984_“หลักธรรม_ศีลธรรม” กลุ่มที่ 1

ใบงาน เรอื ง ธรรมนําชวี ิต  หวั ขอ้ “หลักธรรม/ศลี ธรรม”  กล่มุ ที 1    ขอ้ ท ี หลักธรรม/ศลี ธรรม  แหล่งขอ้ มลู   1  ​เบญจศลี คือ ศลี 5 ขอ้ เปนการรกั ษาเจตนาทีจะควบคมุ กาย และวาจาใหเ้ ปนปกติ คือ ไม่ http://119.46.166. ทําบาป โดยการละเว้น 5 ประการ ประกอบด้วย  126/digitalschool/ 1. ปาณาติบาต คือ ละเว้นจากการฆา่ สตั ว์ และการเบยี ดเบยี นสตั ว์  social1_1_1/social 2. อทินนาทาน คือ ละเว้นจากการลักขโมย ปล้นจี ฉกชงิ วิงราว เปนต้น  2_1/more/page14. 3. กาเมสมุ จิ ฉาจาร คือ ละเว้นจากการประพฤติผดิ ล่วงละเมดิ ลกู เมยี ผอู้ ืน  php  4. มสุ าวาท คือ ละเว้นจากการพดู ปด พดู คําหยาบ พดู เพอ้ เจ้อ พดู สอ่ เสยี ด  5. สรุ าเมระยะ คือ ละเว้นจากการเสพสรุ า เพราะเปนสาเหตใุ หท้ ําผดิ ศลี ขอ้     https://sites.googl 2  ​อิทธิบาท ซงึ จําแนกไว้เปน ๔ คือ  e.com/a/web1.dar ๑. ฉนั ทะ ความพอใจรกั ใครใ่ นสงิ นนั   a.ac.th/social2/sar ๒. วิรยิ ะ ความพากเพยี รในสงิ นนั   a-na-ru/hlakthrrm ๓. จิตตะ ความเอาใจใสฝ่ กใฝในสงิ นนั   phuththsasna  ๔. วิมงั สา ความหมนั สอดสอ่ งในเหตผุ ล  3  ขยนั   http://ethics.nso.g มคี วามตังใจเพยี รพยายาม ทําหนา้ ทีการงานอยา่ งจรงิ จังและต่อเนอื งในเรอื งทีถกู ทีควรสงู้ าน มี o.th/index.php/20 ความพยายาม ไมท่ ้อถอย กล้าเผชญิ อุปสรรค รกั งานทีทํา ตังใจทําหนา้ ทีอยา่ งจรงิ จัง  16-11-02-04-40-4 4/28-2016-10-31- 09-20-14  4  ประหยดั   http://ethics.nso.g ดําเนนิ ชวี ิตความเปนอยูอ่ ยา่ งเรยี บง่ายรูจ้ ักฐานะการเงินของตน คิดก่อนใช้ คิดก่อนซอื เก็บออม  o.th/index.php/20

ถนอมใชท้ รพั ยส์ นิ สงิ ของอยา่ งค้มุ ค่าไมฟ่ มุ เฟอย ฟงุ เฟอ รูจ้ ักทําบญั ชรี ายรบั -รายจ่าย ของตนเอง 16-11-02-04-40-4 อยูเ่ สมอ  4/28-2016-10-31- 09-20-14  5  ​ซอื สตั ย ์ http://ethics.nso.g มคี วามประพฤติตรงทังต่อเวลา ต่อหนา้ ที และต่อวิชาชพี มคี วามจรงิ ในปลอดจากความรูส้ กึ o.th/index.php/20 ลําเอียง หรอื อคติ ไมใ่ ชเ้ ล่หก์ ลคดโกงทังทางตรงและทางอ้อมรบั รูห้ นา้ ทีของตนเอง ปฏิบตั ิอยา่ งเต็ม 16-11-02-04-40-4 ทีและถกู ต้อง  4/28-2016-10-31- 09-20-14  6  มวี ินัย  http://ethics.nso.g ปฏิบตั ิตนในขอบเขต กฎระเบยี บของสถานศกึ ษา สถาบนั องค์กร สงั คมและประเทศโดยทีตนเอง o.th/index.php/20 ยนิ ดีปฏิบตั ิตามอยา่ งเต็มใจและตังใจ ยดึ มนั ในระเบยี บแบบแผน ขอ้ บงั คับและขอ้ ปฏิบตั ิ รวมถึงการ 16-11-02-04-40-4 มวี ินยั ทังต่อตนเองและสงั คม  4/28-2016-10-31- 09-20-14  7  สภุ าพ  http://ethics.nso.g มคี วามอ่อนนอ้ มถ่อมตนตามสถานภาพและกาลเทศะ มสี มั มาคารวะ เรยี บรอ้ ย ไมก่ ้าวรา้ วรุนแรง  o.th/index.php/20 หรวื างอํานาจขม่ ผอู้ ืนทังโดยวาจาและท่าทาง มมี ารยาทดีงาม วางตนเหมาะสมตามวัฒนธรรมไทย  16-11-02-04-40-4 4/28-2016-10-31- 09-20-14  8  สะอาด  http://ethics.nso.g รกั ษารา่ งกาย ทีอยูอ่ าศยั และสงิ แวดล้อมได้อยา่ งถกู ต้องตามสขุ ลักษณะฝกฝนจิตใจมใิ หข้ ุน่ มวั มี o.th/index.php/20 ความแจ่มใสอยูเ่ สมอ ปราศจากความมวั หมองทัง กาย ใจ และสภาพแวดล้อม มคี วามผอ่ งใสเปนที 16-11-02-04-40-4 เจรญิ ตา ทําใหเ้ กิดความสบายใจแก่ผพู้ บเหน็   4/28-2016-10-31- 09-20-14  9  สามคั ค ี http://ethics.nso.g เปดใจกว้าง รบั ฟงความคิดเหน็ ของผอู้ ืน รูบ้ ทบาทของตนทังในฐานะผนู้ าํ และผตู้ ามทีดีมคี วามมงุ่ o.th/index.php/20 มนั ต่อการรวมพลัง ชว่ ยเหลือเกือกลู กัน เพอื ใหก้ ารงานสาํ เรจ็ ลลุ ่วง สามารถแก้ปญหาและขจัด 16-11-02-04-40-4

ความขดั แยง้ ได้ เปนผมู้ เี หตผุ ล ยอมรบั ความแตกต่าง ความหลากหลายทางวัฒนธรรม ความคิด  4/28-2016-10-31- ความเชอื พรอ้ มทีจะปรบั ตัวเพอื อยูร่ ว่ มกันอยา่ งสนั ติและอยา่ งสมานฉนั ท์  09-20-14  10  มนี าใจ  http://ethics.nso.g เปนผใู้ หแ้ ละผอู้ าสาชว่ ยเหลือสงั คมรูจ้ ักแบง่ ปนเสยี สละความสขุ สว่ นตน เพอื ทําประโยชนใ์ หแ้ ก่ผู้ o.th/index.php/20 อืนเหน็ อก เหน็ ใจและเหน็ คณุ ค่าในเพอื นมนษุ ย์ มคี วามเอืออาทรเอาใจใส่ อาสาชว่ ยเหลือสงั คมด้วย 16-11-02-04-40-4 แรงกายและสติปญญา ลงมอื ปฏิบตั ิการเพอื บรรเทาปญหาหรอื รว่ มสรา้ งสรรค์สงิ ทีดีงามใหเ้ กิดขนึ 4/28-2016-10-31- ในชุมชน  09-20-14  11  กตัญ ู  http://ethics.nso.g ปฏิบตั ิตนเหน็ คณุ ค่าแหง่ การกระทําดี หรอื อุปการคณุ ของผมู้ พี ระคณุ เชน่ พอ่ แม่ ปูยา่ ตายาย ครู o.th/index.php/20 อาจารย์ หรอื ผอู้ ืน พรอ้ มทีจะแสดงออกเพอื บูชา และตอบแทนคณุ ความดีนนั ด้วยการกระทํา การ 16-11-02-04-40-4 พดู และการระลึกถึงด้วยความบรสิ ทุ ธใิ จ  4/28-2016-10-31- 09-20-14  12  อรยิ สจั 4  https://www.proso ท้ายสดุ คือ \"อรยิ สจั 4\" ได้แก่  fthcm.com/Article ทกุ ข์ ความทกุ ขข์ องผบู้ รหิ ารมหี ลายอยา่ งอาทิ สงิ ทีตังเปาหมายไว้เกิดปญหา ดังนนั ก็ต้องหา /Detail/16190  หนทางแก้ไข  สมทุ ัย คือ การเกิดขนึ หรอื สาเหตแุ หง่ ทกุ ข ์ นโิ รธ คือ ความดับทกุ ข ์ มรรค คือ ทางทีนาํ ไปสคู่ วามดับทกุ ข ์ 13  ฆราวาสธรรม 4    https://www.proso   fthcm.com/Article สจั จะ คือ ความจรงิ ซอื ตรง ซอื สตั ย์ จรงิ ใจ พดู จรงิ ทําจรงิ   /Detail/16190  ทมะ คือ การฝกฝน การขม่ ใจ    ขนั ติ คือ ความอดทน    จาคะ คือ ความเสยี สละ สละกิเลส    14  สงั คหวัตถุ 4    https://www.proso

ทานคือ การให้ การเสยี สละ    fthcm.com/Article /Detail/16190http ปยวาจา คือ การพดู จาด้วยถ้อยคําทีไพเราะอ่อนหวาน พดู ด้วย ความจรงิ   s://www.prosofthc m.com/Article/De อัตถจรยิ า คือ การสงเคราะหท์ กุ ชนดิ หรอื การประพฤติในสงิ ทีเปนประโยชนแ์ ก่ผอู้ ืน    tail/16190  สมานตั ตา คือ การเปนผมู้ คี วามสมาเสมอ    15  ยดึ พรหมวิหาร 4    https://www.proso เมตตา แปลว่า ความรกั หมายถึง รกั ทีมงุ่ เพอื ปรารถนาดี โดยไมห่ วังผลตอบแทนใดๆ ลักษณะ fthcm.com/Article ของเมตตา ควรสรา้ งความรูส้ กึ คมุ อารมณ์ ไว้ตลอดวัน ว่า เราจะเมตตาสงเคราะห์ เพอื นทีเกิด แก่  /Detail/16190  เจ็บ ตาย จะ ไมส่ รา้ งความลําบากใหแ้ ก่สรรพสตั ว์ทังหลาย ความทกุ ขท์ ีเขามี เราก็มเี สมอเขา ความ สขุ ทีเขามี เราก็สบายใจไปกับเขา รกั ผอู้ ืนเสมอด้วยรกั ตนเอง  กรุณา แปลว่า ความสงสารหมายถึง ความปรานี ปรารถนาให้ ผอู้ ืนพน้ ทกุ ข์ ความสงสารปรานนี ี ก็ไมห่ วังผลตอบแทนเชน่ เดียวกัน สงเคราะหส์ รรพสตั ว์ทีมคี วามทกุ ขใ์ หห้ มดทกุ ขต์ ามกําลังกาย  กําลังปญญา กําลังทรพั ย ์ มทุ ิตา แปลว่า มจี ิตอ่อนโยน หมายถึง จิตทีไมม่ คี วามอิจฉารษิ ยา เจือปน มอี ารมณส์ ดชนื แจ่มใส ตลอดเวลา คิดอยูเ่ สมอว่า ถ้าคนทังโลกมคี วามโชคดีด้วยทรพั ย์ มปี ญญาเฉลียวฉลาดเหมอื นกันทกุ คนแล้ว โลกนจี ะเต็มไปด้วยความสขุ สงบ ปราศจากอันตรายทังปวง คิดยนิ ดี โดยอารมณพ์ ลอยยนิ ดี นไี มเ่ นอื งเพอื ผลตอบแทน การแสดงออกถึงความยนิ ดีใน พรหมวิหาร คือไมห่ วังผลตอบแทนใดๆ  ทังสนิ   อุเบกขา แปลว่า ความวางเฉย นนั คือ มกี ารวางเฉยต่ออารมณท์ ีมากระทบความวางเฉยใน พรหมวิหารนี หมายถึง เฉยโดยธรรม คือทรงความยุติธรรมไมล่ ําเอียงต่อผใู้ ดผหู้ นงึ     16  ขนั ธ์ 5 หรอื เบญจขนั ธ์ คือ องค์ประกอบของชวี ิตมนษุ ยท์ ีประกอบด้วยรูปและนาม  https://sites.googl รูป คือ สว่ นทีเปนรา่ งกาย ประกอบด้วยธาตุ 4 ได้แก่  e.com/site/thepri - ธาตดุ ิน(สว่ นของรา่ งกายทีเปนของแขง็ เชน่ เนอื กระดกู ผม)  nciplesofbuddhis - ธาตนุ า (สว่ นทีเปนของเหลวของรา่ งกาย) เชน่ เลือด นาลาย นาเหลือง นาตา )  m/hlak-thrrm-sak hay-khxng-phraph uthth-sasna  - ธาตลุ ม (สว่ นทีเปนลมของรา่ งกาย ได้แก่ ลมหายใจเขา้ ออก ลมในกระเพาะอาหาร) 

- ธาตไุ ฟ ( สว่ นทีเปนอุณหภมู ขิ องรา่ งกาย ได้แก่ ความรอ้ นในรา่ งกายมนษุ ย)์   นาม คือ สว่ นทีมองไมเ่ หน็ หรอื จิตใจ ได้แก่  - เวทนา คือ ความรูส้ กึ ทีเกิดจากประสาทสมั ผสั เชน่ สขุ เวทนา ทกุ ขเวทนาและอุเบกขา เวทนา ไมย่ นิ ดียนิ รา้ ย  - สญั ญา คือ ความจําได้โดยอาศยั ประสาทสมั ผสั เมอื สมั ผสั อีกครงั ก็สามารถบอกได้  - สงั ขาร คือ สภาพทีปรุงแต่งจิตใจใหค้ ิดดี คิดชวั หรอื เปนกลาง สงิ ทีเขา้ มาปรุงแต่งจิต ได้แก่  เจตนา ค่านยิ ม ความสนใจ ความโลภ และความหลง  - วิญญาณ คือ ความรบั รูท้ ีผา่ นมาทางตา หู จมกู ลิน กาย ใจ (อายตนะ 6)    17  มรรค 8   https://sites.googl หนทางแหง่ การดับทกุ ข ์ e.com/site/thepri 4.1 สมั มาทิฐิ ความเหน็ ชอบ คือ มคี วามเขา้ ใจว่าอะไรคือทกุ ข์ อะไรคือสาเหตแุ หง่ ทกุ ข์ อะไรคือ nciplesofbuddhis ความดับทกุ ข ์ m/hlak-thrrm-sak 4.2 สมั มาสงั กัปปะ ความดํารชิ อบ คือ ความคิดทีปลอดโปรง่ ความคิดไมพ่ ยาบาท ความคิดไม่ hay-khxng-phraph เบยี ดเบยี น  uthth-sasna  4.3 สมั มาวาจา วาจาชอบ คือ ไมพ่ ดู เท็จ ไมพ่ ดู สอ่ เสยี ด ไมพ่ ดู หยาบ ไมพ่ ดู เพอ้ เจ้อ  4.4 สมั มากัมมนั ตะ การงานชอบ คือ ไมท่ ําลายชวี ิตคนอืน ไมข่ โมยของ ไมผ่ ดิ ในกาม  4.5 สมั มาอาชวี ะ เลียงชพี ชอบ คือ การทํามาหากินด้วยอาชพี สจุ รติ   4.6 สมั มาวายามะ ความเพยี รชอบ คือ เพยี รระวังมใิ หค้ วามชวั ทียงั ไมเ่ กิดขนึ เพยี รละความชวั ที เกิดขนึ เพยี รรกั ษาความดีทีเกิดขนึ แล้ว  4.7 สมั มาสติ ความระลึกชอบ คือ พจิ ารณากาย พจิ ารณาเวทนา พจิ ารณาจิต พจิ ารณาธรรม  4.8 สมั มาสมาธิ การตังใจชอบ คือ การตังจิตทีแนว่ แนอ่ ยูใ่ นอารมณใ์ ด อารมณห์ นงึ ไมฟ่ งุ ซา่ น เพอื มงุ่ มนั กระทําความดี 

18  ไตรลักษณ์ คือ ลักษณะทัวไปของสงิ ทังปวง  https://sites.googl 1. อนจิ จตา หรอื อนจิ จัง ความไมค่ งที ไมเ่ ทียง ไมถ่ าวร ไมแ่ นน่ อน  e.com/site/thepri 2. ทกุ ขตา หรอื ทกุ ขงั สภาพทีอยูใ่ นสภาวะเดิมไมไ่ ด้ ต้องแปรปรวนไป  nciplesofbuddhis 3. อนตั ตา ความไมใ่ ชต่ ัวตนแท้จรงิ ไมอ่ ยูใ่ นอํานาจบงั คับบญั ชา ไมม่ ใี ครเปนเจ้าของ  m/hlak-thrrm-sak hay-khxng-phraph ในเรอื งไตรลักษณ์ พระพทุ ธศาสนาถือว่าเปนคําสอนสงู สดุ ซงึ ทกุ สงิ ในสากลจักรวาลล่วนเปน uthth-sasna  อนตั ตาทังสนิ   https://sites.googl 19  บุญกิรยิ าวัตถุ 10 หลักธรรมแหง่ การทําบุญ ทางแหง่ การทําความดี 10 ประการ  e.com/site/thepri 1. ทานมยั บุญสาํ เรจ็ ด้วยการบรจิ าคทาน  nciplesofbuddhis 2. ศลี มยั บุญสาํ เรจ็ ด้วยการรกั ษาศลี   m/hlak-thrrm-sak 3. ภาวนามยั บุญสาํ เรจ็ ด้วยการเจรญิ ภาวนา  hay-khxng-phraph 4. อปจายนมยั บุญสาํ เรจ็ ด้วยการประพฤติอ่อนนอ้ มถ่อมตนต่อผใู้ หญ ่ uthth-sasnahttps:/ 5. เวยยาวัจจมยั บุญสาํ เรจ็ ด้วยการชว่ ยเหลือขวนขวายในกิจการงานต่างๆ  /sites.google.com 6. ปตติทานมยั บุญสาํ เรจ็ ด้วยการใหส้ ว่ นบุญ  /site/theprinciples 7. ปตตานโุ มทนามยั บุญสาํ เรจ็ ด้วยการอนโุ มทนาสว่ นบุญ  ofbuddhism/hlak-t 8. ธมั มสั สวนมยั บุญสาํ เรจ็ ด้วยการฟงธรรม  hrrm-sakhay-khxn 9. ธมั มเทสนามยั บุญสาํ เรจ็ ด้วยการแสดงธรรม  g-phraphuthth-sas 10. ทิฏ ุชุกัมม์ บุญสาํ เรจ็ ด้วยการทําความคิดความเหน็   na 

  20  สปั ปุรสิ ธรรม 7 หลักธรรมของคนดี หรอื คณุ สมบตั ิของคนดี  https://sites.googl 1. ธมั มญั ุตา ความเปนผรู้ ูจ้ ักเหต ุ e.com/site/thepri 2. อัตถัญ ุตา ความเปนผรู้ ูจ้ ักผล  nciplesofbuddhis 3. อัตตัญ ุตา ความเปนผรู้ ูจ้ ักตน  m/hlak-thrrm-sak hay-khxng-phraph uthth-sasna  4. มตั ตัญ ุตา ความเปนผรู้ ูจ้ ักประมาณ  5. กาลัญ ุตา ความเปนผรู้ ูจ้ ักกาลเวลา  6. ปรสิ ญั ุตา ความเปนผรู้ ูจ้ ักชุมชน  7. ปุคคลปโรปรญั ุตา ความเปนผรู้ ูจ้ ักเลือกคบคนดี      21  ​หริ โิ อตตัปปะ  https://sites.googl   1.หริ ิ คือ ความละอายบาป เปนความรูส้ กึ รงั เกียจ ไมอ่ ยากทําบาป เหน็ บาปเปนของสกปรก e.com/site/raynga จะทําใหใ้ จของเราเศรา้ หมอง จึงไมย่ อมทําบาป  nphuththsasna/hl ak-thrrm-thi-thahi   2.โอตตัปปะ คือ ความเกรงกลัวต่อบาป    -mnusy-samphant h-yangyun  22  อิทธิบาท 4  http://www.satit.u อิทธบิ าท 4 คือ หลักธรรมทีนาํ ไปสคู่ วามสาํ เรจ็ แหง่ กิจการ มี 4 ประการคือ ฉนั ทะ วิรยิ ะ จิตตะ  p.ac.th/BBC07/Ar วิมงั สา  oundTheWorld/rel 1. ฉนั ทะ คือ ความพอใจ ใฝรกั ใฝหาความรู้ และใฝสรา้ งสรรค์  i/15.htm  2. วิรยิ ะ คือ ความเพยี รพยายาม มคี วามอดทนไมท่ ้อถอย  3. จิตตะ คือ ความเอาใจใสแ่ ละตังใจแนว่ แนใ่ นการทํางาน 

4. วิมงั สา คือ ความหมนั ใชป้ ญญาและสติในการตรวจตราและคิดไตรต่ รอง  23  กศุ ลกรรมบท 10  http://www.satit.u กศุ ลกรรมบท 10 เปนหนทางแหง่ การทําความดีงาม ทางแหง่ กศุ ลซงึ เปนหนทางนาํ ไปสคู่ วามสขุ   p.ac.th/BBC07/Ar ความเจรญิ แบง่ ออกเปน 3 ทางคือ กายกรรม 3 วจีกรรม 4 และมโนกรรม 3  oundTheWorld/rel 1. กายกรรม 3 หมายถึง ความประพฤติดีทีแสดงออกทางกาย 3 ประการ ได้แก่  i/15.htm  (1) เว้นจากการฆา่ สตั ว์ คือ การละเว้นจากการฆา่ สตั ว์ การเบยี ดเบยี นกัน เปนผมู้ เี มตตา กรุณา  (2) เว้นจากการลักทรพั ย์ คือ ละเว้นจากการลักขโมย เคารพในสทิ ธขิ องผอู้ ืน ไมห่ ยบิ ฉวย เอาของ คนอืนมาเปนของตน  (3) เว้นจากการประพฤติผดิ ในกาม คือ การไมล่ ่วงละเมดิ สามหี รอื ภรรยาผอู้ ืน ไมล่ ่วง ละเมดิ   ประเวณที างเพศ  2. วจีกรรม 3 หมายถึง การเปนผมู้ คี วามประพฤติดีซงึ แสดงออกทางวาจา 4 ประการ ได้แก่  (1) เว้นจากการพดู เท็จ คือ พดู แต่ความจรงิ ไมพ่ ดู โกหก หลอกลวง  24  ทาน (ทานํ)  https://www.googl การให้ คือ สละทรพั ยส์ งิ ของ บาํ รุงเลียง ชว่ ยเหลือประชาราษฎร์ และบาํ เพญ็ สาธารณประโยชน ์ e.com/url?sa=t&s   ource=web&rct=j   &url=https://www.   brandage.com/arti cle/1950/king&ve d=2ahUKEwi1yJqF maLrAhUWxzgGHc QlD4QQFjABegQIC xAH&usg=AOvVaw 3ThJyMiVSoviNUQ 24TXU7Dhttps://w ww.google.com/ur l?sa=t&source=we b&rct=j&url=https ://sites.google.co

m/site/khunthrrm di/khunthrrm-nakr eiyn-10-pra&ved= 2ahUKEwiw76edm aLrAhW0zjgGHeu5 AcMQFjABegQIDR AG&usg=AOvVaw0 8XeAmGo4TfGEj5- QV5XZo&cshid=1 597665904627  25  ศลี (สลี ํ)  https://www.googl ความประพฤติดีงาม คือ สาํ รวมกายและวจีทวาร ประกอบแต่การสจุ รติ รกั ษากิตติคณุ ใหค้ วรเปน e.com/url?sa=t&s ตัวอยา่ งและเปนทีเคารพนบั ถือของประชาราษฎร์ มใิ หม้ ขี อ้ ทีใครจะดแู คลน  ource=web&rct=j   &url=https://www. brandage.com/arti cle/1950/king&ve d=2ahUKEwi1yJqF maLrAhUWxzgGHc QlD4QQFjABegQIC xAH&usg=AOvVaw 3ThJyMiVSoviNUQ 24TXU7Dhttps://w ww.google.com/ur l?sa=t&source=we b&rct=j&url=https ://sites.google.co m/site/khunthrrm di/khunthrrm-nakr eiyn-10-pra&ved=

26  ปรจิ จาคะ (ปรจิ ฺจาคํ)  2ahUKEwiw76edm การบรจิ าค คือ เสยี สละความสขุ สาํ ราญ เปนต้น ตลอดจนชวี ิตของตน เพอื ประโยชนส์ ขุ ของ aLrAhW0zjgGHeu5 ประชาชน และความสงบเรยี บรอ้ ยของบา้ นเมอื ง  AcMQFjABegQIDR   AG&usg=AOvVaw0 8XeAmGo4TfGEj5- QV5XZo&cshid=1 597665904627  https://www.googl e.com/url?sa=t&s ource=web&rct=j &url=https://www. brandage.com/arti cle/1950/king&ve d=2ahUKEwi1yJqF maLrAhUWxzgGHc QlD4QQFjABegQIC xAH&usg=AOvVaw 3ThJyMiVSoviNUQ 24TXU7Dhttps://w ww.google.com/ur l?sa=t&source=we b&rct=j&url=https ://sites.google.co m/site/khunthrrm di/khunthrrm-nakr eiyn-10-pra&ved= 2ahUKEwiw76edm aLrAhW0zjgGHeu5 AcMQFjABegQIDR

27  อาชชวะ (อาชฺชวํ)  AG&usg=AOvVaw0 ความซอื ตรง คือ ซอื ตรงทรงสตั ยไ์ รม้ ารยา ปฏิบตั ิภารกิจโดยสจุ รติ มคี วามจรงิ ใจ ไมห่ ลอกลวง 8XeAmGo4TfGEj5- ประชาชน  QV5XZo&cshid=1   597665904627  https://www.googl e.com/url?sa=t&s ource=web&rct=j &url=https://www. brandage.com/arti cle/1950/king&ve d=2ahUKEwi1yJqF maLrAhUWxzgGHc QlD4QQFjABegQIC xAH&usg=AOvVaw 3ThJyMiVSoviNUQ 24TXU7Dhttps://w ww.google.com/ur l?sa=t&source=we b&rct=j&url=https ://sites.google.co m/site/khunthrrm di/khunthrrm-nakr eiyn-10-pra&ved= 2ahUKEwiw76edm aLrAhW0zjgGHeu5 AcMQFjABegQIDR AG&usg=AOvVaw0 8XeAmGo4TfGEj5- QV5XZo&cshid=1

28  มทั ทวะ (มททฺ วํ)  597665904627  ความอ่อนโยน คือ มอี ัธยาศยั ไมเ่ ยอ่ หยงิ หยาบคายกระด้างถือองค์ มคี วามงามสง่าเกิดแต่ท่วงที กิรยิ าสภุ าพนมุ่ นวล ละมนุ ละไม ใหไ้ ด้ความรกั ภักดี แต่มขิ าดยาํ เกรง  https://www.googl   e.com/url?sa=t&s ource=web&rct=j 29  ตปะ (ตป)  &url=https://www. brandage.com/arti cle/1950/king&ve d=2ahUKEwi1yJqF maLrAhUWxzgGHc QlD4QQFjABegQIC xAH&usg=AOvVaw 3ThJyMiVSoviNUQ 24TXU7Dhttps://w ww.google.com/ur l?sa=t&source=we b&rct=j&url=https ://sites.google.co m/site/khunthrrm di/khunthrrm-nakr eiyn-10-pra&ved= 2ahUKEwiw76edm aLrAhW0zjgGHeu5 AcMQFjABegQIDR AG&usg=AOvVaw0 8XeAmGo4TfGEj5- QV5XZo&cshid=1 597665904627  https://www.googl

ความทรงเดช คือ แผดเผากิเลสตัณหา มใิ หเ้ ขา้ มาครอบงํายายจี ิต ระงับยบั ยงั ขม่ ใจได้ ไมย่ อมให้ e.com/url?sa=t&s หลงใหลหมกมนุ่ ในความสขุ สาํ ราญและความปรนเปรอ มคี วามเปนอยูส่ มาเสมอ หรอื อยา่ งสามญั   ource=web&rct=j มงุ่ มนั แต่จะบาํ เพญ็ เพยี ร ทํากิจใหบ้ รบิ ูรณ ์ &url=https://www.   brandage.com/arti cle/1950/king&ve d=2ahUKEwi1yJqF maLrAhUWxzgGHc QlD4QQFjABegQIC xAH&usg=AOvVaw 3ThJyMiVSoviNUQ 24TXU7Dhttps://w ww.google.com/ur l?sa=t&source=we b&rct=j&url=https ://sites.google.co m/site/khunthrrm di/khunthrrm-nakr eiyn-10-pra&ved= 2ahUKEwiw76edm aLrAhW0zjgGHeu5 AcMQFjABegQIDR AG&usg=AOvVaw0 8XeAmGo4TfGEj5- QV5XZo&cshid=1 597665904627  30  อักโกธะ (อกโฺ กธํ)  https://www.googl ความไมโ่ กรธ คือ ไมก่ รวิ กราด ลอุ ํานาจความโกรธ จนเปนเหตใุ หว้ ินจิ ฉยั ความและกระทํากรรม e.com/url?sa=t&s ต่างๆ ผดิ พลาดเสยี ธรรม มเี มตตาประจําใจไว้ระงับความเคืองขุน่ วินจิ ฉยั ความและกระทําการด้วย ource=web&rct=j จิตอันราบเรยี บเปนตัวของตนเอง  &url=https://www.

  brandage.com/arti cle/1950/king&ve d=2ahUKEwi1yJqF maLrAhUWxzgGHc QlD4QQFjABegQIC xAH&usg=AOvVaw 3ThJyMiVSoviNUQ 24TXU7Dhttps://w ww.google.com/ur l?sa=t&source=we b&rct=j&url=https ://sites.google.co m/site/khunthrrm di/khunthrrm-nakr eiyn-10-pra&ved= 2ahUKEwiw76edm aLrAhW0zjgGHeu5 AcMQFjABegQIDR AG&usg=AOvVaw0 8XeAmGo4TfGEj5- QV5XZo&cshid=1 597665904627  31  อวิหงิ สา (อวิหสึ ฺจ)  https://www.googl ความไมเ่ บยี ดเบยี น คือ ไมบ่ บี คันกดขี เชน่ เก็บภาษีขูดรดี หรอื เกณฑ์แรงงานเกินขนาด ไมห่ ลง e.com/url?sa=t&s ระเรงิ อํานาจ ขาดความกรุณา หาเหตเุ บยี ดเบยี นลงโทษอาชญาแก่ประชาราษฎรผ์ ใู้ ด เพราะอาศยั ource=web&rct=j ความอาฆาตเกลียดชงั   &url=https://www.   brandage.com/arti cle/1950/king&ve d=2ahUKEwi1yJqF

maLrAhUWxzgGHc QlD4QQFjABegQIC xAH&usg=AOvVaw 3ThJyMiVSoviNUQ 24TXU7Dhttps://w ww.google.com/ur l?sa=t&source=we b&rct=j&url=https ://sites.google.co m/site/khunthrrm di/khunthrrm-nakr eiyn-10-pra&ved= 2ahUKEwiw76edm aLrAhW0zjgGHeu5 AcMQFjABegQIDR AG&usg=AOvVaw0 8XeAmGo4TfGEj5- QV5XZo&cshid=1 597665904627  32  ขนั ติ (ขนฺติ ฺจ)  https://www.googl ความอดทน คือ อดทนต่องานทีตรากตราํ ถึงจะลําบากกายนา่ เหนอื ยหนา่ ยเพยี งไร ก็ไมท่ ้อถอย ถึง e.com/url?sa=t&s จะถกู ยวั ถกู หยนั ด้วยคําเสยี ดสถี ากถางอยา่ งใด ก็ไมห่ มดกําลังใจ ไมย่ อมละทิงกรณยี ท์ ีบาํ เพญ็ โดย ource=web&rct=j ชอบธรรม  &url=https://www.   brandage.com/arti cle/1950/king&ve d=2ahUKEwi1yJqF maLrAhUWxzgGHc QlD4QQFjABegQIC xAH&usg=AOvVaw

3ThJyMiVSoviNUQ 24TXU7Dhttps://w ww.google.com/ur l?sa=t&source=we b&rct=j&url=https ://sites.google.co m/site/khunthrrm di/khunthrrm-nakr eiyn-10-pra&ved= 2ahUKEwiw76edm aLrAhW0zjgGHeu5 AcMQFjABegQIDR AG&usg=AOvVaw0 8XeAmGo4TfGEj5- QV5XZo&cshid=1 597665904627  33  อวิโรธนะ (อวิโรธนํ)  https://www.googl ความไมค่ ลาดธรรม คือ วางองค์เปนหลักหนกั แนน่ ในธรรม คงที ไมม่ คี วามเอนเอียงหวันไหวเพราะ e.com/url?sa=t&s ถ้อยคําทีดีรา้ ย ลาภสกั การะ หรอื อิฏฐารมณ์ อนฏิ ฐารมณใ์ ดๆ สติมนั ในธรรม ทังสว่ นยุติธรรม คือ  ource=web&rct=j ความเทียงธรรม ก็ดี นติ ิธรรม คือ ระเบยี บแบบแผนหลักการปกครอง ตลอดจนขนบธรรมเนยี ม &url=https://www. ประเพณอี ันดีงาม ก็ดี ไมป่ ระพฤติใหเ้ คลือนคลาดวิบตั ิไป    brandage.com/arti   cle/1950/king&ve d=2ahUKEwi1yJqF maLrAhUWxzgGHc QlD4QQFjABegQIC xAH&usg=AOvVaw 3ThJyMiVSoviNUQ 24TXU7Dhttps://w ww.google.com/ur

34  คณุ ธรรมนักเรยี น 10 ประการ  l?sa=t&source=we   b&rct=j&url=https 1. แสวงหาความรู ้ ://sites.google.co 2. เคารพครู อาจารย ์ m/site/khunthrrm 3. รกั การศกึ ษา  di/khunthrrm-nakr 4. มจี รรยาเรยี บรอ้ ย  eiyn-10-pra&ved= 5. มกั นอ้ ยตามฐานะ  2ahUKEwiw76edm 6. เสยี สละเพอื สถาบนั   aLrAhW0zjgGHeu5 7. มงุ่ มนั ประพฤติดี  AcMQFjABegQIDR 8. หลีกหนสี งิ ชวั   AG&usg=AOvVaw0 9. ไมม่ วั ยาเสพติด  8XeAmGo4TfGEj5- 10. รูจ้ ักคิดใชป้ ญญา   QV5XZo&cshid=1   597665904627  https://www.googl e.com/url?sa=t&s ource=web&rct=j &url=https://www. brandage.com/arti cle/1950/king&ve d=2ahUKEwi1yJqF maLrAhUWxzgGHc QlD4QQFjABegQIC xAH&usg=AOvVaw 3ThJyMiVSoviNUQ 24TXU7Dhttps://w ww.google.com/ur l?sa=t&source=we b&rct=j&url=https ://sites.google.co

35  โลกบาลหรอื ธรรมค้มุ ครองโลก  m/site/khunthrrm 1. หริ ิ คือ ความละอายในลักษณะ 3 ประการ แล้วไมท่ ําความชวั (บาป) คือ  di/khunthrrm-nakr (1) ละอายแก่ใจ หรอื ความรูส้ กึ ทีเกิดขนึ ในใจตนเองแล้วไมท่ ําความชวั   eiyn-10-pra&ved= (2) ละอายผอู้ ืน หรอื สภาพแวดล้อมต่าง ๆ แล้วไมท่ ําความชวั   2ahUKEwiw76edm (3) ละอายต่อความชวั ทีตนจะทํานนั แล้วไมท่ ําความชวั   aLrAhW0zjgGHeu5 2. โอตตัปปะ คือ ความเกรงกลัว หมายถึง  AcMQFjABegQIDR (1) เกรงกลัวตนเอง ติเตียนตนเองได้  AG&usg=AOvVaw0 (2) เกรงกลัวผอู้ ืนแล้วไมก่ ล้าทําความชวั   8XeAmGo4TfGEj5- (3) เกรงกลัวต่อผลของความชวั ทีทําจะเกิดขนึ แก่ตน  QV5XZo&cshid=1 (4) เกรงกลัวต่ออาญาของแผน่ ดินแล้วไมก่ ล้าทําความชวั   597665904627  http://www.satit.u p.ac.th/BBC07/Ar oundTheWorld/rel i/15.htmhttp://ww w.satit.up.ac.th/B BC07/AroundThe World/reli/15.htm 

  http://apps.qlf.or. 36  จักร4 จักร แปลว่า ล้อรถ ล้อรถยอ่ มหมนุ นาํ ผขู้ บั ขรี ถไปสจู่ ุดหมาย ธรรมทีได้ชอื ว่าจักร เพราะ th/member/blog/ detail.aspx?id=12 เปรยี บเสมอื นล้อรถ นาํ บุคคลผปู้ ฏิบตั ิไปสคู่ วามเจรญิ มี 4 ประการคือ  0  1. ปฏิรูปเทสวาสะ การอยูใ่ นประเทศอันควร  2. สปั ปุรสิ ปู สงั เสวะ การคบสตั บุรุษ  3. อัตตสมั มาปณธิ ิ การตังตนไว้ชอบ  4. ปุพเพกตปุญญตา ความเปนผไู้ ด้กระทําบุญไว้ก่อน  37  http://apps.qlf.or. ทิฏฐธัมมกิ ัตถะ แปลว่า ประโยชนท์ ีเหน็ ได้ในปจจุบนั หรอื ประโยชนใ์ นปจจุบนั หมายความว่า ผใู้ ด th/member/blog/ ปฏิบตั ิตามหลักธรรมนแี ล้ว ผนู้ นั ยอ่ มได้รบั ประโยชนใ์ นปจจุบนั หลักธรรมทีใหป้ ระโยชนใ์ นปจจุบนั detail.aspx?id=12 มี 4 ประการคือ  0    1. อุฏฐานสมั ปทา ความถึงพรอ้ มด้วยความหมนั เพยี ร  2. อารกั ขสมั ปทา ความถึงพรอ้ มด้วยการรกั ษา  3. กัลยาณมติ ตตา ความเปนผมู้ เี พอื นดี  4. สมชวี ิตา การเลียงชวี ิตพอเหมาะพอดี  38  วัฏฏะ 3  https://web.faceb วัฏฏะ หรอื ไตรวัฏฏ์ แปลว่า วงวน หรอื วงจร หมนุ เวียนสบื ทอดต่อ ๆ กันไป ทําใหม้ กี ารเวียนว่าย ook.com/%E0%B

ตายเกิดเปนวงจรหมนุ ไป ได้แก่   8%AB%E0%B8% 1. กิเลสวัฏฏ์ ประกอบด้วย อวิชชา ตัณหา อุปาทาน คือ ความโลภ ความโกรธ และความหลง  A5%E0%B8%B1% E0%B8%81%E0% 2. กรรมวัฏฏ์ ประกอบด้วย สงั ขาร ภพ คือ การกกระทําทีมเี จตนามี 2 ประเภท คือ อกศุ ลกรรม B8%98%E0%B8% หรอื กรรมชวั และกศุ ลกรรมหรอื กรรมดี กรรมทัง 2 ประเภทนี สามารถแสดงออกได้ 3 ทาง คือ  A3%E0%B8%A3 ทางกาย เรยี กว่า กายกรรม ทางวาจา เรยี กว่า วจีกรรม และ ทางใจ เรยี กว่า มโนกรรม  3. วิบากวัฏฏ์ ประกอบด้วย วิญญาณ นามรูป สฬายตนะ ผสั สะ เวทนา ชาติ ชรามรณะ โสกะ ปริ %E0%B8%A1%E0 เทวะ ทกุ ข์ โทมนสั อุปยาส คือ ผลของการหรอื ผลของการกระทํา กระทําอยา่ งใดไว้ก็จะได้รบั ผล %B8%AA%E0%B ของกรรมนนั นนั คือ ทําดีได้ดี ทําชวั ได้ชวั   8%B3%E0%B8%8 4%E0%B8%B1%E 0%B8%8D%E0% B8%82%E0%B8% AD%E0%B8%87 %E0%B8%9E%E0 %B8%A3%E0%B8 %B0%E0%B8%9E %E0%B8%B8%E0 %B8%97%E0%B8 %98%E0%B8%A8 %E0%B8%B2%E0 %B8%AA%E0%B 8%99%E0%B8%B 2-PU-BOOm-2688 33653757828/    39  สาราณยี ธรรม ๖ คือธรรมเปนทีตังใหร้ ะลึก ธรรมเปนเหตใุ หร้ ะลึกถึงกัน ธรรมทีทําใหเ้ กิดความ https://hattaya09 สามคั คี หลักการอยูร่ ว่ มกันมดี ังน ี 9.wordpress.com/ 2012/12/03/%E0 ๑.เมตตากายกรรม คือ ชว่ ยเหลือผรู้ ว่ มหมคู่ ณะด้วยความเต็มใจ แสดงกิรยิ าอาการสภุ าพ เคารพ %B8%AB%E0%B

นบั ถือกัน ทังต่อหนา้ และรบั หลัง  8%A5%E0%B8%B 1%E0%B8%81%E ๒.เมตตาวจีกรรม คือ ชว่ ยบอกสงิ ทีเปนประโยชนส์ งั สอน แนะนาํ ตักเตือนด้วยความหวังดี กล่าว 0%B8%98%E0%B วาจาสภุ าพ แสดงความเคารพนบั ถือกันทังต่อหนา้ และลับหลัง  8%A3%E0%B8%A 3%E0%B8%A1%E ๓.เมตตามโนกรรม คือ ตังจิตปรารถนาดี คิดทําสงิ ทีเปนประโยชนต์ ่อกัน มองกันในแง่ดี ทังต่อ 0%B9%83%E0%B หนา้ และลับหลัง  8%99%E0%B8%9 E%E0%B8%A3%E ๔.สาธารณโภคิตา ได้สงิ ของใดมาใหแ้ บง่ ปน คือเมอื ได้สงิ ใดมาโดยชอบธรรม แมเ้ ปนของเล็กนอ้ ย 0%B8%B0%E0%B ก็ไมห่ วงไว้แต่ผเู้ ดียว นาํ มาแบง่ ปน เฉลีย เจือจานใหไ้ ด้ใชส้ อยรว่ มกัน  8%9E%E0%B8%B 8%E0%B8%97%E ๕.สลี สามญั ญตา คือ มคี วามประพฤติสจุ รติ ดีงาม ถกู ต้องตามระเบยี บวินยั ไมท่ ําตนใหเ้ ปนที 0%B8%98%E0%B รงั เกียจ ของหมคู่ ณะ  8%A8%E0%B8%B 2%E0%B8%AA%E ๖.ทิฏฐสิ ามญั ญตา คือ มคี วามเหน็ ชอบรว่ มกัน ในขอ้ ทีเปนหลักการสาํ คัญ ทีจะนาํ ไปสคู่ วามสนิ 0%B8%99%E0%B ทกุ ข์ หรอื ขจัดปญหา  8%B2/    40  อธิปไตย ๓ คือ ความเปนใหญ่ ภาวะทีถือเอาเปนใหญ ่ https://hattaya09 ๑.อัตตาธปิ ไตย คือความมตี นเปนใหญ่ ถือตนเปนใหญ่ กระทําการด้วยการยดึ ตนเปนใหญ ่ 9.wordpress.com/ 2012/12/03/%E0 ๒.โลกาธปิ ไตย คือ ความมโี ลกเปนใหญ่ ถือโลกเปนใหญ่ กระทําตามความนยิ มของโลกเปนใหญ ่ %B8%AB%E0%B 8%A5%E0%B8%B ๓.ธมั มาธปิ ไตย คือ ความมธี รรมเปนใหญ่ ถือธรรมเปนใหญ่ กระทําการโดยยดึ ความถกู ต้อง เปน 1%E0%B8%81%E จรงิ สมควรตามธรรมเปนหลัก  0%B8%98%E0%B 8%A3%E0%B8%A   3%E0%B8%A1%E 0%B9%83%E0%B 8%99%E0%B8%9 E%E0%B8%A3%E 0%B8%B0%E0%B

8%9E%E0%B8%B 8%E0%B8%97%E 0%B8%98%E0%B 8%A8%E0%B8%B 2%E0%B8%AA%E 0%B8%99%E0%B 8%B2/  41  อรยิ วัฑฒิ หรอื อารยวัฒิ ๕ ความเจรญิ อยา่ งประเสรฐิ , หลักความเจรญิ ของอารยชน  https://hattaya09 9.wordpress.com/ ๑.ศรทั ธา คือ ความเชอื ความมนั ใจในพระรตั นตรยั ใหห้ ลักแหง่ ความจรงิ อยา่ งดีงามอันมเี หตผุ ล  2012/12/03/%E0 ๒.ศลี คือ ความประพฤติดี มวี ินยั เลียงชพี สจุ รติ   %B8%AB%E0%B 8%A5%E0%B8%B ๓.สตุ ะ คือ การเล่าเรยี นสดับฟงศกึ ษาหาความรู ้ 1%E0%B8%81%E ๔.จาคะ คือการเผอื แผเ่ สยี สละ เอือเฟอ มนี าใจชว่ ยเหลือ ใจกว้าง พรอ้ มทีจะรบั ฟงและรว่ มมอื ไม่ 0%B8%98%E0%B คับแคบเอาแต่ตัว  8%A3%E0%B8%A 3%E0%B8%A1%E ๕.ปญญา คือความรอบรู้ รูค้ ิด รูพ้ จิ ารณา เขา้ ใจเหตผุ ล รูจ้ ักโลกและชวี ิตตามความเปนจรงิ   0%B9%83%E0%B 8%99%E0%B8%9   E%E0%B8%A3%E 0%B8%B0%E0%B 8%9E%E0%B8%B 8%E0%B8%97%E 0%B8%98%E0%B 8%A8%E0%B8%B 2%E0%B8%AA%E 0%B8%99%E0%B 8%B2/  42  โภคอาทิยะ หรอื โภคาทิยะ ​๕ คือ ประโยชนท์ ีควรถือเอาจากโภคทรพั ย์ หรอื เหตผุ ลทีอรยิ สาวก https://hattaya09

ควรยดึ ถือ ในการทีจะมหี รอื ครอบครองโภคทรพั ย์ ประกอบด้วย  9.wordpress.com/ ๑. เลียงตัว มารดาบดิ า บุตรภรรยา และคนในปกครองทังหลายใหเ้ ปนสขุ   2012/12/03/%E0 ๒. บาํ รุงมติ รสหายและผรู้ ว่ มกิจการงานใหเ้ ปนสขุ   %B8%AB%E0%B ๓. ใชป้ องกันภยนั ตราย  8%A5%E0%B8%B ๔. ทําพลี ๕ อยา่ ง  1%E0%B8%81%E ๕. อุปถัมภ์บาํ รุงสมณพราหมณผ์ ปู้ ระพฤติดีปฏิบตั ิชอบ  0%B8%98%E0%B 8%A3%E0%B8%A 43  วิมตุ ติ 5  3%E0%B8%A1%E 1. ตทังควิมตุ ติ คือ ความหลดุ พน้ ชวั คราว   0%B9%83%E0%B 2. วิกขมั ภนวิมตุ ติ คือ ความหลดุ พน้ ด้วยการสะกดไว้  8%99%E0%B8%9 3. สมจุ เฉทวิมตุ ติ คือ ความหลดุ พน้ เด็ดขาด  E%E0%B8%A3%E 4. ปฏิปสสทั ธวิ ิมตุ ติ คือ ความหลดุ พน้ ด้วยความสงบ  0%B8%B0%E0%B 5. นสิ สรณวิมตุ ติ คือ ความหลดุ พน้ ด้วยสลัดออกไป  8%9E%E0%B8%B 8%E0%B8%97%E 44  ทิศหก บุคคลประเภทต่างๆ ทีเราต้องเกียวขอ้ งสมั พนั ธ์ ดจุ ทิศทีอยูร่ อบตัวจัดเปน ๖ ทิศ ดังน ี   0%B8%98%E0%B ๑. ปุรตั ถิมทิส ทิศเบอื งหนา้ ได้แก่ บดิ า มารดา   8%A8%E0%B8%B ๒. ทักขณิ ทิสทิศเบอื งขวา ได้แก่ ครูอาจารย ์ 2%E0%B8%AA%E 0%B8%99%E0%B 8%B2  http://mediacente r.mcu.ac.th/data/c aipyo/m5/web/hu ngtoom/p7.php  https://sites.googl e.com/a/web1.dar a.ac.th/social2/sar

๓. ปจฉมิ ทิส ทิศเบอื งหลัง ได้แก่ สามภี รรยา  a-na-ru/hlakthrrm ๔. อุตตรทิส ทิศเบอื งซา้ ยได้แก่ มติ รสหาย  phuththsasna  ๕. อุปรมิ ทิส ทิศเบอื งบนได้แก่ พระสงฆ์ สมณพราหมณ ์   ๖. เหฏฐมิ ทิส ทิศเบอื งล่าง ได้แก่ ลกู จ้างกับนายจ้าง      45  ขยนั อดทน  https://sites.googl ความตังใจพยายามทําหนา้ ทีการงานอยา่ งต่อเนอื ง อดทนไมท่ ้อถอยเมอื พบอุปสรรค กล้าเผชญิ e.com/site/katuas อุปสรรค  aharat/khunthrrm   -criythrrm-ni-kar-d anein-chiwit  46  พอประมาณ  https://sites.googl รูจ้ ักเก็บออม ถนอมใชท้ รพั ยส์ นิ สงิ ของเพอื ใหเ้ กิดประโยชนค์ ้มุ ค่า ไมฟ่ มุ เฟอย ฟงุ เฟอ วางแผน e.com/site/katuas การเงิน  aharat/khunthrrm   -criythrrm-ni-kar-d anein-chiwit  47  เอือเฟอเผอื แผ ่ https://sites.googl ความจรงิ ใจทีไมเ่ หน็ แก่เพยี งตัเองหรอื เรอื งของตัวเอง เหน็ อกเหน็ ใจเพอื นมนษุ ย์ มคี วามเอือ e.com/site/katuas aharat/khunthrrm อาทร  -criythrrm-ni-kar-d   anein-chiwit  48  คุณธรรมตามความเช่ือของปรั ญชาจีน http://119.46.166. คุณธรรม\" หรือ เตอ๋ เป็นสงิ่ ท่ีสาํ คัญมาก ในปรั ญชาจีน โดยเฉพาะ 126/self_all/selfac cess11/m5/health ลัทธิเตา๋ เตอ๋ เดิมที หมายถึง คุณธรรม ในแงข่ อง บุคคลิก สว่ นตั วของบุคคล 5_1/lesson3/3_5.p ความแขง็ แกร่งภายใน และ ความซ่ือสัตยต์ อ่ ตนเองและหลักการ (integrity) hp 

แตค่ วามหมายไดเ้ ปล่ียนมาเป็นเร่ือง ของศลี ธรรม  49  คุณธรรมของอัศวนิ http://119.46.166. คุณธรรมของอัศวนิ คือ กฎธรรมเนียมท่ีอัศวนิ ในยุคกลางยึดถือ 126/self_all/selfac cess11/m5/health มันเป็นเสมือนกั บมาตรฐานของอัศวนิ ท่ีจะตอ้ งยึด เป็นหลักปฏิบัติทุกๆวัน  5_1/lesson3/3_5.p hp  50  คุณธรรมของคาวบอย http://119.46.166. คุณธรรมตามภาพพจน์ของคาวบอยท่ีกระแสหลั กของสั งคมอเมริกั น 126/self_all/selfac ยอมรั บคือ ความซ่ือสัตย์ (honesty), ความซ่ือสัตยต์ อ่ ตนเองและหลักการ cess11/m5/health 5_1/lesson3/3_5.p (integrity), ความกลา้ หาญ (courage), และ ความพ่ึงพาตัวเองได้ hp  (self-reliance)  51  คุณธรรมของอินเดียนแดง http://119.46.166. ส่คี ุณธรรมท่ีอาจกลา่ วไดว้ า่ เป็นคุณธรรมสาํ คัญทางจิตวญิ ญาณของ 126/self_all/selfac ชนพ้ืนเมืองในอเมริกาคือ เคารพเทพเจา้ (respect for deity), เคารพพระ cess11/m5/health แมธ่ รณี (respect for Mother Earth), เคารพตอ่ เพ่ือนมนุษย์ (respect 5_1/lesson3/3_5.p hp  for one's fellow man), และ เคารพตอ่ อิสรภาพของปั จเจกชน (respect for individual freedom)  52  หลักบญั ญตั ิ ๑๐ ประการ ศาสนาครสิ ต์  https://sites.googl   e.com/site/uinurra ๑.จงนมสั การพระเจ้าแต่ผเู้ ดียว  imee/phra-yesu-sa   sda-khxng-chaw-k ๒. อยา่ ออกพระนามพระเจ้าโดยไมส่ มควร  hrist/hlak-thrrm-n

  i-sasna-khrist  ๓.วันพระเจ้าใหถ้ ือเปนวันศกั ดิสทิ ธ ิ   ๔.จงนบั ถือบดิ ามารดา    ๕.อยา่ ฆา่ คน    ๖.อยา่ ล่วงประเวณ ี   ๗.อยา่ ลักทรพั ย ์   ๘.อยา่ ขโมย    ๙.อยา่ เปนพยานเท็จต่อเพอื นบา้ นของเจ้า    ๑๐.อยา่ โลภอยากได้เรอื นของเพอื นบา้ น อยา่ โลภมากอยากได้เมยี ของเพอื นบา้ น หรอื ทาสของเขา  โค ลา ของเขา หรอื สงิ หนงึ สงิ ใดของเพอื นบา้ นนนั     53  หลักตรเี อกานุภาพ เปนหลักคําสอนทีใหศ้ รทั ธาในพระเจ้าพระองค์เดียว แต่มี ๓ สภาวะประกอบ https://sites.googl ด้วย  e.com/site/uinurra   imee/phra-yesu-sa ๑. พระบดิ า คือ องค์พระเจ้าผสู้ รา้ งโลกและมนษุ ย ์ sda-khxng-chaw-k   hrist/hlak-thrrm-n ๒.พระบุตร คือ ผเู้ กิดมาเพอื ชว่ ยไถ่บาปใหแ้ ก่มนษุ ย ์ i-sasna-khrist    ๓.พระจิตร คือ พระวิญญาณอันบรสิ ทุ ธเ์ พอื มอบความรกั และบนั ดาลใหม้ นษุ ยป์ ระพฤติดี    54  หลักความรกั คําสอนเรอื งความรกั ในศาสนาครสิ ต์ คือ การปรารถนาใหผ้ อู้ ืนมคี วามสขุ มคี วาม https://sites.googl

เมตตากรุณา ใหอ้ ภัยซงึ กันและกัน และยนิ ดีเมอื เหน็ ผอู้ ืนได้ดี  e.com/site/uinurra   imee/phra-yesu-sa หลักคําสอนเรอื งความรกั ในศาสนาครสิ ต์ มี ๒ ระดับ คือ  sda-khxng-chaw-k   hrist/hlak-thrrm-n ๑.ความรกั ระหว่างมนษุ ยก์ ับพระเจ้า เปรยี บเหมอื นความรกั ระหว่างบดิ ากับบุตร  i-sasna-khrist    ๒.ความรกั ระหว่างมนษุ ยก์ ับมนษุ ย์ พระเยซูสอนใหร้ กั เพอื นบา้ น (มนษุ ยท์ ังโลก) สอนใหร้ กั ศตั รู  รูจ้ ักการใหอ้ ภัยและเสยี สละ    55  หลักศรทั ธา 6 ประการ ศาสนาอิสลาม  http://www.satit.u (1) ศรทั ธาในอัลเลาะห์ มคี วามเชอื มนั ในอัลเลาะหเ์ พยี งองค์เดียว  p.ac.th/BBC07/Ar (2) ศรทั ธาในเทพบรวิ ารหรอื เทวทตู   oundTheWorld/rel (3) ศรทั ธาในพระคัมภีรก์ รุ อ่าน  i/1.htm  (4) ศรทั ธาต่อศาสนทตู   (5) ศรทั ธาในวันสนิ สดุ โลก  (6) ศรทั ธาต่อกฎสภาวการณข์ องอัลเลาะห ์   56  ​หลักปฏิบตั ิตามศรทั ธา 5 ประการ  http://www.satit.u ได้แก่  p.ac.th/BBC07/Ar (1) การปฏิญาณตน หมายถึง การปฏิญาณตนด้วยความเลือมใสศรทั ธาต่ออัลเลาะหแ์ ละท่าน  oundTheWorld/rel นบมี ฮู ัมหมดั คือศาสนทตู ของอัลเลาะห ์ i/1.htm  (2) การนมาซ หมายถึง การแสดงความเคารพต่อพระเจ้าทังกาย วาจา ใจ  (3) การบรจิ าคซะกาต หมายถึง การจ่ายทานจากผมู้ ที รพั ยส์ นิ คนผมู้ สี ทิ ธริ บั ซะกาตมี คนอนาถา  คนขดั สน และผเู้ ขา้ รบั อิสลาม  (4) การถือศลี อด หมายถึง การละเว้นจากการบรโิ ภคอาหาร นา ละกิเลสต่าง ๆ ทําใจใหส้ งบ  ปฏิบตั ิตังแต่แสงอาทิตยข์ นึ จนแสงอาทิตยล์ ับขอบฟา หลังจากนนั จึงบรโิ ภคได้ปกติตลอดคืน  การถือศลี อดโดยทัวไป เรยี กว่า “ถือบวช”  (5) การทําพธิ ฮี ัจญ์ คือ การเดินทางไปแสดงบุญทีนครเมกกะฮ์ 

  57  หลักธรรมทสี าํ คัญของศาสนาพราหมณ์ – ฮินด ู http://www.satit.u 1) หลักธรรม 10 ประการ เรยี กว่า ฮินดธู รรม ได้แก่  p.ac.th/BBC07/Ar (1) ธฤติ ได้แก่ ความมนั คง ความกล้าหาญ คือเพยี รพยายามจนสาํ เรจ็ ประโยชนต์ ามทีประสงค์  oundTheWorld/rel (2) กษมา ได้แก่ ความอดทน หรอื อดกลัน คือมคี วามพากเพยี รพยายาม  i/1.htm  (3) ทมะ ได้แก่ การระงับใจ การขม่ จิตใจ คือไมป่ ล่อยใจใหห้ วันไหว  (4) อัสเตยะ ได้แก่ การไมล่ ักขโมย ไมท่ ําโจรกรรม  (5) เศาจะ ได้แก่ ความบรสิ ทุ ธิ การทําตนใหบ้ รสิ ทุ ธทิ ังทางรา่ งกายและจิตใจ  (6) อินทรยี นคิ รหะ ได้แก่ การระงับอินทรยี ์ 10 ประการ คือ หมนั สาํ รวจตรวจสอบตนเองอยูเ่ สมอว่า  อินทรยี ท์ ัง 10 เหล่านนั ได้รบั การบรหิ ารหรอื ใชไ้ ปในทางทีถกู ทีควรหรอื ไม่ จุดประสงค์คือ  ไมต่ ้องการใหม้ นษุ ย์ ปล่อยอินทรยม์ วั เมาจนเกินไปใหร้ ูจ้ ักพอ  (7) ธี ได้แก่ ปญหา สติ ความคิด คือ มคี วามรูค้ วามเขา้ ใจในขนบธรรมเนยี มประเพณี ธรรมะ สงั คม  และ  วัฒนธรรม  (8) วิทยา ได้แก่ ความรูท้ างปรชั ญา คือ มคี วามรูล้ ึกซงึ   (9) สตั ยะ ได้แก่ ความจรงิ ความเหน็ อันบรสิ ทุ ธิ คือมคี วามจรงิ ใจใหก้ ัน  (10) อโกธะ ได้แก่ ความไมโ่ กรธ คือมขี นั ติ ความอดทน และโสรจั จะ ความสงบเสงียม นนั คือ  เอาชนะ  ความโกรธ ด้วยความไมโ่ กรธ ไมอ่ าฆาตมงุ่ รา้ ยต่อใคร    58  เคล็ดลับการเปนพหสู ตู ๕ อยา่ ง  https://sites.googl   e.com/site/nathph ๑.ฟงมาก หรอื ศกึ ษาเล่าเรยี นมาก  ngssangkhklinhxm ๒.จํามาก คือหมนั สงั เกตจดจําสงิ ต่างๆทีเหน็ มา เรยี นมา  iom/hlak-thrrm-kh ๓.ท่องจนคล่องขนึ ใจ คือจําได้โดยไมต่ ้องนกึ คิด  a-sxn-khxng-phrap ๔.เจนใจ คือการคิดจนสรา้ งมโนภาพในใจขนึ ได้ทันที  huthth-sasna-thi-n ๕.ทะลปุ รุโปรง่ คือนาํ ขอ้ มลู ทีได้ศกึ ษามาพจิ ารณาเปนขอ้ สรุป อธบิ ายต้นสายปลายเหตไุ ด้ a-ma-chi-ni-chiwit อยา่ งถกู ต้อง  -praca-wan 

  59  อานสิ งสใ์ นการฟงธรรม ๕ ประการได้แก่  https://sites.googl   e.com/site/nathph ๑.ยอ่ มได้ฟงสงิ ทียงั ไมเ่ คยฟง  ngssangkhklinhxm ๒.สงิ ทีได้ฟงแล้ว ยอ่ มชดั เจนแจ่มแจ้งขนึ   iom/hlak-thrrm-kh ๓.บรรเทาความสงสยั เสยี ได้  a-sxn-khxng-phrap ๔.ทําความเหน็ ใหต้ รง  huthth-sasna-thi-n ๕.จิตของผฟู้ งยอ่ มผอ่ งใส  a-ma-chi-ni-chiwit   -praca-wan  60  เศรษฐกิจพอเพยี ง  https://sites.googl เปนปรชั ญาชถี ึงแนวทางการดํารงชวี ิต และปฏิบตั ิตนของประชาชนทกุ ระดับตังแต่  e.com/site/wichap ครอบครวั ชุมชน จนถึงระดับรฐั ทังในการดํารงชวี ิตประจําวัน การพฒั นาและบรหิ ารประเทศ ให้ ars71/karna-hlak- ดําเนนิ   prachya-sersthkic- ไปใน ทางสายกลาง โดยเฉพาะการพฒั นาเศรษฐกิจ เพอื ใหก้ ้าวหนา้ ต่อการเปลียนแปลงของโลก  phx-pheiyng-ma-c   hi-ni-kar-darng-chi wit  61  การดําเนนิ ชวี ิตตามหลักเศรษฐกิจพอเพยี งต้องตังอยูบ่ นพนื ฐานของ ทางสายกลาง และความไม่ https://sites.googl ประมาท โดยคํานงึ ถึงหลักการ 3 ประการ ดังน ี e.com/site/wichap   ars71/karna-hlak- 1.ความพอประมาณ  prachya-sersthkic- 2.ความมเี หตผุ ล  phx-pheiyng-ma-c 3.การสรา้ งภมู คิ ้มุ กันทีดีในตัว  hi-ni-kar-darng-chi   wit  62  การปฏิบตั ิตนตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพยี ง  https://sites.googl เราสามารถมสี ว่ นรว่ มในการปฏิบตั ิตามแนวเศรษฐกิจพอเพยี งโดยรว่ มปฏิบตั ิในสงิ ง่ายดังน ี e.com/site/wichap 1.ยดึ หลักประหยดั ตัดทอนค่าใชจ้ ่ายทีไมจ่ ําเปนในทกุ ด้าน ลด ละ ความฟมุ เฟอยในการดํารง ars71/karna-hlak- ชวี ิต  prachya-sersthkic-

2.ประกอบอาชพี ด้วยความถกู ต้อง สจุ รติ แมจ้ ะตกอยูใ่ นภาวะขาดแคลนในการดํารงชพี   phx-pheiyng-ma-c 3.ละเลิกการแก่งแยง่ ผลประโยชนท์ ีรุนแรงและไมถ่ กู ต้อง  hi-ni-kar-darng-chi 4.ไมห่ ยุดนงิ ทีจะหาทางใหช้ วี ิตหลดุ พน้ จากความทกุ ข์ โดยขวนขวายหาความรู้ ใหเ้ กิดรายได้ wit  เพมิ พนู จนถึงขนั พอเพยี ง  5.ปฏิบตั ิตนในแนวทางทีดี ลดละสงิ ชวั รา้ ยใหห้ มดสนิ ไป    63  โอวาท ๓  https://sites.googl   e.com/site/khway โอวาท หมายถึง ประมวลคําสงั สอนของพระพทุ ธเจ้าทีเปนหลักใหญ่ ๓ ขอ้ หลักการสว่ นใหญ่ ของ vthaymdtanxy/chi โอวาท ๓ มงุ่ เนน้ ใหม้ นษุ ยพ์ ฒั นาตนเองในทกุ ด้าน เพอื ความเปนมนษุ ยท์ ีสมบูรณม์ หี ลักการสาํ คัญ  wit-kab-sangkhm-t ๓ ประการ ดังน ี hiy/bth-thi-6-hlak-   thrrm-pheux-phat 1.1 ไมท่ ีความชวั ทังปวง  hna-khn-phathna-   ngan-laea-sangkh 1.2 ทําแต่ความดี  m    1.3 ทําจิตใจของตนใหส้ ะอาด     64  สนั โดษ ๓  https://sites.googl   e.com/site/khway สนั โดษ หมายถึง ความยนิ ดี ความพอใจ ความยนิ ดีด้วยของของตนซงึ ได้มาด้วยเรยี วแรงความเพยี ร vthaymdtanxy/chi โดยชอบธรรม ความยนิ ดีด้วยปจจัย ๔ ตามมตี ามได้ ความรูจ้ ักอิมรูจ้ ักพอ มี ๓ ประการ คือ  wit-kab-sangkhm-t   hiy/bth-thi-6-hlak- 3.1 ยถาลาภสนั โดษ  thrrm-pheux-phat   hna-khn-phathna- 3.2 ยถาพลสนั โดษ  ngan-laea-sangkh   m  3.3 ยถาสารุปปสนั โดษ 

  65  อปรหิ านยิ ธรรม ๗  https://sites.googl   e.com/site/khway อปรหิ านยิ ธรรม หมายถึง ธรรมอันไมเ่ ปนทีตังของความเสอื ม ธรรมเปนไปเพอื ความเจรญิ vthaymdtanxy/chi ฝายเดียว อปรหิ านยิ ธรรม ถือเปนคําสอนทีสมาชกิ ในองค์กรต้องยดึ ถือเปนคณุ ธรรมประจําใจ  wit-kab-sangkhm-t เพราะหากสมาชกิ ทกุ คนยดึ ถือปฏิบตั ิตามหลักอปรหิ านยิ ธรรม จะชว่ ยสง่ เสรมิ ใหอ้ งค์กรพฒั นาและ hiy/bth-thi-6-hlak- บรรลเุ ปาหมายตามทีองค์กรตังไว้ มหี ลักปฏิบตั ิ ๗ ประการ ดังน ี thrrm-pheux-phat   hna-khn-phathna- 3.1 หมนั ประชุมปรกึ ษาหารอื กันบอ่ ยๆ  ngan-laea-sangkh   m  3.2 พรอ้ มเพยี งกันประชุม พรอ้ มเพรยี งกันเลิกประชุมพรอ้ มกัน พรอ้ มเพรยี งในการชว่ ย กิจการงานทีเกิดขนึ     3.3 ไมล่ แุ ก่อํานาจบญั ญตั ิในสงิ ทีหนว่ ยงานไมไ่ ด้บญั ญตั ิไว้ หรอื ไมถ่ อดถอนยกเลิกในสงิ ที ตกลงรว่ มกันและทีได้บญั ญตั ิไว้แล้ว    3.4 เคารพผเู้ ปนใหญท่ ีเปนประธานทีเปนใหญ่ มปี ระสบการณม์ ามาก ปละเคารพเชอื ฟง แล้วถือปฏิบตั ิ    3.5 ใหเ้ กียรติและค้มุ ครองสตรี ไมข่ ม่ แหงรงั แก ไมล่ อุ ํานาจแก่ความอยากทีเกิดขนึ     3.6 เคารพบูชาสกั การะปูชนยี สถาน อนสุ รณส์ ถาน อันเปนศนู ยร์ วมใจของประชาชนและ ทําการบูชาตามประเพณ ี   3.7 จัดการใหค้ วามอารกั ขา บาํ รุง ค้มุ ครองแก่บรรพชติ ผทู้ รงศลี     66  กัลยาณมติ ตธรรม ๗  https://sites.googl   e.com/site/khway

กัลยาณมติ ตธรรม หมายถึง องค์คณุ ของกัลยาณมติ ร คณุ สมบตั ิของมติ รดีหรอื มติ รแท้ คือ vthaymdtanxy/chi ท่าน ทีคบหรอื เขา้ หาแล้วจะเปนเหตใุ หเ้ กิดความดีงามและความเจรญิ ในทีนหี มายเอาเพอื นใน wit-kab-sangkhm-t หนว่ ยงานซงึ ทกุ คนต้องประพฤติปฏิบตั ิตนเปนเพอื นทีดีต่อกัน ซงึ มหี ลักปฏิบตั ิ ๗ ประการ ดังน ี hiy/bth-thi-6-hlak-   thrrm-pheux-phat hna-khn-phathna- 4.1 ปโย  ngan-laea-sangkh   m  4.2 ครุ    4.3 ภาวนโี ย    4.4 วัตตา    4.5 วจนกั ขโม    4.6 คัมภีรญั จะ กะถัง กัตตา    4.7 โน จัฏฐาเน นโิ ยวะเย    67  ความยุติธรรม  http://www.plan. คําสอนทกุ ศาสนาเนน้ เรอื งความยุติธรรม เพราะการทีสงั คมจะอยูร่ ว่ มกันโดยสนั ติสขุ นนั จําเปน msu.ac.th/kmplan ต้องมหี ลักแหง่ ความยุติธรรมเปนแกนกลาง พระพทุ ธศาสนาสอนไมใ่ หอ้ ยูภ่ ายใต้ อคติ 4 ประการ  /KMDetails.php?st คือ ฉนั ทาคติ โทสาคติ โมหาคติ และภยาคติ ศาสนาครสิ ต์มงุ่ เนน้ ในการรกั ษาความยุติธรรมในสงั คม at=read&kmid=23 ว่า เจ้าทังหลายอยา่ เหน็ แก่หนา้ ผใู้ ดในการพพิ ากษา จงฟงท่าน ผใู้ หญ่ ผนู้ อ้ ย เหมอื นกัน เจ้าทัง 3&group=7  หลายอยา่ กลัวผใู้ ด เพราะการพพิ ากษานนั เปนการตัดสนิ ของพระเจ้า หรอื ศาสนาอิสลามสอนให้ ดํารงความยุติธรรม แมจ้ ะกระทบกระเทือนต่อตัวเจ้าของ ต่อมารดา บดิ าหรอื ญาติ ไมว่ ่าเขาจะเปน คนมหี รอื คนจน และอยา่ ถือตามอารมณใ์ ครใ่ นการรกั ษาความยุติธรรม เปนต้น  68  ความอุตสาหะและพฒั นาตนเอง  http://www.plan. ศาสนาต่างๆ สอนใหค้ นมคี วามเพยี ร อดทน ขยนั ขนั แขง็ และมคี วามอุตสาหะ มคี วามพยายาม อัน msu.ac.th/kmplan

จะชว่ ยใหบ้ ุคคลประสบความสาํ เรจ็ และรูจ้ ักพฒั นาตนเองอยูเ่ สมอ เชน่ พระพทุ ธศาสนาสอนใหค้ น /KMDetails.php?st เคารพในการศกึ ษา สรรเสรญิ ความเจรญิ ก้าวหนา้ มหี ลักคําสอน อิทธบิ าท 4 อันได้แก่ ฉนั ทะ วิรยิ ะ  at=read&kmid=23 จิตตะ วิมงั สา มคี ติเตือนใจ เชน่ ความเพยี รอยูใ่ นความสาํ เรจ็ อยูท่ ีนนั ศาสนาอิสลามสอนใหค้ นใฝ 3&group=7  หาความรูต้ ังแต่เกิดจนตายและมคี ําสอนว่า ผใู้ ดมคี วามพยายาม ผนู้ นั จะได้รบั ผลสาํ เรจ็ หรอื คํา สอนในศาสนาครสิ ต์ก็มกี ล่าวไว้ว่า เราทังหลายภมู ใิ จความยากลําบาก เพราะรูว้ ่าความยากลําบาก นนั ทําใหเ้ กิดความอดทนและความอดทนนนั ทําใหเ้ กิดอุปนสิ ยั ทีดี เปนต้น  69  ความตระหนัก (Awareness)   http://www.ipesp. หรอื การปลกุ เตือนสติใหเ้ กิด ความสาํ นกึ เหน็ คณุ ค่า และความสาํ คัญของหลักธรรม ทีต้องนาํ มาใช ้ ac.th/learning/pa ในการดําเนนิ ชวี ิตตลอดไป  nomprai/html/n1- 4.html  70  การพฒั นาปรบั ปรุงและประยุกต์ (Apply)   ac.th/learning/pa โดยนาํ หลักธรรม ทีตนปฏิบตั ิ ได้ผลดีแล้ว ไปเผยแพร่ แบง่ ปน ถ่ายทอดใหค้ นใกล้ชดิ และชกั ชวน nomprai/html/n1- เพอื นมนษุ ย์ ในสงั คมใหป้ ฏิบตั ิตาม เพอื ความดีงาม ความสงบสขุ ทีแท้จรงิ ของคนในสงั คม   4.html