ผงก้ำจัดนำ้ เสยี ธมน แสงแกว้ พรธติ ำ บุญเพ็ง ทฆิ ัมพร ปัดตำเทสำ นักเรียนระดับประกำศนยี บัตรวิชำชีพ (ปวช.) ปีที่ 3 / 8 โครงกำรนเี ป็นสว่ นหนง่ึ ของหลักสูตรประกำศนยี บตั รวชิ ำชีพ (ปวช.) พทุ ธศกั รำช 2556 สำขำวชิ ำธรุ กจิ ค้ำปลีก สำขำงำนธุรกจิ ค้ำปลกี ร้ำนสะดวกซือ วิทยำลยั เทคโนโลยีปญั ญำภวิ ฒั น์ ประจ้ำปีกำรศึกษำ 2563
Waste water removal powder Miss.Tamon Sangkeaw Miss.Porntita Boonpeng Miss.Tikumporn Pudtatesa Vocational Certificate 3 / 8 This is the report of 3 Year Project assignment submitted in Partial Fulfillment of the Requirement for the Vocational Certificate Department of Retail Business Panyapiwat Technological College 2020
หนังสือรบั รองโครงการ คณะกรรมการสอบได้พิจารณาโครงการ ฉบับนี้ แล้วว่า “ผ่านเกณฑ์การประเมิน” ซ่ึงเป็น ส่วนหนึ่งของการศึกษาตามหลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) ประเภทวิชาพาณิชยกรรม สาขาวิชาธรุ กจิ คา้ ปลกี สาขางานธรุ กจิ คา้ ปลีกรา้ นสะดวกซ้อื ของวิทยาลัยเทคโนโลยปี ญั ญาภวิ ัฒน์ ................................................................................ ที่ปรึกษาหลกั (นางสาวทิพวัลย์ กาญจนนมิ มาน ................................................................................ ทป่ี รึกษารว่ ม (นางสาวอารียา จนั สอง) ................................................................................ หวั หนา้ แผนกวชิ าธุรกจิ คา้ ปลีก (นายนพพล เสยี งก้อง) ................................................................................ ผู้ทรงคุณวฒุ ิ (นาย/นาง/นางสาว……………………………) อนมุ ตั ิ ......................................................... (นายวรเชษฐ์ ธรรมวงศ์) ผู้อานวยการสานกั วชิ าการวทิ ยาลยั เทคโนโลยีปญั ญาภวิ ัฒน์ วนั ที่......./........./.........
ก ช่อื โครงการ ผงก้ำจัดนำ้ เสยี ชื่อผู้จัดทาโครงการ ธมน แสงแกว้ พรธิตำ บุญเพง็ ชอื่ ครูที่ปรกึ ษาโครงการ ทฆิ ัมพร ปัดตำเทสำ ชื่อครูทปี่ รกึ ษาโครงการรว่ ม นำงสำวทพิ วัลย์ กำญจนนิมมมำน นำงสำวอำรียำ จันสอง ปกี ารศกึ ษา 2563 บทคัดยอ่ จำกกำรท่ีผงก้ำจัดน้ำเสียไปใช้กับ กลุ่มพนักงำนร้ำน คือ ประชำกร จ้ำนวน 54 คน ท่ีร้ำน 7-Eleven สำขำ ทรำยทอง รหัสสำขำ 01518 สำขำ ทำนสัมฤทธิ์ รหัสสำขำ0058 และ สำขำ mtt sport center รหสั สำขำ05201 1.เพื่อลดเวลำในกำรท้ำงำนของพนักงำนจำกผลกำรด้ำเนินกำรพบว่ำกำรแบบบันทึก(ก่อนทา) สัปดำห์ที่ 1-4 ใช้เวลำในกำรควำมสะอำด เป็นเวลำรวมทังหมด 129 นำที (หลังทา) สัปดำห์ที่ 5-8 ใช้เวลำในกำรควำมสะอำด เป็นเวลำรวมทังหมด 28 นำที ผลต่ำงในกำรใช้เวลำท้ำควำมสะอำด คือ 101 นำที 2. เพ่ือเพิ่มควำมพึงพอใจของพนักงำนในกำรท้ำควำมสะอำดตักบ่อดักไขมันจำกผลกำร ด้ำเนินกำร “ผงก้ำจัดน้ำเสีย” (หลังท้ำ) สำมำรถอธิบำยได้ดังนี โดยภำพรวมมีค่ำเฉล่ียรวมอยู่ที่ 2.45 (ก่อนท้ำ) สำมำรถอธิบำยได้ดังนี โดยภำพรวมมีค่ำเฉล่ียรวมอยู่ท่ี 4.47 (หลังท้ำ) ซึ่งมีผลต่ำงอยู่ใน ค่ำเฉลยี่ เท่ำกบั 2.02
กิตติกรรมประกาศ โครงการวิชาชีพ เรื่อง “ผงก้าจัดน้าเสีย” ฉบับนีส้าเร็จได้ด้วยความอนุเคราะห์ของอาจารย์ทิพวัลย์ กาญจนนิมมาน และอาจารย์อารียา จันสองอาจารย์ท่ีปรึกษาโครงการวิชาชีพ ที่ได้ให้ค้าแนะน้า ช่วยเหลือ อย่างดีย่ิง ตลอดจนให้ความเอาใจใส่ในการปรับปรุงแก้ไขข้อบกพร่องต่าง ๆจนกระท่ังโครงการวิชาชีพฉบับนี สา้ เรจ็ สมบรู ณ์ คณะผูจ้ ดั ท้าโครงการขอกราบขอบพระคณุ เปน็ อยา่ งสูงไว้ ณ ที่นี ขอกราบขอบพระคุณรองผู้จัดการเขต ผู้จัดการร้าน ผู้ช่วยผู้จัดการร้านและพนักงานภายในร้าน สะดวกซือ 7 – Elevenสาขา ประชาราษฎร์26 (รหัสสาขา 04341) ภาคBG, สาขา วิภาวดี60 แยก20 (รหัส สาขา 10112) ภาค BE, และ สาขา ฌ็องเซลิเซ่ (รหัสสาขา 07322) ภาคBG ให้ความสะดวกอย่างดียิ่งในการ เก็บรวมรวบขอ้ มลู ในการจัดหาทา้ โครงการวิชาชพี ท้ายที่สดุ ขอขอบคุณผู้เกยี่ วขอ้ งทุกท่านที่ไดใ้ หก้ ารสนับสนนุ ร่วมมือ เป็นก้าลังใจและความปรารถนาดี จนกระทั่งท้าให้โครงการวชิ าชีพเร่อื ง “ผงกา้ จัดนา้ เสีย” สา้ เรจ็ ลงดว้ ยดี คณะผู้จัดทา
ค คำนำ โครงการฉบับน้ีเป็นส่วนหน่ึงของรายวิชา โครงการ ของนักเรียนระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพ ชัน้ ปีท่ี 3 โดยมีจดุ ประสงค์เพอื่ ใหน้ ักเรยี นมีความรเู้ บื้องต้นในการจดั ทาโครงการ กระบวนการ การเลือก หวั ข้อการเขยี นโครงการ การนาเสนอผลงาน การประเมนิ ผลโครงการนวัตกรรม สิ่งประดษิ ฐ์ท่ีตอบโจทย์ ความตอ้ งการ และเปน็ ประโยชนก์ ับสถานประกอบการ คณะผู้จัดทาได้จัดทาโครงการ ผงกาจัดน้าเสีย ข้ึนเพื่อ 1.เพ่ือลดเวลาในการทางานของพนักงาน 2.เพื่อเพิ่มความพึงพอใจของพนักงานในการทาความสะอาดตักบ่อดักไขมัน โดยคณ ะผู้จัดทาหวังว่า โครงการฉบับน้ีจะให้ความรู้ และเป็นประโยชน์แก่ผู้อ่าน หากมีข้อบกพร่อง ประการใด ต้องขออภัยมา ณ ทนี่ ี้ คณะผู้จดั ทำ
สารบญั หน้า ก เรือ่ ง ข บทคดั ย่อ ค กติ ติกรรมประกาศ จ คานา ฉ สารบญั ช สารบัญตาราง สารบญั รูปภาพ 1 บทท่ี 1 บทนา 2 2 หลักการและมูลเหตุจงู ใจ 3 วัตถุประสงค์ เป้าหมายตัวชวี้ ัดความสาเร็จ 3 การเก็บรวบรวมข้อมูลและการประเมนิ ผลโครงการ 3 งบประมาณท่ใี ช้ในการดาเนนิ งาน 4 ประโยชนท์ ่ีจะได้รับ 5 นิยามศพั ท์เฉพาะ 6 บทท่ี 2 เอกสารอ้างอิง ทฤษฎีและโครงการทีเ่ กี่ยวข้อง 10 เอกสารอา้ งองิ 13 ทฤษฏีอ้างอิง 14 โครงการทเ่ี กย่ี วขอ้ ง 15 บทที่ 3 วิธีการดาเนนิ การ 16 กลมุ่ ประชากร 17 สถานที่ดาเนนิ การ 18 เครือ่ งมอื ที่ใชใ้ นการเก็บรวบรวมข้อมูล 18 ระยะเวลาทใี่ ช้ในการเก็บรวบรวมข้อมลู 20 แผนการดาเนนิ งาน 20 ข้นั ตอนกระบวนการทางาน 21 บทท่ี 4 ผลการดาเนินการ ผลการดาเนนิ การจากการปรับปรงุ ผลทไ่ี ด้รบั จากการนาผลงานไปใชป้ ระโยชน์
สารบญั (ต่อ) เร่อื ง หน้า บทที่ 5 อภิปรายผลและขอ้ เสนอแนะ 27 27 อภิปรายผล 28 ข้อเสนอแนะ 29 บทท่ี 6 คุณค่าของโครงการวิชาชพี 29 29 ความคุ้มค่ากบั ค่าใชจ้ ่ายในการลงทนุ 29 มลู ค่าของโครงการ 30 การต่อยอดทางธุรกิจ 36 37 บรรณานกุ รม 40 ภาคผนวก ภาคผนวก ก โครงร่างฉบับสมบรู ณ์ ภาคผนวก ข รูปภาพการสร้างชิน้ งานการดาเนนิ งาน ภาคผนวก ค ตัวอยา่ งเคร่ืองมือท่ใี ชใ้ นการเกบ็ ขอ้ มูล ภาคผนวก ง ประวัตผิ ู้จัดทาโครงการ
1 บทที่ 1 (Unit 1) บทนำ (Introduction) ท่ีมำและมลู เหตจุ งู ใจ วิทยาลัยเทคโนโลยีปัญญาภิวัฒน์ ภายใต้การบริหารของบริษัทศึกษาภวิ ัฒน์ จากัด ในเครือของบริษัท ซีพี ออลล์ จากัด (มหาชน) ได้ดาเนินการเรียนการสอน เพ่ือช่วยพัฒนาสังคม และประเทศชาติในด้าน การศึกษาในระยะแรกของการต้ังมีวิสัยทัศน์ “เป็นสถาบันการศึกษาชั้นนาในการผลิตบุคลาการ”ท่ีเน้นการ เรียนรู้ภาคทฤษฎีควบคู่กับภาคปฎิบัติเพื่อให้ได้พนักงานที่มีประสิทธิภาพและประสิทธิผลตรงตามความ ต้องการของภาคธุรกิจในประเทศไทยมุ่งเน้นความรู้ด้านการจัดการธุรกิจค้าปลีก โดยเฉพาะธุรกิจแบ บราน สะดวกซื้อ ซงึ่ เปน็ องค์ความรทู้ โี่ รงเรยี นที่มีความเชี่ยวชาญเป็นพเิ ศษ เน่อื งจากเปน็ การจดั การศึกษาของ บริษัท ซพี ีออลล์ จากัด (มหาชน) ผู้บริหารร้านเซเว่นอเี ลฟเว่นในประเทศไทย ที่ดาเนินธรุ กิจด้านค้าปลีกร้านเซเว่นอี เลเว่น 7-Eleven,Inc และได้ดาเนินการเปิดรับนักเรียนนักศึกษาใหม่ในภาคเรียนท่ี 1 ปีการศึกษา 2548 เป็น ต้นมา โดยจัดการเรียนการสอนในรูปแบบระบบทวิภาคี ซึ่งเป็นการเรียนการสอนโดยความร่วมมือระหว่าง สถานศกึ ษากับสถานประกอบการเรยี นแบบทฤษฏีควบคกู่ ับการปฏิบัติจริงในสถานประกอบการการตลาดของ หลักสูตร ได้ดาเนินการเรียนการสอนในรูปแบบทวิภาคี เป็นเรียนการสอนแบบ Work-based Learnings หลักสูตรน้ีเปิดเพ่ือให้ผู้เรยี นไดเ้ รียนท้ังภาคปฎิบัติงานในสถานประกอบการจริงและภาคทฤษฎีผู้เรียนจะได้รับ ความรู้ในหลายๆ ด้าน อย่างครอบคลุมและเพ่ือให้ผู้เรียนสามรถก้าวทันยุค Thailand 4.0 จึงได้มีการนา นวตั กรรมเขา้ มาชว่ ยพัฒนาองค์ความรใู้ ห้กบั ผ้เู รียนใหผ้ ู้เรียนสามารถแบบครบวงจร จากการที่ข้าพเจ้า นางสาว ธมน แสงแก้ว นางสาว พรธิตา บุญเพ็ง นางสาว ทิฆัมพร ปัดตาเทสา นกั เรียนระดับประกาศนียบตั รวิชาชีพ ช้ันปที ่ี 3/8 สาขาวิชาธุรกิจค้าปลกี ได้ลงฝกึ ภาคปฏิบตั ิในร้านสะดวกซื้อ 7-Eleven สาขา ซอยทานสมั ฤทธ์ิ (รหสั สาขา 00058 ) ภาค BN สาข mtt sport center (รหสั สาขา05201) ภาคBN , และ สาขา ทรายทอง (รหัสสาขา 01518 ) ภาค BN ได้พบปัญหาคือ การที่เราต้องล้างโถเจ็ทสเปย์ ในทุกๆส้ินวันทาให้มีน้าเหลือท้ิงจากโถเจ็ทสเปย์ค่อนข้างมากในแต่ละวันและต้องเทท้ิงลงท่อระบายน้าทุกวัน และส่ิงท่ีตามมา คือ กล่ินในท่อระบายน้าหรือ ท่ีเรียกว่าบ่อดักไขมัน ที่มีกลิ่นรุนแรง และ เศษอาหาร คาบ โปรตีนไขมันท่ีเกาะตามบ่อดักไขมัน ซึ่งทาให้ให้มีสัตว์อันตราย เช่น ตะขาบ ตะเข็ม มาเกาะกินเศษอาหาร ก่อให้เกิดอุบัติเหตุ หรืออาจ โดนกัด ได้อกี ทั้งบ่อดักไขมันยงั เตม็ ไปด้วยสิ่งสกปรกท่ีเกาะตามขอบและในบ่อดัก ไขมันทาให้พนักงานไม่มีแรงจูงใจในการตัดบ่อดักไขมัน เพราะ ส่งกลิ่นเหม็น และ การตักบ่อดักไขมันใช้เวลา คอ่ นข้างนานพอสมควร ในการตักแต่ละครง้ั จากปญั หาดังกล่าวทาให้กลุ่มของขา้ พเจา้ คดิ วธิ กี ารแกป้ ัญหา เร่ือง ผงกาจดั นา้ เสียก่อนนาไปทิ้ง เพื่อนาไปแก้ไขปญั หา ในร้านสะดวกซอื้ 7-Eleven โดยการแกไ้ ข น้าเสียในท่อระบายน้า หรือ บอ่ ดักไขมนั ท่มี เี กือบทุกสาขาทั่วประเทศไทยโดยการกาจดั นา้ เสยี ด้วยผงกาจัดน้าเสยี ก่อนนาไปทิง้ เพื่อลดปัญหาเรื่อง กลิ่นไม่พึง่ ประสงค์ และ มลพิษทางน้า
2 ประเภทโครงกำร (Types of Project) สงิ่ ประดษิ ฐ์ (Innovation) ผลิตภัณฑ์ (Product) ความปลอดภยั (Safety) การบรกิ าร (Service) กระบวนการผลิตหรอื การดาเนินงาน (Process) ลดการออดทิ ของสนิ คา้ กำรตอบสนองควำมต้องกำรของร้ำน 7-Eleven ลดขอ้ ร้องเรียนของลกู ค้า เพ่มิ ยอดขาย อ่นื ๆ 1. เพื่อลดเวลาในการทางานของพนักงาน เพมิ่ ขวญั และกาลงั ใจพนักงาน เพม่ิ ความพึงพอใจของลกู คา้ วัตถปุ ระสงค์ เปำ้ หมำยตัวช้ีวัดควำมสำเร็จ กำรเก็บรวบรวมข้อมูลและกำรประเมินผลโครงกำร วตั ถปุ ระสงค์ เปำ้ หมำยเชิงคณุ ภำพ/เชิงปรมิ ำณ เกณฑก์ ำรประเมินผล เครือ่ งมือท่ใี ช้ในกำร กำรบรรลุเป้ำหมำย เก็บขอ้ มูล 1.เพื่อลดเวลาในการ - สามารถลดเวลาการทางานของพนักงาน ลดเวลาการทางานในการ แบบบนั ทกึ เวลาในการ ทางานของพนักงาน ได้ ท าค วาม ส ะอ าด บ่ อ ดั ก ทางาน - ลดเวลาการทางานในการทาความ ไขมันจาก 30 นาที เป็น 10 น า ที ซึ่ ง ต ร ง ต า ม สะอาดบ่อดักไขมันจาก 30 นาที เป็น 10 วั ต ถุ ป ร ะ ส ง ค์ ถื อ ว่ า ผ่ า น นาที เกณฑ์ 2.เพอ่ื เพมิ่ ความพึงพอใจ - สามารถสร้างความพึงพอใจให้กับ สร้างความพึงพอใจให้กับ แบบบนั ทกึ ความพึง ของพนกั งานในการทา บุคลากรทางแพทย์ พ นักงาน โดยมีค่าเฉลี่ย พอใจของพนักงาน ความสะอาดตกั บอ่ ดัก - สามารถสร้างความพึงพอใจให้กับ 4.50 อยู่ในระดับดีมากตรง ไขมนั พนักงานโดยมีคา่ เฉลี่ย 4.50 อยใู่ นระดบั ดี ตามวัตถุประสงค์ถอื ว่าผ่าน มาก เกณฑ์
งบประมำณที่จะใชใ้ นกำรดำเนินงำน (Budget) จำนวนเงิน (บำท) 3 200 ลำดบั รำยกำรคำ่ ใช้จ่ำย 15 หมำยเหตุ 1. สารโซเดยี มโพลิอะครเิ ลต 75 2. แปง้ ข้าวโพด 20 3. ขวดแก้วทบึ หนาพเิ ศษ 310 4. ช้อนตวง รวมเป็นงบประมำณทั้งส้ิน ประโยชนท์ ี่จะได้รับ (Benefit) 1. สร้างความพึงพอใจให้กับพนักงาน 2. ลดระยะเวลาในการตักบ่อดักไขมนั เปน็ เดือนละ 1 คร้ัง นยิ ำมศพั ทเ์ ฉพำะ ( Definition of terms) 1.โซเดียมโพลอี ะครเิ ลต หมายถงึ เป็นสารทีช่ ่วยอุ้มน้าสามรถดูดซบั น้าได้ถงึ 200-300เท่าตวั และยังไมเ่ ปน็ สารทอ่ี ันตรายนิยมน้าไปใช้ในผา้ อ้ออมหรือผา้ อนามยั เพราะดูดซับนา้ ไดด้ ี 2.บอ่ ดกั ไขมนั หมายถงึ อุปกรณ์ท่ชี ่วยดักจับไขมันจากทอ่ ออนา้ ท้งิ เพื่อแยกไขมนั ไม่ใหป้ ะปนกบั นา้ ทีไ่ หล ไปสทู่ ่อระบายสาธารณะและยงั มีตะแกรงกรองเพ่ือดกั เศษอาหารก่อนจากน้าทง้ิ 3.โถเจท็ สเปย์ หมายถึง คือเคร่ืองชงนา้ อัตโนมัตที่ทาให้มรี าชาติกลมกลมอยตู่ ลอดเวลา
4 บทท่ี 2 (Unit 2) เอกสารอา้ งอิงและโครงการทเ่ี กีย่ วข้อง เอกสารอา้ งอิง ระบบบ้าบดั นา้ เสยี เคมี (Chemical Waste water) น้ำเสียท่ีมีสำรแขวนลอยขนำดเล็กและมีประจุเป็นลบ หรือน้ำเสียที่มีสำรอนินทรีย์พวกโลหะหนักที่ เป็นอันตรำย ตลอดจนนำ้ เสียที่มีสำรอินทรยี ์บำงชนิดละลำยปนอยู่ มักจะถูกน้ำมำบำ้ บัดดว้ ยวิธีเพรำะน้ำเสีดัง กล่ำวมีผลกระทบต่อระบบนิเวศ สำรแขวนลอยจะบดบังแสงแดดท้ำให้กระบวนกำรสังเครำะห์แสงไม่สมบูรณ์ สว่ นพวกโลหะหนกั อำจทำ้ อันตรำยต่อพวกจุลนิ ทรีย์ในนำ้ จนสูญพันธุ์ ท้ำให้เสียสมดุลยธ์ รรมชำติได้ดว้ ยเช่นกัน น้ำเสียบำงประเภทท่ีผ่ำนระบบบ้ำบัดทำงชีวภำแล้วหำกพบว่ำยังมีสำรอำหำร (N,P) เหลืออยู่มำกควรน้ำมำ บ้ำบัดต่อด้วยวิธีเคมีก่อนท่ีจะระบำยลงสู่แหล่งน้ำตำมธรรมชำติเพ่ือป้องกันไม่ได้เกิดสำหร่ำยขึนเป็นจ้ำนวน มำก (Euthuofication)จนเกิดผลกระทบตอ่ ระบบนิเวศนไ์ ด้ กำรบ้ำบดั นำ้ เสยี ดว้ ยวิธเี คมีมหี ลำยรปู แบบใหเ้ ลือก เพรำะรูปแบบหนง่ึ อำจเหมำะกับกำรบ้ำบัดสำรเคมี กล่มุ หน่งึ แต่อำจไมเ่ หมำะสมกับสำรเคมีอกี กลุ่มหนง่ึ ผ้ใู ชจ้ ึงต้องรจู้ กั เลอื กให้เหมำะสมและไดป้ ระสทิ ธภิ ำพกำร บำ้ บัดทตี่ ้องกำร ต่อไปนีจะกล่ำวถงึ กระบวนกำรบำ้ บดั ทำงเคมบี ำงประเภทท่นี ิยมใช้กัน 1. กำรตกตะกอน (Coagulation) ดังท่ีกล่ำวไว้ในบทก่อนแล้วว่ำน้ำเสียท่ีมีสำรแขวนลอยที่มีประจุลบ เช่น ดินเหนียว ไม่สำมำรถจะ ตกตะกอนเองได้ จ้ำเป็นที่จะต้องหำสำรเคมีที่มีประจุบวกเติมลงไปเพ่ือท้ำให้เกิดควำมเป็นกลำง กวนให้เกิด กำรรวมตัวจนได้ตะกอนใหญข่ ึนและตกลงมำยังกน้ ถงั ได้ สำรเคมที ่ปี ระจุบวเปน็ จ้ำนวนมำก ได้แก่ สำรสม้ และ เกลือเหล็ก แต่ท่ีนิยมใช้กันคือ สำรส้ม เพรำะมีรำคำถูก แต่ตะกอนที่ตกด้วยสำรส้มจะเบำรีดน้ำออกยำกกว่ำ ตะกอนท่ีเกิดจำกเกลือเหล็ก ในบำงกรณีอำจต้องใช้สำรส้มปริมำณสูง จึงจะเกิดผลตำมต้องกำร ท้ำให้มีรำคง แพงกว่ำกำรใช้เกลือเหล็กซึ่งให้ผลเช่นเดียวกัน เช่น กำรก้ำจัดสีจำกโรงงำนฟอกย้อม หำกใช้สำรส้มจะใช้ ปริมำณสูงถึง 600 มิลลิกรัมต่อลิตร เมื่อเปลี่ยนมำใช้เกลือเหล็กปริมำณควำมต้องกำรเพียง 13 มิลลิกรัมต่อ ลติ รก็สำมำรถลดสจี นได้มำตรฐำนน้ำทิง (300 ADMI) ตำมต้องกำรเมื่อคดิ เปน็ คำ่ ใช้จ่ำยในกำรใช้สำรสม้ จะสูง เกอื บเป็น 10 เท่ำของเกลือเหลก็ ส้ำหรบั ตะกอนทตี่ กลงมำหำกเปน็ พวกโลหะหนกั ทเี่ ป็นอันตรำย จะต้องนำ้ ไปก้ำจดั มฉิ ะนนั แลว้ จะเกิด อนั ตรำยต่อระบบนเิ วศได้ ส้ำหรับสำรละลำยอินทรยี ์บำงประเภท อำจกำ้ จัดออกได้ดว้ วธิ ีเคมหี ำกปรับสภำพให้ เกดิ ปฏกิ ริ ิยำได้อย่ำงเหมำะสม และมรี ำคำถูกวำ่ ระบบชวี ภำพมำกเพรำะใช้พลงั งำนน้อยกวำ่ ปฏิกริ ิยำเกิดขนึ ไดร้ วดเรว็ กวำ่ และปริมำณพืนท่ที ตี่ อ้ งกำรใชย้ งั น้อยกว่ำอกี ด้วยแผนภูมขิ องกระบวนกำรตกตะกอนเพ่ือกำ้ จัดสี มีดงั นี
5 ในกระบวนกำรก้ำจดั สจี ำกโรงฟอกย้อม ก่อนดำ้ เนินกำรจะต้องหำปริมำณควำมเหมำะสมของเกลือ เหลก็ (Optimum Dose) กับนำ้ เสียทต่ี ้องกำรบ้ำบัดก่อน ด้วยเครอื่ ง Jar Testเมื่อด้ำเนนิ กำรจริงจะไดป้ ริมำณ เกลือเหล็กลงไปในปริมำณท่ีพอดีกับควำมเข้มข้นของสที ่จี ะตอ้ ก้ำจดั ออกขนั ตอนในกำรก้ำจดั สีขันแรกจะตอ้ ง ส่งน้ำเสยี เขำ้ มำยงั ถงั ปรับสภำพในถงั นจี ะปรบั สภำพควำมเป็นกรดและด่ำงให้เหมำะสม แลว้ เตมิ เกลอื กเหลก็ ลงไป จำกนนั กวนให้สำรเคมีกระจำยและท้ำปฏิกิรยิ ำกันจนกระท่ังสมบูรณจ์ ึงส่งผ่ำนมำยังถงั ตกตะกอน ตะกอนทตี่ กลงมำจะผำ่ นมำยังลำนตำกจนแหง้ แลว้ น้ำไปฝงั กลบตอ่ ไปสว่ นน้ำทงิ ท่ีออกมำยงั ไม่ไดม้ ำตรฐำน เนอื่ งจำกยังมีสำรอนิ ทรยี อ์ ยู่ ควรสง่ ไปบ้ำบดั ต่อดว้ ยระบบชีวภำพเชน่ ระบบเลียงตะกอนตอ่ ไป จนไดน้ ำ้ ทงิ สุดท้ำยตรงกับมำตรฐำนที่รฐั ก้ำหนดไว้ 2. กำรแลกประจุ (Ion Exchange) กำรค้นพบสำรสังเครำะห์ประเภทเรซิน (Synthetic Resin) ซ่ึงมคี วำมสำมำรถในกำแลกประจุได้ดี นับ ได้ว่ำมีประโยชน์ต่อกำรท้ำน้ำสะอำดและกำรบ้ำบัดน้ำเสีย โดยเฉพำะกำรก้ำจัเอำพวกโลหะหนัก เช่น เหล็ก และโครเมียม หรือพวกสำรอำหำร เช่น ไนโตรเจน แอมโมเนีย และฟอสเฟต ออกจำกน้ำทิง และป้องกันไม่ให้ สำหร่ำยเกิดขึนมำกเกินต้องกำร นอกจำกนีสำรอำหำรที่ถูกเรซินจับไว้สำมำรถน้ำกลับมำใช้ประโยชน์ได้อีก ส่วนตัวเรซินสังเครำะห์เมื่อใช้งำนหมดประสิทธิภำพแล้ว น้ำกลับมำปรับคืนสภำพ (Regenerate) ด้วยกรด เกลือ (HCI) หรือเกลือแกง (NaCl) แล้วนำ้ มำใช้ใหม่ได้กำรปรบั คืนสภำพสำมำรถท้ำไดห้ ลำยครังมำก ท้ำให้อำยุ กำรใช้งำนของเรซนิ นำนถึง 3-4 ปี บำงชนดิ อำจมอี ำยมุ ำกกว่ำนนั ก็เป็นไดห้ ำกถูกสงั เครำะหม์ ำด้วยวัสดุ ที่แข็งแกรง่ เรซินสังเครำะห์มีหลำยชนิด ชนดิ ทเ่ี ป็นกรดจะเป็นกรดแก่หรือกรดอ่อนท่ีนำ้ มำแลกเปลี่ยกบั ประจบุ วก เม่ือประสิทธิภำพในกำรแลกประจุหมดลง ก็น้ำมำปรับคืนสภำพด้วยเกลือแกงหรือกรดเกลือส่วนเรซินที่เป็น ต่ำงจะเป็นแก่หรือด่ำงอ่อน น้ำมำแลกเปลี่ยนกับประจุลบ และสำมำรถปรับฟ้ืนคืนสภำพด้วยโซดำไฟ กรด เกลือหรือสำรละลำยแอมโมเนียตำมคุณสมบัติของเรซินที่น้ำมำใช้ เรซินแต่ละตัวจะมีคุณสมบัติแตกต่ำงกันไป แม้วำ่ จะอยู่กลุม่ เดียวกันก็ตำม คุณสมบัติของมันจะถกู ก้ำหนดไว้เพ่ือให้ผใู้ ช้เลือกใชอ้ ย่ำงถูกตอ้ งว่ำ เรซินตัวนัน มีควำมสำมำรถแลกประจุได้มำกน้อยเพียงใด จับสำรอะไรได้ดี ปรับคืนสภำพอย่ำงไร เมื่อไม่สำมำรถปรับคืน สภำพแลว้ จะตอ้ งเผำทงิ ทีอ่ ุณหภมู เิ ทำ่ ใดจงึ ไม่เกดิ ปัญหำกบั สิ่งแวดล้อม เปน็ ต้น กำรบ้ำบดั น้ำเสียด้วยวิธีแลกประจุไดผ้ ลรวดเรว็ ใชพ้ ืนท่นี ้อย ประสิทธภิ ำพสงู อำจได้ผลพลอยไดน้ ำ้ กลบั มำใชป้ ระโยชน์ได้ใหม่ เช่น กำรบ้ำบดั น้ำเสียจำกกระบวนกำรเคลอื บผวิ ดว้ ยโคร-เมียม นำ้ เสียจะเป็นพวก กรดโครมิคทีไ่ ม่บริสุทธ์ิ ผำ่ นเขำ้ มำยังเรซนิ เปล่ียนประจบุ วก แล้วจะได้กรดโครมิคทีบ่ ริสุทธิ์ออกมำ เปน็ ต้น
6 3. กำรดดู ซบั ดว้ ยผงถำ่ น (Carboon Adsorption) กำรดดู ซับด้วยผงถำ่ นเปน็ กระบวนกำรท่ใี ช้ผงถำ่ นดดู ซับเอำสำรเคมี (สำรอนนิ ทรีย์และสำรอินทรยี ์) บำง ชนดิ ทีล่ ะลำยอยใู่ นน้ำเสียไวห้ ลังจำกแยกเอำผงถ่ำนออกแลว้ จะไดน้ ำ้ ทิงทไ่ี ดม้ ำตรฐำนระบำยออกจำกโรงงำน ได้ ผงถ่ำนที่น้ำมำดูดซับสี สำรอินทรีย์ หรือสำรอนินทรีย์ เป็นผงถ่ำนที่มีขนำดเล็ก 0.1 มิลลิเมตรผ่ำนกำร เผำในเตำที่มีออกซิเจนจนร้อนแดงเพ่ือไล่สำรพวกไฮโดรคำร์บอน แล้วน้ำมำแอกติเวท(Activate) ด้วยก๊ำซ (Oxidizing Gas) จนโครงสร้ำงพรุนไปท่ัว จำกนันน้ำมำแยกขนำดผงถ่ำนพวกนีเมื่อน้ำมำใช้คล้ำยวัสดุกรองใน ถังกรอง โดยปล่อยให้น้ำเสียท่ีต้องกำรก้ำจัดไหลผ่ำนถงั กรองถ่ำนช้ำ ๆ เพื่อให้เกิดกำรดูดซับไดเ้ ตม็ ท่ี น้ำทีผ่ ่ำน กำรกรองนีแล้วจะระบำยทิงหรือน้ำกลับมำใช้ประโยชน์อย่ำงอ่ืนได้ ส่วนตัวผงถ่ำนที่หมดประสิทธิภำพกำรดูด ซบั แล้ว สำมำรถน้ำกลับมำล้ำงด้วยสำรเคมีเพื่อปรับคืนสภำพ แล้วน้ำมำใช้ใหม่ได้ ท้ำซ้ำ ๆ เช่นนีไปจนกว่ำผง ถ่ำนนันจะหมดสภำพไปจริง ๆ ในกรณีนีใช้ได้กับกำรดูดซับท่ีไม่เกิดปฏิกิริยำเคมีติดแน่นกับผงถ่ำน หำกใน ระหวำ่ งกำรกรองหรอื ดดู ซับเกิดปฏกิ ิริยำเคมตี ดิ แนน่ กับผงถ่ำนกไ็ มส่ ำมำรถนำ้ มำปรบั คนื สภำพได้ต้องน้ำไป ก้ำจดั ดว้ ยกำรเผำต่อไป ปัญหำที่พบบ่อยในกำรดูดซับก็คือ ปัญหำของพืนผิวนอกอุดตันจนปิดช่องว่ำระหว่ำงเม็ดถ่ำนท้ำให้น้ำ เสยี ไหลผำ่ นลงไปไมไ่ ด้ จ้ำเปน็ ต้องลำ้ งสิ่งสกปรกเหล่ำนันออกแบบเดียวกับกำรลำ้ งทรำยกรอง กำรตรวจสอบเพ่ือหำปริมำณผงถ่ำนที่เหมำะสมต่อกำรดูดซับ ตลอดจนหำจ้ำนวนครังที่น้ำผลถ่ำนนัน กลับมำใช้ซ้ำ สำมำรถท้ำได้ในห้องทดลองโดยใช้หลักกำรของไอโซเทอม(Isothem)ข้อมูลท่ีได้จำกกำรท้ำไอโซ เทอมสำมำรถน้ำมำหำค้ำตอบท่ีต้องกำรได้ เรำจะทรำบได้ว่ำ 1 หน่วยน้ำหนักของผงถ่ำนจะดดู ซับสำรชนิดนัน ๆ ได้เทำ่ ไร เป็นตน้ วิธบี ้ำบัดนำ้ เสยี ทำงเคมี 1. ลักษณะนำ้ เสยี ทำงเคมี น้ำเสยี หมำยถึง น้ำที่มสี ิ่งเจือปนต่ำงๆในปริมำณสูง จนกระทั่งกลำยเป็นน้ำทไ่ี ม่เป็นท่ีตอ้ งกำและ เป็นท่ีน่ำรังเกียจของคนท่ัวไป น้ำเสียก่อให้เกิดปัญหำต่ำงๆแก่ล้ำน้ำซ่ึงเป็นที่รองรับ เช่น ท้ำให้เกิดกำรเน่ำ เหม็นหรือเป็นอันตรำยต่อสง่ิ มีชวี ติ เปน็ ต้น
7 ส่ิงเจือปนต่ำงๆในน้ำกลำยเป็นน้ำเสีย ได้แก่ สำรอินทรีย์ต่ำงๆ กรด ด่ำง ของแข็งหรือสำร แขวนลอย และสิ่งที่ลอยปนอยู่ในน้ำ เชน่ น้ำมัน ไขมัน เกลือและแร่ธำตุที่เป็นพิษ เช่น โลหะหนัก สำรท่ที ้ำให้ เกดิ ฟอง ควำมร้อน สำรพษิ เช่น ยำฆ่ำแมลง สี กล่ิน และสำรกมั มันตภำพรงั สี เปน็ ตน้ เนื่องจำกระบบบ้ำบัดน้ำเสียมีหลำยประเภท กำรเลือกระบบบ้ำบัดที่เหมำะสมจะขึนอยู่กับปัจจัย ต่ำงๆ คือ ลักษณะของน้ำเสีย ระดับของกำรบ้ำบัด สภำพของท้องถิ่น และควำมยำกง่ำยของกำรดูแลรักษำ ระบบ โดยระบบที่มคี วำมเหมำะสมต้องเปน็ ระบบที่มีประสทิ ธภิ ำพและมีรำคำประหยัด ลกั ษณะของน้ำเสียและระดับของกำรบ้ำบัดจะเป็นตัวก้ำหนดอย่ำงกว้ำงๆ ถึงระบบบ้ำบัดน้ำเสีย ที่มีสำรอินทรีย์ควรเลือกใช้ระบบบ้ำบัดแบบชีวภำพโดยควำมเข้มข้นของปริมำณสำรอินทรีย์จะเป็น ปัจจัยท่ี ส้ำคัญในกำรเลือกระบบท่ีเหมำะสม น้ำเสียท่ีมีสำรเคมีหรือโลหะหนัก เช่น น้ำเสียจำกโรงชุบโลหะ โรงงำนยำ ฆ่ำแมลงและวัชพืช ควรใช้ระบบบัดทำงเคมีซึ่งมักเป็นวิธีแยกสำรโลหะหนักออกจำกน้ำเสีย น้ำเสียชุมชนเป็น น้ำเสียที่บ้ำบัดได้ง่ำยเน่ืองจำกส่วนประกอบส่วนใหญ่เป็นสำรอินทรีย์ที่ย่อยสลำยทำงชีววิทยำได้ง่ำยและมี ควำมเขม้ ขน้ ต้่ำ มีปริมำณอำหำรเสริมและมีสภำพแวดลอ้ มอ่ืนๆ เชน่ พเี อชทเ่ี หมำะสม และมีจลุ นิ ทรียอ์ ยู่ในน้ำ เสีย ดงั นันกำรบำ้ บดั น้ำเสยี ชมุ ชนจึงใชร้ ะบบชวี ภำพ เชน่ ระบบ AS หรือระบบบ่อผงึ่ เปน็ ตน้ 2. กระบวนกำรบำ้ บดั น้ำเสียทำงเคมี กระบวนกำรบำ้ บัดน้ำเสยี ทำงเคมีเหมำะส้ำหรับนำ้ เสียที่มีลกั ษณะอย่ำงใดอย่ำงหน่ึงดังตอ่ ไปนีคือ 1. มีกรดหรอื มดี ำ่ งสูงเกินไป (พีเอชตำ่้ หรอื สูงเกินไป) 2. มโี ลหะหนกั ทเี่ ป็นพิษ เช่น สังกะสี ดีบุก โครเมียม แคดเมียม ฯลฯ 3. มสี ำรแขวนลอยขนำดเลก็ ท่ตี กตะกอนได้ยำก หรือมีสำรพวกคอลลอยด์ซงึ่ ตกตะกอนไดช้ ้ 4. มีสำรประกอบอนนิ ทรยี ์ละลำยน้ำทเ่ี ป็นพษิ เช่น ซัลไฟด์ 5. มไี ขมนั หรือน้ำมันละลำยนำ้ กระบวนกำรทำงเคมีที่ใช้บ้ำบัดน้ำเสีย ได้แก่ กระบวนกำรโคแอกกูเลชัน (Coagulation), กระบวนกำรฟล็อกคูเลชัน (Flocculation), กระบวนกำรตกตะกอนผลึก (Precipitation), กระบวนกำรท้ำให้ เป็นกลำง (Neutralization), กระบวนกำรแลกเปล่ียนไอออน (Ion exchange), และกระบวนกำรออกซิเดชนั - รดี กั ชนั (Oxidation-Reduction) เป็นต้น
8 สำ้ หรบั กระบวนกำรในโรงงำนแอลเอน็ อำร์ จะมีกำรใชก้ ระบวนกำรบ้ำบัดทำงเคมีที่ส้ำคัญไดแ้ ก่ กระบวนกำรโคแอกกูเลชนั (Coagulation) กระบวนกำรฟล็อกคูเลชนั (Flocculation) กระบวนกำรท้ำใหเ้ ป็น กลำง (Neutralization) พร้อมทงั มีกำรกระบวนกำรบ้ำบัดทำงกำยภำพคือกระบวนกำรตกตะกอน (Sedimentation) และกระบวนกำรกรองเรว็ ดว้ ยทรำย (Rapid sand filtration) เป็นต้น ซ่ึงจะอธบิ ำยในแต่ ละกระบวนกำรดังต่อไปนี 1. กระบวนกำรโคแอกกเู ลชนั กระบวนกำรโคแอกกูเลชัน เป็นกระบวนกำรประสำนคอลลอยด์หรือสำรอนินทรีย์ ซ่ึงเป็นสำร แขวนลอยขนำดเล็กที่ตกตะกอนได้ช้ำมำก คอลลอยด์มีขนำดอนุภำคอยู่ในช่วง 0.1-1 นำโนเมตร ซงึ่ ไม่สำมำรถ แยกตัวออกจำกน้ำได้โดยวิธีกำรตกตะกอนตำมธรรมชำติ เน่ืองจำกอนุภำคของคอลลอยด์มีขนำดเล็กเกินไป หลักกำรของกระบวนกำรโคแอกกูเลชัน คือ กำรเติมสำรโคแอกกูแลนต์ (Coagulant) เช่น สำรส้ม (Aluminum sulfate, Al2(SO4)3.18H2O) ลงไปในน้ำเสียท้ำให้คอลลอยด์หลำยๆอนุภำคจับตัวกันเป็นกลุ่ม เรียกว่ำ ฟล็อก (Floc) จนมีน้ำหนักมำกและสำมำรถตกตะกอนลงมำได้รวดเร็ว สำรแอกกูแลนต์ท้ำหน้ำท่ี เสมอื นเป็นตวั ประสำนใหอ้ นภุ ำคมำรวมตัวกันเปน็ ฟลอ็ ก สว่ นประกอบสำ้ คญั ของกระบวนกำรโคแอกกเู ลชันมี 2 สว่ น คอื ถงั กวนเรว็ และถงั กวนชำ้ ถัง กวนเร็วเปน็ ทเี่ ตมิ สำรเคมีและเปน็ ทำงเขำ้ ของน้ำเสีย สำรเคมแี ละนำ้ เสียจะผสมกนั ทนั ทอี ย่ำงรวดเร็วในถังนี สว่ นถงั กวนชำ้ เป็นทสี่ ้ำหรบั กระบวนกำรสร้ำงฟล็อก (Flocculation) ท่ีเกดิ จำกกำรรวมตัวของอนุภำค คอลลอยด์ เพือ่ ส่งไปตกตะกอนในถังตกตะกอนซงึ่ อย่ตู ำมหลังถังกวนช้ำหรืออำจรวมอยู่ในถงั เดียวกันถังกวนชำ้ อนภุ ำคคอลลอยด์ท่ไี ม่ถูกบำ้ บัดโดยถังตกตะกอน จะถูกส่งต่อไปบำ้ บัดในถงั กรอง นำ้ ท่ีออกจำกถังกรองจึงมี ควำมใสสูงมำก(ในส่วนระบบของโรงงำนอุตสำหกรรมจะเป็นถงั ปฏกิ ิรยิ ำใบเดียว (Reactor tank) โดยมีกำร เกดิ กระบวนกำรทังสองขันตอนในถังเดยี วกนั คือกระบวนกำรโคแอกกูเลชัน กระบวนกำรฟล็อกคูเลชัน กระบวนกำรตกตะกอนและแยกนำ้ ใส) 2. กระบวนกำรฟลอ็ กคเู ลชัน (Flocculation) กระบวนกำรฟลอ็ กคเู ลชนั เปน็ ขนั ตอนต่อจำกกระบวนกำรโคแอกกูเลชนั โดยจะมกี ำรกวนชำ้ (Slow mixing) เกดิ ขนึ เพ่ือสร้ำงตะกอนน้ำเสียให้มขี นำดใหญ่และหยำบมำกขนึ ท้ำให้เกดิ กำรตกตะกอนได้ งำ่ ยมำกขึน เวลำท่ีใช้ในกำรรวมตะกอนประมำณ 30-60 นำที
9 สำรเคมที ่ีใชใ้ นกระบวนกำรฟล็อกคูเลชนั หลังจำกกำรเติมสำรส้ม และปรบั สภำพควำมเป็นกลำง ด้วยด่ำง (Neutralization process) แล้วอำจจะตอ้ งมกี ำรเติมสำรแอกกูแลนตเ์ อด (Coagulant Aid) เป็น สำรเคมปี ระเภทโพลิอิเล็กโตรไลต์ (Polyelectrolyte) ซ่งึ เป็นสำรโพลเิ มอรท์ ่ีมีนำ้ หนกั โมเลกลุ สงู โดยโคแอกกู แลนต์เอด ทำ้ หนำ้ ที่เปน็ สะพำนเชือ่ มระหวำ่ งอนภุ ำคหรือฟลอ็ กให้เกดิ เปน็ ฟล็อกขนำดใหญ่และตกตะกอนได้ งำ่ ย สำรโพลอิ เิ ล็กโตรไลต์ท่ีใช้ในกระบวนกำรโคแอกกเู ลชัน มอี ยู่ 3 ประเภท ได้แ 1. โพลิเมอร์ประจบุ วก (Cationic Polymer) 2. โพลิเมอร์ประจุลบ (Anion Polymer) 3. โพลิเมอรท์ ีไ่ ม่มปี ระจุ (Non Ionic Polymer) องค์ประกอบและรูปแบบทำงด้ำนกำยภำพของโพลีเมอร์มีรูปร่ำงเป็นโซ่ยำว(long chain) เป็น สำรเคมีชนิดพเิ ศษ สำมำรถสังเครำะหข์ ึนไดอ้ ย่ำงสมบูรณ์จำก monomers หลำยๆ อนั รวมกนั หรือสำมำรถท้ำ ได้จำกกำรเพิ่มสำรเคมีลงไปเพ่ือเพ่ิมหน้ำท่ีของ monomers ซึ่งเป็นตัวแบ่งประเภทของโพลีเมอร์ ท่ีเกิดขึน ดังนัน monomer จึงเป็นส่วนประกอบหนึ่งของ โพลีเมอร์ แขนนของ monomer ค่อนข้ำงกว้ำงจึงใช้ในกำร สงั เครำะหส์ ำรอินทรีย์โพลีเมอร์ เชน่ acrylamide สำรอนิ ทรีย์สังเครำะห์โพลีเมอร์ สำมำรถแบ่งเป็นชนิดต่ำงๆ คือ Cationic Polymer มีประจุบวกบนส่วนของสำรอินทรีย์ ระดับของประจุบนโพลีเมอร์ขึนอยู่กับ จ้ำนวนอิออนของ nitrogen groups มีประสิทธิภำพสูงในกำรปรับสภำพตะกอนซึ่งมีประจุลบ ตัวอย่ำง Cationic Polymer เช่ น polydialyldimethyl ammonium(PDADMA,cat-floc) ส ำ ร ร ว ม ต ะ ก อ น polyacrylamide ประเภท cationic เตรียมได้โดยกำรเปล่ียนแปลงรูปแบบสำรเคมีชนิด non-ionic- polyacrylamide หรือเป็นกำรรวม cationic monomer ด้วย acrylamide polymer ชนิด cationic polymer จะนยิ มใชใ้ นงำนปรบั สภำพตะกอน เนอ่ื งจำกของแขง็ ในน้ำตะกอนสดนนั มีประจลุ บ Anionic Polymer มีประจุลบบนส่วนท่ีเป็นสำรอินทรีย์ จ้ำนวนประจุลบขึนอยู่กับจ้ำนวนกลุ่มของ acrylamide ที่ละลำยอยู่ใน acrylic acid ชนิดของ anionic polymer เช่น polyacrylamide acid(PAA), hydrolyzed polyacrylamide(HPAM) แ ล ะ polystryene sulfate(PSS) ส ำ ร ร ว ม ต ะ ก อ น polyacrylamide ประเภท anionic มีประจุไฟฟ้ำเป็นลบเมื่อละลำยน้ำและท้ำให้เกิดกลุ่ม amide group (NH2) หรอื เกดิ จำกกำรรวมกลมุ่ ของ anionic monomer จนเป็น acrylamide polymer
10 Nonionic polymer ไม่ละลำยน้ำแต่มีประสิทธิภำพในกำรเช่ือมอนุภำคของตะกอนให้เกิดกำร รวมกลุ่มกันไดด้ ี ในทำงปฏิบตั ิ nonionic polymer อำจจะเกดิ จำกกำรรวมกนั ของสำรอนนิ ทรีย์โพลเี มอร์ inoganic polymer และสำรอินทรียโ์ พลเี มอร์ (organic polymer) ซึ่งจะเพิ่มควำมแขง็ แรงของ floc 3. กระบวนกำรท้ำให้เปน็ กลำง (Neutralization) คำ่ พเี อช (pH) มีบทบำทสำ้ คญั มำกในกระบวนกำรบ้ำบดั นำ้ เสยี ดงั นันในกำรเติมกรดหรอื เติม ดำ่ งเพ่ือปรบั คำ่ พีเอชของนำ้ เสียจึงเปน็ ส่งิ จำ้ เป็น น้ำเสยี ทีม่ ีค่ำพเี อชต้่ำสำมำรถท้ำใหเ้ ป็นกลำง ไดโ้ ดยใชป้ นู ขำว โซดำไฟ หรือโซดำแอช สว่ นนำ้ ทม่ี คี ่ำพีเอชสูงทำ้ ใหเ้ ปน็ กลำงไดโ้ ดยใช้กรดชนิดตำ่ งๆ เช่น กรดก้ำมะถัน กรด เกลือ หรอื บำงครงั อำจใชก้ ำ๊ ซคำร์บอนไดออกไซด์กไ็ ด้ 4. กระบวนกำรกรองดว้ ยคำร์บอน(Carbon filter Carbon Filter / ตวั กรองคำร์บอนเปน็ วิธีกำรกรองท่ใี ช้ชินสว่ นของผงถ่ำนคำรบ์ อนเพื่อก้ำจดั สำร ปนเปอ้ื นและส่ิงสกปรก น้ำไปใช้ในกำรดูดซับสำรเคมี คำรบ์ อนแต่ละชินถูกออกแบบมำเพ่ือให้สว่ นพนื ทผ่ี ิว ขนำดใหญ่ เพอ่ื ให้เปิดรับสำรปนเปอ้ื นให้มำกทีส่ ุดไปยงั ฟิลตอร์ มีเดีย โดยหนง่ึ ปอนด(์ 454กรัม)ของผงถ่ำน คำรบ์ อนบรรจุเนือท่ีพืนผิวประมำณ100เอเคอร์ โดยปกติคำรบ์ อนนีเกิดปฎิกิริยำกับประจบุ วกและได้รบั กำร ออกแบบมำเพ่ือดึงดูดกับประจลุ บกบั สิง่ ท่ปี นเปื้อนน้ำ โดยทัว่ ไปแลว้ ตวั กรองคำรบ์ อนใช้สำ้ หรับกำรกรองน้ำให้ บริสุทธิ์ แตก่ ็ใชใ้ นกำรฟอกอำกำศให้บรสิ ทุ ธิ์ดว้ ย ตวั กรองคำร์บอนมีประสทิ ธภิ ำพมำกท่สี ุดในกำรก้ำจัดคลอรีน ตะกอน สำรประกอบอนิ ทรีย์ระเหย(VOCs)จำกนำ้ แตต่ วั กรองคำร์บอนไมม่ ปี ระสทิ ธิภำพในกำรก้ำจัดเกลือแร่ เกลือ และ สำรประกอบอนินทรีย์ท่ลี ะลำยน้ำ ขนำดอนุภำคโดยท่ัวไปท่สี ำมำรถกำ้ จัดออกได้โดยโดยตวั กรอง คำรบ์ อนอยูใ่ นชว่ ง 0.5 – 50ไมโครมิเตอร์ ขนำดอนุภำคจะถูกใชเ้ ปน็ สว่ นหนึง่ ของชนดิ ตัวกรอง ประสิทธภิ ำพ ของคำร์บอนฟิลเตอร์ยังขึนอยกู่ บั อัตรำกำรไหล เม่ือนำ้ ได้ไหลผำ่ นตัวกรองในอตั รำที่ชำ้ ลง สำรปนเป้ือนถูก ปลอ่ ยออกไปท่ตี วั กรองเปน็ เวลำท่ยี ำวนำนกวำ่ 3. รูปแบบระบบบ้ำบดั นำ้ เสียแบบเคมีทใ่ี ช้ในโรงงำน เรมิ่ ตน้ ระบบบ้ำบดั น้ำเสยี โดยกำรนำ้ นำ้ เสียเข้ำสถู่ ังปฏิกริ ยิ ำ ซงึ่ เป็นนำ้ เสียท่ีมีกำรปนเปื้อนจำกสำรเคมที ี่ ท่มี ำจำกกำรชบุ โลหะ กำรบ้ำบัดนำ้ เสยี ที่ปนเปือ้ นโครเมยี ม ควรใช้วธิ ีทำงเคมโี ดยจะเร่มิ จำกกำรปรับค่ำพเี อช ด้วย H2SO4 ให้ไดพ้ เี อชประมำณ 2.5 แลว้ จึงเตมิ Reductant คือ โซเด่ียม เมตตะไบซัลไฟด์ เพื่อให้โครเมยี ม
11 ( +6 ) กลำยเป็นโครเมยี ม ( +3 ) หลงั จำกนันจึงเติมปนู ขำว( Lime ) จนกระท่ังพีเอชอยู่ในระดบั 8.5 กวน นำน 20 นำที เพ่ิมใหโ้ ครเมียม ( +3 ) ตกตะกอนเป็นตะกอนไฮดรอกไซด์ ขนั ตอนกำรบ้ำบัดน้ำเสียทปี่ นเปอื้ นโครเมยี ม ดังนี ( 1 ) สูบนำ้ เสยี เขำ้ ถังปฏกิ ิรยิ ำ ( Reactor ) ( 2 ) เตมิ กรดกำ้ มะถนั เข้มข้น H2SO4 พร้อมกับเปิดเครื่องกวน จนมคี ่ำพีเอชประมำณ 2.5 ( 3 ) เตมิ Na2S2O5(โซเดีย่ ม เมตตะไบซลั ไฟด์) ( 4 ) กวนนำน 30 นำที ( 5 ) เตมิ ปูนขำวพรอ้ มกบั เปดิ เคร่ืองกวน จนมีค่ำพีเอชประมำณ 9.5 ( 6 ) กวนนำน 20 นำที ( 7 ) หยดุ เครอื่ งกวน ปลอ่ ยให้ตกตะกอนประมำณ 45 นำที ( 8 ) ระบำยตะกอนไฮดรอกไซด์ ลงถังอัดตะกอน ( Thickener ) ( 9 ) หลงั จำกระบำยตะกอนหมด จงึ ระบำยนำ้ ใสสว่ นท่ีเหลอื ผ่ำนถงั ตกตะกอนเขำ้ สู่ถังพักน้ำ ( 10 ) สูบเข้ำถังกรองแบบใช้ควำมดนั ( 11 ) ปรบั คำ่ พีเอช แล้วระบำยลงสบู่ ่อเกบ็ กัก ( 12 ) ตะกอนทร่ี วบรวมในถงั ตกตะกอน ( Sludge Thickener ) จะถูกปรับสภำพให้เหมำะสม กับกำรบบี อดั ตะกอน โดยกำรเตมิ สำรโพลเิ มอร์ สูบเข้ำเคร่ืองบบี อัดตะกอน ( Filter Press ) ( 13 ) นำ้ ตะกอนทบ่ี บี อัดแล้ว เขำ้ สู่ถงั พักตะกอน ( Sludge Storage Tank ) ส่วนท่ีน้ำฟลิ เตรท จะไหล กลบั ไปยงั บ่อเกบ็ รวบรวม นำ้ เสยี ทฤษฎอี า้ งองิ ทฤษฎีความพงึ พอใจ มบี ุคคลกลา่ วไว้ดังนี 1). อุทัย (2545) ได้กล่ำวถึง ควำมพงึ พอใจวำ่ เป็นควำมรู้สกึ รักชอบยินดีเตม็ ใจ หรือมีเจตคติที่ดีของ บุคคลต่อสิ่งใดส่ิงหนึ่ง ควำมพอใจจะเกิดเม่ือได้รับตอบสนองควำมต้องกำร ทัง ด้ำนวัตถุและด้ำนจิตใจ ควำม
12 พงึ พอใจเป็นเร่อื งเกี่ยวกับอำรมณ์ ควำมรู้สึก และทัศนะของบุคคล อัน เนื่องมำจำกสง่ิ เรำ้ และสิง่ จงู ใจ โดยอำจ เป็นไปในเชงิ ประเมินคำ่ ว่ำควำมรู้สกึ หรอื ทัศนคตติ อ่ สิ่งเหลำ่ นัน เปน็ ไปในทำงลบหรือบวก 2). รำชบัณฑิตสถำน (2546) ได้กล่ำวถึง ควำมหมำยของค้ำว่ำ ควำมพึงพอใจ ดงั นี ค้ำว่ำ “พึง” เป็น ค้ำกรยิ ำอนื่ หมำยควำมวำ่ ยอมตำม เชน่ พึงใจ และค้ำว่ำ “พอใจ” หมำยถงึ สมชอบ ชอบใจ 3). กชกร (2550) ได้กล่ำวถึง ควำมหมำยของควำมพึงพอใจว่ำ ส่งที่ควรจะเป็นไปตำมควำมต้องกำร ควำมพงึ พอใจเป็นผลของกำรแสดงออกของทัศนคติของบุคคลอีกรูปแบบหนึ่ง ซ่ึงเป็นควำมรู้สกึ เอนเอยี งของ จิตใจท่ีมีประสบกำรณ์ท่ีมนุษย์เรำได้รับอำจจะมำกหรือน้อยก็ได้ และเป็นควำมรู้สึกที่มีต่อส่ิงใดส่ิงหนึ่ง ซึ่ง เป็นไปได้ทังทำงบวกและทำงลบ แต่ก็เม่ือได้สิ่งนัน สำมำรถตอบสนองควำมต้องกำร หรือท้ำให้ บรรลุ จุดมุ่งหมำยได้ ก็จะเกิดควำมรู้สึกบวก เป็นควำมรสู้ ึกท่ีพึงพอใจ แต่ในทำงตรงกนั ข้ำม ถ้ำสิ่งนันสร้ำงควำมรู้สึก ผิดหวงั ก็จะทำ้ ใหเ้ กดิ ควำมรู้สกึ ทำงลบ เป็นควำมรู้สกึ ไมพ่ ึงพอใจ 4).กำญจนำ (2546) กล่ำวว่ำ ควำมพึงพอใจของมนุษย์เป็นกำรแสดงออกทำงพฤติกรรมที่เป็น นำมธรรม ไม่สำมำรถมองเห็นเป็นรูปร่ำงได้ กำรท่ีเรำจะทรำบว่ำบุคคลมีควำมพึงพอใจหรือไม่ สำมำรถสังเกต โดยกำรแสดงออกที่ค่อนข้ำงสลับซับซ้อนและต้องมีส่ิงเร้ำที่ตรงต่อควำมต้องกำรของบุคคล จึงจะท้ำให้บุคคล เกดิ ควำมพงึ พอใจ ดังนนั กำรส่ิงเรำ้ จงึ เป็นแรงจงู ใจของบคุ คลนนั ใหเ้ กิดควำมพึงพอใจในงำนนัน สรุป ควำพ่งึ พอใจในควำมหมำยของขำ้ พระเจำ้ คอื กำรได้ท้ำส่ิงใดส่ิงหน่ึงหรอื หลำยสง่ิ ท่ที ้ำควำมมีควำมสุข ไมเ่ ครียด ไมก่ ดดนั ในสง่ิ ท่ที ำ้ ในสง่ิ นันๆ โครงการท่เี กยี่ วข้อง นำยศุภวัชร บุญขยำย และคณะ (2561) ได้จัดท้ำโครงกำร น้ำยำอเนกประสงค์จำกเปลือกมะกรูด โดยมีวัตถุประสงค์ คือ เพื่อลดเวลำในกำรท้ำควำมสะอำด และ เพื่อควำมพึงพอใจของพนักงำน ผลของกำร ด้ำเนินงำนผลว่ำ หลังจำกท่ีน้ำน้ำยำอเนกประสงค์จำกเปลือกมะกรูด ไปใช้งำนพบว่ำ กำรท้ำควำมสะอำดใช้ เวลำน้อยลง จำก 20 นำที เหลือ 10 นำที เน่ืองจำกนำ้ ยำล้ำงออกไดง้ ่ำยและสะดวกต่อกำรใชง้ ำน ต่อจำกนันก็ พบว่ำควำมพึงพอใจโดยรวมของกำรใช้น้ำยำอเนกประสงค์จำกเปลือกมะกรูด อยู่ในระดับดีมำก มีค่ำเฉล่ีย เทำ่ กบั 4.50 ผู้ช่วยศำสตรำจำรย์ ดร. ปทุมทิพย์ ปรำบพำล และคณะ (2561) ได้จัดท้ำโครงกำร กำรผลิตลูกหอม สมุนไพรไล่แมลงและขจดั กลนิ่ อบั โดยมีวัตถปุ ระสงค์ คือ เพือ่ ลดเวลำในกำรท้ำควำมสะอำด และ เพอ่ื ควำมพึง พอใจของพนักงำน ผลของกำรด้ำเนินงำนผลว่ำ หลังจำกที่น้ำกำรผลิตลูกหอมสมุนไพรไล่แมลงและขจัดกล่ิน อับไปใช้งำนพบว่ำ กำรท้ำควำมสะอำดใช้เวลำน้อยลง จำก 10 นำที เหลือ 5 นำที เนื่องจำกน้ำยำล้ำงออกได้ ง่ำยและสะดวกต่อกำรใช้งำน ต่อจำกนันก็พบว่ำควำมพึงพอใจโดยรวมของกำรใช้กำรผลิตลูกหอมสมุนไพรไล่ แมลงและขจัดกลนิ่ อบั อยใู่ นระดบั ดีมำก มคี ำ่ เฉลยี่ เทำ่ กบั 4.57
13 สรุปไดว่ำโครงกำรดังกล่ำวสำมำรถนำมำประยุกต์ ใช์ ในโครงกำร ผงก้ำจัดน้ำเสียได้ ซ่ึงสำมำรถ ประหยัดเวลำในกำรท้ำควำมสะอำดบรเิ วณบ่อดักไขมันได้ดี เน่ืองจำกมีองค์ประกอบจำกสำรประกอบต่ำงๆ ท่ี ชว่ ยให้นำ้ สะอำดได้เร็วมำกยิ่งขนึ นอกจำกนยี งั ทำ้ ให้พนกั งำนเกดิ ควำมพงึ พอใจและสะดวกต่อกำรใช้งำน
13 วธิ ดี ำเนินโครงกำร (Research methodology) การจดั ทาโครงการวิชาชพี ในครงั้ นี้เพื่อ ลดปญั หานา้ เสียและมลพิษทางน้าเพ่ือความปลอดภยั กบั สง่ิ แวดลอ้ มและพื้นท่ีไกล้เคียงในเขตชมุ ชนหรือสถานท่ีต่างๆและสามารถลดเวลาการทางานของ พนกั งานได้เพือ่ การทางานได้งา่ ยขน้ิ สะดวกขึ้น ใช้งานได้ง่ายขึ้น โดยมีวธิ ดี ำเนินโครงกำรดังน้ี วัตถปุ ระสงค์ขอ้ ที่ 1. ลดเวลาในการทางานของพนักงานและเพิ่มความสะดวกมากข้นึ กล่มุ ประชำกร พนักงานจานวน 30 คนแบง่ เปน็ 7 – Elevenสาขา ซอยทานสัมฤทธ์ิ จานวน 9 คน 7 – Elevenสาขา mtt sport center จานวน 15 คน 7 – Elevenสาขา ทรายทอง จานวน 8 คน สถำนท่ี 7 – Elevenสาขา ซอยทรายสัมฤทธ์ รหัสสาขา 00058 7 – Elevenสาขา mtt sport center รหสั สาขา 05201 7 – Elevenสาขา ทรายทอง รหสั สาขา 01518 เคร่ืองมือทใี่ ช้ในกำรเกบ็ รวบรวมข้อมูล (Data Collection Tools) เคร่อื งมอื ท่ีใชใ้ นการเกบ็ รวบรวมขอ้ มูลในการจดั ทาโครงการวิชาชพี ในครั้งนี้ ไดแ้ ก่แบบบนั ทกึ เวลาใน การล้างบ่อดักไขมนั กำรเก็บรวบรวมข้อมูล 1. จดบันทกึ เวลาการล้างบอ่ ดกั ไขมนั ในร้าน7-elevenท้ัง 3 สาขา 2. นาข้อมูลที่ไดจ้ ากรา้ นสาขามาทาการบนั ทึกเพื่อวัดประสิทธิภาพของ ผงกาจัดน้าเสยี 3. เก็บรวบรวมขอ้ มลู จากกลุ่มผู้ทดลองโดยใชแ้ บบบันทกึ เวลาการลา้ งบอ่ ดักไขมันหลงั จากนนั้ นาขอ้ มลู ท่ไี ดจ้ าก 3 สาขา นามาสรุปผล กำรวิเครำะหข์ ้อมูล โดยการบันทึกเวลาและปัญหาการลา้ งบอ่ ดักไขมันในการเปรยี บเทียบกอ่ น ใชแ้ ละหลังการใช้งาน ดังน้ี บนั ทึกก่อนใช้ ผงกาจัดน้าเสยี เปรียบเทยี บกบั การบนั ทกึ เวลาการทางานใช้ ผงกาจดั นา้ เสีย
14 แบบบนั ทกึ ก่อนและหลังกำรใชช้ ้ินงำน คำช้แี จง แบบบันทึกสังเกตกุ ารใชช้ น้ิ งานของพนกั งานในการใชช้ ิ้นงานภายภายในรา้ น โดยใชน้ วัฒกรรม “ผงกาจดั น้าเสยี ”สาขาทรายทอง จัดทาขึน้ เพ่อื บันทกึ ก่อนการใชช้ ิ้นงานและหลังการใช้ชนิ้ งาน มรี ายการบนั ทึก ต่อไปนี้ จำนวนลดเวลำในกำรทำงำน สัปดำห์ จำนวนลดเวลำในกำรทำงำน สัปดำห์ 5 ก่อน นำที หลัง นำที ก่อนทำ นำที หลงั ทำ นำที 6 ทำ ทำ 7 1 8 2 รวม 3 4 รวม ประทบั ตรารา้ น ประทับตรารา้ น
15 วตั ถุประสงคข์ อ้ ที่ 2. เพ่ือสร้างความพึงพอใจท่ีมตี ่อพนักงานต่อการใช้ ผงกาจัดนา้ เสีย กลุม่ ประชำกร คือพนักงาน จานวน 30 คน แบ่งเปน็ 7 – Elevenสาขาซอยทานสัมฤทธ์ิ จานวน 9 คน 7 – Elevenสาขา mtt sport center จานวน 15 คน 7 – Elevenสาขาทรายทอง จานวน 8 คน สถำนที่ 7 – Elevenสาขาซอยทานสัมฤทธิ์ รหัสสาขา 0058 7 – Elevenสาขาบ้านบัวทอง จุด2 รหสั สาขา 05201 7 – Elevenสาขาพหล48 รหสั สาขา 01518 เครอ่ื งมือทใี่ ชใ้ นกำรเก็บรวบรวมข้อมูล (Data Collection Tools) เครือ่ งมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมขอ้ มลู ในการจัดทาโครงการวชิ าชพี ในครง้ั นี้ ไดแ้ ก่ แบบสอบถามความพึงพอใจของพนักงาน 1. แบบสอบถามความพึงพอใจของ พนักงาน ท่ีมตี ่อ ผงกาจดั น้าเสยี โดยกาหนดมาตราสว่ น การประเมินค่าแบบสอบถามตามเกณฑ์ Liking scale ดังนี้ ค่าระดับ 5 หมายถงึ ความพงึ พอใจอยู่ในระดับมากทีส่ ดุ ค่าระดับ 4 หมายถึง ความพึงพอใจอยู่ในระดบั มาก ค่าระดับ 3 หมายถงึ ความพงึ พอใจอยู่ในระดับปานกลาง คา่ ระดับ 2 หมายถึง ความพงึ พอใจอยู่ในระดับน้อย ค่าระดับ 1 หมายถงึ ความพึงพอใจอยู่ในระดับน้อยทส่ี ดุ กำรเกบ็ รวบรวมข้อมลู การดาเนนิ โครงการคร้ังน้ีกลุ่มของขา้ พเจ้าไดด้ าเนินการเกบ็ รวบรวมขอ้ มลู จากแบบสอบถาม ความพึงพอใจของพนักงานจานวน 30 คน ก่อน- หลงั การทดลองใช้ชิน้ งานของท้งั หมด 3 สาขาร้านเพ่ือ นาข้อมลู มาเปรียบเทียบข้อมูลและผลทไี่ ด้ กำรวเิ ครำะห์ขอ้ มูลและสถติ ิ (System Analysis and statistic) การวเิ คราะห์ขอ้ มูลของผตู้ อบแบบสอบถาม สามารถวิเคราะหไ์ ดโ้ ดยใชว้ ธิ ีทางสถติ ิ ในการวจิ ยั 2 ตอน คือ
16 แบบสอบถำมตอบท่ี 1 เปน็ แบบสอบถามข้อมลู ท่ัวไป สูตร หาร้อยละ (%) P = n x 100 N P = อัตราสว่ นรอ้ ยละ n = จานวนผ้ตู อบแบบสอบถาม N = จานวนผตู้ อบแบบสอบถามทั้งหมด แบบสอบถำมตอบท่ี 2 เปน็ แบบสอบถาม Rating Scale การวิเคราะห์ข้อมูลได้คา่ เฉล่ียเป็น ค่าเลขคณติ (Mean : x) การกาหนดระดบั คะแนนดังนี้ กาหนดให้คะแนนเฉลย่ี ระหวา่ ง 4.50-5.00 แปลวา่ อยู่ในระดับ ความพึงพอใจอยู่ในระดับมากท่ีสุด กาหนดให้คะแนนเฉลย่ี ระหว่าง 3.50-4.49 แปลวา่ อยใู่ นระดบั ความพึงพอใจอยู่ในระดบั มาก กาหนดใหค้ ะแนนเฉลยี่ ระหวา่ ง 2.50-3.49 แปลวา่ อยใู่ นระดบั ความพึงพอใจอยู่ในระดับปานกลาง กาหนดให้คะแนนเฉลย่ี ระหว่าง 1.50-2.49 แปลว่าอยูใ่ นระดับ ความพึงพอใจอยใู่ นระดับน้อย กาหนดใหค้ ะแนนเฉล่ยี ระหว่าง 1.00-1.49 แปลวา่ อยู่ในระดบั ความพึงพอใจอย่ใู นระดับน้อยท่ีสุด แบบสอบถำมตอนที่ 3 ข้อเสนอแนะเป็นแบบสอบถามปลายเปิด (Open Ended) วเิ คราะห์ ข้อมลู โดยหาค่าความถี่ (Frequency) นาเสนอเปน็ ความเรียงประกอบตาราง
17 แบบสอบถำมควำมพึงพอใจของพนกั งำนที่มตี ่อ ผงกำจดั นำ้ เสยี (กอ่ นทำ/หลงั ทำ) คำจ้แี จง แบบสอบถามฉบับนจี้ ัดทาขน้ึ เพอ่ื สารวจความพึงพอใจของพนักงานท่ีมตี ่อ “Waste water removal powder” ซ่ึงมวี ตั ถปุ ระสงค์เพื่อลดเวลาการลา้ งบ่อดักไขมันจากเดือนละ4ครงั้ เปน็ เดอื นละ2คร้ัง โดยแบบสอบถาม นีม้ จี านวนทง้ั ส้ิน 3 ตอน ตอนท่ี 1 คาอธบิ ายโปรดทาเครอื่ งหมาย������ลงในช่อง������หน้าข้อความทีต่ รงตามความเป็นจรงิ เปน็ คาถามเก่ยี วกับข้อมูลทั่วไป เพศ ������ 1.ชาย ������ 2.หญงิ อำยุ ������ 1.ต่ากวา่ 18 ปี ������ 2. 18-25ปี ������ 3. 26-33 ปี ������ 4. 33ปขี น้ึ ไป ระดับกำรศกึ ษำ ������ 1. มธั ยมศกึ ษาตอนต้น ������ 2. มัธยมศกึ ษาตอนปลาย/ ปวช. ������ 4. ปวส. ������ 5. ปรญิ ญาตรี ������ 6. สงู กว่าปริญญาตรี ตำแหนง่ ������ 1. FC ������ 2. ผูจ้ ักการ ������ 3. ผชู้ ่วย ������ 4. พนกั งาน ������ 5. ทวิภาคี ตอนที่ 2 เป็นคาถามเกย่ี วกบั ความพึงพอใจของพนกั งานที่มีต่อ“Silicone Safety” เกณฑ์การประเมนิ 5 =มากทสี่ ุด, 4 = มาก , 3 = ปานกลาง , 2 = นอ้ ย , 1 = ควรปรับปรงุ ระดบั ความพงึ พอใจ รายการประเมนิ 5432 1 1. ชิ้นงานมีความปลอดภยั 2. วสั ดุคงของช้ินงานมีความคงทน 3. สามารถลดเวลาไดจ้ ริง 4. พนกั งานมีความสะดวกในการทางาน 5. เป็นนวตั กรรมท่สี ามารถตอบโจทยพ์ นกั งานได้ ตอนที่ 3 ข้อเสนอแนะและเพ่ิมเติมอืน่ ๆ ...………………….........…………………………..………………………
18 ระยะเวลำท่ีใชใ้ นกำรดำเนนิ งำน(Research Plan) เร่มิ ต้นเดอื นสงิ หำคม 2563 ถึงเดือน เมษำยน 2564 ระยะเวลำท่ีใช้ในกำรดำเนินงำน(Research Plan) เร่มิ ต้นเดอื นสิงหาคม 2563 ถงึ เดือน เมษายน 2564 แผนกำรดำเนนิ งำน ระยะเวลำดำเนนิ งำน ขน้ั ตอนกำรดำเนินกำร ปี 2563 ปี 2564 1.ข้ันเตรยี มการ ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. 1.1 จดั ต้ังกลุ่ม 1.2 คดั เลอื กหวั ข้อโครงการ (Aug.) (Sep.) (Oct.) (Nov.) (Dec.) (Jan.) (Feb.) (Mar.) (April) 1.3 ศกึ ษาข้อมลู เอกสาร 2.ข้ันดาเนนิ การ 2 2.1 จดั ทาโครงร่างโครงการ 2.2 ตรวจสอบขอ้ มูล 2.3 เสนอโครงรา่ งโครงการ 2.4 พิจารณาอนมุ ตั โิ ครงการ 2.5 ปฏบิ ัตติ ามโครงร่าง 2.6 จัดทาโครงงานบทที่ 1-3 พรอ้ มทั้งชิ้นงาน 2.7 จัดทาแบบสอบถาม 2.8 นาชิน้ งานไปใชป้ ระโยชน์ PDCA ชิน้ งาน และเกบ็ ข้อมลู 3.ขนั้ สรุปผลการดาเนนิ งาน 3.1 จดั ทาโครงงานบทท่ี 4-6 3.2 รายงานผลการดาเนินงาน และจัดแสดงนาเสนอผลงาน
20 บทท่ี 4 (Unit 4) ผลการดาเนินการ จากการทผี่ งก้าจดั น้าเสียไปใช้กับ กลมุ่ พนกั งานรา้ น คือ ประชากร จ้านวน 54 คน ที่รา้ น 7- Eleven สาขา ทรายทอง รหัสสาขา 01518 สาขา ทานสัมฤทธ์ิ รหัสสาขา0058 และ สาขา mtt sport center รหัสสาขา05201 ผลการดา้ เนนิ การดงั นี 1. ผลการดาเนินการจากการปรับปรุง ครง้ั ท่ี 1 ลาดับ รายการ รายการท่ีปรับปรุง ขอ้ เสนอแนะปรบั ปรงุ ครัง้ ตอ่ ไป 1. ผงโซเดยี มโพลิอะคริเลต เพม่ิ ลายระเอียดของ - ผลิตภัณฑใ์ ห้ชัดเจน 2. ผลการดาเนินการจากการปรับปรุง ครั้งที่ 2 ลาดบั รายการ รายการที่ปรับปรุง ขอ้ เสนอแนะปรบั ปรุงคร้งั ต่อไป 1. ท้าบรรจุภณั ฑ์ใหส้ วยงามขึน โดยใชบ้ รรจภุ ัณฑท์ ต่ี ้นทุน น้อย -
21 3. ผลที่ไดร้ ับจากการนาผลงานไปใชป้ ระโยชน์ วัตถปุ ระสงคข์ ้อที่ 1. เพ่ือลดเวลาในการท้าความสะอาดบริเวณบอ่ ตักไขมัน ตารางที่ 4.1 แบบบันทึกในการท้างาน โดยมีวัตถุประสงคแ์ บบแบบบันทกึ ในการท้างานมีรายการบันทึกต่อไปนี ระยะเวลา ก่อนใช้ส่งิ ประดิษฐ์ ระยะเวลา หลังใชส้ ิ่งประดิษฐ์ บนั ทึก-สปั ดาห์ ระยะเวลาในการทาความสะอาด/นาที บันทกึ -สปั ดาห์ ระยะเวลาในการทาความสะอาด/นาที สปั ดาหท์ ่ี 1 30 สัปดาหท์ ่ี 5 10 สัปดาห์ที่ 2 35 สัปดาหท์ ่ี 6 5 สปั ดาห์ท่ี 3 34 สัปดาหท์ ี่ 7 8 สปั ดาหท์ ่ี 4 30 สัปดาหท์ ี่ 8 5 รวมทง้ั ส้ิน 129 รวมท้งั สนิ้ 28 จากตารางท่ี 3.1 พบว่าการแบบบันทึก (ก่อนทา) สัปดาห์ท่ี 1-4 ใช้เวลาในการความสะอาด เป็นเวลารวมทังหมด 129 นาที (หลังทา) สัปดาห์ท่ี 5-8 ใช้เวลาในการความสะอาด เป็นเวลารวม ทังหมด 28 นาที ผลตา่ งในการใช้เวลาท้าความสะอาด คือ 101 นาที
22 วตั ถปุ ระสงคข์ ้อท่ี 2 เพือ่ เพิ่มความพงึ พอใจของพนักงานในการทา้ ความสะอาดตักบอ่ ดักไขมัน 1. ข้อมูลจากแบบสอบถามความพึงพอใจสรุปได้ดังน้ีสรุปข้อมูลจากแบบสอบถามความพึงพอใจของ พนกั งานทม่ี ีตอ่ ผงกา้ จัดนา้ เสีย(ก่อนทา้ ) ตอนที่ 1 ข้อมลู ทัว่ ไปของผตู้ อบแบบสอบถาม (ประกอบดว้ ยเพศ, อายุ, ระดับการศกึ ษา) (ก่อนทา้ ) ตารางที่ 4.2 แสดงข้อมลู พ้ืนฐานของผตู้ อบแบบสอบถาม ข้อมูลท่ัวไป จานวน ร้อยละ เพศ 17 57 ชาย 13 43 หญิง 30 100 รวม อายุ 10 20 อายตุ า้่ กว่า 20 ปี 5 27 อายุ 20-25 ปี 7 40 อายุ 26-33 ปี 8 13 อายุ 33 ปขี ึนไป 30 100 รวม การศกึ ษา 25 17 มธั ยมศกึ ษาตอนตน้ 40 27 มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย/ปวช 35 23 ปวส/ อนุปรญิ ญา 30 20 ปรญิ ญาตรี 20 13 สูงกว่าปริญญาตรี 30 100 รวม 17 31 ตาแหน่ง 48 ทวิภาคี 21 38 พารต์ ไทม์ 9 16 พนักงาน 37 ผชู้ ่วยผูจ้ ัดการ 30 100 ผูจ้ ดั การร้าน รวม
23 จากตารางที่ 3.2 พบว่า สามารถอธิบายได้ว่าจ้านวนและร้อยละของลูกค้าจ้าแนกตามเพศ จ้านวน 30 คน พบว่าลูกค้าส่วนใหญ่เป็นเพศชาย จ้านวน 87 คน คิดเป็นร้อยละ 58 และเพศหญิง จ้านวน 63 คนคิดเป็น รอ้ ยละ 42 ตามล้าดับ จ้าแนกตามอายุ จ้านวน 150 คน พบว่าพนักงานส่วนใหญ่อายุ 26-33 ปี จ้านวน 60 คน คิดเป็นร้อยละ 40 รองลงมาอายุ 20-25 ปี จา้ นวน 40 คน คิดเป็นร้อยละ 27 รองลงมาอายุต้่ากวา่ 20 ปี จา้ นวน 30 คน คิดเป็นร้อยละ 20 และอายุ 33 ปีขึนไป จ้านวน 20 คน คิดเป็นร้อยละ 13 ตามล้าดับ จ้าแนกตาม การศึกษา จ้านวน 150 คน พบว่าลูกค้าส่วนใหญ่เป็นมัธยมศึกษาตอนปลาย/ปวช. จ้านวน 40 คน คิดเป็นร้อย ละ 27 รองลงมาปวส./อนุปริญญา จ้านวน 35 คน คิดเป็นร้อยละ 23 รองลงมาปริญญาตรี จ้านวน 30 คน คิด เป็นร้อยละ 20 รองลงมามัธยมศึกษาตอนต้น จ้านวน 25 คน คิดเป็นร้อยละ 17 และสูงกว่าปริญญาตรี จ้านวน 20 คน คดิ เปน็ ร้อยละ 13 ตามลา้ ดับ ตารางท่ี 4.3 ตารางแสดงระดบั ความพงึ พอใจท่ีมีต่อ ผงกา้ จัดน้าเสยี ข้อคาถาม X (N=30 คน) ความสวยงามของชินงาน ระดบั ความพึงพอใจ 1.57 น้อย ความปลอดภัยของชนิ งาน 1.60 น้อย สามารถลดต้นทุนได้ 1.96 น้อย พนักงงานมคี วามสะดวกต่อการใชง้ าน 1.74 น้อย เป็นนวัตกรรมท่สี ามารถตอบโจทย์พนักงานได้ 1.79 นอ้ ย 1.96 นอ้ ย เฉล่ียรวม จากตารางที่ 3.3 พบว่าพบวา่ ค่าเฉลี่ยระดับความพงึ พอใจของลูกคา้ ที่มตี ่อโครงการ “ผงก้าจัดน้าเสยี ” (ก่อนท้า) ในร้าน 7-eleven สาขาทรายทอง รหัสสาขา 01518 สาขา ทานสัมฤทธิ์ รหัสสาขา 0058 สาขาMtt sport Center รหัสสาขา 05201 สามารถอธิบายได้ดังนีคือโดยภาพรวมมีค่าเฉลี่ย รวมอยู่ท่ี 1.96 หมายถงึ ลูกค้ากลุม่ ตัวอยา่ งมีความพึงพอใจหลังทา้ โครงการอุปกรณ์กนั น้าแข็งอยใู่ นความพึงพอใจ ระดับน้อยท่ีสุด และเม่ือพิจารณาเป็นข้อพบว่าระดับความพึงพอใจสูงสูดอยู่ท่ีสามารถก้าจัดน้าเสียได้จริง มี ค่าเฉลี่ยอยู่ที่ 1.96 อับดับ 2 ความสวยงามของชินงาน มีค่าเฉลี่ยอยู่ที่ 1.79 อันดับ 3 วัสดุคงทนแข็งแรงมี ค่าเฉลี่ยอยู่ท่ี 1.74 อันดับ 4 เป็นนวัตกรรมท่ีสามารถตอบโจทย์ลูกค้าได้ มีค่าเฉล่ียอยู่ท่ี 1.60 และอันดับ 5 ลูกค้ามคี วามสะดวกในการเดนิ เลือกซือสนิ คา้ มคี า่ เฉลยี่ อยทู่ ี่ 1.57
24
25 ตอนที่ 1 ข้อมูลทั่วไปของผู้ตอบแบบสอบถาม (ประกอบด้วยเพศ, อายุ, ระดบั การศึกษา) (หลงั ทา้ ) ตารางที่ 4.4 แสดงขอ้ มลู พน้ื ฐานของผตู้ อบแบบสอบถาม
26 ตารางท่ี 4.5 ตารางแสดงระดับความพงึ พอใจที่มีต่อ ผงก้าจดั นา้ เสยี ขอ้ คาถาม X (N=30 คน) ความสวยงามของชินงาน ระดับความพึงพอใจ ความปลอดภัยของชินงาน 4.48 มากที่สุด สามารถลดต้นทนุ ได้ 4.49 มากที่สุด พนกั งานมีความสะดวกต่อการใช้งาน 4.51 มากท่ีสุด เป็นนวตั กรรมทส่ี ามารถตอบโจทย์พนกั งานได้ 4.48 มากท่ีสุด 4.51 มากที่สุด เฉลยี่ รวม 4.50 มากท่สี ดุ จากตารางท่ี 4.5 พบว่าพบวา่ คา่ เฉลีย่ ระดบั ความพงึ พอใจของพนกั งานท่ีมีตอ่ โครงการ “ผงก้าจัดน้าเสีย” (หลังท้า) ในร้าน 7-eleven สาขาทรายทอง รหัสสาขา 01518 สาขาทานสัมฤทธ์ รหัสสาขา 0058 สาขาMtt sport center รหัสสาขา05201 สามารถอธิบายได้ดังนีคือโดยภาพรวมมีค่าเฉล่ีย รวมอยู่ที่ 4.50 หมายถึงลูกค้ากลุ่มตัวอย่างมีความพึงพอใจหลังท้าโครงการผงก้าจัดน้าเสียอยู่ในความพึงพอใจ ระดับมากท่ีสุด และเมื่อพิจารณาเป็นข้อพบว่าระดับความพึงพอใจสูงสูดอยู่ท่ีสามารถใช้งานได้จริงและเป็น นวัตกรรมทส่ี ามารถตอบโจทย์พนักงานได้ มีค่าเฉล่ียอยู่ท่ี 4.51 อบั ดับ 2 ความปลอดภัยของชินงานค่าเฉลย่ี อยู่ที่ 4.49 อนั ดับ 3 ความสวยงามของชนิ งานและพนักงานสะดวกต่อการใชง้ านค่าเฉลย่ี อยู่ท่ี 4.48
27
27 บทท่ี 5 (Unit 5) อภปิ รายผลและข้อเสนอแนะ (Discussion and suggestions) การนา โครงการผงกาจดั นาเสีย ไปใช้กบั กลุม่ ประชากร คือ ลกู ค้าและพนักงาน จานวน 150 คน ทร่ี า้ น 7-Eleven สาขา ทรายทอง รหัสสาขา 01518 ร้าน 7-Eleven สาขา ทานสัมฤทธ์ิ รหัสสาขา 0058 อภปิ รายและสรปุ ผลไดด้ ังนี้ วตั ถปุ ระสงค์ ข้อที่ 1.เพ่ือลดเวลาในการทางานของพนักงาน อภปิ รายและสรปุ ผล (Discussion) จากผลการดาเนินการพบว่าการแบบบันทึก(ก่อนทา) สัปดาห์ที่ 1-4 ใช้เวลาในการ ความสะอาด เป็นเวลารวมทังหมด 129 นาที (หลังทา) สัปดาห์ท่ี 5-8 ใช้เวลาในการความสะอาด เป็นเวลารวมทงั หมด 28 นาที ผลตา่ งในการใช้เวลาทาความสะอาด คือ 101 นาที จากการเปรียบเทียบกับโครงการของ ศุภวัชร บุญขยาย และคณะ (2561) ได้จัดทา โครงการ นายาอเนกประสงค์จากเปลือกมะกรูด โดยมีวัตถุประสงค์ คือ เพื่อลดเวลาในการทาความ สะอาด และ เพ่ือความพึงพอใจของพนักงาน ผลของการดาเนินงานผลว่า หลังจากที่นานายา อเนกประสงค์จากเปลือกมะกรูด ไปใช้งานพบว่า การทาความสะอาดใช้เวลาน้อยลง จาก 20 นาที เหลือ 10 นาที เนื่องจากนายาล้างออกได้ง่ายและสะดวกต่อการใช้งาน ต่อจากนันก็พบว่าความพึง พอใจโดยรวมของการใช้นายาอเนกประสงค์จากเปลือกมะกรูด อยู่ในระดับดีมาก มีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 4.50 สรุปได้ว่าโครงการดังกล่าวสามารถนามาประยุกต์ใช้ได้จริง ผลจากการศึกษาโครงการใน เบืองต้น ซ่ึงเป็นโครงการของนักเรียนวิทยาลัยเทคโนโลยีปัญญาภิวัฒน์ จึงมีความเก่ียวข้องกับ โครงการท่ที างกล่มุ ข้าพเจา้ กาลังจดั ทา กลุม่ ข้าพเจ้าได้ศึกษาแนวคิดจากรุน่ พป่ี ระกอบกับความรู้ใหม่ท่ี กลมุ่ ข้าพเจ้าได้รบั จะนาไปสานต่อให้เกิดประโยชน์สงู สุดต่อองค์กรในอนาคตได้
28 วัตถุประสงค์ ข้อที่ 2. เพ่ือเพิ่มความพึงพอใจของพนักงานในการทาความสะอาดตกั บ่อดักไขมัน อภิปรายและสรปุ ผล (Discussion) จากผลการดาเนินการ “ผงกาจัดนาเสีย” (หลังทา) สามารถอธิบายได้ดังนี โดยภาพรวมมี คา่ เฉล่ียรวมอยู่ท่ี 2.45 (ก่อนทา) สามารถอธิบายได้ดงั นี โดยภาพรวมมีค่าเฉลี่ยรวมอยทู่ ี่ 4.47 (หลัง ทา) ซึง่ มีผลต่างอยใู่ นคา่ เฉลีย่ เทา่ กับ 2.02 จากการเปรียบเทียบกับทฤษฎี ของดิเรก ฤกษ์หร่าย (2528) กล่าวว่า ความพึงพอใจ หมายถึง ทัศนคติทางบวกของบุคคลที่มตี ่อสิง่ ใดสิ่งหนึ่ง เป็นความรู้สกึ หรือทัศนคติที่ดตี ่องานที่ทาของ บุคคลที่มีต่องานในทางบวกความสุขของบุคคลอันเกิดจากการปฏิบัติงานและได้รับผลเป็นที่พึงพอใจ ทาให้บุคคลเกิดความกระตือรือร้น มีความสุขความมุ่งม่ันท่ีจะทางาน มีขวัญและมีกาลังใจ มีความ ผูกพันกับหน่วยงาน มีความภาคภูมิใจในความสาเร็จของงานท่ีทาและส่ิงเหล่านีจะส่งผลต่อ ประสิทธิภาพและประสิทธิผลในการทางานส่งผลต่อถึงความก้าวหน้าและความสาเรจ็ ขององค์การอีก ดว้ ย ขอ้ เสนอแนะ (Suggestions) -เพ่ิมข้อมลู และรายละเอยี ของบรรจุภัณท์ใหม้ ากขนึ -ปรับปรุงบรรจใุ หม้ ีสีสันท่ีสวยงาม
29 บทที่ 6(Unit 6) คณุ ค่าของโครงการวิชาชีพ ระดบั ความใหม่ของโครงงาน ระดบั จังหวัด ระดบั ภมู ิภาค ระดบั ประเทศ ความคุ้มค่ากบั ค่าใชจ้ ่ายในการลงทุน ผลตอบแทนในรูปของตัวเงนิ (Financial Outcome) รายการผลตอบแทนท่ีได้ มลู ค่าของ หมายเหตุ ผลตอบแทน (บาท) - -- ผลตอบแทนทีไ่ ม่ใชใ่ นรูปของตวั เงิน (Non-Financial Outcome) รายการผลตอบแทนท่ีได้ มูลค่าของ หมายเหตุ ผลตอบแทน 1.สามารถลดกล่นิ ไม่พึงประสงค์ ระดบั ดมี ากท่สี ดุ 2.สามรถลดเวลาในการทางาน 4.51 ระดบั ดมี ากทสี่ ดุ 4.51 มูลคา่ ของโครงการ ค่าแรง กาไร (25%) รวมท้ังสิ้น 324 431 1,105 ต้นทุน 350 การตอ่ ยอดทางธุรกจิ สามารถนาไปใชต้ ามสถานท่ตี า่ งๆตามชุมชนและภายในบา้ นไดแ้ ละสามารถลดปัญหาเร่ืองกลิ่นไม่ พงึ่ ประสงค์ทั้งนีย้ ังไม่เปน็ อนั ตารายต่อสิ่งแวดลอ้ มสามารถจดั จาหน่ายโดยเปน้ การต่อไปในทางธุระกจิ และอาชีพเสรมิ ได้
บรรณานกุ รม (Bibliography) นำพล ขันภทดี (2561) ท่รี องเปือ้ งตเู้ จท็ สเปย์ นนทบุรี: วิทยำลัยเทคโนโลยปี ัญญำพิวฒั น์ ธิชำดำ ทองสำรำญ (2560) กำกดับกลน่ิ นนทบุรี: วิทยำลัยเทคโนโลยีปัญญำพวิ ฒั น์ ดนยั ชำลีวรรณ (2561) สมุนไพรไลห่ นู นนทบรุ ี: วิทยำลยั เทคโนโลยปี ญั ญำพิวัฒน์ บรษิ ัท อำควำ นิชิฮำร่ำ คอรป์ อเรชั่น จำกัด (2562) บ่อดกั ไขมนั (ออนไลน)์ เขำ้ ถงึ ได้จำก: https://www.aqua.co.th (วนั ท่คี น้ หำข้อมูล : 10 สงิ หำคม 2563 ) วกิ พิ เี ดยี (2560) นา้ เสียคืออะไร (ออนไลน)์ เขำ้ ถึงได้จำก: https://th.m.wikipedia.org (วันท่ีค้นหำข้อมลู : 10 สงิ หำคม 2563 ) Leskanaris (2562) วิธีท้าหิมะปลอมไรสารพษิ (ออนไลน์) เขำ้ ถงึ ไดจ้ ำก: https://th.leskanaris.com (วนั ทค่ี ้นหำข้อมลู : 10 สงิ หำคม 2563 ) Istook (2561) 16 ประโยชน์แป้งขา้ วโพด (ออนไลน์) เขำ้ ถงึ ไดจ้ ำก: https://www.sanook.com (วนั ที่คน้ หำข้อมูล : 10 สิงหำคม 2563 ) บริษัท ออรแ์ กนิคโต๊ตโตะ จำกดั (2562) การบ้าบดั นา้ เสีย (ออนไลน์) เขำ้ ถงึ ไดจ้ ำก: https://www.organictotto.com (วนั ทีค่ น้ หำข้อมลู : 10 สิงหำคม 2563 ) พอรท์ ลั มคี ำตอบ (2561) การจบั ตวั เป็นก้อน (ออนไลน์) เข้ำถงึ ได้จำก: https://th.ajeshashok.com (วนั ทีค่ ้นหำขอ้ มลู : 11 สิงหำคม 2563 )
\\ ภาคผนวก
ภาคผนวก ก โครงร่างโครงการผลิตนวตั กรรม / ส่งิ ประดษิ ฐ์
โครงร่างโครงการ ผงกา้ จัดน้าเสยี นางสาว ธมน แสงแก้ว นางสาว พรธิตา บญุ เพ็ง นางสาว ทฆิ ัมพร ปดั ตาเทสา นักเรียนระดบั ประกาศนยี บัตรวชิ าชพี (ปวช.) ปีที่ 3 / 8 โครงการนเี ปน็ สว่ นหน่งึ ของหลักสตู รประกาศนยี บัตรวิชาชพี (ปวช.) พุทธศกั ราช 2556 สาขาวชิ าธรุ กจิ ค้าปลีก สาขางานธรุ กจิ คา้ ปลีกรา้ นสะดวกซือ วทิ ยาลยั เทคโนโลยปี ัญญาภิวฒั น์ ประจา้ ปกี ารศึกษา 2563
Title of the project name Waste water removal powder Miss.Tamon Sangkeaw Miss.Porntita Boonpeng Miss.Tikumporn Pudtatesa Vocational Certificate 3 / 8 This is the report of 3 Year Project assignment submitted in Partial Fulfillment of the Requirement for the Vocational Certificate Department of Retail Business Panyapiwat Technological College 2020
แบบเสนอขออนุมัติโครงร่าง โครงการจัดท้านวัตกรรม / สิง่ ประดิษฐ์ รายวิชาโครงการ 1 รหัสวิชา 2211-8502 ปีการศึกษา 2563 ผู้รบั ผิดชอบโครงการ (Group Members) เลขที่ 20 1. นาย/นางสาว ธมน แสงแก้ว NO 20 Mr. / Miss. Tamon Sangkeaw เลขที่ 23 2. นาย/นางสาว พรธิตา บุญเพ็ง NO 23 Mr. / Miss. Porntita Boonpeng เลขที่ 18 3. นาย/นางสาว ทฆิ มั พร ปัดตาเทสา NO 18 Mr. / Miss. Tikumporn Pudtatesa นักเรยี นระดับประกาศนียบตั รวชิ าชีพ (ปวช.) ปที ่ี 3 / 8 Vocational Certificate 3 / 8 ประเภทวชิ า พาณชิ ยกรรม สาขาวิชา ธุรกจิ ค้าปลีก สาขางาน ธรุ กิจคา้ ปลีกร้านสะดวกซือ้ Department of Retail Business ชอื่ โครงการ ผงก้าจดั น้าเสียก่อนน้าไปท้ิง Title of the project name Waste water removal power ประเภทโครงการ (Types of Project) สิ่งประดิษฐ์ (Innovation) ผลติ ภัณฑ์ (Product) ความปลอดภยั (Safety) การบริการ (Service) กระบวนการผลิตหรือการดา้ เนินงาน (Process) การตอบสนองความต้องการของร้าน 7-Eleven ลดการออดิทของสินค้า เพิ่มยอดขาย ลดขอ้ ร้องเรียนของลูกค้า เพิม่ ขวัญและก้าลังใจพนักงาน อน่ื ๆ 1 ลดปัญหาภายในรา้ น 7-Eleven เพมิ่ ความพึงพอใจของลูกค้า 2………………………………..…….…… 3……………………………..…….………
ที่มาและมลู เหตจุ ูงใจ วทิ ยาลัยเทคโนโลยีปัญญาภิวัฒน์ ภายใต้การบริหารของบริษัทศึกษาภิวัฒน์ จ้ากดั ในเครือของบริษัท ซีพี ออลล์ จ้ากัด (มหาชน) ได้ด้าเนินการเรียนการสอน เพ่ือช่วยพัฒนาสังคม และประเทศชาติในด้าน การศึกษาในระยะแรกของการต้ังมีวิสัยทัศน์ “เป็นสถาบันการศึกษาชั้นน้าในการผลิตบุคลาการ”ที่เน้นการ เรียนรู้ภาคทฤษฎีควบคู่กับภาคปฎิบัติเพื่อให้ได้พนักงานที่มีประสิทธิภาพและประสิทธิผลตรงตามความ ต้องการของภาคธุรกิจในประเทศไทยมุ่งเน้นความรู้ด้านการจัดการธุรกิจค้าปลีก โดยเฉพาะธุรกิจแบบราน สะดวกซื้อ ซงึ่ เป็นองคค์ วามร้ทู โี่ รงเรยี นทม่ี ีความเชี่ยวชาญเปน็ พิเศษ เน่อื งจากเป็นการจัดการศกึ ษาของ บริษัท ซีพีออลล์ จ้ากัด (มหาชน) ผู้บริหารรา้ นเซเว่นอเี ลฟเว่นในประเทศไทย ท่ีด้าเนินธรุ กิจด้านค้าปลีกร้านเซเว่นอี เลเว่น 7-Eleven,Inc และได้ด้าเนินการเปิดรับนักเรียนนักศึกษาใหม่ในภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2548 เป็น ต้นมา โดยจัดการเรียนการสอนในรูปแบบระบบทวิภาคี ซ่ึงเป็นการเรียนการสอนโดยความร่วมมือระหว่าง สถานศึกษากับสถานประกอบการเรียนแบบทฤษฏีควบค่กู ับการปฏิบัติจริงในสถานประกอบการการตลาดของ หลักสูตร ได้ด้าเนินการเรียนการสอนในรูปแบบทวิภาคี เป็นเรียนการสอนแบบ Work-based Learnings หลักสูตรน้ีเปิดเพอื่ ให้ผู้เรียนได้เรียนทั้งภาคปฎิบตั ิงานในสถานประกอบการจริงและภาคทฤษฎีผูเ้ รยี นจะได้รับ ความรู้ในหลายๆ ด้าน อย่างครอบคลุมและเพ่ือให้ผู้เรียนสามรถก้าวทันยุค Thailand 4.0 จึงได้มีการน้า นวัตกรรมเขา้ มาชว่ ยพัฒนาองคค์ วามรู้ให้กับผู้เรยี นให้ผู้เรยี นสามารถแบบครบวงจร จากการที่ข้าพเจ้า นางสาว ธมน แสงแก้ว นางสาว พรธิตา บุญเพ็ง นางสาว ทิฆัมพร ปัดตาเทสา นกั เรียนระดบั ประกาศนยี บัตรวชิ าชีพ ชั้นปีที่ 3/8 สาขาวชิ าธรุ กิจค้าปลีก ไดล้ งฝึกภาคปฏิบตั ิในรา้ นสะดวกซ้ือ 7-Eleven สาขา ซอยทานสมั ฤทธิ์ (รหัสสาขา 00058 ) ภาค BN สาข mtt sport center (รหสั สาขา05201) ภาคBN , และ สาขา ทรายทอง (รหัสสาขา 01518 ) ภาค BN ได้พบปัญหาคือ การท่ีเราต้องล้างโถเจ็ทสเปย์ ในทุกๆส้ินวันท้าให้มีน้าเหลือทิ้งจากโถเจ็ทสเปย์ค่อนข้างมากในแต่ละวันและต้องเททิ้งลงท่อระบายน้าทุกวัน และส่ิงท่ีตามมา คือ กล่ินในท่อระบายน้าหรือ ที่เรียกว่าบ่อดักไขมัน ท่ีมีกล่ินรุนแรง และ เศษอาหาร คาบ โปรตีนไขมันที่เกาะตามบ่อดักไขมัน ซึ่งท้าให้ให้มีสัตว์อันตราย เช่น ตะขาบ ตะเข็ม มาเกาะกินเศษอาหา ร ก่อให้เกิดอุบัติเหตุ หรืออาจ โดนกัด ได้อกี ทั้งบ่อดักไขมันยังเตม็ ไปด้วยส่ิงสกปรกที่เกาะตามขอบและในบ่อดัก ไขมันท้าให้พนักงานไม่มีแรงจูงใจในการตัดบ่อดักไขมัน เพราะ ส่งกลิ่นเหม็น และ การตักบ่อดักไขมันใช้เวลา ค่อนข้างนานพอสมควร ในการตกั แต่ละครัง้
จากปญั หาดงั กล่าวท้าให้กลุ่มของข้าพเจา้ คดิ วิธกี ารแกป้ ญั หา เรื่อง ผงกา้ จัดน้าเสยี ก่อนน้าไปท้ิง เพ่อื น้าไปแก้ไขปญั หา ในร้านสะดวกซื้อ 7-Eleven โดยการแกไ้ ข น้าเสยี ในท่อระบายน้า หรอื บอ่ ดกั ไขมัน ทม่ี ีเกือบทุกสาขาทว่ั ประเทศไทยโดยการกา้ จดั นา้ เสียด้วยผงกา้ จัดน้าเสียก่อนนา้ ไปทิ้งเพื่อลดปญั หาเรื่อง กลิน่ ไม่พ่งึ ประสงค์ และ มลพิษทางนา้ วตั ถปุ ระสงคแ์ ละเปา้ หมายความส้าเร็จ เป้าหมาย เชงิ คณุ ภาพ / เชงิ ปรมิ าณ วตั ถปุ ระสงค์ -สามารถลดเวลาในการทา้ งานของพนกั งานได้ 1. เพือ่ ลดเวลาในการทา้ งานของ -ลดเวลาจาก 30 นาที เปน็ 10 นาที พนักงาน 2. เพอ่ื เพิม่ ความพใจของพนักงานใน -สามรถสรา้ งความพอใจใหก้ ับพนกั งานได้ การงดตักบ่อดักไขมัน -เพ่มิ ความสะดวกและสรา้ งความพง่ึ พอใจใหก้ ับพนักงานอยู่ ระหวา่ งค่าเฉล่ีย 4.50 อยใู่ นระดับดีมาก
แผนการดา้ เนนิ งาน ระยะเวลาด้าเนนิ งาน ขนั ตอนการดา้ เนินการ ปี 2563 ปี 2564 1.ข้ันเตรยี มการ ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. 1.1 จดั ตง้ั กลมุ่ (Aug.) (Sep.) (Oct.) (Nov.) (Dec.) (Jan.) (Feb.) (Mar.) (April) 1.2 คัดเลอื กหวั ข้อโครงการ 1.3 ศกึ ษาขอ้ มลู เอกสาร 2.ขั้นด้าเนนิ การ 2.1 จัดท้าโครงรา่ งโครงการ 2.2 ตรวจสอบขอ้ มลู 2.3 เสนอโครงร่างโครงการ 2.4 พิจารณาอนุมตั โิ ครงการ 2.5 ปฏบิ ตั ิตามโครงร่าง 2.6 จดั ท้าโครงงานบทท่ี 1-3 พรอ้ มทั้งชิ้นงาน 2.7 จดั ท้าแบบสอบถาม 2.8 นา้ ช้ินงานไปใช้ประโยชน์ PDCA ชิ้นงาน และเก็บขอ้ มูล 3.ขน้ั สรปุ ผลการดา้ เนินงาน 3.1 จดั ทา้ โครงงานบทท่ี 4-6
การเกบ็ รวบรวมข้อมูลและการประเมนิ ผลโครงการ วตั ถปุ ระสงค์ เคร่อื งมือทใี่ ชใ้ นการเก็บข้อมูล เกณฑ์การประเมินผล 1.เพ่ือลดเวลาในการทางานของพนกั งาน ตะแกรงกรองท่อระบายน้า การบรรลเุ ป้าหมาย สามารถลดเวลาในการ ท้างานของพนกั งานได้ตรง ตามวัตถุประสงค์ทต่ี ้ังไว้ถือวา่ ผ่านเกณฑ์ 2.เพ่ือเพิม่ ความพอใจของพนักงาน แบบประเมนิ ความพอใจของพนกั งาน เพม่ิ ความพงึ พอใจใหก้ ับ ในการตดั บ่อดักไขมนั พนักงานอยู่ระหว่าง ค่าเฉลีย่ 4.50 อยใู่ นระดับดีมาก ตรง ตามวตถุประสงคถ์ ือวา่ ผา่ น เกณฑ์ สถานทด่ี ้าเนินการ ร้านท่ี 1 7-Eleven สาขา ซอยทานสัมฤทธ์ิ รหสั สาขา 00058 ภาค BN รา้ นท่ี 2 7-Eleven สาขา mtt sport center รหัสสาขา 05201 ภาค B ร้านท่ี 3 7-Eleven สาขา ทรายทอง รหสั สาขา 01518 ภาค BN ประโยชน์ทค่ี าดว่าจะไดร้ บั 1. สรา้ งความพงึ่ พอใจให้กับพนักงาน 2. ลดระยะเวลาในการตักบ่อดกั ไขมนั เป็นเดือนละ 1 ครัง้ งบประมาณท่คี าดว่าจะใชใ้ นการดา้ เนนิ งาน 1. คา่ วัสดุอปุ กรณ์ที่ใชใ้ นการท้านวตั กรรมโครงการวิชาชพี ปวช.3 1,800 บาท ค่าใช้จ่ายสุทธิ (หน่ึงพันสองร้อยบาทถว้ น) 1,800 บาท
ปัญหา/อุปสรรคท่ีคาดวา่ จะเกิดขนึ 1. ผงก้าจัดน้าเสียมีความชนื้ ทา้ ใหเ้ สื่อมประสิทธิภาพทา้ ให้ไม่อ้มุ น้าหรือไมเ่ ก็บน้า 2. การใสผ่ งก้าจัดนา้ เสยี นอ้ ยกว่าน้าทา้ ให้นา้ ไม่จับตวั เป็นก้อนจงึ ทา้ ใหย้ ังหลวอยู รปู ภาพนวัตกรรม / สง่ิ ประดิษฐ์ ค้าอธิบายเพม่ิ เติม 1. นา้ ผงก้าจัดนา้ เสยี เทใสน่ ้าในปริมาณที่พอเหมาะพอดี 2. รอ 4-5 นาทที น้าจะกลายเป็นวนุ้ ใส 3. แลว้ สามารถทงิ้ ลงถังขยะไดโ้ ดยไมเ่ ปน็ อนั ตาราย 4. กรณที ิ้งน้าที่มีไม่สรกปกมากสามารถน้าไปใสท่ ่โี คนต้นไมเ้ พื่อให้ไดโ้ ดยการโรยดอกเกลอื หรอื เกลอื ป่นเท่านี้ผงกา้ จดั นา้ เสียกจ็ ะค่อยๆละลายเปน็ เวลาหลายวัน
ภาคผนวก ข รปู ภาพการสร้างช้นิ งาน
Search
