ตะไคร้

โครงการ ผกั สวนครู สานกั งาน กศน. จงั หวดั พงั งา องค์ความรชู้ ดุ : ผักสวนครวั เรียนรู้การปลกู ตะไคร้ ตน้ ใบ ราก ตะไคร้ โดย ห้องสมดุ ประชาชนอาเภอเกาะยาว ศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั อาเภอเกาะยาว

ตะไคร้ ภาษาอังกฤษ Lemongrass จดั อยใู่ นวงศ์ Gramineae ช่ือวิทยาศาสตร์ Cymbopogon citratus (DC.) Stapf ถ่นิ กาเนิดง ประเทศอินโดนเี ซยี ศรลี งั กา พม่า อินเดยี ไทย และในทวีปอเมริกาใต้ ลกั ษณะทวั่ ไป : เป็นพืชล้มลกุ ลกั ษณะเป็นกอคลา้ ยพชื ตระกลู หญ้า ความสงู ประมาณ 4-6 ฟุต ใบเปน็ รปู หอก ผิวใบ เกลี้ยงนวล ปลายใบมีขนหนาม ลาต้นรวมกันเปน็ กอ มกี ลิน่ หอม กาบใบอดั ตวั แน่นเปน็ กา้ นตรงเรยี วยาวคล้ายลาตน้ แต่ ลาต้นทแ่ี ทจ้ ริงอยใู่ ตด้ นิ แบบเปน็ เหงา้ สามารถนามาใชเ้ ปน็ ยา ไดท้ ง้ั ต้น

สรรพคณุ ราก แกเ้ สยี ดแน่นแสบบริเวณหนา้ อก ปวดกระเพาะ อาหาร และขับปัสสาวะ ตน้ มสี รรพคุณเป็นยาขับลม แกผ้ มแตกปลาย เปน็ ยาชว่ ยให้ลมเบ่งในขณะคลอดลกู แก้เบื่ออาหาร แกโ้ รคทางเดินปสั สาวะ รกั ษาโรคน่ิว แกป้ วด เม่ือย ฟกชา้ และแก้ลมวิงเวียน หัว มสี รรพคณุ บารุงไฟธาตุ แก้โรคทางเดินปสั สาวะ รกั ษานว่ิ รกั ษากลาก เกล้อื น ท้องอืด ทอ้ งเฟ้อ แนน่ จุกเสยี ด แกอ้ าการขัดเบา ใบสด ชว่ ยลดความดนั โลหิตสงู ลดไข้ ตน้ ใบ ราก

คุณคา่ ทางโภชนาการ (100 กรมั ) พลงั งาน 126 กิโลแคลลอร่ี โปรตนี 1.2 กรัม ไขมนั 2.1 กรมั คารโ์ บไฮเดรต 25.5 กรัม แคลเซียม 35 มิลลกิ รมั ฟอสฟอรัส 30 มลิ ลกิ รมั เหล็ก 2.6 มิลลิกรัม วติ ามนิ บหี นงึ่ 0.05 มลิ ลิกรมั วติ ามนิ บีสอง 0.02 มิลลิกรัม ไนอะซิน 2.2 มิลลกิ รมั วิตามนิ ซี 1 มลิ ลกิ รมั

ไอเดียการใช้ตะไคร้เพ่ือสขุ ภาพ งนาตะไคร้มาทาเปน็ นา้ มนั หอมระเหยแล้วนามามาผิว ทาให้ กล้ามเน้อื รสู้ ึกผอ่ นคลาย หายเป็นตะคริว งนาน้ามนั หอมระเหยตะไคร้ทาบรเิ วณที่เกิดอาการปวดจะ ชว่ ยบรรเทาได้ งตะไคร้ตาละเอียดค้ันเอานา้ มาดมื่ ช่วยบรรเทาอาการวิงเวยี น ศีรษะ ลดอาการอาเจยี น งตะไครห้ อมนามาไล่ยงุ และแมลงได้ ’ตะไคร้ 3-5 หวั ค่วั ไฟให้เหลือง จากนัน้ ใสน่ ้ารอ้ นเหมือนชง ชา รบั ประทานเปน็ ยาแกป้ สั สาวะขดั

การปลูก ตะไครเ้ ปน็ พืชทป่ี ลูกง่าย งอก งามไดด้ ใี นดนิ เกือบทุกชนดิ ยกเวน้ ดินเหนียว และจะ เจริญไดอ้ ยา่ งรวดเรว็ ในฤดฝู น ส่วนการขยายพนั ธนุ์ นั้ เน่ืองจากตะไคร้เปน็ พืชที่ปลกู ข้นึ ง่าย จึงขยายพันธ์ดุ ว้ ยการ แยกกอ หรือหกั ออกมาปลูก เปน็ ตน้ ใหม่ โดยตะไคร้ 1 ตน้ สามารถเจริญเปน็ ตะไคร้ 50 ตน้ ภายในเวลา 1 ปี ใน ประเทศไทยตะไคร้เป็นพชื สวนครวั เปน็ เคร่ืองเทศทใ่ี ช้ ในการปรงุ อาหาร และแต่ง กลิน่ รสอาหารทาใหม้ กี ลนิ่ หอม ดับกลน่ิ คาว และทาให้ รสดขี ้นึ

*อย่าลมื กาจัดวชั พืชใหห้ มด การเตรียมดิน กาจัดหญา้ และวชั พืช ใส่ปยุ๋ คอกพร้อมการพรวนดนิ ขดุ หลุมให้ลกึ ประมาณ 10-20 ซม. เปน็ รัศมีวงกลม ขนาด 30 ซม. การเตรยี มตน้ พนั ธุ์ เลือกกอตะไครท้ ี่มอี ายเุ กนิ 8 เดือน แยกต้นออกจากกนั ตดั รากและใบท้ิง ลงแปลง ปลกู ได้เลย หรือมัดตน้ พันธุ์ นาไปแช่น้าความสงู 5 ซม. ประมาณ 5-7 วนั สงั เกตว่า *รากที่งอกจากการแช่น้าตอ้ งสีเหลืองเขม้ รากจะงอกออกมาจงึ นาไปปลกู

การปลกู *ตะไคร้จะไมค่ ่อยมีแมลงมารบกวน เนอ่ื งจากตะไคร้มีคุณสมบัติ การปลกู ตะไคร้ ตอ้ งปักต้นลง ดนิ ใหเ้ อียง 45 องศา โดยปัก ที่สามารถขับไล่แมลงได้หลายชนดิ ให้รอบเปน็ วงกลม เพราะการ แตกกอของตะไครจ้ ะแตกจาก ขอบหลุมไปยังกลางกอ ทาให้ เกบ็ ตะไคร้ได้สะดวก *ควรปลกู ในชว่ งฤดูฝน การรดนา ตน้ ตะไคร้จะแตกกอเรว็ ตะไคร้ มนี ิสยั ชอบน้า ในชว่ ง แรก จึงควรรดนา้ 2 วนั ต่อครงั้ หลงั จากตะไคร้เร่มิ งามแลว้ รดน้า 4-5 วนั ต่อครั้ง และสปั ดาหล์ ะครงั้ ตามลาดับ

การเก็บเก่ียว ระยะเวลาเก็บเก่ยี วผลผลติ ตะไคร้ คือ ประมาณ 8 เดือน จนถงึ 1 ปี ถ้าหากอายเุ กินกวา่ ลาตน้ จะเรมิ่ ฝ่อ โดยการเก็บจะ ขดุ ขึ้นมาทั้งกอ จากนน้ั ใหน้ ามาตัดรากและใบออก ทาความ สะอาดใหเ้ รียบร้อย นามาปรุงเพอ่ื รบั ประทานไดเ้ ลย

ตน้ ใบ ราก อา้ งองิ http://www.rakbankerd.com http://www.honestdocs.com ภาพประกอบจากอินเทอร์เนต็