ep1

คานา บทเรียนการ์ตูนชุด MAKIN in Cyber เล่มท่ี 1 เรื่อง ปิ๊ด ป้ี ป้ิด ระดับช้ันมัธยมศึกษาปีท่ี 2 เล่มนี้ จัดทาข้ึนตามมาตรฐานและตัวชี้วัดกลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาข้ันพ้ืนฐานพุทธศกั ราช 2551 บทเรียนการ์ตูนเล่มน้ี ประกอบด้วย คาช้ีแจงสาหรับครู คาช้ีแจงสาหรับนักเรียน มาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัดจุดประสงค์การเรียนรู้ เน้ือหา แบบฝึกหัด แบบทดสอบหลังเรียนและเฉลย โดยใช้ภาษาที่เข้าใจง่าย เหมาะกับวัยของผู้อ่านนาเสนอความรูผ้ ่านตวั การต์ นู ทมี่ สี สี ันสวยงาม น่าสนใจ ทาให้ผู้อา่ นสามารถเรียนรแู้ ละเขา้ ใจเนื้อหาได้ในเวลาอันรวดเร็วและประสบผลสาเร็จตามวัตถุประสงค์ท่ีตัง้ ไว้

1 คาช้แี จงการใชบ้ ทเรยี นการต์ นู สาหรบั ครูผสู้ อน1. ศกึ ษาเน้ือหา แผนการจัดการเรยี นรู้ให้เข้าใจและเตรยี มสอื่ ให้พรอ้ มก่อนการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน2. ครคู วรแจง้ จดุ ประสงค์การเรยี นรู้และบทบาทของนักเรยี น ให้นกั เรยี นทราบทกุ ครั้งกอ่ นการทากจิ กรรม3. ครูควรดาเนินการสอนตามแผนการจดั กจิ กรรมการเรียนรู้ทีก่ าหนดไว้4. ครูเปน็ ผ้ใู หค้ าแนะนาและเป็นท่ปี รึกษาของนักเรียน ขณะท่นี กั เรยี นมีขอ้ สงสยั หรือทาแบบฝกึ หัดทกุ ครั้ง5. เก็บข้อมูลผลงานของนกั เรียน เพ่อื สังเกตการณพ์ ฒั นาและความก้าวหน้า บทบาทของผเู้ รยี น1. อ่านคาชี้แจง กอ่ นใชบ้ ทเรยี นการต์ ูนใหเ้ ขา้ ใจ2. ศึกษาบทเรียนการต์ นู ด้วยความตัง้ ใจ และมสี มาธิ3. ปฏิบัติกจิ กรรมท่ีกาหนด ให้เสร็จทนั เวลา4. ปฏบิ ตั ิกิจกรรมด้วยความซือ่ สัตยต์ ลอดเวลา

2มาตรฐานการเรยี นรแู้ ละตัวชวี้ ัดอธิบายหลักการเบ้ืองต้นของการสื่อสารข้อมูลและเครือข่ายคอมพิวเตอร์ (ง 3.1 ม.2/1) จดุ ประสงค์การเรยี นรู้ บอกความหมายและประโยชน์ของการสอื่ สารขอ้ มูล บอกองค์ประกอบการสือ่ สารขอ้ มลู อธบิ ายรปู แบบของการติดตอ่ สื่อสารขอ้ มูล

3 สวัสดคี รบั พีๆ่ ชาวม.2 ทุกคน ผมชอื่ “มาคิน” ครบั ผมมชี ่ือเขียนเป็นภาษาอังกฤษ ว่าMAKIN ซงึ่ มาจากคาศัพทภ์ าษาองั กฤษตอ่ ไปน้ี ครับM มาจากคาว่า Mature หมายถงึ เป็นผใู้ หญ่A มาจากคาว่า Attractive หมายถงึ มเี สนห่ ์K มาจากคาว่า Keen หมายถงึ กระตือรือรน้I มาจากคาว่า Intelligent หมายถึง ฉลาดN มาจากคาว่า Nice หมายถงึ ดี บุคลิกต่างๆในช่ือของผม เป็นสิ่งท่ีมุ่งหวังให้เกิดกับพี่ๆทุกคน โดยเฉพาะในการใช้งานอินเตอร์เน็ตครับคือ มีความฉลาดในการเลือกใช้งานอินเตอร์เน็ตให้เกิดประโยชน์สูงสุด กระตือรือร้นในการเรียนรู้ส่ิงใหม่ๆอยู่เสมอมีความเป็นผู้ใหญ่ในการคิด ตัดสินใจกับข้อมูลข่าวสารท่ีได้รับและมีเสน่ห์ นอบน้อมในการติดต่อส่ือสารผ่านอนิ เตอร์เนต็ โดยยึดความดี มคี ุณธรรมจรยิ ธรรมในการใช้งานอินเตอรเ์ น็ตอย่างสร้างสรรค์

4 ยาวหนึ่งครง้ั ……. เราฟงั ไดค้ วามว่าหยดุ เปา่ ยาวเป็นชดุ ....... เราตอ้ งรบี รดุ ไปตอ่ ไป สน้ั ติดต่อกนั ……. เราพลันเข้าแถวทันใดสัน้ ยาวน้นั ไซร้..... เรารีบไปเพราะมเี หตกุ ารณ์ นายหมมู่ านี่…… ฟงั ซีส้นั สามยาวหนง่ึ ลูกเสอื ราพงึ จดจาคานงึ .... นค่ี อื สญั ญาณ

5 สวสั ดีครับ ลกู เสอื มาคินกลบั มาแล้วครบั สวัสดีคะ่ น้องมาคนิเรยี นลูกเสอื สนุกม๊ยั คะ

6 สนุกครบั แม่วนั น้คี ุณครูสอนเรื่องสัญญาณนกหวีดด้วย นอ้ งมาคนิ ทาตามสญั ญาณ ไดม้ ยั๊ คะ

ไดค้ รับ 7 น้องมาคินร้องเพลง ทาไมเราตอ้ งใชส้ ัญญาณนกหวดี กเ็ ลยจาไดค้ รับ ด้วยครบั แม่ ทาไมไมใ่ ชค้ าพูดเพราะการสือ่ สารของ ในสมยั กอ่ นยุคก่อนท่ีจะมภี าษามนษุ ยเ์ รา ไมไ่ ด้มแี ค่ มนษุ ย์เราก็ใชภ้ าษามอื หรอื การ แสดงท่าทางในการสอ่ื สารค่ะ การพูดคยุ ไงคะ

8ถ้าไมม่ คี าพดู เราเรียกวา่ ใชซ่ จิ ๊ะการสื่อสารด้วยเหรอครบัเพราะ การสอ่ื สาร คอื แลกเปลยี่ นข้อมูลระหว่างผู้รบั และผู้สง่ โดยผา่ นช่องทางตา่ งๆเพอ่ื ให้ผสู้ ง่ และ ผรู้ ับเกิดความเข้าใจซ่ึงกันและกัน

9ถ้าผู้รบั สาร เข้าใจในสิ่งทผ่ี ูส้ ง่ สารตอ้ งการบอกกแ็ สดงว่าการสอ่ื สารนน้ั ประสบความสาเรจ็ คะ่ สมยั กอ่ นไม่มีโทรศพั ท์ ถา้ อยู่หา่ งไกลกนัเราจะตดิ ตอ่ สือ่ สารกนั ยังไงครับ

10 กใ็ ช้สัญญาณควนั ไฟ การเคาะไม้ หรือตกี ลองไงคะ แต่ในสมัยนี้ เทคโนโลยดี า้ นไฟฟ้าและอิเลก็ ทรอนิกส์ได้พฒั นาไปมาก ทาให้การ สื่อสารระหวา่ งกนั ทาได้สะดวกรวดเร็ว

11การทน่ี ้องมาคนิ เคาะไม้แบบนี้กเ็ ป็นการส่อื สารดว้ ยม๊ัยครับไม่ใชค่ ะ่ เพราะไมม่ ีใครเขา้ ใจ อา้ ว..... วา่ นอ้ งมาคนิ เคาะทาไม

12การติดตอ่ สือ่ สารท่ใี ช้สัญญาณตา่ งๆ จะต้องมกี ารทาขอ้ ตกลงกันก่อน ว่าสัญญาณแตล่ ะอย่างคอื อะไรออ๋ ๆ.. ใชค่ ะ่ เหมอื นทม่ี ีการกาหนด เสียงนกหวีดใช่มั๊ยครบั

และการสอ่ื สารขอ้ มูล กจ็ ะต้องมี 13 องค์ประกอบพ้นื ฐาน คอื ผูร้ ับ ผ้สู ง่ ข่าวสารภาษาไทย ตัวกลางข้อตกลงรว่ มกันในการสอื่ สาร หรอื โพรโตคอล

14 องค์ประกอบของการสอ่ื สาร ผสู้ ง่ ขา่ วสารตวั กลาง นกั เรยี นรูม้ ย๊ั คะวา่ องค์ประกอบของการส่อื สารมีอะไรบา้ ง ผรู้ บัการทแี่ มไ่ ปสอนพ่นี กั เรยี นในหอ้ งเรียน กเ็ ปน็ การสอ่ื สารข้อมลู นะคะ

ผสู้ ่ง คือ คณุ ครู 15 ที่สอนนกั เรยี น ผ้รู บั คือ นักเรียนขา่ วสาร คือ เรอื่ งราวหรือ ท่นี ง่ั ฟงั ครูสอน เนอ้ื หาที่ครสู อน

16ตวั กลาง คือ ส่อื ที่ครใู ชส้ อน เช่น กระดานดา ขอ้ ตกลงรว่ มกนั ในการสอ่ื สาร หรอื โพรโตคอลก็คือ ภาษาไทย ท่ีครแู ละนกั เรียนเข้าใจตรงกันคะ่

17ออ๋ ! การทน่ี อ้ งมาคนิ คุยกบั แม่ กเ็ ป็นการสอื่ สารขอ้ มูลดว้ ยใช่ม๊ยั ครับ ใชค่ ะ่ ระหว่างเครือ่ งคอมพวิ เตอร์กม็ ีการ ส่ือสารขอ้ มูลดว้ ยนะคะ

การสอื่ สารข้อมลู ทางคอมพวิ เตอร์ หมายถึง การโอนถา่ ยขอ้ มูล 18หรอื การแลกเปล่ียนขอ้ มลู ระหว่างผูส้ ่งต้นทางกบั ผรู้ ับปลายทาง 10100101010101010101000110101010011011000110 101010011001011100011100010101011100011011000110ทงั้ ขอ้ มลู ประเภท ขอ้ ความ รูปภาพ เสยี ง หรือข้อมลู สอ่ื ผสม

โดยผู้ส่งต้นทางส่งข้อมลู ผ่านอปุ กรณ์อิเลก็ ทรอนิกส์ 19 หรือคอมพิวเตอร์ ซง่ึ มีหน้าทแ่ี ปลงข้อมูลเหลา่ น้นั ให้อยูใ่ นรูปสญั ญาณทางไฟฟา้ จากนน้ั ถึงสง่ ไปยงั อุปกรณห์ รือคอมพวิ เตอรป์ ลายทางใครเปน็ ผ้สู ง่ ข้อมลู ครบั เครือ่ งคอมพวิ เตอร์ หรอื อาจจะเป็นโทรศัพท์ ที่ทาหน้าที่ส่งข้อมลู ขา่ วสารออกไปยัง จดุ หมายปลายทางทต่ี อ้ งการค่ะ

20 ผู้รบั เป็นส่งิ ท่ีทาหน้าทรี่ บั ข้อมูลขา่ วสารจากผูส้ ่งซึ่งส่งผา่ นสือ่ กลางชนดิ ตา่ งๆ เช่น เครื่องคอมพิวเตอร์ โทรศัพท์ โทรทศั น์ วทิ ยุ ข้อมูลข่าวสาร ท่สี ง่ ทางคอมพวิ เตอรม์ ีอะไรบ้างครับ กม็ ีทั้งเสยี ง ขอ้ ความ รปู ภาพและสอ่ื ประสม วดี โี อต่างๆคะ่

แล้วตวั กลางในการส่งขอ้ มูล 21 หล่ะครบั แม่ ตวั กลาง คอื สง่ิ ทชี่ ว่ ยให้ขอ้ มลู ข่าวสารเดินทางจากผู้สง่ ไปยงั ผู้รับได้โดยสะดวก ในการสอื่ สารขอ้ มลูทางคอมพิวเตอร์ กม็ ที ั้งแบบมีสาย และไรส้ ายคะ่ เชน่ สายโทรศัพท์ สายอินเตอร์เน็ต คลื่นวทิ ยุ

เครื่องคอมพวิ เตอร์และอุปกรณ์ 22ต่างๆ สามารถส่งขอ้ มลู หากัน ไดค้ ่ะ แตจ่ ะตอ้ งอยภู่ ายใต้ ไดท้ ุกอุปกรณร์ ึเปลา่ ครับ โพรโตคอล เดยี วกนัโพรโตคอล (Protocol) เปน็ ขอ้ กาหนดหรือข้อตกลงถึงกฎระเบยี บและวิธีการทใี่ ช้ ในการสือ่ สารเพื่อให้ ผ้สู ง่ และผรู้ ับมีความเขา้ ใจตรงกัน

การส่ือสารข้อมลู ทางคอมพิวเตอร์ 23 มกี ่แี บบครบั มี 3 แบบคะ่การสอื่ สารข้อมูลทศิ ทางเดยี ว เปน็ การตดิ ตอ่ สื่อสารเพียง(Simplex Transmission) ทศิ ทางเดียว คอื ผสู้ ง่ จะส่งข้อมลู เพียงฝง่ั เดยี วและโดยฝงั่ รบั ไม่มี การตอบกลับ

การสง่ ขอ้ มูลแบบไหน 24 ถือเป็นการสอื่ สารข้อมูลทศิ ทางเดียวครบั การฟังวิทยไุ งคะ ผู้สง่ กท็ าหน้าที่ส่ง สว่ นผู้รบั ก็ทาหน้าท่ีรบั ข้อมลู โดยไมม่ ี การตอบกลับ

25แบบท่ี 2 การสอ่ื สารขอ้ มลู สองทศิ ทางสลบั กนั (Half Duplex Transmission) วธิ ีน้ี ผู้ส่งสามารถส่งขอ้ มูลไปใหแ้ กผ่ รู้ บั ส่วนผรู้ บั ก็สามารถโต้ตอบกลับได้ แต่ไม่สามารถส่งสวนทางกัน ได้ในเวลาเดียวกัน

26 การสง่ วทิ ยขุ องตารวจเปน็ การสอ่ื สารขอ้ มูลสองทศิ ทางสลบั กนั

แบบที่ 3 ต้องเปน็ แบบ 27สองทศิ ทางพร้อมกันแนเ่ ลย ใช่แลว้ ค่ะนอ้ งมาคนิแบบที่ 3 การสอื่ สารขอ้ มลู สองทศิ ทางพรอ้ มกนั(Full Duplex Transmission) ผสู้ ่งและผ้รู บัสามารถโต้ตอบสวนทางกันได้ในเวลาเดียวกัน

28 มาคนิ รักแม่ครบั แม่กร็ กั มาคินคะ่ การพดู คยุ โดยใช้โทรศพั ท์เป็นการส่อื สารขอ้ มลู สองทิศทางพรอ้ มกนั

29นอ้ งมาคนิ รู้ม๊ัยคะ ว่าการสอ่ื สารข้อมลู ในสมัยน้ี มกี ารเปลีย่ นแปลงไปจากสมัยกอ่ นมากสมัยกอ่ นมนี กพิราบดว้ ย ใช่มั๊ยครบั ใช่คะ่ ...สมัยกอ่ นเราใช้ นกพริ าบในการส่งข้อมลู ด้วย

30สมยั โบราณ พัฒนาการของการสอื่ สาร พ.ศ.24191 การส่งขอ้ ความระยะไกล ต้องอาศยั 2 พ.ศ.2379 3 คนนาสาร สญั ญาณควันไฟหรือ เซมมัวล์ มอร์ส คิดคน้ รหัสมอส ซึง่ ถกู อเล็กซานเดอร์ เกรแฮมเบล ประดิษฐ์ นกพริ าบ นามาใช้อยา่ งกว้างขวางและใชใ้ นการ สอ่ื สารดว้ ยโทรเลข โทรศัพทเ์ พือ่ การสื่อสารดว้ ยเสียงผ่าน สายตวั นา พ.ศ.2444 4 พ.ศ.2512 พ.ศ.2501 กูกลิโกโม มารโ์ คนี ทดลองส่งรหสั มอร์สด้วยคลืน่ วิทยเุ พ่ือการสื่อสารได้6 อนิ เตอร์เน็ต 5 สาเรจ็ สหรัฐอเมรกิ าสง่ ดาวเทยี มเพื่อการ สื่อสารขึ้นสู่อวกาศ พ.ศ.2522พ.ศ.2513 7 9การส่ือสารระหว่างเครอื่ งปลายทางที่ พ.ศ.2516 ระบบโทรศัพท์เซลลลู ารเ์ รม่ิ มีใชเ้ ป็น พ.ศ.2530-ปัจจุบนั อยหู่ ่างไกล เข้ามายังคอมพิวเตอร์ 8 ครงั้ แรกที่ประเทศญ่ีปนุ่ y006[yo ศูนย์กลางเพอ่ื ประมวลผล 10 การส่ือสารระหว่างคอมพิวเตอร์ การส่ือสารแบบไรส้ าย ระยะใกล้ เพ่ือทางานรว่ มกนั

31น้องมาคนิ โชคดจี ังเลยครับ ท่เี กดิ มาในยคุ ที่การสอ่ื สารขอ้ มลู มีความทันสมัย ใชแ่ ล้วคะ่ เพราะเทคโนโลยดี า้ นไฟฟ้าและอเิ ลก็ ทรอนกิ สไ์ ดพ้ ัฒนาไปมาก ทาให้การสื่อสาร ระหวา่ งกันทาได้สะดวกรวดเรว็

32ถ้าไมม่ เี ทคโนโลยีท่ีทนั สมัยแบบน้ีเวลาแมไ่ ปประชมุ ไกลๆ นอ้ งมาคินต้องรอ้ งไห้เพราะคดิ ถงึ แม่แน่ๆเลยเปน็ ลกู เสอื ต้องเขม้ แข็งนะคะ ครบั แม่

นอ้ งมาคินไปอาบนา้ ก่อน 33 นะครบั อาบน้าซ่ซู า่ ลา้ งหน้าล้างตา ฟอกสบูถ่ ตู ัว ชาระเหง่ือไคล ราดน้าใหท้ ่วั เสรจ็ แลว้ เชด็ ตวั อย่าได้ข่นุ มัว สุขกายสบายใจ....ลัลล้า

34 แบบฝกึ หัดตอนที่ 1 ใหน้ ักเรียนพจิ ารณาข้อความตอ่ ไปน้วี ่าถูกหรือผิด ถา้ ถูก ให้กาเคร่อื งหมาย  ถา้ ผิด ใหก้ าเครื่องหมาย × ลงในชอ่ งว่าง ______1. ผู้รับสาร หมายถงึ คน อปุ กรณ์ที่ใชก้ าเนิดขา่ วสาร หรือแหลง่ กาเนิด เป็นต้นทางของข้อมลู ข่าวสาร ______2. Protocol เปน็ เคร่อื งมอื หรอื เทคโนโลยที ใ่ี ช้ในการสอ่ื สาร ______3. การดูโทรทศั น์ เป็นการสือ่ สารแบบ Simplex ______4. การสื่อสารขอ้ มูลสมยั ใหม่ สามารถเช่ือมต่อคอมพิวเตอร์ได้ 2 ตัวเท่านั้น ______5. วัตถุประสงคข์ องการสอ่ื สารข้อมูล คือ ใหผ้ ้รู บั สารเขา้ ใจข้อมลู ของผู้ส่งสาร

35ตอนที่ 2 ใหน้ ักเรียนเรียงลาดับพัฒนาการของการสอื่ สารจากอดตี มาถึงยคุ ปจั จุบนั แล้วใส่ลงในชอ่ งว่างด้านซ้ายมือตามลาดบั1………………………………………………………………………. -สหรฐั อเมริกาส่งดาวเทียมเพอื่ การส่ือสารข้นึ สู่2………………………………………………………………………. อวกาศ3………………………………………………………………………. การสื่อสารแบบไรส้ าย -เซมมวั ล์ มอร์ส คิดค้นรหัสมอส4………………………………………………………………………. -อนิ เตอร์เนต็5………………………………………………………………………. การส่อื สารระหว่างคอมพิวเตอรร์ ะยะใกล้ เพอ่ื ทางานร่วมกัน

36เฉลยแบบฝึกหัดตอนที่ 1 ใหน้ ักเรียนพจิ ารณาข้อความตอ่ ไปนี้วา่ ถกู หรอื ผดิ ถา้ ถูก ใหก้ าเคร่ืองหมาย  ถ้าผิด ใหก้ าเคร่ืองหมาย × ลงในชอ่ งวา่ ง ___×___ 1. ผู้รับสาร หมายถงึ คน อุปกรณ์ที่ใชก้ าเนิดข่าวสาร หรือแหลง่ กาเนิด เปน็ ต้นทางของข้อมูลขา่ วสาร___×___ 2. Protocol เป็น เคร่ืองมอื หรือเทคโนโลยีท่ีใช้ในการสอื่ สาร_____ 3. การดูโทรทัศน์ เปน็ การสือ่ สารแบบ Simplex___×___ 4. การส่อื สารขอ้ มลู สมยั ใหม่ สามารถเชอ่ื มตอ่ คอมพวิ เตอรไ์ ด้ 2 ตวั เท่านั้น_____ 5. วัตถปุ ระสงคข์ องการสื่อสารข้อมูล คือ ให้ผรู้ บั สารเขา้ ใจขอ้ มูลของผูส้ ่งสาร

37ตอนท่ี 2 ให้นักเรียนเรียงลาดับพฒั นาการของการส่ือสารจากอดตี มาถงึ ยุคปัจจุบัน แลว้ ใส่ลงในช่องว่างด้านซ้ายมอืตามลาดับ1…เซมมัวล์ มอร์ส คิดคน้ รหัสมอส -สหรฐั อเมรกิ าสง่ ดาวเทียมเพือ่ การสอ่ื สารขึ้นสู่2-สหรฐั อเมริกาส่งดาวเทียมเพ่ือการสื่อสารขึน้ สอู่ วกาศ อวกาศ การสือ่ สารแบบไร้สาย3..-อนิ เตอร์เนต็ -เซมมวั ล์ มอร์ส คดิ คน้ รหัสมอส4.การสื่อสารระหว่างคอมพวิ เตอรร์ ะยะใกล้ เพอ่ื ทางานร่วมกัน -อนิ เตอร์เน็ต5 การส่อื สารแบบไร้สาย การสื่อสารระหว่างคอมพิวเตอร์ระยะใกล้ เพื่อ ทางานร่วมกนั

38 บรรณานกุ รมจินตนา ใบการซูยี .(2548) . แนวการจัดทาหนงั สือสาหรบั เด็ก . กรงุ เทพฯ : สุวริ ยิ าสาสน์.วิเชียร พุ่มพวง (2556).หนงั สือเรียนรายวิชาพื้นฐานเทคโนโลยสี ารสนเทศและคอมพิวเตอร์ 2. กรงุ เทพฯ : เอมพนั ธ.์ศักดิช์ ยั เกียรตินาคินทร์.(2533). ค่มู อื ฝกึ เขยี นการ์ตูนดว้ ยตนเอง. กรุงเทพฯ : ต้นออ้ .สถาบนั พฒั นาคุณภาพวชิ าการ (พว.). (2557). เทคโนโลยสี ารสนเทศและการสอื่ สาร ชั้นมัธยมศกึ ษาปที ่ี 2. กรงุ เทพฯ : สานักพมิ พ์บรษิ ัทพัฒนาคุณภาพวชิ าการ (พว.) จากดั .สถาบนั ส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี กระทรวงศึกษาธิการ. (2556). หนงั สือเรยี นรายวชิ าพน้ื ฐาน เทคโนโลยสี ารสนเทศและการสอ่ื สาร ช้ันมัธยมศึกษาปีที่ 1-3.กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ สกสค. ลาดพราว.สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี กระทรวงศึกษาธกิ าร. (2556). หนงั สอื เรียนรายวิชาพื้นฐาน เทคโนโลยีสารสนเทศและการส่ือสาร ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4-6. กรงุ เทพฯ : โรงพมิ พ์ สกสค. ลาดพรา้ ว.สานักวชิ าการและมาตรฐานการศกึ ษา กระทรวงศกึ ษาธกิ าร. (2551). ตัวชี้วัดและสาระแกนกลาง กลุ่มสาระการเรยี นรู้ การงานอาชพี และเทคโนโลยี ตามหลกั สตู รแกนกลาง การศกึ ษาข้ันพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. กรุงเทพฯ: โรงพมิ พ์ชุมนุมสหกรณก์ ารเกษตรแหง่ ประเทศไทย.