ประเด็นที่ ๒ (E book)

ประเดน็ ท่ี 2 การดาเนนิ งานระบบการดูแลช่วยเหลอื นกั เรยี น และความปลอดภยั ในโรงเรียน/สถานศกึ ษา อยา่ งมีประสทิ ธิภาพ ศูนย์การศึกษาพิเศษ ประจาจังหวดั นา่ น ตระหนกั และเหน็ ถึงความสาคัญที่ตอ้ งดาเนนิ การพฒั นางาน ระบบดูแลชว่ ยเหลอื นกั เรียนของสถานศึกษาให้มคี ุณภาพ โดยส่งเสรมิ ให้มกี ารดแู ลชว่ ยเหลือนักเรยี นให้ ทันเวลา ถกู วธิ ี ให้คาปรกึ ษาอย่างท่วั ถงึ ตลอดจนการสงเคราะหน์ กั เรียนที่อยู่ในครอบครัวทป่ี ระสบปญั หา โดย มุ่งเน้นการพัฒนานักเรยี นแบบองค์รวม พฒั นากระบวนการเสริมสร้างความเข้มแขง็ และป้องกันไม่ใหเ้ กิด ปัญหากับนกั เรยี นในด้านต่าง ๆ ด้วยกระบวนการดาเนนิ งานระบบดูแลชว่ ยเหลอื นักเรยี น โดยครปู ระจาชน้ั เปน็ บุคลากรหลักในการปฏบิ ัตงิ าน ๕ ขนั้ ตอน ในระบบการดแู ลช่วยเหลือนักเรยี น ทาใหน้ ักเรยี นได้รบั การ ดูแลชว่ ยเหลอื อยา่ งทวั่ ถึงและมีประสิทธิภาพ แผนภูมิแสดงการดาเนินงานระบบดูแล ชว่ ยเหลอื นักเรยี น ศนู ยก์ ารศึกษาพิเศษ ประจาจังหวดั นา่ น ศูนยก์ ารศึกษาพเิ ศษ ประจาจังหวัดนา่ นมี การใช้นวัตกรรมในการใชเ้ ทคโนโลยีการปกั หมดุ บ้านนกั เรยี นทุกคนเพื่อใหเ้ ข้าถึงบา้ น นักเรยี นทกุ คนได้

2.1 วิธีการดาเนินงานระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนในโรงเรียน/สถานศึกษาครบท้ัง 5 ข้ันตอน โดย ดาเนินงานสอดคล้องอย่างเป็นระบบ การดาเนินงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนของศูนย์การศึกษาพิเศษ ประจาจังหวัดน่าน เป็นงานท่ีต้องให้ความสาคัญเนื่องจากนักเรียนแต่ละคนมีพ้ืนฐานความเป็นมาของชีวิตท่ี แตกต่างกัน หล่อหลอมให้เกิดพฤตติกรรมหลายรูปแบบ รวมท้ังประเภทความพิการและระดับความพิการที่ หลากหลาย ดังน้ันการรู้ข้อมูลพื้นฐานท่ีจาเป็นเกี่ยวกับตัวนักเรียนจึงเป็นสิ่งสาคัญท่ีจะช่วยให้ครูประจาช้ันมี ความเข้าใจนักเรียนมากข้ึน สามารถนาข้อมลู มาวิเคราะห์ เพ่ือเป็นประโยชนใ์ นการให้ความช่วยเหลือ ส่งเสริม พัฒนา ป้องกัน แก้ไขและช่วยเหลือนักเรียนได้อย่างถูกทาง ไม่เกิดข้อผิดพลาดต่อการช่วยเหลือ ดังนั้นระบบ การดแู ลชว่ ยเหลอื นักเรยี นจึงมีความสาคัญอยา่ งยง่ิ ทีจ่ ะตอ้ งดาเนินการให้เปน็ ระบบ ๕ ขน้ั ตอน ดงั น้ี 2.1.1 มีวิธีการรู้จักนักเรียนเป็นรายบุคคล การดาเนินงานเก็บข้อมูลส่วนตวั นักเรียน อย่างเป็นระบบ ท้ังในด้านการศึกษา ด้านการแพทย์หรือสุขภาพ ด้านสังคมและครอบครัว ด้านการดารงชีพหรืออาชีพ และ ด้านพฤติกรรมนักเรียน เป็นรายบุคคล เพ่ือให้ครูท่ีปรึกษาได้รู้จักนักเรียนมากย่ิงข้ึน เป็นประโยชน์ในการ ส่งเสริม การป้องกันและช่วยเหลือดูแลคุณภาพชีวิตของนักเรียนได้อย่างถูกทาง เพราะข้อมูลนักเรียนเป็น ประจักษ์ ซึ่งทาให้ไม่เกิดข้อผิดพลาดต่อการช่วยเหลือนักเรียน โดยครูที่ปรึกษาสามารถให้คาแนะนาและหา แนวทางแก้ไขปัญหาตอ่ ไป 2.1.2 มีวิธีการคดั กรอง เป็นการวิเคราะห์และทาความเข้าใจข้อมูลทั้งหมด ที่ได้จากการรู้จกั นักเรียน เป็นรายบคุ คลโดยใชแ้ บบคดั กรองแผนการจัดการศึกษาเฉพาะบุคคล (IEP) และแบบบันทกึ และรายงานผลการ เย่ียมบ้านนักเรียน เพื่อนาผลที่ได้มาคัดกรองนักเรียน และแบ่งนักเรียนออกเป็นกลุ่มๆ โดยแบ่งออกเป็น 3 กลุ่ม ดังนี้  กลุ่มปกติ คือ นักเรียนที่ได้รับการวิเคราะห์ขอ้ มูลต่าง ๆ และอยใู่ นเกณฑ์ของกลุ่มปกติ ซ่ึง ได้รับการดแู ลพัฒนาตามกระบวนการของศนู ยก์ ารศึกษาพิเศษ  กลุ่มเส่ียง คือ นักเรียนที่อยู่ในกลุ่มเส่ียง ซ่ึงศูนย์การศึกษาพิเศษฯ ต้องให้การป้องกันและ แก้ไขตามกรณี เช่น อยู่ในพื้นทีห่ ่างไกล, มีภาวะอาการเจ็บป่วยเรื้อรังจากความพิการ หรือโรคประจาตวั ต่างๆ, ยากจนรายไดน้ อ้ ย เป็นตน้  กลุ่มมีปัญหา คือ นักเรียนท่ีจัดอยู่ในกลุ่มที่มีปัญหาต้องได้รับการช่วยเหลืออย่างเร่งด่วน ซง่ึ ศนู ย์การศึกษาพิเศษฯ ต้องช่วยเหลือและแกป้ ัญหาโดยเร่งด่วน เช่น มีภาวะอาการเจ็บป่วยรุนแรงต้องได้รับ การรักษาโดยเร่งด่วน ,ขาดผู้ดูแล ถูกละเลย หรือผู้ดูแลไร้ความสามารถในการดูแล, ยากจนมาก, มีปัญหายา เสพติด เปน็ ตน้ 2.1.3 มวี ธิ ีสง่ เสริม พัฒนานักเรยี นทุกกลมุ่ เปน็ การสนบั สนุนใหน้ ักเรยี น ทอ่ี ยู่ในความดูแลของครูที่ ปรกึ ษาโดยศนู ย์การศึกษาพิเศษฯไดม้ กี ารจัดกิจกรรมส่งเสรมิ และพฒั นาผ้เู รยี นเพื่อชว่ ยให้ ครทู ่ปี รึกษารจู้ ัก นกั เรยี นมากข้ึน สามารถส่งเสริมความสามารถและป้องกนั ปัญหาของนกั เรียนได้อีกดว้ ย ไม่วา่ จะเป็นนักเรยี น กล่มุ ปกติ กลมุ่ เสี่ยง หรือกลมุ่ มีปญั หา ใหม้ ีคุณภาพมากขนึ้ และมคี ุณลักษณะทพี่ ึงประสงค์ ทาใหน้ ักเรียนมี ความพร้อมในทกุ ๆ ด้านกลบั มาเปน็ นักเรียนกลมุ่ ปกติและมคี ุณภาพตอ่ ไป

2.1.4 มีวิธีป้องกันและแก้ไขปัญหา ครูที่ปรึกษาต้องคอยดูแลและเอาใจใส่ นักเรียนอย่างใกล้ชิด โดยเฉพาะนักเรียนกลุ่มเสี่ยงหรือกลุม่ ที่มีปัญหาต้องให้ความสาคัญ คอยใหค้ าปรึกษาและหาแนวทางการแก้ไข ปญั หาในเบื้องต้นกับผู้ปกครองและผู้เกย่ี วขอ้ ง เพอ่ื ไมใ่ ห้เกิดปัญหาท่หี นกั ขึ้นตามมา จนไม่สามารถแกไ้ ขปญั หา น้นั ได้ ในการดแู ลช่วยเหลอื นักเรียนครูประจาชั้นให้ความเอาใจใส่นักเรียนทุกคนอย่างเท่าเทียมกัน แต่สาหรับ นักเรียนกลุ่มเสี่ยงและกลุ่มมีปัญหานั้นจาเป็นอย่างมากที่ต้องได้รับความดูแลเอาใจใส่อย่างใกล้ชิดและหา วิธีการช่วยเหลือ รวมท้ังป้องกันและแก้ไขปัญหา โดยไม่ปล่อยปละละเลยจนกลายเป็นปัญหาของสังคม ท้ังนี้ เด็กพิการต้องได้รับการปกป้องให้รู้สึก ถึงความอบอุ่น ปลอดภัย และให้ความคุ้มครองนักเรยี นกาพร้า หรือถูก ทอดท้ิง ทั้งน้ีการปฏิบัติต่อเด็กพิการยึดหลักความเสมอภาค ทุกคนมิสิทธิเท่าเทียมกันได้รับการปฏิบัติที่ เหมือนกัน โดยไม่เลือกปฏิบัติ คานึงถึงความแตกต่างระหว่างบุคคล และประโยชน์สูงสุดที่จะเกิดกับนักเรียน ด้วยวิธกี ารดงั นี้  จัดกจิ กรรมเพอ่ื ป้องกนั และแก้ไขปญั หา ดังน้ี - ติดตามเยี่ยมบ้านนักเรียนในการเฝ้าระวังเป็นระยะ เพื่อป้องกันปัญหาและหา แนวทางในการช่วยเหลือ - ให้บริการคาปรึกษาแก่ผู้ปกครองในการดูแลให้คนพิการสามารถดูแลช่วยเหลือ ตัวเองได้ตามศกั ยภาพ - ให้บริการด้านกายภาพบาบัดในกลุ่มนักเรียนท่ีมีความบกพร่องทางร่างกายหรือ การเคล่ือนไหวหรือสุขภาพ ในการป้องกันและแก้ไขความพิการไม่ให้มีความรุนแรงมากขึ้น โดยเฉพาะกลุ่ม นักเรียนทมี ีความพิการซอ้ น และตดิ เตยี ง  ติดตาม ดูแลช่วยเหลอื ดังน้ี - สนับสนนุ ทุนการศึกษาเพ่ือเปน็ ค่าใชจ้ ่ายในสงิ่ ที่จาเป็นสาหรับคนพิการ - สนับสนุนเงินบริจาคช่วยเหลือนักเรียนยากจนท่ีได้รับความเดือดร้อน และ จาเป็นต้องได้รับการช่วยเหลอื เร่งด่วน ในการนาไปจดั ซอ้ื อาหารแหง้ และของใช้ทจี่ าเปน็ สาหรบั นักเรียน - ปรับสภาพบ้านท่ีอยู่อาศัย และห้องน้าสาหรับคนพิการ ที่มีสภาพยากลาบาก ครอบครัวยากจน - สนบั สนนุ เงนิ อาหารกลางวนั สาหรับนักเรียน เพ่ือนาไปจัดซ้ืออาหาร - ช่วยเหลืออุปกรณ์ทางการแพทย์ แก่กลุ่มบุคคลที่มีความบกพร่องทางรา่ งกายหรือ การเคล่อื นไหวหรือสขุ ภาพ เพอ่ื ให้คนพิการสามารถใช้อุปกรณ์เหลา่ น้นั ช่วยเหลือตัวเองได้ไม่เปน็ ภาระแก่ผู้อน่ื 2.1.5 มวี ธิ ีการสง่ ตอ่ กระบวนการดาเนินงานดูแลช่วยเหลือนักเรยี นทปี่ ัญหาและยากต่อการแก้ไข ปญั หาหรอื ดาเนินการชว่ ยเหลือแลว้ แตส่ ถานการณย์ ังไม่ดีขึ้น จนกลายเปน็ ปญั หา ทีร่ ุนแรงและไมส่ ามารถ แก้ไขปัญหานัน้ ได้ สถานศึกษาจะตอ้ งดาเนินการประสานร่วมกบั ทมี สหวิชาชีพหรือหน่วยงานท่ีเก่ยี วข้อง เพ่อื เข้ามาชว่ ยแกป้ ญั หานักเรยี นกลุ่มเสย่ี งหรือกลมุ่ ที่มีปัญหา ในรปู แบบภาคีเครือขา่ ยโดยการมีส่วนรว่ มของทุก ภาคส่วนและใชร้ ะบบการส่งต่อท้ังภายในและภายนอกได้อย่างรวดเร็วและเหมาะสม หลังจากนนั้ จะต้องมีการ บันทกึ และตดิ ตามผลการตดิ ตามนกั เรียน อย่างสม่าเสมอด้วย 2.1.6 ศนู ยก์ ารศกึ ษาพเิ ศษ ประจาจงั หวัดน่านมีการดาเนินงานระบบการดูแลช่วยเหลือนกั เรยี น อยา่ งรอ้ ยรัดทงั้ 5 ข้ันตอน

2.1.7 มกี ารดาเนนิ งานแต่ละข้นั ตอนอยา่ งเปน็ ระบบ โดยยึดหลักการทางานตามหลัก PDCA 2.1.8 ศนู ยก์ ารศกึ ษาพิเศษ ประจาจงั หวดั นา่ นมีการใชน้ วตั กรรมในการดาเนินงานระบบการดูแล ช่วยเหลอื นกั เรียน โดยการนาเทคโนโลยีมาใชใ้ นการปักหมุดบ้านนกั เรียนเพื่อใหส้ ามารถเข้าถงึ ไดง้ ่าย 2.2 การดาเนินการเสรมิ สร้างทกั ษะชีวิตอย่างเป็นรปู ธรรม 2.2.1 ศูนย์การศึกษาพิเศษ ประจาจังหวัดน่าน มีการบูรณาการทักษะชีวิตการเรียนการสอนในกลุ่ม สาระการเรียนรู้ โดยการทาโครงการผ้ามัดย้อมจากสีธรรมชาติตามแนวทางการสอนวอลดอร์ฟ ปีการศึกษา 2563 และรายงานผลการดาเนินงานกิจกรรมส่งเสริมพัฒนาการและสร้างวินัยเชิงบวกโดยครอบครัวมีส่วน ร่วม ครั้งที่ 1 ปีการศึกษา 2563 พร้อมท้ังภาพกิจกรรมซ่ึงมีการบูรณาการทักษะชีวิตการเรียนการสอนใน กลุ่มสาระการเรียนรู้ รายงานโครงการผ้ามดั ย้อมจากสีธรรมชาตติ ามแนวทางการสอนวอลดอร์ฟ ปีการศึกษา2563 และรายงานผลการดาเนินงานกจิ กรรม สง่ เสรมิ พฒั นาการและสรา้ งวนิ ัยเชงิ บวกโดยครอบครัวมสี ่วนร่วม ครั้งที่ 1 ปีการศึกษา 2563 พรอ้ มทั้งภาพกจิ กรรมซึ่งมกี ารบูรณาการ 2.2.2 มีการจัดกจิ กรรม/โครงทกกัาษรทะชีเ่ สีวิตรกิมาสรรเรา้ ยีงนทกักาษรสะอชนีวใิตนใกหล้กมุ่ ับสานรกั ะเกราียรนเรอยี ยนู่เรสู้ มอเพ่ือพฒั นาให้เรียนรู้ ภาพกิจกรรมการเสรมิ สรา้ งทกั ษะชวี ิต 2.2.3 นกั เรียนทกุ กลุม่ ไดร้ บั การเสรมิ สรา้ งทักษะชีวิตและนกั เรยี นมปี ัญหาด้านพฤตกิ รรมลดลง ซง่ึ ศูนยก์ ารศึกษาพิเศษ ประจาจังหวัดนา่ นได้เสรมิ สรา้ งทักษะชีวติ ของนกั เรียนทุกกลุ่ม เช่น นักเรยี นตามบา้ น หรอื นักเรียนท่ีมารบั บริการในศูนยก์ ารศึกษาพเิ ศษ ประจาจังหวัดนา่ น ซ่ึงเปน็ ผลทาให้นักเรยี นมปี ญั หาดา้ น พฤติกรรมลดลง ภาพการเสรมิ สรา้ งทกั ษะชีวติ ของนกั เรยี นทุกกลมุ่ เช่น นักเรยี นตามบ้าน หรือ นักเรยี นทม่ี ารับบริการใน ศนู ยก์ ารศึกษาพเิ ศษ ประจาจงั หวดั นา่ น ซงึ่ เป็นผลทาให้นักเรยี นมปี ญั หาดา้ นพฤติกรรมลดลง

2.2.4 มกี ารใช้พฤติกรรมเชิงบวกในการจดั การชนั้ เรียนและพฤติกรรมนักเรยี นทห่ี ลากหลาย ภาพการใชพ้ ฤติกรรมเชงิ บวกในการจัดการชัน้ เรยี นและพฤติกรรมนกั เรยี น 2.3 การดาเนินงานความปลอดภัยในโรงเรยี น/สถานศึกษาอย่างเปน็ รปู ธรรม 2.3.1 ศนู ยก์ ารศึกษาพเิ ศษ ประจาจังหวัดน่านมกี ารวิเคราะหส์ ถานการณท์ ี่อาจเกดิ ความไมป่ ลอดภัย ต่อนักเรียน จัดทาโครงการการบริหารความเส่ียงจากภัยพิบัติในสถานศึกษา มีการวิเคราะห์สถานการท่ีอาจ เกดิ จากความไมป่ ลอดภัยตอ่ นักเรยี น จัดทาโครงการการบริหารความเสย่ี งจากภยั พิบตั ใิ นสถานศกึ ษา มีการวิเคราะหส์ ถานการทีอ่ าจเกดิ จากความไมป่ ลอดภัยต่อนกั เรียน 2.3.2 มีวธิ ีการท่เี สรมิ สรา้ งความปลอดภัยให้แก่นักเรียน ซ่ึงจดั ทาคู่มือการบริหารความเส่ียงจากภัย พบิ ตั ิในสถานศึกษา เพ่ือดาเนินการจากการประเมนิ สถานการณ์ที่อาจเกดิ ความไมป่ ลอดภัยแก่นักเรียน จดั ทาคู่มือการบริหารความเสยี่ งจากภยั พิบตั ใิ นสถานศกึ ษา เพื่อดาเนินการจากการประเมนิ สถานการณท์ อ่ี าจเกดิ ความไม่ปลอดภัยแก่นักเรียน

2.3.3 มีวธิ ีการปอ้ งกนั และแกไ้ ขปัญหาความไมป่ ลอดภยั ในโรงเรยี น/สถานศกึ ษา ซง่ึ จัดทาโครงการการ บรหิ ารจดั การลดความเส่ียงจากภัยพบิ ตั ใิ นสถานศึกษา เพื่อปอ้ งกนั และแก้ไขปัญหาความไมป่ ลอดภัยจากภยั พบิ ัติที่อาจเกิดขน้ึ ในสถานศกึ ษา จัดทาโครงการการบริหารจดั การลดความเสย่ี งจากภัยพิบตั ใิ นสถานศกึ ษา เพือ่ ปอ้ งกนั และแก้ไขปญั หาความไมป่ ลอดภยั จากภยั พิบตั ิท่ี อาจเกดิ ขน้ึ ในสถานศึกษา 2.3.4 มีวธิ ีการรู้จกั นักเรียนท่ีมแี นวโน้มอาจเผชญิ ต่อ ความไม่ปลอดภยั ดว้ ยการออกเย่ยี มบ้าน นกั เรยี นเกบ็ ข้อมลู เปน็ รายบุคคล เพ่ือสารวจปญั หาตา่ งๆ ท่ีมีแนวโน้มไม่ปลอดภยั ของนกั เรียน และเพื่อวาง แผนการแก้ไขปัญหากบั ผู้ปกครองรว่ มกับนกั สหวิชาชีพ ออกเยีย่ มบ้านนักเรียนเกบ็ ข้อมลู เปน็ รายบคุ คล เพ่ือสารวจปญั หาตา่ งๆที่มแี นวโนม้ ไม่ปลอดภัยของนกั เรียน และเพอ่ื วางแผนการแก้ไขปญั หา 2.4 การดาเนินการคุ้มครองนกั เรียนอยา่ งเป็นรปู ธรรม 2.4.1 ศูนย์การศึกษาพิเศษ ประจาจงั หวัดนา่ นมีการแต่งตั้งครเู วรประจาวนั เวรรักษาการณ์ และ ผตู้ รวจเวร ศนู ยก์ ารศึกษาพเิ ศษ ประจาจังหวัดนา่ น ประจาเดือน เพื่อใหม้ ีมกี ารติดตาม เฝ้าระวัง และคุ้มครอง นกั เรียน อย่างต่อเนื่อง คาสั่งแตง่ ต้ังครเู วรประจาวนั เวรรกั ษาการณ์ และผตู้ รวจเวร ศูนย์การศึกษาพิเศษ ประจาจังหวดั น่าน ประจาเดอื น สงิ หาคม พ.ศ.๒๕๖๓ เพ่ือใหม้ ีการตดิ ตาม เฝา้ ระวัง และคมุ้ ครองนักเรยี นอย่างต่อเนอ่ื ง

2.4.2 มกี จิ กรรม/โครงการที่คุม้ ครองนกั เรียนในโรงเรียน/ สถานศึกษา ซ่ึงมีการจดั ทาสมุดรายงาน พัฒนาการของนักเรียนที่มารับบรกิ ารศูนยก์ ารศกึ ษาพิเศษ ประจาจังหวัดน่าน และภาพการคุ้มครองนกั เรียน โดยใช้วลี แชรแ์ ละลิฟทย์ กวีลแชรต์ ิดรถตู้ พร้อมทัง้ การคุม้ ครองนกั เรยี นตามมาตรการป้องกนั โควดิ ๑๙ สมดุ รายงานพัฒนาการของนักเรยี นท่ีมารับบรกิ ารศูนย์การศึกษาพิเศษ ประจาจังหวัดน่าน และภาพการค้มุ ครองนกั เรียนโดยใชว้ ีลแชรแ์ ละ ลิฟทย์ กวลี แชรต์ ดิ รถตู้ พร้อมท้งั การค้มุ ครองนักเรยี นตามมาตรการปอ้ งกันโควิด ๑๙ 2.4.3 นกั เรียนทุกคนไดร้ ับการค้มุ ครองดว้ ยรูปแบบ/ วธิ ีการทเี่ หมาะสม โดยมกี ารเซน็ สมดุ รับ - สง่ นักเรียน เม่อื นักเรียนมาเข้ารับบรกิ ารกบั ศูนย์การศึกษาพิเศษ ประจาจงั หวดั น่าน ปีการศึกษา ๒๕๖๑ - ๒๕๖๓ พร้อมภาพบันทึกการรบั - สง่ ของผู้ปกครอง สมดุ รับ - ส่งนกั เรียน ศนู ย์การศกึ ษาพเิ ศษ ประจาจังหวดั นา่ น ปกี ารศกึ ษา ๒๕๖๑ - ๒๕๖๒ พรอ้ มภาพบันทกึ การรับ - สง่ ของผปู้ กครอง