01-basic

ความรู้พื้นฐานการรับส่งดาวเทียม ประวตั คิ วามเปน็ มาของดาวเทยี ม ผรู้ เิ รม่ิ ใหแ้ นวคดิ ดา้ นสอ่ื สารผา่ นดาวเทยี ม คอื นายอาเธอร์ ซ.ี คลาค ( Arthur C. Clarke ) นักเขียนนวนิยายและเรี่องราวเกี่ยวกับวิทยาศาสตร์ เมื่อปีพ.ศ. 2488 ได้เสนอแนวคิดในการที่ใช้สถานี ดาวเทียมซึ่งลอยอยู่กับที่ในอวกาศเพื่อส่งสัญญาณโทรทัศน์ และสัญญาณที่ใช้ติดต่อสื่อสารต่างๆ ลงมาบนพื้นโลก โดยให้ดาวเทียมลอยอยู่ในอวกาศเหนือตำแหน่งเส้นศูนย์สูตร ( Equator ) ที่ความสูง จากพน้ื โลก 35,800 กโิ ลเมตร และการโคจรของดาวเทยี มมคี วามเรว็ หนง่ึ รอบ 24 ชว่ั โมง จะเทา่ กบั ดาวเทยี ม นั้นลอยอยู่กับที่ เมื่อเทียบกับบนพื้นโลก ความคิดเห็นอันนี้เป็นจริงขึ้นมาเมื่อมีการยิงดาวเทียมดวงแรก ของรสั เซยี ชอ่ื สปตุ นกิ ในปี 2500 ความถข่ี าขน้ึ และขาลง ดาวเทียมแต่ละดวงนั้น จะทำหน้าที่เป็นเครื่องรับและเครื่องส่ง เพื่อติดต่อกับสถานีภาคพื้นดิน โดยสถานภี าคพน้ื ดนิ จะสง่ สญั ญาณคลน่ื ไมโครเวฟขน้ึ ไปยงั ดาวเทยี ม เราเรยี กวา่ การเชอ่ื มโยงขาขน้ึ ( Uplink ) เมอ่ื ดาวเทยี มไดร้ บั สญั ญาณไมโครเวฟกจ็ ะทำการเปลย่ี นความถท่ี ร่ี บั ไดใ้ หเ้ ปน็ อกี ความถห่ี นง่ึ และสง่ กลบั มาใหส้ ถานภี าคพน้ื ดนิ หรอื จานดาวเทยี ม เราเรยี กวา่ การเชอ่ื มโยงขาลง ( Downlink ) 6 คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น

เนอ่ื งจากการสง่ สญั ญาณทางภาคพน้ื ดนิ ดว้ ยระบบเสาอากาศมขี อ้ จำกดั ในหลายดา้ น เชน่ 1. การถกู รบกวนไดง้ า่ ย 2. การบดบงั ของภเู ขาและสง่ิ ปลกู สรา้ ง 3. การทต่ี อ้ งไปตง้ั สถานที วนสญั ญาณในพน้ื ทต่ี า่ งๆ การส่งและรับสัญญาณผ่านดาวเทียมจึงเป็นทางเลือกที่แก้ปัญหาดังกล่าวข้างต้นได้ แต่ก่อนที่การ รับส่งสัญญาณผ่านดาวเทียมจะเป็นทางเลือกได้นั้น ย้อนกลับไปเมื่อ 7ปี ที่แล้ว ปี 2542 ระบบการส่ง ทวี ผี า่ นดาวเทยี มยงั ไมเ่ ปน็ ทน่ี ยิ มเพราะ คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น 7

1. ราคาคา่ เชา่ ชอ่ งสญั ญาณมรี าคาสงู มาก 2. เครอ่ื งรบั สญั ญาณ ราคากส็ งู ดว้ ยเชน่ กนั 3. ระบบการรบั สง่ เปน็ ระบบ อนาลอ็ ก สญั ญาณไมช่ ดั 4. ชอ่ งรายการทวี มี นี อ้ ย หลงั จากปพี .ศ. 2542 เปน็ ตน้ มา ระบบดจิ ติ อลกไ็ ดพ้ ฒั นาไปมาก พดู ถงึ ดา้ นการสง่ สญั ญาณ เปรยี บเทยี บกบั ระบบเกา่ ซง่ึ เปน็ อนาลอ็ กกต็ า่ งกนั มาก เชน่ ระบบเกา่ อนาลอ็ ก 1 ชอ่ งสญั ญาณ [1 Transponder หรอื 1TP] สามารถสง่ ชอ่ งรายการทวี ี ไดไ้ มเ่ กนิ 2 ชอ่ งรายการ ระบบดจิ ติ อล 1 ชอ่ งสญั ญาณ [1 Transponder หรอื 1TP ] สง่ ชอ่ งรายการทวี ไี ด้ 12 ชอ่ งรายการ ซง่ึ มองในแงก่ าร ลงทนุ แลว้ มคี วามคมุ้ คา่ มาก ตวั อยา่ ง เมอ่ื กอ่ นผทู้ ต่ี อ้ งการสง่ ชอ่ งรายการผา่ นดาวเทยี ม เชา่ หนง่ึ ชอ่ งสญั ญาณ [1TP] (สมมตุ ิ 1 Transponder ราคาคา่ เชา่ ท่ี 6 ลา้ นบาท ตอ่ เดอื น) [1TP] สง่ รายการ ทวี ไี ด้ 2 ชอ่ งรายการ สรปุ หนง่ึ เดอื นผเู้ ชา่ ตอ้ งจา่ ย 3 ลา้ นตอ่ เดอื น 3x12 = 36 เทา่ กบั หนง่ึ ปตี อ้ งจา่ ย 36 ลา้ นบาท ในปจั จบุ นั ผทู้ ต่ี อ้ งการสง่ รายการผา่ นดาวเทยี มถา้ เชา่ หนง่ึ ชอ่ งสญั ญาณ [1TP] สง่ ไดช้ อ่ งสญั ญาณ 12 ชอ่ ง ซง่ึ มคี า่ ใชจ้ า่ ย 6 ลา้ นบาท หากเรามาคำนวณดวู า่ 1 ชอ่ งรายการจะมคี า่ ใชจ้ า่ ยเทา่ ไร คดิ ไดด้ งั น้ี 6 ล้านบาท หารด้วย 12 ช่องรายการจะเท่ากับ 5 แสนบาทต่อ 1 ช่องรายการ จะเห็นได้ว่าราคาค่าเช่า สญั ญาณนน้ั ถกู ลงไปหกเทา่ และคา่ เชา่ กม็ แี นวโนม้ จะถกู ลงไปอกี เนอ่ื งจากมดี าวเทยี มดวงใหมๆ่ เรม่ิ เปดิ ใหบ้ รกิ ารมากขน้ึ ทำใหเ้ กดิ การแขง่ ขนั สงู ขน้ึ ราคาจงึ เปน็ ปจั จยั หลกั ในการหาลกู คา้ เพอ่ื มาใชบ้ รกิ าร 1TP = 12 ชอ่ ง 6 ลา้ นบาทตอ่ 12 ชอ่ ง 1 ชอ่ ง = 5 แสนบาท 8 คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น

เมอ่ื คา่ เชา่ ชอ่ งรายการถกู ลงทำใหผ้ ผู้ ลติ รายการทวี ใี นไทยหลายราย (GMM, RS) สนใจสง่ รายการ ทวี ผี า่ นดาวเทยี มกนั มากขน้ึ ทำใหม้ ชี อ่ งรายการทวี ผี า่ นดาวเทยี มระบบดจิ ติ อลเพม่ิ ขน้ึ ในชว่ ง 4-5 ปที ผ่ี า่ นมา เมอ่ื มชี อ่ งรายการเพม่ิ มากขน้ึ ทำใหผ้ ชู้ มทว่ั โลกเรม่ิ หนั มารบั รายการทวี ผี า่ นดาวเทยี มโดยตรงเราเรยี กวา่ Direct to home [DTH] เรม่ิ ตง้ั แตป่ พี .ศ. 2547 เปน็ ตน้ มา ยอดผลติ และขายเตบิ โตอยา่ งรวดเรว็ เมอ่ื มกี ารผลติ จำนวนมาก กท็ ำใหร้ าคา ขายสง่ จานมรี าคาถกู ลงอยา่ งมาก ขอยอ้ นกลบั มาทช่ี อ่ งรายการทวี ไี ทย ชอ่ ง 11 เปน็ หวั ขบวนในการเรม่ิ เปลย่ี นระบบการสง่ เปน็ ดจิ ติ อลเมอ่ื ปพี .ศ. 2545 และตามมาดว้ ย ชอ่ ง 9 เรม่ิ เปลย่ี นเปน็ ดจิ ติ อล ปพี .ศ. 2547 สว่ นชอ่ ง 3 ชอ่ ง 5 และชอ่ ง 7 เปลย่ี นเปน็ ดจิ ติ อลเมอ่ื ปี 2548 และ ทกุ ชอ่ งเลอื กสง่ ในระบบ C-Band เพราะเปน็ ฟรที วี ี ตอ้ งการแพรภ่ าพใหไ้ ดก้ วา้ งไกล และตอ้ งการเสถยี รภาพ ไมเ่ กดิ ปญั หาเวลาฝนตก (ชอ่ ง iTV หรอื ปจั จบุ นั นไ้ี ดช้ อ่ื ทวี ไี ทย ใชร้ ะบบการสง่ ดว้ ยดจิ ติ อลตง้ั แตเ่ รม่ิ เปดิ สถาน)ี ตอ้ งการขอ้ มลู เพม่ิ เตมิ ดไู ดจ้ าก website ชอ่ ง PSI CHANNELhttp://www.psichannel.com ชอ่ ง FanTv http://fantv.gmember.com/ ชอ่ ง MVTV http://www.mvtv.co.th ชอ่ ง BangChannelhttp://www.bangchannel.com/ ชอ่ ง สบายดี ทวี ี http://www.sabaidee.tv/th/ ชอ่ ง ActsChannel http://www.exact.co.th/ ชอ่ ง GangCartoon http://www.gangcartoon.net ชอ่ ง GreenChannelhttp://www.green-channel.tv/ ชอ่ ง 3 http://www.thaitv3.com ชอ่ งรายการการศกึ ษาทางไกลผา่ นดาวเทยี ม ชอ่ ง 5 http://www.tv5.co.th http://www.dltv.th.org/ ชอ่ ง 7 http://www.ch7.com เวป็ ชอ่ งรายการดาวเทยี ม ชอ่ ง 9 http://modernine.mcot.net/ http://www.lyngsat.com/asia.html ชอ่ ง NBT http://nbttv.prd.go.th/th/ http://www.satcodx.com/eng/ ชอ่ ง ทวี ไี ทย http://www.thaipbs.or.th/ เวป็ ดาวเทยี มไทยคม ชอ่ ง TGN http://www.thaitvglobal.com/ http://www.thaicom.net/index-thai.html คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น 9

ปัจจุบันรายการทีวีที่เป็นภาษาไทยที่ส่งรายการผ่านดาวเทียมมีมากกว่า 50 ช่อง ทำให้ประชาชนที่อยู่ หา่ งไกลและคนในเมอื งเรม่ิ หนั มาใชจ้ านรบั สญั ญาณดาวเทยี มในการรบั ชมรายการทวี แี ทนเสาอากาศ สาเหตสุ ำคญั ทค่ี นเปลย่ี นมาใชก้ นั มากขน้ึ เพราะ 1. ราคาพรอ้ มตดิ ตง้ั ถกู ลง 2. รบั ชอ่ งรายการไดม้ ากกวา่ 3. ความคมชดั ของภาพ 4. ตดิ ตง้ั งา่ ยกวา่ แผงอากาศ 5. ตดิ ตง้ั ไดท้ กุ พน้ื ทไ่ี มม่ อี ปุ สรรคในเรอ่ื งการบงั ของภเู ขา การรบั สญั ญาณดว้ ยแผงอากาศไมส่ ามารถรบั ได้ นอกจากใชจ้ านดาวเทยี มเทา่ นน้ั เราคงเคยเหน็ การตดิ ตง้ั เสาตามตา่ งจงั หวดั ซง่ึ ตอ้ งขน้ึ เสาสงู มากไมเ่ ชน่ นน้ั กร็ บั สญั ญาณไมไ่ ด้ การตง้ั เสา ลกั ษณะนร้ี าคาคอ่ นขา้ งสงู การตดิ ตง้ั เสาสงู ทำใหเ้ สาลม้ ไดง้ า่ ย 10 คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น

ตามตา่ งจงั หวดั ทร่ี บั สญั ญาณไมไ่ ดส้ ว่ นใหญจ่ ะใช้ จานฯกนั หมดแลว้ ภาพนถ้ี า่ ยทภ่ี าคเหนอื อำเภอฝาง จ.เชยี งใหม่ หากไดผ้ า่ นไปแถวนน้ั จะ ตอ้ งเหน็ จาน เพราะชาวบา้ นตดิ ตง้ั กนั เยอะมาก ภาพถ่ายจากประเทศลาว (ส่วนใหญ่รับรายการทีวีไทย) ภาพถา่ ยตดิ ตง้ั จาน กรงุ เทพฯ บางพน้ื ทท่ี วี ชี ดั อยแู่ ลว้ กเ็ รม่ิ หนั มาใชจ้ านรบั รายการทวี ี เพราะวา่ ราคาในการตดิ ตง้ั ใกลเ้ คยี งกบั ตดิ แผงอากาศ และทส่ี ำคญั มชี อ่ งรายการใหร้ บั ชมมากกวา่ 100 ชอ่ งรายการ แบบดฟู รๆี คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น 11

รายการทวี ไี ทยผา่ นดาวเทยี มไทยคม รบั สญั ญาณจากจานดาวเทยี ม D1.3R LNB X1 เครื่องรับรุ่น PSI CHANNEL Fan TV สาระดี 24 ชว่ั โมง เพลงฮติ ลกู ทงุ่ 24 ชว่ั โมง Bang Channel Acts Channel ดนตรี ไลฟส์ ไตล์ วยั รนุ่ 24 ชว่ั โมง ละคร ซทิ คอม วาไรต้ี 24 ชม. Green Channel GangCartoon เพลงฮติ ฟงั สบาย 24 ชว่ั โมง ชอ่ งรายการการต์ นู จากบรษิ ทั โรส YOU CHANNEL สบายดี ดนตรไี ลฟส์ ไตล์ วยั รนุ่ 24 ชว่ั โมง เพลงลกู ทงุ่ 24 ชว่ั โมง 12 คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น

MYTV MV H+ บนั เทงิ รายการเพอ่ื สขุ ภาพ MIX Channel MV Hit Station ภาพยนตร์ 24 ชว่ั โมง เพลงลกู ทงุ่ 24 ชว่ั โมง Bangkok Today MV VARIETY ขา่ วสารอพั เดท การบา้ น การเมอื ง สาระ ความรแู้ ละความบนั เทงิ Star Channel MV5 Channel สาระและบนั เทงิ ขา่ ว เศรษฐกจิ บา้ นเมอื ง คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น 13

TenTV TV POOL เพลง บนั เทงิ วฒั นธรรมไทย ขา่ วแวดวงบนั เทงิ Supper Cheng AMATV เพลงลกู ทงุ่ สาระบนั เทงิ วธิ กี ารขาย D Station Faikham ชอ่ งรายการคนเสอ้ื แดง ชอ่ งการศกึ ษาของรามคำแหง S CHANNEL TGN ( Thai Golbel Network ) สาระ บนั เทงิ มากมาย รายการไทยสำหรบั คนไทยในตา่ งประเทศ 14 คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น

จวิ เวอรร์ ่ี P5 TV เกย่ี วกบั เครอ่ื งประดบั บนั เทงิ วธิ กี ารขาย SBT DMC รายการธรรมะและเทศนาของหลวงตา มหาบวั ศาสนาสำหรบั ชาวพทุ ธ SBBTV TV MUSLIM รายการโทรทศั นพ์ ทุ ธภมู ิ (วดั สงั ฆทาน) รายการศาสนามสุ ลมิ ACE PEAK สาระบนั เทงิ ดาวนโ์ หลดรงิ โทน สาระบนั เทงิ ดาวนโ์ หลดรงิ โทน คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น 15

MCOT1 MCOT2 สาระความรขู้ า่ วสาร สาระบนั เทงิ ชอ่ ง 3 ชอ่ ง 5 ขา่ ว และบนั เทงิ ขา่ ว และบนั เทงิ ชอ่ ง 7 ชอ่ ง 9 ขา่ ว และบนั เทงิ ขา่ ว และบนั เทงิ NBT ทวี ไี ทย ขา่ ว และความรู้ ขา่ ว และบนั เทงิ 16 คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น

วงโคจรของดาวเทียมเป็นอย่างไร? เส้นศูนย์สูตร ดาวเทยี มทใ่ี ชส้ ง่ สญั ญาณนน้ั มวี งโคจร อยทู่ ต่ี ำแหนง่ เสน้ ศนู ยส์ ตู ร [Equator] เสน้ ศนู ยส์ ตู ร คอื เสน้ แบง่ ระหวา่ งขว้ั โลกเหนอื กบั ขว้ั โลกใต้ ( เสน้ ปะสแี ดง ) การทด่ี าวเทยี มไปลอยเหนอื ตำแหนง่ ดงั กลา่ ว เพราะวา่ 1. ตอ้ งการอาศยั แรงโนม้ ถว่ งของโลกเปน็ ตวั ขบั เคลอ่ื นดาวเทยี ม 2. ลดการใชพ้ ลงั งานในการขบั เคลอ่ื น 3. ตอ้ งการใหด้ าวเทยี มอยกู่ บั ทเ่ี พอ่ื ใชเ้ ปน็ สถานที วนสญั ญาณ (ดาวเทยี มจะอยกู่ บั ทเ่ี มอ่ื เราอยบู่ นพน้ื โลก) ตวั อยา่ งตามรปู คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น 17

การทต่ี อ้ งการใหด้ าวเทยี มโคจรรอบโลกเทา่ กบั โลกหมนุ รอบตวั เองกเ็ พราะวา่ เมอ่ื ดาวเทยี มหมนุ ไปพร้อมกับโลก หากเราอยู่บนพื้นโลกก็เท่ากับดาวเทียมไม่มีการเคลื่อนที่ หากดาวเทียมมีการเคลื่อนที่ จะเกิดปัญหาในการรับสัญญาณการที่ทำให้ดาวเทียมอยู่กับที่ (เทียบกับพื้นโลก) ได้ต้องมีหน่วยงาน ภาคพื้นดินคอยควบคุมวงโคจรของดาวเทียม ซึ่งแต่ละประเทศก็ต้องมีหน่วยงานนี้ไว้คอยควบคุม เช่น ดาวเทยี มไทยคมสถานควบคมุ ภาคพน้ื ดนิ ตง้ั อยทู่ ่ี อ.ลาดหลมุ แกว้ จ. ปทมุ ธานี ความหา่ งระหวา่ งดาวเทยี มกบั พน้ื โลกเทา่ กบั 35,800 กโิ ลเมตร ระยะความหา่ งระหวา่ งดาวเทยี มกบั พน้ื โลกทเ่ี ราตอ้ งรเู้ พราะเวลาเราจะตดิ ตง้ั เราตอ้ งใชต้ วั เลขนไ้ี ปคำนวณ ในสตู รดว้ ย การส่งสัญญาณครอบคลุมพื้นที่ ฟตุ ปรน้ิ ท์ (Foot Print) คอื ลำคลน่ื สญั ญาณดาวเทยี มทค่ี รอบคลมุ พน้ื โลก ดาวเทยี มแตล่ ะดวงจะมี ฟตุ ปรน้ิ ทท์ แ่ี ตกตา่ งกนั ไป โดยสญั ญาณทส่ี ง่ จะเขม้ ทส่ี ดุ ตรงจดุ ศนู ยก์ ลาง และจะคอ่ ยๆ จางลงเมอ่ื ออก หา่ งจากจดุ ศนู ยก์ ลาง 18 คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น

สัญญาณคลื่นไมโครเวฟที่ส่งจากดาวเทียมลงมา ยังพื้นโลกเราเรียกว่า บีม [BEAM] (ที่ทำแลเงา ให้เหมือนกับลำแสงไฟ) โดยสามารถที่จะควบคุม ให้บีมไปลงยังพื้นที่เป้าหมายตามต้องการ ซึ่งมี ระบบการควบคุมจากหน่วยงานภาคพื้นดินตามที่ กลา่ วไปแลว้ ลักษณะตามรูป ซึ่งจะเห็นเป็นแผนที่โลก และ พื้นที่ ที่สัญญาณครอบคลุมบนพื้นโลกเราเรียกว่า มีแถบสีม่วงเป็นฟุตปริ้นท์ ของระบบ KU-Band \"ฟตุ ปรน้ิ ท์ \"[footprint] = FP และแถบสนี ำ้ เงนิ และสม้ ออ่ น เปน็ ระบบ C-Band การสง่ สญั ญาณดาวเทยี ม มที ง้ั แนว Ver และ Hor คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น 19

ทำไมสญั ญาณถงึ ตอ้ งมสี องแนวขว้ั คลน่ื [ POLARIZED ] ชว่ งกวา้ งความถด่ี าวเทยี มมคี วามกวา้ งของคลน่ื (แบนดว์ ทิ ) [Bandwidth = BW ] อยา่ งจำกดั ชอ่ ง ความกวา้ งของคลน่ื [Bandwidth] ของระบบ C-Band เทา่ กบั 480 MHz ซง่ึ หนง่ึ ชอ่ งสญั ญาณ [ Trans- ponder ] หรอื จะเรยี กยอ่ ๆ วา่ TP มี Bandwidth 40 MHz = 480/40 = 12 หากสง่ เพยี งขว้ั เดยี ว กจ็ ะสง่ ไดเ้ พยี ง 12 ชอ่ งสญั ญาณ [12Transponders] การสง่ C-Band Thaicom ความถเ่ี รม่ิ ตง้ั แต่ 3720 - 4160 MHz [H] สำหรบั แนว Hor 3740 - 4180 MHz [V] สำหรบั แนว Ver เชน่ เดยี วกบั ระบบ KU-Band ซง่ึ มี BW เทา่ กบั 480 MHz โดยแบง่ ออกเปน็ KU High & KU Low 11,700 -12,180 = 480 MHz = 480/40 = 12 เทา่ กบั สง่ ไดเ้ พยี ง 12 ชอ่ งสญั ญาณ สญั ญาณแนว Hor เรม่ิ ตง้ั แตค่ วามถ่ี 11,720-12,160 MHz สว่ นแนว Ver เรม่ิ ตง้ั แตค่ วามถ่ี 11,740-12,180 MHz 20 คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น

ดงั นน้ั จงึ ไดม้ กี ารคดิ คน้ เพอ่ื ใหส้ ง่ ชอ่ งสญั ญาณไดม้ ากขน้ึ วธิ กี ารทน่ี ำมาใช้ คอื สง่ สญั ญาณซอ้ น กนั ไป โดยที่ส่งไปคนละขั้วคลื่นกันคือทาง Vertical และ Horrizontal ซึ่งต่อไปจะใช้คำย่อว่า V และ H เพอ่ื ไมใ่ หเ้ กดิ การรบกวนกนั ของความถ่ี จงึ แกป้ ญั หาโดยชบิ ความถใ่ี หส้ ลบั กนั (ดรู ปู ประกอบ) รปู KU-Band Freqency and Polarization 11,720 H 11,740 V การสง่ สญั ญาณสลบั กนั ไปแบบนท้ี ำใหเ้ พม่ิ ชอ่ งสญั ญาณขน้ึ อกี เทา่ ตวั คอื 24 TP สรปุ ระบบการสง่ สญั ญาณมสี องขว้ั คอื V และ H ดงั นน้ั เวลารบั สญั ญาณทางภาคพน้ื ดนิ จงึ ตอ้ งมกี ารตง้ั ขว้ั คลน่ื ดว้ ยการตง้ั ขว้ั คลน่ื ตวั รบั       KU-Band C-Band มลี วดทองเหลอื งดา้ นขา้ งเปน็ สายอากาศ [Antenna] LNB C/KU-Band ทร่ี วมในตวั เดยี วกนั จะเหน็ มเี ขม็ ของตวั รบั ซง่ึ มอี ยสู่ องขว้ั ทางแนวตง้ั และแนวนอน สองตวั ใหญท่ อ่ี ยดู่ า้ นนอกเปน็ ระบบ C-Band ตวั เขม็ เปน็ ระบบ C-Band จะมีลกั ษณะยาวกวา่ เพราะความถต่ี ำ่ กวา่ สว่ นตวั ในเขม็ จะมขี นาดทส่ี น้ั กวา่ เปน็ ระบบ KU-Band ตามรูปที่เห็นนี้เป็น LNB C/KU-Band ที่ติดตั้ง เรยี บรอ้ ยแลว้ จะมตี วั และรปู แบบตามทเ่ี หน็ อยนู่ ้ี (เรอ่ื ง LNB จะมเี พม่ิ เตม่ิ ในบททา้ ย) คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น 21

กำลังส่งสัญญาณและการคำนวณหาอัตราส่วนความกว้างของจาน C-Band และ KU-Band จะมคี า่ ความแรงทก่ี ำหนด มาในแต่ละพื้นที่ไม่เหมือนกัน ขึ้นอยู่กับดาวเทียม แตล่ ะดวงทใ่ี หบ้ รกิ าร EIRP [Effective Isotropic Radiated Power] คา่ EIRP มหี นว่ ยวดั เปน็ dBW [decibel Watt ] เปน็ คา่ ความแรงของสญั ญาณดาวเทยี มทส่ี ง่ ลงมา ค่า EIRP ในแต่ละพื้นที่ก็มีความแรงที่ไม่เท่ากัน โดยสังเกตได้จากเส้นขีดเป็นวงๆบนแผนที่โลก คา่ ความแรงจะเรม่ิ จากวงในสดุ จะมคี วามแรงมากสดุ และคา่ จะลดลงตามวงทเ่ี ลอ่ื นออกไป ซง่ึ ดจู ากรปู เปน็ การใหบ้ รกิ ารระบบ C-Band คา่ ความแรงสงู สดุ จากวงในจะอยทู่ ่ี 39 dBW วงรอง 38 ,37 36 ตามลำดบั และออ่ นสดุ ท่ี 32 dBW 22 คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น

EIRP KU-Band ระบบ KU-Band จะมี EIRP ทแ่ี รงกวา่ ของ C-Band เนอ่ื งจากพน้ื ทใ่ี หบ้ รกิ ารเลก็ กวา่ ทำใหค้ า่ ความเขม้ ของสญั ญาณมากกวา่ C-Band ซง่ึ วงในสดุ จะมคี า่ 52 dBW 51, 50, 49 และวงนอกตำ่ สดุ 47 dBW คา่ ความแรงของสญั ญาณเปน็ ตวั กำหนดความกวา้ ง ของหน้าจานที่มาใช้รับสัญญาณของดาวเทียม ดวงนั้นการที่เรา รู้ค่าความแรงของสัญญาณที่ส่ง ทำใหเ้ รารวู้ า่ สญั ญาณของดาวเทยี มดวงนต้ี อ้ งใชข้ นาด หนา้ จานเสน้ ผา่ ศนู ยก์ ลาง (Diameter) เทา่ ไรมารบั สญั ญาณ เพอ่ื ใหผ้ ตู้ ดิ ตง้ั จานเกดิ ความสะดวก เราจงึ เอาตารางชารท์ เพอ่ื เอาไปกำหนดขนาดหนา้ จาน โดยใหด้ รู ปู ตารางเปรยี บเทยี บจาน C-Band ดาวเทียมไทยคมให้บริการในพื้นที่ประเทศไทย ซึ่งมีความแรงของสัญญาณ 38 dBW เราต้อง ใชห้ นา้ จานขนาดเลก็ สดุ เทา่ ไรมารบั สญั ญาณ? ตารางทางแนวตง้ั เปน็ การแสดงคา่ ความแรง dBW และทางแนวนอน แสดงคา่ ความกวา้ งของจาน มหี นว่ ยเปน็ เมตร (M) ใหเ้ ราดคู า่ EIRP การใหบ้ รกิ ารมคี วามแรง 38 dBW ใหเ้ ราดทู างแนวตง้ั ทเ่ี ลข 38 ใหใ้ ชไ้ มบ้ รรทดั ทาบทางแนวนอนไปทางซา้ ย (ตามเสน้ สแี ดงในรปู ) ใหส้ งั เกตเสน้ สเี หลอื งทท่ี ำเปน็ มมุ ทะแยง 45 องศา โดยใหไ้ มบ้ รรทดั ไปทบั เสน้ เหลอื ง จากนน้ั ใหเ้ ราใชไ้ มบ้ รรทดั ทาบลงทางแนวตง้ั และใหด้ วู า่ ตวั เลข ทางแนวนอนไดค้ า่ เทา่ ไร จากรปู จะไดค้ า่ 1.8 เมตร หรอื เทา่ กบั 180 เซนตเิ มตร แตถ่ า้ หากความแรงมคี า่ 32 dBW ใหด้ ตู วั เลข 32 ทางแนวตง้ั และเสน้ ทไ่ี ปทบั กบั เสน้ เหลอื งแลว้ ทาบทางแนวตง้ั ลงไปจะทางตวั เลขทางแนวนอน ตวั เลขจะอยรู่ ะหวา่ ง 3.0- 3.7 โดยประมาณ 3.4 เมตร คอื ถา้ จะรบั ตอ้ งใชจ้ านขนาด 340 เซนตเิ มตรไปรบั คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น 23

วธิ กี ารหาขนาดจาน KU-Band ดูค่าความแรงในรูป KU-Band Receiver Antenna Diameter ระบบ KU-Band ความแรง 52 dBW ให้ดูตัวเลขทางแนวตั้งที่ 52 และดูตามเส้นไปทางซ้ายจนถึงเส้นสีเหลือง แล้วทาบลงทางแนวตั้ง และ ดตู วั เลขทางแนวนอนอยทู่ ่ี 45-60 ประมาณท่ี 50 เซนตเิ มตร เทา่ กบั 50 เซนตเิ มตร ขอ้ มลู เพม่ิ เตมิ ขนาดจานตามคา่ ทค่ี ำนวณไดจ้ ากตาราง EIRP ทใ่ี หม้ านจ้ี ะเผอ่ื ขนาดไว้ 30% หมายความวา่ ขนาดของจานทเ่ี ราคำนวณไดน้ น้ั เวลาใชร้ บั จรงิ ขนาดจะเลก็ ลงไดอ้ กี โดยเอาเลข 0.7 คณู ดว้ ยตวั จานทห่ี าได้ ตวั อยา่ ง 50 x0.7 = 35 คอื ใชห้ นา้ จานขนาด 35 เซนตเิ มตร กร็ บั ได้ อกี ตวั อยา่ ง เชน่ ขนาดจาน C-Band 180 x 0.7 = 126 คอื ใชห้ นา้ จานขนาน 126 เซนตเิ มตร กร็ บั ได้ 24 คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น

แลว้ เขาเผอ่ื ไวเ้ พอ่ื อะไร? การที่เขาให้ขนาดหน้าจานเผื่อไว้ก็เพื่อในบางครั้งสัญญาณอาจจะเกิดการเปลี่ยนแปลง เช่น บีมของสัญญาณเคลื่อน อากาศชื้น ฝนตกสัญญาณที่ส่งลงมาเกิดการสูญเสีย (Loss) ไป หากเราใช้ จานขนาดทใ่ี หญก่ ารรบั ภาพกเ็ ปน็ ปกติ ยกตวั อยา่ ง เรารบั รายการ KU-Band TRUE เราสามารถใชจ้ านขนาด 35 เซนตเิ มตร รบั ได้ ซง่ึ มภี าพปกติ ทกุ ประการความคมชดั ของภาพเหมอื นกบั เราใชจ้ านขนาด 90 เซนตเิ มตรไปรบั แตห่ ากเกดิ ฝนตก เครอ่ื งรบั ทใ่ี ชจ้ านขนาด 35 เซนตเิ มตร ภาพจะเกดิ การมาๆ หายๆ แตเ่ ครอ่ื งรบั ทใ่ี ชจ้ านขนาด 90 เซนตเิ มตรไปรบั ยังรับภาพได้ (แต่ถ้าหากฝนตกหนักขึ้นภาพจากเครื่องรับที่ใช้จาน 90 เซนติเมตรก็หายได้เหมือนกัน เพราะสญั ญาณของระบบ KU-Band ความถส่ี งู จะเกดิ การเสยี สญั ญาณไดเ้ มอ่ื เกดิ ความชน้ื ) อยา่ งไรกต็ าม ระบบ C-Band จะไมเ่ กดิ ปญั หาดงั กลา่ ว เพราะความถข่ี องระบบนต้ี ำ่ กวา่ ของ KU- Band จงึ ไมม่ ปี ญั หา ระบบ C-Band หากเราคำนวณจากตารางแลว้ ไดค้ า่ หนา้ จานขนาด 180 เซนตเิ มตร เราคณู ดว้ ย 0.7 ขนาดจาน 126 เซนตเิ มตร กร็ บั ได้ ชอ่ งรายการนน้ั ไดโ้ ดยไมเ่ กดิ ปญั หาเหมอื นกบั ระบบ KU- Band ทก่ี ลา่ วมาแลว้ แลว้ ทำไมถงึ เหน็ จานทใ่ี ชร้ บั C-Band มขี นาดเลก็ สดุ ท่ี 130 เซนตเิ มตร ? สาเหตุที่เราต้องใช้จาน C-Band ที่มีขนาดนั้นไปรับก็เพราะว่าช่องรายการในดาวเทียมมีการส่ง หลายประเทศ และหลายชอ่ งรายการ แตล่ ะรายการกม็ คี า่ ความแรงของสญั ญาณทไ่ี มเ่ ทา่ กนั ยกตวั อยา่ ง เชน่ ชอ่ งรายการทวี ไี ทยชอ่ ง 9 มคี วามแรงสญั ญาณ ขนาด 38 dBW แตข่ องชอ่ ง MVtv , FTV มคี วามแรง 30 dBW หากเราใชจ้ านขนาด 120 เซนตเิ มตร ไปรบั กจ็ ะรบั ไดแ้ ตช่ อ่ ง 9 สว่ น ชอ่ ง MVtv, FTV รับไม่ได้ ลูกค้าส่วนใหญ่ต้องการรับรายการได้มากๆ ช่างจึงต้องใช้จานขนาดใหญ่เผื่อไว้ไปติดเพื่อให้ รบั รายการไดค้ รบทง้ั ดาวเทยี ม (รายการทด่ี าวเทยี มไทยคม 78.5 E ใชจ้ านขนาด 130 เซนตเิ มตร กร็ บั ไดค้ รบทกุ ชอ่ ง) ตามเสน้ สแี ดงถา้ คา่ EIRP มคี า่ 45 dBW หนา้ จาน ตอ้ งกวา้ ง 90 เซนตเิ มตร หมายเหตุ ปจั จบุ นั เราใชจ้ านดาวเทยี มขนาด 130-150 เซนตเิ มตร กบั เครอ่ื งรบั สญั ญาณดาวเทยี มทม่ี ี จนู เนอรร์ ะบบ ETEG III กส็ ามารถรบั ชมชอ่ งรายการไดค้ รบเหมอื นจานดาวเทยี มขนาด 170 เซนตเิ มตร (ETEG III มปี ระสทิ ธภิ าพในการรบั สญั ญาณออ่ นไดด้ )ี คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น 25

ขอ้ ดขี อ้ เสยี ของระบบ C-Band และ KU-Band ระบบ KU-Band ครอบคลุมพื้นที่ได้น้อย จากรูปจะเห็นว่า ฟุตปริ้นท์ ที่ครอบคลุมพื้นที่เฉพาะ ในประเทศไทย และขา้ งเคยี ง แตร่ ะบบนจ้ี ะมคี วามเขม้ ของสญั ญาณสงู จงึ ใชจ้ านขนาดเลก็ รบั ได้ (35-75 เซนติเมตร) สรปุ ขอ้ ดขี องระบบ KU-Band คอื ใชจ้ านขนาดเลก็ ตดิ ตง้ั งา่ ย ขอ้ เสยี ของระบบ KU-Band ครอบคลมุ พน้ื ทน่ี อ้ ย มปี ญั หาเวลาฝนตก สว่ นใหญน่ ยิ มใชส้ ง่ ทวี บี อกรบั สมาชกิ เชน่ True Vision ของประเทศไทย, ASTRO ของประเทศมาเลเซยี ระบบ C-Band ครอบคลมุ พน้ื ทไ่ี ดเ้ ปน็ ทวปี เมอ่ื สญั ญาณมบี มี ทก่ี วา้ งกท็ ำใหส้ ญั ญาณออ่ นกวา่ ระบบ KU-Bฺ and เวลารบั จงึ ตอ้ งใชจ้ านทข่ี นาดใหญก่ วา่ ไปรบั ทำใหก้ ารตดิ ตง้ั ทำไดย้ ากกวา่ แตข่ อ้ ดขี อง ระบบนี้คือ ใช้ในการส่งสัญญาณข้ามทวีป หมายความว่า หากเราไปอยู่ที่ยุโรปหรือข้ามฝั่งไปอยู่ที่ ออสเตรเลยี เรากต็ ดิ จาน C-Band รบั รายการทวี ไี ทยได้ หรอื ในทางกลบั กนั คนตา่ งชาตทิ เ่ี ขา้ มาอยทู่ ไ่ี ทย กต็ ดิ จาน C-Band รบั รายการทวี บี า้ นเขาไดเ้ ชน่ กนั เชน่ ชอ่ ง BBC องั กฤษ / ชอ่ ง TV5 ฝรง่ั เศส / NHK ญป่ี นุ่ / DW เยอรมนั และอกี กวา่ 60 ประเทศ 350 ชอ่ งรายการ สรปุ ขอ้ ดขี องระบบ C-Band รบั รายการทวี จี ากทว่ั โลก โดยไมต่ อ้ งเสยี คา่ ใชจ้ า่ ยรายเดอื น ไมม่ ขี อ้ จำกดั ใน เรอ่ื งภมู อิ ากาศ ขอ้ เสยี ของระบบ C-Band ตอ้ งใชจ้ านขนาดใหญก่ วา่ ทำใหช้ า่ งตดิ ตง้ั ลำบาก 26 คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น

ตำแหนง่ ดาวเทยี ม กอ่ นอน่ื เราจะตอ้ งรกู้ อ่ นวา่ ตำแหนง่ ของดาวเทยี มดวงทเ่ี ราจะรบั นน้ั อยทู่ ต่ี ำแหนง่ อะไร เรารแู้ ลว้ วา่ ดาวเทียมทุกดวงอยู่ที่เส้นศูนย์สูตร ซึ่งตำแหน่งของดาวเทียมแต่ละดวงนั้นต้องได้รับอนุญาติจาก องคก์ ารดาวเทยี มระหวา่ งประเทศ หรอื เรยี กยอ่ วา่ ITU (Internation Telecommunication Union) และ ดาวเทยี มทกุ ดวงจะมเี ลขทา้ ยตอ่ จากชอ่ื ตวั เลขทต่ี อ่ จากชอ่ื คอื ตำแหนง่ เสน้ แวง Longtitude ทด่ี าวเทยี ม ดวงนน้ั ๆ ประจำอยู่ ชอ่ื ดาวเทยี มและพกิ ดั Longtitude ทด่ี าวเทยี มประจำอยู่ ประเทศไทยไดพ้ กิ ดั ของดาวเทยี มอยู่ 2 ตำแหนง่ คอื 78.5 Eํ และ 120 Eํ วธิ กี ารหาตำแหนง่ ของดาวเทยี ม ประเทศไทย อยซู่ กี โลกทางดา้ นเหนอื โดยมพี กิ ดั อยทู่ เ่ี สน้ แวง [Longtitude] 97 - 106 Eํ องศา และเสน้ รงุ้ [Latitude] 5-20N เสน้ รงุ้ = Latitude ( ละตจิ ดู ) คอื เสน้ แนวตง้ั เสน้ แวง = Longtitude ( ลองตจิ ดู ) คอื เสน้ แนวนอน เสน้ ศนู ยส์ ตู ร = Equator ( อเี ควเตอร์ ) คอื เสน้ แบง่ ระหวา่ งซกี โลกเหนอื และใต้ คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น 27

ตำแหนง่ 97-106 Eํ & 5-20 Nํ คอื อะไร? 97-106 Eํ คอื เสน้ แวงท่ี 97-106 องศาตะวนั ออก 5-20 Nํ คอื เสน้ รงุ้ ท่ี 5-20 องศาเหนอื ดจู ากแผนทโ่ี ลก ทม่ี วี งกลมไวค้ อื ประเทศไทย และเสน้ สมี ว่ งเปน็ การแบง่ ซกี โลกออกเปน็ สว่ นๆ จะเหน็ ไดว้ า่ เราจะอยเู่ หนอื เสน้ ศนู ยส์ ตู ร Equator ขน้ึ ไปทางดา้ น เหนอื [N] และอยทู่ างดา้ นตะวนั ออก [E] เชน่ เดยี วกนั ตำแหนง่ ของดาวเทยี มทกุ ดวง กจ็ ะมชี อ่ื และตวั เลขกำกบั บอกไวเ้ สมอ Intelsat 7&10 68.5 Eํ ABS1 75.0 Eํ Thaicom 2&5 78.5 Eํ Thaicom KU 78.5 Eํ Insat 2E 83.0 Eํ NSS6 (KU) 95.0 Eํ AsiaSat 2 100.5 Eํ 105.5 Eํ AsiaSat 3 108.0 Eํ Telkkom 1 113.0 Eํ Palapa C2 115.5 Eํ Chinasat 6 B 122.0 Eํ AsiaSat 4 134.0 Eํ Apstar 6 28 คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น

ตำแหนง่ ดาวเทยี มจะลอยอยเู่ หนอื เสน้ ศนู ยส์ ตู ร (Equator) ซง่ึ แตล่ ะดวงกจ็ ะมคี วามหา่ งกนั ตามท่ี ทาง ITU กำหนดให้ ดาวเทยี มทเ่ี ราจะรบั ไดจ้ ะอยทู่ างซกี โลกตะวนั ออก หากเราอยทู่ ก่ี รงุ เทพฯ ควรปรบั มมุ หนา้ จานทเ่ี ทา่ ไรจงึ จะรบั สญั ญาณจากดาวเทยี มไทยคม 78.5 Eํ เมอ่ื เรารแู้ ลว้ วา่ เราอยทู่ พ่ี กิ ดั เทา่ ไร และดาวเทยี มดวงทจ่ี ะรบั คอื ไทยคม 78.5 Eํ (ตวั อยา่ งทใ่ี หน้ เ้ี ปน็ การหาคา่ มมุ กม้ เงย [Elevation] EL และมมุ สา่ ย [Azimuth] AZ) คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น 29

วธิ หี ามมุ กม้ เงย และมมุ สา่ ย มดี ว้ ยกนั 2 วธิ ี ดงั น้ี 1 ใชส้ ตู รในการหาโดยมตี วั อยา่ งใหด้ ดู งั น้ี มมุ เงย (ELEVATION ANGLE) : EL สตู รคำนวณ มมุ สา่ ย (AZIMUTH ANGLE) : AZ ตวั อยา่ ง : ตอ้ งการรบั สญั ญาณดาวเทยี ม Thaicom 2/5 เปน็ จานแบบฟกิ ซ์ ท่ี จ.กรงุ เทพฯ ซง่ึ ตำแหนง่ ของ เสน้ รงุ้ (Latitute) เทา่ กบั 13.4 องศา เสน้ แวง (Longtitute) เทา่ กบั 100.3 องศา จงหามมุ เงย และมมุ สา่ ย ของดาวเทยี มทม่ี ชี อ่ งรายการไทย 3, 5, 7, 9, 11, TITV, TGN, MVTV ซง่ึ อยตู่ ำแหนง่ เสน้ แวงท่ี 78.5 องศา วธิ ที ำ จาก θ = เสน้ รงุ้ ของสถานทต่ี ดิ ตง้ั (Latitute) = 13.4 Eํ ∅ = เสน้ แวงของดาวเทยี ม ลบดว้ ย เสน้ แวงของสถานทต่ี ดิ ตง้ั (Longtitute) = 78.5 ํ - 100.3 ํ ความตา่ ง = -21.8 ํ R = รศั มขี องโลกเทา่ กบั 6,370 KM. H = ระยะความสงู ของดาวเทยี ม 35,680 KM. R = 6,370 km = 0.1515 R+H 6,370 km + 35,680 km มมุ เงย EL = tan-1 {[(COS 13.4 )ํ (COS 21.8 )ํ ] - 0.1515} / { 1 - (COS2 13.4 )ํ . (COS2 21.8 )ํ } = tan-1 (0.7517 / 0.429) = tan-1 (1.75) = 60.26 องศา 30 คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น

เทยี บมมุ เงย 90 องศา = 90 ํ - 60.26 ํ มมุ เงย ( EL) = 29.74 องศา มมุ สา่ ย AZ = tan-1 (tan - 21.8 ํ / sin 13.4 )ํ = tan-1 (- .4 / 0.232) = tan-1 (- 1.724) = 59.89 องศา เทยี บ 180 ํ กบั ทศิ ใต้ = 180 ํ + (59.89) มมุ สา่ ย (AZ) = 239.9 องศา จากตัวอย่างที่ให้มานี้เราไปติดตั้งที่เชียงใหม่ก็ให้แทนค่าตำแหน่งของพื้นที่ของจังหวัดนั้นๆโดยดูจาก แผนทท่ี เ่ี ราหาซอ้ื ไดจ้ ากรา้ นขายหนงั สอื ทว่ั ไป แตต่ อ้ งมเี สน้ พกิ ดั บอกจงึ จะใชไ้ ดต้ ามตวั อยา่ ง คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น 31

2. ใชโ้ ปรแกรมในครอ่ื งรบั ดาวเทยี ม (Receiver) หามมุ เครอ่ื งรบั รนุ่ ใหมๆ่ ในปจั จบุ นั สว่ นใหญจ่ ะมฟี งั กช์ น่ั นใ้ี หม้ าดว้ ยเพอ่ื ความสะดวกของชา่ งตดิ ตง้ั เพราะบางทา่ นไม่คอ่ ยชอบการคิดเลขสักเท่าไร ตวั อยา่ งหนา้ ตาเครอ่ื งรบั จะเปน็ แบบน้ี เมอ่ื เปดิ โปรแกรมเครอ่ื ง (การใชโ้ ดยละเอยี ดใหไ้ ปอา่ นในหมวดการใชเ้ ครอ่ื งรนุ่ BONUS, O2, S-STAR S-3, S-5, S-7) แถวท่ี 1 คอื คา่ ลองตจิ ดู ทอ้ งถน่ิ กทม.คอื 100.3 แถวท่ี 2 คอื คา่ ละตจิ ดู ทอ้ งถน่ิ กทม.คอื 13.4 แถวท่ี 3 คอื คา่ ลองตจิ ดู ดาวเทยี ม ใสต่ วั เลขตำแหนง่ ดาวเทยี มคอื 78.5 แถวท่ี 4 คอื คำนวณ, เมอ่ื ใสค่ า่ แลว้ กดคำนวณ แถวท่ี 5 คอื มมุ สา่ ย (Azimuth) = 240.0 แถวท่ี 6 คอื มมุ กม้ เงย (Elevation) = 29.7 มมุ กม้ เงย Elevation ซง่ี ตอ่ ไปจะเรยี กยอ่ วา่ [ EL ] มมุ สา่ ย Azimuth ซง่ึ ตอ่ ไปจะเรยี กยอ่ วา่ [AZ] 32 คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น

ตวั อยา่ งมมุ AZ,EL จ. เชยี งใหม่ ตวั อยา่ งมมุ AZ, EL จ. เชยี งใหม่ ดาวเทยี ม ไทยคม 78.5E ดาวเทยี ม Asiasat 105.5E ตวั อยา่ งมมุ AZ,EL จ. สงขลา ตวั อยา่ งมมุ AZ,EL จ สงขลา ดาวเทยี มไทยคม 78.5 Eํ ดาวเทยี ม Asiasat 105.5E ตวั อยา่ งมมุ AZ,EL จ. อดุ รธานี หมายเหตุ ดาวเทยี มไทยคม 78.5 Eํ สว่ นการตดิ ตง้ั จาน Dmove นน้ั มขี น้ั ตอนทง่ี า่ ยกวา่ เพราะการหาตำแหน่งใช้ เพียงมุม EL เท่านั้น ส่วนมุม AZ ต้องตั้งอยู่ที่ 180 องศา คือ หันไป ทางทิศใต้เท่านั้น เพราะจานแบบ Dmove จะมี มุมกวาดหาดาวโดยอัตโนมัติ ซึ่งจะมีรายละเอียด เพม่ิ เตมิ ในการตดิ ตง้ั จาน Move คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น 33

เครอ่ื งมอื สำหรบั วดั มมุ Angle เมอ่ื ไดค้ า่ มมุ AZ &EL แลว้ ใหใ้ ชค้ า่ ทไ่ี ดน้ ไ้ี ปปรบั มมุ ทค่ี อจานโดยมเี ครอ่ื งมอื ทใ่ี ช้ 1. ตวั วดั มมุ 4. ปรบั คอจานกม้ ลงใหไ้ ดม้ มุ เอยี งโดยประมาณ 2. ทำการเซท็ คา่ ตวั วดั มมุ ใหค้ า่ เปน็ ศนู ยก์ อ่ นการใช้ 5. ดทู ต่ี วั เลขทเ่ี ขม็ ชใ้ี หไ้ ดค้ ่า EL ท่ี 29.7 องศา 3. ใหใ้ ชต้ วั วดั มมุ ไปจบั ทใ่ี ตค้ อจาน 34 คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น

เครอ่ื งมอื สำหรบั ปรบั มมุ สา่ ย 1. เขม็ ทศิ Compass 4. วางเขม็ ทศิ ลงบนอลมู เิ นยี มฉาก 2. ปรบั ตวั เลข 240 ของวงในสสี ม้ มาตรงกบั ตวั N 5. ทำการปรบั มมุ สา่ ยหนา้ จาน ซา้ ย/ขวา ( วงนอกสดี ำ ) 3. ใชอ้ ลมู เิ นยี มฉากไปจบั ตดิ กบั คอจาน (ทต่ี อ้ งเปน็ 6. สา่ ยหนา้ จานจนเขม็ ชส้ี แี ดงมาตรงกบั ตำแหนง่ N อลูมิเนียมเพราะไม่มีสนามแม่เหล็กไปรบกวน ของวงในสสี ม้ ตัวเข็มทิศ) ขอ้ ควรระวงั ต้องให้อยู่ในแนวระนาบและปล่อยให้นิ่งไว้สักพัก เพื่อให้เข็มทิศเลื่อนไปอยู่ในตำแหน่งที่ถูกต้อง (ขั้นตอนการปรับ) คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น 35

การรบั สญั ญาณจากดาวเทยี ม เราทราบแลว้ วา่ สญั ญาณทส่ี ง่ จากดาวเทยี มมี 2 ระบบ คอื C/KU-Band แลว้ ในภาครบั จะตอ้ งแยก อปุ กรณห์ รอื ไม่ ? ในภาครบั มอี ปุ กรณส์ ำคญั อยู่ 3 ตวั คอื 1. Satellite Dish จานสะทอ้ นสญั ญาณดาวเทยี ม 2. LNB (Low Noise Block down convertor) ตวั รบั ขยาย และปรบั เปลย่ี นความถ่ี 3. Receiver เครอ่ื งรบั สญั ญาณดาวเทยี ม จานดาวเทยี ม ทำหน้าที่รับสัญญาณที่ส่งมาจากดาวเทียม และ สะทอ้ นสญั ญาณไปยงั จดุ โฟกสั ( ตำแหนง่ ทต่ี ดิ ตง้ั LNB ) โดยจานดาวเทียมระบบ C-Band จะมี ลกั ษณะสว่ นโคง้ เปน็ พาราโบลกิ 36 คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น

วสั ดทุ ผ่ี ลติ หนา้ จานดาวเทยี ม ตวั อยา่ ง จานดาวเทยี มขนาด 170 เซนตเิ มตร ความลึกของจาน 29 เซนติเมตร ค่าโฟกัสจะ 1. อลมู เิ นยี ม เท่ากับ? ข้อดี มีน้ำหนักเบา, ไม่เป็นสนิม, ไม่ดูดซับ สญั ญาณดาวเทยี ม ( เกนการรบั สญั ญาณดี ) และ สตู ร F= D2/16 h ตดิ ตง้ั งา่ ย อายกุ ารใชง้ านยาวนาน ดงั นน้ั F = (170 x 170) หาร (16x29) ขอ้ เสยี ราคาแพง = (28,900) หาร (464) 2. เหลก็ = 62.28 เซนตเิ มตร ขอ้ ดี ราคาถกู กวา่ การใชอ้ ลมู เิ นยี ม หมายเหตุ ขอ้ เสยี ขน้ึ สนมิ เวลาใชง้ านสกั ระยะ, มนี ำ้ หนกั มาก 1. ปัจจุบันคนไทยนิยมติดตั้งจานดาวเทียมแบบ และดดู ซบั สญั ญาณ ( สญั ญาณดาวเทยี ม คอื คลน่ื โปรง่ ขนาด 130 -150 เซนตเิ มตร แมเ่ หลก็ ชนดิ หนง่ึ ) เพราะมีขนาดเล็ก น้ำหนักเบา ไม่ต้านลม และ ติดตั้งง่าย กรณีที่มีการแยกหลายจุดแนะนำให้ ทำไมจานดาวเทยี มตอ้ งพน่ สดี ำดา้ น เลอื กใชจ้ านขนาด 150 หรอื 170 เซนตเิ มตร 2. จานดาวเทียม C-Band ก็รับสัญญาณระบบ สาเหตุทพ่ี น่ สดี ำเพราะเปน็ สที ไ่ี มส่ ะทอ้ นแสง หาก KU-Band ได้ เพราะทางผู้ผลิตได้ผลิตรูตะแกรง ใชส้ ที ส่ี ะทอ้ นแสงจะทำใหเ้ กดิ การรวมแสงไปยงั จดุ ใหร้ องรบั การรบั สญั ญาณทง้ั 2 ระบบ โฟกสั มผี ลทำให้ LNB อาจจะพงั หรอื เสยี หายกอ่ น เวลา ( อายกุ ารใชง้ านตำ่ ลง ) LNB ( Low Noise Blockdown Converter ) การออกแบบจานดาวเทยี ม หนา้ ทร่ี บั สญั ญาณดาวเทยี มทจ่ี ดุ โฟกสั แลว้ ขยาย สญั ญาณใหม้ คี วามแรงมากขน้ึ แลว้ แปลงสญั ญาณ ใหม้ คี วามถท่ี ต่ี ำ่ ( 950-1750 MHz ) กอ่ นสง่ ออก จาก LNB แลว้ สง่ ผา่ นสายนำสญั ญาณ RG-6 เขา้ สู่ เครอ่ื งรบั สญั ญาณดาวเทยี มตอ่ ไป ชนดิ ของ LNB F = จุดรวมสัญญาณที่สะท้อนมาจากหน้าจาน 1. LNB C-Band 1 เอาทพ์ ทุ ( X1, C1 ) (Focus Point) โดยมีการวัดระยะท้องจานถึง เหมาะสำหรับติดตั้งจุดเดียว จดุ โฟกสั D = เสน้ ผา่ ศนู ยก์ ลางของหนา้ จาน ( Diameter ) H = คา่ ความลกึ ของทอ้ งจานถงึ ปากขอบของจาน (Depth ) สตู ร F= D2/16 h คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น 37

จากรปู LNB C-Band รบั สญั ญาณจากดาวเทยี ม มคี วามถ่ี 3.4 - 4.2 MHz สง่ เขา้ ไปขยายสญั ญาณ ก่อน เพื่อให้สัญญาณแรงพอ แล้วส่งต่อให้กับ ภาครวมสญั ญาณ และปรบั ลดความถล่ี ง ซง่ึ มภี าค ผลติ ความถ่ี เพอ่ื นำไปลบความถท่ี างเขา้ ใหอ้ อกไป เปน็ ความถก่ี ลาง IF โดยมกี ารทำงานดงั น้ี 2. LNB C-Band 2 เอาทพ์ ทุ ( C2A ) สมมตุ ิ สญั ญาณทาง RF เขา้ มา 3625 MHz ภาค เหมาะสำหรบั ตดิ ตง้ั 2 จดุ หรอื มากกวา่ OSC ทผ่ี ลติ ความถ่ี 5150 ขน้ึ มา เมอ่ื สง่ ไปลบกบั ความทท่ี างเขา้ กจ็ ะได้ 5150 - 3625 =1525 MHz หรอื ทางเขา้ สง่ มา 4120 MHz กจ็ ะไดค้ า่ 5150 - 4120 = 1030 MHz 3. LNB C& KU-Band 2 เอาทพ์ ทุ ( C/KU ) สว่ นบลอ็ กดา้ นลา่ งเปน็ ระบบ KU-Band สญั ญาณ เหมาะสำหรบั ตดิ ตง้ั จดุ เดยี ว ทต่ี อ้ งการรบั สญั ญาณ ทางเข้าสูงกว่า แต่สัญญาณทางออกที่ IF เท่ากัน ดาวเทยี มทง้ั ระบบ C-Band และ KU-Band โดยมีการทำงานดงั น้ี ในระบบ KU-Band มแี บนดว์ ทิ ทก่ี วา้ งมาก จึงต้องแบ่งความถี่ออกเป็น 2 ย่านความถี่ คือ ความถต่ี ำ่ กบั ความถส่ี งู เพอ่ื ใหส้ ญั ญาณทผ่ี า่ นตวั LNB แลว้ จะไดค้ วามถ่ี IF อยใู่ นยา่ น 950 ไมเ่ กนิ 2150 MHz มกี ารทำงานดงั น้ี ความถต่ี ำ่ เรม่ิ ตง้ั แต่ 10700 -11700 MHz และยา่ นความถส่ี งู เรม่ิ ตง้ั แต่ 11700 -12750 MHz 4. LNB KU-Band ( K3 ) สมมุติ สัญญาณเข้ามาเป็นความถี่ 10800 ซึ่ง เหมาะสำหรับติดตั้งจุดเดียว เปน็ ยา่ นความถต่ี ำ่ ภาคผลติ OSC กจ็ ะผลติ ความถ่ี ไปหกั ลา้ งเปน็ ความถ่ี 9750 MHz ความถท่ี ไ่ี ดอ้ อก บลอ็ กไดอะแกรมแสดงการทำงานของ LNB ทาง IF กไ็ ดเ้ ทา่ กบั 1050 MHZ หากสญั ญาณทาง เขา้ ท่ี RF 12000 MHz ซง่ึ เปน็ ยา่ นความถส่ี งู ภาคผลติ ความถ่ี OSC ผลติ ความถ่ี ไปหกั ลา้ ง 10600 MHz ได้ ความถท่ี าง IF เทา่ กบั 1400 MHz ซึ่งอยู่ในย่านที่กำหนดไว้ หากไม่มี ภาคผลติ แยกสองชดุ ยา่ นความถท่ี าง IF จะกวา้ ง มากเกนิ ไป ทำใหเ้ ครอ่ื งรบั สญั ญาณไมส่ ามารถจนู ได้ย่านความถี่ที่กว้างได้ขนาดนั้น 38 คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น

ยกตัวอย่าง ทางเข้า RF 12000 ภาคผลิตไม่ได้ เปลย่ี นความถผ่ี ลติ ท่ี 9750 =12000 - 9750 = 2250 MHz ซง่ึ เกนิ กวา่ ท่ี Receiver จะรบั ได้ ระบบการผลติ ความถแ่ี ละการควบคมุ การทำงาน สับมาทาง 22 KHz ซึ่งเป็นชุดผลิตความถี่สูง LNB KU-Band เปน็ ดงั น้ี การแกป้ ญั ญหาดว้ ยการผลติ ความถข่ี น้ึ มา สองชดุ นก้ี ช็ ว่ ยใหส้ ญั ญาณ IF อยใู่ นยา่ นทไ่ี มเ่ กนิ จากบลอ็ กไดอะแกรมสญั ญาณทางเขา้ มามสี องแนว คอื ทาง H และ V ความถต่ี ง้ั แต่ 10700-12750 MHz หาก Receiver ตั้งโปรแกรมค่าความถี่ของ LNB จะผา่ นภาคขยายสองทางมารอท่ี SW V/H ซง่ึ สวทิ ช์ ( OSC) ไมต่ รงกบั ตวั LNB กจ็ ะรบั ภาพไมไ่ ด้ นี้จะทำงานโดยผ่านการควบคุม จากเครื่อง รซี ฟี เวอร์ สง่ แรงไฟมาปรบั เปลย่ี น โดยมแี รงไฟตา่ ง ยกตวั อยา่ ง กันดังนี้ เราตอ้ งการรบั ชอ่ งรายการทวี ไี ทย ซง่ึ สง่ มาในยา่ น C-Band เวลาเราตั้งโปรแกรมแต่ไปเลือก 9750 ถา้ แรงไฟทส่ี ง่ มา 13v สวทิ ชจ์ ะตดั มาทาง ซง่ึ ไมต่ รงกบั ความถย่ี า่ นทเ่ี ราตอ้ งการกจ็ ะรบั ภาพไมไ่ ด้ V และถา้ แรงไฟสง่ มาเปน็ 18v สวทิ ชก์ จ็ ะตดั ไปทาง การเลอื กทถ่ี กู ตอ้ งคอื ตอ้ งเลอื กไปท่ี 5150 H สัญญาณที่ได้รับการเลือกแล้วจะส่งไปรอที่ชุด หกั ลบความถส่ี ญั ญาณทเ่ี ขา้ มานจ้ี ะมารอทช่ี ดุ หกั ลบ อกี ตวั อยา่ ง เราตอ้ งการรบั KU-Band 12500 แตไ่ ป ความถต่ี ลอดเวลาอยู่ แลว้ เพราะดาวเทยี มโดยปกติ ตง้ั โปรแกรมเลอื ก 9750 ซง่ึ ผดิ ระบบ กไ็ มส่ ามารถ ก็ต้องส่งลงมาตลอดย่านความถี่ขึ้นอยู่กับว่าเรา รับสัญญาณได้ ซึ่งผู้ติดตั้งใหม่จะมีปัญหาแบบนี้ ต้องการรับย่านความถี่ใด ก็สั่งให้ชุดผลิตความถี่ บอ่ ยมาก และจะโทษวา่ LNB เสยี ยา่ นสงู หรอื ตำ่ ไปหกั ลา้ ง หากเราต้องการรับย่าน KU-Band ต่ำ 10700MHz กส็ ง่ั ให้ Receiver สง่ ความถ่ี 0 KHz ไป ชุดสวิทช์จะสับไปรับด้านบน ที่เขียนว่า 0 Hz สัญญาณที่ได้ก็จะได้จากชุด OSC ความถี่ต่ำ แตห่ ากเราตอ้ งการรบั ยา่ นความถ่ี KU High เราก็ สง่ั ให้ Receiver สง่ ความถ่ี 22 KHz ไปสวทิ ชก์ จ็ ะ คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น 39

จากรูปคือ LNB แต่ละประเภทการใช้งาน ซึ่งใน 1. รซี ฟิ เวอร์ แบบ FTA ( Free to air ) ปัจจุบันได้พัฒนาไปมาก นอกจากราคาไม่สูงแล้ว คอื รบั ชมรายการฟรที วี อี าทเิ ชน่ S-7, S-5 และ S-3 คณุ ภาพยงั ดกี วา่ สมยั กอ่ น LNB C/KU-Band ตวั ทเ่ี หน็ อยนู่ ้ี กเ็ ปน็ ววิ ฒั นาการใหมท่ น่ี ำเอา LNB C- Band และ KU-Band มารวมกนั เพอ่ื รบั สญั ญาณ ที่จุดโฟกัสตำแหน่งเดียว ซึ่งเมื่อสมัยก่อนจะต้อง ติดจานแยกออกอีกจานหนึ่งแต่ถ้าใช้ C/KU ตัวนี้ ก็ติดเพียงใบเดียว ขอ้ มลู เพม่ิ เตมิ 2. รซี ฟี เวอร์ แบบ FTA + Scrambled การที่ต้องเรียนรู้เกี่ยวกับการทำงานของ LNB คอื รบั ชมรายการฟรที วี ี และเขา้ รหสั ( หากตอ้ งการ แบบนี้ก็เพื่อเวลาเราไปติดตั้ง และต้องทำการ รบั ชมรายการทเ่ี ขา้ รหสั ตอ้ งเสยี เงนิ เปน็ รายเดอื น ) โปรแกรม เครื่องบางความถี่เพิ่มเติมจากความถี่ เชน่ BONUS, O2จะถอดการเขา้ รหสั แบบNeotionได้ มาตรฐานทโ่ี รงงานใหม้ าแลว้ จะไดเ้ ขา้ ใจถงึ สาเหตุ ทเ่ี ราตอ้ งเลอื กตง้ั คา่ ความถ่ี เชน่ หมายเหตุ หากเครอ่ื งรบั รนุ่ ไหน มฟี งั กช์ น่ั ETEG จะทำใหร้ บั 5150 MHz 9750 MHz สญั ญาณออ่ นๆ ไดด้ มี าก 10600 MHz 10750 MHz 11300 MHz เครอ่ื งรบั สญั ญาณดาวเทยี ม (Receiver ) หรือที่เรียกว่า รีซีฟเวอร์ ทำหน้าที่แปลงสัญญาณ ทร่ี บั มาจาก LNB ใหอ้ อกมาเปน็ สญั ญาณภาพ และ สัญญาณเสียง หรือ RF ( Radio Frequency ) เพื่อส่งต่อเข้าทีวี นอกจากนี้รีซีฟเวอร์ยังทำหน้า ที่เลือกช่องรายการที่ต้องการชม รซี ฟี เวอร์ ถอื วา่ เปน็ อปุ กรณป์ ระกอบทส่ี ำคญั มาก ซึง่ การเลือกใชต้ อ้ งมีขอ้ มลู ดงั น้ี รซี ฟี เวอร์ มอี ยู่ 2 ประเภท สดุ ยอดของประสทิ ธภิ าพความไวในการรบั สญั ญาณ 1. รซี ฟี เวอรแ์ บบฟกิ ซ์ เชน่ BONUS, O2 รบั ภาพไดไ้ ว กนิ ไฟนอ้ ย อายกุ ารใชง้ านนานขน้ึ ทำ 2. รซี ฟี เวอรแ์ บบมฟู เชน่ Dmove ใหร้ บั ภาพจากชอ่ งทส่ี ญั ญาณออ่ นไดด้ จี นสงั เกตได้ (จะมจี ดุ ตอ่ กบั มอเตอรเ์ พอ่ื ขบั เคลอ่ื นจานดาวเทยี มได)้ ดว้ ยสายตา ซง่ึ ใชช้ พิ ไฮเทคจากเยอรมนั รซี ฟี เวอรใ์ นแตล่ ะแบบกย็ งั มใี หเ้ ลอื กแบบ FTA หรอื ซึ่งใช้ร่วมกับจานขนาด 130 เซนติเมตรก็รับ FTA+Scramble รายการทวี ไี ทยไดค้ รบ 40 คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น

บลอ็ กไดอะแกรมแสดงการทำงานของรซี ฟี เวอร์ 1. เรม่ิ จากสญั ญาณทม่ี าจาก LNB สง่ ผา่ นสายนำ คำยอ่ ตา่ งๆ ในระบบดจิ ติ อล สญั ญาณเขา้ มาท่ี Tuner & QPSK เพอ่ื ทำการเลอื ก SR [Symbol Rate] ความถท่ี ต่ี อ้ งการ และ กลบั คนื สญั ญาณใหถ้ กู ตอ้ ง PID [Program Identification] FEC [Forward Error Correction] 2. สง่ สญั ญาณทไ่ี ดจ้ าก Tuner & QPSK เขา้ ไปท่ี A [Audio] ไอซี CT213 ซง่ึ ไอซตี วั นท้ี ำหนา้ ทห่ี ลายอยา่ งตง้ั แต่ V [Video) QPSK Demodulator ,TS Demux , MPEG-2 , A/ MPEG [Moving Picture Expert Group] V Decoder, OSD, TV Encoder และ CPU FTA [Free to Air] โดยทำงานรว่ มกบั Flash , SDRAM QPSK [Quadrature Phase Shift Key] TDMA [Time Divetion Multiple Access] 3. หากชอ่ งรายการมกี ารเขา้ รหสั ไอซี CT213 จะไป DisEqc [Digital Satellite Equipment Control] ตดิ ตอ่ กบั Neotion CA เพอ่ื ถอดรหสั สญั ญาณ PCM [Pulse Code Modulator] SCPC [Single Channel Per Carrier] 4.หลงั จากผา่ นไอซี CT213 กจ็ ะไดส้ ญั ญาณออก MCPC [Multi Channel Per Carrier] มา 2 แบบ คอื ขอ้ แนะนำ 4.1 สญั ญาณภาพ ( CVBS ) หรอื ทเ่ี รยี กวา่ ความรเู้ บอ้ื งตน้ เกย่ี วกบั LNB & Receiver จำเปน็ Video มากพอสมควรสำหรับช่างที่ต้องการศึกษาเพิ่ม ให้ลึกลงไปเพื่อที่จะติดตั้งระบบงานที่สลับซับซ้อน 4.2 สญั ญาณเสยี งจะตอ้ งผา่ นไปท่ี Audio DAC เช่น การรับงานที่ลูกค้าต้องการรับหลายดวง เพอ่ื แปลงจากดจิ ติ อลเปน็ สญั ญาณ หลายจุด และดูได้อย่างอิสระ ซึ่งระบบเหล่านี้ อนาลอ็ ก และตอ่ เขา้ กบั Audio Amp ซง่ึ จำเป็นที่จะต้องติดตั้ง Software และโปรแกรม ตรงนก้ี ค็ อื สญั ญาณเสยี ง L กบั R เพิ่มจากมาตรฐานที่โรงงานใส่ไว้ ซึ่งจะมีข้อมูล เพม่ิ ในบทตอ่ ไป 5. สัญญาณภาพและเสียง ถูกส่งต่อไปที่ RF Modulator เพอ่ื ไดส้ ญั ญาณ RF คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น 41

OTA มาตรฐานสำหรบั เครอ่ื งรบั สญั ญาณดาวเทยี ม OTA คอื อะไร ฉะนน้ั เทคโนโลยี OTA จะเขา้ มาอดุ ชอ่ งโหวท่ ว่ี า่ น้ี OTA ย่อมาจาก Over-The-Air แปลตรงตัวว่า ได้ เพราะเมื่อทุกครั้งที่ช่องรายการในดาวเทียม ผา่ นทางอากาศ ซง่ึ ในความเปน็ จรงิ OTA คอื การ ไทยคมมีการเปลี่ยนแปลง PSI จะส่งไฟล์ความถี่ ถ่ายข้อมูลจากดาวเทียมลงสู่เครื่องรับสัญญาณ ใหม่ขึ้นสู่ดาวเทียมไทยคม เครื่องรับฯ ที่มีฟังก์ชั่น ดาวเทยี มโดยตรง รองรบั การ OTA จะรบั ไฟลใ์ หมน่ ไ้ี ดผ้ า่ นทางดาว- เทียมทันที ณ. ขณะนี้มีเครื่องรับสัญญาณฯ ของ PSI 3 รนุ่ ทร่ี องรบั OTA คอื Dfix OTA , BONUS และ O2 ปกติหากเราต้องการถ่ายข้อมูลใหม่ๆ จาก OTA สำคญั และมปี ระโยชนอ์ ยา่ งไร คอมพวิ เตอร์ เขา้ สเู่ ครอ่ื งรบั ฯ เราจำเปน็ ตอ้ งใชส้ าย ในปจั จบุ นั ชอ่ งรายการทอ่ี อกอากาศจะเปน็ ระบบ อพั โหลดตอ่ เขา้ ไปทพ่ี อรต์ RS232 ทห่ี ลงั เครอ่ื งรบั ดจิ ติ อลกนั เกอื บทง้ั หมด เพราะขอ้ ดที เ่ี หน็ ไดช้ ดั คอื แต่ละเครื่อง ข้อจำกัดของวิธีการแบบนี้คือ ช่าง ราคาถกู และมคี วามชดั เจนกวา่ ระบบอนาลอ็ กมาก ติดตั้งจำเป็นต้องมีความรู้ด้านคอมพิวเตอร์ และ กว่าหลายเท่า ประกอบกับกฏหมายด้านโทร- ต้องมีคอมพิวเตอร์ที่มีพอร์ต RS232 โดยการ คมนาคมในประเทศไทยกำลังเข้าสู่กระบวนการ อพั โหลดแตล่ ะครง้ั กท็ ำไดแ้ คค่ รง้ั ละ 1 เครอ่ื ง เปลย่ี นผา่ นเพราะในขณะทเ่ี ทคโนโลยกี า้ วหนา้ ไปอยา่ ง รวดเร็ว ยิ่งเครื่องรับฯ อยู่กระจัดกระจายกันคนละที่ช่าง ตดิ ตง้ั กต็ อ้ งเสยี เวลาเดนิ ทางไปตามทต่ี า่ งๆ อกี ดว้ ย แต่กฏหมายที่บังคับใช้อยู่นั้นเขียนขึ้นมาตั้งแต่ปี ประกอบกับดาวเทียมไทยคมที่เราใช้รับชมช่อง พ.ศ. 2498 หากนบั ยอ้ นไปเวลากวา่ 52 ปี แนน่ อน รายการกันเป็นหลักนั้นมีการจัดสรรความถี่ ที่สุดว่าเนื้อหาจะล้าหลังชนิดที่จินตนาการไม่ได้ กันบ่อยครั้ง หากทุกๆ ครั้งที่สถานีไทยคมเปลี่ยน เลยทีเดียว ฉะนั้นกฏหมายตัวใหม่จะถูกผลักดัน แปลงคา่ ความถ่ี นน่ั หมายถงึ วา่ ชา่ งตดิ ตง้ั จะตอ้ ง (อาจจะเป็นการฉุดกระชากลากถูไปด้วย) ให้มี เข้าไปเปลี่ยนความถี่ที่เครื่องรับฯ ตามบ้านลูกค้า ความคลอ่ งตวั และสอดคลอ้ งกบั เทคโนโลยที ก่ี ำลงั แตล่ ะท่ี ซง่ึ สรา้ งความไมส่ ะดวก และเกดิ คา่ ใชจ้ า่ ย ใช้อยู่มากขึ้น ที่แน่ๆคือจะเป็นการนำเอาช่อง ตามมาอยา่ งหลกี เลย่ี งไมไ่ ด้ รายการทเ่ี กดิ ขน้ึ กอ่ นหนา้ นห้ี ลายสบิ ชอ่ งเอากลบั 42 คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น

เขา้ มาอยภู่ ายใตก้ ารกำกบั ของหนว่ ยงานรฐั (ทกุ วนั น้ี แต่ถ้าเรามีฟังก์ชั่น OTA ไฟล์ใหม่ๆ ที่อัพเดท ชอ่ งรายการตา่ งๆ ใชส้ มั ปทานดาวเทยี มของประเทศ ขอ้ มลู ไวแ้ ลว้ จะถกู ถา่ ยลงเครอ่ื งรบั ฯ โดยอตั โนมตั ิ เพอ่ื นบา้ น ซง่ึ ทำใหร้ ฐั สญู เสยี รายไดม้ หาศาลในแต่ พร้อมทั้งมีการเรียงช่องให้เสร็จสรรพ ในอนาคต ละปี) เมื่อความชัดเจนเกิดขึ้น อุตสาหกรรมการ หากมีการเปลี่ยนแปลงใดๆ ก็ไม่ต้องมานั่งกังวล ถ่ายทอดรายการไทยผ่านดาวเทียมจะเฟื่องฟูขึ้น อีกต่อไป การ OTA จึงเป็นเทคโนโลยีในการเพิ่ม อยา่ งทวคี ณู นน่ั หมายถงึ วา่ ชอ่ งรายการใหมๆ่ จะ ช่องแก้ไขช่องรายการอัตโนมัติผ่านดาวเทียม ซึ่ง เกดิ ขน้ึ มาอกี อยา่ งตอ่ เนอ่ื ง เกดิ ประโยชนท์ ง้ั ผสู้ ง่ รายการ (Content Provider), ช่างติดตั้ง (Installer) และผู้รับชม (End-user) ประเด็นสำคัญคือ หากผู้ใช้จานดาวเทียมฯ ไม่ เพราะผู้ส่งรายการก็ไม่ต้องกังวลว่าผู้ชมจะไม่รู้ว่า ทราบความถใ่ี หมๆ่ ในแตล่ ะชอ่ งรายการ หรอื รแู้ ต่ มีช่องรายการขึ้นใหม่ ช่างติดตั้งก็ไม่ต้องห่วงว่า จูนเข้าไปในเครื่องรับสัญญาณฯ ไม่เป็น ผู้ใช้ก็ไม่ หากมชี อ่ งรายการใหมๆ่ มาจะตอ้ งเดนิ ทางไปทำการ สามารถรับชมช่องใหม่ๆ ได้ หากจูนได้ก็ต้องยอม จนู ชอ่ งทเ่ี ครอ่ื งรบั ฯ ทกุ ๆ บา้ นในเวลาเดยี วกนั และ เสียเวลานั่งเรียงช่องใหม่ เพราะการค้นหาช่อง แน่นอนว่าผู้ใช้หรือผู้รับชมก็สามารถรับรู้ และ รายการใหม่ ชอ่ งใหมท่ ค่ี น้ ไดจ้ ะไปอยทู่ า้ ยสดุ เสมอ รับชมช่องรายการใหม่ได้ทันทีหลังจากเครื่องรับฯ หากเราต้องการให้ช่อง รายการนั้นๆ อยู่ในลำดับ ทำการ OTA ผใู้ ชก้ ไ็ มจ่ ำเปน็ ตอ้ งรอชา่ งตดิ ตง้ั ให้ มา ตน้ ๆ เรากต็ อ้ งรวู้ ธิ กี ารเรยี งชอ่ ง และตอ้ งคอ่ ยๆ เรยี ง คอยบริการ ซึ่งบางครั้งช่างติดตั้งอาจจำเป็นต้อง ไป ซึ่งไม่มีอะไรรับประกันได้ว่าช่องนั้นจะมีการ เรยี กคา่ บรกิ ารเพม่ิ เตมิ อกี ดว้ ย เปลย่ี นแปลงเรอ่ื งความถ่ี หรอื หยดุ สง่ เมอ่ื ใด ไดอะแกรมระบบ OTA คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น 43

วธิ กี ารเพม่ิ ชอ่ งเครอ่ื งรบั สญั ญาณของพเี อสไอ รซี ฟี เวอร์ รนุ่ BONUS รซี ฟี เวอร์ รนุ่ Dfix OTA เนื่องจากเครื่อง BONUS มีฟังก์ชั่น AUTO OTA 1. เปดิ ไปทช่ี อ่ ง MV 2 (เพม่ิ ชอ่ งรายการอตั โนมตั ผิ า่ นดาวเทยี ม) ผใู้ ชเ้ พยี ง 2. กดปมุ่ OK เพอ่ื ทำการ OTA กดปุ่ม Power เพื่อทำการ Stand by (หน้าปัทม์ เครื่องจะปรากฏคำว่า 24 dL ดังรูป) เครื่องจะ ดาวน์โหลดช่องรายการใหม่และจัดเรียงช่องเอง โดยอตั โนมตั ิ ซง่ึ ใชร้ ะยะเวลาไมเ่ กนิ 3 นาที เปน็ อนั เสร็จสิ้น กดปมุ่ POWER ( สแี ดง) เพอ่ื ใหเ้ ครอ่ื งอยใู่ น สภาวะ 3. (ใชเ้ วลาประมาณ 5 นาท)ี Stand by รซี ฟี เวอรก์ ำลงั ดาวนโ์ หลด รซี ฟี เวอรก์ ำลงั ดาวนโ์ หลด 44 คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น

ระบบ SAT-MAIL ระบบ SAT-MAIL B. จดหมาย SAT-MAIL นอกจากจะมฟี งั กช์ น่ั AUTO OTA (เพม่ิ ชอ่ งรายการ ในเครอ่ื งแตล่ ะตวั จะมชี พิ พเิ ศษทท่ี ำหนา้ ทเ่ี หมอื น อตั โนมตั )ิ แลว้ ในเครอ่ื งรบั สญั ญาณฯรนุ่ BONUS สมารท์ การด์ หรอื ซมิ โทรศพั ท์ ซง่ึ หมายเลข SAT- ยงั มฟี งั กช์ น่ั พเิ ศษทเ่ี รยี กวา่ ระบบแซทเมล์ (SAT- MAIL จะเป็นตัวเลข 9 หลัก เชน่ 001122789 MAIL) อกี ดว้ ย ซง่ึ ระบบนแ้ี ยกยอ่ ยเปน็ 3 ฟงั กช์ น่ั เปรียบเสมือนรหัสบัตรประชาชนของแต่ละเครื่อง ดังนี้ หากเรารู้หมายเลข SAT-MAIL เราจะส่งข้อความ ทั้งไทยและอังกฤษเข้าไปสู่เครื่องนั้นๆ ได้โดยทาง มอื ถอื หรอื ทางเวบ็ ไซต์ www.satmail.tv/sms/ A. หนงั สอื พมิ พผ์ า่ นดาวเทยี ม เช่นเดียวกันที่บริการเสริมนี้ ไม่ต้องเสียค่าใช้จ่าย เครื่องรุ่น BONUS สามารถรับข่าวสารออนไลน์ที่ เพียงแต่เสียค่าส่งข้อความให้ทางโอเปอเรเตอร์ที่ สง่ ตรงจากดาวเทยี มได้ ซง่ึ การทำงานจะคลา้ ยคลงึ ผู้ใช้รับบริการอยู่เท่านั้น หากต้องการส่งฟรีก็ กบั ระบบการ OTA ทไ่ี ดก้ ลา่ วมาขา้ งตน้ ตา่ งกนั ตรง สามารถสง่ ผา่ นเวบ็ แซทเมลไ์ ดต้ ลอด 24 ชม. ทว่ี า่ ขอ้ มลู ขา่ วสารทส่ี ง่ จะถกู จดั เกบ็ ไวใ้ นหนา้ เมนู \"หนงั สอื พมิ พผ์ า่ นดาวเทยี ม\" ซง่ึ รองรบั ภาษาไทย ไว้อย่างสมบูรณ์ ผู้ใช้สามารถติดตามข่าวสารได้ อยา่ งตอ่ เนอ่ื ง เสมอื นมอี นิ เตอรเ์ นต็ อยบู่ นทวี ี โดย ไมต่ อ้ งเสยี คา่ ใชจ้ า่ ยเพม่ิ เตมิ แตอ่ ยา่ งใด C. CAS (Conditional Access System) แปลง่ายๆคือ ระบบเข้ารหัส (ล็อคสัญญาณ) เนอ่ื งจากผสู้ ง่ รายการมรี ายการ (Content) ทห่ี ลาก หลายอยู่ในมือหลายๆ รายการต้องมีการซื้อ คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น 45

ลขิ สทิ ธจ์ิ ากตา่ งประเทศในราคาสงู ผสู้ ง่ รายการจงึ ฉะนน้ั เครอ่ื งรบั สญั ญาณรนุ่ BONUS จะมกี ารรบั สนใจที่จะนำรายการดังกล่าวมาเก็บค่าสมาชิก รหสั สญั ญาณหลากหลายประเภท ไมว่ า่ จะเปน็ แบบ Pay Per View ซง่ึ มลี กั ษณะเปน็ การ \"จา่ ยเมอ่ื - ECM อยากดู\" หากเดือนไหนอยากดูรายการไหน ผู้ใช้ - EMM กซ็ อ้ื บตั รเตมิ เงนิ (Voucher) จากตวั แทนตดิ ตง้ั ทว่ั - ไฟล์ OTA ขา่ วสารหนงั สอื พมิ พ์ ประเทศได้ หากเดอื นไหนไมจ่ า่ ย ชอ่ งรายการพเิ ศษ - ไฟล์ OTA ขอ้ ความแซทเมล์ (SMS) จะเข้ารหัสไว้ดังเดิม โดยที่ผู้ใช้ยังจะรับชมช่อง - ไฟล์ OTA เฟริ ม์ แวรใ์ หม่ (Firmware) รายการฟรที วี ที ว่ั ไป (ชอ่ ง 3,5,7 รวมไปถงึ MVTV - ไฟล์ OTA ชอ่ งรายการใหมๆ่ ทอ่ี พั เดทและเรยี ง ฯลฯ) ไดป้ กติ ช่องไว้เรียบร้อยแล้ว ระบบการเขา้ รหสั สำหรบั ชอ่ งรายการพเิ ศษ ในการเปิดเครื่องครั้งแรก (Coldboot) เครื่องรับฯ (CAS System) จะทำการดาวน์โหลดสัญญาณและรหัสทั้งหมด ช่องรายการที่เข้ารหัสจะมีรหัส (Code) ที่ส่งมา เพื่ออัพเดทข้อมูลใหม่ทั้งระบบ จึงเป็นผลให้การ พรอ้ มๆ กบั สญั ญาณชอ่ งนน้ั ๆ ประกอบดว้ ย เปดิ เครอ่ื งครง้ั แรก เหมอื นกบั การเปดิ คอมพวิ เตอร์ 1. ECM (Entitle Control Message) นั่นคือ เครื่องรับจะทำงานหน่วงกว่าปกติ แต่หลัง 2. EMM (Entitle Management Message) จากนั้นไม่เกิน 45 วินาที เครื่องจะทำงานเร็วตาม ปกติ การสั่งงานทางรีโมทจะตอบสนองได้อย่าง ECM หรือรหัสที่ 1 จะเป็นตัวเปิดรหัสให้กับ รวดเร็วดังเดิม ซึ่งในความเป็นจริงชิพประมวลผล เครอ่ื งรบั ฯ ตามหมายเลข SAT-MAIL นน้ั ๆ โดยภาย (CPU) ทใ่ี ชใ้ นตวั เครอ่ื งรนุ่ BONUS นน้ั มคี วามเรว็ ใน ECM จะมี CW (Control Word) ที่ทำหน้าที่ ถงึ 133 MHz ซง่ึ เรว็ กวา่ เครอ่ื งรนุ่ เกา่ (Dfix OTA) เหมอื นกญุ แจปลดลอ็ กสญั ญาณ ซง่ึ ECM แตล่ ะ ทม่ี คี วามเรว็ แค่ 50 MHz ถงึ 2 เทา่ ตัวจะมีการระบุหมายเลข SAT-MAIL ที่สามารถ รับชมช่องพิเศษได้ไว้ทั้งหมด เมื่อสัญญาณเข้าไป หมายเหตุ เครื่องรับสัญญาณดาวเทียมทั่วไปที่ ถึงเครื่องรับฯ หมายเลขนั้นๆ CW จะเข้าไปปลด เป็นระบบฟรีทแู อร์ (Free to Air) ซงึ่ วางขายตาม ลอ็ กสญั ญาณ ทช่ี อ่ งพเิ ศษใหร้ บั ชมภาพได้ การสง่ ทอ้ งตลาดทว่ั ไปจะมคี วามเรว็ เฉลย่ี อยู่ ระหวา่ ง 30- ECM นั้นจะมีความถี่ในการส่งผันแปรต่อจำนวน 50 MHz สมาชิก หากฐานสมาชิกเพิ่มมากขึ้น แบนด์วิท (Bandwidth) ทใ่ี ชบ้ นดาวเทยี มจะตอ้ งเพม่ิ ตาม EMM หรือรหัสที่ 2 จะเป็นรหัสที่ส่งควบคู่ไปกับ ECM ทุกครั้ง เพราะตัว EMM จะเป็นตัวบ่งชี้ว่า หมายเลข SAT-MAIL ของเครอ่ื งนน้ั ๆ สามารถรบั ชมไดเ้ ปน็ ระยะเวลานานเทา่ ใด สว่ นความถใ่ี นการ ส่ง EMM นั้นก็เช่นเดียวกัน คือผันแปรต่อจำนวน สมาชกิ และผนั แปรตอ่ แบนดว์ ทิ ทใ่ี ชบ้ นดาวเทยี ม ดว้ ย 46 คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น

วธิ กี ารสง่ ขอ้ ความ SAT-MAIL ขน้ั ตอนการสง่ ขอ้ ความไปยงั เครอ่ื งรบั มอี ยู่ 2 วธิ ดี งั น้ี 1. สง่ ขอ้ ความผา่ นทางมอื ถอื (SMS) 1. 2 สง่ ไปท่ี 08-1122-0078 หรอื 08-1122-0079 1.1. กดรหสั SAT-MAIL Address 9 หลกั พมิ พ์ * ขอ้ ความไทยหรอื องั กฤษ 2. สง่ ขอ้ ความผา่ นทางเวบ็ ไซต์ 2.1 ลอ็ กอนิ โดยใช้ SAT-MAIL และกรอก Password ตามทไ่ี ดร้ บั คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น 47

ปรากฏการณท์ ม่ี ผี ลกระทบกบั ดาวเทยี ม 1. แรงโนม้ ถว่ ง(Gravity) - ในขณะทด่ี าวเทยี มโคจรอยใู่ นระนาบ วงโคจร (Orbital Plane) จะมแี รงดงึ ดดู จากโลก ดวงจนั ทร์ และดวงอาทติ ยม์ ากระทำตอ่ ตวั ดาวเทยี ม โดยทศิ ทางทด่ี งึ ดดู จะมกี ารเปลย่ี น แปลงไปตามการโคจรของ โลก ดวงจนั ทร์ และดวงอาทติ ยท์ ม่ี กี ารเคลอ่ื นทอ่ี ยตู่ ลอดเวลา ทำใหด้ าวเทยี มมกี ารเปลย่ี นแปลงตำแหนง่ ทลี ะนอ้ ย - เราจึงต้องมีการรักษาตำแหน่งดาวเทียมให้อยู่ในขอบเขตการโคจรที่กำหนด ซึ่งมีขนาดความ กว้างด้านละ 0.1 องศา เพื่อรักษาขอบเขตพื้นที่การให้บริการของดาวเทียม (Footprint) โดยมีการปรับ ตำแหนง่ เปน็ ชว่ งๆ ตลอดอายขุ องดาวเทยี ม 2. พายสุ รุ ยิ ะ (Solar Flares) - คือพลังงานอันมหาศาลที่ดวงอาทิตย์ปลดปล่อยออกมา ณ บริเวณที่มีความเข้มของสนาม แม่เหล็กสูงบนดวงอาทิตย์พลังงานที่เกิดขึ้นนี้เทียบได้กับระเบิดขนาด 100 ล้านตัน หรือมีค่าเท่ากับ การที่ภูเขาไฟระเบิดเป็นจำนวน 10 ล้านครั้ง โดย พลังงานที่ปล่อยออกมานั้นส่วนหนึ่งจะอยู่ในรูปของ พลงั งานแสงทเ่ี รามองเหน็ เราจงึ สามารถสงั เกตเหน็ แสงทม่ี คี วามเขม้ สงู บรเิ วณผวิ หนา้ ของดวงอาทติ ยใ์ น ขณะที่เกิดพายสุ รุ ิยะ - พลังงานอีกส่วนหนึ่งจะอยู่ในรูปของคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า เช่น รังสีเอ็กส์, แกมม่า และรังสียูวี ซง่ึ จะสง่ ออกมาพรอ้ มกบั อนภุ าคเลก็ ๆ พลงั งานเหลา่ นจ้ี ะลดนอ้ ยลงมากเมอ่ื เขา้ มาใกลบ้ รรยากาศของโลก ซง่ึ มสี นามแมเ่ หลก็ โลกชว่ ยตา้ นไว้ 48 คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น

- แต่อาจมีผลกระทบต่อตัวดาวเทียม คือจะทำให้เซลล์พลังงานแสงอาทิตย์เสี่อมคุณภาพมีผล ให้ผลิตกระแสไฟฟ้าได้น้อยลง ซึ่งผู้ผลิตดาวเทียมได้ออกแบบชดเชยการลดลงในส่วนนี้ เพื่อให้สามารถ ผลติ พลงั งานมาใชไ้ ดเ้ พยี งพอตลอดอายดุ าวเทยี ม - ผลกระทบอีกส่วนจะเกิดโดยรังสี UV จากพายุสุริยะที่จะทำให้บรรยากาศชั้นบนสุดของโลก มีอุณหภูมิสูงขึ้นจนเกิดการขยายตัวและผลักให้ตัวดาวเทียมต่ำลง ซึ่งกรณีนี้จะต้องมีการปรับตำแหน่ง ดาวเทยี มกลบั คนื 3. ฝนดาวตก (Leonids) - เกิดจากการที่ดาวหางเทมเบิล-ทัตเทิล (Cornet Temple-Tuttle) ซึ่งเป็นดาวหางคาบสั้นที่มี วงโคจรรอบละ 33 ปี ไดผ้ า่ นเขา้ มาใกลด้ วงอาทติ ยม์ ากทส่ี ดุ เมอ่ื เดอื นกมุ ภาพนั ธ์ 2541 ไดท้ ง้ิ เศษฝนุ่ ซง่ึ เปน็ องคป์ ระกอบของดาวหางเปน็ จำนวนมหาศาลไว้ โดยมขี นาดประมาณ 1 มม. ถงึ 1 ซ.ม. ตามทางทโ่ี คจรผา่ น - ทกุ ปใี นชว่ งกลางเดอื นพฤศจกิ ายน โลกจะโคจรตดั กบั วงโคจรของดาวหางน้ี ทำใหเ้ กดิ ฝนดาวตก มากในชว่ งดงั กลา่ ว เมอ่ื นภุ าคดงั กลา่ วเคลอ่ื นทเ่ี ขา้ สบู่ รรยากาศโลกจะมกี ารชนกบั โมเลกลุ มากมาย ทำให้ เกดิ แสงสตี า่ งๆ จากไอของอะตอมตา่ งชนดิ เชน่ โซเดยี ม ใหแ้ สงสสี ม้ -เหลอื ง อะตอมเหลก็ ใหแ้ สงสเี หลอื ง อะตอมแมกนเี ซียมใหแ้ สงสีน้ำเงนิ เขียวเปน็ ตน้ - สว่ นโอกาสทด่ี าวเทยี มจะไดร้ ับความเสยี หายเนอ่ื งจากฝนดาวตกวง่ิ เขา้ มาชน จงึ ตอ้ งมแี ตน่ อ้ ย มากคอื ในพน้ื ท่ี 1 ตารางเมตร มโี อกาสทจ่ี ะถกู ชนเพยี ง 0.007% - นอกจากนี้ เราสามารถลดโอกาสที่ถูกชนได้อีก อย่างเช่นดาวเทียมไทยคม 5 จะมีการหมุน แผงเซลล์ แสงอาทติ ยเ์ พอ่ื หลบทศิ ทางการเคลอ่ื นทข่ี องฝนดาวตกเลก็ นอ้ ย 4. สรุ ยิ คราส (Eclipse) - ขณะที่ดาวเทียมอยู่ในวงโคจร อุปกรณ์ต่างๆ ในดาวเทียมจะใช้พลังงานที่ผลิตได้จากเซลล์ พลงั งานแสงอาทติ ย์ (Solar cell) ซง่ึ เปน็ อปุ กรณห์ ลกั ในการทำหนา้ ทผ่ี ลติ กระแสไฟฟา้ อยตู่ ลอดเวลาทม่ี ี แสงจากดวงอาทิตย์ โลก แต่จะมีบางช่วงที่ดวงอาทิตย์ โลก และดาวเทียมโคจรมาอยู่ในตำแหน่งที่โลก มาบดบงั แสงจากดวงอาทติ ย์ คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น 49

- ชว่ งระยะเวลาดงั กลา่ ว เซลลพ์ ลงั งานแสงอาทติ ยบ์ นดาวเทยี มจะไมส่ ามารถผลติ กระแสไฟฟา้ ได้ ดังนั้นเราจึงต้องมีแบตเตอรี่อยู่บนดาวเทียมที่จะทำหน้าที่จ่ายกระแสไฟฟ้าแทน และชาร์จแบตเตอรี่ กลบั คนื เมอ่ื ดาวเทยี มออกจากชว่ งสรุ ยิ ะคราสเพอ่ื รองรบั การเกดิ สรุ ยิ ะคราสในวนั ตอ่ ไป - การเกิดสุริยะคราสนั้นจะเกิดเป็นฤดู โดยฤดูแรกตอนต้นปีจะเริ่มในช่วงปลายเกือนกุมภาพันธ์ ฤดทู ส่ี องจะเรม่ิ ในชว่ งปลายเดอื นสงิ หาคม แตล่ ะฤดจู ะมรี ะยะเวลาประมาณ 45 วนั - ช่วงเวลาในการเกิดสุริยะคราสจะเริ่มจากน้อยๆ ตอนต้นฤดู และมีระยะเวลานานขึ้นเรื่อยๆ จนกระทง่ั นานทส่ี ดุ ในชว่ งกลางฤดู หลงั จากนน้ั จะลดลงเรอ่ื ยๆ จนกระทง่ั ออกจากฤดสู รุ ยิ ะคราส โดยจะ มรี ะยะเวลาทน่ี านทส่ี ดุ คอื 72 นาที ดงั นน้ั ในการออกแบบดาวเทยี ม จงึ ตอ้ งออกแบบใหม้ พี ลงั งานสำรอง จากแบตเตอรเ่ี พยี งพอทจ่ี ะจา่ ยให้ ดาวเทยี มในชว่ งการเกดิ สรุ ยิ ะคราสทย่ี าวนานทส่ี ดุ น้ี 5. Sun Outage - คือ ปรากฏการณ์ที่เกิดจากดวงอาทิตย์โคจรมาอยู่ในแนวเส้นตรงเดียวกันกับดาวเทียมและ จานรับสัญญาณ ภาคพื้นดินทำให้เกิดสัญญาณรบกวนที่ส่งมาจากดวงอาทิตย์ในขณะที่มีการใช้งาน สอ่ื สารผา่ นดาวเทยี มทำใหค้ ณุ ภาพของสญั ญาณทไ่ี ดร้ บั ตำ่ ลงในชว่ งเวลาดงั กลา่ ว - ปรากฏการณ์ Sun Outage น้ี จะเกดิ ขน้ึ ในชว่ งระยะเวลาสน้ั ๆ เทา่ นน้ั และสามารถพยากรณก์ าร เกดิ ขน้ึ ไดล้ ว่ งหนา้ จงึ ไมค่ อ่ ยมผี ลกระทบตอ่ ผใู้ ชง้ านดาวเทยี มมากเทา่ ใด (ตรวจสอบวนั เวลาทเ่ี กดิ Sun Outage ของไทยคมไดท้ ่ี http://www2.thaicom.net/sed/index,html) - Sun Outage จะเกดิ ขน้ึ ปลี ะ 2 ครง้ั (ชว่ งเดอื นมนี าคม และกนั ยายน) สว่ นวนั และเวลาทเ่ี กดิ ขน้ึ นน้ั ขน้ึ อยกู่ บั ตำแหนง่ ของดาวเทยี ม และจานรบั สญั ญาณภาคพน้ื ดนิ แหลง่ ขอ้ มลู www.thaicom.net 50 คมั ภรี ด์ าวเทยี ม - ตดิ ตง้ั จานชดั ลา้ น