EBนาฏยศัพท์ ป5

นาฏยศพั ท์ เรื่องนาฏยศพั ท์ วชิ าดนตรี ชนั้ ประถมศึกษาปีที่ 5 โดย ครสู ถาพร แดงโสภา โรงเรียนอนบุ าลนครนายก

เร่อื งนาฏยศพั ท์

นาฏยศพั ท์ นาฏยศพั ท์ หมายถึง ศัพท์ที่บญั ญตั ขิ ้นึ เพื่อใชเ้ รียกทา่ ราในการฝกึ หดั นาฏศลิ ปเ์ ป็นชอ่ื เฉพาะในวงการนาฏศลิ ป์ แบง่ ออกเป็น 3 ประเภท คือ 1.นามศพั ท์ หมายถึง ศพั ทท์ เี่ รียกชอื่ ท่ารา หรอื ชือ่ ทา่ ทีบ่ อกอาการกระทาของผู้นั้น เช่น ตั้งวง จีบ ล่อแกว้ คลายมอื กรายมอื ฯลฯ 2. กริ ิยาศัพท์ หมายถงึ ศพั ทท์ ่ีเรยี กในการปฏิบตั ิบอกอาการ 3. นาฏยศัพท์เบ็ดเตลด็ หมายถงึ ศพั ท์ต่างๆที่ใช้เรียกในภาษานาฏศลิ ป์ นอกเหนือไปจากนามศพั ท์และกริ ยิ าศพั ท์ เช่น จบี ยาว จบี สัน้ ลกั คอ เดนิ มอื เอยี งทางวง ฯลฯ

นาฏยศพั ท์ นาฏยศพั ทเ์ บอื้ งตน้ ทนี่ กั เรยี นควรรู้ ดงั นี้ 1. การจีบ คือการใช้นิ้วหัวแม่มือ จรดท่ีข้อสุดท้ายของปลายนิ้วช้ี กรีดให้ตึง นิ้วท่ีเหลือท้ัง สามน้ิว ต้องกรดี ให้ตงึ คลา้ ยรูปพัด หักขอ้ มือเข้าหาลาแขน

นาฏยศพั ท์ จีบหงาย คว่ามอื จบี ให้ปลายนว้ิ ชี้ลงขา้ งลา่ ง หักข้อมอื เขา้ หาลาตวั

นาฏยศพั ท์ จบี คว่า หงายมอื จบี ขนึ้ ให้ปลายนวิ้ ช้ึขน้ึ ขา้ งบน หักขอ้ มือ

นาฏยศพั ท์ จบี สง่ หลัง จีบหงายแลว้ สง่ ไปขา้ งหลงั ให้หา่ งจากลาตวั ลาแขนเหยยี ดตงึ หักข้อมือ ปลาย นวิ้ ท่จี บี ชขี้ ้ึนขา้ งบน

นาฏยศพั ท์ จบี ปรกขา้ ง การจบี ทหี่ นั ปลายนว้ิ ทจ่ี บี เขา้ หาแง่ศรี ษะ

นาฏยศพั ท์ จีบปรกหนา้ เป็นการจีบโดยหงายทอ้ งแขนและฝา่ มอื ขึน้ ให้ปลายนว้ิ ชขี้ นึ้ ขา้ งบน แลว้ ยก ลาแขนขึ้น หักขอ้ ศอกใหป้ ลายนวิ้ จบี หนั เขา้ หา ใบหน้า จีบอยู่ระดบั หนา้

นาฏยศพั ท์ จบี ลอ่ แกว้ การจีบโดย ใหน้ ้วิ หัวแมม่ อื กดปลายนวิ้ กลางทานว้ิ ให้เป็นรปู วงกลม น้วิ ท่เี หลอื ทง้ั สามนวิ้ กรีดออกใหต้ งึ หักขอ้ มอื เข้าหาลาแขน

นาฏยศพั ท์ 2. การตงั้ วง คอื สว่ นโคง้ ของลาแขน นวิ้ ทง้ั สชี่ ดิ ตดิ กนั เกบ็ น้วิ หวั แม่มือที่ฝา่ มอื หกั ขอ้ มอื เขา้ หาลาแขน ไดแ้ ก่ ตัง้ วงบน ตัง้ วงกลาง ต้งั วงล่างตัง้ วงหน้า ซง่ึ ตวั พระ และตัวนางจะมี ระดับวงทีแ่ ตกตา่ ง

นาฏยศพั ท์ วงบน ตั้งลาแขนเป็นวงครงึ่ วงกลม งอแขนเลก็ นอ้ ย ตัง้ มือข้ึน และแบมอื โดยให้ ปลายนวิ้ ทง้ั สหี่ ันเขา้ หาศรี ษะนวิ้ หัวแมม่ อื งอเขา้ หาฝา่ มอื เลก็ นอ้ ยพรอ้ มทงั้ หกั ข้อมือเข้าหาลาแขน ตัวพระต้ังวงสงู ระดบั แงศ่ รี ษะ ตัวนางตงั้ วงสงู ระดบั หางค้ิว ตัวนาง ตวั พทระ

นาฏยศพั ท์ วงกลาง ปฏบิ ตั คิ ลา้ ยกบั วงบน คือ ให้ตัง้ ลาแขนเป็นวงครง่ึ วงกลมโดยงอแขนเลก็ นอ้ ย ต้ังมือขึน้ และแบมอื ทง้ั สนี่ ว้ิ ปลายนวิ้ ทง้ั สงี่ อเขา้ หาศรี ษะ น้ิวหัวแมม่ อื งอเขา้ หา ฝา่ มือเลก็ นอ้ ย พร้อมท้งั หักขอ้ มอื เขา้ หาลาแขน ตวั พระจะกางแขนและมอื อยใู่ น ระดบั สงู กวา่ ตวั นางเลก็ นอ้ ย ตัวนาง ตวั พทระ

นาฏยศพั ท์ วงลา่ ง ให้ปลายนว้ิ ทง้ั สตี่ ง้ั อยรู่ ะดบั ชายพกหรอื หวั เข็มขัด นวิ้ หัวแมม่ อื งอเขา้ หาฝา่ มอื เล็กนอ้ ยพรอ้ มทง้ั หกั ขอ้ มอื เขา้ หาลาแขน ให้สว่ นโคง้ ของลาแขนหา่ งจากลาตวั เลก็ นอ้ ย ตวั พระให้กางแขนหา่ งจากลาตวั มากกวา่ ตัวนาง ตัวนางกางแขนหา่ ง จากลาตวั เลก็ นอ้ ย ตวั นาง ตัวพทระ

นาฏยศพั ท์ ประเท้า แสดงประเทา้ ขา้ งใดขา้ งหนง่ึ กไ็ ด้ ถา้ ตอ้ งการประเทา้ ซา้ ย ให้วางเทา้ ซา้ ยเหลอ่ื ม หน้าเทา้ ขวาเลก็ นอ้ ย แลว้ ยอ่ ขาทง้ั สองขา้ งลง ส้นเทา้ ซา้ ยตดิ กบั พื้น ยกจมกู เท้าข้นึ เลก็ นอ้ ย จากนนั้ ให้จมกู เทา้ กระทบกบั พื้นแลว้ ยกเทา้ ซา้ ยข้ึน แสดงป การแสดง์่า ประเ์า้ ตวั นาง ตัวพทระ

นาฏยศพั ท์ ยกเ์้า ยกเ์า้ เปน็ กรยิ าตอ่ จากการประเ์า้ โดยยกเ์า้ ขนึ้ ดา้ นหนา้ ใหฝ้ า่ เ์า้ ขนานกบั พทน้ื ยกเ์า้ สูงระดบั หนา้ แขง้ ของเ์า้ ์ยี่ นื รบั นา้ หนกั เชดิ ปลายนวิ้ เ์า้ ขน้ึ ให้เฉยี งปลาย เ์้าเลก็ นอ้ ย ตวั นางไมก่ นั เขา่ ตวั พทระกนั เขา่ ออกใหเ้ หน็ เหลย่ี มขา และหนั นอ่ งออก ด้านหนา้ การแสดง์า่ ยกเ์า้ ตัวนาง ตัวพทระ

นาฏยศพั ท์ กา้ วเ์า้ เปน็ การกา้ วเ์า้ ใหส้ น้ เ์า้ วางถงึ พทน้ื กอ่ นปลายเ์า้ เสมอ ใหป้ ลายเ์า้ เฉยี งออก ด้านขา้ งเลก็ นอ้ ย และเปดิ สน้ เ์า้ หลงั การแสดง์่า กา้ วเ์า้

นาฏยศพั ท์ ภาระงาน ใหน้ กั เรยี นเลือกฝกึ ทาท่านาฏยศัพท์ คนละ 1 ท่า เขียนบอกดว้ ยวา่ ทา่ ทที่ าชอ่ื วา่ อะไร ถา่ ยรปู สง่ ครใู นโน้ตนะคะ