทม่ี กี ารใชบ้ รกิ ารรว่ มกนั ควรดแู ลใหม้ กี ารระบายอากาศ อยา่ งเพยี งพอ หากมเี ครอื่ งปรบั อากาศใหท้ ำ� ความสะอาดระบบระบายอากาศอยา่ งสมำ�่ เสมอ 6) จดั ใหม้ ีภาชนะรองรบั มูลฝอยทเ่ี กิดจากการดแู ล หรือ ให้การพยาบาลผสู้ งู อายุท่ีมีฝาปิด มิดชิด กรณีท่ีมีมูลฝอยท่ีเกิดจากการรักษาพยาบาล เช่น การฉีดยาอินซูลิน และทำ� แผล ใหแ้ ยกทง้ิ ในภาชนะเฉพาะทมี่ ฝี าปดิ มดิ ชดิ ใหจ้ ดั การตามคำ� แนะนำ� ของเจา้ หนา้ ท่ี สาธารณสุข 1.3 กรณสี ถานดแู ลผูส้ ูงอายมุ ีโรงครวั /โรงอาหาร 1) ต้องด�ำเนินการให้ถูกต้องตามหลักสุขาภิบาลอาหาร โดยเฉพาะจุดเสี่ยง หลัก ไดแ้ ก จดุ ปรงุ ประกอบอาหาร โตะ เกา้ อี้ พ้ืน สขุ อนามัยของผูส้ มั ผสั อาหารและผใู้ ช้ บริการ รวมถึงล้างภาชนะอปุ กรณ์หรือส่ิงของเคร่ืองใช้ให้สะอาดเปน็ ประจำ� ทุกวนั 2) เฝา้ ระวังผู้สมั ผสั อาหาร ไม่ไอ จาม รดอาหาร และลา้ งมอื อยา่ งสม�ำ่ เสมอ ดว้ ยสบแู่ ละนำ�้ กอ่ นหยบิ หรอื จบั อาหาร สวมหนา้ กากขณะปฏบิ ตั งิ าน หากมอี าการเจบป็ ว่ ย เช่น มไี ข้ ไอ จาม มี น�้ำมูก หรือเหนือ่ ยหอบ ใหห้ ยุดงาน และพบแพทยท์ นั ที 56 โรคติดเชือ้ ไวรสั โคโรนา่ 2019 | โควดิ 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
3) จัดให้มีภาชนะและของใช้ส่วนบุคคลส�ำหรับผู้สูงอายุ และดูแลให้สะอาด เสมอ เชน่ แก้วน�ำ้ ด่ืม จาน ช้อน เปน็ ตน้ เพอื่ ปอ้ งกนั การปนเป้ือนเชอื้ โรค 4) มีการปรงุ ประกอบอาหารให้สุก สะอาด เม่ืออาหารปรงุส�ำเรจ็ ต้องเก็บไว้ ในภาชนะทส่ี ะอาด มฝี าปดิ ภาชนะหรืออปุ กรณป์ กปิดอาหารทสี่ ะอาด 1.4 กรณีมีเจ้าภาพหรอื ผ้มู าจัดกิจกรรมในสถานดแู ลผูส้ งู อายุ 1) งดหรือหลีกเลี่ยงการจัดกิจกรรมที่มีการชุมนุมของผู้สูงอายุ เช่น การจัด เลี้ยงอาหารผู้สูงอายุ กิจกรรมนันทนาการ กิจกรรมรดน้�ำด�ำหัวผู้ใหญ่ในวันสงกรานต์ การ ทำ� บญุ ตักบาตร งานเทศกาล เปน็ ต้น เพอ่ื ป้องกันการปนเปือ้ นเชือ้ โรค 2) ในกรณที ม่ี กี ารรบั บรจิ าคเงนิ ควรบรจิ าคผา่ นระบบออนไลน์ หากเปน็ สง่ิ ของ ควรมกี ารลดการ ปอ้ งกนั การปนเปอ้ื นหรอื แพรก่ ระจายเชอื้ โรค ดว้ ยการทำ� ความสะอาดดว้ ย นำ� ยาทำ� ความ สะอาดทกุ คร้ังที่รับบริจาค 1.5 กำ� กบั ดแู ล เจา้ หนา้ ท่ีผูป้ ฏิบัติงาน พนกั งาน หรือผ้ดู แู ลผู้สูงอายุ 1) เจ้าหน้าท่ีผู้ปฏิบัติงาน พนักงาน หรือผู้ดูแล หากเคยไปในประเทศเสี่ยง ตามประกาศกระทรวง สาธารณสุข ตอ้ งปฏิบัติตามมาตรการเฝ้าระวงั อยา่ งเครง่ ครดั 2) เจา้ หน้าทผี่ ู้ปฏบิ ตั ิงาน พนกั งาน หรือผูด้ แู ลหากอาการไข้ ไอ จาม มนี ำ้� มูก หรือเหนอื่ ยหอบใหห้ ยดุ งาน 3) ใหค้ วามรหู้ รอื ประชาสมั พนั ธช์ อ่ งทางใหค้ วามรตู้ า่ ง ๆ เชน่ การสวมหนา้ กาก ทถี่ ูกวิธแี ละ ข้ันตอนการล้างมือที่ถูกต้อง เป็นต้น 2. การปฏิบัติตัวของผู้ปฏบิ ัตงิ าน และเจ้าหนา้ ทผี่ ้ดู ูแลผสู้ งู อายุ 1) หมั่นทำ� ความสะอาด เตยี งนอน เคร่ืองใช้ ราวจับ กายอุปกรณ์ ทีน่ อนลม อปุ กรณ์ ช่วยเดินอยา่ งน้อยวนั ละ 2 คร้งั ดว้ ยน้ำ� ยาท�ำความสะอาดท่วั ไป 2) กรณีผสู้ งู อายทุ ีใ่ ช้เคร่อื งดดู เสมหะและใหอ้ าหารทางสายยาง ตอ้ งมกี ารดูแลความ สะอาดเปน็ พเิ ศษ เพอื่ ปอ้ งกนั การตดิ เชอ้ื ตามคำ� แนะนำ� เจา้ หนา้ ทสี่ าธารณาสขุ อยา่ งเครง่ ครดั 3) สวมหนา้ กากอนามยั ลา้ งมอื ใหส้ ะอาดดว้ ยนำ้� และสบู่ หรอื แอลกอฮอลเ์ จลทกุ ครง้ั ก่อนและหลังดแู ลผ้สู ูงอายุ 4) หลกี เล่ยี งการใช้มือสมั ผสั ใบหนา้ ตา ปาก จมูก โดยไมจ่ �ำเปน็ เพอื่ ปอ้ งกนั เชื้อโรค เขา้ สรู่ ่างกาย 5) หมัน่ สงั เกตผสู้ งู อายุ หากพบมีอาการไข้ ไอ จาม มีน�้ำมกู หรือเหนอ่ื ยหอบ ใหแ้ จ้ง ผ้บู ริหาร ผปู้ ระกอบการผู้จัดการ สถานดแู ลผสู้ งู อายุ เพื่อพาไปพบแพทยท์ นั ที โรคตดิ เชือ้ ไวรสั โคโรน่า 2019 | โควดิ 19 57 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
6) ดแู ลรกั ษาสุขภาพตนเอง หากมอี าการเจ็บปว่ ย เชน่ มีไข้ ไอ จาม เจ็บคอ มีน้�ำมูก เหนื่อย หอบ หรอื กลบั จากพื้นทเ่ี สย่ี ง หรอื กรณมี ีคนในครอบครัวปว่ ยด้วยโรค COVID-19 หรือ สมั ผัสใกล้ชิดกบั ผ้ปู ่วยโรค COVID-19 ให้หยดุ ปฏิบตั ิงานและไปพบแพทย์ทนั ที 7) ผปู้ ฏบิ ตั งิ านทด่ี แู ลความสะอาดใหค้ วามสำ� คญั ในการปอ้ งกนั ตนเองจากการรบั เชอ้ื และเป็นแหล่งแพร่กระจายของเช้ือโรค รวมท้ังป้องกันตนเองจากสารเคมีที่ใช้ระหว่าง ปฏบิ ตั งิ าน จงึ ควรสวมชดุ อปุ กรณป์ อ้ งกนั อนั ตรายสว่ นบคุ คลขณะปฏบิ ตั งิ าน เชน่ ใชห้ นา้ กาก ผา้ สวมถงุ มือยาง ผา้ ยางกันเปอื้ น รองเทา้ พนื้ ยางหุม้ แขง้ หลกี เลี่ยงการใช้มอื สมั ผสั ใบหนา้ ตา ปาก จมกู โดยไม่จ�ำเปน็ หลังจากเสร็จส้นิ การปฏิบตั ิงานในแต่ละคร้ัง ลา้ งมอื ใหส้ ะอาด ด้วยสบู่ และน�้ำ และเมื่อปฏิบัติงานเสร็จในแต่ละวัน หากเป็นไปได้ ควรอาบน�้ำและ เปล่ยี นเส้ือผ้าทันที 8) ดูแลตัวเองด้วยการออกก�ำลงั กายสม่�ำเสมอ และพักผ่อนใหเ้ พยี งพอ 9) หมนั่ สงั เกตตนเอง หากพบมอี าการไข้ ไอ จาม มีน�ำ้ มกู หรือเหน่ือยหอบ ให้แจ้ง ผบู้ ริหาร ผู้ประกอบการผู้จัดการ สถานดูแลผูส้ ูงอายุ และไปพบแพทยท์ นั ที 3. การปฏบิ ัตติ วั ส�ำหรับผู้สูงอายุ 1) หมั่นลา้ งมอื บอ่ ย ๆ ด้วยน้�ำและสบอู่ยา่ งน้อย 20 วนิ าที หรือท�ำความสะอาดมือ ดว้ ย แอลกอฮอลเ์ จลขณะมือแหง้ ทุกครัง้ ก่อนรบั ประทานอาหาร หลงั ใช้ส้วม หลงั จากไอ จาม หรือหลังสัมผัสจุดเสี่ยงที่มีการใช้งานร่วมกัน รวมทั้งหลีกเลี่ยงการใช้มือสัมผัสใบหน้า ตา ปาก จมกู 2) ไม่ใช้ของใช้ส่วนตัวร่วมกัน และส่งเสริมให้มีของใช้ส่วนตัว เช่น ช้อน แก้วน�้ำ แปรงสีฟัน อุปกรณร์ บั ประทานอาหาร ผ้าเชด็ หน้า เป็นต้น 3) กินร้อน ใช้ช้อนกลางเมื่อรับประทานอาหารร่วมกับผู้อื่นหรือใช้ช้อนกลางส่วนตัว ดูแลสุขภาพให้แข็งแรง รับประทานผัก ผลไม้ ออกก�ำลังกายสม�่ำเสมอ และนอนหลับ ใหเ้ พยี งพอ 4) หมัน่ สังเกตตนเอง หากพบมีอาการไข้ ไอ จาม มีน�้ำมกู หรอื เหนอ่ื ยหอบ ใหแ้ จง้ พนักงานหรอื ผดู้ ูแลผูส้ ูงอายุ เพ่อื รับการรักษาต่อไป 58 โรคติดเชือ้ ไวรสั โคโรน่า 2019 | โควิด 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
14การจดั การดา้ นอาหาร และโภชนาการช่วง วัน ทีต่ ้องอยบู่ ้าน สถานการณ์โรคตดิ เชื้อไวรสั โคโรน่า 2019 หรือ COVID-19 ระบาด ประชาชนควร อยทู่ บ่ี า้ น 14 วนั เพอ่ื เฝา้ ระวงั อาการ นอกจากจะไมใ่ ชข้ องสว่ นตวั รว่ มกบั ผอู้ นื่ แลว้ ตอ้ งเลอื ก ปรงุ และกนิ อาหารใหเ้ หมาะสม ถกู หลกั โภชนาการ โดยกนิ อาหารทมี่ ปี ระโยชนใ์ หห้ ลากหลาย ในปริมาณท่ีเพียงพอกับความต้องการของร่างกาย ได้แก่ กลุ่มข้าว แป้ง เช่น ข้าวซ้อมมือ เส้นหม่ีแห้ง ข้าวเหนียว ซ่ึงท�ำให้อ่ิมนานและเก็บไว้ได้นาน อาหารกลุ่มนี้เป็นกลุ่มของ คารโ์ บไฮเดรตและเปน็ แหลง่ ของพลงั งาน ซงึ่ จำ� เปน็ ตอ่ การทำ� งานของระบบตา่ ง ๆ ในรา่ งกาย และการทำ� กจิ กรรมในชีวติ ประจำ� วนั รว่ มกบั การกินอาหารกลุ่มเนอ้ื สตั ว์ ผกั และผลไม้เพอื่ เสริมสร้างระบบภูมคิ ุ้มกัน หลักการเลอื กซ้อื อาหาร 1. เลอื กรายการอาหารทงี่ า่ ย สะดวกตอ่ การปรงุ ประกอบ และมคี ณุ คา่ ทางโภชนาการ 2. ควรเป็นเมนูท่ีเสียยาก กินง่าย กินได้ทุกเพศทุกวัย เช่น ข้าวสวย ข้าวเหนียว เนือ้ สตั ว์แดดเดยี ว/รวน/ทอดแหง้ เช่น เนอื้ แดดเดยี ว หมรู วน ปลาทอดแห้ง หรือเนอ้ื สัตว์ แปรรูป เช่น กุนเชียง หมูยอ และไข่ที่ปรุงประกอบด้วยวิธีต่าง ๆ เช่น ไข่ต้ม ไข่พะโล้ ถั่วเมล็ดแห้ง น้�ำพริกต่าง ๆ กนิ คูก่ บั ผกั ตบท้ายดว้ ยผลไม้ 3. การจัดการและดัดแปลงวัตถุดิบที่มีอยู่ เพ่ือใช้จัดรายการอาหารให้มีคุณค่า ทางโภชนาการยิง่ ขึน้ เช่น น�ำขา้ วเหนยี วนงึ่ ผสมกับถั่วต่าง ๆ (ถ่ัวเขยี ว ถ่ัวดำ� ) งาขาว งาด�ำ โรคตดิ เชอ้ื ไวรัสโคโรน่า 2019 | โควิด 19 59 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
4. เลือกซื้อเน้ือสัตว์ที่มีไขมันน้อย เช่น ปลาสดต่าง ๆ หมูเนื้อสัน เน้ือไก่ส่วนอก แช่แข็งท่ีอุณหภูมิต�่ำกว่า -18 องศา หรือโปรตีนจากพืช เช่น โปรตีนเกษตร ฟองเต้าหู้ เห็ดหอมแหง้ ถ่ัวด�ำ ถว่ั แดง ถัว่ เขยี ว ถ่วั เหลอื ง ซึง่ เกบ็ ไวไ้ ดน้ าน 5. เลอื กซือ้ ผกั ประเภทหวั เช่น กะหลำ�่ ปลี แครอท บรอกโคลี ฟกั ทอง เน่อื งจากเก็บ ไดน้ าน 6. เลอื กซื้อผลไม้สดท่รี สไมห่ วานจัด เชน่ มะละกอสุก แก้วมงั กร ฝรง่ั สาลี่ แบบเปน็ ผลมาปอก กินเอง เพื่อปอ้ งกันการปนเป้อื นเชอื้ โรค 7. เลือกซื้อนมสดรสจืดพร่องมันเนยหรือขาดมันเนยแบบ UHT และดื่มนมวันละ 1 - 2 แก้ว 8. เลือกซื้อน้�ำเปล่าบรรจุขวดมีฝาปิดสนิท และด่ืมน�้ำเปล่าที่สะอาดอย่างน้อยวันละ 8 แกว้ เพอ่ื รกั ษาสมดุลและขบั ของเสยี ออกจากร่างกาย โดยทั่วไปในภาวะที่ต้องซ้ืออาหารเก็บที่บ้านไว้หลายวัน มักจะเลือกซ้ืออาหารที่เก็บ ไวไ้ ดน้ าน เช่น บะหม่ีกงึ่ สำ� เร็จรูป อาหารกระปอ๋ ง อาหารหมักดอง อาหารตากแห้ง ไข่เค็ม ปลาเคม็ กะปิ ฯลฯ แตอ่ าหาร ท่เี กบ็ ไวไ้ ด้นานเหลา่ นี้ มักเปน็ อาหารท่ีมกี ารใส่เกลือลงใน อาหาร ซ่ึงใหโ้ ซเดียมสงู อาหารที่มเี กลือ หากกนิ มาก ๆ จะทำ� ใหร้ า่ งกายไดร้ ับโซเดยี มมาก เสยี่ งตอ่ การเปน็ โรคความดนั โลหติ สงู และสง่ ผลเสยี ตอ่ ระบบหลอดเลอื ดและหวั ใจ นอกจาก นกี้ ารใสผ่ งชรู ส ซ่งึ มชี ่ือทางเคมีวา่ โมโนโซเดยี มกลูตาเมต กเ็ ป็นแหล่งโซเดียม จงึ ควรงดการ ปรุงรสดว้ ยผงชรู ส และการปรุงรสดว้ ยเครอ่ื งปรุงรส เช่น ซอสปรงุ รส ซีอวิ๊ ตา่ ง ๆ น้�ำปลา ซง่ึ มโี ซเดยี มสูงเชน่ กนั จงึ ควรลดปริมาณการใช้ลง ควรเลอื กอาหารที่สดใหมจ่ ะท�ำให้ได้รส อรอ่ ยโดยธรรมชาติ ยกตวั อยา่ งการปรงุ ตม้ ยำ� ใหม้ รี สอรอ่ ย อาจใสเ่ ครอ่ื งเทศ เชน่ ขา่ ตะไคร้ ใบมะกรูด พริก เพ่ือให้มีรสอร่อยจากเคร่ืองเทศ แทนรสอร่อยจากเคร่ืองปรุงรส ท�ำให้ใส่ เครอ่ื งปรงุ รสน้อยลง ลดโอกาสเส่ียงต่อการเป็นโรคความดนั โลหติ สงู สว่ นขนมถุง ขนมซอง ขนมขบเค้ียว ขนมกรุบกรอบทงั้ หลายกม็ ีโซเดียมสูง จงึ ควรหลกี เล่ียงในการซ้อื ขนมเหลา่ นี้ มากิน หากกินผลไม้แทนขนม ก็จะท�ำให้ได้สารอาหารทม่ี ีประโยชนม์ ากกว่า 60 โรคติดเชอ้ื ไวรัสโคโรน่า 2019 | โควดิ 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
วธิ ีการเกบ็ อาหาร 1. ขา้ วสารและอาหารแหง้ ตา่ ง ๆ ให้เกบ็ ในที่แห้ง ในภาชนะทปี่ ดิ มิดชดิ ระวังมอด มด หนู แมลงสาบ ฯลฯ 2. ไข่ เกบ็ ในตู้เยน็ เอาด้านแหลมลงลา่ ง ด้านปา้ นขน้ึ บน 3. เนอื้ สตั ว์ จำ� พวก เน้ือหมู เนอื้ ไก่ เนือ้ ววั ให้ล้าง แล้วห่นั เป็นชิน้ แบ่งใสถ่ งุ เป็นมื้อ (ขนาดใช้ 1 ครง้ั ) ทำ� ใหแ้ บนเพอ่ื เพม่ิ พน้ื ทก่ี ารเกบ็ มดั ปากถงุ ใหแ้ นน่ เกบ็ ในตเู้ ยน็ ชอ่ งแชแ่ ขง็ 4. อาหารทะเล เช่น กงุ้ สด ปลาหมกึ สด ให้ล้าง และตัดส่วนท่ีไมใ่ ชท้ ิง้ ไปก่อน แลว้ แบ่งใสถ่ ุงเปน็ มอ้ื (ขนาดใช้ 1 คร้งั ) มดั ปากถุง น�ำไปแชใ่ นตู้เยน็ ชอ่ งแช่แขง็ 5. ผักใบตา่ ง ๆ เชน่ ผักชี ตน้ หอม กะเพรา โหระพา ห่อดว้ ยกระดาษหนังสือพมิ พ์ หรอื กระดาษซบั น้�ำมันแลว้ ใส่ถุง มดั ปากถุงใหแ้ น่น เกบ็ ในช่องผัก เมอื่ จะใช้คอ่ ยนำ� ออกมา ลา้ ง 6. ผกั ประเภทหวั เชน่ แครอท กะหลำ่� ปลี บรอกโคลี หอ่ ดว้ ยดว้ ยกระดาษหนงั สอื พมิ พ์ หรอื กระดาษซบั นำ�้ มันเกบ็ ในตู้เย็นชอ่ งเกบ็ ผัก เมอื่ จะใชค้ อ่ ยนำ� ออกมาล้าง 7. เครือ่ งแกงท่ีตำ� เอง ใหเ้ กบ็ ใสถ่ งุ และมัดปากถุง โดยแบ่งเปน็ ส่วนๆ ตามปริมาณที่ จะใช้ 1 ครั้ง 8. ผลไมท้ ่ีมีเปลอื กหนา เช่น แตงโม สม้ โอ สามารถเกบ็ ไดน้ านที่อณุ หภมู หิ อ้ ง 9. ผลไมเ้ ปลอื กบางและไมม่ ีเปลอื ก • กล้วย เด็ดเปน็ ลูก เพอ่ื ไม่ให้สุกเร็ว หอ่ ดว้ ยกระดาษหนังสอื พิมพ์ เก็บใน ตเู้ ย็นชอ่ งเก็บผกั • ส้ม แอปเปิล ฝร่งั สาลี่ ชมพู่ ล้างแล้วเชด็ ให้แห้ง ใสใ่ นถงุ กระดาษเจาะรู หรอื ห่อด้วยกระดาษ ที่ไม่มีลวดลาย เก็บในตู้เย็นชอ่ งเกบ็ ผัก 10. อาหารทไ่ี มจ่ ำ� เปน็ ตอ้ งแชใ่ นตเู้ ย็นเพราะมอี ายุการเก็บนาน ไดแ้ ก่ ฟักทอง เผือก มนั มันฝร่ัง หอมหัวใหญ่ แตงโม น�้ำมัน มะเขอื เทศ ซอสมะเขือเทศ ของดอง ถ้าเก็บไว้ในตู้ เยน็ จะทำ� ใหเ้ สียเรว็ กว่าอยูข่ ้างนอก โรคติดเชื้อไวรสั โคโรนา่ 2019 | โควิด 19 61 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
การปรุงประกอบอาหาร 1. อาหารประเภทผักสด เน้อื สัตว์สด ตอ้ งล้างท�ำความสะอาดก่อนน�ำมาปรงุ 2. ก่อนน�ำเน้ือสัตว์แช่แข็งมาปรุงอาหาร ให้น�ำมาวางไว้ในช่องธรรมดาก่อนเพื่อให้มี การคลายความเย็น ไม่ควรน�ำอาหารที่แช่แข็งไปแช่ในน�้ำร้อน จะท�ำให้คุณค่าทางอาหาร ลดลง 3. ปรุงอาหารให้สุกท่วั ถงึ ดว้ ยความรอ้ น 4. มีการปกปดิ อาหารปรุงสำ� เรจ็ และอาหารพรอ้ มบริโภคทุกชนิด 5. ไม่วางอาหารและภาชนะบรรจอุ าหารบนพน้ื โดยตรง 6. รบั ประทานอาหารภายใน 4 ชัว่ โมงหลงั ปรุงประกอบ 7. ผู้เตรียม/ปรุงอาหารต้องสวมผ้ากันเปื้อนและหมวกคลุมผมและควรมีผ้าปิดปาก ขณะปรุง ตักอาหาร 8. ผู้เตรียม/ปรุงอาหารต้องล้างมือให้สะอาดก่อนเตรียมปรุงอาหาร และหลังใช้ ห้องส้วม 9. ผูเ้ ตรียม/ปรงุ อาหารไม่ใช้มอื หยิบจับอาหารปรงุ สำ� เรจ็ 62 โรคติดเช้อื ไวรสั โคโรน่า 2019 | โควดิ 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
คำ� แนะนำ� และแนวทางการเข้าร่วมงานฌาปนกจิ ศพผเู้ สียชีวติ จากโรคติดเช้ือไวรัสโคโรน่า 2019 ในการป้องกนั การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อ ไวรสั โคโรน่า 2019 (COVID-19) การติดเชื้อไวรัสโคโรน่า 2019 (COVID-19)และเสียชีวิต ถือเป็นการตายโดยโรค ธรรมชาติ ไมจ่ ำ� เปน็ ตอ้ งมกี ารชนั สตู รพลกิ ศพ ตามประมวลกฎหมายวธิ พี จิ ารณาความอาญา ซ่ึงการเสียชีวิตดังกล่าวจะไม่มีการแพร่เช้ือ เน่ืองจากเชื้อโรคจะติดต่อกันจากสารคัดหล่ัง เท่าน้ัน การเสยี ชีวติ จากโรคตดิ เชอื้ ไวรัสโคโรน่า 2019 (COVID-19) ดงั กลา่ ว จึงควรจัดการ ศพโดยการเผาหรอื การฝงั ศพได้ โดยหา้ มเปดิ ถงุ ศพอยา่ ง เดด็ ขาด และการจดั งานควรดำ� เนนิ การตามมาตรการของรัฐบาลและกระทรวงสาธารณสขุ ก�ำหนด ดงั น้นั จงึ ควรมกี ารดูแลและ จัดการดา้ นอนามัยสิง่ แวดล้อม รวมทงั้ การดูแลและป้องกันตนเอง เพ่อื ลดการแพร่กระจาย ของเช้อื โรค ดงั น้ี ขอ้ ปฏิบตั ใิ นการฌาปนกิจศพส�ำหรับผู้จดั งาน 1. จัดเตรียมความพร้อมของสถานท่ีในการประกอบพิธีฌาปนกิจ เพื่อรับศพมาท�ำ พธิ ีกรรมทางศาสนา 2. ควรจำ� กัดจ�ำนวนวนั และระยะเวลาการทำ� พธิ กี รรมเทา่ ที่จำ� เปน็ 3. มรี ะบบคดั กรองอณุ หภมู ิ และเตรยี มอปุ กรณท์ ำ� ความสะอาดมอื ใหเ้ พยี งพอ สำ� หรบั ผ้มู าเขา้ รว่ ม พิธกี รรมใส่หน้ากากผา้ หรือหน้ากากอนามัย 4. จัดท่ีนั่งให้มีระยะห่างกันระหว่างบุคคล 1 - 2 เมตร ส�ำหรับพระสงฆ์และผู้เข้า ร่วมงาน 5. จดั จดุ วางดอกไมจ้ นั ทน์ใหจ้ ดั ระยะหา่ งระหวา่ งผมู้ ารว่ มงาน เดนิ ขน้ึ เมรุ 1-2 เมตร และของชำ� รว่ ย โดยให้ผูเ้ ขา้ รว่ มงานหยบิ ได้ด้วยตวั เอง 6. จดั เตรยี มอาหารปรงุ สกุ ใหม่ จดั เป็นชดุ พรอ้ มน�ำกลับไปรบั ประทานที่บา้ น 7. จัดให้มีจุดถวายอาหารส�ำหรับพระสงฆ์ และจุดวางอาหารส�ำหรับผู้เข้าร่วมงาน โดยใหห้ ยบิ อาหารดว้ ยตวั เอง โรคติดเชอื้ ไวรสั โคโรนา่ 2019 | โควดิ 19 63 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
ข้อปฏิบัตสิ ำ� หรับเจ้าหนา้ ท่ีเผาศพ 1. หลกี เลยี่ งการเปิดหีบศพ 2. หากจ�ำเป็นตอ้ งเปดิ หบี ศพ หา้ มเปดิ ถงุ บรรจศุ พ เพอ่ื ปอ้ งกนั การแพรก่ ระจายของ เชอื้ โรค 3. หา้ มรดน�้ำศพ 4. กรณเี คลอ่ื นยา้ ยศพไปยงั เตาเผา เจา้ หนา้ ทเี่ ผาศพตอ้ งสวมถงุ มอื หนา้ กากอนามยั และเสอ้ื คลมุ กนั เปอ้ื น ชนดิ ใชค้ รงั้ เดยี ว ขณะเคลอ่ื นยา้ ย/สมั ผสั ศพทกุ ครงั้ และหลกี เลย่ี งการ เปดิ หีบศพ ผ้เู สียชวี ิตจากโรคตดิ เชอื้ ไวรัสโคโรน่า 2019 5. ในการเผาศพ ควรปฏบิ ตั ดิ งั นี้ • กรณีเสียชีวิตจากโรคติดเชื้อไวรัสโคโรน่า 2019 ให้ใช้เตาเผาศพเท่าน้ัน และหลกี เลยี่ งการเผากลางแจ้ง • ต้องใชเ้ ตาเผาศพปลอดมลพิษแบบสองหอ้ งเผา โดยต้องควบคุมอณุ หภูมิ ในห้องเผาศพ ไมน่ อ้ ยกวา่ 160 องศาเซลเซยี ส และอณุ หภูมใิ นห้องควนั ไม่นอ้ ยกว่า 1,000 องศาเซลเซยี ส ตลอดระยะเวลา การเผาศพ • ในระหว่างการเผาศพ ไม่ควรเปิดประตเู ตาเผาศพ และหลกี เล่ียงการเขี่ย ศพหรอื พลิกศพ 6. เม่ือเผาศพเสรจ็ เรียบรอ้ ยแลว้ ถือได้วา่ เช้ือโรคถกู เผาทำ� ลายไปหมดแลว้ ดงั นน้ั ให้ ดำ� เนินการเกบ็ กระดูกเพื่อนำ� ไปบ�ำเพญ็ กุศลต่อไป ข้อปฏบิ ัตสิ �ำหรับพระสงฆแ์ ละผูม้ าเข้ารว่ มพิธกี รรมทางศาสนา 1. สำ� หรบั พระสงฆแ์ ละผมู้ าเขา้ รว่ มพธิ กี รรมทางศาสนา ใสห่ นา้ กากผา้ หรอื หนา้ กาก อนามยั ตลอดเวลา 2. ลา้ งมอื ดว้ ยนำ�้ และสบอู่ ยา่ งนอ้ ย 20 วนิ าที หรอื ทำ� ความสะอาดมอื ดว้ ยแอลกอฮอล์ เจลขณะมอื แหง้ โดยเน้นหลงั เข้าร่วมพิธกี รรม/หลงั สมั ผัสส่ิงสกปรก 3. ระหวา่ งรว่ มพิธกี รรมทางศาสนา ไม่ควรจบั กล่มุ สนทนา 4. เวน้ ระยะหา่ งจากบคุ คลอืน่ 1 - 2 เมตร 5. ไม่อยู่ใกล้ชดิ ผทู้ ม่ี อี าการหวัด มีไข้ ไอ จาม มนี ้�ำมกู 6. ใช้เวลาในการรว่ มพธิ กี รรมทางศาสนาให้นอ้ ยท่สี ดุ 7. เมื่อกลับถึงบ้านให้ล้างมือด้วยน�้ำและสบู่อย่างน้อย 20 วินาที เปลี่ยนเสื้อผ้า อาบน�ำ้ สระผม แลว้ ค่อยท�ำกิจกรรมอน่ื ๆ 64 โรคติดเชือ้ ไวรสั โคโรนา่ 2019 | โควดิ 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
มาตรการในการปฏิบตั ิ ของโรคไวรัสโควดิ – 19 ขอ้ ควรปฏิบัติ 1. ในช่วงเวลานี้ ควรงดเขา้ รว่ มกิจกรรมทกุ ชนดิ หากพบวา่ ตนเองมอี าการนา่ สงสยั ว่าจะป่วยด้วยโรคระบบทางเดนิ หายใจ ให้รบี ไปพบแพทย์ 2. ก่อนไปท�ำงานหรือร่วมกิจกรรมนอกบ้านทุกชนิด ควรจัดเตียมหน้ากากอนามัย พร้อมกับแอลกอฮอล์แบบเจลให้เพียงพอส�ำหรับตัวเอง นอกจากน้ีควรล้างมือบ่อย ๆ ด้วย สบหู่ รอื แอลกอฮอล์เจล ควรสวมหน้ากากอนามยั เมอ่ื เขา้ ไปใกล้ชิดกับผอู้ ื่นในท่สี าธารณะ 3. หากพบว่าตนเองมีอาการป่วยตามเกณฑ์ ควรรีบติดต่อขอเข้ารับการตรวจรักษา ตามขนั้ ตอน ณ โรงพยาบาลทรี่ บั ตรวจโควดิ -19 และหากมอี าการปว่ ยเกย่ี วกบั โรคระบบทาง เดินหายใจควรงดเข้ารว่ มกจิ กรรมและลางานทันที 4. หากสังเกตวา่ เพอ่ื นร่วมงานและคนรอบข้างมีอาการไข้ ไอ จาม มนี ้ำ� มูก ผิดปกติ ควรแนะน�ำให้ ผู้มอี าการรบั การตรวจตามข้นั ตอน หรือไปโรงพยาบาลท่รี ับตรวจโควิด -19 5. ควรหลกี เล่ยี งการอย่ใู กลช้ ดิ กบั ผ้มู อี าการป่วย โดยเฉพาะอยา่ งยิง่ ผปู้ ่วยท่ีมีอาการ โรคในระบบทางเดินหายใจท่ีไม่ป้องกันตนเอง หรือกลุ่มท่ีเพิ่งกลับมาจากประเทศท่ีมีความ เสีย่ งต่อการติดเชื้อ โรคตดิ เช้อื ไวรสั โคโรน่า 2019 | โควิด 19 65 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
6. ทา่ นใดทเ่ี พง่ิ กลบั จากกลมุ่ ประเทศเสย่ี งตดิ เชอ้ื ควรปฏบิ ตั ติ ามขนั้ ตอนปฏบิ ตั ทิ เ่ี จา้ หนา้ ที่สาธารณสขุ แนะนำ� อย่างเคร่งครดั 7. “ อยา่ ต่ืนตระหนกจนเกนิ ไป ” และตดิ ตามขา่ วสารอย่างต่อเนือ่ งจากแหลง่ ทีเ่ ชื่อ ถอื ได้ ควรตรวจสอบข้อมูลใหแ้ นช่ ดั ก่อนจะเชอ่ื ในทันที การขอตรวจโรคกับทางโรงพยาบาล • ตรวจเช้อื ไวรัสโควดิ -19 ฟรี หากตรงตามเกณฑต์ ่อไปนี้ 1. เพ่งิ กลับจากการเดินทางไปในประเทศกลมุ่ เส่ยี ง 2. มอี าการผิดปกตทิ รี่ ะบบทางเดนิ หายใจ 3. มีไข้มากกวา่ 37.5 องศาเซลเซียส 4. มอี าการไอ น้�ำมูก เจบ็ คอ หอบเหน่ือย ปอดอักเสบอย่างไมท่ ราบสาเหตุ 5. มปี ระวตั ใิ กลช้ ดิ หรอื สมั ผสั กบั ผตู้ ดิ เชอ้ื เชน่ คนในครอบครวั เพงิ่ กลบั จากประเทศ กลมุ่ เสย่ี ง 6. ท�ำอาชีพทีต่ ้องพบปะชาวตา่ งชาติจำ� นวนมาก เชน่ คนขบั แท็กซ่ี เจา้ หนา้ ท่ใี นโรง พยาบาลที่ดูแลผู้ปว่ ยติดเชอื้ ลูกเรือสายการบนิ เป็นต้น • โรงพยาบาลรฐั ขนาดใหญ่ สังกดั กระทรวงสาธารณสุข ท่สี ามารถเข้ารบั การตรวจฟรี • โรงพยาบาลรามาธบิ ดี • โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ • โรงพยาบาลราชวิถี • โรงพยาบาลศริ ิราช • สามารถขอขอ้ มลู โรงพยาบาลอนื่ ๆ เพมิ่ เตมิ ไดท้ ก่ี รมควบคมุ โรค หมายเลข โทรศพั ท์ 1422 66 โรคตดิ เชอ้ื ไวรัสโคโรนา่ 2019 | โควดิ 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
ความรคู้ วามเขา้ ใจที่ถกู ต้อง เกย่ี วกับไวรัสโคโรนา่ 2019 การทำ� ความเข้าใจท่ถี ูกตอ้ งเก่ียวกบั ไวรัสโค โรนา่ จะช่วยใหด้ แู ลสุขภาพตนเองและป้องกันได้ อยา่ งถกู วิธี 1) รู้ไดอ้ ย่างไรวา่ สัมผัสกับเชื้อไวรัสโคโรนา่ เพราะดไู มอ่ อกว่าใครกำ� ลงั ป่วย? ประเทศไทยมจี ำ� นวนผ้ปู ว่ ยตดิ เช้ือไวรัสโคโร น่าสายพันธุ์ใหม่ 2019 ในจ�ำนวนไม่มาก ทำ� ให้โอกาสทีจ่ ะสัมผัสผู้ตดิ เชอ้ื ไวรัสชนดิ นเ้ี ป็นเรื่องค่อนข้างยาก เนือ่ งจากประเทศไทยเป็นประเทศปลายทาง รวมถึงมีระบบคัด กรองผปู้ ว่ ยตัง้ แต่การเดนิ ทางเข้าประเทศ อาการของผู้ตดิ เชื้อสามารถมีได้หลายระดบั ความรุนแรง ต้งั แตอ่ าการหวดั ธรรมดาจนถึงปอดอกั เสบตดิ เชอื้ และเสียชวี ติ ได้ ในปจั จบุ ัน มีการคัดแยกผู้ปว่ ยที่มเี กณฑเ์ ข้าขา่ ยสงสัย คอื มีประวัตเิ ดินทางไปในพ้นื ที่เสี่ยงหรือสัมผัสผู้ ตดิ เชื้อและมอี าการเพื่อเข้าหอ้ งแยกความดันลบ หรอื Negative Pressure Room โดยมี แพทย์ซงึ่ สวมชุดป้องกนั เปน็ ผทู้ �ำการตรวจ 2) อาการป่วยแบบใดทบ่ี ง่ บอกชดั เจนว่าเป็น โคโรนา่ ? โดยปกตแิ พทยแ์ ยกเคสท่ีเข้าขา่ ยสงสัย ซง่ึ ประกอบไปดว้ ย 2 ข้อคือ มีประวตั กิ ารเดินทางไปยงั เมืองอู่ฮนั่ (และเมืองอื่น ๆ ทีก่ รมควบคุมโรคกำ� หนด) ภายใน 14 วัน หรือมปี ระวัติสมั ผสั กบั ผูป้ ่วยตดิ เช้อื ไวรัส โคโรน่าสายพันธุ์ใหม่ 2019 และมีอาการโดยจะมไี ข้ หรอื ไมม่ ีไข้ก็ได้ หรืออาการหวดั น�้ำมูก ไอ จาม หอบ เหนือ่ ย โดยเมือ่ มาถงึ โรงพยาบาลจะถูกแยกไปตรวจ เพอ่ื ดูวา่ มีการติดเชือ้ ไวรสั โคโรน่าสายพนั ธ์ุใหม่ 2019 หรอื ไม่ ถ้าไม่มีประวัติทั้งสองอยา่ งนจี้ ะไมถ่ อื วา่ เปน็ ผู้ ปว่ ยทีส่ งสยั และจะไมถ่ กู แยกไปตรวจ โรคตดิ เชอ้ื ไวรัสโคโรนา่ 2019 | โควดิ 19 67 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
3) ใสห่ นา้ กากอนามัยช่วยปอ้ งกันไวรสั โคโร นา่ ได้ 100% หรอื ไม่? ไวรัสโคโรน่าเป็นกลุ่มเชอื้ หวดั สายพนั ธุใ์ หม่ที่ ยากจะคาดเดาอาการท่ปี รากฏจึงสง่ ผลให้มีอตั รา การเสียชีวิตเพม่ิ ขึน้ แต่การติดต่อนนั้ เหมือนกบั ไข้ หวดั คอื ติดตอ่ ผา่ นละอองท่ีออกกบั ลมหายใจ หรอื สัมผัสสารคัดหล่งั สำ� หรบั หน้ากากอนามยั แนะน�ำใหผ้ ปู้ ่วยใส่ วัตถปุ ระสงคใ์ นการใช้ หน้ากากอนามัยในผู้ป่วยคอื ป้องกันเช้อื โรคออกจากตัวผ้ปู ว่ ย หากผู้ป่วยไอหรอื จามจะ ตดิ อยูใ่ นหน้ากาก ช่วยปอ้ งกนั การแพรก่ ระจายของโรค สำ� หรบั การใชห้ น้ากากอนามัยใน บคุ คลปกติปอ้ งกนั ไดเ้ พยี งสว่ นหน่งึ ควรใชร้ ว่ มกนั กับวธิ อี ื่น ๆ ด้วย สิง่ ส�ำคญั ทส่ี ดุ คอื การสรา้ ง จติ ส�ำนกึ ใหค้ นป่วยใส่หน้ากาก 4) ไวรัสโคโรนา่ รักษาหายไดจ้ รงิ หรือไม?่ การติดเชอ้ื โคโรน่าไวรัสสามารถหายได้เอง ยาที่ใชใ้ นตอนนี้ยงั ไม่มหี ลกั ฐานชัดเจน การรักษา เป็นการรักษาแบบประคบั ประคองตามอาการ โดย อาการท่มี ีแตกต่างกนั บางคนรุนแรงไมม่ ากลกั ษณะ เหมือนไข้หวัดท่ัวไป บางคนรนุ แรงมากท�ำใหเ้ กิด ปอดอักเสบได้ ตอ้ งสังเกตอาการใกล้ชิดร่วมกับการ รกั ษาด้วยการประคับประคองอาการจนกว่าจะพ้นอาการช่วงนน้ั ยาท่มี ใี ช้ในตอนน้ียังไมม่ ี ยาตัวใดทม่ี หี ลกั ฐานชัดเจนวา่ รกั ษาไวรัสโคโรนา่ ไดโ้ ดยตรง ยังอยู่ในชว่ งทดลองการรักษา โดยเป็นยาท่ีใช้รักษาไวรัสอน่ื ๆ เช่น เอดส์ ไขห้ วัดใหญ่ เป็นตน้ 5) ฉดี วัคซีนป้องกนั โรคไข้หวดั ใหญส่ ามารถ ปอ้ งกันไวรสั โคโรนา่ ไดห้ รอื ไม่? การฉีดวัคซีนป้องกนั โรคไข้หวัดใหญ่ไมส่ ามารถ ปอ้ งกนั ไวรัสโคโรนา่ ได้ วคั ซีนป้องกันโรคไขห้ วดั ใหญ่ ท�ำเพ่ือวัตถปุ ระสงคใ์ นการปอ้ งกันโรคไขห้ วดั ใหญ่ โดย แนะนำ� ให้ฉดี อ้างองิ ตามแนวทางการใหว้ ัคซนี ของราช วทิ ยาลยั อายรุ แพทย์แหง่ ประเทศไทย 68 โรคตดิ เช้ือไวรัสโคโรน่า 2019 | โควดิ 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
6) ผู้ที่เคยฉีดวัคซีนป้องกันโรคปอดอักเสบมาก่อน หากติดเช้ือไวรัสโคโรน่าจะ ส่งผลให้เกิดโรคปอดอักเสบไดห้ รือไม่ และเฉพาะผสู้ ูงอายุหรอื ไม่ทีจ่ �ำเปน็ ตอ้ งฉดี ? วัคซีนป้องกันโรคปอดอักเสบคือวัคซีนป้องกันการติดเชื้อแบคทีเรียกลุ่ม Pneumo- coccus ซึง่ ไมใ่ ชเ่ ช้ือไวรัส จงึ ไมส่ ามารถปอ้ งกันเชอื้ ไวรัสโคโรนา่ ได้ โดยทั่วไปแพทย์แนะนำ� ใหผ้ สู้ งู อายหุ รอื ผทู้ ม่ี ภี มู ติ า้ นทานตำ่� ฉดี เพอ่ื ปอ้ งกนั โรคปอดอกั เสบ แตค่ นทว่ั ไปไมจ่ ำ� เปน็ ตอ้ งฉดี 7) วธิ ีการรักษาไวรสั โคโรน่าเหมอื นกับวิธกี ารรกั ษาโรคไข้หวดั หรือไม?่ แมไ้ วรสั โคโรนา่ สายพนั ธใ์ุ หม่ 2019 จะเปน็ เชอื้ ในกลมุ่ ไขห้ วดั แตไ่ มใ่ ชไ่ ขห้ วดั ธรรมดา เน่อื งจากเป็นสายพันธใ์ุ หม่ และสามารถท�ำให้เกดิ อาการท่ีมากกวา่ ไขห้ วดั เชน่ ปอดอกั เสบ ฯลฯ โดยเฉพาะในกลุ่มเส่ียง เชน่ ผสู้ งู อายุ ผ้ทู ีม่ ีโรคประจำ� ตวั อาจมีอาการรนุ แรงหรอื ร้าย แรงถึงขั้นเสยี ชวี ติ ได้ ซึ่งตา่ งจากไข้หวัดธรรมดา จงึ ต้องมีการคัดแยกตรวจไวรัสโคโรน่าเพื่อ ไมใ่ หส้ มั ผสั กบั ผอู้ น่ื ปอ้ งกนั การตดิ เชอ้ื เพม่ิ และทำ� การรกั ษาแบบประคบั ประคองตามอาการ 8) วธิ ีการปอ้ งกันไวรัสโคโรน่าท่ีถกู ตอ้ งท�ำอยา่ งไร? ล้างมือด้วยสบู่หรือแอลกอฮอล์ให้สะอาด หลีกเล่ียงการสัมผัสบริเวณใบหน้าเพราะ อาจตดิ เชอื้ เข้าไปในระบบทางเดนิ หายใจได้ และหลกี เล่ียงการอยูใ่ กลช้ ิดกบั ผู้ปว่ ย 9) การท้งิ หนา้ กากอนามยั ท่ถี กู ตอ้ งควรท�ำอย่างไร? การท้ิงหน้ากากอนามัยท่ีถูกวิธีท�ำได้โดยหลังจากถอดหน้ากากอนามัยแล้วให้ม้วน หนา้ กากอนามยั โดยมว้ นดา้ นในเขา้ จากน้ันจึงท้งิ ลงในถังขยะตดิ เชอื้ 10) การใช้เจลล้างมือมปี ระสิทธภิ าพเทียบเท่ากับการล้างมอื ดว้ ยสบหู่ รือไม่? มปี ระสทิ ธิภาพเทียบเทา่ กนั โดยแอลกอฮอล์ทแ่ี นะน�ำคอื มีปริมาณแอลกอฮอลต์ ัง้ แต่ 60 - 70% ขึ้นไป โดยสามารถสังเกตปรมิ าณแอลกอฮอลไ์ ดจ้ ากฉลากข้างผลติ ภณั ฑ์ หากมอี าการผดิ ปกตแิ ละสงสยั วา่ เปน็ ผเู้ ขา้ ขา่ ยตดิ เชอื้ ไวรสั โคโรนา่ สายพนั ธใ์ุ หม่ 2019 ควรรบี มาตรวจทโี่ รงพยาบาลทไ่ี ดม้ าตรฐานโดยเรว็ ทสี่ ดุ ถา้ พบเรว็ รกั ษาเรว็ ยอ่ มเพมิ่ โอกาส ในการหายจากโรคและลดโอกาสในการแพรเ่ ชอื้ หลายคนอาจกลวั การมาโรงพยาบาลเพราะ กลวั ตดิ เชอ้ื กลบั ไป ทโี่ รงพยาบาลกรงุ เทพมกี ารคดั แยกตรวจในพน้ื ทที่ จ่ี ดั ไวใ้ หโ้ ดยเฉพาะเพอื่ ไม่ให้เกิดการปะปนกับคนท่ัวไปและพร้อมให้บริการตรวจรักษาโดยเร็วเพื่อคืนคุณภาพชีวิต ที่ดี โรคติดเชอื้ ไวรสั โคโรน่า 2019 | โควิด 19 69 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
4บทที่ หน่วยงานท่เี ก่ียวข้องกับ การป้องกันโรคไวรสั โคโรนา่ 2019 1 องค์การอนามัยโลก ( World Health Organization : WHO ) 70 โรคตดิ เชอื้ ไวรสั โคโรน่า 2019 | โควดิ 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
หนว่ ยงานทม่ี หี นา้ ทเี่ กยี่ วขอ้ งกบั การบรหิ ารจดั การการระบาด ของโรคติดเชอื้ ไวรสั โคโรนา่ 2019 ทส่ี �ำคญั ได้แก่ องค์การอนามัยโลกเป็นองค์การช�ำนัญพิเศษของสหประชาชาติ ซ่ึงได้รับการ สนบั สนนุ จากประเทศ ทใ่ี หส้ ตั ยาบนั ตอ่ ธรรมนญู ขององคก์ ารฯ ทงั้ นโี้ ดยมคิ ำ� นงึ วา่ ประเทศแหล่าน้ันจะเปน็ สมาชกิ ของสหประชาชาติหรอื ไม่ หน้าทีข่ ององค์การ อนามัยโลกตามธรรมนูญมี ดงั นี้ คอื 1 ชว่ ยเหลอื รฐั บาลของประเทศตา่ งๆ ส่งเสริมการพัฒนามาตรฐานการ 2 สอนและการฝึกอบรมในวิชาชีพ ในการพัฒนาและปรับปรุงบริการ แพทย์และสาธารณสุข และวิชาชี ทางแพทย์และสาธารณสขุ พอืน่ ๆ ที่เกย่ี วขอ้ ง 3 ใหข้ อ้ มลู ขา่ วสารการปรกึ ษาแนะนำ� ให้การส่งเสริมการพัฒนาในด้าน 4 โภชนาการ การเคหะ สุขาภิบาล และ ความช่วยเหลือในด้านการ นนั ทนาการ สภาพการทำ� งาน และใน แพทยแ์ ละสาธารณสุข เร่ืองอ่ืนๆ ของการอนามัยสิ่ง แวดล้อม โดยร่วมมือกับองค์การ 5 ส่งเสริมความร่วมมือระหว่างนัก ชำ� นญั พเิ ศษอนื่ ๆ ของสหประชาชาติ วิทยาศาสตร์ และนักวิชาชีพที่มี ส่งเสริมอนามัยและสวัสดิภาพของ 6 ส่วนในการสร้างความก้าวหน้า แมแ่ ละเดก็ ตลอดจนการดำ� รงชวี ติ ท่ี 8 ดา้ นการแพทยแ์ ละสาธารณสขุ กลมกลืนกับสภาพแวดล้อมของ บคุ คลโดยท่ัวไป 7 ส่งเสริมกิจกรรมด้านสุขภาพจิต สง่ เสริมและดำ� เนินการวจิ ัย เพ่อื การ ทั้งน้ีโดยเฉพาะ ในกลุม่ ของบุคคล พั ฒ น า ใ น ด ้ า น ก า ร แ พ ท ย ์ แ ล ะ ท่ี มี ค ว า ม บ ก พ ร ่ อ ง ใ น ด ้ า น สาธารณสุข มนุษยสมั พันธ์ โรคติดเช้ือไวรัสโคโรน่า 2019 | โควดิ 19 71 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
6ไดแ้ กก่ ารดำ� เนนิ การอยู่ ภูมภิ าค 9 1 ภมู ภิ าคอเมริกา มสี �ำนักงานอยู่ ณ กรุง วอชิงตนั ดี.ซ.ี ศึกษาและรายงานวธิ กี าร และเทคนิคดา้ นบริหารและสงั คม 2 ภูมภิ าคเมดิเตอรเ์ รเนียนตะวนั ออก มี ทม่ี ผี ลกระทบตอ่ การใหบ้ รกิ าร ส�ำนกั งานอยู่ ณ มอื งอเลก็ ซานเดรยี ทางการแพทยแ์ ละสาธารณสขุ 3 ภูมิภาคเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้ มี โดบร่วมมอื กบั องค์ ส�ำนกั งานอยู่ ณ กรุงนิวเดลี การชำ� นัญพเิ ศษต่างๆ 4 ภูมภิ าคแอฟริกา มีสำ� นกั งานออยู่ ณ เมือง ของสหประชาชาติ บราซาวลิ ล์ 5 ภมู ภิ าคแปซิฟิกตะวนั ตก มสี ำ� นกั งานอยู่ ณ กรงุ มะนิลา 6 ภูมภิ าคยุโรป มสี ำ� นักงานอยู่ ณ กรงุ โคเปนเฮเกน สำ� หรบั ประเทศไทย อยใู่ นภมู ภิ าคเอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้ ซึ่งมีสมาชิกอยู่ทั้งหมด ๑๑ ประเทศ คือ ประเทศบังคลาเทศ ประเทศพม่า ประเทศอินเดีย ประเทศอินโดนีเซีย ประเทศ สาธารณรฐั ประชาธปิ ไตยประชาชนเกาหลี ประเทศสาธารณรฐั มลั ดฟี ส์ ประเทศมองโกเลีย ประเทศเนปาล ประเทศศรลี ังกา ประเทศภูฎานและประเทศไทย เพื่อให้มีการร่วมมือประสานงานกับประเทศสมาชิก อย่างใกล้ชิด องค์การอนามัยโลกยังได้ตั้งส�ำนักงานไว้ตาม ประเทศต่างๆ โดยมี ผ้ปู ระสานแผนงาน ขององคก์ ารอนามยั โลกเป็นหวั หนา้ ของส�ำนกั งานอกี ดว้ ย 72 โรคติดเชือ้ ไวรัสโคโรน่า 2019 | โควิด 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
การวิเคราะห์สถานการณ์ เมอ่ื วนั ที่ 11 มนี าคม 2563 ผอู้ ำ� นวยการองคก์ ารอนามัยโลกไดแ้ ถลงใหส้ ถานะ ปจั จบุ นั ของโรคโคควดิ 19 เปน็ ภาวการณร์ ะบาดใหญ่ทัว่ โลก ( Pandemic) อย่างไรก็ตาม ประกาศน้ีไมไ่ ดท้ ำ� ใหแ้ นวทางขององค์การอนามัยโลกในการประเมนิ ภัยคกุ คามทีเ่ กดิ จาก ไวรสั นเี้ ปลย่ี นไป และการดำ� เนนิ การขององคก์ ารอนามยั โลกเพอ่ื ชว่ ยเหลอื รฐั บาลไทยและ ประเทศตา่ ง ๆ ท่ัวโลกกจ็ ะยังคงดำ� เนนิ ตอ่ ไป ย่ิงไปกว่านน้ั แมจ้ ะมีการประกาศยกระดับ ให้เหตกุ ารณ์นเ้ี ปน็ การระบาดใหญท่ วั่ โลก แนวทางการแก้ปญั หาท่ีทุกคนควรปฏบิ ตั จิ ะยัง คงเป็นเช่นเดมิ นั่นคอื • หยดุ การสง่ ตอ่ เชอื้ และปอ้ งกนั การแพรก่ ระจายของไวรสั นโ้ี ดยการคน้ หา กักตวั และรักษาผูป้ ว่ ยทกุ ราย และสบื หาผูท้ ีส่ ัมผสั ใกล้ชดิ กบั ผู้ปว่ ย • สื่อสารอย่างสม�ำ่ เสมอกบั ทุกภาคส่วน ให้ข้อมูลเกย่ี วกบั ความเสีย่ งและ วธิ ปี กป้องตนเองจากเช้ือไวรัส • เตรยี มความพร้อมของสถานพยาบาล ฝึกอบรมและปกป้องเจา้ หนา้ ท่ที ่ี ท�ำงานดา้ นการดูแลสุขภาพ การติดตามผู้สัมผัสคือข้ันตอนท่ีมีความส�ำคัญอย่างย่ิงในการหยุดการส่งต่อ เช้ือไวรัสโคโรน่า หลังจากมีการยืนยันผู้ป่วยโควิด 19 เจ้าหน้าท่ีสาธารณสุขจะต้อง ติดตามผู้สัมผัสและระบุตัวบุคคลท่ีมีการสัมผัสใกล้ชิดกับผู้ป่วยต้ังแต่ที่ผู้ป่วยเร่ิมมี อาการ บุคคลที่มีการสัมผัสใกล้ชิดมักจะเป็นบุคคลที่อยู่ในระยะใกล้กับผู้ป่วย และ ความใกลช้ ิดนีจ้ ะต้องเกดิ ขน้ึ ซ�ำ้ ๆ เช่น สมาชิกครอบครัว นักโทษรว่ มหอ้ งขัง เพ่ือน รว่ มงานทใี่ ชพ้ ื้นท่สี �ำนักงานเดยี วกนั เพ่ือนสนทิ ผู้ดูแลสขุ ภาพ ซงึ่ ต้องมกี ารเฝ้าระวัง กลุ่มคนเหล่านี้ท้ังหมดทุกวันเป็นเวลา 14 วัน หากผู้สัมผัสใกล้ชิดมีอาการป่วย การติดตามผู้สัมผัสจะช่วยให้ม่ันใจได้ว่าเจ้าหน้าที่จะสามารถระบุผู้ติดเชื้อได้อย่าง รวดเรว็ และทำ� การกกั ตวั เพอ่ื ไมใ่ หผ้ ตู้ ดิ เชอ้ื สามารถสง่ ตอ่ ไวรสั ไปยงั ผอู้ นื่ การปฏบิ ตั ิ เช่นนจี้ ะสามารถยตุ กิ ารสง่ ผ่านเชื้อจากคนสู่คนได้ โรคติดเชือ้ ไวรัสโคโรน่า 2019 | โควิด 19 73 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
ข้อควรปฏบิ ัติ แปลระคะชำ� แานชะนนำ� ส�ำหรับ หลักการพื้นฐานในการลดความเส่ียงทั่วไปของการติดเช้ือทางเดิน หายใจเฉยี บพลนั รวมถึงเชอื้ ไวรสั ทกี่ อ่ ให้เกิดโรคโควิด 19 ไดแ้ ก่ • หลีกเลยี่ งการสมั ผัสใกล้ชดิ กับผู้ที่ ปว่ ยด้วยอาการติดเช้อื ทางเดนิ หายใจ เฉียบพลนั • ลา้ งมือบอ่ ย ๆ โดยเฉพาะหลัง จากการสมั ผสั โดยตรงกบั ผปู้ ว่ ย หรอื สิง่ ที่อย่รู อบตัวผปู้ ว่ ย • หลกี เล่ียงการสัมผัสกับสตั ว์ ในฟารม์ หรอื สตั วป์ ่าโดยไมม่ ีการปอ้ งกนั • ผทู้ ม่ี ีอาการตดิ เช้ือทางเดนิ หายใจ เฉียบพลนั ควรไออยา่ งถกู วธิ ี (รกั ษาระยะห่าง เมือ่ ไอ เมอ่ื ไอหรอื จามใหป้ ดิ ปากและจมูกดว้ ย ทชิ ชูหรือผา้ แบบใช้แล้วท้งิ และล้างมอื ) • ส�ำหรับสถานพยาบาลให้ยกระดับมาตรฐาน ของข้อปฏบิ ตั ใิ นการปอ้ งกันและควบคมุ การตดิ เชอื้ ใน โรงพยาบาลโดยเฉพาะในแผนกฉุกเฉนิ 74 โรคตดิ เชอ้ื ไวรัสโคโรน่า 2019 | โควดิ 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
เป้าหมายเชงิ ยุทธศาสตรข์ อง องค์การอนามยั โลก ประจ�ำประเทศไทย เป้าหมายเชิงยุทธศาสตร์ของ องค์การอนามัยโลกประจ�ำ ประเทศไทยในการชว่ ยให้ประเทศไทยสามารถรับมือกับโรค ระบาดคร้ังนี้ ประกอบด้วย • จาํ กดั การแพรเ่ ชอื้ จากคนสคู่ น รวมถงึ ลดการตดิ เชอ้ื ทตุ ยิ ภมู ิ ในกลุ่มบุคคลท่ีสัมผัสใกล้ชิดกันและผู้ปฏิบัติงานด้านสุขภาพ ป้องกัน การลกุ ลามของการแพรเ่ ชอื้ และปอ้ งกนั การแพรร่ ะบาดของเชอื้ ทงั้ ในและ นอกประเทศไทย • ระบุแยก และดูแลผู้ป่วยในระยะเร่ิมต้น รวมถึงให้การดูแลที่ดี ท่สี ุดส�ำหรบั ผปู้ ่วยท่ตี ดิ เชือ้ • ใหค้ วามกระจา่ งในประเดน็ ทยี่ งั คลมุ เครอื เชน่ ความรนุ แรงของ โรคตอ่ ผปู้ ว่ ย ขอบเขตของการแพรเ่ ชอ้ื และการตดิ เชอื้ แนวทางตา่ ง ๆ ใน การรกั ษา และเร่งพัฒนาการวนิ ิจฉยั การรกั ษา และวคั ซนี • ส่ือสารไปยังชุมชนเพื่อให้ข้อมูลเกี่ยวกับความเสี่ยงท่ีส�ำคัญ และเหตุการณต์ ่าง ๆ และโตแ้ ย้งขอ้ มลู ท่ีผดิ และลดผลกระทบทางสังคม และเศรษฐกจิ ใหเ้ หลอื น้อยท่ีสุดผ่านการร่วมมือกบั หลายภาคสว่ น โรคตดิ เช้ือไวรัสโคโรน่า 2019 | โควดิ 19 75 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
การเตรยี มความพร้อมและการรับมือ สง่ิ ท่ปี ระเทศไทยกําลังดำ� เนินการ ได้แก่ • ประเทศไทยมศี กั ยภาพสูงในการตรวจหาผตู้ ิดเชอ้ื ประเมินความเสี่ยง สอบสวนโรค การวินจิ ฉัยในห้องปฏบิ ัติการ การบริหารทางการแพทยก์ ารควบคุม และป้องก•ัน กเมาอื่รตเริด็วเชๆื้อ และการสอ่ื สารเรอ่ื งความเสย่ี ง น้ี ประเทศไทยได้ปรับปรุงแผนความพร้อมแหง่ ชาติในการ รับมือโรค•ร ะสบถาาดบไขนั ้หววจิ ัดัยใวหิทญยา่ ศาสตร์สาธารณสุข ด้วยการสนบั สนุนจาก WHO ได้ ใหค้ วามช•ว่ ยกเหรละือทปรวรงะสเทาศธาอรน่ืณสๆุขใกนํากลาังรทต�ำรแวบจสบอจบําลตอัวองกยับา่ งสต�ำานมักทง่ีมาีกนากรารร้อวงิจขัยอแห่ง ชาตเิ พอื่ คาดการณส์ ถานการณแ์ ละผลลพั ธท์ เ่ี ปน็ ไปไดใ้ นขณะทกี่ ารระบาดกาํ ลงั กาํ ลงั ด�ำเนนิ •ไ ปใผนู้ทปี่เดระินเททาศงไมทายยังประเทศไทยโดยท่ีก่อนหน้าน้ีได้เดินทางไปยังพ้ืนท่ีที่ ไดร้ บั ผลกระทบ จะได้รบั ข้อมลู จากกระทรวงสาธารณสุขทนั ทที มี่ าถึงประเทศไทย เก่ียวกับว•ิธ ีรากยรงะาทนรอวางกสาารธปาร่วณยกสาุขรยตัง่าไงด้แๆนตะอ่ นกํารใหมค้ใชว้เบคครมุื่อโงรมคือผอา่ อนนสไาลยนด์สว่ �ำนห1ร4ับ2ก2าร รายงานด้วยตนเอง ซ่งึ มีใหบ้ ริการทัง้ ในภาษาไทย อังกฤษ และจนี สามารถเข้าถงึ WHO ไดส้ ่งิ ท่ี W•H Oองกคาํ ์กลาังรดอำ� นเนานิมกัยาโลรกในปปรระะจเ�ำทปศรไะทเยทศไดไท้แกย่ติดต่อกับรัฐบาลไทยโดยตรง อย่างสม่�ำเสมอผ่านกระทรวงสาธารณสุข แบ่งปันข้อมูลกับรัฐบาลพัฒนาการที่ ส�ำคัญอื่น• ๆ ตลอดจนแนวทางและการปรับปรงุ ตา่ ง ๆ WHO ยังสนับสนุนการรับมือต่อโรคระ บ าด ขอ ง ห น ่วยงาน สหประชาชาติในระดับที่กว้างข้ึนและให้ข้อมูลและค�ำแนะนําที่เกี่ยวข้องกับเจ้า หนา้ ท่ใี นเครอื ขา่ ยของสหประชาชาตใิ นประเทศไทย 76 โรคติดเช้อื ไวรสั โคโรน่า 2019 | โควดิ 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
2. กระทรวงสาธารณสุข MINISTRY OF PUBLIC HEALTH “ศบค”•••••••ก ระกกกกสกศทำ�รรรรรูนรนมมมมมยวควอสกักงข์ ิทมนานวงอ้ ารบีบยับามนแมาคทสูลพปศยัมุบนขทาลโ่าานุ สรัดยวทบคตก์สโรรดรากิก์ะรยาาดทตรรา้รรสแนวงขุพงเภใวทนชายกภพ์ าัณรดฑำ�์ กเนรินะทงารนวบงสราหิ ธาารรจณัดสกขุารฯโคลวฯิด-19 ได้แก่ 3. ศนู ยบ์ ริหารสถานการณ์การแพรร่ ะบาดของ โรคตดิ เชือ้ ไวรัสโคโรนา่ 2019 ( โควิด-19 ) • “ ศูนยบ์ รหิ ารสถานการณ์ โควิด-19 ” ค�ำยอ่ “ ศบค ” • เป็นหน่วยงานพิเศษเพอ่ื ปฏิบัตหิ นา้ ทตี่ ามพระราชกำ� หนดการบรหิ ารรราชการ ในสถานการณฉ์ กุ เฉิน พ.ศ. 2548 • โดยมนี ายกรัฐมนตร ี ผู้อ�ำนวยการศูนย์ นพ. ทวีศิลป์ วิษณโุ ยธิน โฆษกศนู ย์ฯ • ศนู ย์ฯนม้ี ีการแถลงขา่ วทุกวันเก่ียวกับสถานการณ์โรคโควดิ -19 ทง้ั ในประเทศและ ต่างประเทศ • ศนู ย์ฯนต้ี งั้ อยู่ในท�ำเนยี บรฐั บาล โรคตดิ เชอ้ื ไวรัสโคโรนา่ 2019 | โควดิ 19 77 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
แบบทดสอบ ไวรัสโคโรนา่ (โควิด-19) ให้เลือกคำ�ตอบข้อท่ถี ูกตอ้ งทส่ี ุดเพยี งคำ�ตอบเดียว 1. ไวรสั โคโรนา่ สายพนั ธุ์ใหม่ 2019 ( โควดิ -19) เกิดข้ึนครงั้ แรกท่เี มอื งใดของจนี ก. เหอหนาน มณฑลซานตง ข. กวา่ งซี มณฑลเชียงจู ค. ฉานซี มณฑลอานฮุย ง. อู่ฮ่นั มณฑลหูเปย่ ์ 2. ไวรสั โคโรนา่ สายพันธ์ุใหม่ มีระยะฟักตัวก่วี ัน ก. 2 วัน ข. 8 วัน ค. 14 วนั ง. 18 วนั 3. ขอ้ ใด ไม่ใช่ อาการของผู้ตดิ เชอื้ ไวรัสโคโรนา่ สายพนั ธ์ใหม่ 2019 ก. มไี ข้สูงกวา่ 37.5 องศาเซลเซยี ส ข. ไอ เจ็บคอ ค. หายใจหอบ เหนอื่ ย ง. หายใจลำ�บาก 4. กระทรวงสาธารณสขุ ประกาศให้ไวรัสโคโรนา่ สายพันธ์ใหม่ 2019 เป็นโรคตดิ ต่อ อนั ตรายลำ�ดบั ทเี่ ทา่ ไร ตามพรบ.โรคตดิ ต่ออันตราย พ.ศ.2559 ก. 12 ข. 14 ค. 16 ง. 18 5. ยาต้านไวรัสโคโรน่า 2019 ท่ีไทยส่งั ซอ้ื จากญป่ี ุ่นและจนี มีช่อื วา่ อะไร ก. Farviravir ข. Faviravir ค. Favipiravir ง. Faviravian 6. “ศูนยบ์ รหิ ารสถานการณ์ โควิด-19” มคี ำ�ยอ่ วา่ อะไร ก. ศกว ข. ศบก ค. ศบค ง. ศสค 7. จากสถานการณ์ภาพรวมท่วั โลก ประเทศใดมีจำ�นวนผตู้ ดิ เช้ือและตายมากท่สี ดุ (ข้อมลู ณ วันที่ 25 เม.ย2563) ก. จีน ข. สหรัฐอเมรกิ า ค. อิตาลี ง. สเปน 78 โรคตดิ เชื้อไวรัสโคโรนา่ 2019 | โควดิ 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
แบบทดสอบ ไวรสั โคโรนา่ (โควิด-19) 8. หนา้ กากอนามัยปอ้ งกนั โรคโควิด – 19 ข้อใดเหมาะกบั พนื้ ที่เส่ียงสูง ก. หน้ากากอนามยั แบบเย่อื กระดาษ ข. หน้ากากผา้ ค. หน้ากาก Pitta ง. หน้ากาก N95 9. ฝอยละอองขนาดใหญ่ของผู้สดู ดมเชอ้ื ในอากาศ เรยี กชอ่ื ว่า ก. Droplet ข. Aerosol ค. Airborneง. Kanapot 10.หน้ากากแมสกท์ ี่ได้มาตรฐานและเปน็ ทยี่ อมรบั ก. หนา้ กาก N95 ข. หนา้ กาก PM 2.5 ค. หน้ากากแบบเยือ่ กระดาษ ง. หน้ากากผ้าฝัง Nano 11. โรคขอ้ ใด ไม่ใช่ โรคท่ีเกิดจากระบบทางเดนิ หายใจ ก. โรคไวรัสโคโรน่า 2019 ข. โรคเมริ ์ส ค. โรคซารส์ ง. โรคไขอ้ ฟั ริกนั 12. ไวรสั โคโรน่าถกู คน้ พบตงั้ แต่ปี 1960 มาจนถงึ ปัจจุบันเปน็ สายพนั ธทุ์ เ่ี ทา่ ใด จึงถกู เรียกว่า “ไวรัส” โคโรนา่ สายพันธุ์ใหม่ ( โควิด-19) ก. 4 ข. 5 ค. 6 ง. 7 โรคตดิ เชือ้ ไวรสั โคโรนา่ 2019 | โควดิ 19 79 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
เฉลยค�ำ ตอบ 1. ง 7. ข 2. ค 8. ง 3. ง 9. ก 4. ข 10. ก 5. ค 11. ง 6. ค 12. ง 80 โรคตดิ เชื้อไวรสั โคโรน่า 2019 | โควิด 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
บรรณานกุ รม หนงั สอื ประกอบการเรียบเรียง • กรมควบคมุ โรค กระทรวงสาธารณสขุ .(2563) โรคติดเชือ้ ไวรัสโคโรนา่ 2019 (COVID-19). สบื ค้น 29 กมุ ภาพนั ธ์ 2563. จาก http://ddc.moph.go.th/viralpheu- monia/info.php (http://ddc.moph.go.th/viralpheumonia/info.php) • นพ.ธีระ วรธนารัตน.์ (2563). โคโรนา่ ไวรัส 2019 (COVID-19) ตอนนีเ้ รา รู้อะไรบา้ ง ? สืบค้น 1 มนี าคม 2563. จาก https://www.hfocus.org/print/18552 (https://www.hfocus.org/print/18552) เวบ็ ไซต์ : ท่สี ำ�คัญ • สามารถดาวน์โหลดเอกสารท่เี กี่ยวข้องกับสถานการณโ์ รคติดเช้ือ ไวรัสโคโรนา่ 2019 ไดท้ ่ี http://ddc.moph.go.th/viralpheumonia/situation.php • สามารถติดตามสถานการณก์ ารระบาดของโรคไวรสั โคโรนา่ สายพนั ธ์ใุ หม่ 2019 (2019-nCov) ได้ที่ Website ขององคก์ ารอนามยั โลก (https://www.who.int/ emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019) • สามารถหาขอ้ มูลเพมิ่ เติมไดท้ ่ีเว็บไซตก์ รมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข https://ddc.moph.go.th/viralpneumonia/index.php หรอื สายดว่ น 1422 • http://www.pixabay.com/, https://www.freepik.com/, https://all-free-download.com/ ใชภ้ าพประกอบเล่ม โรคตดิ เช้ือไวรัสโคโรน่า 2019 | โควิด 19 81 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
82 โรคติดเชื้อไวรสั โคโรน่า 2019 | โควิด 19 Coronavirus Disease 2019 COVID -19
Search
