ผักบุ้ง

โครงการ ผกั สวนครู สานักงาน กศน. จังหวดั พังงา องค์ความรู้ชุด : ผักสวนครัว เรียนร้กู ารปลูกผกั บุ้งจนี ใบ ต้น ผักบุ้งจนี โดย หอ้ งสมุดประชาชนอาเภอเกาะยาว ศูนยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั อาเภอเกาะยาว

ผักบุ้งจนี ภาษาองั กฤษ Water Convolvulus หรอื Kang-Kong ตระกูล Convolvulaceae ชื่อวิทยาศาสตร์ Ipomoea aquatica Forsk. Var. reptan ถนิ่ กาเนิดง อยู่ในเขตร้อนพบได้ท่ัวไปในอัฟรกิ ำ และเอเชยี เขตร้อน ลักษณะทว่ั ไป : เป็นพชื ผกั ใบเขยี วอยใู่ นวงศผ์ กั บงุ้ นำเข้ำมำ จำกต่ำงประเทศเป็นไม้ลม้ ลกุ ลำตน้ มลี กั ษณะกลมๆ กลวง สเี ขียวอมขำว ใบมีสีเขียว ดอกมีสขี ำว ลำตน้ มีขอ้ ปลอ้ ง มยี ำง นอ้ ยกว่ำผักบุ้งไทย ลำตน้ ทอ่ี ยู่บนบกจะตง้ั ตรง สงู ประมำณ 30-35 ซม. หำกสงู มำกกว่ำนล้ี ำต้นจะโนม้ ลงพร้อมเลื้อยบน พ้นื ผกั บุ้งจีนนิยมปลกู บนดนิ เพรำะเจรญิ งอกงำมดีกว่ำในนำ้

สรรพคณุ ตน้ สด มีสรรพคณุ เป็นยำเย็น ชว่ ยในกำรดบั ร้อน แก้ อำกำรรอ้ นใน ชว่ ยบำรงุ ฟนั ช่วยใหผ้ วิ พรรณ เปลง่ ปลั่ง มีสำรตอ่ ตำ้ นอนมุ ลู อิสระ ชว่ ยในกำร ชะลอวัย ช่วยบำรุงสำยตำรักษำอำกำรต้อ ตำฝ้ำ ฟำง ช่วยบำรงุ โลหิต มีสว่ นชว่ ยลดระดับนำ้ ตำล ในเลือด ป้องกนั กำรเกิดโรคเบำหวำน ปอ้ งกนั โรค ท้องผูก ยอด ชว่ ยแกโ้ รคประสำท ราก ชว่ ยแกอ้ ำกำรเหง่ือออกมำก แก้โรคหดื ไอเรื้อรัง

เร่ืองควรรู้ งผกั บงุ้ มีอยู่ 2 สำยพนั ธ์ุ คือ ผกั บุ้งไทย และ ผักบุ้งจีน คนส่วนมำกนิยมรับประทำนผักบงุ้ จีนมำกกว่ำ  ท้ังผกั บงุ้ ไทย และผักบ้งุ จีนลว้ นมปี ระโยชนต์ ่อร่ำงกำยท้ังนั้น เพยี งแต่จดุ เดน่ ตำ่ งกนั โดยผกั บ้งุ ไทยเด่นดำ้ น “สรรพคุณยา” นำดอกไปใช้ประโยชนไ์ ด้มำกกว่ำรักษำอำกำรแพไ้ ดแ้ ตผ่ กั บ้งุ จีน จะรสชำติอรอ่ ยกว่ำมี “คุณค่าทางสารอาหารมากกวา่ ” งต้องล้างยางผกั บุ้งออกให้หมดกอ่ นรับประทำน เพื่อปอ้ งกนั อำกำรทอ้ งเสยี งผู้ป่วยความดันโลหิตควรระมัดระวังกำรรับประทำนผกั บุ้ง เพรำะจะทำใหค้ วำมดันตำ่ ลง และควรรับประทำนผักบงุ้ แต่ เพียงพอดี รวมถงึ รับประทำนอำหำรใหค้ รบ 5 หมู่ ออกกำลงั กำยเป็นประจำ พกั ผอ่ นให้เพยี งพอ

การปลูก ผกั บุ้งจนี นน้ั สำมำรถปลกู ได้ทง้ั บนบก และในน้ำ สำมำรถปลูกไดใ้ นดินแทบทุกชนดิ ดนิ ทเี่ หมำะสมในกำร ปลกุ ผกั บุง้ เพอื่ กำรบรโิ ภคสดจะเปน็ ดินร่วน หรือดนิ รว่ น ปนทรำย ผกั บงุ้ ชอบชื้นแฉะ ตอ้ งกำรควำมชืน้ ในดินสงู มำก อณุ หภูมทิ เี่ หมำะสมในกำรเจรญิ เติบโตอยใู่ นช่วงทส่ี งู กว่ำ 25 องศำเซลเซยี ส ตอ้ งกำรแสงแดดเตม็ ทซ่ี ่ึงประเทศไทย สำมำรถปลูกได้ดี โดยมวี ธิ ีปลุกง่ำยๆ คือเตรียมแปลงโดย กำรไถดะ และไถแปรให้เรียบรอ้ ย ทำกำรตำกแดดทิ้งไว้ เพอ่ื กำจดั โรคแมลงพร้อมใสป่ ยุ๋ คอก

การเตรียมดิน พรวนดนิ และตำกดินไว้ 1-2 สปั ดำห์ หำกมีปนู ขำว ใหโ้ รยและพรวนพรอ้ มกัน เพ่อื เปน็ กำรฆำ่ เชอ้ื รำ *อย่ำลมื กำจดั วัชพชื ให้หมด การเตรยี มเมลด็ พันธ์ุ แชน่ ำ้ ไว้ 1 คนื อำจผสมกบั น้ำอณุ หภมู ิ 40 องศำเซลเซียส รอจนเมลด็ หลดุ ออกจำกเปลอื ก สว่ นใหญไ่ มเ่ กิน 2 วนั

การปลูก รดนำ้ แปลงผักให้ชุม่ แลว้ หวำ่ นกระจำยเมลด็ ผักบุ้ง ใหท้ ว่ั แปลงคลุมแปลงด้วย ฟำงขำ้ วบำงๆ *เคล็ดลบั คอื หว่ำนช่วงเยน็ จะดีท่สี ุด การรดนา ผกั บงุ้ จนี ชอบดนิ ช่มุ ชน้ื แต่ไมแ่ ฉะขังจงึ ควรรดนำ้ วนั ละ 1-2 ครง้ั ได้แก่ เชำ้ 1 รอบ เย็น 1 รอบ

การใสป่ ยุ๋ ใส่ปุ๋ยมลู สตั ว์ โดยแบง่ ใส่ 2 คร้ัง หลังจำกหวำ่ นเมลด็ 7 วนั และ 15 วนั *ไมจ่ ำเป็นตอ้ งใสส่ ำรเคมี การเก็บเก่ียว หลังจำกหวำ่ นเมลด็ ลงแปลง 20-25 วนั ให้ถอนต้นผักบงุ้ ออกจำกแปลงทง้ั ต้นและรำก ลำ้ งรำกใหส้ ะอำดเพื่อนำไป บรโิ ภค หรือจำหน่ำย

โรคทเ่ี จอในผกั บุ้ง ถงึ แมผ้ กั บุง้ เปน็ พชื ดแู ลงำ่ ยแตเ่ รำอำจพบโรคและ แมลงที่มำคกุ คำมจำกปัจจัยตำ่ งๆ ไดแ้ ก่ 1. สภำพดินท่ีปลกู มีเช้อื รำ หรือมีสภำพควำมเปน็ กรด 2. กำรปลูกพืชเดมิ ซ้ำๆ จงึ สะสมเช้ือโรคในดนิ เดมิ 3. เตรยี มแปลงดนิ ไมด่ ี ดนิ ไม่มีควำมรว่ นซยุ 4. เมล็ดพนั ธท์ุ ี่นำมำเพำะปลกู เกดิ จำกตน้ แมท่ เ่ี ปน็ โรค 5. ดนิ น้ำ อำกำศ ลม เป็นตัวแพรร่ ะบำดของเชอ้ื โรคจำก แปลงหนึง่ สแู่ ปลงหนง่ึ

วธิ ีกาจัดโรคผักบงุ้ ที่เกิดจากเชือรา หำกเกิดโรค แมลง ศัตรผู ักบุ้งระบำดในแปลงปลกู ผกั บงุ้ จะมีอำกำรใบหงิกงอ หำกพบให้กำจดั ด้วยนำ้ หมกั ใบยำสูบ โดยหำซ้อื ได้ตำมรำ้ นคำ้ ท่ัวไป โดยใสใ่ นถงั นำ้ เตมิ น้ำพอสมควรปดิ ฝำถังหมกั ท้งิ ไว้ 1 คืน นำไปรดให้ทว่ั ทุก 5-7 วนั จะชว่ ยกำจดั เพล้ยี ได้

วธิ ีทาสมุนไพรขบั ไลแ่ มลง เตรียม ใบและต้นตะไครห้ อม, ข่ำแกจ่ ดั และกระเทียมอย่ำงละ 1 กิโลกรัม โดยนำสว่ นผสมทัง้ หมด มำสบั ใหล้ ะเอยี ด แชน่ ำ้ พอท่วมทิ้งไว้ 1 คืน กรองเอำนำ้ ยำไปผสมน้ำอีก 5 เท่ำตัว ฉดี พ่นแปลงทกุ ๆ 3-5 วนั

ใบ ตน้ อ้างองิ http://www.thailovehealth.com http://thaiinfonet.com ภำพประกอบจำกอินเทอรเ์ นต็