วิวัฒนาการมนุษย์

บทที่ 3 ววิ ัฒนาการของมนุษย ววิ ัฒนาการของมนุษย วิวัฒนาการ (Evolution) เปนการเปล่ียนแปลงท่ีเกิดข้ึนไปตามลําดับขั้น ท่ีมีสภาพ แตกตา งไปจากเดิม ในลกั ษณะทก่ี าวหนาและซับซอ นข้ึน วิวัฒนาการของมนุษย หมายถึง การเปล่ียนแปลงโครงสรางทางรางกายของมนุษย ทีละเล็กละนอย ซึ่งเปนไปในลักษณะกาวหนาและซับซอนขึ้น อันจะทําใหมีประสิทธิภาพใน การมีชีวิตรอด การศึกษาวิวฒั นาการของมนษุ ย การศึกษาวิวัฒนาการของมนุษยน้ัน ไดศึกษาโดยอาศัยทฤษฎีของ ชารล ดารวิน (Charles Darwin) นกั วทิ ยาศาสตรชาวอังกฤษ คือ ทฤษฎีววิ ฒั นาการ (Theory of Evolution) ทฤษฎีวิวัฒนาการ เช่ือวา สัตวตางๆ จะคอยๆ เปลี่ยนแปลงรูปรางลักษณะได ดวยกระบวนการคัดเลอื กโดยธรรมชาติ คือ 1. สัตวต างๆ จะขยายและแพรพนั ธุเพ่ิมขน้ึ เรอ่ื ยๆ 2. สัตวตา งๆ จะตอสกู ันเพอื่ ความอยรู อด 3. สตั วต างๆ จะมีความแตกตา งกนั และลกั ษณะของสัตวแตละชนิดเหลาน้ันจะถายทอด ไปไดทางกรรมพันธุ 4. การถายทอดทางกรรมพันธุของสัตวชนิดตางๆ ทําใหเกิดสัตวชนิดใหมๆ ที่ เหมาะสมกบั สภาพแวดลอมมากขนึ้ จากกระบวนการคัดเลือกโดยธรรมชาติน้ีเอง จะทําใหเกิดการเปลี่ยนแปลงอยางคอย เปนคอ ยไป คอื สตั วต า งๆ จะมีการปรับตวั ใหเหมาะสมกับสิ่งแวดลอมท่ีมันอาศัยอยู ธรรมชาติ ก็จะคัดเลือกไวแตสัตวท่ีมีชีวิตเหมาะสมกับสภาพแวดลอมในที่ใดท่ีหน่ึง การเปลี่ยนแปลงของ ชวี ติ จึงขึ้นอยกู ับสภาพแวดลอมท่ีทําใหมชี ีวติ รอด มนุษยเชนเดียวกันกับสัตวชนิดอ่ืน คือมีการ เปล่ียนแปลงโดยววิ ฒั นาการ จนทาํ ใหม นษุ ยม สี ภาพทางรางกายอยา งที่เปน อยูในปจจุบนั

50 การคนพบบรรพบุรุษของมนุษย เปนท่ีคาดคะเนกันวา เผาพันธุเร่ิมมีอยูในโลกไมนอยกวา 2 ลานปมาแลว และคง จะอาศัยอยูในทวีปแอฟริกา จํานวนประชากรคงไมมากนัก ตอมาขยายพันธุไปท่ัวโลก ทุกทวีป มีมนษุ ยอาศัยอยู ยกเวนทวีปแอนตารค ติก (ยุทธ ศกั ด์เิ ดชยนต, 2522 : 37) จากการศึกษาหลักฐานทางกายวิภาคเปรียบเทียบกลาวกันวา มนุษยเร่ิมตนมาจาก สัตวกินแมลงที่เลี้ยงลูกดวยนม ซ่ึงไดมีวิวัฒนาการเปล่ียนแปลงแตกตางกันไปเปนสัตวจําพวก ลงิ ชนดิ ตางๆ ตามความจําเปนแหงการยงั ชพี และเหมาะสมกับสภาพแวดลอ ม จากสัตวกินแมลงที่เปนไพรเมตเริ่มแรก ไดวิวัฒนาการทําใหเกิดเปนลิง (Monkeys) ลิงใหญ (Apes) และเปนคนโดยแยกออกเปนสายๆ แลวมีวิวัฒนาการตามสายจนถึงเปนลิงใหญ ปจจบุ ันและมนุษยป จ จุบนั สัตวในลําดับไพรเมตมีกําเนิดมาเม่ือประมาณ 100 ลานปมาแลว บางชนิดไดสูญ พันธุไปแลว สว นทีเ่ หลอื อยแู ละควรศกึ ษา ไดแ ก 1. ทรชี รู (Tree shrew) กินแมลงเปนอาหาร อาศัยอยูตามก่ิงไมเตี้ยๆ ออกหากิน ตอนกลางคืน รูปรางทั่วๆ ไปคลายหนู หรือกระรอก มีจมูกยาวชวยในการดมกล่ิน ดวงตา อยูด า นขาง ความสามารถในการมองไมคอยดี มีหางยาวชวยในการยึดเหนี่ยวและจับกงิ่ ไม 2. เลมูร (Lemur) รูปรางคลายสุนัขจ้ิงจอก มีหางยาวชวยในการทรงตัว แตยึด เหนีย่ วและจับกง่ิ ไมอ ยางทรีชรูไมได ดวงตาของเลมูรเ ล่อื นมาอยดู า นหนามากขึ้น ความสามารถ ในการมองดีข้ึน ท้ังมองตรงและมองไกล สวนความสามารถในการดมกล่ินลดลง เลมูรจะใช ชวี ิตอยบู นตน ไม 3. ทราเซีย (Trasier) มีพัฒนาการสูงขึ้น ดวงตาเลื่อนมาอยูดานหนา มี ความสามารถในการมองไดดี จมูกหดสั้น ความสามารถในการดมกลิ่นลดลง สามารถหัน ศีรษะไดโ ดยรอบ ดํารงชีวติ อยูบนตนไม 4. ลิงโลกใหม (New world monkey) พบในทวีปอเมริกาใต และละตินอเมริกา มี ขนาดตางๆ กัน อาศัยอยูบนตนไม มีหางคอนขางยาว และสามารถในการใชหางชวยในการ จับ สมองในสวนท่ีเก่ียวกับประสาทในการมองพัฒนาข้ึนจนเห็นไดชัดเจน ลักษณะของฟน พัฒนาข้ึน มีฟนกราม (Premolars) 3 ซี่ ตัวอยางของลิงโลกใหม เชน ลิงคาปูชิน (Capuchin) ลงิ เฮาเลอร (Howler) 5. ลิงโลกเกา (Old world monkey) พบในซีกโลกตะวันออกในเอเชียนและใน แอฟริกา ลักษณะโดยท่ัวไปคลายลิงโลกใหม มีขอแตกตางที่ลิงโลกเกา หางไมยาว จับส่ิงของ ไมได น้ิวหัวแมมือหันเขาหากัน เพ่ือชวยในการจับส่ิงของ มีฟนกราม 2 ซ่ี เชนเดียวกับ

51 มนุษย ลิงโลกเกามีหลายขนาดและที่พบกันมาก ไดแก ลิงบาบูน (Baboon) ลิงแมนดริลล (Mandrill) ลิงแสม (Macaque) 6. ลิงใหญ (Ape) มีพัฒนาการขึ้นมาใกลเคียงกับคนมากกวาไพเมตอ่ืนๆ ลิงใหญ เปนไพรเมตที่ไมมีหาง มีขนาดของสมองท่ีโตกวา รางกายขนาดตางๆ บางชนิดมีขนาด ใหญโตมาก ปจ จบุ นั มลี งิ ใหญอ ยเู พียง 3 ชนิด ไดแ ก 6.1 ชะนี (Gibbon) มีความวองไวปราดเปรียวมากท่ีสุดในบรรดาไพรเมต ดวยกัน ยืนตัวเกือบจะตรงไดนานพอสมควร มีความสามารถในการมองไดดีมาก ขนาดของ รางกายสูง 3 ฟุต ปริมาตรความจุของมันสมองโดยเฉล่ีย 100 ลูกบาศกเซนติเมตร คาดวา ชะนเี รมิ่ เกดิ ข้ึนมาในโลกประมาณ 30 กวาลานปมาแลว 6.2 อุรังอุตัง (Orangutan) มีพัฒนาการของกะโหลก สวนใบหนาใกลเคียงกับ มนุษยมาก เปนสัตวที่มีความแข็งแรง มีความจุของมันสมองโดยเฉลี่ย 400 ลูกบาศก เซนตเิ มตร มคี วามฉลาดพอสมควร 6.3 ชิมแปนซี (Chimpanzee) โครงสรางของรางกายคลายกับมนุษยมากกวา อุรังอุตัง มีความจุของขนาดสมองโตเฉล่ีย 400 ลูกบาศกเซนติเมตร มีความฉลาดมากกวา อุรังอุตัง ไมมีดั้งจมูก สูงโดยเฉล่ีย 4 – 5 ฟุต อาศัยอยูบนพ้ืนดิน ปนตนไมเกง กินพืชเปน อาหาร ชิมแปนซี ขนาดของสมองตัวผู 500 ลูกบาศกเซนติเมตร ตัวเมียประมาณ 460 ลูกบาศกเซนติเมตร จมูกแบนมาก อาศัยอยูกับพ้ืนดิน ชอบอยูรวมกันเปนฝูง ปนตนไมเกง รจู กั สรางรงั เปน ท่นี อน ลิงเปนสัตวที่มีลักษณะคลายมนุษย โดยเฉพาะในกลุมของลิงใหญ (Apes) เชน ชิมแปนซี และกอริลลา จากลักษณะความคลายคลึงกัน ทําใหเกิดขอสันนิษฐานวา มนุษยมา จากลิง หรือลิงเปนบรรพบุรุษของมนุษย แตจากการศึกษาของนักวิชาการ พบวา มีลักษณะ หลายอยางจากหลักฐานทางกายวิภาคเปรียบเทียบ ที่ทําใหไมนาเชื่อวาคํากลาวขางตนจะเปน จริง นักวิชาการหลายทานเชื่อวา บรรพบุรุษของมนุษยไมใชลิง แตเปนสัตวตระกูลหน่ึงท่ีมี รูปรางคลายมนุษยปจจุบัน มีความฉลาดและสามารถพัฒนาสวนตางๆ ของรางกายใหเหมาะ กับสภาพแวดลอม และไดวิวัฒนาการมาโดยลําดับ จนกระท่ังเปนมนุษยสมัยปจจุบันที่เรียกวา Homo sapiens sapiens หรือ Modern man มนุษยยอมมีวิวัฒนาการมาโดยลําดับ และจุดเริ่มตนของวิวัฒนาการยอมมาจากจุด เดียวกันกับสัตวท้ังหลาย รวมท้ังลิง และในระยะเวลาตอๆ มาไดเกิดการแยกสายวิวัฒนาการ ออกไปหลากหลาย ลิงแตละชนิดก็แยกสายวิวัฒนาการออกไป เชนเดียวกันกับมนุษยก็แยก สายวิวฒั นาการออกไปอีกสายหนง่ึ

52 อรุ งั อตุ ัง กอริลลา ซมิ แปนซี โฮโม ไจแกนโทพเิ ธคคสั บวั เซอิ โฮโม เซเปยนส โรบัสตัส โฮโม อีเรคตสั โฮโม แฮบิลิส 2.5 – 2.0 แอฟรกิ านัส ลานปมาแลว ออสตราโลพเิ ธคคสั โฮมนิ ิดส 6.4 – 4.9 โฮมนิ นอยดส ายแอฟริกัน ลา นปม าแลว 9.0 – 5.9 ลา นปมาแลว โฮมนิ นอยดส ายเอเซี่ยน 17.3 – 14.0 ลานปมาแลว ลิงใหญบรรพบุรษุ (รามาพิเธคคสั ) รูปที่ 3.1 สายวิวัฒนาการของโฮมนิ นอยดแ ละมนษุ ย ระยะเวลาทกี่ ําหนดไดจาก การวเิ คราะหค วามแตกตา งองคป ระกอบทางชีวเคมีของมนุษยแ ละลงิ ใหญใ นปจจุบัน (ทม่ี า : ทศพล สมพงษ, 2540 หนา 97 อา งองิ มาจาก Phillip V. Tobias, 1994 หนา 50)

53 รปู ท่ี 3.2 วิวฒั นาการแบบแตกออกจากกนั ระหวา งลงิ โลกเกา และโฮมินนอยด (ท่มี า : ทศพล สมพงษ, 2540 หนา 98 อางอิงมาจาก William A. Haviland, 1989 หนา 120)

54 จากการประชุมของนักวิชาการทั่วโลกที่เมืองนิช ประเทศฝร่ังเศส เม่ือเดือนกันยายน พ.ศ. 2519 ตกลงรับรองผลการคนควาวิจัย เร่ือง กําเนิดของมนุษยแรกเริ่มวาจุดกําเนิดของ มนุษยอยูที่แอฟริกาตะวันออก จากน้ันจึงไดอพยพไปสูทวีปยุโรปและเอเชีย (บุญเลิศ สดสุชาติ, 2524 : 22) ในการศึกษาคนควาเก่ียวกับบรรพบุรุษของมนุษยน้ัน ไดมีนักมานุษยวิทยาจํานวน มากคนพบซากตางๆ ท่ีเปนหลักฐานแสดงถึงวิวัฒนาการและความเปนมาของมนุษยจากอดีต จนปจ จบุ ัน ซงึ่ เรยี งลําดบั ตามอายุ และลกั ษณะของซากทคี่ น พบไดดงั น้ี คนพบซากของเอปชนิดหนึ่งในประเทศอินเดีย เรียกวา รามาพิเธคัส (Ramapithecus) มีอายุประมาณ 14 ลานปมาแลว ซ่ึงเขาใจวาพวกน้ีคงเดินทางมาจากแอฟริกา เพราะลักษณะ เดียวกันน้ีไดมีผูพบอยูที่เคนยาในแอฟริกาดวย มีลักษณะตัวเล็ก นํ้าหนักเบา การเคลื่อนไหว ไปมาคลองตัว เริ่มเดินหลังตรงขึ้น ขายาว สมองโตกวาเอป (Apes) อื่นๆ เดินสองเทา กินอาหารทั้งใบไม ผลไม และเน้ือสัตว อาจจะเรียนรูวิธีใชอาวุธ และรูจักวิธีลาสัตวเปนครั้งแรก ขากรรไกรและฟนมขี นาดใกลเคียงกับมนุษยม าก ในป ค.ศ. 1920 ศาสตราจารยเรมอนด ดารท (Raymond Dart) นักมานุษยวิทยา ชาวออสเตรเลีย ไดคนพบซากเอป (Apes) ที่เมืองคัมเบอรล่ีในแอฟริกาใต มีอายุประมาณ 1 ลานปมาแลว และคงสูญพันธุไปเมื่อ 250,000 ปมาแลว มีความจุสมองไมเกิน 600 ลูกบาศกเซนติเมตร กรามใหญมาก ด้ังจมูกราบ ลักษณะท่ีคลายมนุษย คือ ยืนตัวตรงได กระดูกสะโพก กระดูกโคนขา ฟน ขา และเทา ใกลเคียงกับมนุษย รูจักใชก่ิงไม และหิน กรวดเปนเคร่ืองมือ และรูจักใชไฟ นับไดวาออสตราโลฟเธคัสเปนชวงท่ีแสดงถึงวิวัฒนาการ ของมนษุ ย ในป ค.ศ. 1959 ดร.หลุย เอสบี ลีคกี้ และภรรยา ไดคนพบกะโหลกศีรษะ กระดูกคาง และเคร่ืองมือท่ีทําดวยหินกรวด ทีตําบลโอลดูวาย จอรจ (Oldoway Gorge) ใน ประเทศแทนซาเนีย แอฟริกาตะวันออก ทางตะวันออกเฉียงใตของทะเลสาบวิคตอเรีย ไดรับ การต้ังช่ือวา ซินแจนโธรปสบออิชิ (Zinjanthropus Boisei) หรือมนุษยโอลดูวาย (Oldoway man) มีอายุประมาณ 1,750,000 ปมาแลว มีความสูงประมาณ 4 ฟุต 9 นิ้ว มีความจุ สมองประมาณ 600 ลูกบาศกเซนติเมตร มีใบหนายาวและใหญ ฟนกราม และฟนขางมี ขนาดใหญ ฟนเข้ียวมีขนาดเล็ก เปนการพิสูจนไดวา บรรพบุรุษของมนุษยนั้นไมใชเอป (Apes) แตเปนมนุษยวานรชนดิ หน่งึ แตม ลี กั ษณะเปน มนุษยยงั ไมเ ตม็ ท่ี ในป ค.ศ. 1964 ดร.ลีคก้ี และภรรยา ไดคนพบซากโครงกระดูกเพิ่มอีกท่ีตําบล โอลดูวาย จอรจ มีอายุประมาณ 2 ลานป เรียกชื่อวา โฮโม ฮาบิลิส (Homohabilis) กระดูกท่ีพบมีกระดูกหนาแขง กระดูกนอง กระดูกเชิงกราน ฟน และบางชิ้นของหัวกะโหลก มีความสูงประมาณ 4 ฟตุ พบสิง่ ประดษิ ฐแ ละเคร่อื งมอื ทที่ าํ ดว ยกระดกู แทๆ สาํ หรับตัด และ ขัดถู หนังสัตว โฮโมฮาบิลิส ปรากฏอยูบนโลกระยะเวลาเดียวกันกับซินแจนโธรบัส และ

55 ออสตราโลพิเธคัส แตโฮโมฮาบิลิส คงอยูสืบมาเปนบรรพบุรุษโดยตรงของมนุษย โฮโมฮาบิลิส เปนชวงแหงการวิวัฒนาการจากการบริโภคผักหญาเปนอาหาร ไปสูการบริโภคเน้ือสัตวเปน อาหาร ซง่ึ เปนขัน้ ตอนอันสาํ คญั ของวิวัฒนาการทางกายภาพ และวัฒนธรรมของมนุษย ในป ค.ศ. 1891 ดร.อยู นี ดูบวั (Dr.Eugene Dubois) นายแพทยช าวฮอลันดา ได คนพบซากโบราณที่ตอนกลางของเกาะชวา เรียกชื่อวา พิเธแคนโธรบัส อีเรกตัส (Pithecanthropus erectus) เรียกสามัญวา มนุษยชวา (Java man) มีอายุประมาณ 5 – 8 แสนปมาแลว สว นทพ่ี บคือสว นบนของหัวกะโหลก กระดกู สะโพก บางสวนของขากรรไกรลาง และฟน 3 ซี่ จากการพิจารณาสวนประกอบตางๆ พบวา มนุษยชวามีลักษณะเปนมนุษย มากขึน้ แตยงั มรี องรอยของวานรอยู เชน ฟน และกระดูกขาคลา ยมนษุ ย แตกระโหลกศีรษะ และการทรงตวั คลา ยวานร เบา ตาและโหนกค้ิวนูนสูง หนาผากลาดตํ่า สูงประมาณ 5 ฟุต 7 นิ้ว หนักประมาณ 150 ปอนด มีแขนเคลื่อนไหวไดอยางอิสระ ตามองตรง อาจจะสามารถ คิด หรอื พูดไดอยา งมนษุ ย รจู กั ใชเคร่อื งมือ เชน ไมป ลายแหลม และขวานมอื ในป ค.ศ. 1927 ดร.ดาวิดสัน แบล็ค (Dr.Davidaon Black) นักวิทยาศาสตรชาว แคนดานา ไดพบฟนมนุษยโบราณ 1 ซ่ี ท่ีถ้ําจูกูเทียน ทางทิศตะวันตกเฉียงใตของกรุงปกก่ิง และในป 1929 ไดพบกะโหลกศรี ษะ และโครงกระดูกอกี 50 ซาก เรยี กชือ่ วา ซีแนนโธรปส เพคิเนนซีส (Sinanthropus pekinensis) เรียกสามัญวา มนุษยปกก่ิง (Pekin man) เปน มนุษยที่มีความเจริญมากกวามนุษยชวา มีความจุสมองประมาณ 1,075 ลูกบาศกเซนติเมตร สูงประมาณ 5 ฟุตเศษ รูจักประดิษฐเคร่ืองมือดวยกระดูกสัตว และหินอยางหยาบๆ รูจักใช ไฟเพ่ือปอ งกนั ความหนาว และสตั วปา รูจ กั ใชไ ฟปรงุ อาหาร ในป ค.ศ. 1925 นักมานุษยวิทยาไดคนพบซากมนุษยโบราณในถ้ําริมแมนํ้านีอันดรา (Neandra) ในประเทศเยอรมัน และตามท่ีตางๆ ในยุโรป เชน ในฝร่ังเศส เบลเย่ียม เรียกช่ือวา มนุษยนีอันเดอรธัล (Neanderthal man) มีชีวิตอยูระหวาง 150,000 – 50,000 ปมาแลว สูงประมาณ 5 ฟุต 3 นิ้ว มีขาคอนขางสั้น ความจุสมองประมาณ 1,550 ลูกบาศกเซนติเมตร มีสติปญญาเหมือนมนุษยในปจจุบัน สามารถสรางเคร่ืองมือไดอยาง สวยงาม แตตอมาก็สูญพันธุไป นับไดวาเปนเพียงสายขางเคียงกับสายวิวัฒนาการของมนุษย ปจ จบุ นั เทานนั้ ในป ค.ศ. 1886 ไดคนพบซากมนุษยปจจุบันจริงๆ ที่หมูบานเล็กๆ แหงเลเอซี่ (Eyzies) ทางตะวันตกเฉียงใตของประเทศฝร่ังเศส พบโครงกระดูกชนิดเดียวกันในถ้ําตางๆ จํานวนมาก เชน ในประเทศเชคโกสโลวาเนีย อังกฤษ เยอรมัน สเปน และอิตาลี มีชีวิตอยู ประมาณ 40,000 – 30,000 ปมาแลว สูง 5 ฟุต 10 นิ้ว ศีรษะใหญ ค้ิวสูง สันคิ้วไมใหญ มากนัก หนาตรง จมูกโดง หนาผากสูง กระดูกขากรรไกรแข็งแรงมาก มีความจุสมอง ประมาณ 1,660 ลูกบาศกเซนติเมตร สามารถประดิษฐเคร่ืองมือดวยหินอยางสวยงาม รูจัก วาดภาพโดยเฉพาะภาพเขียนวัวไบซันที่จัดวาเปนศิลปะช้ินเอก แสดงใหเห็นวา โครมันยองเปน

56 มนุษยท่ีมีความฉลาดอยางแทจริง (Homo Sapiens) และเปนมนุษยท่ีแทจริง (true-man) ของมนุษยเ รม่ิ แรก ดังน้นั เราอาจสรปุ ข้นั ตอนของการววิ ฒั นาการของมนุษยไ ดดังนี้ 1. เอปท่ีมีลักษณะเหมือนคน (Man like apes) ไดแก พวกออสตราโลพิเธคัส และซนิ แจนโธรปส 2. คนที่มีลักษณะเหมือนเอป (Apes like man) ไดแก พวกพิเธแคนโธรปส และ ซิแนนโธรปส 3. มนษุ ยโ บราณ (Primitive species of man) ไดแ ก พวกนอี ันเดอรธลั 4. มนุษยปจ จุบนั (Homo sapiens) ไดแก พวกโครมนั ยอง

57 ตารางท่ี 3 ววิ ฒั นาการของสตั วไพรเมต ลําดับตามยคุ ทางธรณีวิทยา ระยะเวลา ยคุ ทางธรณวี ิทยา สตั วไพรเมตและมนษุ ยท ่ีปรากฏขึน้ ครง้ั แรก (ปที่ผานมา) (หลักฐานจากซากคงเหลือ) 0 40,000 พลอี สี โตซีน มนษุ ยป จจบุ ัน 300,000 1,500,000 โฮโม เซเปย นส เซเปยนส 1,800,000 โฮโมเซเปย นส นีแอนเดอรธัลแอนซสิ 2,000,000 โฮโมอเี รคตัส 5,000,000 ไพลโอซีน โฮโม แฮบลิ ิส 22,500,000 โฮมินดิ สเ รมิ่ แรก ออสตราโลพเิ ธคคสั 32,000,000 ไมโอซนี ระยะที่ลิงใหญด ึกดาํ บรรพว ิวัฒนาการแตกออกจากกนั 38,000,000 44,000,000 โอลิโกซีน ศวิ าพเิ ธคคสั ไดรโอพิเธคคัส 53,500,000 อีโอซีน โพรคอนซูล 65,000,000 พาลีโอซนี ลิงใหญเ ริ่มแรก 70,000,000 ครตี าเซียสตอนปลาย โพรพลิโอพเิ ธคคัส อียิปโทพิเธคคัสและ โอลิโกพิเธคคัส แอนโธรปอยดสเริม่ แรก พาราพเิ ธคคัส อะพเิ ดยี ม แอมฟพเิ ธคคสั พอนดวนเกีย เทโทเนยี ส อะดาปส นีโครลเี มอร สัตวไพรเมตเริม่ แรก พลีเซียดาปส พูรก าโทเรยี ส (ท่มี า : ทศพล สมพงษ, 2540 หนา 76 อา งอิงมาจาก Carol R. Ember and Meluin Ember, 1993 หนา 49)

58 ตารางท่ี 4 ววิ ัฒนาการทางกายภาพและทางวัฒนธรรมจากออสตราโลพิเธคคัส ถงึ โฮโมเซเปยนส เซเปยนส ระยะเวลา ปรากฏมนษุ ย ยุคทางโบราณคดี พฒั นาการทางวัฒนธรรม (ปท ี่ผา นมา) แตละชนิด 5,500 ยุคสํารดิ กําเนิดเมืองและรัฐ แบงชวงช้ัน (3,500 ปกอ น ค.ศ.) ยคุ หนิ ใหม ทางสังคม สังคมไมมีความเทา ยุคหนิ กลาง เทียมกัน แบงงานกันทําตาม 10,000 ความชํานาญ (8,000 ปกอ น ค.ศ.) เพาะปลกู และเล้ียงสัตว 14,000 ตง้ั ชุมชนเปนหลักแหลง (12,000 ปกอน ค.ศ.) ลาสตั วแ ละเก็บพืชผกั บริโภคธัญพชื ยุคหนิ เกาตอนปลาย วาดภาพบนผนงั ถํา้ ประดษิ ฐเคร่อื งประดับสตรี 40,000 โฮโม เซเปย นส ประดิษฐใ บมีดหลายรูปแบบ 200,000 เซเปยนส มนุษยน ีแอนเดอรธัล ยคุ หินเกาตอนกลาง เริม่ มรี ะบบความเชอ่ื ทางศาสนา มีพิธฝี ง ศพ 300,000 โฮโม เซเปย นสร ะยะแรก เครือ่ งมือแบบมสู เตเรียน 700,000 ยคุ หนิ เกาตอนตน เครอ่ื งมอื แบบอาชเู ลีย่ น 1,500,000 โฮโม อีเรคตสั ลา สตั วและ/หรอื หาซากสตั ว 1,800,000 โฮโม แฮบลิ สิ สรางทพี่ ักตามฤดกู าล 2,000,000 ออสตราโลพเิ ธคคสั เครอ่ื งมือแบบโอลโดแวน 5,000,000 เคร่อื งมอื หนิ เรมิ่ แรก (ท่มี า : ทศพล สมพงษ, 2540 หนา 248 อางองิ มาจาก Carol R. Ember and Meluin Ember, 1993 หนา 62)

59 รูปที่ 3.3 วิวฒั นาการของมนษุ ยใ นยุคตา งๆ (ท่มี า : จติ รกร โพธ์งิ าม, 2542 หนา 28) ลกั ษณะทางชวี ภาพของมนุษยในปจจุบนั ที่สาํ คญั พอสรุปไดด งั น้ี 1. สามารยืนตรงยนื ตั้งฉากกบั พืน้ ดินดว ยขา 2 ขา 2. กระดูกเชิงกรานดานบนจะคลี่คลา ยแผนพัด 3. หวั กะโหลกจะตั้งอยูตรงกลางของกระดกู สนั หลงั รปู ตวั เอส (S) 4. หนาไมย่นื และมีลกู คาง 5. เมอื่ เทียบสดั สวนของสมองกับรางกายแลว สมองของมนษุ ยจะมมี ากกวา ของสตั ว 6. ขากรรไกรสั้น และแนวฟนตามเพดานปากจะโคงเกือบเปนรูปครึ่งวงกลม ฟน เข้ียวจะลดลง ฟน กรามจะมีลักษณะนนู เปน 4 ปมุ 7. ชว งขาจะยาวกวาชวงแขน 8. หัวแมมือและหัวแมเทาส้ัน โดยหัวแมมือจะสามารถพับงอเขาหาอุงมือได และ น้วิ อกี ทง้ั 4 งอได 9. รางกายจะไมค อ ยมขี น

60 รูปท่ี 3.4 ววิ ฒั นาการรูปรา งของมนุษยจากประมาณ 3 ลานปมาแลว ถงึ 5,500 ปม าแลว (ทมี่ า : ทศพล สมพงษ, 2540 หนา 250 อา งองิ มาจาก J. Coulson et al, 1993 หนา 578 – 579)

61 การจาํ แนกชาตพิ ันธขุ องมนษุ ย มนุษยที่มีชีวิตอยูในโลกนับตั้งแตอดีตมาจนถึงปจจุบัน จะมีลักษณะทางรางกายที่ แตกตางกันอยูหลายแบบ ทั้งนี้เน่ืองมาจากการที่มนุษยอาศัยอยูในสภาพแวดลอมทางภูมิศาสตร และทางสังคมท่ีแตกตางกัน ทําใหมีการเปล่ียนแปลงหรือปรับตัวใหเขากับสภาพแวดลอมน้ันๆ อันเปนผลทําใหมนุษยมีลักษณะทางรางกายที่ไมเหมือนกัน โดยถือวาชาติพันธุแตละกลุมมี ลักษณะทางรางกายบางอยางท่ีคลายคลึงกับในกลุมของตน และเห็นไดชัดวาแตกตางจากกลุม อนื่ การแบงชาติพันธุของมนุษยทําไดหลายแบบโดยอาศัยหลักการตางๆ 4 ประการ ดงั นี้ (บุญเลศิ สดสชุ าต,ิ 2524 : 67 – 80) 1. หลกั การทางชวี วิทยา 2. หลักการทางกายภาพของมนุษย 3. หลกั การทางภูมิศาสตร 4. หลักการทางศิลปะ และวฒั นธรรม 1. หลักการทางชีววิทยา ลินเนียส (Linnaeus) นักพฤกษศาสตรชาวสวีเดน ได แบง ชาติพันธุของมนุษย โดยใชห ลกั ของความเจริญทางดา นสมอง ออกเปน 3 ประเภท คอื 1.1 มนุษยท่ีฉลาดมีความรู (Thinking man) หรือท่ีเรียกวา โฮโมซาเปยน (Homo sapiens) ไดแก มนุษยในสังคมสมัยใหม โดยท่ัวไปมีความรูในวิทยาการตางๆ และ สามารถนําความรูมาสรางสรรควัฒนธรรมตางๆ ขึน้ ได 1.2 มนุษยปาเถื่อน (Homo Ferus) คือพวกที่อยูในสังคมเร่ิมแรก (Primitive Society) มคี วามเปนอยูแ ละระบบเศรษฐกจิ ท่ีลา หลงั มาก 1.3 มนุษยท่ีดุรายอยางสัตว (Homo Monstrous) หมายถึง มนุษยที่ยังไมได วิวัฒนาการมาเปนมนุษยโดยสมบูรณ ไดแก มนุษยที่ยังนิยมลาหัวมนุษยดวยกัน เชน คน บางเผาที่อยูทางตอนใตของทวีปแอฟริกา มนุษยกินคน ที่อยูในทวีปอเมริกาใต และที่อยูใน เกาะนิวกนิ ี 2. หลักการทางภายภาพของมนุษย เปนการแบงชาติพันธุของมนุษยที่อาศัยอยู ปจจัยตางๆ ในสวนประกอบของรางกาย ไดแก ลักษณะทางรูปราง หนาตา สัดสวนของ รางกาย ลักษณะของศีรษะ ลักษณะของผม จมูก สีผิว เปนตน ซึ่งสามารถจัดแบงมนุษย ออกไดเปน 4 ชาติพันธุ คอื 2.1 นิกรอยด (Negroid) ชาติพันธุกลุมนิกรอยด โดยท่ัวไปจะมีผิวคลํ้า น้ําตาล หรือเหลือง ผมมีสีดําและหยิกหยอง จนถึงหยิกขอด มีขนตามตัวเล็กนอย ศีรษะรูปยาว

62 จมูกทรงกวางและแบน รูจมูกใหญ ใบหูเล็ก ริมฝปากหนา กระดูกขากรรไกรกางออก คาง ยื่น ดวงตาสีดําหรือสีน้ําตาลเขม รูปรางเต้ียจนถึงสูงปานกลาง ซ่ึงแบงออกเปน 3 กลุมยอย คือ 2.1.1 แอฟริกันนีกรอยด ไดแก พวกท่ีอาศัยอยูในทวีปแอฟริกา เปน สว นใหญ 2.1.2 โอเชียนนิกรอยด ไดแก พวกท่ีอาศัยอยูท่ีเกาะนิวกินี และเกาะ ใกลเคยี ง 2.1.3 นีกรอยดที่อยูทางตะวันออกเฉียงใตของเอเชีย ไดแก พวกท่ีอาศัย อยูทีห่ มูเกาะในทะเลอันดามัน ในมาเลเซีย เกาะสุมาตรา และฟลปิ ปนส บางสวน 2.2 คอเคซอยด (Caucasoid) ชาติพนั ธุกลมุ คอเคซอยด โดยทั่วไปจะมีผิวขาว หรือนํ้าตาล ลักษณะเสนผมละเอียด ออนนุม และหยิกสลวย มีขนตามตัวปานกลางคอนขาง ดก เสนผมสีทองออน นํ้าตาลเขม หรือคอนขางแดง กะโหลกศีรษะคอนขางใหญและทุย ปลายจมูกแคบและโดง โหนกแกมไมนูนใหเห็นชัด ริมฝปากบาง คางไมยื่น รูปรางปานกลาง ถงึ สงู ซง่ึ แบง ออกไดเ ปน 12 กลุมยอ ยคือ 2.2.1 เมดเิ ตอรเ รเนยี นพื้นเดิม อยูร อบๆ ทะเลเมดเิ ตอรเรเนียน 2.2.2 แอตแลนโต-เมดเิ ตอรเรเนียน อยูแ ถบตะวันออกกลาง สเปน โปรตุเกส และหมูเกาะอังกฤษ 2.2.3 อเิ รโนอาฟกาน เมดิเตอรเรเนียน อยูท่ีอิหราน อัฟกานิสถาน อินเดีย บางสวน และแอฟริกาเหนือ 2.2.4 นอรดกิ อยูทย่ี โุ รปตอนกลาง สแกนดิเนเวยี 2.2.5 มอลติกตะวนั ออก อยทู บี่ ริเวณมอลตกิ ตะวันออก 2.2.6 แลปป อยูท างตอนเหนือของสแกนดิเนเวยี และคาบสมทุ รโคลา 2.2.7 แอไปน อยทู ีฝ่ รัง่ เศสแถบภูเขาแอลปจ นถงึ โซเวยี ต 2.2.8 ไดนาริก อยทู างตะวันออกของภเู ขาแอลป ตงั้ แตส วิสจนถึงอัลเบเนีย เอเชยี ไมเนอร และซเี รยี 2.2.9 อารเมนอยด อยูที่เอเชียไมเนอร 2.2.10 แฮมมิตสิ อยทู แ่ี อฟริกาเหนอื และแอฟรกิ าตะวันออก 2.2.11 อนิ โด – ดราวเิ ดียนส อยทู อี่ ินเดยี และศรลี ังกา 2.2.12 โปลีนีเซียน อยูบริเวณมหาสมุทรแปซิฟคตอนกลางหรือบริเวณที่ เรยี กวา โปลนี เี ซยี 2.3 มองโกลอยด (Mongoloid) ชาติพันธุกลุมมองโกลอยด โดยทั่วไปจะมีผิว เหลือง ผมสีดําเหยียดตรงคอนขางหยาบ มีขนตามตัวเล็กนอย ใบหนาคอนขางแบน โหนก แกม นนู เห็นไดชดั เบาตาตื้น รูปนัยนต าเรียวแคบ นยั นตามสี ดี ําหรือนา้ํ ตาล จมูกไมก วา ง ไมโดง

63 ริมฝปากไมบางไมหนา คางย่ืนออกมาเล็กนอย ขากรรไกรเปนรูปโคงยื่นออกมามาก ศีรษะ คอ นขางกลม รปู รา งเต้ยี ถงึ สูงปานกลาง ซ่ึงจะแบงออกเปน 2 กลุมยอยคอื 2.3.1 มองโกลอยดโบราณ มีจํานวนกลุมชาติพันธุตางๆ มากมายไม แนน อน ไดแก ประชากรด้ังเดิมในธิเบต มองโกเลีย จนี เกาหลี ไซบเี รีย และญีป่ ุน 2.3.2 อารติคมองโกลอยด ไดแก พวกเอสกิโมท่ีอยูชายฝงอารติคของ อเมริกาเหนอื พวกอเี วนกิในมองโกเลีย ไซบเี รีย พวกคามทช ดั คัลท่อี ยูแ หลมคัมซตั กา เปนตน 2.4 ออสตราลอยด (Australoid) หรือ เซียมมอยด (Siamoid) ชาติพันธุกลุม ออสตราลอยด หรือเซียมมอยด โดยทั่วไปผิวจะมีสีคล้ํา ผมหยิกสลวยอยางพวกคอเคซอยด แตป ลายจมกู กวางเหมือนพวกนกิ รอยด แบงออกไดเปน 3 กลุม ยอ ย คือ 2.4.1 ออสตราลอยด ไดแก ออสเตรเลียนอะบอริจินสในออสเตรเลีย เวดดาหในศรีลังกา พร-ี ดราวิเดยี นในอนิ เดีย ไอนใุ นญีป่ ุน เปน ตน 2.4.2 อินโด-มาเลย ไดแก อินโดนีเซียน อยูทางตอนใตของจีน พมา ไทย มาเลเซีย และอินโดนเี ซีย 2.4.3 อเมรกิ ันอนิ เดยี น ไดแ ก พวกอนิ เดยี นแดงทอี่ ยูในอเมริกา 3. หลักการทางภูมิศาสตร เปนการแบงตามลักษณะภูมิประเทศ ภูมิอากาศของ โลก โดยพิจารณาวามนุษยไดเขาไปต้ังถ่ินฐานบานเมืองอยูในภูมิภาคตางๆ อยางไรก็ตาม หลักการนี้แบง ได 7 ภูมภิ าค คอื 3.1 ภูมิภาคเอเชีย ซ่ึงประกอบดวย เอเชียตะวันออก เอเชียตะวันออกเฉียงใต เอเชยี ใต เอเชียตะวนั ตก และเอเชียกลาง 3.2 ภูมิภาคยุโรป ประกอบดวย ยุโรปตะวันออก ยุโรปตะวันตก ยุโรปเหนือ และยโุ รปกลาง 3.3 ภูมิภาคแอฟริกา ประกอบดวย แอฟริกาเหนือ แอฟริกาตะวันออก แอฟรกิ าใต แอฟริกาตะวันตก และแอฟรกิ ากลาง 3.4 ภูมิภาคแปซิฟก ประกอบดวย หมูเกาะทั้งหลายในมหาสมุทรแปซิฟก ซ่ึง มหี มูเ กาะมากท่สี ดุ ในโลก 3.5 ภูมิภาคอเมรกิ า ประกอบดวย อเมรกิ าเหนือ อเมรกิ ากลาง และอเมรกิ าใต 3.6 ภูมิภาคทะเลทรายในทุกทวีป ซ่ึงมีประชากรอดทนอยูในสภาพอากาศที่ แหง แลง 3.7 ภูมิภาคข้ัวโลกเหนือ และข้ัวโลกใต ซึ่งมีอากาศหนาวเย็นจนกลายเปน น้ําแขง็ อยเู กือบตลอดป 4. หลักการทางศิลปะและวัฒนธรรม เปนแนวโดยพิจารณาจากผลงานของ มนุษยท่ีไดสรางสรรคข้ึน เพื่อการดํารงอยูของมวลมนุษย ซึ่งสามารถแบงมนุษยออกเปน 2 สายคือ

64 4.1 วัฒนธรรมลาสัตวและเล้ียงสัตวพเนจร (Hunter-Nomads) เปนวัฒนธรรม เกาแกท่ีสุดของโลก มนุษยดํารงชีวิตอยูดวยการกินเนื้อสัตวเปนอาหาร มีถิ่นฐานที่อยูไมเปน หลกั แหลง เพราะตองเรรอ นไปตามฝูงสัตวตลอดเวลา เปนวัฒนธรรมท่ีเกิดมาเม่ือ 2,500,000 ปมาแลว จนถึงประมาณ 20,000 ป จึงไดเปลี่ยนไป ศิลปะท้ังหลายท่ีมนุษยในวัฒนธรรมนี้ สรางข้ึนเปนประเภทอาวุธปองกันตัว จับสัตว และฆาสัตวที่ทําดวยหินและไม รูจักทํา เคร่ืองปนดินเผา หมอตมทรงกรวยปากกวางกนเล็ก เม่ือประมาณ 10,000 ปมาแลว นอกจากน้ียังมีภาพเขียนสี และภาพแกะสลกั ผนังตามถ้ําตา งๆ อกี ดว ย 4.2 วัฒนธรรมเกษตรกร – ชาวนา เปนวัฒนธรรมที่วิวัฒนาการขึ้นจากวัฒนธรรม ลาสัตว และเล้ียงสัตวพเนจรเมื่อประมาณ 20,000 ปมาแลว เปนวัฒนธรรมที่มนุษยเร่ิมกิน อาหารสดและเริ่มใชเมล็ดพืช โดยเฉพาะขาวเปนอาหารหลักแทนเน้ือสัตว รูจักประดิษฐ เครื่องปนดินเผาเปนภาชนะหุงตม และเริ่มต้ังถ่ินฐานอยูกับที่ไมเรรอนเหมือนแตกอน รูจัก สรางท่ีอยูบนที่สูงริมฝงที่อุดมสมบูรณ รูจักทําการเพาะปลูก ทําใหมีอาหารเพ่ือบริโภคอยาง เพียงพอ จึงมีเวลาวางมากข้ึนในการท่ีคิดสรางสรรควัฒนธรรมตางๆ ข้ึนมาใชในการดําเนิน ชีวิต ดงั ไดพบหลักฐานวา มกี ารแกะสลักผนงั ถํา้ เปน สัญลกั ษณแ ทนคําพูด ลักษณะสากลของมนษุ ยและสิ่งมชี ีวติ ชารลส ดารวิน (ค.ศ. 1809 – 1882) ไดช้ีใหเห็นลักษณะซึ่งมนุษยและสัตวมีอยู รวมกันเม่ือประมาณป ค.ศ. 1859 และเปนที่ยอมรับกันตั้งแตนั้นมา ลักษณะซึ่งมนุษยและ สัตวมีอยูรวมกันนั้น คือ ลักษณะสากลของส่ิงมีชีวิตท้ังหลาย ซึ่งลักษณะดังกลาวพอจะ ประมวลไดด ังน้ี 1. สิ่งมชี วี ติ ทุกชนิดตอ งการอาหาร นํ้า และอากาศ 2. เน่ืองจากความตองการในขอแรก สิ่งมีชีวิตทุกชนิดจึงมีความสัมพันธใกลชิด และตอ งพงึ่ พาอาศัยสงิ่ แวดลอมทางกายภาพและชวี ภาพ 3. สง่ิ มีชวี ติ ทุกชนิดมีความสามารถในการสบื พนั ธุ 4. ถาส่ิงมีชีวิตขยายแพรพันธุไปเรื่อยๆ โดยไมมีอะไรมายับย้ัง ถึงจุดหนึ่งอาหารท่ี ใชเล้ยี งชวี ติ จะขาดแคลนลง 5. เม่ืออาหารขาดแคลน สิ่งมีชวี ติ ทงั้ หลายยอ มมีการตอสแู ขง ขนั เพ่อื แยงชงิ อาหาร 6. สิ่งมีชีวิตแตละชนิดสืบพันธุมีลูกหลานลักษณะเหมือนพอแม แตเนื่องจาก กระบวนการผาเหลา (Mutation) และการผสมกันของยีนส จึงทําใหลูกหลานอาจมีลักษณะ แตกตา งกันออกไป ยง่ิ มีประชากรมากยงิ่ มโี อกาสเกิดความแตกตา งกนั ไดม ากขน้ึ

65 7. การท่ีส่ิงมีชีวิตจําเปนตองแขงขันหาอาหารกัน ยอมทําใหเกิดกระบวนการ คัดเลือกของธรรมชาติ ทั้งในสปชีสเดียวกันและสปชีสตางกัน สัตวที่ไดเปรียบ ไดแก สัตวที่ ขยายพันธุไดสูง มีกําลังกายแข็งแรง ฉลาด มีความอดทน และสามารถปรับตัวเขากับสภาวะ แวดลอ มไดดี 8. เมื่อมีการคดั เลอื กของธรรมชาติ จึงทาํ ใหม กี ารวิวัฒนาการของอวยั วะตางๆ และ วิวัฒนาการของพฤติกรรมตามมา สัตวชนิดใดสามารถจะมีวิวัฒนาการของอวัยวะในทางท่ี ไดเ ปรียบกอ ใหเ กดิ ประโยชนมากกวา ก็อยรู อดไดม ากกวา ลักษณะของมนุษยมีผลตอพฤติกรรมความอยูรอดและความเจริญ มนุษยไดเปรียบ กวาสัตวประเภทอื่นๆ โดยเฉพาะอยางยิ่งลักษณะตัวตั้งตรง สมองที่มีขนาดใหญกวาสัตว ประเภทอ่ืนๆ เมื่อเทียบกับขนาดของรางกาย และรูจักใชแนวความคิดสรางภาพหรือสัญลักษณ อนั เปนพน้ื ฐานใหมกี ารสรางสรรคแ ละถา ยทอดวฒั นธรรม มนุษยมีลักษณะหลายอยางเหมือนๆ กบั สัตวป ระเภทอื่นๆ แตบ างลกั ษณะก็เปนลกั ษณะเฉพาะทีผ่ ิดไปจากสตั วอื่น และเปนลักษณะ ทีไ่ ดเปรยี บ ลกั ษณะสําคัญของมนุษยป จ จบุ นั มีดังน้ี 1. ยืนตวั ตรง และเคลื่อนท่ดี วย 2 ขา 2. ชว งขายาวกวา แขน 3. หัวแมมือ หัวแมเทาส้ัน โดยหัวแมมือพับงอเขามา อุงมือและน้ิวทั้ง 4 งอได มนษุ ยจึงสามารถใชม อื จบั ดงึ ฉกี ขวา ง ทบุ แกะ ฯลฯ และสามารถสรางเครอื่ งมือไดตามตอ งการ 4. กระดูกสันหลังตัง้ ตรง แตมลี ักษณะโคงเปนตวั S 5. รา งกายไมคอ ยมีขน 6. กระดูกคอ ตอ จากใตฐ านหวั กะโหลก 7. สมองมขี นาดโตเม่ือเทียบกบั ขนาดของรางกายและทรงคุณภาพยิง่ 8. หนาสั้นและแบน หนา ผากคอนขางต้งั ตรง 9. ขากรรไกรส้ัน และแนวฟน ตามเพดานปากโคงเกอื บเปน รปู ครงึ่ วงกลม 10. เข้ยี วไมโ ตกวา ฟนหนากราม 11. ฟน หนา กรามซ่ที ห่ี น่งึ และซีท่ ่สี องไมต า งกนั มาก 12. มรี ะบบสบื พันธทุ ไี่ มจ าํ กัดขอบเขต สามารถสบื พันธุในเวลาใดๆ กไ็ ด 13. มนุษยเปนสัตวท่ีจําเปนตองพึ่งพาอาศัยมนุษยดวยกันโดยเฉพาะอยางยิ่งในวัย ทารก 14. มนุษยเปน สตั วกินทัง้ พชื และสตั วม ากท่สี ุดในบรรดาสัตวท้ังหลาย 15. ชวงหลงั จากทมี่ นษุ ยเ จริญวยั เตม็ ที่นัน้ นานมากเมอื่ เปรียบเทยี บกับสตั วอน่ื ๆ

66 ศักยภาพของมนษุ ย มนุษยเปนสัตวที่มีลักษณะพิเศษแตกตางไปจากสัตวอื่นๆ หลายประการ และเปน ลักษณะที่ไดเปรียบ เชน ความสามารถในการสรางมโนภาพ การรูจักใชเหตุผลในการปรับปรุง วิถีในการดําเนินชีวิตใหเหมาะสม ฯลฯ ซ่ึงลักษณะพฤติกรรมที่ไดเปรียบนี้ สืบเน่ืองมาจาก ลักษณะทางชีววิทยาที่เหมาะสมของมนุษย เชน ขนาดของสมองที่โตเม่ือเปรียบเทียบกับ รางกายทําใหเกิดความฉลาด สมองของมนุษยปจจุบันมีขนาดประมาณ 1,450 ลูกบาศก เซนติเมตร รวมท้ังความสนใจอยากรูส่ิงใหมๆ ความสามารถในการเลียนแบบ ความต้ังใจ ความพยายาม ความทรงจํา และความสามารถในการสรางมโนภาพ ทําใหมีความกาวหนา กวาสงิ่ มีชวี ติ อน่ื ๆ มนษุ ยยงั ใชเ หตผุ ลเพื่อปรบั ปรุงตัวในการดํารงชีวิตใหเหมาะสม มนุษยสราง เคร่ืองมือนานาชนิด เพ่ือใชในการดํารงชีพ แกปญหาโดยใชประสบการณจากปญหาในอดีต เปนแนวทางเพื่ออนาคต ทั้งยังรูจักสรางสัญลักษณแทนคําพูด ใชภาษาในการสื่อความหมาย กําหนดบรรทัดฐานในการดําเนินชีวิตรวมกัน มีวัฒนธรรมอันแสดงถึงความเช่ือและพฤติกรรม ของวถิ ีชีวติ ความไดเ ปรียบท่สี ําคญั ของมนุษย พิจารณาจากลักษณะตา งๆ ไดด งั นี้ 1. มีความสามารถในการเรียนรูไดอยางมากมายผิดจากสัตวประเภทอื่นๆ ลักษณะ นที้ าํ ใหม นุษยส ามารถพัฒนาการปรับตัวตอส่ิงแวดลอมได การเรียนรูของมนุษยนั้นอาศัยระบบ สญั ลกั ษณ 2. มีมันสมองที่ใหญและมีคุณภาพ ทําใหมีสติปญญาในการประดิษฐคิดคนสิ่งตางๆ เพือ่ ประโยชนในการดาํ รงชีวติ สามารถบันทึกเรอื่ งราวตา งๆ ไวไดมากมายยากทีจ่ ะเปรียบได 3. สามารถเดินไดเร็ว มีรางกายต้ังตรงกับพื้นโลก ทําใหเคลื่อนไหวรางกายได รอบตวั และรวดเร็ว 4. มนี ้วิ มอื ท่จี ะชว ยใหทาํ หรือประดษิ ฐส งิ่ ตา งๆ ไดอยา งละเอยี ด 5. มีตาที่สามารถมองเห็นส่ิงตางๆ ไดดี มองเห็นไดในระยะไกล และมองเห็นได อยา งชดั เจน นอกจากนั้นดวงตายังตัง้ อยูใ นตาํ แหนง ท่ีเหมาะสมอกี ดว ย 6. มีอายุที่ยืนยาวกวาสัตวอ่ืนๆ ทําใหสามารถเรียนรู สะสมประสบการณ มีการ ถายทอดกันไดมากกวา และมคี วามสมั พันธก ันหลายรนุ หลายวัย 7. โดยปกติแลวมนุษยเปนสัตวสังคม การดํารงชีวิตมีแนวโนมวาจําเปนและชอบที่ จะอยูรวมกันเปนกลุม การอยูรวมกันเปนกลุมทําใหโอกาสท่ีจะสะสมความรูและประสบการณ ดีกวาอยเู พียงคนเดยี ว

67 ในเยาววัย จําเปนตองพ่ึงพาอาศัยผูอ่ืนในการเล้ียงดู ในการตอบสนองความ ตองการพื้นฐาน เชน อาหาร ท่ีอยูอาศัย ความปลอดภัย และการอบรมเล้ียงดู จะใชเวลา ยาวนานกวา ของสัตวป ระเภทอืน่ ๆ ทาํ ใหเกิดการเรียนรู การเลยี นแบบ 8. มนุษยมีกิจกรรมทางเพศต้ังแตวัยหนุมสาวจนถึงวัยชรา และโดยตลอดไมมีเวน หวงเวลา ทําใหการอยูรวมกันระหวางชายและหญิงมีเสถียรภาพ และการวางแผนประชากร ทําไดด กี วา 9. มนุษยสามารถเรียนรูและมีความฉลาด รูจักใชเหตุและผลในการแกปญหาและ พัฒนาวฒั นธรรม 10. มนุษยมีเคร่ืองมือในการส่ือความหมาย ทําใหมีการติดตอสะสมและถายทอด วฒั นธรรมไดดี 11. มนษุ ยไ ดเ ปรยี บกวา สัตวอื่นๆ เพราะกนิ อาหารไดม ากชนิด ทั้งพืชและสตั ว